Antybiotykoterapia w chorobach laryngologicznych J. Ratajczak

Transkrypt

1 Praktyczne aspekty diagnostyki alergii na leki ze szczególnym uwzględnieniem alergii na antybiotyki beta-laktamowe i leki miejscowo znieczulające A. Krauze Antybiotykoterapia w chorobach laryngologicznych J. Ratajczak Epidemiologia alergii wziewnych w grupie pacjentów Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego I Katedry Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego M. Krawiec, A. Krauze, A. Borkowska Zarodniki Alternaria w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku A. Grinn-Gofroń, A. Lipiec, P. Rapiejko i wsp. Zarodniki Cladosporium w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku A. Grinn-Gofroń, A. Lipiec, P. Rapiejko i wsp. Analiza stężenia pyłku bylicy w wybranych miastach Polski w 2008 roku K. Chłopek, K. Piotrowska, E. Weryszko-Chmielewska i wsp. Pyłek traw w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku P. Rapiejko, M. Malkiewicz, K. Chłopek i wsp Redaktor Naczelny: dr n. med. Piotr Rapiejko Z-ca Redaktora Naczelnego: dr n. med. Agnieszka Lipiec Sekretarz Redakcji: mgr Ewa Kalinowska Rada Redakcyjna: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Bartuzi (Bydgoszcz) dr n. farm. Sławomir Białek (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko (Łódź) dr hab. n. med. Andrzej Chciałowski (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz (Poznań) dr hab. n. med. Zbigniew Doniec (Rabka) prof. dr hab. n. med. Wacław Droszcz (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Andrzej Dziedziczko (Bydgoszcz) dr hab. n. med. Andrzej Emeryk (Lublin) dr hab. n. med. Radosław Gawlik (Zabrze) dr Siegfried Jäger (Wiedeń Austria) prof. dr hab. n. med. Anna Jung (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Dariusz Jurkiewicz (Warszawa) konsultant krajowy ds. otorynolaryngologii prof. dr hab. n. med. Marek Jutel (Wrocław) prof. dr hab. n. med. Józef Kędziora (Łódź) prof. dr hab. n. med. Wojciech Kozłowski (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Jerzy Kruszewski (Warszawa) konsultant krajowy ds. alergologii prof. dr hab. n. med. Antoni Krzeski (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Ryszard Kurzawa (Rabka) prof. dr hab. n. med. Witold Lasek (Warszawa) dr n. med. Agnieszka Lipiec (Warszawa) dr hab. n. med. Zbigniew Samochocki (Warszawa) dr n. med. Urszula Samolińska-Zawisza (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński (Warszawa) prof. dr hab. n. med. Zenon Siergiejko (Białystok) prof. dr hab. n. med. Bożena Tarchalska-Kryńska (Warszawa) dr hab. n. med. Jan Vokurka (Hradec Kralove Czechy) prof. dr hab. Elżbieta Weryszko-Chmielewska (Lublin) prof. dr hab. n. med. Edward Zawisza (Warszawa) dr hab. n. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz (Warszawa) Kwartalnik Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4 ISSN Alergoprofil publikuje wyłącznie prace recenzowane. Pismo indeksowane w: Index Copernicus International oraz Polskiej Bibliografii Palinologii Klinicznej MNiSW (dawne pkt KBN) 2 pkt IndexCopernicus IC Value 3,75 pkt Redakcja: Klinika Otolaryngologii Wojskowy Instytut Medyczny ul. Szaserów Warszawa tel./fax (022) redaktor@allergy.pl Opracowanie graficzne i skład: Medical Education Wydawca: ul. Bema 65 lok. 56, Warszawa tel.: (0-22) Prenumerata: (0-22) Ogłoszenia: (0-22) w. 27

2 PRACA ORYGINALNA Praktyczne aspekty diagnostyki alergii na leki ze szczególnym uwzględnieniem alergii na antybiotyki beta-laktamowe i leki miejscowo znieczulające Diagnosis of drug allergy. Management of patients with a history of beta-laktam antibiotic and local anesthesis allergy Dr n. med. Agnieszka Krauze Klinika Pneumonologii i Chorób Alergicznych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Streszczenie: Autor przedstawia najistotniejsze kwestie dotyczące alergii na leki. Opisane są procedury stosowane w diagnostyce alergii na leki u chorych, u których wystąpiły objawy uczulenia po podaniu antybiotyków beta-laktamowych i leków miejscowo znieczulających. Abstract: The author presents the most important issues considering drug allergies. Diagnostic procedures with specific recommendations for patients with beta-lactam antibiotics and local anesthetics allergy are discussed. Słowa kluczowe: alergia na leki, leki miejscowo znieczulające, antybiotyki beta-laktamowe Key words: drug allergy, local anesthetics, beta-lactam antibiotics Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 2 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

3 PRACA POGLĄDOWA Antybiotykoterapia w chorobach laryngologicznych Antibiotics in laryngology Dr n. med. Jan Ratajczak Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Streszczenie: Praca opisuje schorzenia laryngologiczne z zakresu praktyki ambulatoryjnej, które wymagają leczenia antybiotykami. Ustalenie wskazań do leczenia tymi preparatami, prawidłowe ich dawkowanie, a także optymalna długość stosowania danej terapii ma coraz większe znaczenie. Niepotrzebne ordynowanie antybiotyków, zlecanie zbyt małych dawek, a także zbyt krótkie ich podawanie powodują zastraszająco szybkie namnażanie drobnoustrojów opornych na dotychczas skuteczne leczenie. Zmusza to lekarzy do podawania wyższych dawek leków, a naukowców do poszukiwania nowych substancji bakteriobójczych. Niestety, w połowie XX wieku powstało 14 grup nowych antybiotyków, natomiast przez ostatnich 20 lat wprowadzono tylko 2, dlatego tak ważne jest racjonalne stosowanie tej kategorii substancji leczniczych. Abstract: Diseases important for laryngological practise that need to be treated with antibiotics are described. The rational use of antibiotics in the field of laryngology is widely discussed. Słowa kluczowe: antybiotykoterapia, laryngologia Key words: antibiotics, laryngology Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 3 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

4 PRACA ORYGINALNA Epidemiologia alergii wziewnych w grupie pacjentów Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego I Katedry Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Epidemiology of inhalant allergy in the group of patients of Department of Pediatric Allergy and Pulmonology, Warsaw Medical University Lek. Marta Krawiec, dr n. med. Agnieszka Krauze, lek. Agnieszka Borkowska Klinika Pneumonologii i Chorób Alergicznych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Streszczenie: Wstęp: Obraz kliniczny atopii wydaje się związany z rodzajem uczulenia. Można podejrzewać, że nadwrażliwość na określone alergeny wpływa na manifestację kliniczną. Rozkład alergii wziewnych różni się w zależności od klimatu i szerokości geograficznej. W związku z tym możemy zakładać, że występowanie określonych chorób alergicznych jest związane z warunkami geograficznymi. Cel: Celem pracy było: 1. Zbadanie częstości występowania nadwrażliwości na określone alergeny wziewne w populacji pacjentów Kliniki z terenu województwa mazowieckiego, z rozpoznaną astmą oskrzelową (AO), alergicznym nieżytem nosa (ANN) lub obiema jednostkami chorobowymi. 2. Porównanie rozkładu alergenów w grupach, z uwzględnieniem rozpoznania i płci. Materiały i metody: Przeanalizowano dane 435 pacjentów z: 1) objawami atopii, 2) dodatnimi testami skórnymi i 3) podwyższonym stężeniem przeciwciał IgE w surowicy. Wyniki: W badanej grupie znalazło się 157 dziewczynek (36,1%) i 278 chłopców (63,9%). Średnia wieku wyniosła 14 lat. 160 dzieci miało rozpoznaną AO, 165 ANN, a u 110 dzieci występowały obie jednostki chorobowe. Przewaga liczebna chłopców była widoczna we wszystkich grupach. Zaobserwowano następujący rozkład nadwrażliwości: 71% dzieci było uczulonych na roztocze kurzu domowego (RKD), 70,3% na pyłek traw, 58,6% na pyłek drzew, 46,4% na sierść kota, 41,6% na pyłek bylicy, 41% na sierść psa, a 40,2% na pleśnie. U dzieci z AO najczęściej uczulającym alergenem były RKD, a u pacjentów z ANN pyłek traw. U dzieci z AO występowała większa częstość nadwrażliwości na sierści niż u dzieci z ANN. Odwrotną zależność zaobserwowano dla pyłku bylicy. Wnioski: Rozkład nadwrażliwości na alergeny wziewne różni się w zależności od diagnozy. U dzieci uczulonych na RKD częściej rozwija się AO, a u uczulonych na pyłek traw ANN. Pacjenci uczuleni na bylicę są bardziej narażeni na rozwój objawów ANN. Częstość występowania nadwrażliwości na alergeny wziewne nie różni się istotnie w zależności od płci. W naszym materiale chłopcy nie tylko częściej chorują na choroby alergiczne, ale także częściej współistnieją u nich AO i ANN. Zastosowane skróty: AO astma oskrzelowa, ANN alergiczny nieżyt nosa, RKD roztocze kurzu domowego Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 4-5 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

5 PRACA ORYGINALNA Abstract: Introduction: The clinical manifestation of atopy is supposed to be related to the type of allergen exposure. We may expect that sensitization to different allergens influences a clinical expression of atopy. A distribution of aeroallergies differs depending on climate and geographic latitude. Therefore we may presume that a prevalence of allergic diseases is related to geographic conditions. Objective: An objective of the study was to determine: 1) a distribution of aeroallergies among atopic patients of the Clinic, living on the territory of Mazovia, diagnosed with bronchial asthma (BA), allergic rhinitis (AR) or both and 2) to compare the prevalence of different allergens in groups regarding diagnosis and gender. Methods: Among patients of the Clinic we selected 435 subjects with: 1) clinical symptoms of atopy, 2) positive skin prick tests and 3) elevated total serum IgE-level. A hypersensitivity to standard indoor and outdoor aeroallergens in our climate was examined. Additionally data of boys and girls were analyzed separately. Results: There were 278 boys (63,9%) and 157 girls (36,1%) in the examined group. Mean age was children were diagnosed with BA, 165 with AR and 110 with both. The prevalence of boys was noticed in all groups. The highest rate of sensitization was observed to: house dust mites (HDM) 71% and grass pollen 70,3%, which preceded visibly the frequency of allergies to trees pollen 58,62%, cat dander 46,4%, mugwort pollen 41,6%, dog dander 41% and moulds 40,23%. For asthmatic subjects the most frequent allergen was HDM, whereas for individuals with AR grass pollen. The higher prevalence of allergy to animal dander was observed in asthmatic patients than in those with AR. Inversed relation was detected for mugwort pollen. Boys were not only predominant but they also presented symptoms of both asthma and allergic rhinitis more often. Conclusions: A pattern of allergies differed according to diagnosis. Children allergic to HDM presented more likely symptoms of BA, whereas individuals hypersensitive to grass pollens developed more often clinical manifestation of AR. Subjects with hypersensitivity to mugwort were more prone to develop rhinitis than asthma. A distribution of aeroallergens regarding gender did not differ significantly. However a pattern of clinical manifestation was different according to gender. Abbreviations: AR allergic rhinitis, BA bronchial asthma, HDM house dust mites Słowa kluczowe: epidemiologia, alergia wziewna, dzieci Key words: distribution, allergy, pollen, mites, children M. Krawiec, A. Krauze, A. Borkowska: Epidemiologia alergii wziewnych w grupie pacjentów Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego I Katedry Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 4-5

6 AEROBIOLOGIA MEDYCZNA PRACA ORYGINALNA Zarodniki Alternaria w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku Alternaria spores in the air of selected Polish cities in 2008 Dr Agnieszka Grinn-Gofroń 1, dr n. med. Agnieszka Lipiec 2, dr n. med. Piotr Rapiejko 3, mgr Kazimiera Chłopek 4, dr n. farm. Dorota Myszkowska 5, lek. Izabela Winnicka 6, dr Małgorzata Malkiewicz 7, mgr Ewa Kalinowska 8, dr hab. n. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz 9, dr Tomasz Wolski Katedra Taksonomii Roślin i Fitogeografii Uniwersytetu Szczecińskiego 2. Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 3. Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie 4. Katedra Paleontologii i Biostratygrafii Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu 5. Zakład Alergologii Przemysłowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 6. Poradnia Epidemiologiczna Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii w Warszawie 7. Zakład Paleobotaniki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego 8. Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych w Warszawie 9. Oddział Laryngologiczny Szpitala Dziecięcego w Warszawie 10. Instytut Oceanografii Fizycznej Uniwersytetu Szczecińskiego Streszczenie: Celem pracy było porównanie wartości stężeń zarodników grzybów mikroskopowych z rodzaju Alternaria w 2008 r. w powietrzu Szczecina, Warszawy, Sosnowca, Olsztyna, Krakowa, Wrocławia, Białegostoku, Bydgoszczy i Opola. Pomiary stężenia zarodników prowadzono metodą objętościową z zastosowaniem aparatu Burkard oraz Lanzoni Za sezon zarodnikowy uznano okres, w którym w powietrzu wystąpiło 90% rocznej sumy zarodników grzybów z rodzaju Alternaria. Sezon zarodnikowy zaczął się najwcześniej w Bydgoszczy, a w ciągu następnych czterech tygodni rozpoczął się w pozostałych miastach. Najwyższe wartości stężeń zanotowano w Szczecinie, Krakowie i Sosnowcu, maksymalne stężenie, wynoszące 903 zarodniki m -3, zaobserwowano w Szczecinie. Abstract: The aim of the study was to compare the concentration of Alternaria spores in the cities of Szczecin, Warsaw, Sosnowiec, Olsztyn, Krakow, Wroclaw, Bialystok, Bydgoszcz and Opole in Measurements were performed by the volumetric method (Burkard and Lanzoni pollen and spores sampler). Alternaria season was defined as the period in which 90% of the annual total catch occurred. The Alternaria season started first in Bydgoszcz on the 25 th May and in the other cities it started during the next four weeks. The highest airborne concentration of 903 Alternaria spores m -3 was noted in Szczecin on the 26 th of July. Słowa kluczowe: aeroalergeny, zarodniki, grzyby, Alternaria, 2008 Key words: aeroallergens, spores, mould, Alternaria, 2008 Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 6 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

7 AEROBIOLOGIA MEDYCZNA PRACA ORYGINALNA Zarodniki Cladosporium w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku Cladosporium spores in the air of selected Polish cities in 2008 Dr Agnieszka Grinn-Gofroń 1, dr n. med. Agnieszka Lipiec 2, dr n. med. Piotr Rapiejko 3, mgr Kazimiera Chłopek 4, dr n. farm. Dorota Myszkowska 5, lek. Izabela Winnicka 6, dr Małgorzata Malkiewicz 7, mgr Ewa Kalinowska 8, dr hab. n. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz 9, dr Tomasz Wolski Katedra Taksonomii Roślin i Fitogeografii Uniwersytetu Szczecińskiego 2. Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 3. Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie 4. Katedra Paleontologii i Biostratygrafii Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu 5. Zakład Alergologii Przemysłowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 6. Poradnia Epidemiologiczna Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii w Warszawie 7. Zakład Paleobotaniki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego 8. Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych w Warszawie 9. Oddział Laryngologiczny Szpitala Dziecięcego w Warszawie 10. Instytut Oceanografii Fizycznej Uniwersytetu Szczecińskiego Streszczenie: Celem pracy było porównanie wartości stężeń zarodników grzybów mikroskopowych z rodzaju Cladosporium w 2008 r. w powietrzu Szczecina, Warszawy, Sosnowca, Olsztyna, Krakowa, Wrocławia, Białegostoku, Bydgoszczy i Opola. Pomiary stężenia zarodników prowadzono metodą objętościową z zastosowaniem aparatu Burkard oraz Lanzoni Za sezon zarodnikowy uznano okres, w którym w powietrzu występuje 90% rocznej sumy zarodników grzybów z rodzaju Cladosporium. Sezon zarodnikowy najwcześniej rozpoczął się w Sosnowcu, a najpóźniej w Szczecinie. Najwyższe wartości stężeń zanotowano w Szczecinie, we Wrocławiu i w Warszawie, maksymalne stężenie, wynoszące zarodników m -3, zaobserwowano w Szczecinie. Abstract: The aim of the study was to compare the concentration of Cladosporium spores in the cities of Szczecin, Warsaw, Sosnowiec, Olsztyn, Krakow, Wrocław, Białystok, Bydgoszcz and Opole in Measurements were performed by the volumetric method (Burkard and Lanzoni pollen and spores sampler). Cladosporium season was defined as the period in which 90% of the annual total catch occurred. The Cladosporium season started first in Sosnowiec on the 2 nd May and in the other cities it started during the next days. The latest the fungal season started in Szczecin. The highest airborne concentration of Cladosporium spores m -3 was noted in Szczecin on the 29 th of June. Słowa kluczowe: aeroalergeny, zarodniki, grzyby, Cladosporium, 2008 Key words: aeroallergens, spores, mould, Cladosporium, 2008 Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 7 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

8 AEROBIOLOGIA MEDYCZNA PRACA ORYGINALNA Analiza stężenia pyłku bylicy w wybranych miastach Polski w 2008 roku The analysis of mugwort pollen count in selected Polish cities in 2008 Mgr Kazimiera Chłopek 1, dr Krystyna Piotrowska 2, prof. dr hab. Elżbieta Weryszko-Chmielewska 2, mgr Katarzyna Dąbrowska-Zapart 1, dr Małgorzata Puc 3, dr Małgorzata Malkiewicz 4, dr n. med. Agnieszka Lipiec 5, lek. Izabela Winnicka 6, mgr Ewa Kalinowska 7, dr n. med. Piotr Rapiejko 8, dr hab. n. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz 9 1. Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu 2. Katedra Botaniki Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie 3. Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Szczecińskiego 4. Zakład Paleobotaniki, Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego 5. Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 6. Poradnia Epidemiologiczna Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii w Warszawie 7. Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych w Warszawie 8. Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie 9. Oddział Laryngologiczny Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego w Warszawie Streszczenie: W pracy przedstawiono przebieg sezonu pylenia bylicy w 2008 roku. Badania prowadzono w Sosnowcu, Białymstoku, Bydgoszczy, Lublinie, Olsztynie, Warszawie, we Wrocławiu i w Szczecinie, z zastosowaniem metody wolumetrycznej, przy użyciu aparatów typu Burkard i Lanzoni. Sezon pyłkowy wyznaczono metodą 98% rocznej sumy ziaren pyłku. Najwcześniej pyłek bylicy zarejestrowano w Szczecinie (18 czerwca), najpóźniej w Bydgoszczy, Białymstoku i Olsztynie (27 i 28 sierpnia). Najwyższe stężenie pyłku bylicy, wynoszące 223 z/m 3, zanotowano we Wrocławiu 11 sierpnia. Abstract: This paper presents the course of mugwort pollen season in selected cites of Poland in The measurements were performed in Sosnowiec, Białystok, Bydgoszcz, Lublin, Olsztyn, Warszawa, Wrocław and Szczecin, use of volumetric method with Burkard and Lanzoni Spore Trap. The duration of the pollen seasons was defined as the period in which 98% of the annual total catch occurred. The pollen seasons of mugwort started first in Szczecin (18 th June), the latest in Bydgoszcz, Białystok and Olsztyn (27 th and 28 th August). The highest daily pollen count, that reached the level of 223 mugwort pollen grains/m 3, was recorded in Wrocław on the 11 th of August. Słowa kluczowe: alergeny, stężenie pyłku, ziarna pyłku, bylica Artemisia Key words: allergens, pollen count, pollen grains, mugwort Artemisia Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4,8 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku:

9 AEROBIOLOGIA MEDYCZNA PRACA ORYGINALNA Pyłek traw w powietrzu wybranych miast Polski w 2008 roku Grass pollen in the air of selected Polish cities in 2008 Dr n. med. Piotr Rapiejko 1, dr Małgorzata Malkiewicz 2, mgr Kazimiera Chłopek 3, dr Małgorzata Puc 4, dr hab. n. med. Beata Zielnik-Jurkiewicz 5, lek. Izabela Winnicka 6, dr n. med. Agnieszka Lipiec 7 1. Klinika Otolaryngologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie 2. Zakład Paleobotaniki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego 3. Katedra Paleontologii i Biostratygrafii Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu 4. Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Szczecińskiego 5. Oddział Otolaryngologiczny SZPZOZ im. prof. J. Bogdanowicza w Warszawie 6. Pracownia Epidemiologiczna Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii w Warszawie 7. Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Streszczenie: Praca przedstawia przebieg sezonu pylenia traw w wybranych punktach pomiarowych w Polsce w 2008 roku. Badania prowadzono metodą objętościową przy wykorzystaniu aparatów firmy Burkard i Lanzoni. Sezon pylenia traw najwcześniej rozpoczął się we Wrocławiu już 21 maja. W pozostałych badanych punktach pomiarowych początek sezonu pylenia traw przypadał w okresie pomiędzy 27 a 31 maja. Najwyższe stężenie pyłku traw, wynoszące 259 z/m 3, odnotowano w Sosnowcu 2 lipca. Abstract: This paper presents the course of grass pollination season in selected cities of Poland in Volumetric method with the use of Volumetric Spore Trap (Burkard, Lanzoni) was implemented. The pollen seasons of grass started first in Wroclaw (21 st May). The highest daily pollen count, that reached the level of 223 grass pollen grains/m 3, was recorded in Sosnowiec on the 2 nd July. Słowa kluczowe: aeroalergeny, stężenie pyłku roślin, trawy Key words: aeroallergens, pollen count, grass Alergoprofil 2008, Vol. 4, Nr 4, 9 Pracę otrzymano: Zaakceptowano do druku: