JERZY LIEBERT Gusła, III Natchnienie bolesne

Transkrypt

1

2 Ta lektura, podobnie ak tysiące innych, est dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl. Utwór opracowany został w ramach proektu Wolne Lektury przez fundacę Nowoczesna Polska. JERZY LIEBERT Gusła, III Natchnienie bolesne Wśród złych moich uczynków, ak wśród traw ospałych, Płynie Twó strumień, Panie, Porusza moe ziemie, otwiera moe skały, Twarde, znieruchomiałe. Pozwól za tym strumieniem i miodu, i mleka Ludziom weść na nie. O człowieka, o miłość człowieka, Modlę się, Panie. Dzwony. Wykuwała nas z brązu wieczność. Twarde dźwięki słodkie dla ucha, Ale ranią Bogiem i miażdżą, Każdego kto się zasłucha.. My dzwony, dzwony szumiące, Jak łany spęczniałe ziarnem Mówimy do was pokarmem, Mówimy chlebem białym. Modlitwa, Samotność Dźwięk Chleb. My dzwony wśród dzwonów namniesze, Do ciebie wołamy wyłącznie Nie myśl, że niby na łące, W naszych szumach utoniesz i spoczniesz.. Niewzruszone są nasze wieże, A przecież stoą na ziemi, Dźwiękiem mocnym, dźwiękiem powszednim Rozdzieraą wieczność pacierzem.. Tym, którym w serce zagląda Krzew miłości pali i kłue O świcie przy naszym biciu, Bóg ciernie z serca wymue. Odrodzenie, Miłość, Cierpienie. W naszych tonów krótkich komendzie Surowa est rzeczywistość.

3 Wyrąbałyśmy drogę pokorze, By szły po nie męstwo i czystość.. Jak pługi o pługi dzwoniące, Chcemy z ziemi wyorać kościół, Rozcinamy skorupę ałową, Docieramy do gliny wieczności.. Kołysałeś się pośród ludzi, Dzwon ci pusty w piersiach łomotał, Pękł dzwon głuchy i dzwon samotny, Gdy dźwięk nasz do ciebie dotarł. Samotność, Spotkanie, Przemiana. Naprzód dźwięk ten nosiłeś dla siebie, Ale dźwięk się na ludzi rozpinał, Odnalazłeś ten sam dźwięk w innych I stała się edna rodzina. Św. Katarzyna Genueńska W srebrnym obłoku chodząca, W fałdach nieba ukryta, Jak w adamaszku¹, Spłakana, drżąca, Światłami Boga pobita, Jak Paweł² u bram Damaszku. W wysokich skrzydłach aniołów, Jak w deszczu gęstym i czystym Myąca życie. Wieżo kościołów, Szczytem i aktem strzelistym Uwidoczniona w błękicie. Bij w serce me, ak w naczynie, Co samo sobie wystarcza, Wstępu pożogą, Niech szczękiem spłynie, Gnie się i łamie ak tarcza, Pod twoą złoconą nogą. Święty Niebo Pokora O, eśli Jakuba schody³, Wyścieła gorące słowo Aż do niebiosów! Zniszcz moe chłody! Zalewa płomienną mową ¹adaaszek wzorzysta tkanina z rysunkiem z błyszczących i matowych splotów tkackich. [przypis edytorski] ²Paweł z arsu a. Apostoł Paweł (ok. ok. n.e.) Żyd, obywatel rzymski, święty chrześcijański. Prześladowca pierwszych chrześcijan, nawrócony przez oślepiaące obawienie boskie na drodze do Damaszku w Syrii. [przypis edytorski] ³Jakuba schody, własc. drabina Jakubowa nawiązanie do opisanego w Biblii snu Jakuba, syna Izaaka. W tym śnie Jakub widział sięgaącą od ziemi do nieba drabinę, po które chodzili aniołowie, a znaduący się na szczycie drabiny Bóg obiecał Jakubowi swoe wsparcie. [przypis edytorski]

4 Miarowy dźwięk mego głosu. O, Pani Doskonałości! Duszo i ciało z diamentu Mą słabość wzniosłą Mieczem miłości Przemierz i połam do szczętu, Jak gałąź nazbyt wyrosłą. Dolor ante lucem ⁴ (Z Aleksandra Błoka) W zachodu krwawych, ostatnich promieniach, Pragnący śmierci nie czekam uż na nic. I znów dzień wstae, brzask bije z otchłani, Powraca męka codzienna istnienia. Chciałem zło rzucić i dobro zostawić, Poznałem śmierci trwogę i nadzieę I znów powracam, by patrzeć, ak dniee, By zło przeklinać, dobru błogosławić. Boże mó, Boże Panie nieomylny Czyś wszystkich równym obdarzył wyrokiem Człowiek śmiertelny, ku Tobie się wlokę, Od utrzni ranne do nocy bezsilny. Anioł żalu Nie ciszą ak obłok miękką, Nie chłodem, nie tkliwą ręką, Ale mieczem, ale ogniem Bez orszaku, zagniewany, Ale smutny i spłakany, Przystąpiłeś do mnie. Bez litości miłosierny, Kochaący i niewierny, Jak ziemia w grobie Moe ziemie nieorane, Moe ciało zbuntowane Upatrzyłeś sobie. Nie w spokou, ak owoc źrałym⁵, Nie w cieniu drzewa omdlałym Ale w ogniu i w lamencie, Biorę w piersi twoe ciosy, Ostrza błyszczące ak rosy I twoe obęcie. Gorliwy i ustaący, Nasycony i pragnący, Jak płomień w drewnie Moe drewna wysuszone, Modlitwa Kondyca ludzka, Świt Los Dobro, Zło Vanitas Żal Konflikt wewnętrzny, Anioł Cierpienie ⁴Dolor ante luce (łac.) cierpienie przed świtem; lęk przed światłem. [przypis edytorski] ⁵źrały (daw.) dorzały. [przypis edytorski]

5 Skrzydłem na ścięcie znaczone, Odrąbuę pewnie. Anioł Żalu wszedł we mnie niby w sidło grzeszne I miota mną w słów rozterce, Boże, któryś stworzył człowieka Ucisz serce. Kuszenie Przyzna, twa mowa Chłodna i dumna, Bez serca trumna. Nieprawda, słyszę, Zwycięża serce Trumnę i ciszę. Zwątpienie Śmiertelna, przyzna, Głęboka rana Pustką zadana. Nieprawda, czuę, Pustką złamany, Krwią się prostuę. Z mroków ogromu Innym i sobie Nie dźwigniesz domu. Nieprawda, z wiary Jak z brył się złoży Jeden dom boży. Wiara, ak ogień, Wypali oczy, Dymem otoczy. Wzrok mi przywraca, W e światłach wstae Codzienna praca. Kuszenie, Grzech, Wiara Jednak grzech ciemny Podzielisz ze mną, Jak chleb powszedni. Nieprawda, z grzechu, Spod arzma wstanę, Pełen oddechu. Stępią się miecze, W ciemność, spłoszone Uderzą chwienie. Łaska nade mną, Z upadku anioł Znów mnie podemie.

6 Litania do Marii Panny⁶ Łodzi z koralu, Serc Przewoźniczko Ponad głębiną, Kładko cedrowa W nas przerzucona Przenieś mą miłość. Matka Boska, Modlitwa Granico prosta, Którą Bóg serca Nasze przemierzył Włącz ziemie żyzne Do ciała mego, Co puste leży. Dwunastodźwięczna Cytaro, które Struny są z nieba Dźwięk mowy ludzkie Dla ucha mego Przywróć od nowa. Muzyka, Słowo Łask Błyskawico, Rozwiąż mi oczy, Bym w nich obudził: Matkę i oca, Siostry i braci, I wszystkich ludzi. O, wstąp w me grzechy, Jak w miasta udzkie⁷, Swoim imieniem: Mario z Libanu! Mario z Egiptu! Mario z Betleem! Jak krzak skarlały, Jałowiec ciemny, Jest moa wiara, Pozwól e rosnąć, Panno wysoka, Ku niebu dale! Matka Boska Wiara Niech w Ciebie wedzie, Za Tobą idzie, Przed Tobą pada Różo otwarta, Lipca pogodo, Psalmie Dawida! ⁶Litania do Marii Panny muzykę do tego wiersza (ako opus ) napisał w latach Karol Szymanowski ( ). [przypis edytorski] ⁷judzki przym. utworzony od rzecz. Juda (staroż. państwo izraelickie). [przypis edytorski]

7 Jeździec Uciekałem przed Tobą w popłochu, Chciałem zmylić, oszukać Ciebie Lecz co dnia kolana uparte Zostawiały ślady na niebie. Dogoniłeś mnie, Jeźdźcze niebieski, Stratowałeś, stanąłeś na mnie. Ległem zbity, łaską podcięty, Jak dym, gdy wicher go nagnie. Nie mam słów, by spod Ciebie się podnieść, Coraz cięższa stae się mowa. Czyżby słowa utracić trzeba, By ak duszę odzyskać słowa? Czyli trzeba aż prześć przez siebie, Twoim słowom siebie zawierzyć Jeśli trzeba, to tratu do dna, Jestem tylko twoim żołnierzem. Walka, Żołnierz Konflikt wewnętrzny, Pokora Słowo Bezsilność, Dusza Wiara Jedno wiem, i innych obawień Nie potrzeba oczom i uszom Uczyniwszy na wieki wybór, W każde chwili wybierać muszę. Dawne słowa aałowi Blthowi Włókna napięte wrastaą w ciało, Pod siecią leżę, przybity siecią Aleś mnie do dna Sobą nie przeciął: Pod siecią słowo ze mną zostało! Próżno pod włókna twardo splecione Poddaę siebie, Łowcy nie bluźnię, Darmo, daremnie prędze czy późnie Powraca słowo nieukoone Słowo Więzień Pamięć Drzewo Pod korą serca krąży i woła, Gałęzie ramion w górę unosi, Wszystko, com zebrał i com wyprosił, Rozwiewa w szumie, trwoni dokoła. Usta zacięte nagle rozłamie: Powie o sobie, wszystko wyliczy! Nie zapomniałem dotąd o niczym, Pamiętam wszystko, umiem na pamięć Z chmur świerszcze deszczu znów zaszeleszczą, Potoki ciepłe popłyną we mnie, Próżno się bronię, walczę daremnie Wraca, co było, wraca, co przeszło Pokora, Sumienie, Konflikt wewnętrzny, Wiara

8 Przeciągi wonne idą nad głową, Górne i chmurne, truą i mroczą, Aż mnie zaplotą w siebie, zatoczą, Upadnę w słowa, uwierzę słowom W dźwięki się wśpiewam, w śpiewy się wsłucham, Odnalezione piersią przytłoczę, Zatrzymam oddech, zacisnę oczy Niech bije skrucha, niech bije skrucha! Próby. Gnuśne i harde, Nieokrzesane, Jest twoe czoło, Gdy się ku górze, Jak berło wznosi, Rządzące tobą.. Jak światło zimne Kamieni cennych, Jest miłość twoa, W ust rozchyleniu Przebłyska nagła, Jak dno eziora. Pycha Miłość, Klenot. Jak kwiatów wystrzał Biorących za cel Przepych powietrza: Brzmi twa modlitwa I słowo każde Z przepychem miesza.. Widoki świetne, Doliny senne, Wzgórza różane: Odbieram tobie Ziemi ci daąc Na kolan dwoe. Pokora. Turysto ciemny, Wicher łaskawy Niech cię ochłodzi, W głowy schyleniu Jest słabość, z które Siła się rodzi.. Na łące świeże, Co się ak dziecko Gubi w przestrzeni O, rozwiąż serce Łzy, Współczucie I usta rozłam Zacięte w gniewie.

9 . A łzy odnadziesz W swych oczach proste, Jak ludzkie krzywdy Wrogu mó, któryś Nocą pod niebem Nie płakał nigdy.. Czemu mnie pytasz, O niepoęte Dla ludzi sprawy? Czemu w mych oczach Fosforem skrzy się Twó wzrok ciekawy? Wzrok Miłość, Pokusa. Czemu myśl czystą Mącisz i plączesz Zawieą ciemną? O, akaż miłość, Miłość żarliwa, Skuła cię ze mną?. Z kielicha twego Zatrute wino Wypijam co dnia I mówią zmysły: Pokó w ciemnościach, Niebiosa w ogniach.. I krzepną w piersi Krople krwi wrzące, Stłoczone w biegu, A ty, schylony, Na usta moe Kładziesz: «dlaczego».. A potem uśmiech Niepokoący, Tryumfuący Samotny estem, A ty nabliższy I kochaący. Szatan Samotność. O, wiem, poznałem Samotność moą I twoe moce, Czuę twó oddech W południa ciepłe I ciemne noce.. Z gotyckich sklepień Spoglądasz ku mnie Skrzydlaty, drwiący O, nieodstępny Cieniu złowieszczy, Ze mnie rosnący.

10 Boża noc Pokąd⁸ mnie będziesz gnębił, gniótł, Smolisty stropie smołą trwożył? Rozdawco plag, szafarzu cnót, Bezgwiezdny szpiegu boży! Dokąd mnie wzywasz? Wołasz, skąd Kogucim śpiewem o północy, Zza szyb, w świetlicy każdy kąt Hyzopem⁹ wpływasz nocy? Budzisz mnie, grozisz czegóż chcesz, Nieludzki, od mych spraw człowieczych, Powiedz, o aką stoisz rzecz, Ty, ciemny Sens Wszechrzeczy? Szatan, Kuszenie, Noc Ptak Konflikt wewnętrzny W smoliste pustce głos twó brzmi, Kołue, dzwoni przenikliwy. Za co mnie ścigasz? Płoszysz sny, Trapisz, żywiole mściwy! Wiesz dobrze, nie od dziś ten spór Trwa nierozumny między nami Dość! Dość uż! Niech raz zmilknie kur, Złowróżbny ptak otchłani. Anioł pokoju Z dłoni odbieram ci oręż. Więc na zawsze zostanę bezbronny? Oręż zawieszam na sercu. Serce małe, ciężar ogromny. Z trudu miłość się rodzi. W miłości początek wony. Te wonie pokó przewodzi. W nie zbronego zwycięża bezbronny. Za ręce mnie wiedziesz, dokąd? W ciemnościach się mylę i gubię. Wytrzyma poddany próbie. Tyle głosów przeze mnie biegnie, Jak w gałęziach w piersiach wiatr dzwoni. Wytrzyma, wicher ulegnie. Ale kto mnie przed myślą obroni, W zawiei kto myślą wesprze? Anioł Ładu, anioł Harmonii. Skądżeś przyszedł? Pamiętam, żyłem Pod dachem, co w słońcu się bielił, Matka stała u me pościeli, A Naświętsze Dzieciątko się śmiało. Lecz spod dachu serce wyrzało; Broń, Pokó, Wona Zwątpienie ⁸pokd (daw.) póki, dopóki; ak długo. [przypis edytorski] ⁹hyzop ziele służące ako lek wykrztuśny, przyprawa lub ozdoba; w staroż. Izraelu używane w obrzędach oczyszczenia. [przypis edytorski]

11 Nie odegna dziś matka lęku, Inna boaźń przyszła i trwoga, Gdy Dzieciątko urosło w Boga. Co czynić? Wszystko za mało. Słowo, Czyn Dłoń Twoa ak prawo twarda. Niebo w słowie czekać kazało. Lecz dla słowa rośnie pogarda. Ręce proszą o czyn dzisieszy, Ręce od słowa silniesze. Ręce z serca podęły siłę, Wiara I dla słowa pogardy nie mie: Słowa z serca i kłosy z ziemi, Jednakowo Bogu są miłe. Więc kiedyż na świecie Bóg da mi Przymierze ręki ze słowem? Kiedy słowo dotkniesz rękami. Czekałem od Ciebie pokou. Anioł A am cię napełnił szczękiem. Myślałem, że Twoe obęcia Są ak mięta wonne i miękkie. A trawy zadały cięcia. Myślałem, że ak rzeki czyste, Niezatrute potoki oczyste, Dasz mi wodę przaśną i słodką. A am cię płomieniem dotknął. Myślałem, że ak ziemia ciepła, Będziesz we mnie szedł o południach, Moe rosy wypijesz zimne. Jam ci wtedy dał chłód ak studnia. O, czemu tak niepoętą Nadziea, Cierpienie Sprawuesz nade mną władzę I skrzydeł Twych dotyk bolesny? Bo cię kocham i do utra prowadzę. Więc est utro i dzień przed nami, Obraz świata Więc wydę z pustki i nocy? Dzień przed tobą ak próg drewniany. Więc ukochać est w moe mocy? Ukochałeś, bom ciebie zranił. Więc est pokó i ład nawyższy? Jest Pokó i Ład niedoli. Więc ucisza się serce ludzkie? Tak, lecz serce do śmierci boli. Odpowiedz. A eśli zdradzisz? Odpowiadam. Niech Bóg prowadzi. Ptaszki św. Franciszka Ptaszki lec pyta si, co widział w niebiosach duszyczki wasze bardzo tsknice. O szybę błękitną Bijemy co dzień, Panie, Wątłymi skrzydełkami. Po drzewach stłoczeni, Czekaąc, śpiewamy adeusz Miciński Wiara

12 Za Twymi drzwiami. Słońce oglądamy, I nad drzewem uwamy, I śpiewamy od zorzy. Czy uż tak na zawsze Zostaniemy tuta, Na świecie bożym? Nie masz na nas kary, Nie będzie i nagrody? W swó śpiew zasłuchani, Któregoś dnia w roku Na drzewach pomrzemy, W liście wplątani. Śmierć, Ptak, Los Wiatr tylko nas trąci, Tylko ziemia odbierze Skrzydełka zasuszone. Czyż żaden z nas, Panie, W niebiosach nie zaśpiewa Przed Twoim tronem? Bo przecież śpiewanie Miłe est Tobie, Panie? Przecież nasze czekanie Za wiele rzeczy stanie? Weź, Panie, od niepewności Ptaki na wysokości. Ptak, Obraz świata A z wszystkich zakątków świata Okrągłego, ogromnego, I z lasku brzozowego, Domu naszego, Polecimy, suniemy Do boku Twoego. Bo aka by nie była Twa wola Dla ptaków niepoęta I na niebie, i na ziemi Tobie podobać się chcemy, Tylko dla Twego uśmiechu Śpiewamy po drzewach stłoczeni.

13 Ten utwór nie est obęty maątkowym prawem autorskim i znadue się w domenie publiczne, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony est dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegaą prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licenci Creative Commons Uznanie Autorstwa Na Tych Samych Warunkach. PL. Źródło: Tekst opracowany na podstawie: Jerzy Liebert, Gusła, Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa, Wydawca: Fundaca Nowoczesna Polska Publikaca zrealizowana w ramach proektu Wolne Lektury ( Reprodukca cyowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ. Opracowanie redakcyne i przypisy: Dorota Kowalska, Gąssowska Hanna, Marta Niedziałkowska. Okładka na podstawie: See-ming Lee æžæ æ Ž SML@Flickr, CC BY-SA. esprzyj olne Lektury Wolne Lektury to proekt fundaci Nowoczesna Polska organizaci pożytku publicznego działaące na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Co roku do domeny publiczne przechodzi twórczość kolenych autorów. Dzięki Twoemu wsparciu będziemy e mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie. Jak ożesz poóc Przekaż % podatku na rozwó Wolnych Lektur: Fundaca Nowoczesna Polska, KRS. Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspieraąc zbiórkę na stronie wolnelektury.pl. Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundaci.