Opracowany przez pracowników Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach CHOROBY SZKODNIKI CHWASTY BIOREGULATORY.

Transkrypt

1 2017 Opracowany przez pracowników Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach CHOROBY SZKODNIKI CHWASTY BIOREGULATORY

2

3 CHOROBY SZKODNIKI CHWASTY BIOREGULATORY Opracowany przez pracowników Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach Skierniewice, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3 Zespół autorów: Agata Broniarek-Niemiec, Hanna Bryk, Hubert Głos, Damian Gorzka, Michał Hołdaj, Krystyna Jaworska, Małgorzata Kraćkowska, Jerzy Lisek, Barbara H. Łabanowska, Alicja Maciesiak, Sylwester Masny, Beata Meszka, Artur Miszczak, Halina Morgaś, Wojciech Piotrowski, Zofia Płuciennik, Małgorzata Sekrecka, Piotr Sobiczewski, Barbara Sobieszek, Małgorzata Tartanus, Wojciech Warabieda Zespół redakcyjny: dr Hanna Bryk, dr Zofia Płuciennik, dr hab. Jerzy Lisek prof. IO, dr hab. Barbara H. Łabanowska prof. IO, prof. dr hab. Piotr Sobiczewski Zgodnie z treścią etykiet stosowania środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu handlowego i stosowania w Polsce do dnia r. ISBN

4 Spis reklamodawców Nazwa Strona Agrola Agrosimex Sp. z o.o....56, 73, 163 ANDREAS STIHL Sp. z o.o... II okładka Aries Power Equipment Sp. z o.o Arysta LifeScience Polska Sp. z o.o... III okładka, 56, 225 BASF Polska Sp. z o.o...iv okładka, 61 Belchim Crop Protection...158, 166,223 Biocont Polska Sp. z o.o Biodevas Laboratoires Brinkman Polska Sp. z o. o Buła Maciej i Michał Szkółka Drzew i Krzewów Owocowych CHEREK Sp. z o.o COBICO Sp. z o.o Dow AgroSciences Polska Sp. z o.o , 157 DuPont Poland Sp. z.o.o , 169 EKOPLON Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k GAZEX Sp. J GOSPODARSTWO JĘDRZEJEWSKI Ireneusz Jędrzejewski Gospodarstwo Ogrodnicze Paulina i Bartłomiej Romańscy Gospodarstwo Szkółkarskie CIEPŁUCHA GOSPODARSTWO SZKÓŁKARSKIE JAN KOZERSKI Gospodarstwo Szkółkarsko-Sadownicze Dackomalina Haygrove Poland SP Ltd HORTPLANT Gospodarstwo Sadowniczo-Szkółkarskie Krystyna i Jerzy Dominikowscy ICB PHARMA Tomasz Świętosławski, Paweł Świętosławski Spółka Jawna INNVIGO Sp. z o.o... 57, 69 Kwalifikowana Szkółka Roślin Jagodowych Agnieszka Kącka Kwaśniak Szkółka Drzewek Owocowych ŁUKOMET P.P.H. Medchem Paradowski Dariusz Specjalistyczne Gospodarstwo Sadowniczne PNG Sp. z o.o Poland Plants Sp. z o.o PPUH PRIMA-BUD Puchalscy J.B Gospodarstwo Szkółkarskie... 75,77 Saappur Samoraj Wojciech Skierniewicka Fabryka Maszyn, Urządzeń i Konstrukcji SFAMASZ - Jan Dziedzic Sumi Agro Poland Sp. z o.o...54, 58, 84, 97, 113, 156, 160, 167, 181, 187, 188 Syngenta Polska Sp. z o.o , 67, 85, 87, 89, 91, 97 Szkółka Złota Jagoda Renata i Krzysztof Botul Szkółka Markiewicz SZKÓŁKA ROŚLIN OZDOBNYCH Michał Łukomski Szkółka truskawek R.R.Skalscy Timac Agro Polska sp. z o.o Tomasz Przepiórka Licencjonowane Gospodarstwo Szkółkarskie TRADECORP Andrzej Zbroja Yara Poland Sp. z o.o...4, 5 Żelazo Zakład Handlowo-Usługowy TECHSAD Zaparuszewski Tadeusz Szkółka Drzew Owocowych... 13, 53 REDAKCJA Redaktor prowadzący: Agnieszka Czarnocka a.czarnocka@hortpress.com tel DZIAŁ REKLAMY Agnieszka Sobieraj a.sobieraj@hortpress.com tel DYSTRYBUCJA tel./faks zamowienia@hortpress.com Okładka: projekt: Bartek Mika zdjęcia: Fotolia.com DTP: Beata Gałązka Rysunki: Zbyszek Dziuban Druk: ArtDruk Zakład Poligraficzny ul. Napoleona 4, Kobyłka Nakład: 15 tys. egz. Za treść ogłoszeń, reklam i artykułów reklamowych redakcja nie odpowiada. Wydawca Hortpress Sp. z o.o Warszawa, ul. Rakowiecka 32 info@hortpress.com lub biuro@hortpress.com Konto: Bank Millenium S.A (reklama) (prenumerata i książki) Zapraszamy do odwiedzenia naszych stron internetowych: Ogłoszenia całostronicowe wydawcy na str. 63, 88 2 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

5 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017 Komentarz do Programu Ochrony Roślin Sadowniczych...6 CHOROBY Wykaz środków grzybobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych...10 Wykaz środków do dezynfekcji...32 Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w sadach...33 Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w jagodnikach...38 Podział fungicydów pod względem mechanizmu działania na grzyby oraz ryzyko powstania odporności...40 Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków grzybobójczych i bakteriobójczych...44 Selektywność środków grzybobójczych i bakteriobójczych dla fauny pożytecznej...48 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej...49 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie...51 Szczegółowe zalecenia ochrony: Jabłoń...54 Grusza...70 Śliwa...74 Czereśnia i wiśnia...76 Brzoskwinia...80 Morela...82 Orzech włoski...83 Leszczyna...83 Truskawka...84 Malina...90 Porzeczka czarna...92 Porzeczka czerwona i biała...94 Agrest...95 Borówka wysoka...96 Winorośl...99 SZKODNIKI Wykaz środków owadobójczych i roztoczobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych Wykaz środków zabezpieczających rośliny przed zwierzyną łowną oraz środków gryzoniobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych Inne substancje i metody stosowane w ochronie sadów przed szkodnikami Wykaz środków ochrony roślin zarejestrowanych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w sadach Wykaz środków ochrony roślin zarejestrowanych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w jagodnikach Grupy chemiczne środków ochrony roślin do zwalczania szkodników Rotacja akarycydów Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków owadobójczych, roztoczobójczych i gryzoniobójczych Selektywność środków owadobójczych i przędziorkobójczych dla fauny pożytecznej Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników śliwy Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników maliny Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie Szczegółowe zalecenia ochrony: Jabłoń Program ochrony jabłoni oraz innych drzew i krzewów owocowych przed zwierzyną łowną i gryzoniami Ocena zagrożenia jabłoni i wiśni przez nornika polnego oraz zalecenia zwalczania Grusza Śliwa Wiśnia i czereśnia Brzoskwinia Morela Orzech włoski Leszczyna Truskawka Malina Porzeczka czarna Porzeczka czerwona i biała Agrest Aronia Borówka wysoka Winorośl CHWASTY Komentarz do Programu Ochrony Roślin Sadowniczych przed chwastami Wykaz środków chwastobójczych dopuszczonych do stosowania w roślinach sadowniczych Środki wspomagające działanie preparatów ochrony roślin Grupy chemiczne środków chwastobójczych Uwagi do stosowania środków chwastobójczych w sadach i jagodnikach Niszczenie chwastów wieloletnich przed założeniem sadu lub plantacji roślin jagodowych Zwalczanie chwastów w sadach Niszczenie perzu i silnego zadarnienia Zwalczanie chwastów na plantacjach krzewów jagodowych Zwalczanie chwastów na plantacjach truskawki Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków chwastobójczych Wrażliwość chwastów na herbicydy BIOREGULATORY Bioregulatory i inne środki chemiczne stosowane w owocujących sadach Zalecenia stosowania bioregulatorów Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 3

6

7

8 Komentarz do Programu Ochrony Roślin Sadowniczych Podobnie jak w poprzednich latach zespół pracowników Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach przygotował przed zbliżającym się sezonem wegetacyjnym Program Ochrony Roślin Sadowniczych. Stanowi on swoiste kompendium wiedzy i przewodnik na temat ochrony upraw sadowniczych przed chorobami i szkodnikami oraz możliwości regulowania zachwaszczenia i stosowania bioregulatorów. Podstawą opracowania Programu był rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (stan na dzień ). Zapewne już po wydrukowaniu Programu będą się ukazywały etykiety nowo zarejestrowanych preparatów, które będzie można stosować w 2017 roku. Dlatego przed zastosowaniem każdego środka należy dokładnie zapoznać się z jego etykietą-instrukcją stosowania. Etykiety środków ochrony dostępne są na stronie MRiRW Można także korzystać z wyszukiwarki środków ochrony Informacje-branzowe/Wyszukiwarka-srodkow-ochrony-roslin oraz z serwisu www. abcochronyroslin.pl. Należy pamiętać, że każdy środek ochrony roślin powinien być stosowany zgodnie z informacjami podanymi w etykiecie-instrukcji stosowania. Tak jak w poprzedniej edycji Program został podzielony na cztery części (działy) nazwane umownie choroby, szkodniki, chwasty i bioregulatory. Zamieszczone w tych działach wykazy środków: grzybobójczych, owadobójczych i roztoczobójczych oraz herbicydów i bioregulatorów zawierają informacje podane w etykietach środków. Szczegółowe zalecenia ochrony poszczególnych roślin sadowniczych przed agrofagami zostały opracowane na podstawie wiedzy, doświadczenia i wyników badań autorów. Oprócz Wykazów środków. Program zawiera także podział fungicydów i insektycydów na podstawie mechanizmów ich działania w stosunku do patogenów grzybowych i szkodników, tabele z okresami karencji i prewencji tych środków, tabele selektywności środków ochrony roślin dla fauny pożytecznej oraz tabele z wartościami najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NDP) substancji czynnych ś.o.r. obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej, Federacji Rosyjskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie. W tej edycji Programu nie zamieszczono tabeli z wykazem środków ochrony polecanych do stosowania w Integrowanej Produkcji. Informacje na temat możliwości stosowania środków w przedstawiono w wykazach: fungicydów, zoocydów i herbicydów. Obecnie w ochronie sadów, podobnie jak innych roślin uprawnych, producenci są zobowiązani do stosowania integrowanego systemu ochrony roślin, w którym mogą być użyte wszystkie środki zarejestrowane do ochrony roślin sadowniczych, zgodnie z zaleceniami podanymi w aktualnych etykietach. Natomiast w Integrowanej Produkcji Roślin systemie dobrowolnym i certyfikowanym - obowiązują dodatkowe kryteria (w tym ograniczenia), dotyczące możliwości stosowania tych środków i dlatego nie mogą być one stosowane w dowolny sposób. W Polsce obowiązują ogólne wytyczne i zasady Integrowanej Produkcji opracowane dla krajów Europejskich (Integrated Plant Protection in Fruit Crops, przez międzynarodową grupę specjalistów działających w ramach międzynarodowej organizacji IOBC/WPRS), przy czym każdy kraj może je nieco zmodyfikować dostosowując do konkretnych warunków, wynikających także ze zróżnicowanej uprawy i aktualnie zarejestrowanych środków ochrony roślin. Przyjęte kryteria, stanowiące podstawę do ograniczonego stosowania środków w Integrowanej Produkcji mają za zadanie: l ochronę organizmów pożytecznych, pszczół i innych owadów zapylających stąd nie wolno stosować środków ochrony roślin nieselektywnych dla tych organizmów, l ochronę zdrowia ludzi, stąd eliminacja środków ochrony roślin o toksyczności ostrej dla ludzi, a także tych, które mają w etykietach zwroty ostrzegawcze o symbolach H300 połknięcie grozi śmiercią, H304 połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią, H310 grozi śmiercią w kontakcie ze skórą, H330 wdychanie grozi śmiercią, H314 powoduje poważne oparzenie skóry i uszkodzenie oczu, l uniknięcie pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych, w ilości wyższej niż wskazuje na to wartość najniższego dopuszczalnego poziomu (NDP), l uniknięcie działania następczego na rośliny uprawiane po sobie, stąd muszą to być środki o krótkim okresie półrozpadu, aby ich pozostałości nie były pobierane przez rośliny uprawiane następczo, l uniknięcie powstawania odporności na agrofagi, stąd eliminowanie środków, na które odporność już istnieje. W ochronie roślin są jednak takie sytuacje, kiedy nie ma możliwości zastosowania skutecznej ochrony i uzyskania odpowiedniej jakości owoców bez użycia środków, które praktycznie powinny być wyeliminowane (np. brak rejestracji innych, bardziej bezpiecznych). Dlatego też w aktualnym Programie przy każdym środku ochrony, opisywanym szczegółowo w tabeli Wykaz środków.., zamieszczono informacje (symbol ) wskazujące na możliwość ich stosowania z uwzględnieniem ewentualnych ograniczeń oznaczonych gwiazdkami w przypadku insektycydów lub cyframi w przypadku fungicydów. Wyjaśnienie tych ograniczeń podano pod tabelami z wykazem środków. W tej edycji Programu nie ma tabel mieszania środków ochrony roślin. Bardzo dynamiczne zmiany w asortymencie środków i brak badań (konieczne byłoby sprawdzanie nie tylko fizycznej możliwości mieszania, ale także wpływu mieszanin na skuteczność zwalczania chorób i szkodników oraz ich toksyczność wobec roślin,), sprawiły, że tabele mieszania preparatów były uboższe z każdym rokiem. ZMIANY W REJESTRZE FUNGICYDÓW Z wykazu fungicydów polecanych do ochrony w sezonie 2017 ubyło siedem środków: Agria Dithianon 700 WG, Carpene 65 WP, Difcor 250 EC, Orius Extra 250 EW, Syrius 250 EW, Talent 240 EC i Tyberius 250 EW w 2016 roku upłynął termin ich stosowania. W 2017 roku minie termin zużycia zapasów trzech kolejnych fungicydów: Sokolov 250 EW (7 czerwca), Systemik 125 SL (14 czerwca), Vision 250 SC (1 lipca). Trzeba pamiętać, aby nie stosować ich po tym czasie. Rejestr fungicydów powiększył się o 41 nowych środków, jednak większość z nich zawiera znane już substancje czynne. Jedynie Delan Pro i Prestop WP zawierają nowe substancje. Delan Pro zawiera 125 g ditianonu (z grupy antrachinonów) oraz 561 g fosfonianu dipotasu (z grupy fosfonianów). 6 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

9 Jest środkiem powierzchniowym o działaniu zapobiegawczym, stosowanym przeciwko parchowi jabłoni i parchowi gruszy. Dawka środka to 2,5 l/ha, a karencja 35 dni. Środek należy stosować od fazy pękania pąków do czasu gdy owoc wybarwia się na typowy dla danej odmiany kolor, maksymalnie 6 razy w sezonie. Prestop WP to nowy środek biologiczny zawierający zarodniki i grzybnię Gliocladium catenulatum. Przeznaczony jest do ochrony truskawki przed szarą pleśnią. Zalecane stężenie środka to 0,5%, należy użyć 1200 l cieczy roboczej na 1 ha. Środek stosuje się w czasie kwitnienia truskawek co 7 8 dni, maksymalnie 3 razy. Nowym środkiem, ze względu na sposób jego stosowania, jest Penbotec 400 SC zawierający 400 g/l znanej już substancji pirymetanil. Środek należy stosować w formie zraszania lub zanurzania zebranych jabłek i gruszek w roztworze preparatu. Zabieg należy wykonać w ciągu 16 godzin od zbioru. Wskazane jest zastosowanie 100 l roztworu środka na trzy tony owoców. Minimalny czas kontaktu owoców z cieczą użytkową wynosi 30 sekund. Przed umieszczeniem jabłek i gruszek w chłodni należy upewnić się, że są suche. Środek przeznaczony jest do zabezpieczania jabłek przed gorzką zgnilizną i mokrą zgnilizną, a gruszek przed szarą pleśnią i mokrą zgnilizną. Nowym środkiem, ale zawierającym dwie znane substancje czynne jest Yamato 303 SE. Zawiera on 233 g tiofanatu metylu (benzimidazole) i 70 g tetrakonazolu (triazole) w 1 litrze. Jest to środek w formie zawiesinoemulsji, o działaniu systemicznym. Ma bardzo szeroką rejestrację w uprawie roślin jagodowych. Rośliny, na których środek można stosować i zwalczane choroby to: truskawka, poziomka mączniak prawdziwy, biała plamistości liści, szara pleśń; malina zamieranie pędów, szara pleśń; agrest - amerykański mączniak agrestu, opadzina liści porzeczki; porzeczka czarna i kolorowa amerykański mączniak agrestu, biała plamistość liści, opadzina liści porzeczki, szara pleśń; borówka wysoka zgorzel pędów, zamieranie pędów, szara pleśń i antraknoza borówki; winorośl szara pleśń i mączniak prawdziwy. Ze względu na to, że środek zawiera tiofanat metylu z grupy benzimidazoli, o dużym ryzyku powstania odporności u grzybów, nie powinien być stosowany częściej niż raz w sezonie na danej uprawie. Kilka nowych fungicydów zawiera difenoconazol z grupy triazoli. Są to Aplord 250 EC, Nontin 250 EC, Pomona 250 EC, Rekin 250 EC, Vigofun 250 EC. Są one polecane do zwalczania parcha jabłoni i mączniaka jabłoni. Nowym środkiem zawierającym tiuram jest Aplosar 80 WG zarejestrowany do zwalczania parcha jabłoni i parcha gruszy. Z kolei środkiem zawierającym mankozeb jest Manco 80 WP, a zawierającym ditianon Dimetic 700 WG, oba polecane tylko przeciwko parchowi jabłoni. Odpowiednikiem znanego już środka Topas 100 EC jest Pallas 100 EC, a odpowiednikami środka Signum 33 WG są Agria Bos-Pirak 33 WG i Vima Boskastrobina. Sześć nowych środków zostało zarejestrowanych przeciwko mączniakowi rzekomemu winorośli. Są to Armetil 72 WP, Ekonom 72 WP, Ekonom MM 72 WP, Konkret Mega 72 WP i Rywal 72 WP wszystkie zawierają mankozeb i metalaksyl. Należy je stosować w dawce 2,5 kg/ha, a karencja wynosi 21 dni. Natomiast środek Rubikon 67,8 WG zawiera metalaksyl M mancozeb i może być stosowany w dawce 0,75 kg/ha, karencja wynosi 56 dni. Szczególnie liczną grupę stanowią środki zawierające kaptan. Jednak stosując je trzeba dokładnie przeczytać etykietę ponieważ, pomimo tej samej substancji czynnej, zakres zwalczanych chorób, dawki i okresy karencji są różne. Tylko przeciwko parchowi jabłoni zarejestrowane są: Kaper 80 WG, Kapman 80 WG, Kapshar 80 WG, Naprem 80 WG, Scab 80 WG. Polecane są w dawce 1,88 kg/ha i mają 21 dniowy okres karencji. Szerszą rejestrację, obejmującą parcha jabłoni, parcha gruszy, gorzką zgniliznę wiśni, drobną plamistość liści drzew pestkowych i szarą pleśń truskawki mają środki: Captano 80 WG, KaptAgri 80 WG, Kap-Tanex 80 WG, Mertop 80 WG. Dawka tych środków wynosi 1,9 kg/ha, a karencja na jabłoniach i gruszach to 28 dni, na wiśniach 21 dni, a na truskawkach 14 dni. Najszerszą rejestrację obejmującą: parcha jabłoni, parcha gruszy, brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy, gorzką zgniliznę wiśni, drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni, szarą pleśń i antraknozę truskawki, maliny, borówki wysokiej, agrestu, porzeczki czarnej i czerwonej mają: Biszop 80 WG, El Cappo 80 WG, Pastor 80 WG. Dawka tych środków na gruszy i agreście wynosi 1,8 kg/ha, na pozostałych uprawach 1,9 kg/ha, natomiast karencje w przypadku gruszy 21 dni, maliny, agrestu i porzeczki 7 dni, pozostałych upraw 14 dni. Kolejny środek zawierający kaptan to Orthocide WDG zarejestrowany w dawce 1,9 kg/ha przeciwko parchowi jabłoni i parchowi gruszy, chorobom przechowalniczym jabłek (gorzka zgnilizna i szara pleśń) oraz gorzkiej zgniliźnie wiśni, a w dawce 2,1 kg/ha przeciwko szarej pleśni truskawki. Karencja w przypadku jabłoni i gruszy wynosi 28 dni, wiśni 21 dni, a truskawki 14 dni. W ostatnim roku przybyło też kilka środków miedziowych o różnym spektrum zwalczanych chorób. Nordox 75 WG zawiera tlenek miedzi i jest polecany tylko przeciwko parchowi jabłoni (do pierwszych zabiegów). Pozostałe zawierają tlenochlorek miedzi. Są to Caffaro Micro 37,5 WG i Neoram 37,5 WG (zaraza ogniowa na jabłoni i gruszy, kędzierzawość liści brzoskwini), Oxycur 377,5 SC (tylko parch jabłoni), Cobresal 50 WP (parch jabłoni, parch gruszy, zaraza ogniowa na jabłoni i gruszy, rak bakteryjny drzew pestkowych na wiśni i czereśni, kędzierzawość liści brzoskwini) i Cobresal Extra 350 SC (parch jabłoni, parch gruszy, zaraza ogniowa na gruszy, rak bakteryjny drzew pestkowych na wiśni i czereśni, kędzierzawość liści brzoskwini). W 2016 roku nastąpiły też zmiany w rejestracji stosowanych już wcześniej fungicydów, polegające na rozszerzeniu spektrum zwalczanych chorób w ramach rejestracji środków na uprawy małoobszarowe. Dotyczy to takich fungicydów jak: Armicarb SP i Karbicure SP rozszerzenie rejestracji o mączniaka prawdziwego truskawki, maliny, porzeczki czarnej i kolorowej oraz agrestu. Discus 500 WG rozszerzenie rejestracji o parcha gruszy, amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej, kolorowej, agreście; mączniaka prawdziwego borówki wysokiej i żurawiny wielkoowocowej; mączniaka prawdziwego truskawki. Iprodione 500 SC rozszerzenie rejestracji o brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni i czereśni; szarą pleśń i zamieranie pędów maliny; szarą pleśń borówki wysokiej. Siarkol Extra 80 WP rozszerzenie rejestracji o amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej, kolorowej i agreście; mączniaka prawdziwego truskawki, maliny, borówki wysokiej, mączniaka prawdziwego brzoskwini, moreli i śliwy. Serenade ASO rozszerzenie rejestracji o szarą pleśń i mączniaka prawdziwego truskawki uprawianej w gruncie; raka bakteryjnego i zarazę ogniową gruszy; brunatną zgniliznę i raka bakteryjnego drzew pestkowych na moreli, brzoskwini, wiśni, czereśni i śliwie; szarą pleśń i mączniaka prawdziwego maliny, jeżyny, borówki wysokiej, żurawiny, aronii, porzeczki czarnej i kolorowej oraz agrestu; szarą pleśń i mączniaka prawdziwego winorośli. Topsin M T 500 SC rozszerzenie rejestracji o amerykańskiego mączniaka agrestu i opadzinę liści na agreście; szarą pleśń, amerykańskiego mączniaka agrestu, białą plamistość Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 7

10 liści i opadzinę liści na porzeczce czarnej i kolorowej; mączniaka prawdziwego, białą plamistość liści i szarą pleśń na truskawce i poziomce; zamieranie pędów i szarą pleśń na malinie i jeżynie; szarą pleśń, zgorzel pędów, zamieranie pędów i antraknozę borówki wysokiej. Natomiast dwa znane środki Sparta 250 EW i Troja 250 EW, według nowych etykiet, nie mogą być już stosowane w uprawie śliwy przeciwko brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych. ZMIANY W REJESTRZE INSEKTYCYDÓW Nadal trwa aktualizacja etykiet preparatów, związana między innymi ze zmianą zasad klasyfikacji środków ochrony roślin. Obecnie w nowych etykietach zawsze podana jest maksymalna liczba aplikacji w sezonie danym środkiem do zwalczania określonego szkodnika, a także maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach oraz terminy ich wykonania. Przestrzeganie tych zasad zmniejsza ryzyko selekcji odpornych form szkodników na stosowane środki, a także zapobiega przekroczeniu dopuszczalnych poziomów pozostałości poszczególnych substancji w owocach. Konieczne jest zwracanie szczególnej uwagi przy stosowaniu środków różniących się nazwą, ale zawierających tę samą substancję czynną, na przykład acetamipryd, zawiera aż 11 insektycydów z grupy chloronikotynyli (Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Lanmos 20 SP, Mospilan 20 SP, Miros 20 SP, Sekil 20 SP i Stonkat 20 SP, a także Grom 200 SL, Piorun 200 SL i Zeus 200 SL). Jeden zabieg w sezonie oznacza, że tylko raz w sezonie można zastosować jeden z wymienionych środków. Takich przypadków jest więcej, m.in. dotyczy to abamektyny (5 ś.o.r.), feniproksymatu (2 ś.o.r.), indoksakarbu (3 ś.o.r.), spirodiklofenu (2 ś.o.r.) i innych. Z wykazu środków owadobójczych zostało skreślone 5 insektycydów: dwa z grupy syntetycznych pyretroidów (Agria- -Deltametryna 2,5 EC i Fury 100 EW), dwa akarycydy (Sanmite 20 WP i Nissorun 050 EC) oraz preparat Stark 20 SP (odpowiednik preparatu Mospilan 20 SP). Wycofanie z obrotu tych środków na rynku nie będzie miało żadnego wpływu na obniżenie jakości ochrony, tym bardziej, że w roku poprzednim została zarejestrowana nowa mocniejsza i bardziej bezpieczna formulacja (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny) heksytiazoksu Nissorun Strong 250 SC. W ostatnim roku wprowadzono 16 nowych produktów: siedem preparatów z grupy neonikotynoidów zawierających jako substancję czynną - acetamipryd (Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Lanmos 20 SP i Sekil 20 SP formulacja proszkowa oraz Grom 200 SL, Piorun 200 SL i Zeus 200 SL formulacja płynna), cztery insektycydy z grupy syntetycznych pyretroidów (Decis Ogród 015 EC, Judo 050 CS, Kusti 050 CS i Ninja 050 CS), trzy środki fosforoorganiczne (Chlorop-Pro 480 EC, Pyrinex M EC, Imidan 40 WG), jeden preparat z grupy makrocyklicznych laktonów Grot 18 EC i jeden środek biologiczny Capex. Chlorop-Pro 480 SC (chlorpiryfos) w ramach rejestracji w uprawach małoobszarowych można stosować do zwalczania kwieciaka malinowca na truskawce. Natomiast Pyrinex M22 EC (chlorpiryfos) ma rejestrację na jabłoni do zwalczania mszyc, owocówki jabłkóweczki, owocnicy jabłkowej, miodówki jabłoniowej i zwójkówek liściowych. Imidan 40 WG również środek fosforoorganiczny, ale zawierający substancję czynną inną od dotychczas stosowanych (fosmet). Jest przeznaczony do zwalczania owocówki jabłkóweczki w sadach jabłoniowych i gruszowych. Dzięki nowej formulacji WG (granulki do sporządzania zawiesiny wodnej) jego bezpośrednia toksyczność jest mniejsza niż znanej wcześniej formulacji WP. Decis Ogród 015 EC (deltametryna) można stosować do zwalczania kwieciaka jabłkowca na jabłoni oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Judo 050 CS, Kusti 050 CS i Ninja 050 CS (lambda-cyhalotryna) są zarejestrowane tylko do zwalczania mszycy jabłoniowej na jabłoni. Acetamipryd New 20 SP, Acetamip20 SP, Lanmos 20 SP i Sekil 20 SP (acetamipryd) to odpowiedniki preparatu Mospilan 20 SP, mają taki sam, bardzo szeroki, zakres stosowania. Można je praktycznie stosować we wszystkich uprawach sadowniczych do zwalczania różnych szkodników. Należy jednak przestrzegać zaleceń dotyczących maksymalnej liczby zabiegów, jaką można wykonać na danej roślinie środkiem zawierającym acetamipryd. Grom 200 SL, Piorun 200 SL i Zeus 200 SL (acetamipryd) można stosować do zwalczania mszyc, owocówki jabłkóweczki i zwójkówek na jabłoni, owocnic i owocówki śliwkóweczki na śliwie, nasionnicy trześniówki na czereśni oraz miodówki gruszowej na gruszy. Obecnie w uprawach sadowniczych mamy zarejestrowanych 14 środków z grupy neonikotynoidów, w tym aż 11 preparatów zawierających acetamipryd. Grot 18 EC to kolejny preparat zawierający abamektynę. Zgodnie z etykietą można go stosować do zwalczania miodówki gruszowej plamistej na gruszy oraz w ramach rejestracji na uprawy małoobszarowe przędziorka chmielowca w uprawie maliny, jeżyny i truskawki (w gruncie i pod osłonami). Do zwalczania miodówki zaleca się stosowanie tego środka z adiuwantem Superam 10 AL (50 ml/100 l cieczy użytkowej). Capex to środek biologiczny, zawierający entomopatogenicznego wirusa z rodziny Baculoviridae, do zwalczania zwójki siatkóweczki na jabłoni. Gąsienice po spożyciu środka przestają żerować i po kilku dniach giną. Jest to preparat całkowicie bezpieczny dla organizmów pożytecznych. Nadal utrzymuje się tendencja wydawania zezwoleń na stosowanie zarejestrowanych wcześniej środków również w uprawach małoobszarowych, co znacznie ułatwia ochronę tych upraw przed szkodnikami. Dotyczy to następujących preparatów: Acetamip 20 SP, Decis Mega 50 EW, Forteca-Pro 018 EC i Karate Zeon 050 CS. Acetamip 20 SP zgodnie z tą rejestracją można stosować, podobnie jak Mospilan 20 SP do zwalczania bardzo wielu szkodników na większości upraw sadowniczych. Z kolei Decis Mega 50 EW oprócz upraw, na których można go było dotychczas stosować (jabłoń, śliwa, porzeczka czarna i truskawka), uzyskał rejestrację do zwalczania różnych szkodników na wiśni i czereśni, porzeczkach (kolorowych), borówce wysokiej, aronii, malinie i jeżynie. Forteca-Pro 018 EC oprócz rejestracji do zwalczania miodówki gruszowej plamistej na gruszy można także stosować do zwalczania przędziorka chmielowca w uprawie maliny, jeżyny i truskawki (w gruncie i pod osłonami). Karate Zeon 050 CS uzyskał rejestrację na stosowanie w uprawach aronii do zwalczania gąsienic zwójki różóweczki, mszyc i omacnicy prosowianki. Dzięki tym zmianom możliwe było opracowanie programu ochrony aronii przed szkodnikami, choć nadal asortyment środków, które można stosować, jest ubogi. Oprócz omówionych zmian rozszerzenia rejestracji z etykiety preparatu Dimilin 480 SC z kolei usunięto zwalczanie owocówki śliwkóweczki na śliwie. Podsumowując, zmiany w doborze insektycydów do ochrony upraw sadowniczych przed szkodnikami w nadchodzącym sezonie są niewątpliwie korzystne. Dzięki rejestracji w uprawach małoobszarowych znacznie poprawiła się możliwość zwalczania wielu ważnych szkodników (gąsienic, roztoczy, mszyc) na niektórych gatunkach roślin jagodowych i drzew pestkowych, ale nadal asortyment substancji czynnych nie jest w pełni zadowalający. 8 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

11 CHOROBY n Wykaz środków grzybobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych n Wykaz środków do dezynfekcji n Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w sadach n Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w jagodnikach n Podział fungicydów pod względem mechanizmu działania na grzyby oraz ryzyko powstania odporności n Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków grzybobójczych i bakteriobójczych n Selektywność środków grzybobójczych i bakteriobójczych dla fauny pożytecznej n Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej n Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie n Szczegółowe zalecenia ochrony: Jabłoń Grusza Śliwa Czereśnia i wiśnia Brzoskwinia Morela Orzech włoski Leszczyna Truskawka Malina Porzeczka czarna Porzeczka czerwona i biała Agrest Borówka wysoka Winorośl

12 nazwa CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Wykaz środków grzybobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych Wykaz zawiera środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania decyzjami wydanymi do dnia r. (rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Klasyfikację środków pod względem toksyczności dla ludzi podano za ww. rejestrem. Najczęściej stosowana ilość cieczy: drzewa owocowe l/ha, krzewy jagodowe l/ha. Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, toksyczność dla ludzi, grupa chemiczna, możliwość stosowania w integrowanej produkcji () Agria Bos-Pirak 33 WG 67 g piraklostrobiny w 1 kg 267 g boskalidu w 1 kg strobilurynowy anilidowy Agria Difenokonazol 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Zalecana dawka na 1 ha lub stężenie Właściwości środka, zwalczane choroby oraz sposób użycia środka ,75 1,0 kg Środek systemiczny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń, białą plamistość liści i mączniaka prawdziwego na truskawce; szarą pleśń i przypąkowe zamieranie pędów na malinie oraz antraknozę liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową na porzeczce czarnej. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,75 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni, moreli, brzoskwini i śliwie. 1,0 kg Zwalcza alternariozę, szarą nekrozę orzechów i antraknozę orzecha włoskiego oraz zamieranie pędów i moniliozę leszczyny. 1,5 kg Zwalcza szarą pleśń borówki wysokiej. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). Agria Foseglin 80 WG 80% fosetylu glinu drażniący fosfonowy Aliette 80 WG 80% fosetylu glinu drażniący fosfonowy Antracol 70 WG 70% propinebu szkodliwy ditiokarbaminianowy 1 Aplord 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Aplosar 80 WG 80% tiuramu ditiokarbaminianowy 1 0,5% (0,5 kg/100 l wody) 0,5% (0,5 kg/100 l wody) Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza zgniliznę pierścieniową podstawy pnia drzew owocowych. Opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia w okresie kwitnienia (1,0 l cieczy na drzewo), zabieg powtórzyć po miesiącu. Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza zgniliznę pierścieniową podstawy pnia drzew owocowych. Opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia w okresie kwitnienia (1,0 l cieczy na drzewo) zabieg powtórzyć po miesiącu. 2,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować do fazy BBCH 72, gdy owoce osiągną wielkość 20 mm, maksymalnie 2 razy w sezonie, nie częściej niż co 7 dni. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym). 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 3,0 kg Zwalcza parcha gruszy. 10 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

13 1 2 3 Argus 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l drażniący triazolowy (IBE) Arietta 80 WG 80% fosetylu glinu drażniący fosfonowy Armetil M 72 WP 640 g mankozebu 80 g metalaksylu w 1 kg ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 Armicarb SP 850 g wodorowęglanu potasu w 1 kg nie jest klasyfikowany l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym). 0,5% (0,5 kg/100 l wody) Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza zgniliznę pierścieniową podstawy pnia drzew owocowych (opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia w okresie kwitnienia, 1,0 l cieczy na drzewo; zabieg powtórzyć po miesiącu). 2,5 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować 1 raz w sezonie. 5,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Można stosować w ciągu całego sezonu wegetacyjnego przed spodziewanymi infekcjami, za wyjątkiem okresu kwitnienia. Nie stosować w temperaturze poniżej 5 i powyżej 25 C. W zależności od warunków panujących w trakcie zabiegu, szczególnie przy wyższych stężeniach cieczy użytkowej, na niektórych odmianach mogą pojawić się objawy fitotoksyczności. Nie zmniejszać ilości cieczy poniżej 500 l/ha. Nie stosować w mieszaninach ze środkami o formulacji EC, adiuwantami, środkami miedziowymi, nawozami płynnymi oraz środkami mogącymi modyfikować ph cieczy użytkowej. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Batalion 450 SC 450 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy Bellis 38 WG 25,2% boskalidu 12,8% piraklostrobiny szkodliwy anilidowy (SDHI) strobilurynowy Biszop 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy 5,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego na porzeczce czarnej i kolorowej, agreście oraz malinie. 3,0 kg lub 0,3% (zalecana ilość cieczy użytkowej 10l/100 m 2 Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki w uprawie gruntowej i pod osłonami. 0,7 1,0 l Środek powierzchniowy, zwalcza parcha jabłoni. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Wyższą dawkę stosować przy większym zagrożeniu chorobą. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. 0,8 kg Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza gorzką zgniliznę jabłek. Stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,8 kg Zwalcza gorzką i mokrą zgniliznę gruszek. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,8 kg Zwalcza parcha gruszy i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy. 1,9 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na malinie, porzeczce czarnej i czerwonej, borówce wysokiej i truskawce. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na agreście. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 11

14 nazwa CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Boni Protect komórki grzyba Aureobasidium pullulans 500 g w 1 kg szkodliwy środek biologiczny Bumper 250 EC 250 g propikonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Caffaro Micro 37,5 WG 375 g miedzi w formie tlenochlorku miedzi w 1 kg miedziowy Captan 80 WG 80% kaptanu szkodliwy ftalimidowy Captano 80 WG 80% kaptanu ftalimidowy Chorus 50 WG 50% cyprodynilu nie jest klasyfikowany anilinopirymidynowy ,0 kg/ha w 1000 l wody na 2 m wysokości korony Środek zawiera żywy organizm. Zabezpiecza jabłka i gruszki przed chorobami przechowalniczymi powodowanymi przez Penicillium expansum (mokra zgnilizna), Botrytis cinerea (szara pleśń) i Monilinia fructigena (brunatna zgnilizna). Stosować maksymalnie 3 razy (z zachowaniem odstępu 5 dni) przed zbiorem owoców. 0,3 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji) i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym. 1,5 2,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na jabłoni i gruszy. 3,0 kg Zwalcza kędzierzawość liści brzoskwini. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę wiśni. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę i drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. 0,3 kg Środek wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (do 48 godzin po infekcji). Stosować zapobiegawczo do fazy pełni kwitnienia jabłoni. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Cobresal 50 WP 50% miedzi w postaci tlenochlorku miedzi miedziowy Cobresal Extra 350 SC 350 g miedzi w postaci tlenochlorku miedzi w 1 l miedziowy Copper Max 50 WP 50% miedzi w formie wodorotlenku miedziowego szkodliwy miedziowy 0,3 kg Zwalcza parcha gruszy. 1,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy oraz zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na jabłoni. 0,75 1,5 kg Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszy (niższą dawkę stosować w czasie wzrostu owoców). 1,5 3,0 kg Zwalcza raka bakteryjnego drzew pestkowych na wiśni i czereśni (wyższą dawkę stosować w fazie nabrzmiewania pąków). 1% (1 kg/100 l Zwalcza kędzierzawość liści brzoskwini. wody) 1,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy. 0,75 1,5 kg Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszy (niższą dawkę stosować w czasie wzrostu owoców). 1,5 3,0 kg Zwalcza raka bakteryjnego drzew pestkowych na wiśni i czereśni (wyższą dawkę stosować w fazie nabrzmiewania pąków). 1% (1 kg/100 l Zwalcza kędzierzawość liści brzoskwini. wody) 0,75 kg Środek kontaktowy. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować tylko do fazy zielonego pąka. 0,75 lub 1,5 kg Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na jabłoniach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w czasie kwitnienia oraz po zbiorze owoców). 1,5 lub 3,0 kg Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w okresie nabrzmiewania pąków, kwitnienia oraz po zbiorze owoców). 12 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

15 Copper Max NEW 50 WP 50% miedzi w formie wodorotlenku miedziowego miedziowy Cros 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Cuproflow 377,5 SC 377,5 g miedzi w formie tlenochlorku miedzi w 1 l miedziowy Cuproxat 345 SC 190 g miedzi w formie trójzasadowego siarczanu miedziowego w 1 l miedziowy Curzate C Extra 31 WG 250 g miedzi w formie wodorotlenku miedziowego 60 g cymoksanilu w 1 kg miedziowy iminoacetylomocznikowy 0,75 1,5 kg Środek kontaktowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować do fazy zielonego pąka w dawce 0,75 1,5 kg, a od opadania zawiązków do 21 dni przed zbiorem w dawce 0,8 1,4 kg (może powodować ordzawienia owoców niektórych odmian, np. Jonagold, Golden Delicious, Gala ). 1,0 1,5 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni i czereśni (stosować w okresie kwitnienia). 1,5 3,0 kg Zwalcza raka bakteryjnego drzew pestkowych. Stosować do początku kwitnienia w dawce 1,5 2,0 kg, a po zbiorze owoców w dawce 3,0 kg. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym). 2,0 l Środek o działaniu powierzchniowym, zwalcza parcha jabłoni. Stosować od fazy nabrzmiewania pąków do fazy mysiego ucha. 3,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (stosować do fazy zielonego pąka). 2,0 lub 3,0 l Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, a wyższą w okresie nabrzmiewania pąków, kwitnienia i po zbiorach owoców). 2,0 kg Środek o działaniu powierzchniowym oraz wgłębnym, zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować zapobiegawczo, od fazy 5 6 liści do zbioru (BBCH 15/16 85). CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW reklama WOLNE OD WIRUSÓW WEGETATYWNE I GENERATYWNE PODKŁADKI DRZEW OWOCOWYCH reklama w tym m.in.: wegetatywne: Jabłoń M9 T337, M26, MM106, P14, P22, P60, Pigwa A, C, BA29 Czereśnia COLT, Śliwa St. Julien A, PUMISELECT (nowa podkładka pod brzoskwinie i morele) generatywne: Antypka, Ałycza, Węgierka Wangenheima, Brzoskwinia Mandżurska, Antonówka, Grusza Kaukaska, Czereśnia ptasia reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 13

16 nazwa Cyprodex 300 EC 300 g cyprodynilu w 1 l drażniący anilinopirimidynowy ,5 l Środek wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (do 48 godzin po infekcji). Stosować zapobiegawczo do końca fazy kwitnienia. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Delan 700 WG 700 g ditianonu w 1 kg szkodliwy antrachinonowy Delan Pro 125 g ditianonu 561 g fosfonianu dipotasu w 1 l antrachinonowy fosfonianowy Difenokonazol 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) 0,5 0,75 kg Środek powierzchniowy. Działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą dawkę stosować w okresach dużego zagrożenia. Można go stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG. Zalecana dawka: Delan 700 WG 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. 2,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,5 l Zwalcza parcha gruszy. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). Difo 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) Dimetic 700 WG 700 g ditianonu w 1 kg antrachinonowy Discus 500 WG 500 g krezoksymu metylowego w 1 kg strobilurynowy Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika l Zwalcza parcha gruszy. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji), parcha gruszy oraz mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 0,5 0,75 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Można stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG. Zalecana dawka: Dimetic 700 WG 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. kg Środek lokalnie układowy (substancja czynna rozprzestrzenia się w fazie gazowej na liściach). Zwalcza parcha jabłoni. Skuteczny niezależnie od temperatury. Można stosować na wilgotne liście i w czasie mżawki, zmniejszając ilość wody ( l/ha). Fungicydy strobilurynowe stosować przede wszystkim zapobiegawczo, nie częściej niż 2 razy w sezonie i zawsze w mieszaninie ze środkiem o innym mechanizmie działania np. Delan 700 WG. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na strobiluryny. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza parcha gruszy. kg Zwalcza mączniaka prawdziwego i amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej i kolorowej oraz agreście. Zwalcza mączniaka prawdziwego na borówce wysokiej i żurawinie wielkoowocowej. 0,3 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki w uprawie polowej i pod osłonami. 14 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

17 Dithane NeoTec 75 WG 75% mankozebu ditiokarbaminianowy ,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Działa hamująco na rozwój przędziorków. Nie mieszać ze środkami olejowymi. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,0 kg Zwalcza opadzinę liści porzeczki, rdzę wejmutkowo-porzeczkową, białą plamistość liści porzeczki i agrestu, czarną plamistość agrestu na agreście, porzeczce czarnej i kolorowej. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Ditianon 700 g ditianonu w 1 kg szkodliwy antrachinonowy Domark 100 EC 100 g tetrakonazolu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) 0,5 lub 0,75 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą dawkę stosować w okresach dużego zagrożenia chorobą. Można stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG. Zalecana dawka: Ditianon 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. 0,4 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni i mączniaka jabłoni. Stosować od fazy kwitnienia do początku czerwcowego opadania owoców, nie częściej niż 2 3 razy w sezonie. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Dymas 500 g iprodionu w 1 l szkodliwy dikarboksymidowy 2 0,6 l Zwalcza białą plamistość liści truskawki (plantacje mateczne i owocujące) oraz mączniaka prawdziwego truskawki (plantacje owocujące). Na plantacjach matecznych środek stosować w fazie rozwoju pędów rozłogowych i młodych roślin, a na owocujących w fazie kwitnienia, nie częściej niż 2 3 razy w sezonie. 1,8 2,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza szarą pleśń truskawki. Środków dikarboksymidowych nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. 1,5 2,0 l Zwalcza szarą pleśń i zamieranie pędów maliny. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,5 l (0,15%) 1,25 l (%) Zwalcza szarą pleśń borówki wysokiej i winorośli. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni i wiśni. Dythia 70 WG 700 g ditianonu w 1 kg szkodliwy antrachinonowy 1 Ekonom 72 WP 640 g mankozebu 80 g metalaksylu w 1 kg ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 Ekonom MM 72 WP 640 g mankozebu 80 g metalaksylu w 1 kg ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 0,5 0,75 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą dawkę stosować w okresach dużego zagrożenia. Można go stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG. Zalecana dawka: Dythia 70 WG 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. 2,5 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować 1 raz w sezonie. 2,5 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować 1 raz w sezonie. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 15

18 nazwa El Cappo 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy ,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,8 kg Zwalcza parcha gruszy i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy. 1,9 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na malinie, porzeczce czarnej i czerwonej, borówce wysokiej i truskawce. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na agreście. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Faban 500 SC 250 g ditianonu 250 g pirymetanilu w 1 l antrachinonowy anilinopyrimidynowy Favena 300 SC 300 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy 1,2 l Środek o działaniu powierzchniowym i wgłębnym, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 4. 1,0 1,5 l Środek powierzchniowy. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Zwalcza parcha jabłoni (wyższą dawkę stosować przy większym nasileniu choroby). Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. Fender 250 EC 250 g propikonazolu w 1 l nie jest klasyfikowany triazolowy (IBE) Flint Plus 64 WG 60% kaptanu 4% trifloksystrobiny drażniący ftalimidowy strobilurynowy Fontelis 200 SC 200 g pentiopiradu w 1 l nie jest klasyfikowany karboksyamidowy (SDHI) Frupica 440 SC 440 g mepanipirymu w 1 l anilidopirymidynowy Funaben Plus 03 PA 3% tiofanatu metylu szkodliwy benzimidazolowy 3 1,5 l Zwalcza szarą pleśń na jabłoni (stosować w fazach pełnia kwitnienia i opadanie płatków, zwłaszcza podczas deszczowej pogody). 1,0 l Zwalcza parcha gruszy. 2,5 l Zwalcza szarą pleśń truskawki i maliny oraz przypąkowe zamieranie pędów maliny. Nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. 0,3 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji) i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 1,85 kg Środek mezostemiczny (substancja czynna rozprzestrzenia się w fazie gazowej na liściach) i kontaktowy. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni i mączniaka jabłoni. Środek stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na strobiluryny. 0,5 0,75 l Środek powierzchniowy, wgłębny i lokalnie systemiczny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (do 48 godzin po infekcji), mączniaka jabłoni i szarą pleśń jabłek. Stosować nie częściej niż 3 razy w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. Nie stosować w mieszaninach ze środkami zawierającymi kaptan. 0,7 l Środek wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza szarą pleśń truskawki. Stosować w okresie kwitnienia, nie częściej niż 2 razy, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 100 g/18 dm 2 Pasta do zabezpieczania ran po cięciu drzew, pękaniu kory i innych powierzchni rany uszkodzeniach mechanicznych. Zabezpiecza jabłonie przed zgorzelą kory i rakiem drzew owocowych oraz brzoskwinie przed leukostomozą. Przyspiesza także zabliźnianie się ran. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Zabezpiecza: grusze przed rakiem drzew owocowych; morele, śliwy, wiśnie i czereśnie przed leukostomozą drzew pestkowych. 16 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

19 Funguran A Plus 50 WP Funguran Forte 50 WP 50% miedzi w postaci wodorotlenku miedziowego szkodliwy miedziowy Funguran A-Plus NEW 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP Funguran-OH 50 WP 50% miedzi w postaci wodorotlenku miedziowego miedziowy Furtado 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Geoxe 50 WG 500 g fludioksonilu w 1 kg uczulający fenylopirolowy ,75 kg Środki powierzchniowe, działają zapobiegawczo. Zwalczają parcha jabłoni, stosować tylko do fazy zielonego pąka. 0,75 lub 1,5 kg Zapobiegają występowaniu zarazy ogniowej na jabłoniach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w okresie kwitnienia i po zbiorze owoców). 1,5 lub 3,0 kg Zapobiegają występowaniu zarazy ogniowej na gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w okresie nabrzmiewania pąków, kwitnienia i po zbiorze owoców). 0,75 1,5 kg Środki powierzchniowe, działają zapobiegawczo. Zwalczają parcha jabłoni. Stosować do fazy zielonego pąka w dawce 0,75 1,5 kg, a od opadania zawiązków do 21 dni przed zbiorem w dawce 0,8 1,4 kg (może powodować ordzawienia owoców niektórych odmian np. Jonagold, Golden Delicious, Gala ). 1,0 1,5 kg Zwalczają brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni i czereśni (stosować w okresie kwitnienia). 1,5 3,0 kg Zwalczają raka bakteryjnego drzew pestkowych. Stosować do początku kwitnienia w dawce 1,5 2,0 kg/ha, a po zbiorze owoców w dawce 3,0 kg/ha. 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 0,45 kg lub 5 kg/10000 m 2 powierzchni ściany owoconośnej Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza choroby przechowalnicze jabłek i gruszek (gorzką zgniliznę, szarą pleśń i mokrą zgniliznę). CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 17

20 nazwa Gladius 450 SC 450 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy ,7 1,0 l Środek powierzchniowy, zwalcza parcha jabłoni. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Wyższą dawkę stosować przy większym zagrożeniu chorobą. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Grisu 500 SC 500 g iprodionu w 1 l szkodliwy dikarboksymidowy 2 Helicur 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Heros 450 SC 450 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy 1,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza szarą pleśń truskawki w uprawie polowej i pod osłonami. Środków dikarboksymidowych nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 0,7 1,0 l Środek powierzchniowy, zawalcza parcha jabłoni. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Wyższą dawkę stosować przy większym zagrożeniu chorobą. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. Horizon 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Indar 5 EW 50 g fenbukonazolu w 1 l drażniący triazolowy (IBE) Indofil 80 WP 80% mankozebu szkodliwy ditiokarbaminianowy 1 Indofil 75 WG 75% mankozebu ditiokarbaminianowy 1 Iprodione 500 SC 500 g iprodionu w 1 l dikarboksymidowy 2 Jetzone 250 EC 250 g propikonazolu w 1 l nie jest klasyfikowany triazolowy (IBE) 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach i śliwach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 0,7 l Środek układowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować jednorazowo w sezonie wegetacyjnym. Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. 3,2 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować jednorazowo w sezonie wegetacyjnym. Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. 1,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza szarą pleśń truskawki (uprawa polowa). Środków dikarboksymidowych nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,25 l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni i czereśni. 1,5 l Zwalcza szarą pleśń i zamieranie pędów maliny oraz szarą pleśń borówki wysokiej. 0,3 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji) i mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 18 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

21 Kapelan 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy ,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,8 kg Zwalcza parcha gruszy i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy. 1,9 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na malinie, porzeczce czarnej i czerwonej, borówce wysokiej i truskawce. Kaper 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy Kapłan 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na agreście. 1,88 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,8 kg Zwalcza parcha gruszy i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę w uprawie agrestu. 1,9 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na malinie, porzeczce czarnej i czerwonej, borówce wysokiej i truskawce. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Kapman 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy Kapshar 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy KaptAgri 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy 1,88 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 1,88 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę i drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. Kaptan Plus 71,5 WP 70% kaptanu 1,5% triadimenolu ftalimidowy triazolowy (IBE) Kaptan zawiesinowy 50 WP 50% kaptanu ftalimidowy Kap-Tanex 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy 2,0 kg Środek powierzchniowy i układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji), parcha gruszy, mączniaka jabłoni, drobną plamistość liści drzew pestkowych, brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach i gorzką zgniliznę wiśni. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 razy w sezonie. 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 3,0 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę i drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń w uprawie truskawki. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 19

22 nazwa CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Karbicure SP 850 g wodorowęglanu potasu w 1 kg Kendo 50 EW 50 g cyflufenamidu w 1 l fenyloacetamidowy Kicker 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l pozostałe triazolowy (IBE) Kocide WG 350 g miedzi w postaci wodorotlenku miedziowego w 1 kg miedziowy Konkret Mega 72 WP 640 g mankozebu 80 g metalaksylu w 1 kg ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 Laden 700 WG 700 g ditianonu w 1 kg szkodliwy antrachinonowy Luna Experience 400 SC 200 g fluopyramu 200 g tebukonazolu w 1 l pirydynyloetylobenzamidowy (SDHI) triazolowy Luna Sensation 500 SC 250 g fluopyramu 250 g trifloksystrobiny w 1 l szkodliwy pirydynyloetylobenzamidowy (SDHI) strobilurynowy Magar 80 WG 80% kaptanu szkodliwy ftalimidowy 5,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo w ochronie jabłoni przed parchem jabłoni. Można stosować w ciągu całego sezonu wegetacyjnego przed spodziewanymi infekcjami, za wyjątkiem okresu kwitnienia. Nie stosować w temperaturze poniżej 5 i powyżej 25 C. W zależności od warunków panujących w trakcie zabiegu, szczególnie przy wyższych stężeniach cieczy użytkowej, na niektórych odmianach mogą pojawić się objawy plamistości lub brązowienia liści. Nie zmniejszać ilości cieczy poniżej 500 l/ha. Nie stosować w mieszaninach ze środkami o formulacji EC, adiuwantami, środkami miedziowymi, nawozami płynnymi oraz środkami mogącymi modyfikować ph cieczy użytkowej. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 5,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego na porzeczce czarnej i kolorowej, agreście i malinie. 3,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki w uprawie gruntowej i pod osłonami. 0,4 0,5 l Środek układowy. Zwalcza mączniaka jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,4 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego na gruszy. 0,15 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. Wyższą dawkę stosować przy dużym zagrożeniu chorobą. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) i brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem kontaktowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). 2,0 2,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy (stosować tylko do końca fazy kwitnienia). 1,2 1,5 kg Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować zapobiegawczo od fazy 5 liści do fazy mięknięcia jagód (BBCH 15 85). 2,5 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. 0,5 lub 0,75 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą dawkę stosować w okresach dużego zagrożenia chorobą. Można stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG. Zalecana dawka: Laden 700 WG 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. 0,75 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni i gruszy, mączniaka jabłoni. Zwalcza choroby przechowalnicze jabłek i gruszek: gorzką zgniliznę, parcha przechowalniczego, szarą pleśń, brunatną zgniliznę, mokrą zgniliznę. Środek stosować 1 raz w sezonie wegetacyjnym. 0,6 l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Środek stosować 1 raz w sezonie wegetacyjnym. 0,8 l Środek układowy i mezostemiczny. Zwalcza szarą pleśń truskawki, białą plamistość liści truskawki, mączniaka prawdziwego truskawki. Fungicydy strobilurynowe stosować zapobiegawczo, nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę wiśni. 20 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

23 Malvin 80 WG 80% kaptanu ftalimidowy ,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę wiśni. Manco 80 WP 800 g mankozebu w 1 kg ditiokarbaminianowy 1 Manfil 80 WP 80% mankozebu szkodliwy ditiokarbaminianowy 1 Manfil 75 WG 75% mankozebu ditiokarbaminianowy 1 Matute C 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l szkodliwy, drażniący triazolowy (IBE) Merces 50 EW 50 g cyflufenamidu w 1 l fenyloacetamidowy 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosować 1 raz w sezonie. 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (stosować jednorazowo w ciągu całego sezonu wegetacyjnego). Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. 3,2 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (stosować jednorazowo w ciągu całego sezonu wegetacyjnego). Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. l Środek układowy, działa zapobiegawczo, interwencyjnie i wyniszczająco. Zwalcza parcha jabłoni i parcha gruszy (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym). 0,4 0,5 l Środek układowy. Zwalcza mączniaka jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,4 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego na gruszy. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Merpan 80 WG 80% kaptanu ftalimidowy Merpan 480 SC 480 g kaptanu w 1 l szkodliwy ftalimidowy Mertop 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy Miedzian 50 WP 50% miedzi w formie tlenochlorku miedziowego miedziowe 0,15 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. Wyższą dawkę stosować przy dużym zagrożeniu chorobą. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy; gorzką zgniliznę wiśni i drobną plamistości liści na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. 3,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (stosować od fazy zielonego pąka). 3,5 l Zwalcza gorzką zgniliznę jabłek (stosować jednorazowo na 4 tygodnie przed przewidywanym zbiorem owoców). 3,5 l Zwalcza parcha gruszy (stosować od fazy zielonego pąka). 3,2 l Zwalcza gorzką zgniliznę oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśniach (stosować po kwitnieniu). 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę i drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. 1,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zapobiega występowaniu parcha jabłoni i parcha gruszy (stosować tylko do pierwszych zabiegów). 0,75 lub 1,5 kg Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na jabłoniach i gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w okresie kwitnienia). 1,5 kg lub 3,0 kg Zapobiega występowaniu raka bakteryjnego drzew pestkowych na wiśniach i czereśniach (niższą dawkę stosować w okresie kwitnienia i wzrostu owoców, wyższą w okresie nabrzmiewania pąków). 1% (1,0 kg środka w 100 l wody) Zapobiega kędzierzawości liści brzoskwini. Stosować w okresie nabrzmiewania pąków lub jesienią. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 21

24 nazwa CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Miedzian Extra 350 SC 350 g miedzi w formie tlenochlorku miedziowego w 1 l miedziowe Mythos 300 SC 300 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy Naprem 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy Neoram 37,5 WG 375 g miedzi w formie tlenochlorku miedzi w 1 kg miedziowy Nimrod 250 EC 250 g bupirymatu w 1 l pirymidynowy Nontin 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Nordox 75 WG 750 g miedzi w formie tlenku miedzi w 1 kg miedziowy Orlian 200 SC 200 g pentiopiradu w 1 l nie jest klasyfikowany karboksyamidowy (SDHI) Orthocide WDG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy ,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zapobiega występowaniu parcha jabłoni i parcha gruszy (stosować tylko do pierwszych zabiegów). 0,75 l lub 1,5 l Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, wyższą w okresie kwitnienia). 1,5 l lub 3,0 l Zapobiega występowaniu raka bakteryjnego drzew pestkowych na wiśniach i czereśniach (niższą dawkę stosować w okresie kwitnienia, wyższą w okresie nabrzmiewania pąków). 1% (1,0 l środka w 100 l wody) Zapobiega kędzierzawości liści brzoskwini. Stosować w okresie nabrzmiewania pąków lub jesienią. 1,0 1,5 l Środek powierzchniowy. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Zwalcza parcha jabłoni (wyższą dawkę stosować przy większym nasileniu choroby). Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. 1,5 l Zwalcza szarą pleśń jabłek (stosować w fazie pełni kwitnienia i opadania płatków kwiatowych, zwłaszcza podczas deszczowej pogody). 1,0 l Zwalcza parcha gruszy. 2,5 l Zwalcza szarą pleśń truskawki i maliny oraz przypąkowe zamieranie pędów maliny. Nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. 1,88 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 1,5 2,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na jabłoni i gruszy. 3,0 kg Zwalcza kędzierzawość liści brzoskwini. 0,7 0,9 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i wyniszczająco. Zwalcza mączniaka jabłoni (wyższą dawkę stosować w warunkach większego zagrożenia chorobą). 0,75 1,5 l Zwalcza amerykańskiego mączniaka na porzeczce czarnej i agreście (wyższe dawki stosować w warunkach dużego zagrożenia chorobą). 1,0 l Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,7 0,9 l Zwalcza mączniaka prawdziwego na gruszy i pigwie. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni oraz parcha gruszy. 1,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 0,5 0,75 l Środek powierzchniowy, wgłębny i lokalnie systemiczny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (do 48 godzin po infekcji), mączniaka jabłoni i szarą pleśń jabłek. Stosować nie częściej niż 3 razy w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. Nie stosować w mieszaninach ze środkami zawierającymi kaptan. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy, choroby przechowalnicze jabłek (gorzka zgnilizna i szara pleśń) oraz gorzką zgniliznę wiśni. 2,1 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki uprawianej w gruncie. Stosować maksymalnie 2 razy w sezonie. 22 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

25 1 2 3 Oxycur 377,5 SC 377,5 g miedzi w formie tlenochlorku miedzi w 1 l miedziowy Pallas 100 EC 100 g penkonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Pastor 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy 2,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza mączniaka prawdziwego na jabłoni i gruszy. 0,08 0,32 l Zwalcza mączniaka prawdziwego i czarną zgniliznę winorośli. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego na pigwie i truskawce (w uprawie polowej i pod osłonami) oraz amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej i kolorowej oraz agreście. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,8 kg Zwalcza parcha gruszy i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy. 1,9 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni. Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na malinie, porzeczce czarnej i czerwonej, borówce wysokiej i truskawce. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń i antraknozę na agreście. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Penbotec 400 SC 400 g pirymetanilu w 1 l anilinopyrimidynowy Penncozeb 80 WP 80% mankozebu ditiokarbaminianowy 1 Plantivax 5% laminaryny polisacharydowy Polyram 70 WG 70% metiramu ditiokarbaminianowy 1 Polyversum WP 10 6 oospor Pythium oligandrum 1 g w 1 l biologiczny % (125 ml środka/ 100 l wody) Środek powierzchniowy i wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie, przeznaczony do pozbiorczego stosowania w ochronie jabłek i gruszek przed chorobami przechowalniczymi. Zwalcza gorzką zgniliznę i siną pleśń (mokrą zgniliznę) na jabłkach oraz szarą pleśń i siną pleśń (mokrą zgniliznę) na gruszkach. 2,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,0 kg Zwalcza opadzinę liści porzeczki, białą plamistość liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową na agreście, porzeczce czarnej i czerwonej. 0,75 l Środek wzmacniający odporność roślin na patogeny. Do stosowania zapobiegawczego (od fazy zielonego pąka do końca kwitnienia) w ochronie jabłoni i gruszy przed zarazą ogniową. 2,0 2,6 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (wyższą z zalecanych dawek stosować w warunkach dużego zagrożenia chorobą). 0,1 kg Środek zawiera żywy organizm pasożytujący na niektórych gatunkach patogenicznych grzybów. Zachować przynajmniej 7-dniowy odstęp od ostatniego zabiegu środkiem chemicznym. Preparat zmieszać z letnią wodą na minimum 1 godzinę przed zabiegiem, a następnie wlać do zbiornika opryskiwacza. Na truskawce zwalcza szarą pleśń, skórzastą zgniliznę owoców, mączniaka prawdziwego, białą plamistość liści oraz czerwoną plamistość liści truskawki. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,15 kg Zwalcza szarą pleśń na porzeczce czarnej i czereśni; antraknozę i szarą pleśń na borówce wysokiej; choroby przechowalnicze i szarą pleśń na gruszy. kg Zwalcza zamieranie pędów i szarą pleśń na malinie letniej i jesiennej. 150 g/500 m 3 Stosowany w formie zamgławiania komór przechowalniczych zwalcza szarą pleśń owoców porzeczki czerwonej, brzoskwini i śliwy komory umieszczonych w komorach. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 23

26 Pomarsol Forte 80 WG 80% tiuramu ditiokarbaminianowy ,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (maksymalnie 4 zabiegi) i kędzierzawość liści brzoskwini (maksymalnie 3 zabiegi). Działa słabiej w niskiej temperaturze (poniżej 10 o C). nazwa 4,0 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki (maksymalnie 3 zabiegi). Pomona 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Prestop WP jtk/g zarodników i grzybni Gliocladium catenulatum (32%) biologiczny Profi-Sad Difenokonazol g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) 0,5% Środek biologiczny, hamuje rozwój szarej pleśni na truskawce. Stosować w czasie kwitnienia, maksymalnie 3 razy w sezonie. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Profi-Sad Mal-Captan 80 WG 80% kaptanu ftalimidowy Prolectus 50 WG 50% fenpyrazaminy pyrazolowy Pyrus 400 SC 400 g pirymetanilu w 1 l anilinopirymidynowy Qualy 300 EC 300 g cyprodynilu w 1 l anilinopirymidynowy l Zwalcza parcha gruszy. 1,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę wiśni. 1,2 kg Środek o działaniu wgłębnym i powierzchniowym, zwalcza szarą pleśń truskawki. 0,8 lub 1,2 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na brzoskwini i nektarynie. Przeciwko infekcji kwiatów i pędów stosować w dawce 0,8 kg/ha, a owoców 1,2 kg/ha. 1,0 l Środek powierzchniowy. Działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin) w zwalczaniu parcha jabłoni i gruszy. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. 2,0 l Zwalcza szarą pleśń truskawki. 0,75 2,5 l Zwalcza szarą pleśń winorośli (nie stosować na odmianach deserowych). Wyższą dawkę stosować w warunkach większego zagrożenia chorobą. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,0 l Zwalcza szarą pleśń na jeżynie i malinie. 0,5 l Środek wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (do 48 godzin po infekcji). Stosować od fazy pękania pąków do końca kwitnienia. Fungicydy anilinopirymidynowe stosować w niższej temperaturze (do 20 o C), zawsze w mieszaninie z fungicydem o innym mechanizmie działania i nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach mogą występować odporne formy grzyba powodującego parcha jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,5 l Zwalcza parcha gruszy. 24 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

27 Raptan-Pro 80 WG 80% kaptanu szkodliwy ftalimidowy Rekin 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG 3,8% metalaksylu-m 64% mankozebu fenyloamidowy ditikarbaminianowy 1 Riza 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) ,9 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, parcha gruszy oraz gorzką zgniliznę wiśni i drobną plamistość drzew pestkowych na wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,9 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,75 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. Stosować maksymalnie 3 razy w sezonie, co dni przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania. 0,5 0,6 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 96 godzin po infekcji). Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 0,6 l Zwalcza mączniaka jabłoni. 0,75 l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Stosować nie częściej niż 1 raz w sezonie przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Rovral Aquaflo 500 SC 500 g iprodionu w 1 l dikarboksymidowy 2 Rubikon 67,8 WG 64% mankozebu 3,8% metalaksylu-m ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 Rywal 72 WP 640 g mankozebu 80 g metalaksylu w 1 kg ditiokarbaminianowy fenyloamidowy 1 Sadoplon 75 WP 75% tiuramu szkodliwy ditiokarbaminianowy 1 Scab 80 WG 800 g kaptanu w 1 kg ftalimidowy Scab 480 SC 480 g kaptanu w 1 l ftalimidowy 1,8 2,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza szarą pleśń truskawki. Środków dikarboksymidowych nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. 1,5 2,0 l Zwalcza szarą pleśń i zamieranie pędów maliny. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,5 l (0,15%) Zwalcza szarą pleśń borówki wysokiej i winorośli. 1,25 l (%) Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni i wiśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,75 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. 2,5 kg Środek o działaniu układowym i powierzchniowym. Zwalcza mączniaka rzekomego winorośli. 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni i gruszy, szarą pleśń i zamieranie pędów maliny. 4,0 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki (nie stosować do ostatniego zabiegu, gdyż zmienia smak owoców). Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 3,0 kg Zwalcza gorzką zgniliznę wiśni. 1,88 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. 3,13 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 25

28 nazwa Score 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Scorpion 325 SC 200 g azoksystrobiny 125 g difenokonazolu szkodliwy strobilurynowy triazolowy (IBE) Serenade ASO 13,96 g Bacillus subtilis szczep QST 713 w 1 l biologiczny l Zwalcza parcha gruszy. l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,0 l Środek o działaniu powierzchniowym i systemicznym, działa zapobiegawczo. Zwalcza antraknozę i białą plamistość liści truskawki. 8,0 l Środek biologiczny o działaniu powierzchniowym. Zwalcza szarą pleśń truskawki uprawianej pod osłonami. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 8,0 l Zwalcza: szarą pleśń i mączniaka prawdziwego truskawki uprawianej w gruncie; raka bakteryjnego drzew owocowych i zarazę ogniową gruszy, raka bakteryjnego i brunatną zgniliznę drzew pestkowych na moreli, brzoskwini, wiśni, czereśni i śliwie; szarą pleśń i mączniaka prawdziwego na aronii, borówce wysokiej, jeżynie, malinie, żurawinie, porzeczce czarnej i kolorowej oraz agreście. 4,0 8,0 l Zwalcza szarą pleśń i mączniaka prawdziwego winorośli. Shardif 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) Shavit Plus 71,5 WP 70% kaptanu 1,5% triadimenolu ftalimidowy triazolowy (IBE) Siarkol Bis 80 WG 80% siarki nie jest klasyfikowany siarkowy Siarkol Extra 80 WP 80% siarki siarkowy l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym). 2,0 kg Środek powierzchniowy i układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza mączniaka i parcha jabłoni (interwencyjnie do 72 godzin po infekcji), parcha gruszy, drobną plamistość liści drzew pestkowych, gorzką zgniliznę wiśni i brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. 7,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza mączniaka jabłoni. Unikać opryskiwania w okresie długotrwałej suszy i podczas silnego nasłonecznienia ze względu na możliwość poparzenia liści i owoców. Nie stosować w temperaturze powyżej 25 o C. 1,0 4,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. Wyższą dawkę stosować przy dużym nasileniu choroby. 7,5 kg Środek o działaniu powierzchniowym, działa zapobiegawczo. Zwalcza mączniaka jabłoni. Stosować przed i bezpośrednio po kwitnieniu co 7 10 dni. Unikać opryskiwania w okresie długotrwałej suszy i podczas silnego nasłonecznienia ze względu na możliwość poparzenia liści i owoców. Nie stosować w temperaturze powyżej 25 C. 1,0 4,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. Stosować zapobiegawczo lub po pojawieniu się pierwszych objawów choroby, co 7 10 dni. Wyższą dawkę stosować przy dużym nasileniu choroby. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 3,0 5,0 kg Zwalcza amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej, kolorowej i agreście. Stosować przed kwitnieniem oraz w początkowej fazie wzrostu owoców, maksymalnie 2 razy. 3,0 5,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki, maliny i borówki wysokiej. Stosować przed kwitnieniem, po kwitnieniu i po zbiorze owoców. 7,5 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego na gruszy. 1,5 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego na brzoskwini, moreli i śliwie. 26 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

29 Siarkol 80 WP 80% siarki siarkowy ,5 kg Środek o działaniu powierzchniowym, działa zapobiegawczo. Zwalcza mączniaka jabłoni. Stosować przed i po kwitnieniu co 7 10 dni. 1,0 4,0 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. Stosować zapobiegawczo lub po pojawieniu się pierwszych objawów choroby, co 7 10 dni. Wyższą dawkę stosować przy dużym nasileniu choroby. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Siarkol 800 SC 800 g siarki w 1 l siarkowy Signum 33 WG 6,7% piraklostrobiny 26,7% boskalidu strobilurynowy anilidowy (SDHI) 3,0 5,0 kg Zwalcza amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej i kolorowej. Wyższą dawkę stosować przy dużym nasileniu choroby. 6,0 7,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza mączniaka jabłoni. Unikać opryskiwania w okresie długotrwałej suszy i podczas silnego nasłonecznienia ze względu na możliwość poparzenia liści i owoców. Nie stosować w temperaturze powyżej 25 o C. 2,75 4,0 l Zwalcza mączniaka prawdziwego winorośli. 0,75 1,0 kg Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki i maliny, białą plamistość liści truskawki, mączniaka prawdziwego truskawki, zamieranie pędów maliny oraz antraknozę liści porzeczki i rdzę wejmutkowo porzeczkową na czarnej porzeczce. Fungicydy strobilurynowe stosować zapobiegawczo, nie częściej niż 2 razy, a na wiśniach 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,5 kg Zwalcza szarą pleśń borówki wysokiej. Stosować od początku kwitnienia, maksymalnie 2 razy w sezonie. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW 0,75 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na śliwie, czereśni, brzoskwini i moreli. 1,0 kg Zwalcza antraknozę, alternariozę i szarą nekrozę orzecha włoskiego oraz zamieranie pędów i moniliozę leszczyny. reklama nowoczesność Oferujemy: n Słupki sadownicze żelbetowe wibrowane, strunobetonowe n Tyczki bambusowe n Tyczki z blachy Stilmer n Akcesoria do rusztowań: drut sadowniczy, kotwy, szybkozłączki, wężyki sadownicze, stebofixy, kleszcze do drutu, zapinki do słupów strunobetonowych P.P.U.H. PRIMA-BUD ul. Wiśniowa 5A, Sandomierz tel , kom at@prima-bud.pl, biuro@prima-bud.pl wysoka jakość profesjonalizm

30 nazwa Skower 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) i brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika l Zwalcza parcha gruszy. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Sokker 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Sokolov 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 120 godzin po infekcji) oraz brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C (najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym), a w zwalczaniu brunatnej zgnilizny na wiśniach 1 raz w sezonie (przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania). 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. do r. nr zezwolenia R-10/2014 h.r. Sparta 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) 0,5 0,6 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 96 godzin po infekcji). Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 0,6 l Zwalcza mączniaka jabłoni. 0,75 l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Stosować nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. Switch 62,5 WG 375 g cyprodynilu 250 g fludioksonilu w 1 kg anilinopirymidynowy fenylopirolowy 0,75 kg Środek powierzchniowy i wgłębny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza choroby przechowalnicze jabłek gorzką zgniliznę i szarą pleśń. Środek stosować przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania, nie częściej niż 2 3 razy w sezonie. 0,8 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki. 0,8 1,0 kg Zwalcza szarą pleśń i zamieranie pędów maliny. Wyższą dawkę stosować w warunkach dużego zagrożenia chorobami. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,8 kg Zwalcza antraknozę truskawki. 0,8 1,0 kg Zwalcza szarą pleśń, zamieranie pędów i antraknozę porzeczki czarnej i kolorowej, jeżyny, borówki wysokiej oraz żurawiny. Zwalcza antraknozę maliny. 0,75 1,0 kg Zwalcza choroby przechowalnicze gruszy i pigwy gorzką zgniliznę, szarą pleśń, mokrą zgniliznę i brunatną zgniliznę. 0,6 1,0 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni, wiśni, śliwie, moreli, brzoskwini i nektarynie. 1,2 kg Zwalcza szarą pleśń winorośli. 28 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

31 Syllit 65 WP 65% dodyny pochodna guanidyny ,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni i gruszy. Stosować zapobiegawczo od fazy pękania pąków do 60 dni przed zbiorem, interwencyjnie do 24 godzin w przypadku wysokiej temperatury i do 48 godz. w przypadku niskiej temperatury. Na odmianach wrażliwych na ordzawienie (np. Golden Delicious ) nie stosować w czasie kwitnienia i do 2 tygodni po kwitnieniu. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na fungicydy dodynowe. 1,2 kg Zwalcza drobną plamistość liści na wiśniach. Stosować od początku kwitnienia do 2 tygodni przed zbiorem i po zbiorze. Systemik 125 SL 125 g mychlobutanilu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) do r. nr zezwolenia R-8/2004 1,3 kg Zwalcza kędzierzawość liści brzoskwini. Stosować od fazy pękania pąków do opadnięcia płatków kwiatowych. 0,45 0,6 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (w wyższej dawce działa interwencyjnie do 72 godzin po infekcji) oraz mączniaka jabłoni (wyższą dawkę stosować przy dużym zagrożeniu chorobą). Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na ten środek. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Tebu 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l szkodliwy triazolowy (IBE) 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. Teldor 500 SC 500 g fenheksamidu w 1 l nie jest klasyfikowany hydroksyanilidowy 1,5 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza szarą pleśń truskawki i maliny oraz zamieranie pędów maliny. Stosować przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania, nie częściej niż 2 razy w sezonie. Tercel 16 WG 12% ditianonu 4% piraklostrobiny szkodliwy antrachinonowy strobilurynowy 2,0 2,5 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni (wyższą dawkę stosować w warunkach dużego zagrożenia chorobami). Środek stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie z fungicydami o innym mechanizmie działania. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na strobiluryny. Thiram Granuflo 80 WG 80% tiuramu ditiokarbaminianowy 1 3,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni, szarą pleśń jabłek (stosować w okresie kwitnienia) oraz kędzierzawość liści brzoskwini (słabiej działa w niskiej temperaturze). 4,0 kg Zwalcza szarą pleśń truskawki (stosować nie częściej niż 3 razy w sezonie). Tianon 70 WG 70% ditianonu szkodliwy antrachinonowy 0,5 0,75 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą dawkę stosować w okresach dużego zagrożenia chorobą. Można stosować łącznie ze środkiem Discus 500 WG w celu zapobiegania pojawienia się form sprawcy choroby odpornych na środki z grupy strobiluryn. Zalecana dawka: Tianon 70 WG 0,3 kg/ha Discus 500 WG kg/ha. Strobiluryny stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 29

32 nazwa Topas 100 EC 100 g penkonazolu w 1 l triazolowy (IBE) l/ha /1 m wysokości korony 0,08 0,32 l (0,02%) Środek układowy. Zwalcza mączniaka jabłoni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 o C, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. Zwalcza mączniaka prawdziwego i czarną zgniliznę winorośli (stosować nie częściej niż 3 4 razy w sezonie). Dawkę preparatu dostosować do fazy rozwoju rośliny i ilości użytej wody ( l/ha), zachowując stężenie cieczy roboczej na poziomie 0,02%. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Topsin M 500 SC 500 g tiofanatu metylowego w 1 l szkodliwy benzimidazolowy 3 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego pigwy. 0,5 l Zwalcza amerykańskiego mączniaka agrestu na porzeczce czarnej i kolorowej oraz agreście. Stosować maksymalnie 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 C. 0,5 l Zwalcza mączniaka prawdziwego truskawki w uprawie polowej i pod osłonami. Stosować maksymalnie 2 razy w sezonie, w temperaturze powyżej 12 C. 1,5 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza: raka drzew owocowych, zgorzel kory jabłoni, gorzką zgniliznę jabłek na jabłoniach, brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach i śliwach oraz drobną plamistość liści drzew pestkowych na wiśniach. Niektóre patogeny mogą być odporne na ten preparat. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,5 l Zwalcza: raka drzew owocowych, zgorzel kory i inne choroby kory i drewna oraz gorzką i brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych na gruszy; dziurkowatość liści drzew pestkowych na śliwie, wiśni i czereśni, leukostomozę drzew pestkowych na wiśni, czereśni, brzoskwini i moreli; brunatną zgniliznę i drobną plamistość liści drzew pestkowych na czereśni, brzoskwini i moreli; mączniaka prawdziwego brzoskwini, choroby kory i drewna na brzoskwini i moreli oraz szarą pleśń i mączniaka prawdziwego na winorośli. Zwalcza amerykańskiego mączniaka agrestu, białą plamistość liści porzeczki, opadzinę liści porzeczki, szarą pleśń na porzeczce czarnej, czerwonej i białej; amerykańskiego mączniaka agrestu, opadzinę liści porzeczki na agreście; mączniaka prawdziwego, białą plamistość liści truskawki, szarą pleśń na truskawce i poziomce; zamieranie pędów maliny, szarą pleśń na malinie i jeżynie; szarą pleśń, zgorzel pędów, zamieranie pędów, antraknozę borówki na borówce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie: 1. Trion 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Triosiar-Pro 345 SC 190 g miedzi w formie trójzasadowego siarczanu miedziowego w 1 l miedziowy 0,75 l Środek układowy. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie, przemiennie z preparatami o innym mechanizmie działania. 3,0 l Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni (stosować do fazy zielonego pąka). 2,0 lub 3,0 l Zapobiega występowaniu zarazy ogniowej na gruszach (niższą dawkę stosować w okresie wzrostu owoców, a wyższą w okresie nabrzmiewania pąków, kwitnienia i po zbiorach owoców). 30 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

33 Troja 250 EW 250 g tebukonazolu w 1 l triazolowy (IBE) ,5 0,6 l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha jabłoni (interwencyjnie do 96 godzin po infekcji). Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 razy w sezonie, najlepiej w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. 0,6 l Zwalcza mączniaka jabłoni. Vaxiplant SL 5% laminaryny polisacharydowy Vigofun 250 EC 250 g difenokonazolu w 1 l triazolowy (IBE) Vima-Boskastrobina 67 g piraklostrobiny 267 g boskalidu w 1 kg strobilurynowy anilidowy (SDHI) Vision 250 SC 200 g pirymetanilu 50 g fluchinkonazolu w 1 l szkodliwy anilinopirymidynowy triazolowy (IBE) do r. nr zezwolenia R-43/2007 Vondozeb 75 WG 75% mankozebu szkodliwy ditiokarbaminianowy 1 Yamato 303 SE 233 g tiofanatu metylu w 1 l 70 g tetrakonazolu w 1 l benzimidazolowy triazolowy (IBE) 3 0,75 l Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. Fungicydy IBE stosować nie częściej niż 1 raz w sezonie. 1,0 l Środek stymulujący naturalne mechanizmy odporności roślin. Na truskawce działa zapobiegawczo przeciwko szarej pleśni, mączniakowi prawdziwemu, białej plamistości liści i czerwonej plamistości liści truskawki. Stosować maksymalnie 7 razy w sezonie. l Środek układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. 0,75 1,0 kg Środek systemiczny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na wiśni. 1,8 kg Zwalcza szarą pleśń, białą plamistość liści i mączniaka prawdziwego truskawki; szarą pleśń i przypąkowe zamieranie pędów maliny; antraknozę liści oraz rdzę wejmutkowo-porzeczkową na porzeczce czarnej. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,75 kg Zwalcza brunatną zgniliznę drzew pestkowych na czereśni, moreli, brzoskwini i śliwie. 1,0 kg Zwalcza alternariozę, szarą nekrozę orzechów i antraknozę orzecha włoskiego oraz zamieranie pędów i moniliozę leszczyny. 1,5 kg Zwalcza szarą pleśń borówki wysokiej. 1,0 1,5 l Środek powierzchniowy i układowy, działa zapobiegawczo i interwencyjnie (do 96 godzin po infekcji). Zwalcza parcha jabłoni. Wyższą z zalecanych dawek stosować interwencyjnie i przy dużym nasileniu choroby. Środków IBE i anilinopirymidyn nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na anilinopirymidyny. 2,0 kg Środek powierzchniowy, działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha jabłoni. Hamuje rozwój przędziorków. Nie mieszać z preparatami olejowymi. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,0 kg Zwalcza opadzinę liści porzeczki, białą plamistość liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową na agreście, porzeczce czarnej i czerwonej. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,2 1,5 l Środek systemiczny, działa zapobiegawczo i interwencyjnie. Stosować maksymalnie 1 raz w sezonie. Zwalcza: szarą pleśń, mączniaka prawdziwego i białą plamistość liści na truskawce i poziomce; amerykańskiego mączniaka agrestu i opadzinę liści na porzeczce czarnej, kolorowej i agreście; szarą pleśń i białą plamistość liści na porzeczce czarnej i kolorowej; szarą pleśń i zamieranie pędów maliny; szarą pleśń, zgorzel pędów, zamieranie pędów i antraknozę na borówce wysokiej oraz szarą pleśń i mączniaka prawdziwego winorośli. CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 31

34 nazwa CHOROBY/WYKAZ FUNGICYDÓW/WYKAZ ŚRODKÓW DO DEZYNFEKCJI Zato 50 WG 500 g trifloksystrobiny w 1 kg strobilurynowy ,15 kg Środek mezostemiczny (substancja czynna rozprzestrzenia się w fazie gazowej na liściach), działa zapobiegawczo. Zwalcza parcha i mączniaka jabłoni. Skuteczny niezależnie od temperatury. W celu zapobiegania powstawaniu form odpornych parcha jabłoni zaleca się stosowanie w mieszaninie ze środkiem Antracol 70 WG, np. Zato 50 WG (0,15 kg/ha) Antracol 70 WG (1,5 kg/ha). Fungicydy strobilurynowe stosować przede wszystkim zapobiegawczo, nie częściej niż 2 razy w sezonie. W niektórych sadach grzyb powodujący parcha jabłoni może być odporny na strobiluryny. kg Zwalcza gorzką zgniliznę jabłek. 5 kg Zwalcza mączniaka prawdziwego i białą plamistość liści truskawki. Środek stosować w okresie największego zagrożenia chorobami, nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie ze środkami o innym mechanizmie działania. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,15 kg Zwalcza rdzę gruszy oraz rdzę śliwy i dziurkowatość liści na śliwie. Zwalcza dziurkowatość liści i zasychanie liści na wiśni i czereśni. kg Zwalcza amerykańskiego mączniaka agrestu i opadzinę liści na agreście; amerykańskiego mączniaka agrestu, opadzinę liści i rdzę wejmutkowo-porzeczkową na porzeczce czarnej i kolorowej; zamieranie pędów i rdzę maliny; mączniaka prawdziwego borówki wysokiej. Środek stosować zapobiegawczo i po wystąpieniu pierwszych objawów chorób, nie częściej niż 2 razy w sezonie, przemiennie ze środkami o innym mechanizmie działania. Oznacza termin, do którego środek może być w użyciu. wszystkie środki ochrony oznaczone tym symbolem mogą być używane w integrowanej produkcji owoców. Jednak niektóre z nich (oznaczone symbolami 1, 2, 3) powinny być stosowane z ograniczeniami, ze względu na szkodliwość dla fauny pożytecznej. 1 ditiokarbaminian, ograniczyć stosowanie preparatów z tej grupy do 1 3 zabiegów w sezonie, zachowując odstęp szczególnie w uprawach gdzie prowadzone jest biologiczne zwalczanie przędziorków. 2 dikarboksymid ograniczyć stosowanie preparatów z tej grupy do 2 zabiegów w sezonie. 3 benzimidazol nie stosować częściej niż 1 2 razy w sezonie. Wykaz środków do dezynfekcji Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, toksyczność dla ludzi i grupa chemiczna Basamid 97 GR 96,5% dazomet tiodazyny Zalecana dawka na 1 ha Właściwości środka, zwalczane choroby oraz sposób użycia środka kg Środek grzybobójczy, przeznaczony do kompleksowego odkażania gleby przed wysadzeniem roślin na plantacjach truskawki. Zwalcza patogeny glebowe: Fusarium spp., Phytophtora cactorum, Verticilium dahliae oraz niszczy nasiona chwastów. Stosować jesienią (koniec września październik) na silnie wilgotną glebę (około 75% pojemności wodnej). Przed posadzeniem roślin wykonać test rzeżuchowy (patrz etykieta środka). Na tej samej powierzchni uprawnej stosować nie częściej niż co 3 lata. Nemasol 510 SL 510 g metamu sodowego w 1 l pochodna kwasu karbaminowego 1200 l Środek grzybobójczy i nicieniobójczy, przeznaczony do kompleksowego odkażania gleby na odkrytym terenie i pod osłonami przed założeniem uprawy truskawki (plantacje mateczne i owocujące). Stosować na plantacjach towarowych tylko w uprawie pod osłonami wyłącznie w szklarni z nieprzepuszczalną utwardzoną posadzką. Na tej samej powierzchni uprawnej stosować nie częściej niż co 3 lata. 32 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

35 Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w sadach CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Agria Bos-Pirak 33 WG Parch jabłoni Parch gruszy Mączniak jabłoni Drobna plamistość liści jabłoni Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Pierścieniowa zgnilizna podstawy pnia Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni Gorzka zgnilizna jabłek i gruszek Szara pleśń jabłek Szara pleśń gruszek i inne choroby przechowalnicze Zaraza ogniowa (jabłoń, grusza) Rak bakteryjny drzew pestkowych Torbiel śliwek Brunatna zgnilizna drzew pestkowych W Cz M B Ś Dziurkowatość liści drzew pestkowych Drobna plamistość liści drzew pestkowych Gorzka zgnilizna wiśni Leukostomoza drzew pestkowych Kędzierzawość liści brzoskwini Mączniak prawdziwy brzoskwini Parch brzoskwini Antraknoza orzecha włoskiego Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego Monilioza leszczyny Szara pleśń czereśni CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH nazwa Agria Difenokonazol 250 EC W Agria Foseglin 80 WG Aliette 80 WG Antracol 70 WG Aplord 250 EC Aplosar 80 WG Argus 250 EC Arietta 80 WG Armicarb SP Batalion 450 SC Bellis 38 WG J, G Biszop 80 WG G Boni Protect Bumper 250 EC Caffaro Micro 37,5 WG Captan 80 WG Captano 80 WG W Chorus 50 WG Cobresal 50 WP W, Cobresal Extra 350 SC G W, Copper Max 50 WP Copper Max NEW 50 WP W, Cz Cros 250 EC Cuproflow 377,5 SC Cuproxat 345 SC G Cyprodex 300 EC Cz Cz W, Cz Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 33

36 nazwa CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Parch jabłoni Parch gruszy Mączniak jabłoni Drobna plamistość liści jabłoni Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Pierścieniowa zgnilizna podstawy pnia Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni Gorzka zgnilizna jabłek i gruszek Szara pleśń jabłek Szara pleśń gruszek i inne choroby przechowalnicze Zaraza ogniowa (jabłoń, grusza) Rak bakteryjny drzew pestkowych Torbiel śliwek Brunatna zgnilizna drzew pestkowych Delan 700 WG Delan Pro Difenokonazol 250 EC W Difo 250 EC Dimetic 700 WG Discus 500 WG Dithane Neo Tec 75 WG J Ditianon J Domark 100 EC Dziurkowatość liści drzew pestkowych Drobna plamistość liści drzew pestkowych Gorzka zgnilizna wiśni Leukostomoza drzew pestkowych Kędzierzawość liści brzoskwini Mączniak prawdziwy brzoskwini Parch brzoskwini Antraknoza orzecha włoskiego Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego Monilioza leszczyny Szara pleśń czereśni Dymas W, Cz J Dythia 70 WG El Cappo 80 WG G Faban 500 SC Favena 300 SC Fender 250 EC Flint Plus 64 WG Fontelis 200 SC Funaben Plus 03 PA J, Cz, W, G Ś, M Funguran A Plus Funguran Forte 50 WP Funguran A-Plus NEW 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP Funguran-OH 50 WP W, Cz W, Cz Furtado 250 EW Geoxe 50 WG Gladius 450 SC Helicur 250 EW Heros 450 SC Horizon 250 EW Indar 5 EW Indofil 80 WP Indofil 75 WG W W W, Ś 34 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

37 CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Iprodione 500 SC Parch jabłoni Parch gruszy Mączniak jabłoni Drobna plamistość liści jabłoni Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Pierścieniowa zgnilizna podstawy pnia Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni Gorzka zgnilizna jabłek i gruszek Szara pleśń jabłek Szara pleśń gruszek i inne choroby przechowalnicze Zaraza ogniowa (jabłoń, grusza) Rak bakteryjny drzew pestkowych Torbiel śliwek Brunatna zgnilizna drzew pestkowych W Cz Dziurkowatość liści drzew pestkowych Drobna plamistość liści drzew pestkowych Gorzka zgnilizna wiśni Jetzone 250 EC Kapelan 80 WG G Kaper 80 WG Kapłan 80 WG G Kapman 80 WG Kapshar 80 WG KaptAgri 80 WG W Kaptan Plus 71,5 WP W W Kaptan zaw. 50 WP Kap-Tanex 80 WG W Karbicure SP Kendo 50 EW Kicker 250 EC W Kocide WG Laden 700 WG Luna Experience 400 SC W, Cz Leukostomoza drzew pestkowych Kędzierzawość liści brzoskwini Mączniak prawdziwy brzoskwini Parch brzoskwini Antraknoza orzecha włoskiego Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego Monilioza leszczyny Szara pleśń czereśni CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH nazwa Magar 80 WG Malvin 80 WG Manco 80 WP Manfil 80 WP, Manfil 75 WG Matute C 250 EC Merces 50 EW Merpan 80 WG W Merpan 480 SC J W Mertop 80 WG W Miedzian 50 WP W, Miedzian Extra 350 SC G W, Cz Cz Mythos 300 SC Naprem 80 WG Neoram 37,5 WG Nimrod 250 EC Nontin 250 EC Nordox 75 WG Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 35

38 nazwa CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Parch jabłoni Parch gruszy Mączniak jabłoni Drobna plamistość liści jabłoni Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Pierścieniowa zgnilizna podstawy pnia Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni Gorzka zgnilizna jabłek i gruszek Szara pleśń jabłek Szara pleśń gruszek i inne choroby przechowalnicze Zaraza ogniowa (jabłoń, grusza) Rak bakteryjny drzew pestkowych Torbiel śliwek Brunatna zgnilizna drzew pestkowych Dziurkowatość liści drzew pestkowych Drobna plamistość liści drzew pestkowych Gorzka zgnilizna wiśni Orlian 200 SC Orthocide WDG J Oxycur 377,5 SC Pallas 100 EC Pastor 80 WG G Leukostomoza drzew pestkowych Kędzierzawość liści brzoskwini Mączniak prawdziwy brzoskwini Parch brzoskwini Antraknoza orzecha włoskiego Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego Monilioza leszczyny Szara pleśń czereśni Penbotec 400 SC J Penncozeb 80 WP Plantivax Polyram 70 WG Polyversum WP Pomarsol Forte 80 WG Pomona 250 EC Profi-Sad Difenokonazol 250 W Profi-Sad Mal-Captan 80 WG Prolectus 50 WG Pyrus 400 SC Qualy 300 EC Raptan-Pro 80 WG W Rekin 250 EC Riza 250 EW Roval Aquaflo 500 SC CZ, W Sadoplon 75 WP Scab 80 WG Scab 480 SC Score 250 EC W, Cz Serenade ASO G Shardif 250 EC Shavit Plus 71,5 WP W W Siarkol Extra 80 WP Siarkol 80 WP Siarkol 800 SC Siarkol Bis 80 WG Signum 33 WG B N W W, Ś, Cz, M, B 36 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

39 CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Parch jabłoni Parch gruszy Mączniak jabłoni Drobna plamistość liści jabłoni Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Pierścieniowa zgnilizna podstawy pnia Rak drzew owocowych Zgorzel kory jabłoni Gorzka zgnilizna jabłek i gruszek Szara pleśń jabłek Szara pleśń gruszek i inne choroby przechowalnicze Zaraza ogniowa (jabłoń, grusza) Rak bakteryjny drzew pestkowych Torbiel śliwek Brunatna zgnilizna drzew pestkowych Skower 250 EC W Sokker 250 EC W Sokolov 250 EW W Sparta 250 EW W Switch 62,5 WG J, G Dziurkowatość liści drzew pestkowych Drobna plamistość liści drzew pestkowych Gorzka zgnilizna wiśni Leukostomoza drzew pestkowych Kędzierzawość liści brzoskwini Mączniak prawdziwy brzoskwini Parch brzoskwini Antraknoza orzecha włoskiego Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego Monilioza leszczyny Szara pleśń czereśni CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH nazwa Syllit 65 WP W Systemik 125 SL Tebu 250 EW Tercel 10 WG Thiram Granuflo 80 WG Tianon 70 WG Topas 100 EC W Topsin M 500 SC G J, G J, G J, G W, Ś, B, M, Cz Ś, W, M W, Cz W, Cz, B, M Trion 250 EW Triosiar-Pro 345 SC G W Troja 250 EW W Vigofun 250 EC Vima-Boskastrobina Vision 250 SC Vondozeb 75 WG W Cz M B Ś Zato 50 WG J Ś, W, Cz środek polecany zgodnie z obowiązującą etykietą. Cz czereśnia, G grusza, J jabłoń, M morela, B brzoskwinia, N nektaryna, Ś śliwa, W wiśnia Uprawy małoobszarowe, stosowanie na odpowiedzialność użytkownika. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 37

40 nazwa CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W JAGODNIKACH Wykaz środków zarejestrowanych do zwalczania chorób w jagodnikach CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Szara pleśń truskawki Antraknoza truskawki Biała plamistość liści truskawki Czerwona plamistość liści truskawki Skórzasta zgnilizna owoców truskawki Mączniak prawdziwy truskawki Zamieranie pędów maliny Szara pleśń maliny Opadzina liści porzeczki, rdza wejmutkowo-porzeczkowa Szara pleśń porzeczki Zamieranie pędów porzeczki Amerykański mączniak agrestu Czarna plamistość agrestu Szara pleśń borówki wysokiej Antraknoza borówki wysokiej Mączniak prawdziwy borówki wysokiej Agria Bos-Pirak 33 WG CzP Armetil M 72 WP Armicarb SP Biszop 80 WG Captano 80 WG Curzate C Extra 31 WG Discus 500 WG Dithane NeoTec 75 WG Domark 100 EC Dymas El Cappo 80 WG Ekonom 72 WP Ekonom MM 72 WP Favena 300 SC Frupica 440 SC Grisu 500 SC Iprodione 500 SC Kapelan 80 WG Kapłan 80 WG KaptAgri 80 WG Kap-Tanex 80 WG Karbicure SP Kendo 50 EW Kocide WG Konkret Mega 72 WP Luna Sensation 500 SC Merces 50 EW Merpan 80 WG Mertop 80 WG Mythos 300 SC Nimrod 250 EC Orthocide WGD Pallas 100 EC Mączniak rzekomy winorośli Mączniak prawdziwy winorośli Szara pleśń winorośli 38 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

41 CHOROBY ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN Szara pleśń truskawki Antraknoza truskawki Biała plamistość liści truskawki Czerwona plamistość liści truskawki Skórzasta zgnilizna owoców truskawki Mączniak prawdziwy truskawki Zamieranie pędów maliny Szara pleśń maliny Opadzina liści porzeczki, rdza wejmutkowo-porzeczkowa Szara pleśń porzeczki Zamieranie pędów porzeczki Amerykański mączniak agrestu Czarna plamistość agrestu Szara pleśń borówki wysokiej Antraknoza borówki wysokiej Mączniak prawdziwy borówki wysokiej Pastor 80 WG Penncozeb 80 WP Polyversum WP Cz P Pomarsol Forte 80 WG Prestop WP Prolectus 50 WG Pyrus 400 SC Raptan-Pro 80 WG Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG Roval Aquaflo 500 SC Rubikon 67,8 WG Rywal 72 WP Sadoplon 75 WP 0 Scorpion 325 SC Serenade ASO Mączniak rzekomy winorośli Mączniak prawdziwy winorośli Szara pleśń winorośli CHOROBY/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W JAGODNIKACH nazwa Siarkol Bis 80 WG Siarkol 800 SC Siarkol Extra 80 WP Siarkol 80 WP Signum 33 WG CzP Skower 250 EC Sokker 250 EC Switch 62,5 WG Teldor 500 SC Thiram Granuflo 80 WG Topas 100 EC Topsin M 500 SC Vaxiplant SL Vima-Boskastrobina Vondozeb 75 WG Yamato 303 SE Zato 50 WG środek zwalcza chorobę; 0 środek ogranicza występowanie choroby; CzP czarna porzeczka Uprawy małoobszarowe, stosowanie na odpowiedzialność użytkownika. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 39

42 nazwa CHOROBY/GRUPY CHEMICZNE Podział fungicydów pod względem mechanizmu działania na grzyby oraz ryzyko powstania odporności Tabela zawiera podział fungicydów na grupy pod względem mechanizmu działania na grzyby oraz ryzyko wystąpienia odporności grzybów na fungicydy według FRAC (Fungicide Resistance Action Committee): FRAC Code List 2016: Fungicides sorter by mode of action (including FRAC Code numbering). Kategoria ryzyko odporności odnosi się do potencjalnego wystąpienia odporności sprawców chorób, zależnej od sposobu działania fungicydu. Środki o jednostronnym (specyficznym) mechanizmie działania charakteryzują się wyższym ryzykiem odporności niż środki działające wielostronnie. Fungicydy powinny być stosowane w taki sposób, aby zapobiegać lub opóźnić wystąpienie odporności patogenów. Dlatego w programach ochrony roślin należy przemiennie używać środków należących do różnych grup (GRUPA A, B, C, ) wykazujących różne mechanizmy działania. Należy zachować szczególną ostrożność stosując środki o wysokim ryzyku odporności. GRUPA ŚRODKÓW POD WZGLĘDEM MECHANIZMU DZIAŁANIA, PODGRUPA CHEMICZNA, SUBSTANCJA CZYNNA I NAZWA HANDLOWA ŚRODKA OCHRONY ORAZ RYZYKO POWSTANIA ODPORNOŚCI GRUPA CHEMICZNA (grupa wg klasyfikacji FRAC) FENYLOAMIDOWE (A 1) SUBSTANCJA CZYNNA NAZWA HANDLOWA ŚRODKA OCHRONY RYZYKO ODPORNOŚCI metalaksyl-m metalaksyl GRUPA A Synteza kwasów nukleinowych Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG, Rubikon 67,8 WG, Armetil M 72 WP, Ekonom 72 WP, Ekonom MM 72 WP, Konkret Mega 72 WP, Rywal 72 WP wysokie PIRYMIDYNOWE (A 2) bupirymat Nimrod 250 EC średnie GRUPA B Blokada mitotycznego podziału jądra BENZIMIDAZOLE (B 1) tiofanat metylu Funaben Plus 03 PA, Topsin M 500 SC, Yamato 303 SE wysokie GRUPA C Oddychanie SDHI - inhibitory dehydrogenazy bursztynianowej (C 2) STROBILURYNOWE (C 3) fluopyram tebukonazol (triazol) fluopyram trifloksystrobina (strobilurynowy) pentiopirad boskalid piraklostrobina (strobilurynowy) azoxystrobina difenokonazol (triazole) piraklostrobina boskalid (SDHI) piraklostrobina ditianon (antrachinony) kresoksym metylowy Luna Experience 400 SC Luna Sensation 500 SC Fontelis 200 SC, Orlian 200 SC Bellis 38 WG, Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG, Vima-Boskastrobina Scorpion 325 SC Bellis 38 WG, Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG, Vima-Boskastrobina Tercel 16 WG Discus 500 WG średnie do wysokiego wysokie trifloksystrobina kaptan (ftalimidowe) Flint Plus 64 WG trifloksystrobina fluopyram (SDHI) Luna Sensation 500 SC trifloksystrobina Zato 50 WG 40 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

43 GRUPA D Synteza aminokwasów i białek ANILINOPIRYMIDYNY (D 1) cyprodynil Chorus 50 WG, Cyprodex 300 EC, Qualy 300 EC cyprodynil fludioksonil Switch 62,5 WG (fenylopirolowy) mepanipirim Frupica 440 SC pirymetanil pirymetanil ditianon (antrachinonowy) pirymetanil fluchinkonazol (triazol) Batalion 450 SC, Favena 300 SC, Gladius 450 SC, Heros 450 SC, Mythos 300 SC, Penbotec 400 SC, Pyrus 400 SC Faban 500 SC Vision 250 SC GRUPA E Przekazywanie sygnałów osmotycznych średnie FENYLOPIROLOWE (E 2) fludioksonil Geoxe 50 WG niskie do fludioksonil cyprodynil Switch 62,5 WG średniego (anilinopirymidynowy) DIKARBOKSYMIDY (E 3) iprodion Dymas, Grisu 500 SC, Iprodione 500 SC, Rovral Aquaflo 500 SC GRUPA F Synteza lipidów średnie do wysokiego MIKROBIOLOGICZNE (F6) Bacillus subtilis Serenade ASO odporność nieznana GRUPA G Inhibitory biosyntezy ergosterolu (IBE) TRIAZOLE (G 1) difenokonazol Agria Difenokonazol 250 EC, Aplord 250 EC, Argus 250 EC, Cros 250 EC, Difenokonazol 250 EC, Difo 250 EC, Kicker 250 EC, Matute 250 EC, Nontin 250 EC, Pomona 250 EC, Profi-Sad Difenokonazol 250, Rekin 250 EC, Score 250 EC, Shardif 250 EC, Skower 250 EC, Sokker 250 EC, Vigofun 250 EC difenokonazol azoskystrobina Scorpion 325 EC (strobilurynowy) średnie CHOROBY/GRUPY CHEMICZNE nazwa fenbukonazol fluchinkonazol pirymetanil (anilinopirymidynowy) mychlobutanil penkonazol propinokonazol tebukonazol tebukonazol fluopyram (SDHI) tetrakonazol triadimenol kaptan (ftalimidowe) Indar 5 EW Vision 250 SC Systemic 125 SL Pallas 100 EC, Topas 100 EC Bumper 250 EC, Fender 250 EC, Jetzone 250 EC Furtado 250 EW, Helicur 250 EW, Horizon 250 EW,, Riza 250 EW, Sokolov 250 EW, Sparta 250 EW,, Tebu 250 EW, Trion 250 EW, Troja 250 EW, Tyberius 250 EW Luna Experience 400 SC Domark 100 EC, Yamato 303 SE Kaptan Plus 71,5 WP, Shavit Plus 71,5 WP Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 41

44 HYDROKSYANILIDOWE (G 3) fenheksamid Teldor 500 SC niskie do średniego PYRAZOLE (G 3) fenpyrazamina Prolectus 50 WG niskie do średniego nazwa GRUPA Kontaktowe o działaniu wielostronnym CHOROBY/GRUPY CHEMICZNE MIEDZIOWE (NIEORGANICZNE ) wodorotlenek miedzi wodorotlenek miedzi cymoksanil (iminoacetylomocznikowy) tlenochlorek miedzi Copper Max 50 WP, Copper Max NEW 50 WP, Funguran A Plus 50 WP, Funguran A-Plus NEW 50 WP, Funguran Forte 50 WP, Funguran Forte NEW 50 WP, Funguran-OH 50 WP, Kocide WG Curzate C Extra 31 WG Caffaro Micro 37,5 WG, Cobresal 50 WP, Cobresal Extra 350 SC, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Neoram 37,5 WG, Oxycur 377,5 SC niskie trójzasadowy siarczan miedzi Cuproxat 345 SC, Triosiar-Pro 345 SC tlenek miedzi Nordox 75 WG SIARKOWE (NIEORGANICZNE) siarka Siarkol 80 WP, Siarkol 800 SC, Siarkol Bis 80 WG, Siarkol Extra 80 WP niskie DITIOKARBAMINIANY mankozeb Dithane NeoTec 75 WG, Indofil 80 WP, Indofil 75 WG, Manco 80 WP, Manfil 80 WP, Manfil 75 WG, Penncozeb 80 WP, Vondozeb 75 WG mankozeb metalaksyl-m Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG (fenyloamidowy) niskie propineb tiuram Antracol 70 WG Aplosar 80 WG, Pomarsol Forte 80 WG, Sadoplon 75 WP, Thiram Granuflo 80 WG metiram Polyram 70 WG FTALIMIDOWE kaptan Biszop 80 WG, Captan 80 WG, Captano 80 WG, El Cappo 80 WG, Kapelan 80 WG, Kaper 80 WG, Kapłan 80 WG, Kapman 80 WG, Kapshar 80 WG, KaptAgri 80 WG, Kap-Tanex 80 WG, Kaptan zawiesinowy 50 WP, Malvin 80 WG, Magar 80 WG, Merpan 80 WG, Merpan 480 SC, Mertop 80 WG, Naprem 80 WG, Orthocide WDG, Pastor 80 WG, Profi-Sad Mal-Captan 80 WG, Raptan-Pro 80 WG, Scab 80 WG, Scab 480 SC kaptan triadimenol (triazol) Kaptan Plus 71,5 WP, Shavit Plus 71,5 WP niskie kaptan trifloksystrobina (strobiluryna) Flint Plus 64 WG 42 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

45 ANTRACHINONY ditianon Delan 700 WG, Dimetic 700 WG, Ditianon, Dythia 70 WG, Laden 700 WG, Tianon 70 WG niskie ditianon pirymetanil (anilinopirymidynowy) Faban 500 SC nazwa ditianon piraklostrobina (strobilurina) Tercel 16 WG ditianon fosfonian dipotasu (fosfonianowy) Delan Pro GRUPA P Indukcja odporności POLISACHARYDY (P 4) laminaryna Plantivax, Vaxiplant SL odporność nieznana IMINOACETYLO- MOCZNIKOWE GRUPA Nieznany sposób działania cymoksanil wodorotlenek miedzi (miedziowy) Curzate C Extra 31 WG niskie do średniego CHOROBY/GRUPY CHEMICZNE FOSFONOWE fosetyl-al Agria Foseglin 80 WG, Aliette 80 WG, Arietta 80 WG niskie FENYLOACETAMIDY cyflufenamid Kendo 50 EW, Merces 50 EW znana odporność u Sphaeroteca POCHODNE GUANIDYNY dodyna Syllit 65 WP znana odporność u V.inaequalis GRUPA Niesklasyfikowane wodorowęglan potasu Armikarb SP, Karbikure SP odporność nieznana reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 43

46 nazwa CHOROBY/KARENCJE, PREWENCJE Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków grzybobójczych i bakteriobójczych Nazwa środka ochrony roślin Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia, nektaryna Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina Agrest Borówka wysoka Porzeczka Agria Bos-Pirak 33 WG X 7 MBŚ X 3 3 X X Agria Difenokonazol 250 EC 28 J X 14 W X X X X X X X X Agria Foseglin 80 WG ND J X X X X X X X X X X Aliette 80 WG ND X X X X X X X X X X ND Antracol 70 WG ND J X X X X X X X X X X ND Aplord 250 EC 28 J X X X X X X X X X X Aplosar 80 WG 35 X X X X X X X X X X ND Argus 250 EC 14 J X X X X X X X X X X Arietta 80 WG ND X X X X X X X X X X ND Armetil M 72 WP X X X X X X X X X X 21 Armicarb SP 1 J X X X ND ND ND X ND ND X Y Batalion 450 SC 28 J X X X X X X X X X X Bellis 38 WG 7 X X X X X X X X X X ND Biszop 80 WG 14 J /21 G X 14 X X Y Boni Protect ND X X X X X X X X X X ND Bumper 250 EC 14 J X X X X X X X X X X ND Caffaro Micro 37,5 WG ND ND B X X X X X X X X X Captan 80 WG 28 X 21 W X X X X X X X X ND Captano 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X Chorus 50 WG ND X X X X X X X X X X ND Cobresal 50 WP 7 ND B 7 X X X X X X X X Y Cobresal Extra 350 SC 7 ND B 7 X X X X X X X X Y Copper Max 50 WP 7 X X X X X X X X X X ND Copper Max NEW 50 WP 21 J X ND X X X X X X X X Cros 250 EC 14 J X X X X X X X X X X Cuproflow 377,5 SC ND J X X X X X X X X X X Cuproxat 345 SC 14 X X X X X X X X X X ND Curzate C Extra 31 WG X X X X X X X X X X 21 Cyprodex 300 EC 60 J X X X X X X X X X X Delan 700 WG 21/28 J X X X X X X X X X X ND Delan Pro 35 X X X X X X X X X X Y Difenokonazol 250 EC 28 X 14 W X X X X X X X X Difo 250 EC 14 X X X X X X X X X X Dimetic 700 WG 21/28 J X X X X X X X X X X Discus 500 WG 28 X X X 7 X X Y Dithane NeoTec 75 WG 28 J X X X X X 30 X ND Ditianon 21/28 J X X X X X X X X X X ND Domark 100 EC 14 J X X X 7 X X X X X X ND Dymas X X 3 X 2 3 X 3 X X 21 ND Dythia 70 WG 21/28 J X X X X X X X X X X ND Ekonom 72 WP Ekonom MM 72 WP X X X X X X X X X X 21 El Cappo 80 WG 14 J /21 G X 14 X X Y Faban 500 SC 56 X X X X X X X X X X czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 44 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

47 Nazwa środka ochrony roślin Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia, nektaryna Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina Agrest Borówka wysoka Porzeczka Favena 300 SC 56 X X X 3 3 X X X X X Fender 250 EC 14 J X X X X X X X X X X ND Flint Plus 64 WG 35 J X X X X X X X X X X ND Fontelis 200 SC 21 J X X X X X X X X X X ND Frupica 440 SC X X X X 3 X X X X X X ND Funaben Plus 03 PA ND ND ND X X X X X X X X ND Funguran A Plus 50 WP Funguran Forte 50 WP 7 X X X X X X X X X X ND Funguran A-Plus NEW 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP 21 J X ND X X X X X X X X Funguran-OH 50 WP Furtado 250 EW X X 7 W X X X X X X X X Y Geoxe 50 WG 3 X X X X X X X X X X Gladius 450 SC 28 J X X X X X X X X X X Grisu 500 SC X X X X 1 O, 3 P X X X X X X ND Helicur 250 EW X X 7 W X X X X X X X X Y Heros 450 SC 28 J X X X X X X X X X X Horizon 250 EW X 7 S 7 W X X X X X X X X Indar 5 EW 28 J X X X X X X X X X X ND Indofil 80 WP 35 J X X X X X X X X X X Indofil 75 WG 35 J X X X X X X X X X X Iprodione 500 SC X X 3 X 2 3 X 3 X X X Y Jetzone 250 EC 14 J X X X X X X X X X X ND Kapelan 80 WG 14 J /21 G X 14 X X Y Kaper 80 WG 21 J X X X X X X X X X X Y Kapłan 80 WG 14 J /21 G X 14 X X Y Kapman 80 WG 21 J X X X X X X X X X X Kapshar 80 WG 21 J X X X X X X X X X X KaptAgri 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X Kaptan Plus 71,5 WP 7 X 14 W X X X X X X X X ND Kaptan zaw. 50 WP 7 X 14 W X X X X X X X X Kap-Tanex 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X Karbicure SP 1 J X X X ND ND ND X ND ND X Y Kendo 50 EW 14 X X X X X X X X X 21 Kicker 250 EC 28 J X 14 W X X X X X X X X Kocide WG ND X X X X X X X X X 21 Y Konkret Mega 72 WP X X X X X X X X X X 21 Laden 700 WG 21/28 J X X X X X X X X X X ND Luna Experience 400 SC 14 X 7 X X X X X X X X Luna Sensation 500 SC X X X X 3 X X X X X X Magar 80 WG 28 X 21 W X X X X X X X X Malvin 80 WG 28 X 21 W X X X X X X X X Manco 80 WP 35 J X X X X X X X X X X Manfil 80 WP 35 J X X X X X X X X X X Manfil 75 WG 35 J X X X X X X X X X X Matute C 250 EC ND X X X X X X X X X X ND Merces 50 EW 14 X X X X X X X X X 21 Merpan 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X Y Merpan 480 SC 28 X 28 W X X X X X X X X ND Mertop 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 CHOROBY/KARENCJE, PREWENCJE nazwa Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 45

48 nazwa Nazwa środka ochrony roślin Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia, nektaryna Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina Agrest Borówka wysoka Porzeczka czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 CHOROBY/KARENCJE, PREWENCJE Miedzian 50 WP 7 ND B 7 X X X X X X X X Y I Miedzian Extra 350 SC 7 ND B 7 X X X X X X X X Y Mythos 300 SC 56 X X X 3 3 X X X X X Naprem 80 WG 21 J X X X X X X X X X X Neoram 37,5 WG ND ND B X X X X X X X X X Y Nimrod 250 EC 14 X X X 14 X 14 X 14 X X Y Nontin 250 EC 14 X X X X X X X X X X Y Nordox 75 WG 144 X X X X X X X X X X Orlian 200 SC 21 J X X X X X X X X X X ND Orthocide WDG 28 X 21 W 14 X X X X X X X Y Oxycur 377,5 SC ND J X X X X X X X X X X Pallas 100 EC 14 X X X 3 X 20 X WK /35 WP Pastor 80 WG 14 J /21 G X 14 X X Y Penbotec 400 SC ND X X X X X X X X X X Penncozeb 80 WP 14 J X X X X X 28 X X Plantivax ND X X X X X X X X X X Polyram 70 WG 21 J X X X X X X X X X X Polyversum WP ND G ND SB ND CZ X ND ND X ND ND ND X Pomarsol Forte 80 WG 35 J 42 B X X 7 X X X X X X Pomona 250 EC 14 J X X X X X X X X X X Y Prestop WP X X X X ND X X X X X X Profi-Sad Difenokonazol X 14 W X X X X X X X X Profi-Sad Mal-Captan 80 WG 28 X 21 W X X X X X X X X Prolectus 50 WG X 1 BN X X 1 X X X X X X Pyrus 400 SC 56 X X X 3 7 X X X X 21 Qualy 300 EC 60 X X X X X X X X X X Raptan-Pro 80 WG 28 X 21 W X 14 X X X X X X Rekin 250 EC 28 J X X X X X X X X X X Y Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG X X X X X X X X X X 56 Riza 250 EW 14 J X 14 W X X X X X X X X Y Rovral Aquaflo 500 SC X X 3 X 2 3 X 3 X X 21 ND Rubikon 67,8 WG X X X X X X X X X X 56 Rywal 72 WP X X X X X X X X X X 21 Sadoplon 75 WP 7 X 7 W X 7 28 X X X X X ND Scab 80 WG 21 J X X X X X X X X X X Scab 480 SC 21 J X X X X X X X X X X Serenade ASO ND G ND ND X ND ND ND ND ND ND ND Score 250 EC 28 X 14 X X X X X X X X Scorpion 325 SC X X X X 3 X X X X X X Shardif 250 EC 21 J X X X X X X X X X X Shavit Plus 71,5 WP 7 X 14 W X X X X X X X X Siarkol 800 SC 7 J X X X X X X X X X 56 ND Siarkol 80 WP 7 J X X X X X X X Siarkol Extra 80 WP 7 14 BMS X X Siarkol Bis 80 WG 7 J X X X X X X X X X 5 ND Signum 33 WG X 7 SMB X 3 3 X X ND Skower 250 EC 28 X 14 W X X X X X X X X Sokker 250 EC 28 J X 14 W X X X X X X X X Sokolov 250 EW X X 7 W X X X X X X X X T Sparta 250 EW 14 J X 14 W X X X X X X X X 3 godz. 46 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

49 Nazwa środka ochrony roślin Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia, nektaryna Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina Agrest Borówka wysoka Porzeczka Switch 62,5 WG X 3 7 X Syllit 65 WP B 14 W X X X X X X X X Systemik 125 SL 7 J X X X X X X X X X X ND Tebu 250 EW X X 7 W X X X X X X X X T Teldor 500 SC X X X X 1 1 X X X X X ND Tercel 16 WG 35 J X X X X X X X X X X ND Thiram Granuflo 80 WG 35 J 42 B X X 7 X X X X X X Tianon 70 WG 21/28 J X X X X X X X X X X ND Topas 100 EC 14 X X X 3 X 20 X WK 35 WP Topsin M 500 SC X Trion 250 EW X X 7 W X X X X X X X X Y Triosiar-Pro 345 SC 14 X X X X X X X X X X ND Troja 250 EW 14 J X 14 W X X X X X X X X Vaxiplant SL X X X X ND X X X X X X ND Vigofun 250 EC 28 J X X X X X X X X X X Y Vima-Boskastrobina X 7 M,B,S X 3 3 X X Ventop 350 SC 14 J X X X X X X X X X X ND Vision 250 SC 30 J X X X X X X X X X X ND Vondozeb 75 WG 14 J X X X X X 28 X X ND Yamato 303 SE X X X X Y Zato 50 WG S 14 X ND X czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 3 godz. CHOROBY/KARENCJE, PREWENCJE nazwa I. OZNACZENIA I UWAGI DO KARENCJI 1 Karencja jest to okres, który musi upłynąć od ostatniego opryskiwania danym środkiem do zbioru owoców X nie stosuje się w danej uprawie ND nie dotyczy Indeksy górne: B dotyczy brzoskwini J dotyczy jabłoni G dotyczy gruszy L dotyczy leszczyny M dotyczy moreli N dotyczy nektaryny S dotyczy śliwy W dotyczy wiśni WK dotyczy winogron (konsumpcja bezpośrednia) WP dotyczy winogron (przemysł winiarski) CZ dotyczy czereśni O dotyczy upraw pod osłonami P dotyczy upraw polowych przy łącznym stosowaniu z preparatem Discus 500 WG Należy pamiętać, że karencja dotyczy nie tylko opryskiwanych drzew i krzewów owocowych, ale także wszystkich roślin, które mogą być przypadkowo opryskane środkiem. W związku z tym, w sadach i na plantacjach nie należy uprawiać żadnych roślin, które zbiera się w okresie opryskiwania roślin sadowniczych. Przed upływem karencji nie wolno zbierać opryskanych roślin, wypasać bydła, wpuszczać drobiu, ani zbierać roślin na paszę do bezpośredniego karmienia, na siano, na kiszonkę, itp. II. OZNACZENIA I UWAGI DO PREWENCJI 2 Określenie toksyczności dla pszczół: T toksyczny Y w czasie kwitnienia roślin uprawnych zaleca się stosowanie środka poza okresami aktywności pszczół ND nie dotyczy 3 Prewencja określa czas po zabiegu (w godzinach lub dniach), w ciągu którego może nastąpić zatrucie pszczół. Okresy od 0 do 12 godzin dotyczą czasu przed początkiem lotu pszczół, okresy powyżej 12 godzin dotyczą czasu przed początkiem kwitnienia opryskiwanych roślin. Nie należy opryskiwać kwitnących roślin podczas oblotu pszczół. W bezpośrednim sąsiedztwie uli nie stosować środków bardzo toksycznych i toksycznych dla pszczół i środków o okresie prewencji dłuższym niż 6 godzin. W razie konieczności opryskiwania roślin sadowniczych podczas kwitnienia zabieg należy wykonać przed wieczorem po oblocie pszczół, używając środków o prewencji nie dłuższej niż 6 godzin. I w dawce powyżej 5,0 kg/ha Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 47

50 Selektywność środków grzybobójczych i bakteriobójczych dla fauny pożytecznej nazwa Selektywność w stosunku do: Nazwa środka ochrony roślin drapieżne pluskwiaki dziubałkowate tasznikowate biedronki drapieżne bzygowate siatkoskrzydłe pasożytnicze błonkoskrzydłe drapieżny roztocz dobroczynek gruszowiec CHOROBY/SELEKTYWNOŚĆ Aliette 80 WG Antracol 70 WG Bumper 250 EC Chorus 50 WG Discus 500 WG Dithane NeoTec 75 WG S S/C S S S C/N Flint Plus 64 WG S Funguran-OH 50 WP S/C S/C Horizon 250 EW S/C-C/S Kaptan zaw. 50 WP S S S S S S/C S Miedzian 50 WP Mythos 300 SC Polyram 70 WG Rovral Aquaflo 500 SC Sadoplon 75 WP S/C S C/N S S/C Score 250 EC S S S Siarkol Extra 80 WP N C/N C Syllit 65 WP S S S S Teldor 500 SC Tercel 16 WG Thiram Granuflo 80 WG Zato 50 WG S S S/C S S środek selektywny, N środek nieselektywny, C środek częściowo selektywny brak informacji o selektywności 48 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

51 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej W handlu owocami między Polską (jako jednym z krajów UE), a Federacją Rosyjską obowiązuje obecnie embargo. Przytoczone poniżej normy prawne dotyczą sytuacji sprzed wprowadzenia zakazu handlu. Obowiązywały wtedy wytyczne zawarte w memorandum z dnia 26 marca 2008 r., dotyczącym bezpieczeństwa produktów roślinnych, przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wywożonych ze Wspólnoty Europejskiej (WE) do Federacji Rosyjskiej (FR), w odniesieniu do pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów. Zgodnie z punktem 4 tego dokumentu, przy ocenie produktów roślinnych (świeżych owoców i warzyw) należy uwzględniać przede wszystkim normy najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NDP) wynikające z ustawodawstwa rosyjskiego. W przypadku ich braku mają zastosowanie normy NDP z Kodeksu żywnościowego (Codex Alimentarius). Jeżeli w Kodeksie żywnościowym nie określono NDP, zastosowanie mają normy z kraju pochodzenia. Wszystkie normy obowiązujące w naszym kraju i w krajach Unii Europejskiej są zawarte w rozporządzeniu Komisji WE 396/2005, które jest regularnie aktualizowane osobnymi rozporządzeniami Komisji Europejskiej. Federacja Rosyjska, Białoruś i Kazachstan stanowią obszar handlowy zwany Unią Celną (UC). Generalnie w krajach tych obowiązują jednolite przepisy, również normy dotyczące pozostałości środków ochrony roślin. W grudniu 2013 roku Federacja Rosyjska wprowadziła w życie nowe normy krajowe. W handlu międzynarodowym normy Unii Celnej są nadrzędne nad normami Federacji Rosyjskiej. Opisane poniżej normy są aktualne w momencie ich opracowania (listopad 2016 roku). W tabelach zamieszczono wartości NDP tylko dla tych gatunków owoców, w których uprawie dany środek ochrony jest w Polsce aktualnie zarejestrowany. Uwzględniono cztery gatunki owoców, dla których strona rosyjska najczęściej wymagała badania pozostałości środków ochrony roślin. Kolorem czerwonym zaznaczono różnice między NDP obowiązującym w UE, UC i FR. CHOROBY/NORMY NDP nazwa Najwyższy dopuszczalny poziom pozostałości (mg/kg) Substancja Środki ochrony roślin czynna jabłka gruszki wiśnie truskawki UE UC 1 FR 4 UE UC 1 FR 4 UE UC 1 FR 4 UE UC azoksystrobina Scorpion 325 SC boskalid Bellis 38 WG, Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG, , Vima-Boskastrobina bupirymat Nimrod 250 EC 0,1 0,1 0,1 0, cyflufenamid Kendo/Merces 50 EW 0,05 0,05 3-0,05 0, cyprodynil Chorus 50 WG, Cyprex/Qualy 300 EC, Switch 62,5 WG dazomet Basamid 97 GR 0,02 0,02 3 difenokonazol Agria Difenokonazol/ Aplord/Argus/Cros/Difo/ Difcor/Difenokonazol/ Kicker/ Matute C/ Nontin/Pomona/Profi-Sad 0,8 0,1 1 0,8 0,1 1 0,3 0,15 0,4 0,4 3 Difenokonazol/Rekin/ Score/Shardif/Skower/ Sokker/Vigofun 250 EC, Scorpion 325 SC ditianon Delan/Dimetic/ Laden 700 WG, Delan Pro, Dythia/ Tianon 70 WG, Ditianon, Tercel 16 WG, Faban 500 SC dodyna Syllit 65 WP 0, , Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 49

52 nazwa CHOROBY/NORMY NDP fenbukonazol Indar 5 EW 0,5 0,1 2 0,1 fenheksamid Teldor 500 SC fenpyrazamina Prolectus 50 WG fluchinkonazol Vision 250 SC 0,1 0,1 3 - fludioksonil fluopyram fosetyl glinu Geoxe 50 WG, Switch 62,5 WG Luna Experience 400 SC, Luna Sensation 500 SC Agria Foseglin/Aliette/ Arietta 80 WG , ,6 0,5 2 0,5 0,5 0,5 2 0,5 1,5 0,7 2 0,7 2 0, fosfonian dipotasu Delan Pro iprodion Grisu/Iprodione/ Rovral Aquaflo 500 SC, Dymas kaptan Kaptan zaw. 50 WP, Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP, Biszop/Captan/Captano/ El Cappo/Kapelan/ Kaper/Kapłan/Kapman/ Kapshar/KaptAgri/Kap- Tanex/Magar/Malvin/ , Merpan/Mertop/Naprem/ Pastor/Profi-Sad Mal- Captan/Raptan-Pro/ Scab 80 WG, Merpan/Scab 480 SC, Flint Plus 64 WG, Orthocide WDG karbendazym z rozpadu Topsinu M 500 SC 0,05 0,05 0, ,1 0,05 krezoksym metylowy Discus 500 WG 1 1 1,5 0,1 mankozeb (ditiokabaminian oznaczany jako CS2) Ditane NeoTec/Indofil/ Manfil/ Vondozeb 75 WG, Indofil/Manco/Manfil/ Penncozeb 80 WP mepanipirym Frupica 440 SC 3 1,5 3 metam sodowy Nemasol 510 SL 0,02 0,02 3 metiram (ditiokabaminian Polyram 70 WG oznaczany jako CS2) miedź Miedzian 50 WP i inne miedziowe mychlobutanil Systemic 125 SL 0,6 0,5 2 0,5 0,6 0,5 2 0, penkonazol Topas/Pallas 100 EC 0,5 0,5 pentiopyrad Fontelis/Orlian 200 SC 0,5 0,5 3 0,5 piraklostrobina Bellis 38 WG, Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG, 0,5 0,3 0,5 0,5 0,3 0, ,5 0,5 2 Vima-Boskastrobina pirymetanil Favena/Mythos 300 SC, Pyrus 400 SC, Vision 250 SC, Batalion/Heros/ Gladius 450 SC propikonazol Bumper/ Fender/ Jetzone 250 EC 0,15 0, propineb (ditiokabaminian oznaczany jako CS2) Antracol 70 WG Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

53 tebukonazol tetrakonazol tiofanat metylu tiuram (ditiokabaminian oznaczany jako CS2) triadimenol trifloksystrobina wodorowęglan potasu Furtado/Helicur/Horizon/ Orius Extra/Riza/Sokolov/ Sparta/Tebu/Trion/Troja 250 EW, Luna Experience 400 SC Domark 100 EC, Yamato 303 SE Topsin M 500 SC, Funaben Plus 03 PA, Yamato 303 SE Aplosar/Pomarsol Forte/ Thiram Granuflo 80 WG, Sadoplon 75 WP Kaptan Plus 71,5 WP, Shavit Plus 71,5 WP Luna Sensation 500 SC, Zato 50 WG, Flint Plus 64 WG Armicarb SP, Karbicure SP 0, ,5 0, , ,3 0,3 3 0,5 3 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,3 0,5 0,5 0, ,1 0,3 0,1 0,1 0,3 0,1 0,1 3-0,7 0,1 0,5 1 2 brak 1 według Decyzji Unii Celnej nr 299 z dnia r. i Decyzji Unii Celnej z dnia r., ( trade/ru_requirements_mrls_pesticides_en.htm) 2 według międzynarodowych standardów żywności WHO/FAO zawartych w Codex Alimentarius; ( 3 według norm UE zawartych w Rozporządzeniu Komisji WE 396/2005 ( 4 według Głównej Normy Higienicznej Ministerstwa Ochrony Zdrowia Federacji Rosyjskiej GN z dnia r. ( Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków grzybobójczych w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie W związku ze staraniami o pozyskanie nowych rynków zbytu dla polskich jabłek opracowano tabelę zawierającą normy NDP środków ochrony roślin obowiązujące w krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach i Wietnamie. Przy przygotowaniu tabeli posługiwano się ogólnie dostępnymi informacjami zawartymi na stronach internetowych organizacji rządowych odpowiedzialnych w danym kraju za nadzór nad bezpieczeństwem żywności. Przedstawione dane mają charakter informacyjny, gdyż nie wszystkie normy NDP zostały znalezione. W przypadku USA i Kanady adnotacja brak oznacza najprawdopodobniej zero lub no tolerances. Wyjątkiem są związki miedzi w USA, dla których zrezygnowano z normy (według informacji EPA 40CFR180 (e-cfr) as revised by Federal Register Final Rules. Updated to 10 Oct 2015 ). W niektórych przypadkach (Chiny i Wietnam), w których dana substancja jest dopuszczona do stosowania, a jedynie nie wyznaczono dla niej normy, mogą obowiązywać normy Codex Alimentarius, jeśli są określone. Opisane poniżej normy są aktualne w momencie ich opracowania (listopad 2016 roku). CHOROBY/NORMY NDP nazwa Substancja czynna Środki ochrony roślin UE 1 USA 2 Kanada 3 Chiny 4 Wietnam 5 Codex 6 mg/kg boskalid Bellis 38 WG bupirymat Nimrod 250 EC brak brak brak brak brak cyflufenamid Kendo/Merces 50 EW 0,05 0,06 0,6 brak brak brak Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 51

54 nazwa CHOROBY/NORMY NDP cyprodynil Chorus 50 WG, Cyprodex/Qualy 300 EC 2 1,7 1,7 brak 0,05 2 Switch 62,5 WG difenokonazol Agria Difenokonazol/ Aplord/Argus/Cros/Difo/ Difenokonazol/Kicker/ Matute C/Nontin/ Pomona/ 0, ,5 0,5 0,8 Profi-Sad Difenokonazol/ Score/Shardif/ Skower/ Sokker/Rekin/Vigofun 250 EC ditianon Delan/Dimetic/Laden 700 WG, Delan Pro, Dythia/ Tianon 70 WG, 3 5 brak Ditianon, Tercel 16 WG, Faban 500 SC dodyna Syllit 65 WP 0, fenbukonazol Indar 5 EW 0,5 0,4 0,4 0,1 0,1 0,5 fluchinkonazol Vision 250 SC 0,1 brak brak brak brak brak fludioksonil Geoxe 50 WG, Switch 62,5 WG brak 5 5 fluopyram Luna Experience 400 SC 0,6 0,8 0,8 brak brak 0,5 fosetyl glinu Agria Foseglin/Aliette/ Arietta 80 WG brak brak fosfonian dipotasu Delan Pro brak 30 brak brak kaptan Kaptan zaw. 50 WP, Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP, Biszop/Captan/Captano/ ElCappo/Kapelan/ Kaper/Kapłan/Kapman/ Kapshar/KaptAgri/Kap- Tanex/Magar/Malvin/ Merpan/Mertop/Naprem/ Pastor/Profi-Sad Mal- Captan/Raptan-Pro/ Scab 80 WG, Merpan/Scab 480 SC, Flint Plus 64 WG, Orthocide WDG karbendazym z rozpadu Topsinu M 500 SC brak krezoksym metylowy Discus 500 WG 0,5 0,5 mankozeb Ditane NeoTec/ Indofil/ Manfil/ Vondozeb 75 WG, Indofil/Manco/Manfil/ Penncozeb 80 WP 5 0, metiram Polyram 70 WG 5 0, miedź Miedzian 50 WP i inne miedziowe 5 - brak 2 brak brak mychlobutanil Systemic 125 SL, 0,6 0,5 0,5 0,5 0,5 0,6 penkonazol Topas/Pallas 100 EC brak brak 52 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

55 pentiopyrad Fontelis/Orlian 200 SC 0,5 0,5 0,5 brak brak 0,4 piraklostrobina Bellis 38 WG, Tercel 16 WG 0,5 1,5 1,5 0,5 0,5 0,5 pirymetanil Favena/Mythos 300 SC, Faban 500 SC, Pyrus 400 SC, Vision 250 SC, Batalion/Heros/ Gladius 450 SC nazwa propikonazol Bumper/ Fender/ Jetzone 250 EC 0,15 brak brak 0,1 brak brak propineb Antracol 70 WG 5 brak brak tebukonazol Riza/Sokolov/Sparta/ Tebu/Troja 250 EW, Luna Experience 400 SC 0,3 0,05 brak 2 0,5 1 tetrakonazol Domark 100 EC 0,3 brak brak brak brak brak tiofanat metylu tiuram Topsin M 500 SC, Funaben Plus 03 PA Aplosar/Pomarsol Forte/ Thiram Granuflo 80 WG, Sadoplon 75 WP 0, brak CHOROBY/NORMY NDP triadimenol trifloksystrobina Kaptan Plus 71,5 WP, Shavit Plus 71,5 WP Zato 50 WG, Flint Plus 64 WG brak brak 0,3 0,3 0,3 0,5 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7 wodorowęglan potasu Armicarb/Karbicure SP brak brak brak brak brak brak 1 według norm UE zawartych w Rozporządzeniu Komisji WE 396/2005 ( 2 według informacji zawartej na stronie United States Enviromental Protection Agency Regulation of Pesticide Residues on Food 3 według informacji zawartej na stronie Health Canada 4 według informacji zawartej na stronie ICAMA China Pesticide Information Network doc12/ html oraz dokumentu: Maximum Residue Limits for Pesticides in Foods (GB ) 5 według informacji zawartej na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Socjalistycznej Republiki Wietnamu dokumentu Circular nr 03/2015 / TT-BNN z dnia maja 2015 r. oraz strony New Zealand Food Safety Authority - Pesticide MRL Database : 6 według międzynarodowych standardów żywności WHO/FAO zawartych w Codex Alimentarius reklama reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 53

56 Program ochrony jabłoni Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), faza 2 pękanie pąków (BBCH 52 53) CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. Rak drzew owocowych Okres bezlistny drzew Funaben Plus 03 PA 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Faza pękania pąków Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew. Skuteczna jest także biała farba emulsyjna z 2% dodatkiem fungicydu Topsin M. Topsin M 500 SC 1,5 Opryskiwać natychmiast po wiosennym formowaniu koron. W niektórych sadach grzyby powodujące zgorzel kory są odporne na fungicydy benzimidazolowe. ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora Caffaro Micro 37,5 WG Neoram 37,5 W 1,5 2,0 1,5 2,0 Środki stosować od fazy nabrzmiewania pąków do początku kwitnienia, maksymalnie 2 razy w sezonie. reklama 54 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

57

58 reklama nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ PRZED KWITNIENIEM faza 3 pierwsze liście (BBCH 54 55), faza 4 zielony pąk (BBCH 56), faza 5 różowy pąk (BBCH 57) Faza ukazywania się pierwszych liści Faza zielonego pąka Faza różowego pąka PARCH JABŁONI Venturia inaequalis Środki miedziowe patrz: kolumna uwagi Delan 700 WG i odpowiedniki Delan Pro Syllit 65 WP Kaptan zaw. 50 WP Captan 80 WG i odpowiedniki Scab 80 WG Scab 480 SC Merpan 480 SC Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP Fontelis/Orlian 200 SC Luna Experience 400 SC Faban 500 SC Chorus 50 WG Cyprodex 300 EC Qualy 300 EC Mythos /Favena 300 SC Pyrus 400 SC Batalion/Gladius/ Heros 450 SC Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Zato 50 WG Polyram 70 WG Vision 250 SC Armicarb/Karbicure SP Patrz: wykaz środków 0,5 0,75 2,5 1,0 3,0 1,9 1,88 3,13 3,0 2,0 0,5 0,75 0,75 1,2 0,3 0,5 0,5 1,0 1,5 1,0 0,7 1,0 1,85 2,0 2,5 0,15 2,0 2,6 1,0 1,5 5,0 Stosować przede wszystkim program zapobiegawczy. Pierwsze opryskiwania (jedno lub dwa) wykonać jednym z fungicydów miedziowych (Miedzian Extra 350 SC/50 WP, Cobresal 50 WP, Cobresal Extra 350 SC, Copper Max 50 WP, Copper Max NEW 50 WP, Cuproflow 377,5 SC, Cuproxat 345 SC, Funguran-OH/A Plus/ Forte/A-Plus NEW 50 WP, Kocide WG, Nordox 75 WG, Oxycur 377,5 SC, Triosiar-Pro 345 SC). W sytuacji dużego zagrożenia parchem stosować środki dodynowe, antrachinonowe (Delan, Dimetic 700 WG, Ditianon, Dythia 70 WG, Laden 700 WG, Tianon 700 WG) lub inne powierzchniowe. Od fazy zielonego pąka kwiatowego rozpoczyna się najważniejszy okres w ochronie przed parchem jabłoni. Opryskiwać preparatami wymienionymi w rubryce obok (z wyjątkiem miedziowych). W sytuacjach koniecznych (fazy 5 6) stosować mieszaniny fungicydów anilinopirymidynowych, strobilurynowych, lub IBE z preparatem powierzchniowym (IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C). Stosowanie fungicydów dodynowych, anilinopirymidynowych, strobilurynowych i SDHI ograniczyć do 2 razy w sezonie, a IBE w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym do 2 lub 3 razy w sezonie. W niektórych sadach występują formy grzyba powodującego parcha jabłoni odporne na fungicydy dodynowe, strobilurynowe, anilinopirymidynowe; obserwuje się także spadek skuteczności niektórych preparatów IBE. reklama 56 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

59

60 MĄCZNIAK JABŁONI Podosphaera leucotricha Wycinanie pędów Od okresu pojawienia się pierwszych liści (faza 3) wycinać wszystkie pędy z objawami mączniaka. nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ DROBNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI JABŁONI Phyllosticta mali Nimrod 250 EC Siarkol 80 WP/ Siarkol Extra 80 WP/Siarkol Bis 80 WG Siarkol 800 SC Zato 50 WG Fontelis/Orlian 200 SC Luna Experience 400 SC Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Kendo/Merces 50 EW 0,7 0,9 7,5 6,0 7,5 0,15 0,5 0,75 0,75 1,85 2,0 2,5 0,4 0,5 Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tej choroby. KWITNIENIE (BBCH 60 69) faza 6 pełnia kwitnienia (BBCH 65), faza 7 opadanie płatków kwiatowych (BBCH 67 69) Opryskiwać w okresie różowego pąka (faza 5), gdy porażonych jest ponad 4% pędów. Skuteczne są także inne fungicydy IBE oraz strobiluryny stosowane przeciwko parchowi. Niektóre fungicydy np. Sadoplon 75 WP i Dithane NeoTec 75 WG stosowane przeciwko parchowi jabłoni ograniczają także drobną plamistość liści jabłoni. Faza pełni kwitnienia Faza opadania płatków MĄCZNIAK JABŁONI Podosphaera leucotricha Nimrod 250 EC Zato 50 WG Luna Experience 400 SC Fontelis/Orlian 200 SC Topas/Pallas 100 EC Kendo/Merces 50 EW 0,7 0,9 0,15 0,75 0,5 0,75 l/ha/1 m wysokości korony 0,4 0,5 Opryskiwać w sytuacjach, gdy wycinanie pędów nie jest możliwe lub jest niewystarczająco skuteczne. Fungicydy stosować na początku kwitnienia, gdy porażonych jest ponad 4% pędów. Skuteczne są także inne preparaty strobilurynowe i IBE stosowane przeciwko parchowi. Wycinanie pędów Kontynuować wycinanie pędów i kwiatostanów z objawami mączniaka. reklama 58 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

61 NAtrysKUjemy piankę poliuretanową izolujemy posadzki NAtrysKOwO najlepszy efekt szczelności Uszczelnianie komór KA ULO profesjonalnie w przystępnej cenie szybko i skutecznie saappur samoraj wojciech ul. Bagnista 3, Milanówek tel./fax , kom biuro@saappur.pl,

62 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ PARCH JABŁONI Venturia inaequalis Objawy na działkach kielicha Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Zato 50 WG Luna Experience 400 SC Batalion/Gladius/Heros 450 SC Faban 500 SC Mythos 300 SC i odpowiedniki Chorus 50 WG Qualy 300 EC Delan 700 WG i odpowiedniki Delan Pro Captan 80 WG i odpowiedniki Merpan 480 SC Kaptan zaw. 50 WP Kaptan Plus 71,5 WP Fontelis/Orlian 200 SC Polyram 70 WG 1,85 2,0 2,5 0,15 0,75 0,7 1,0 1,2 1,0 1,5 0,3 0,5 0,5 0,75 2,5 1,9 3,0 3,0 2,0 0,5 0,75 2,0 2,6 Jest to okres największego zagrożenia chorobą. Stosować przede wszystkim program zapobiegawczy. Niższe dawki środków stosować do zabiegów zapobiegawczych, a wyższe do interwencyjnych i w warunkach większego zagrożenia chorobą. Długość działania interwencyjnego (w godzinach) wynosi: Chorus, Cyprodex, Discus, Qualy (48), Mythos, Favena, Pyrus (72), Rekin, Vigofun (120). Skuteczne są także środki IBE i mieszaniny: Shavit Plus (72), Vision (96). Zapobiegawczo działają także fungicydy zawierające mankozeb oraz antrachinonowe. Fungicydów anilinopirymidynowych, strobiluryn i SDHI nie stosować częściej niż 2 razy, a IBE 2 3 razy w sezonie, zawsze w mieszaninie z fungicydami o innym mechanizmie działania i przemiennie. Mythos, Chorus, Cyprodex, Favena i Pyrus lepiej działają w niższych temperaturach. W niektórych sadach występują formy grzyba powodującego parcha jabłoni, odporne na fungicydy dodynowe, strobilurynowe, anilinopirymidynowe, obserwuje się także spadek skuteczności niektórych preparatów IBE. reklama

63

64 SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Mythos/Favena 300 SC Thiram Granuflo 80 WG Fontelis/Orlian 200 SC 1,5 3,0 0,5 0,75 Stosować raz lub dwa razy w czasie kwitnienia (w czasie pełni kwitnienia i opadania płatków). nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora ZGNILIZNA PIERŚCIENIOWA PODSTAWY PNIA Phytophthora cactorum Miedzian Extra 350 SC/50 WP Copper Max 50 WP Funguran-OH 50 WP Funguran A Plus 50 WP Funguran Forte 50 WP Cobresal 50 WP Aliette 80 WG Arietta 80 WG Agria Foseglin 80 WG 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 0,5% 0,5% 0,5% Stosować na początku i w pełni kwitnienia tylko w sadach zagrożonych, zwłaszcza na odmiany podatne. W okresie opadania płatków rozpocząć lustracje sadów i prowadzić je co 7 10 dni przez cały okres wegetacji. W okresie kwitnienia jabłoni opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia, stosując ok. 1 l cieczy na jedno drzewo. Zabieg powtórzyć po miesiącu. WZROST ZAWIĄZKÓW DO ICH CZERWCOWEGO OPADANIA faza 8 (BBCH 71 73) PARCH JABŁONI Venturia inaequalis Objawy na zawiązku Score 250 EC lub inne fungicydy IBE patrz: kolumna uwagi Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Faban 500 SC Discus 500 WG Zato 50 WG Captan 80 WG i odpowiedniki Merpan 480 SC Kaptan zaw. 50 WP Kaptan Plus /Shavit Plus 71,5 WP Fontelis /Orlian 200 SC Delan 700 WG i odpowiedniki Delan Pro Antracol 70 WG Polyram 70 WG Armicarb/Karbicure SP 1,85 2,0 2,5 1,2 0,15 1,9 3,0 3,0 2,0 0,5 0,75 0,5 0,75 2,5 2,0 2,0 2,6 5,0 Długość działania interwencyjnego (w godzinach) fungicydów i mieszanin z grupy IBE: Bumper, Fender, Jetzone, Shavit Plus, Systemik (72), Riza, Sparta, Talent, Troja, Vision (96), Aplord, Difo, Agria Difenokonazol, Difenokonazol, Kicker, Matute, Nontin, Score (120). Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C i nie częściej niż 2 3 razy, strobiluryny i SDHI maksymalnie 2 razy w sezonie, a karboksyamidy maksymalnie 3 razy w sezonie w temperaturze poniżej 25 o C. Jednoskładnikowe fungicydy IBE i strobiluryny stosować w mieszaninie z preparatami powierzchniowymi i przemiennie. Zapobiegawczo działają także fungicydy zawierające mankozeb (Dithane NeoTec, Indofil, Manco, Manfil, Penncozeb, Vondozeb) i tiuram (Aplosar, Thiram Granuflo, Pomarsol Forte, Sadoplon) nie stosować ich częściej niż 2 3 razy w sezonie. Fungicydy strobilurynowe i IBE zwalczają także mączniaka jabłoni. W niektórych sadach występują formy grzyba powodującego parcha jabłoni odporne na strobiluryny; obserwuje się także spadek skuteczności niektórych fungicydów IBE (mychlobutanil). 62 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

65 NOWOŚĆ ATLAS CHORÓB DRZEW OWOCOWYCH Autorzy: prof. dr hab. Piotr Sobiczewski, dr Agata Broniarek-Niemiec, dr Hanna Bryk, dr hab. Mirosława Cieślińska, prof. IO, mgr Sylwester Masny, dr hab. Beata Meszka, prof. IO Liczba stron: ok. 130 Oprawa: twarda Cena: 48 zł koszty przesyłki (5zł przy przedpłacie, 15 zł za pobraniem) Atlas chorób roślin sadowniczych to podręczny poradnik, dzięki któremu każdy sadownik z łatwością rozróżni choroby występujące na drzewach owocowych. Zawiera opisy około 60 chorób występujących na jabłoniach, gruszach, śliwach, wiśniach, czereśniach, brzoskwiniach, orzechach włoskich i leszczynie. Podstawowym elementem charakterystyki patogena są objawy choroby na różnych częściach roślin, tj. na owocach, liściach, kwiatach, pędach. W poradniku pokrótce omówiono ponadto rozwój i źródło infekcji oraz czynniki sprzyjające rozwojowi choroby i jej występowaniu, a także szkodliwość poszczególnych patogenów oraz terminy i metody zwalczania. Każdy opis wzbogacają kolorowe fotografie, na których przedstawiono omawiane objawy chorobowe. Jak zamówić? w sklepie internetowym: przez zamowienia@hortpress.com telefonicznie: listownie lub osobiście: ul. Rakowiecka 32, Warszawa Jak zapłacić? przedpłata w banku lub na poczcie nr konta on-line poprzez sklep na za pobraniem zapłata u kuriera przy odbiorze przesyłki

66 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ MĄCZNIAK JABŁONI Podosphaera leucotricha ZGNILIZNY OWOCÓW Monilinia spp. CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora DROBNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI JABŁONI Phyllosticta mali ZGNILIZNA PIERŚCIENIOWA PODSTAWY PNIA Phytophthora cactorum Nimrod 250 EC Zato 50 WG Fontelis /Orlian 200 SC Kendo/Merces 50 EW Topas/Pallas 100 EC Siarkol 80 WP/Siarkol Extra 80 WP/Siarkol Bis 80 WG Siarkol 800 SC 0,7 0,9 0,15 0,5 0,75 0,4 0,5 l/ha/1 m wysokości korony 7,5 6,0 7,5 Fungicydy siarkowe najlepiej stosować w dni pochmurne lub nocą. Nie używać w temperaturze powyżej 25 C. Skuteczne są także inne fungicydy strobilurynowe i IBE stosowane przeciwko parchowi jabłon. Topsin M 500 SC 1,5 Stosować po gradobiciu. W niektórych sadach występują formy grzybów Neofabraea, sprawców zgorzeli kory, odporne na benzimidazole. Miedzian 50 WP/Extra 350 SC Funguran A Plus 50 WP Funguran Forte 50 WP Cobresal 50 WP 0,75 0,75 0,75 0,75 Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tej choroby. Aliette 80 WG Arietta 80 WG Agria Foseglin 80 WG 0,5% 0,5% 0,5% Usuwać porażone pędy z 30 cm zapasem. Zabezpieczać rany po cięciu. Przy dużym zagrożeniu chorobą wykonać 2 3 opryskiwania co 2 tygodnie. W przypadku jabłoni wyżej szczepionych na M9 opryskiwać także podkładkę. Kontynuować lustracje sadów. Niektóre fungicydy np. Sadoplon 75 WP i Dithane NeoTec 75 WG stosowane przeciwko parchowi jabłoni ograniczają także drobną plamistość liści jabłoni. Opryskiwać podstawę pnia i glebę wokół pnia, stosując około 1 l cieczy na jedno drzewo. Zabieg powtórzyć po 2 4 tygodniach. WZROST OWOCÓW PO CZERWCOWYM OPADANIU ZAWIĄZKÓW (BBCH 74 89) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. PARCH JABŁONI Venturia inaequalis Captan/Malvin/Merpan/ Magar/Raptan-Pro 80 WG/ Orthocide WDG (28) Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (14) Merpan 480 SC (28) Kaptan zaw. 50 WP (7) Delan 700 WG i odpowiedniki (21) Delan Pro (35) Faban 500 SC (56) Fontelis/Orlian 200 SC (21) Polyram 70 WG (21) Pomarsol Forte/ Thiram Granuflo/ Aplosar 80 WG (35) Sadoplon 75 WP (7) 1,9 1,9 3,0 3,0 0,5 0,75 2,5 1,2 0,5 0,75 2,0 2,6 3,0 3,0 Po 2 3 tygodniach od zakończenia wysiewów zarodników workowych przeprowadzić lustrację sadu. W sadach bez objawów parcha można zakończyć ochronę (zabiegi zapobiegawcze wykonywać tylko w okresach długotrwałych opadów). W sadach, w których choroba występuje kontynuować ochronę. Skuteczne są także fungicydy zawierające mankozeb (Dithane, Indofil, Manco, Manfil, Penncozeb, Vondozeb), nie stosować ich częściej niż 2 3 razy w sezonie, podobnie jak środków Polyram i tiuramowych. Fungicydy z grupy IBE stosować tylko w koniecznych sytuacjach, w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej niż 2 3 razy w sezonie w mieszaninie z fungicydem powierzchniowym. Fungicydy z grupy karboksyamidów stosować maksymalnie 3 razy w sezonie, w temperaturze do 25 o C. 64 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

67 MĄCZNIAK JABŁONI Podosphaera leucotricha ZGNILIZNY OWOCÓW Monilinia spp. CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. Siarkol 80 WP/Siarkol Extra 80 WP/Siarkol Bis 80 WG (7) Siarkol 800 SC (7) Nimrod 250 EC (14) Fontelis/Orlian 200 SC (21) Topas/Pallas 100 EC (14) Kendo/Merces 50 EW (14) 7,5 6,0 7,5 0,7 0,9 0,5 0,75 l/ha/1 m wysokości korony 0,4 0,5 W sadach, w których nasilenie choroby jest niskie, zabiegi zakończyć w końcu czerwca. Jeśli jednak nasilenie mączniaka w tym czasie przekracza 30 40% porażonych pędów u odmian Jonagold, Cortland, Jerseymac, Paulared i 50 60% pędów u odmiany Idared kontynuować opryskiwania do połowy lipca. Fungicydy IBE oraz strobilurynowe stosowane przeciwko parchowi zwalczają także mączniaka jabłoni. Topsin M 500 SC (14) 1,5 Stosować po gradobiciu. W niektórych sadach występują formy grzybów Neofabraea, sprawców zgorzeli kory, odporne na benzimidazole. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ nazwa Rak drzew owocowych reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 65

68 BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW ZIARNKOWYCH Monilinia spp Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tej choroby. Fungicydy stosowane przeciwko parchowi jabłoni (Sadoplon 75 WP i środki zawierające kaptan) ograniczają także brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych. nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ DROBNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI JABŁONI Phyllosticta mali ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora GORZKA ZGNILIZNA JABŁEK Neofabraea spp. Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tej choroby. Miedzian 50 WP (7) Miedzian Extra 350 SC (7) Funguran A Plus 50 WP (7) Funguran Forte 50 WP (7) Kocide WG (7) Cobresal 50 WP (7) 0,75 0,75 0,75 0,75 1,0 1,5 CHOROBY PRZECHOWALNICZE Bellis 38 WG (7) Switch 62,5 WG (3) Geoxe 50 WG (3) Topsin M 500 SC (14) Zato 50 WG (14) Luna Experience 400 SC (14) Merpan 480 SC (28) Orthocide WDG (28) 0,8 0,75 0,45 1,5 0,75 3,5 1,9 Niektóre fungicydy np. Sadoplon 75 WP i Dithane NeoTec 75 WG stosowane przeciwko parchowi jabłoni ograniczają także drobną plamistość liści jabłoni. Usuwać porażone pędy z 30 cm zapasem. Zabezpieczać rany po cięciu. Opryskiwać w przypadku silnego występowania choroby, zwłaszcza po gradobiciu. Kontynuować lustracje sadów. Zabiegi rozpocząć na 1 1,5 miesiąca przed zbiorem jabłek. W zależności od podatności odmiany i warunków atmosferycznych wykonać 1, 2 lub 3 opryskiwania przemiennie polecanymi fungicydami, zachowując karencję. W niektórych sadach występują formy Neofabraea odporne na benzimidazole. reklama 66 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

69 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 67

70 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ SZARA PLEŚŃ JABŁEK Botrytis cinerea PARCH PRZECHOWALNICZY Venturia inaequalis GORZKA ZGNILIZNA JABŁEK Neofabraea spp. MOKRA ZGNILIZNA JABŁEK (SINA PLEŚŃ) Penicillium expansum CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. PARCH JABŁONI Venturia inaequalis Switch 62,5 WG (3) Geoxe 50 WG (3) Luna Experience 400 SC (14) Boni Protect (ND) Captan/Malvin/Merpan/ Magar/Orthocide WDG/ Raptan-Pro 80 WG (28) Kapelan/Kapłan 80 WG (14) Luna Experience 400 SC (14) Merpan 480 SC (28) Kaptan zaw. 50 WP (7) Pomarsol Forte 80 WG (35) Thiram Granuflo 80 WG (35) Sadoplon 75 WP (7) PO ZBIORZE 0,75 0,45 0,75 1,0/2 m wysokości korony 1,9 1,9 0,75 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 Fungicydy stosować jednorazowo (na 7 dni przed zbiorem) lub dwukrotnie (7 i 14 dni) w zależności od zagrożenia chorobą. Boni Protect stosować w ciągu ostatnich 5 tygodni przed zbiorem (maksymalnie 3 razy). Stosować przed zbiorem jabłek z zachowaniem karencji. Penbotec 400 SC % Zanurzanie lub zraszanie owoców wykonać w ciągu 16 godzin od zbioru. Wskazane jest zastosowanie 100 l roztworu środka na 3 tony owoców. Minimalny kontakt jabłek z cieczą użytkową wynosi 30 sek. Przed umieszczeniem w chłodni owoce muszą być suche. Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania chorób w tym terminie. Mocznik (4 5%) Opryskiwać dużą ilością cieczy, w celu dobrego pokrycia liści, zwykle po pierwszych przymrozkach (koniec października początek listopada) przed opadnięciem liści. Zabieg ogranicza źródło choroby w następnym sezonie. Ilość cieczy/ha uzależnić od wielkości drzew. Podana dawka preparatu i stężenie dotyczy stosowania 1000 l cieczy/ha. PODATNOŚĆ ODMIAN JABŁONI NA PARCHA JABŁONI Odporne: Freedom, Free Redstar, Goldstar, Gold Milenium, Melfree, Rajka, Rewena, Rubinola, Sawa, Waleria. W niektórych rejonach kraju stwierdzono występowanie choroby na odmianach parchoodpornych. Mało podatne: Discovery, Elise, James Grieve, Mutsu, Oliwka Żółta, Pinova i mutanty, Piros, Redkroft, Zimnoje Limonnoje. Średnio podatne: Ambassy, Antonówka, Celeste, Delikates, Empire, Golden Delicious i mutanty, Idared i mutanty, Jester, Jupiter, Ligolina, Melrose, Paulared, Pilot, Red Delicious i mutanty, Rubinette, Spartan, Szampion i mutanty. Podatne: Alwa, Cortland i mutanty, Elstar i mutanty, Gala i mutanty, Gloster i mutanty, Jonagold i mutanty, Ligol, Lobo, Rubin i mutanty, Sunrise. Bardzo podatne: Jerseymac, Geneva Early, Honeygold. PODATNOŚĆ ODMIAN JABŁONI NA MĄCZNIAKA JABŁONI Odporne: Ariwa (w niektórych rejonach kraju stwierdzono występowanie choroby na tej odmianie), Mało podatne: Delikates, Discovery, Free Redstar, Elise, Elstar i mutanty, Empire, Goldstar, Gold Milenium, James Grieve i mutanty, Jester, Julia, Katja, Melfree, Mutsu, Oliwka Żółta, Pilot, Pinova i mutanty, Piros, Rajka, Red Delicious i mutanty, Rewena, Rubinola, Spartan, Sunrise, Topaz, Waleria, Zimnoje Limonnoje, Średnio podatne: Alwa, Ambassy, Antonówka, Celeste, Freedom, Gala i mutanty, Gloster i mutanty, Golden Delicious i mutanty, Honeygold, Jonagold i mutanty, Ligol, Ligolina, Melrose, Rubin i mutanty, Sawa, Szampion i mutanty. Podatne: Geneva Early, Jerseymac, Jupiter, Lobo, Redkroft, Bardzo podatne: Cortland i mutanty, Idared i mutanty, Lodel, Paulared. PODATNOŚĆ ODMIAN JABŁONI NA GORZKĄ ZGNILIZNĘ JABŁEK Mało podatne: Gloster, Idared, Rubinola, Enterprise, Braeburn, Granny Smith, Średnio podatne: Jonagold, Elise, Cortland, Rajka, Podatne: Szampion, Elstar, Freedom, Bardzo podatne: Golden Delicious, Koksa Pomarańczowa, Pinova, Topaz, Goldstar, GoldRush, Gala, Ligol, Pink Lady, Delblush Tentation. PODATNOŚĆ ODMIAN JABŁONI NA ZARAZĘ OGNIOWĄ Mało podatne: Boskoop i mutanty, Elstar i mutanty, Fiesta, Free Redstar, Liberty, Priam, Prima, Priscilla, Red Delicious, Starkrimson, Wellspur, Średnio podatne: Boiken, Cortland Wicki, Delikates, Empire, Gala i mutanty, Golden Delicious, Golden Delicious Reinders, Honeygold, Jerseymac, Jupiter, Lobo, McIntosh i mutanty, Melrose, Mutsu, Spartan, Podatne: Ambassy, Celeste, Close, Fireside Red (Connell Red), Freedom, Geneva Early, Gold Milenium, Jonagold i mutanty, Melfree, Oliwka Żółta, Paulared, Pilot, Pinova, Sawa, Vista Bella, Wealthy, Witos, Bardzo podatne: Antonówka, Braeburn, Gloster i mutanty, Idared, James Grieve i mutanty, Jonatan i mutanty, Ligol, Ligolina, Lodel, Szampion, Topaz. 68 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

71 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 69

72 Program ochrony gruszy Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg(l)/ha Terminy zabiegów i uwagi nazwa OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), faza 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 52) CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. Rak drzew owocowych Neonectria galligena Okres bezlistny drzew Funaben Plus 03 PA 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Faza nabrzmiewania pąków Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew. Skuteczna jest także biała farba emulsyjna z 2% dodatkiem fungicydu Topsin M. Topsin M 500 SC 1,5 Stosować bezpośrednio po wiosennym cięciu drzew. ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora Copper Max 50 WP Cuproxat 345 SC Funguran A Plus/ Forte 50 WP Triosiar-Pro 345 SC Caffaro Micro 37,5 WG Neoram 37,5 WG 3,0 3,0 3,0 3,0 1,5 2,0 1,5 2,0 Opryskiwać w fazie nabrzmiewania pąków w sadach, w których zaraza wystąpiła w poprzednich latach oraz w sadach w pobliżu ognisk choroby. PRZED KWITNIENIEM faza 3 pękanie pąków (BBCH 53 55), 4 zielony pąk (BBCH 56), 5 biały pąk (BBCH 57) Faza pękania pąków Faza zielonego pąka Faza białego pąka PARCH GRUSZY Venturia pirina Dolna strona liścia Syllit 65 WP Delan Pro Faban 500 SC Mythos 300 SC i odpowiedniki Chorus 50 WG Luna Experience 400 SC Captan 80 WG i odpowiedniki Biszop/El Cappo/Kapelan/Kapłan/ Pastor 80 WG Merpan 480 SC Kaptan zaw. 50 WP Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC 1,0 2,5 1,2 1,0 0,3 0,75 1,9 1,8 3,5 3,0 2,0 1,5 1,5 Pierwsze opryskiwanie wykonać w fazie pękania pąków i ukazywania się zielonych wierzchołków liści. Bardzo dobre wyniki w zwalczaniu parcha gruszy dają fungicydy dodynowe. Odmiany podatne ( Lukasówka i Faworytka ) opryskiwać 6 10 razy, mało podatne 2 4 razy w sezonie, do fazy 7 (opadanie płatków kwiatowych). Fungicydy dodynowe, IBE, SDHI i anilinopirymidynowe stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. Środki miedziowe stosować tylko do pierwszych zabiegów (1 2). 70 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

73 KWITNIENIE (BBCH 60 69) faza 6 pełnia kwitnienia (BBCH 65), 7 opadanie płatków kwiatowych (BBCH 67 69) nazwa PARCH GRUSZY Venturia pirina Dolna strona liścia ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora Faza pełni kwitnienia Faban 500 SC Mythos 300 SC i odpowiedniki Chorus 50 WG Luna Experience 400 SC Delan Pro Captan 80 WG i odpowiedniki Biszop/El Cappo/Kapelan/ Kaptan/Pastor 80 WG Merpan 480 SC Kaptan zaw. 50 WP Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP Miedzian Extra 350 SC/50 WP Copper Max 50 WP Cuproxat 345 SC Funguran A Plus/Forte 50 WP Triosiar-Pro 345 SC Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC Serenade ASO 1,2 1,0 0,3 0,75 2,5 1,9 1,8 3,5 3,0 2,0 1,5 3,0 3,0 3,0 3,0 1,5 1,5 8,0 Faza opadania płatków kwiatowych Na początku i w pełni kwitnienia opryskiwać tylko w okresie długotrwałych opadów i chłodów przedłużających okres kwitnienia. Fungicydy dodynowe, IBE, SDHI i anilinopirymidynowe stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie i przemiennie. Opryskiwać na początku i w pełni kwitnienia tylko w sadach zagrożonych (w których choroba wystąpiła lub w pobliżu ognisk choroby). Większość odmian grusz jest podatna na zarazę ogniową. Serenade ASO stosować co najmniej 4 razy w czasie kwitnienia. W okresie opadania płatków rozpocząć lustracje i prowadzić je co 7 10 dni przez cały okres wegetacji. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA WZROST ZAWIĄZKÓW DO ICH CZERWCOWEGO OPADANIA faza 8 (BBCH 71 73) PARCH GRUSZY Venturia pirina Dolna strona liścia BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI GRUSZY Mycosphaerella pyri Syllit 65 WP Score 250 EC i odpowiedniki Faban 500 SC Delan Pro Captan 80 WG i odpowiedniki Biszop/ElCappo/Kapelan/Kapłan/ Pastor 80 WG Merpan 480 SC Kaptan zaw. 50 WP Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP 1,0 1,2 2,5 1,9 1,8 3,5 3,0 2,0 Zabiegi stosować przeciętnie co dni. Skuteczne są także inne fungicydy IBE (Difo, Difenokonazol, Matute, Nontin, Riza) oraz fungicydy zawierające tiuram (Aplosar 80 WG i Sadoplon 75 WP). Fungicydy dodynowe, IBE, anilinopirymidynowe stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C w mieszaninie z preparatem powierzchniowym. BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW ZIARNKOWYCH Monilinia spp. Biszop/ElCappo/Kapelan/Kapłan/ Pastor 80 WG 1,8 Zabiegi wykonywać co 7 10 dni CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. Topsin M 500 SC 1,5 Stosować bezpośrednio po gradobiciu w celu zabezpieczenia powstałych ran przed zakażeniem. ZGNILIZNY OWOCÓW Monilinia spp. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 71

74 nazwa ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora Miedzian Extra 350 SC/50 WP Copper Max 50 WP Funguran A Plus/Forte 50 WP Triosiar-Pro 345 SC Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC 0,75 1,5 1,5 2,0 0,75 0,75 Wycinać porażone pędy z 30 cm zapasem. Zabezpieczać rany po cięciu. Przy dużym zagrożeniu chorobą wykonać 2 3 opryskiwania co 2 tygodnie. Kontynuować lustracje sadów. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA WZROST OWOCÓW PO CZERWCOWYM OPADANIU ZAWIĄZKÓW (BBCH 74 89) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. ZAMIERANIE GRUSZY Bardzo ważne są systematyczne lustracje i usuwanie porażonych drzew. Candidatus Phytoplasma pyri PARCH GRUSZY Venturia pirina Sadoplon 75 WP (7) Aplosar 80 WG (35) Delan Pro (35) Captan 80 WG i odpowiedniki (28) Biszop/El Cappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (21) Merpan 480 SC (28) Kaptan zaw. 50 WP (7) Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP (7) Faban 500 SC (56) 3,0 3,0 2,5 1,9 1,8 3,5 3,0 2,0 1,2 Opryskiwać tylko późne odmiany grusz w okresie przewlekłych opadów. BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW ZIARNKOWYCH Monilinia spp. Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (21) 1,8 Zabiegi wykonywać co 7 10 dni do fazy dojrzewania owoców. CHOROBY KORY I DREWNA Neonectria spp., Neofabraea spp., Cytospora spp. Topsin M 500 SC 1,5 Stosować bezpośrednio po gradobiciu w celu zabezpieczenia powstałych ran przed zakażeniem. ZGNILIZNY OWOCÓW Monilinia spp. ZARAZA OGNIOWA Erwinia amylovora Miedzian Extra 350 SC/50 WP (7) Copper Max 50 WP (7) Funguran A Plus/Forte 50 WP (7) Triosiar-Pro 345 SC (14) Cobresal 50 WP (7) Cobresal Extra 350 SC (7) 0,75 1,5 1,5 2,0 0,75 0,75 Wycinać porażone pędy z 30 cm zapasem. Zabezpieczać rany po cięciu. Fungicydy stosować tylko w sadach, w których choroba występuje. Ważny zabieg po gradobiciu. Kontynuować lustracje sadów. CHOROBY PRZECHOWALNICZE GORZKA ZGNILIZNA Neofabraea spp. Bellis 38 WG (7) Switch 62,5 WG (3) Geoxe 50 WG (3) Luna Experience 400 SC (14) Topsin M 500 SC (14) 0,8 0,75 1,0 0,45 0,75 1,5 W sadach, w których choroba występuje zabiegi rozpocząć miesiąc przed zbiorem. W zależności od zagrożenia chorobą wykonać 1 lub 2 zabiegi przemiennie polecanymi fungicydami. Fungicydy ograniczają także mokrą zgniliznę gruszek. 72 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

75 SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea BRUNATNA ZGNILIZNA Monilinia spp. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea MOKRA ZGNILIZNA (SINA PLEŚŃ) Penicillium expansum Switch 62,5 WG (3) Geoxe 50 WG (3) Luna Experience 400 SC (14) Boni Protect (ND) Polyversum WP (ND) 0,75 1,0 0,45 0,75 1,0/2 m wysokości korony 0,15 PO ZBIORZE OWOCÓW Switch 62,5 WG i Geoxe 50 WG stosować jednorazowo (na 7 dni przed zbiorem) lub dwukrotnie (7 i 14 dni) w zależności od zagrożenia chorobą. Boni Protect stosować w ciągu ostatnich 5 tygodni przed zbiorem (maksymalnie 3 razy), a Polyversum 1 raz w sezonie na 3 5 dni przed zbiorem, łącznie z adiuwantem Protector (0,3 l/ha). Penbotec 400 SC % Zanurzanie lub zraszanie owoców wykonać w ciągu 16 godzin od zbioru. Wskazane jest zastosowanie 100 l roztworu środka na 3 tony owoców. Minimalny kontakt gruszek z cieczą użytkową wynosi 30 sek. Przed umieszczeniem w chłodni owoce muszą być suche. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA nazwa PODATNOŚĆ ODMIAN GRUSZY NA ZARAZĘ OGNIOWĄ Mało podatne: Bera Boska, Bohemica, Dita, Elliot, Gourmet, Harrow Crisp, Harrow Delight, Harrow Gold, Harrow Sweet, Honeysweet, Jana, Lukasówka, Uta Średnio podatne: Bera Hardego, Beurre d`anjou, Jules Gujot, Faworytka, Konferencja Podatne i bardzo podatne: Bonkreta Williamsa, Cascade, Dicolor, General Leclerc, Komisówka, Krasanka, Triumf Packhama reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 73

76 Program ochrony śliwy Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), faza 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 52) CHOROBY KORY I DREWNA LEUKOSTOMOZA Leucostoma cincta, L. persooni SREBRZYSTOŚĆ LIŚCI Chondrostereum purpureum TORBIEL ŚLIWEK Taphrina pruni Okres bezlistny drzew Funaben Plus 03 PA 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Faza nabrzmiewania pąków Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tej choroby. Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew, szczególnie w sadach, w których występuje srebrzystość liści. PRZED KWITNIENIEM faza 3 pękanie pąków (BBCH 53 55), faza 4 zielony pąk (BBCH 56), 5 biały pąk (BBCH 57 59) Faza pękania pąków Faza zielonego pąka Faza białego pąka TORBIEL ŚLIWEK Taphrina pruni Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tej choroby. BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. Topsin M 500 SC Switch 62,5 WG Signum 33 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina 1,5 0,6 1,0 0,75 0,75 0,75 Opryskiwać tuż przed kwitnieniem tylko podatne odmiany. Topsin M 500 SC stosować maksymalnie 1 raz, a pozostałe środki 3 razy w sezonie. KWITNIENIE faza 6 (BBCH 60 65) DZIURKOWATOŚĆ LIŚCI DRZEW PESTKOWYCH Clasterosporium carpophilum Topsin M 500 SC Zato 50 WG 1,5 0,15 Topsin M 500 SC stosować jednorazowo, a Zato 50 WG maksymalnie 2 razy. Zato zwalcza także rdzę śliwy. 74 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

77 PO KWITNIENIU faza 7 opadanie płatków (BBCH 67 69), 8 wzrost zawiązków (BBCH 71 73) nazwa SZARKA (Ospowatość śliwy) Plum pox virus Faza opadania płatków Faza wzrostu zawiązków Zwalczanie mszyc ogranicza rozprzestrzenianie choroby. WZROST OWOCÓW faza 9 (BBCH 73 79) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. Horizon/Riza 250 EW (7) Switch 62,5 WG (7) Topsin M 500 SC (14) Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG (7) Vima-Boskastrobina (7) Serenade ASO (ND) 0,75 0,6 1,0 1,5 0,75 0,75 8,0 Fungicydy stosować przemiennie co dni, aż do zbioru owoców z zachowaniem karencji. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 2 razy w sezonie. Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. SZARKA (Ospowatość śliwy) Plum pox virus Zwalczanie mszyc ogranicza rozprzestrzenianie szarki. W końcu czerwca lub na początku lipca przeprowadzić lustrację sadu w celu wykrycia objawów choroby na liściach. Chore drzewa usuwać. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 75

78 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA/CZEREŚNIA I WIŚNIA BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp SZARKA (Ospowatość śliwy) Plum pox virus WZROST I DOJRZEWANIE OWOCÓW faza 10 (BBCH > 81) Horizon/Riza 250 EW (7) Switch 62,5 WG (7) Topsin M 500 SC (14) Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG (7) Vima-Boskastrobina (7) Serenade ASO (ND) 0,75 0,6 1,0 1,5 0,75 0,75 8,0 Kontynuować zabiegi co dni, do zbioru owoców z zachowaniem karencji. Fungicydy z poszczególnych grup chemicznych stosować przemiennie. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Powtórzyć lustrację sadu na początku września w celu wykrycia choroby na owocach. Chore drzewa usuwać. PODATNOŚĆ ODMIAN ŚLIW NA SZARKĘ Odmiany bardzo podatne: Cacanska Rodna, Valor, Węgierka Łowicka, Węgierka Włoska, Węgierka Zwykła, Odmiany podatne: Empress, Habella, Węgierka Wangenheima, Odmiany średnio podatne: Anna Späth, Bluefre, Diana, Earliblue, Haganta, Jubileum, Kirka, Oneida, Opal, Renkloda Althana, Renkloda Ulena, Węgierka Dąbrowicka, Odmiany tolerancyjne: Amers, Brzoskwiniowa, Cacanska Lepotica, Cacanska Najbolija, Cacanska Rana, Elena, Freya, Hanita, Haroma, Herman, Katinka, Presenta, President, Ruth Gerstetter, Sanctus Hubertus, Tegera, Tepend Plus, Tophit, Valjevka, Węgierka Wczesna, Odmiany odporne: HoneySweet, Jojo. Program ochrony czereśni i wiśni Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 52), 3 pękanie pąków (BBCH 53 55) Okres bezlistny drzew Faza nabrzmiewania pąków Faza pękania pąków CHOROBY KORY I DREWNA LEUKOSTOMOZA Leucostoma cincta, L. persooni Topsin M 500 SC Funaben Plus 03 PA 1,5 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew oraz innych uszkodzeniach kory. SREBRZYSTOŚĆ LIŚCI Chondrostereum purpureum 76 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

79 RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae Objawy na pędzie czereśni Miedzian Extra 350 SC/50 WP Copper Max NEW 50 WP Funguran-OH 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP Funguran A-Plus NEW 50 WP Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC 3,0 1,5 2,0 1,5 2,0 1,5 2,0 1,5 2,0 3,0 3,0 Opryskiwać w fazie nabrzmiewania pąków. Fungicydy miedziowe ograniczają także brunatną zgniliznę drzew pestkowych. PRZED KWITNIENIEM faza 4 początek fazy białego pąka (BBCH 57), 4a biały pąk (BBCH 59) BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. Początek fazy białego pąka Furtado W /Helicur W /Horizon W / Riza W /Sparta W /Tebu W /Trion W / Sokolov W /Troja W 250 EW Score 250 EC i jego odpowiedniki Luna Experience 400 SC Signum 33 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Rovral Aquaflo/Iprodione 500 SC/Dymas Switch 62,5 WG Topsin M 500 SC Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP W Funguran-OH 50 WP Copper Max NEW/ Funguran Forte NEW/Funguran A-Plus NEW 50 WP 0,75 0,6 0,75 1,0 0,75 1,0 0,75 1,0 1,25 0,6 1,0 1,5 2,0 1,0 1,5 1,0 1,5 Faza białego pąka Wycinać porażone pędy. Opryskiwania wykonywać jednorazowo na początku kwitnienia (w okresie rozchylania się pierwszych pąków) lub dwukrotnie, na początku i w pełni kwitnienia. W stosować tylko w uprawie wiśni. Środek Score 250 EC można stosować na wiśniach i czereśniach, natomiast jego odpowiedniki (Agria Difenokonazol, Difenokonazol, Kicker, ProfiSad-Difenokonazol, Skower i Sokker 250 EC) tylko na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie. Środki Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG i Vima-Boskastrobina na wiśniach stosować w dawce 0,75 1,0 kg, a na czereśniach 0,75 kg/ha. Środki miedziowe jedynie ograniczają chorobę. Środek Luna Experience 400 SC stosować tylko raz w sezonie. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA CZEREŚNIA I WIŚNIA nazwa reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 77

80 KWITNIENIE faza 5 (BBCH 60 67) nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA CZEREŚNIA I WIŚNIA RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. Miedzian Extra 350 SC/50 WP Copper Max NEW 50 WP Funguran-OH 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP Funguran A-Plus NEW 50 WP Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC Serenade ASO Furtado W /Helicur W /Horizon W / Riza W /Sparta W /Tebu W /Trion W / Sokolov W /Troja W 250 EW Luna Experience 400 SC Score 250 EC i odpowiedniki Signum 33 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Rovral Aquaflo 500 SC/Dymas Switch 62,5 WG Topsin M 500 SC Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP W Funguran-OH 50 WP Copper Max NEW/Funguran Forte NEW/Funguran A-Plus NEW 50 WP Serenade ASO 1,5 1,5 2,0 1,5 2,0 1,5 2,0 1,5 2,0 1,5 1,5 8,0 0,75 0,6 0,75 1,0 0,75 1,0 0,75 1,0 1,25 0,6 1,0 1,5 2,0 1,0 1,5 1,0 1,5 8,0 Opryskiwać tylko odmiany podatne (np. Nefris i Wanda ) w okresie opadów. Przy dużym zagrożeniu chorobowym, w celu ochrony zawiązków owocowych wskazane są także 1 2 zabiegi zaraz po kwitnieniu. Fungicydy miedziowe i Serenade ASO ograniczają występowanie brunatnej zgnilizny. Dwa zabiegi w okresie kwitnienia są szczególnie ważne na odmianach bardzo podatnych i w sadach, w których występuje duże zagrożenie chorobą. W stosować tylko w uprawie wiśni. Środek Score 250 EC można stosować na wiśniach i czereśniach, natomiast jego odpowiedniki (Agria Difenokonazol, Difenokonazol, Kicker, ProfiSad-Difenokonazol, Skower i Sokker 250 EC) tylko na wiśniach. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C, nie częściej niż 1 raz w sezonie. Środki Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG i Vima-Boskastrobina na wiśniach stosować w dawce 0,75 1,0 kg, a na czereśniach 0,75 kg/ha. Środki miedziowe jedynie ograniczają chorobę. Środek Luna Experience 400 SC stosować tylko raz w sezonie. WZROST ZAWIĄZKÓW faza 6 opadanie płatków (BBCH 67 69), faza 7 wzrost zawiązków owocowych (BBCH 71 79) Faza opadania płatków Faza wzrostu zawiązków owocowych DROBNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI DRZEW PESTKOWYCH Blumeriella jaapii Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Syllit 65 WP (14) Kaptan Plus 71,5 WP (14) Shavit Plus 71,5 WP (14) Topsin M 500 SC (14) Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (14) Captano/KaptAgri/Kap-Tanex/ Merpan/Mertop/ Raptan-Pro 80 WG (21) Merpan 480 SC (28) 1,2 2,0 2,0 1,5 1,9 1,9 3,2 Pierwsze opryskiwanie bezpośrednio po kwitnieniu (faza 6), następne 2 3 razy co 14 dni. Fungicydów dodynowych i IBE nie stosować częściej niż 2 razy w sezonie. Fungicydy IBE stosować w temperaturze powyżej 12 C. W niektórych sadach występują formy grzyba, sprawcy choroby, odporne na fungicydy dodynowe i benzimidazolowe. Do sadów czereśniowych zarejestrowane są tylko Biszop/ElCappo/Kapelan/Kapłan/ Pastor 80 WG i Topsin M 500 SC. 78 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

81 GORZKA ZGNILIZNA WIŚNI Glomerella cingulata SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea DROBNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI DRZEW PESTKOWYCH Blumeriella jaapii Kaptan Plus 71,5 WP (14) Shavit Plus 71,5 WP (14) Kaptan zaw. 50 WP (7) Sadoplon 75 WP (7) Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (14) Captan/Captano/KaptAgri/ Kap-Tanex/Malvin/Magar/ Merpan/Mertop/Raptan Pro 80 WG/Orthocide WDG (21) Merpan 480 SC (28) 2,0 2,0 3,0 3,0 1,9 1,9 3,2 Opryskiwać 3 4-krotnie, co dni, rozpoczynając ok. 3 tygodnie po kwitnieniu, szczególnie w rejonach występowania choroby. W lata z dużą ilością opadów bardzo ważne są zabiegi w okresie wybarwiania się owoców (zachować okres karencji). Liczba zabiegów uzależniona jest od przebiegu warunków pogodowych i zmywania środków. Kaptan Plus 71,5 WP i Shavit Plus 71,5 WP stosować w temperaturze powyżej 12 o C, nie częściej, niż 2 razy w sezonie. Do sadów czereśniowych zarejestrowane są tylko Biszop/ElCappo/Kapelan/Kapłan/ Pastor 80 WG. Polyversum WP (ND) 0,15 Opryskiwać 2 4-krotnie, przeciętnie co 4 dni, rozpoczynając w okresie intensywnego wybarwiania się owoców. Liczba zabiegów zależy od przebiegu warunków pogodowych i zmywania środka. Środek stosować tylko na czereśniach łącznie z adiuwantem Protector (0,3 l/ha). PO ZBIORZE OWOCÓW faza 9 (BBCH 91 99) Syllit 65 WP Kaptan Plus/Shavit Plus 71,5 WP Topsin M 500 SC Captano/KaptAgri/Kap-Tanex/ Merpan/Mertop/ Raptan-Pro 80 WG Merpan 480 SC 1,2 2,0 1,5 1,9 3,2 Opryskiwać w lata z dużą ilością opadów, gdy porażonych jest ponad 10% liści. Fungicydy dodynowe i IBE stosować przemiennie, nie częściej niż 2 razy w sezonie. Do sadów czereśniowych zarejestrowany jest tylko Topsin M 500 SC. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA CZEREŚNIA I WIŚNIA nazwa RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae W czasie cięcia drzew, wykonywanego po zbiorze owoców (najlepiej w suchy i słoneczny dzień), usuwać porażone pędy i gałęzie oraz zabezpieczać rany po cięciu. CHOROBY KORY I DREWNA reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 79

82 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA CZEREŚNIA I WIŚNIA/BRZOSKWINIA RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae Program ochrony brzoskwini Zwalczane choroby W OKRESIE OPADANIA LIŚCI (BBCH 93 97) Copper Max NEW 50 WP Funguran-OH 50 WP Funguran Forte NEW 50 WP Funguran A-Plus NEW 50 WP Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi ,0 3,0 3,0 3,0 Odmiany mało podatne opryskiwać na początku, a podatne na początku i pod koniec opadania liści. PODATNOŚĆ CZEREŚNI NA RAKA BAKTERYJNEGO Podatne: Czarna Późna, Hedelfińska, Napoleon, Van, Mało i średnio podatne: Büttnera Czerwona, Büttnera Czerwona Późna, Burlat, Karesova, Korina, Kordia, Lapins, Merton Premier, Oktavia, Pola, Rainier, Regina, Rivan, Sam, Schneidera Późna, Summit, Techlovan, Ulster, Vanda, Vega, Wczesna Riversa. PODATNOŚĆ WIŚNI NA RAKA BAKTERYJNEGO Podatne: Nefris, Wanda, Mało i średnio podatne: Agat, Ametyst, Diament, Dradem, Groniasta z Ujfehertoi, Kelleris 16, Lucyna, Łutówka, Nana, Northstar, Pandy 103, Sabina. OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 53) Okres bezlistny Faza nabrzmiewania pąków CHOROBY KORY I DREWNA LEUKOSTOMOZA Leucostoma cincta, L. persooni Topsin M 500 SC Funaben Plus 0,3 PA 1,5 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew oraz innych uszkodzeniach kory. SREBRZYSTOŚĆ LIŚCI Chondrostereum purpureum KĘDZIERZAWOŚĆ LIŚCI BRZOSKWINI Taphrina deformans Syllit 65 WP Miedzian Extra 350 SC/50 WP Caffaro Micro 37,5 WG Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC Neoram 37,5 WG Pomarsol Forte 80 WG Thiram Granuflo 80 WG 1,3 1% 3,0 1% 1% 3,0 3,0 3,0 W okresie jesienno zimowym, od opadnięcia liści do nabrzmiewania pąków wykonać 1 2 opryskiwania. Pierwszy zabieg najlepiej wykonać środkami miedziowymi jesienią po opadnięciu liści, a drugi na przedwiośniu, w okresach zimowych ociepleń (fungicydy miedziowe ograniczają także raka bakteryjnego). W okresie nabrzmiewania pąków stosować fungicydy dodynowe i tiuramowe, w temperaturze powyżej 6 C. Do sporządzania cieczy roboczej nie używać bardzo zimnej wody. Konieczne jest dokładne pokrycie drzew cieczą. Ilość cieczy dostosować do wielkości drzew (sad w pełni owocowania około l). W warunkach dużego zagrożenia chorobą Syllit 65 WP w zarejestrowanej dawce może być mało skuteczny. 80 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

83 RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tej choroby. BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. MĄCZNIAK PRAWDZIWY BRZOSKWINI Podosphaera pannosa BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. KWITNIENIE faza 3 początek i pełnia kwitnienia (BBCH 60 65) Prolectus 50 WG Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Serenade ASO 0,8 0,75 0,75 8,0 PO KWITNIENIU faza 4 zawiązki owocowe i owoce (BBCH 71 79) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Topsin M 500 SC (14) Siarkol Extra 80 WP (14) Switch 62,5 WG (7) Signum 33 WG (7) Topsin M 500 SC (14) Prolectus 50 WG (1) Agria Bos-Pirak 33 WG (7) Vima-Boskastrobina (7) Serenade ASO (ND) 1,5 1,5 0,6 1,0 0,75 1,5 1,2 0,75 0,75 8,0 Prolectus 50 WG stosować w czasie kwitnienia tylko przy deszczowej pogodzie. Pozostałe środki stosować w tej fazie tylko na podatne odmiany. Serenade ASO zapobiega też występowaniu raka bakteryjnego. Topsin M 500 SC stosować tylko raz, a Siarkol Extra 80 WP dwa razy w sezonie. Zabiegi rozpocząć po kwitnieniu i kontynuować co 7 14 dni do zbioru owoców, z zachowaniem karencji. Fungicydy stosować przemiennie, a należące do tej samej grupy stosować maksymalnie 3 razy w sezonie. Topsin M 500 SC stosować tylko 1 raz w sezonie. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BRZOSKWINIA nazwa SZARKA (Ospowatość śliwy) Plum pox virus Zwalczanie mszyc ogranicza rozprzestrzenianie choroby. Lustracje drzew na obecność objawów szarki przeprowadzić nie później niż do końca czerwca. Chore drzewa usunąć. W OKRESIE OPADANIA LIŚCI RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tej choroby. KĘDZIERZAWOŚĆ LIŚCI BRZOSKWINI Taphrina deformans Miedzian Extra 350 SC/50 WP Caffaro Micro 37,5 WG Cobresal 50 WP Cobresal Extra 350 SC Neoram 37,5 WG 1% 3,0 1% 1% 3,0 Pierwszy zabieg wykonać jesienią po opadnięciu liści, a drugi w okresie nabrzmiewania pąków. Fungicydy miedziowe ograniczają także raka bakteryjnego. Konieczne jest dokładne pokrycie drzew cieczą. Ilość cieczy dostosować do wielkości drzew (sad w pełni owocowania około l). LEUKOSTOMOZA DRZEW PESTKOWYCH Leucostoma cincta, L. persooni Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania choroby w tym okresie. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 81

84 Program ochrony moreli Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawki kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MORELA Okres bezlistny Faza przed kwitnieniem Faza kwitnienia Faza po kwitnieniu CHOROBY KORY I DREWNA LEUKOSTOMOZA Leucostoma cincta, L. persooni SREBRZYSTOŚĆ LIŚCI Chondrostereum purpureum RAK BAKTERYJNY Pseudomonas syringae OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51) Topsin M 500 SC Funaben 03 PA 1,5 100 g/18 dm 2 powierzchni rany Zabezpieczać rany bezpośrednio po cięciu drzew oraz innych uszkodzeniach kory. Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania choroby w tej fazie. PRZED KWITNIENIEM faza 2 (BBCH 59 60) BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. Switch 62,5 WG Signum 33 WG Topsin M 500 SC Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina 0,6 1,0 0,75 1,5 0,75 0,75 Opryskiwać tuż przed kwitnieniem, przy dużym zagrożeniu chorobowym zabiegi powtórzyć podczas pełni kwitnienia. Topsin M 500 SC stosować jednorazowo w sezonie, środek ogranicza także dziurkowatość liści. RAK BAKTERYJNY DRZEW PESTKOWYCH Pseudomonas syringae KWITNIENIE faza 3 (BBCH 60 69) Serenade ASO 8,0 Stosować od początku kwitnienia do fazy dojrzewania owoców, maksymalnie 4 razy w sezonie. BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH Monilinia spp. PO KWITNIENIU faza 4 zawiązki owocowe i owoce (BBCH 71 79) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Switch 62,5 WG (7) Signum 33 WG (7) Topsin M 500 SC (14) Agria Bos-Pirak 33 WG (7) Vima-Boskastrobina (7) Serenade ASO (ND) 0,6 1,0 0,75 1,5 0,75 0,75 8,0 Kontynuować zabiegi co dni, do zbiorów owoców, z zachowaniem karencji. Środki stosować przemiennie Topsin M 500 SC jednorazowo, a pozostałe środki maksymalnie 3 razy w sezonie. Topsin M 500 SC ogranicza także dziurkowatość liści. SZARKA (Ospowatość śliwy) Plum pox virus Od początku lipca prowadzić lustracje sadu, zwracając uwagę na obecność objawów choroby na liściach i owocach. Chore drzewa usuwać. LEUKOSTOMOZA DRZEW PESTKOWYCH Leucostoma cincta, L. persooni W OKRESIE OPADANIA LIŚCI Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania choroby w tym okresie. 82 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

85 Program ochrony orzecha włoskiego Zwalczane choroby ANTRAKNOZA Gnomonia leptostyla BAKTERYJNA ZGORZEL ORZECHA WŁOSKIEGO Xanthomonas campestris pv. juglandis ANTRAKNOZA Gnomonia leptostyla Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi PRZED KWITNIENIEM Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania choroby w tej fazie. Wskazane jest wygrabianie i niszczenie liści jesienią lub wczesną wiosną. Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tej choroby. KWITNIENIE I DALSZY WZROST OWOCÓW Signum 33 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina 1,0 1,0 1,0 Środki zwalczają także alternariozę i szarą nekrozę orzechów. Stosować od kwitnienia co dni (maksymalnie 2 razy). CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ORZECH WŁOSKI/LESZCZYNA nazwa BAKTERYJNA ZGORZEL ORZECHA WŁOSKIEGO Xanthomonas campestris pv. juglandis Aktualnie brak zarejestrowanych środków do ochrony orzecha przed tą chorobą. Program ochrony leszczyny Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi KWITNIENIE MONILIOZA Monilinia coryli Signum 33 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina 1,0 1,0 1,0 Środki zwalczają także zamieranie pędów (Cryptosporiopsis coryli). Stosować od kwitnienia co dni (maksymalnie 2 razy). Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 83

86 Program ochrony truskawki Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA CHOROBY ODGLEBOWE (WERTYCYLIOZA I INNE) Verticillium dahliae Phytophthora spp. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea SKÓRZASTA ZGNILIZNA OWOCÓW Phytophthora cactorum MĄCZNIAK PRAWDZIWY TRUSKAWKI Podosphaera macularis BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI Mycosphaerella fragariae Basamid 97 GR Namasol 510 SL PRZED ZAŁOŻENIEM PLANTACJI 500 kg 1200 l PRZED KWITNIENIEM (BBCH 55 57) Polyversum WP Vaxiplant SL Biszop/Captano/El Cappo/ Kapelan/Kapłan/KaptAgri/ Kap-Tanex/Mertop/ Pastor 80 WG Yamato 303 SE Serenade ASO Topsin M 500 SC Nimrod 250 EC Zato 50 WG Discus 500 WG Domark 100 EC Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Luna Sensation 500 SC Siarkol Extra 80 WP Topas/Pallas 100 EC Polyversum WP Vaxiplant SL Armicarb/Karbicure SP Yamato 303 SE Serenade ASO Topsin M 500 SC 0,1 1,0 1,9 1,2 1,5 8,0 1,5 1,0 5 0,3 0,6 1,8 1,8 0,8 3,0 5,0 0,5 0,1 1,0 3,0 1,2 1,5 8,0 1,5 Odkażać glebę przed założeniem plantacji. Stosować jesienią na silnie wilgotną glebę o temperaturze > 10 o C. Przed posadzeniem roślin wykonać test rzeżuchowy (patrz etykiety środków). Nemasol 510 SL stosować na plantacjach matecznych w dawce 300 l/ha. Pierwszy zabieg środkiem Polyversum WP wykonać wczesną wiosną, zaraz po ruszeniu wegetacji, kolejne od początku fazy kwitnienia. Pierwszy zabieg preparatem Vaxiplant SL wykonać tuż przed kwitnieniem, następne co 7 10 dni, maksymalnie 7 razy w sezonie. Środki zawierające kaptan oraz Yamato 303 SE, Serenade AS, Topsin M 500 SC i Vaxiplant SL zwalczają tylko szarą pleśń. Tylko Polyversum WP zwalcza skórzastą zgniliznę owoców. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. Opryskiwać odmiany podatne, krótko przed kwitnieniem lub na początku kwitnienia tylko na plantacjach, na których choroby występowały w poprzednim roku. Środki stosować przemiennie. Nimrod 250 EC, Topas/Pallas 100 EC, Discus 500 WG, Armicarb/Karbicure SP i Serenade ASO zwalczają tylko mączniaka prawdziwego. Domark/Topas/Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Fungicydy Luna Sensation 500 SC, Discus 500 WG i Pallas 100 EC stosować maksymalnie 2 razy w sezonie. Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. reklama 84 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

87 reklama ANTRAKNOZA TRUSKAWKI Colletotrichum acutatum SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Scorpion 325 SC Biszop/El Cappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG 1,0 1,9 KWITNIENIE (BBCH 60 67) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG/ Vima-Boskastrobina (3) Switch 62,5 WG (3) Luna Sensation 500 SC (3) Frupica 440 SC (3) Rovral Aquaflo 500 SC/Dymas (2) Iprodione 500 SC (2) Prolectus 50 WG (1) Grisu 500 SC (1 O lub 3 P ) Mythos/Favena 300 SC (3) Pyrus 400 SC (3) Teldor 500 SC (1) Yamato 303 SE (7) KaptAgri/Kap-Tanex/Merpan/ Mertop /Raptan-Pro 80 WG (14) Pomarsol Forte/ Thiram Granuflo 80 WG (7) Sadoplon 75 WP (7) Serenade ASO (ND) Polyversum WP (ND) Vaxiplant SL (ND) Topsin M 500 SC (14) 1 O dotyczy upraw pod osłonami 3 P dotyczy upraw w polu 1,8 0,8 0,8 0,7 1,8 2,0 1,5 1,2 1,5 2,5 2,0 1,5 1,2 1,5 1,9 4,0 4,0 8,0 0,1 1,0 1,5 Zabiegi w tym terminie rozpocząć na plantacjach, na których choroba występowała w poprzednim roku. Scorpion 325 SC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Pierwsze opryskiwanie wykonać na początku kwitnienia, następne co 5 7 dni w zależności od przebiegu warunków pogodowych i długości okresu kwitnienia. Switch 62,5 WG i Signum 33 WG ograniczają również antraknozę truskawki, a środki tiuramowe i Luna Sensation 500 SC białą plamistość liści truskawki i skórzastą zgniliznę owoców truskawki. Wyższe dawki preparatów należy stosować w warunkach większego zagrożenia chorobą. Wymienione środki, z wyjątkiem fungicydów powierzchniowych, stosować maksymalnie 2 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC tylko raz w sezonie, ze względu na możliwość wystąpienia odporności grzyba sprawcy szarej pleśni. Do ostatniego opryskiwania nie stosować preparatu Sadoplon 75 WP (może powodować gorzknienie owoców). Środki zawierające kaptan stosować tylko do fazy pełnia kwitnienia. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA reklama

88 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA ANTRAKNOZA TRUSKAWKI Colletotrichum acutatum BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI TRUSKAWKI Mycosphaerella fragariae CZERWONA PLAMISTOŚĆ LIŚCI TRUSKAWKI Diplocarpon earliana Switch 62,5 WG (1) Scorpion 325 SC (3) Domark 100 EC (7) Zato 50 WG (ND) Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG/Vima-Boskastrobina (3) Luna Sensation 500 SC (3) Yamato 303 SE (7) Scorpion 325 SC (3) Polyversum WP (ND) Vaxiplant SL (ND) Topsin M 500 SC (14) Polyversum WP Vaxiplant SL (ND) (ND) 0,8 1,0 0,6 5 1,8 0,8 1,2 1,5 1,0 0,1 1,0 1,5 0,1 1,0 Zabiegi wykonywać od początku kwitnienia, co 10 dni (maksymalnie 3 zabiegi w sezonie). Scorpion 325 SC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Zabiegi wykonywać na plantacjach, na których występują objawy choroby. Domark 100 EC i Scorpion 325 SC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Zato 50 WG stosować maksymalnie do początku dojrzewania (wybarwiania się) owoców. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Zabiegi kontynuować na plantacjach, na których występują objawy choroby. Opryskiwać maksymalnie 3 razy w sezonie, co 7 dni. MĄCZNIAK PRAWDZIWY TRUSKAWKI Podosphaera macularis Domark 100 EC (7) Topas/Pallas 100 EC (3) Nimrod 250 EC (14) Zato 50 WG (ND) Discus 500 WG (7) Signum 33 WG (3) Luna Sensation 500 SC (3) Armicarb/Karbicure SP (ND) Yamato 303 SE (7) Polyversum WP (ND) Vaxiplant SL (ND) Serenade ASO (ND) Topsin M 500 SC (14) 0,6 0,5 1,0 5 0,3 1,8 0,8 3,0 1,2 1,5 0,1 1,0 8,0 1,5 Opryskiwać 2 3-krotnie, tylko podatne odmiany, stosując przemiennie polecane środki. Domark/Pallas/Topas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. reklama 86 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

89

90

91 SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI TRUSKAWKI Mycosphaerella fragariae MĄCZNIAK PRAWDZIWY TRUSKAWKI Podosphaera macularis PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 91 93) Pomarsol Forte 80 WG Sadoplon 75 WP Thiram Granuflo 80 WG Yamato 303 SE Vaxiplant SL Topsin M 500 SC Domark 100 EC Zato 50 WG Yamato 303 SE Vaxiplant SL Topsin M 500 SC Nimrod 250 EC Domark 100 EC Siarkol Extra 80 WP Topas/Pallas 100 EC Zato 50 WG Yamato 303 SE Vaxiplant SL Topsin M 500 SC 4,0 4,0 4,0 1,2 1,5 1,0 1,5 0,6 5 1,2 1,5 1,0 1,5 1,0 0,6 3,0 5,0 0,5 5 1,2 1,5 1,0 1,5 Zabiegi konieczne tylko na zagęszczonych plantacjach, szczególnie w bardzo wilgotne lata. Koszenie i usuwanie liści truskawek po zbiorze ogranicza występowanie chorób i ułatwia zwalczanie szkodników. Koszenie liści wykonać tylko na plantacjach w dobrej kondycji, najpóźniej 2 tygodnie po zbiorze. Yamato 303 SE i Topsin M 500 stosować 1 raz w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. Fungicydy stosować przemiennie. Domark 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 o C. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. W warunkach dużego nasilenia choroby wykonać 1 2 opryskiwania, co dni, stosując wymienione środki przemiennie, nie częściej niż 2 razy w sezonie. Domark/Pallas/Topas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA nazwa reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 89

92 Program ochrony maliny Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MALINA ZAMIERANIE PĘDÓW MALINY Didymella applanata, Leptospaeria coniothyrium, Botrytis cinerea, Elsinoe veneta RDZA MALINY Phragmidium rubi-ideai PRZED KWITNIENIEM Usuwanie pędów Usuwanie wszystkich młodych pędów przed końcem maja (wykoszenie) pozwala na rezygnację z dwóch pierwszych opryskiwań fungicydami. W lata suche, na plantacjach założonych na słabych glebach, zabieg może powodować obniżenie plonu. Mythos/Favena 300 SC Rovral Aquaflo 500 SC/Dymas Sadoplon 75 WP Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Switch 62,5 WG Yamato 303 SE Polyversum WP Topsin M 500 SC 2,5 1,5 2,0 3,0 1,8 1,8 0,8 1,0 1,2 1,5 1,5 Pierwsze opryskiwanie należy wykonać w okresie, gdy nowe pędy osiągną wysokość cm, a następne co 10 dni. Wymienione fungicydy (oprócz Sadoplonu 75 WP) stosować maksymalnie 2 razy w sezonie i przemiennie Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Wyższą dawkę fungicydów stosować w warunkach sprzyjających rozwojowi chorób. Polyversum WP stosować łącznie z adiuwantem Protector (0,3 l/ha), w odstępach co 14 dni. Zato 50 WG Zabiegi wykonywać wiosną (pękanie pąków) i przed kwitnieniem. MĄCZNIAK MALINY Sphaerotheca macularis Armicarb/Karbicure SP Siarkol Extra 80 WP 5,0 3,0 5,0 Środki stosować zapobiegawczo lub z chwilą wystąpienia pierwszych objawów, tylko na plantacjach gdzie choroba występuje. Zabiegi powtarzać po kwitnieniu. Siarkol Extra 80 WP ogranicza występowanie szpeciela przebarwiacza malinowego. CHOROBY WIRUSOWE Virus diseases Zwalczanie mszyc i szpeciela przebarwiacza malinowego ogranicza rozprzestrzenianie chorób wirusowych. Prowadzić systematyczne lustracje i usuwać chore rośliny. reklama ogłoszenie wydawcy Pierwszy internetowy serwis zawierający aktualne wykazy środków ochrony roślin i programy ochrony, opisy agrofagów ze zdjęciami oraz preparaty je zwalczające. 90 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

93 reklama KWITNIENIE Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea ZAMIERANIE PĘDÓW MALINY Didymella applanata, Leptospaeria coniothyrium, Botrytis cinerea, Elsinoe veneta Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG/Vima-Boskastrobina (3) Switch 62,5 WG (7) Mythos/Favena 300 SC (3) Pyrus 400 SC (3) Rovral Aquaflo 500 SC/ Dymas (3) Iprodione 500 SC (3) Sadoplon 75 WP (28) Teldor 500 SC (1) Yamato 303 SE (10) Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (7) Polyversum WP (ND) Serenade ASO (ND) Topsin M 500 SC (14) 1,8 0,8 1,0 2,5 2,0 1,5 2,0 1,5 3,0 1,5 1,2 1,5 1,9 8,0 1,5 Opryskiwać od początku kwitnienia, co 7 dni z zachowaniem karencji preparatów. Wymienione fungicydy (oprócz Sadoplonu 75 WP i środków zawierających kaptan, Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC) stosować maksymalnie 2 razy w sezonie i przemiennie. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. CHOROBY WIRUSOWE Virus diseases Zwalczanie mszyc i szpeciela przebarwiacza malinowego ogranicza rozprzestrzenianie chorób wirusowych. Prowadzić lustracje i usuwać chore rośliny. PO ZBIORZE OWOCÓW TYLKO ODMIANY OWOCUJĄCE NA PĘDACH DWULETNICH ZAMIERANIE PĘDÓW MALINY Didymella applanata, Leptospaeria coniothyrium, Botrytis cinerea, Elsinoe veneta CHOROBY WIRUSOWE Virus diseases Rovral Aquaflo 500 SC/Dymas Iprodione 500 SC Sadoplon 75 WP Mythos/Favena 300 SC Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG/ Vima-Boskastrobina Switch 62,5 WG Yamato 303 SE Polyversum WP Topsin M 500 SC 1,5 2,0 1,5 3,0 2,5 1,8 0,8 1,0 1,2 1,5 1,5 Opryskiwać 2-krotnie w warunkach sprzyjających porażeniu roślin. Wymienione fungicydy (oprócz Sadoplonu 75 WP, Yamato 303 SE i Topsinu M 500 SC) stosować maksymalnie 2 razy w sezonie i przemiennie. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Zwalczanie mszyc i szpeciela przebarwiacza malinowego ogranicza rozprzestrzenianie chorób wirusowych. Prowadzić lustracje i usuwać chore rośliny. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 91

94 Program ochrony porzeczki czarnej nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA Zwalczanie chorób porzeczki czarnej uzależnić od podatności uprawianej odmiany. Wykorzystując skuteczność fungicydów przeciwko różnym chorobom można jednocześnie zwalczać dwie, a nawet trzy choroby. Możliwe jest także mieszanie niektórych fungicydów z insektycydami. Do ochrony porzeczki poleca się stosować litrów cieczy na 1 ha. Zwalczane choroby AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI Mycospaerella ribis ZAMIERANIE PĘDÓW Eutypa lata, Phomopsis ribis, Botryosphaeria ribis, Botrytis cinerea Nectria cinnabarina Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi PRZED KWITNIENIEM (BBCH 52 59) Wycinanie pędów Wycinać pędy z objawami mączniaka. Siarkol 80 WP Siarkol Extra 80 WP Nimrod 250 EC Topas/Pallas 100 EC Discus 500 WG Armicarb/Karbicure SP Yamato 303 SE Topsin M 500 SC Signum 33 WG Zato 50 WG Penncozeb 80 WP Vondozeb 75 WG Switch 62,5 WG Dithane NeoTec 75 WG Agria Bos-Pirak 33 WG Vima-Boskastrobina Yamato 303 SE Topsin M 500 SC 3,0 5,0 3,0 5,0 0,75 1,5 0,5 5,0 1,2 1,5 1,5 1,8 2,0 2,0 0,8 1,0 2,0 1,8 1,8 1,2 1,5 1,5 Stosować zapobiegawczo lub po wystąpieniu pierwszych objawów. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C, maksymalnie 2 razy, a Discus 500 WG i Nimrod 250 EC 3 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. Opryskiwać bezpośrednio przed kwitnieniem. Wymienione fungicydy ograniczają występowanie białej plamistości liści. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie: Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC maksymalnie 1 raz, Signum/ Agria Bos-Pirak 33 WG, Vima-Boskastrobina i Zato 50 WG maksymalnie 2 razy, Switch 62,5 WG, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Switch 62,5 WG 0,8 1,0 Zabiegi rozpocząć gdy nowe pędy osiągną długość cm, następne podczas kwitnienia co 10 dni. Środek stosować maksymalnie 3 razy w sezonie. REWERSJA PORZECZKI CZARNEJ BRV Blackcurrent reversion virus KWITNIENIE (BBCH 60 69) Dokładna lustracja plantacji i usuwanie porażonych krzewów. Zwalczanie wielkopąkowca ogranicza rozprzestrzenianie się rewersji. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Switch 62,5 WG Yamato 303 SE Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG Polyversum WP Serenade ASO Topsin M 500 SC 0,8 1,0 1,2 1,5 1,9 0,15 8,0 1,5 Stosować od początku kwitnienia: Switch 62,5 WG co 10 dni, maksymalnie 3 razy w sezonie, a Polyversum WP i środki zawierające kaptan co 7 dni. Polyversum WP stosować maksymalnie 4 razy w sezonie, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. 92 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

95 ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis RDZA WEJMUTKOWO- -PORZECZKOWA Cronartium ribicola AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae PO KWITNIENIU (BBCH 71 87) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Signum 33 WG (3) Zato 50 WG (14) Penncozeb 80 WP (28) Vondozeb 75 WG (28) Switch 62,5 WG (7) Dithane NeoTec 75 WG (30) Agria Bos-Pirak 33 WG (3) Vima-Boskastrobina (3) Yamato 303 SE (10) Topsin M 500 SC (14) Nimrod 250 EC (14) Zato 50 WG (14) Discus 500 WG (21) Topas/Pallas 100 EC (20) Siarkol 80 WP/Extra 80 WP (7) Yamato 303 SE (10) Armicarb/Karbicure SP (ND) Serenade ASO (ND) Topsin M 500 SC (14) 1,8 2,0 2,0 0,8 1,0 2,0 1,8 1,8 1,2 1,5 1,5 0,75 1,5 0,5 3,0 5,0 1,2 1,5 5,0 8,0 1,5 Pierwsze opryskiwanie wykonać bezpośrednio po kwitnieniu, dalsze przeciętnie, co dni. Zabiegi przeciwko rdzy wejmutkowo-porzeczkowej rozpocząć w połowie czerwca. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie i nie częściej niż: Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz, Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG, Vima-Boskastrobina i Zato 50 WG 2 razy, Switch 62,5 WG, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Signum 33 WG, Topsin M 500 SC i Yamato 303 SE ograniczają jednocześnie występowanie szarej pleśni. Wymienione fungicydy ograniczają występowanie białej plamistości. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Pierwsze opryskiwanie wykonać około 2 tygodnie po kwitnieniu, dalsze w odstępach co 10 dni tylko na odmianach podatnych. Wyższe z zalecanych dawek stosować przy dużym nasileniu choroby. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C, maksymalnie 2 razy, a Discus 500 WG i Nimrod 250 EC 3 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA nazwa reklama reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 93

96 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA/CZERWONA I BIAŁA SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis RDZA WEJMUTKOWO- -PORZECZKOWA Cronartium ribicola Program ochrony porzeczki czerwonej i białej Zwalczane choroby Switch 62,5 WG (7) Polyversum WP (ND) Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG (7) Środki chemiczne lub inne zabiegi 0,8 1,0 0,15 1,9 PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 89 91) Zato 50 WG Topas/Pallas 100 EC Siarkol 80 WP Yamato 303 SE Topsin M 500 SC Zato 50 WG Dithane NeoTec 75 WG Yamato 303 SE Topsin M 500 SC 0,5 3,0 5,0 1,2 1,5 1,5 2,0 1,2 1,5 1,5 Dawka kg (l)/ha Switch 62,5 WG stosować co 10 dni, maksymalnie 3 razy w sezonie. Polyversum WP stosować łącznie z adiuwantem Protector (0,3 l/ha) co 7 dni, maksymalnie 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. Przy dużym nasileniu choroby opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze, a drugie po dniach. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie i nie częściej niż 2 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC tylko 1 raz w sezonie. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C. Na plantacjach, na których występują choroby, opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze, a następne po 14 dniach. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC zwalczają antraknozę liści porzeczki, stosować 1 raz w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Terminy zabiegów i uwagi ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis ZAMIERANIE PĘDÓW Eutypa lata, Phomopsis ribis, Botryosphaeria ribis, Botrytis cinerea, Nectria cinnabarina PRZED KWITNIENIEM (BBCH 52 59) Penncozeb 80 WP Vondozeb 75 WG Dithane NeoTec 75 WG Zato 50 WG Yamato 303 SE Topsin M 500 SC 2,0 2,0 2,0 1,2 1,5 1,5 Opryskiwać bezpośrednio przed kwitnieniem. Wymienione środki ograniczają także białą plamistość liści. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie i nie częściej niż: Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz, Zato 50 WG 2 razy, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Switch 62,5 WG 0,8 1,0 Zabiegi rozpocząć gdy nowe pędy osiągną wysokość cm, następnie podczas kwitnienia co 10 dni, maksymalnie 3 razy w sezonie. 94 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

97 SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis ANTRAKNOZA OPADZINA LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis Switch 62,5 WG Biszop/ElCappo/Kapelan/ Kapłan/Pastor 80 WG Yamato 303 SE Serenade ASO Topsin M 500 SC KWITNIENIE (BBCH 60 69) 0,8 1,0 1,9 1,2 1,5 8,0 1,5 PO KWITNIENIU (BBCH 71 87) W nawiasach podano okres karencji w dniach. Zato 50 WG (14) Penncozeb 80 WP (28) Vondozeb 75 WG (28) Dithane NeoTec 75 WG (30) Yamato 303 SE (10) Topsin M 500 SC (14) 2,0 2,0 2,0 1,2 1,5 1,5 PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 89 91) Zato 50 WG Dithane NeoTec 75 WG Yamato 303 SE Topsin M 500 SC Program ochrony agrestu 2,0 1,2 1,5 1,5 Stosować od początku kwitnienia co 7 10 dni. Switch 62,5 WG stosować maksymalnie 3 razy w sezonie. Środki zawierające kaptan stosować tylko w uprawie porzeczki czerwonej. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego szarą pleśń odporne na fungicydy benzimidazolowe. Pierwsze opryskiwanie wykonać bezpośrednio po kwitnieniu, dalsze co dni. Wszystkie środki ograniczają występowanie białej plamistości liści. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie i nie częściej niż: Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz, Zato 50 WG 2 razy, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Na plantacjach, na których występuje choroba, opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze, drugie 2 tygodnie później. Środki ograniczają występowanie białej plamistości liści. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZERWONA I BIAŁA/AGREST nazwa Zwalczane choroby Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis PRZED KWITNIENIEM/KWITNIENIE Wycinanie pędów Wycinać pędy z objawami mączniaka bardzo ważne na silnie porażonych plantacjach. Nimrod 250 EC Zato 50 WG Discus 500 WG Topas/Pallas 100 EC Siarkol Extra 80 WP Armicarb/Karbicure SP Yamato 303 SE Topsin M 500 SC Penncozeb 80 WP Vondozeb 75 WG Dithane NeoTec 75 WG Zato 50 WG Yamato 303 SE Topsin M 500 SC 0,75 1,5 0,5 3,0 5,0 5,0 1,2 1,5 1,5 2,0 2,0 2,0 1,2 1,5 1,5 Opryskiwać bezpośrednio przed kwitnieniem. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C, maksymalnie 2 razy, a Nimrod 250 EC i Discus 500 WG 3 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. Opryskiwać bezpośrednio przed kwitnieniem. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie: Yamato 303 SE maksymalnie 1 raz, Topsin M 500 SC, Zato 50 WG maksymalnie 2 razy, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 95

98 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA AGREST/BORÓWKA WYSOKA ANTRAKNOZA (OPADZINA) LIŚCI PORZECZKI Drapenopeziza ribis AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae PO KWITNIENIU Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Zato 50 WG (14) Penncozeb 80 WP (28) Vondozeb 75 WG (28) Dithane NeoTec 75 WG (30) Yamato 303 SE (10) Topsin M 500 SC (14) Nimrod 250 EC (14) Zato 50 WG (14) Discus 500 WG (7) Topas/Pallas 100 EC (20) Siarkol Extra 50 WP (7) Yamato 303 SE (10) Armicarb/Karbicure SP (ND) Serenade ASO (ND) Topsin M 500 SC (14) 2,0 2,0 2,0 1,2 1,5 1,5 0,75 1,5 0,5 3,0 5,0 1,2 1,5 5,0 8,0 1,5 Pierwsze zabiegi bezpośrednio po kwitnieniu, następne co 10 dni. Środki zawierające mankozeb ograniczają występowanie czarnej plamistości agrestu. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie: Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC maksymalnie 1 raz, Zato 50 WG maksymalnie 2 razy, Penncozeb 80 WP i Vondozeb 75 WG 3 razy, a Dithane NeoTec 75 WG 4 razy w sezonie. Na niektórych plantacjach mogą występować formy grzyba powodującego antraknozę liści porzeczki odporne na fungicydy benzimidazolowe. Opryskiwać bezpośrednio po kwitnieniu, następnie co 7 dni. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C, maksymalnie 2 razy, a Nimrod 250 EC i Discus 500 WG 3 razy, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. CZARNA PLAMISTOŚĆ AGRESTU Alternaria alternata Aktualnie brak zarejestrowanych fungicydów do zwalczania tej choroby. AMERYKAŃSKI MĄCZNIAK AGRESTU Podosphaera mors-uvae Program ochrony borówki wysokiej Zwalczane choroby Zato 50 WG Topas/Pallas 100 EC Yamato 303 SE Topsin M 500 SC Środki chemiczne lub inne zabiegi PO ZBIORZE OWOCÓW 0,5 1,2 1,5 1,5 Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Jeśli wystąpią objawy choroby pierwsze opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze, następne co dni aż do zakończenia wzrostu pędów. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie. Topas 100 EC i Pallas 100 EC stosować w temperaturze powyżej 12 C, maksymalnie 2 razy w sezonie. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Terminy zabiegów i uwagi ZGORZEL PĘDÓW Godronia cassandrae ZAMIERANIE PĘDÓW Phomopsis sp. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Switch 62,5 WG Yamato 303 SE Topsin M 500 SC PRZED KWITNIENIEM Wycinać pędy z objawami zgorzeli oraz wierzchołki pędów z objawami szarej pleśni. 0,8 1,0 1,2 1,5 1,5 Środki stosować zapobiegawczo, Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz, a Switch 62,5 WG 3 razy w sezonie. 96 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

99 reklama KWITNIENIE I WZROST OWOCÓW Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea ANTRAKNOZA Colletotrichum spp. Switch 62,5 WG (7) Signum/Agria Bos-Pirak 33 WG (3) Vima-Boskastrobina (3) Rovral Aquaflo 500 SC/Dymas (3) Iprodione 500 SC (3) Yamato 303 SE (10) Kapelan/Kapłan 80 WG (14) Polyversum WP (ND) Serenade ASO (ND) Topsin M 500 SC (14) Switch 62,5 WG (7) Yamato 303 SE (10) Polyversum WP (ND) Kapelan/Kapłan 80 WG (14) Topsin M 500 SC (14) 0,8 1,0 1,5 1,5 1,5 (0,15%) 1,5 (0,15%) 1,2 1,5 1,9 0,15 8,0 1,5 0,8 1,0 1,2 1,5 0,15 1,9 1,5 Pierwsze opryskiwanie wykonać na początku kwitnienia, następne co 7 10 dni w zależności od przebiegu warunków pogodowych. Fungicydy z poszczególnych grup stosować przemiennie. Polyversum WP stosować maksymalnie 4 razy, Switch 62,5 WG 3 razy, Rovral Aquaflo 500 SC, Dymas, Iprodione 500 SC, Signum 33 WG, Agria Bos-Pirak 33 WG i Vima- -Boskastrobina 2 razy w sezonie, a Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC 1 raz w sezonie. Stosować przemiennie co 7 10 dni od początku kwitnienia do fazy dojrzewania owoców. Yamato 303 SE i Topsin M 500 SC stosować maksymalnie 1 raz, Switch 62,5 WG stosować maksymalnie 3 razy, a Polyversum WP 4 razy w sezonie. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 97

100 nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BORÓWKA WYSOKA MACZNIAK PRAWDZIWY Microsphaera vaccinii SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea ANTRAKNOZA Colletotrichum spp. ZGORZEL PĘDÓW Godronia cassandrae ZAMIERANIE PĘDÓW Phomopsis sp Zato 50 WG (14) Discus 500 WG (21) Siarkol Extra 80 WP (7) Serenade ASO (ND) 0,5 3,0 5,0 8,0 PO ZBIORZE OWOCÓW Stosować z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby, od kwitnienia do dojrzewania owoców. Zato 50 WG stosować maksymalnie 2 razy, a Discus 500 WG 3 razy w sezonie. Wycinać pędy z objawami chorób. Yamato 303 SE 1,2 1,5 Środek stosować 1 raz w sezonie. reklama reklama 98 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

101 Program ochrony winorośli w uprawie polowej Duże znaczenie w zwalczaniu chorób winorośli mają zabiegi agrotechniczne. Wygrabianie i niszczenie opadłych liści ogranicza w znacznym stopniu źródło infekcji pierwotnej. Należy unikać nadmiernego zagęszczenia pędów przez racjonalne cięcie łozy. Unikać jednostronnego nawożenia azotem i zwalczać chwasty. Zwalczane choroby MĄCZNIAK RZEKOMY WINOROŚLI Plasmopara viticola Dolna strona liścia Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi PRZED KWITNIENIEM (BBCH 53 57) Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG Rubikon 67,8 WG Curzate C Extra 31 WG Kocide WG Armetil M 72 WP Ekonom 72 WP Ekonom MM 72 WP Konkret Mega 72 WP Rywal 72 WP 0,75 0,75 2,0 1,2 1,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 Stosować od fazy widocznych kwiatostanów do końca kwitnienia (Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG i Rubikon 67,8 WG), a pozostałe środki do fazy dojrzewania jagód. Kocide WG, Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG i Rubikon 67,8 WG stosować maksymalnie 3 razy, Curzate C Extra 31 WG 4 razy, a pozostałe środki 1 raz w sezonie. CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WINOROŚL nazwa MĄCZNIAK PRAWDZIWY WINOROŚLI Uncinula necator Topas/Pallas 100 EC Kendo/Merces 50 EW Topsin M 500 SC Siarkol Bis 80 WG/ Siarkol Extra 80 WP/ Siarkol 80 WP Siarkol 800 SC 0,08 0,16 (0,02%) 0,15 0,5 1,5 1,0 4,0 2,75 4,0 Opryskiwać zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby. Dawki środków Topas 100 EC i Pallas 100 EC dostosować do ilości cieczy użytkowej ( l/ha), zachowując stężenie 0,02%. Topas i Pallas 100 EC zwalczają także czarną zgniliznę. Topsin M 500 SC stosować 1 raz w sezonie. Wyższe dawki preparatów stosować przy dużym nasileniu choroby. KWITNIENIE (BBCH 61 69) SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Rovral Aquaflo 500 SC Dymas Topsin M 500 SC Yamato 303 SE Serenade ASO 1,5 (0,15%) 1,5 (0,15%) 1,5 1,2 1,5 4,0 8,0 Pierwszy zabieg wykonać na początku kwitnienia. Rovral Aquaflo 500 SC i Dymas stosować nie częściej niż 2 razy w sezonie, a Topsin M 500 SC i Yamato 303 SE 1 raz w sezonie. MĄCZNIAK PRAWDZIWY WINOROŚLI Uncinula necator Topas/Pallas 100 EC Kendo/Merces 50 EW Topsin M 500 SC Yamato 303 SE Serenade ASO 0,08 4 (0,02%) 0,15 0,5 1,5 1,2 1,5 4,0 8,0 Opryskiwać zapobiegawczo i interwencyjnie. Dawki preparatów Topas 100 EC i Pallas 100 EC dostosować do ilości cieczy użytkowej ( l/ha), zachowując stężenie 0,02%. Topas 100 EC i Pallas 100 EC zwalczają także czarną zgniliznę. Topsin M 500 SC SC i Yamato 303 SE stosować 1 raz w sezonie. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 99

102 PO KWITNIENIU (BBCH 71 83) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. nazwa CHOROBY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WINOROŚL MĄCZNIAK RZEKOMY WINOROŚLI Plasmopara viticola Dolna strona liścia SZARA PLEŚŃ Botrytis cinerea Curzate C Extra 31 WG (21) Kocide WG (21) Armetil M 72 WP (21) Ekonom 72 WP (21) Ekonom MM 72 WP (21) Konkret Mega 72 WP (21) Rywal 72 WP (21) Switch 62,5 WG (21) Topsin M 500 SC (35) Pyrus 400 SC (21) Yamato 303 SE (30) Serenade ASO (ND) 2,0 1,2 1,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 1,2 1,5 0,75 2,5 1,2 1,5 4,0 8,0 Curzate stosować maksymalnie 4 razy, Kocide 3 razy, a pozostałe środki 1 raz w sezonie. Stosować po pojawieniu się pierwszych objawów choroby. Topsin M 500 SC i Yamato 303 SE stosować 1 raz w sezonie. Pyrus 400 SC stosować tuż po kwitnieniu w dawce 0,75 1,88 l/ha, a w późniejszym okresie w dawce 1,25 2,5 l/ha (maksymalnie 2 razy w sezonie), nie stosować na odmiany deserowe. MĄCZNIAK PRAWDZIWY WINOROŚLI Uncinula necator Topas/Pallas 100 EC (21) Kendo /Merces 50 EW (21) Topsin M 500 SC (35) Yamato 303 SE (30) Siarkol Bis 80 WG/Siarkol Extra 80 WP/Siarkol 80 WP (5) Siarkol 800 SC (56) Serenade ASO (ND) 0,08 0,32 (0,02%) 0,15 0,5 1,5 1,2 1,5 1,0 4,0 2,75 4,0 4,0 8,0 Opryskiwać zapobiegawczo i interwencyjnie. Dawki preparatów Topas 100 EC i Pallas 100 EC dostosować do ilości cieczy użytkowej ( l/ha), zachowując stężenie 0,02%. Topas 100 EC i Pallas 100 EC zwalczają także czarną zgniliznę. Topsin M 500 SC i Yamato 303 SE stosować 1 raz w sezonie. Wyższe dawki preparatów stosować przy dużym nasileniu choroby. ogłoszenie wydawcy Polecamy! tel , zamowienia@hortpress.com, Winorośl w uprawie przydomowej i towarowej Autor: Jerzy Lisek Format: A5 Ilość stron: 216 Cena: 40zł koszty wysyłki (5 zł przy przedpłacie, 15 zł za pobraniem) Książka adresowana do osób zainteresowanych uprawą winorośli, zarówno amatorsko, jak i komercyjnie. Zawiera informacje o prawnych podstawach uprawy winorośli, opisy odmian przydatnych do uprawy w Polsce, porady na temat zakładania plantacji oraz opis najważniejszych prac prowadzonych w winnicy. Wydanie II, poprawione i uzupełnione. 100 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

103 SZKODNIKI n Wykaz środków owadobójczych i roztoczobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych n Wykaz środków zabezpieczających rośliny przed zwierzyną łowną oraz środków gryzoniobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych n Inne substancje i metody stosowane w ochronie sadów przed szkodnikami n Wykaz środków ochrony roślin dopuszczonych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w sadach n Wykaz środków ochrony roślin dopuszczonych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w jagodnikach n Grupy chemiczne środków do zwalczania szkodników n Rotacja akarycydów n Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków do zwalczania szkodników i gryzoniobójczych n Selektywność środków owadobójczych i przędziorkobójczych dla fauny pożytecznej n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników śliwy n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki n Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników maliny n Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej n Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie n Szczegółowe zalecenia ochrony: Jabłoń n Ocena zagrożenia jabłoni i wiśni przez nornika polnego oraz zalecenia zwalczania n Program ochrony jabłoni oraz innych drzew i krzewów owocowych przed zwierzyną łowną i gryzoniami Grusza Śliwa Czereśnia i wiśnia Brzoskwinia Morela Orzech włoski Leszczyna Truskawka Malina Porzeczka czarna Porzeczka czerwona i biała Agrest Aronia Borówka wysoka Winorośl

104 Wykaz środków owadobójczych i roztoczobójczych dopuszczonych do stosowania w roślinach sadowniczych Wykaz zawiera środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania decyzjami wydanymi do dnia r. (rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Najczęściej stosowana ilość cieczy: drzewa owocowe l/ha, krzewy jagodowe l/ha. W przypadku podanych dawek od do, wyższą należy stosować przy dużym zagrożeniu przez szkodniki oraz do zwalczania starszych stadiów larwalnych szkodników. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, określenie toksyczności dla ludzi, grupa chemiczna, możliwość stosowania w integrowanej produkcji () Zalecana dawka na 1 ha Właściwości środka, zwalczane szkodniki oraz sposób użycia środka Acaramik 018 EC 18 g abamektyny w 1 l szkodliwy produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów Acetamip 20 SP 20% acetamiprydu związek z grupy neonikotynoidów 0,75 l Działa kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza miodówkę gruszową plamistą. Środek stosować po kwitnieniu drzew i zauważeniu pierwszych objawów uszkodzeń. Można stosować łącznie z adiuwantem Superam 10 AL (50 ml/100 l cieczy użytkowej). Przestrzegać okresu prewencji dla pszczół 96 godzin. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,2 l Zwalcza przędziorka chmielowca w uprawie truskawki w gruncie i pod osłonami. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Zwalcza przędziorka chmielowca na malinie i jeżynie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 28 dni. kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce na jabłoni, wiśni i czereśni, gruszy oraz śliwie; toczyka gruszkowiaczka i owocnicę jabłoniową na jabłoni. Na wiśni i czereśni nasionnicę trześniówkę, a na śliwie owocnicę śliwową. Przy zwalczaniu mszyc na wiśni, czereśni oraz śliwie można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

105 1 2 3 Acetamip 20 SP cd. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie, agreście, malinie i porzeczkach; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Zwalcza miodówkę gruszową plamistą, miodówkę gruszową czerwoną, miodówkę gruszową żółtą na gruszy Przy zwalczaniu zwójkówek, mszyc oraz miodówek środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca i kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Na malinie zwalcza przeziernika malinowca. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Na gruszy zwalcza śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca; na śliwie misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka i kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce i ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) i agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Acetamip New 20 SP 20% acetamiprydu związek z grupy neonikotynoidów kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce na jabłoni, wiśni, czereśni, gruszy oraz śliwie; toczyka gruszkowiaczka, owocnicę jabłoniową na jabłoni; na wiśni i czereśni nasionnicę trześniówkę, a na śliwie owocnicę śliwową. Przy zwalczaniu mszyc na wiśni, czereśni oraz śliwie można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 103

106 Acetamip New 20 SP cd Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie, agreście, malinie i porzeczkach; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Zwalcza miodówkę gruszową plamistą, miodówkę gruszową czerwoną, miodówkę gruszową żółtą na gruszy. Przy zwalczaniu zwójkówek, mszyc oraz miodówek środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca i kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Na malinie zwalcza przeziernika malinowca. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Na gruszy zwalcza śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca; na śliwie misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka i kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce i ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) i agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Acetamipryd 20 SP 20% acetamiprydu związek z grupy neonikotynoidów kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce na jabłoni, wiśni i czereśni, gruszy oraz śliwie; toczyka gruszkowiaczka, owocnicę jabłoniową na jabłoni; na wiśni i czereśni nasionnicę trześniówkę, a na śliwie owocnicę śliwową. Przy zwalczaniu mszyc na wiśni, czereśni oraz śliwie można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

107 Acetamipryd 20 SP cd. Actara 25 WG 25% tiametoksamu w 1 kg nie jest klasyfikowany związek z grupy neonikotynoidów Affirm 095 SG 9,5 g benzoesanu emamektyny w 1 kg nie jest klasyfikowany związek z grupy makrocyklicznych laktonów Alstar Pro 100 EW 100 g zeta-cypermetryny w 1 l szkodliwy pyretroid Amarant 05 SC 51,2 g fenpiroksymatu w 1 l szkodliwy związek z grupy fenoksypirazoli Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie, agreście, malinie i porzeczkach; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach; miodówkę gruszową plamistą, miodówkę gruszową czerwoną, miodówkę gruszową żółtą na gruszy. Przy zwalczaniu zwójkówek, mszyc oraz miodówek środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami : 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca i kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Na malinie zwalcza przeziernika malinowca. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Na gruszy zwalcza śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca; na śliwie misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka i kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce, ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) i agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. 0,1 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i układowo, niezależnie od temperatury. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Stosować po kwitnieniu, w początkowym okresie wzrostu zawiązków owocowych. kg Zwalcza bawełnicę korówkę. Stosować po kwitnieniu w początkowym okresie wzrostu zawiązków owocowych. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym na jabłoni 2. 2,5 3,0 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie wgłębnie oraz translaminarnie. Na jabłoni i gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, szkodniki minujące liście, zwójkówki liściowe. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 1,25 1,5 kg Zwalcza zwójkę kwasigroneczkę na winorośli. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 0,3 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Na jabłoni zwalcza toczyka gruszowiaczka. 0,3 0,4 l Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Zabieg wykonać w fazie tzw. czarnej główki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,0 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. W zwalczaniu niektórych szkodników preparat może być łączony z adiuwantem Slippa. Zwalcza przędziorka owocowca na gruszy i śliwie oraz przędziorka chmielowca na gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,0 1,25 l Zwalcza podskórnika gruszowego i wzdymacza gruszowego na gruszy, roztocza truskawkowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 105

108 1 2 3 Amarant 05 SC cd. 1,0 1,5 l Zwalcza przędziorka owocowca i przędziorka chmielowca na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Ammo Super 100 EW 100 g zeta-cypermetryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Apacz 50 WG 50% chlotianidyny szkodliwy związek z grupy neonikotynoidów Apollo 500 SC 500 g chlofentezyny w 1 l nie jest klasyfikowany związek z grupy tetrazyn Arkan 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy pyretroid Atilla SP 850 g wodorowęglanu potasu w 1 kg Calypso 480 SC 480 g tiachloprydu w 1 l szkodliwy, uczulający związek z grupy chloronikotynyli 1,2 1,5 l Zwalcza pordzewiacza jabłoniowego na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,25 1,5 l Zwalcza pordzewiacza śliwowego na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,5 l Zwalcza wielkopąkowca porzeczkowego na porzeczce czarnej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. 0,3 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza toczyka gruszowiaczka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,1 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,15 kg Zwalcza mszycę jabłoniowo-babkową na jabłoni i miodówkę gruszową na gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,4 l Działa kontaktowo. Zwalcza głównie jaja, ale także larwy i pierwsze stadium nimfalne przędziorka owocowca na jabłoni. Nie działa na formy dorosłe. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,15 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 7,06 kg Zwalcza stadia larwalne miodówki gruszowej plamistej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 9. Odstęp pomiędzy zabiegami 7 lub 5 dni w przypadku intensywnych opadów deszczu. Uwaga: Wykonywać maksymalnie 4 zabiegi na jedno pokolenie szkodnika. Można stosować w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, za wyjątkiem okresu kwitnienia. Nie ma konieczności łączenia z adiuwantem. 0,1 l Działa kontaktowo i żołądkowo, w roślinie systemicznie, skuteczniej w temperaturze powyżej 10 o C. Zwalcza mszycę śliwowo-trzcinową na śliwie i toczyka gruszowiaczka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 0,1 0,15 l Zwalcza owocnicę jabłkową, nasionnicę trześniówkę na czereśni oraz mszyce na porzeczce czarnej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 0,15 l Zwalcza kwieciaka jabłkowca oraz owocnice (żółtorogą i jasną) na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 0,15 l Zwalcza paciornicę gruszowiankę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę i śliwkóweczkę, mszycę jabłoniowo-babkową, mszycę wiśniowo-przytuliową oraz pryszczarka porzeczkowca pędowego na porzeczce czarnej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 106 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

109 Calypso 480 SC cd Capex 5 x jednostek wirusa granulozy zwójki siatkóweczki (Adoxophyes orana BV-0001) (AoGV) entomopatogenicznego wirusa z rodziny Baculoviridae 5 g/l GV/l w 1 litrze środek biologiczny Carpovirusine Super SC Baculovirus (CpGV) w 1 l drażniący, uczulający środek biologiczny Catane 800 EC 800 g oleju parafinowego w 1 l nie jest klasyfikowany Chlorop-Pro 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy związek z grupy fosforoorganicznych Coragen 200 SC 200 g chlorantraniliprolu w 1 l nie jest klasyfikowany związek z grupy atranilowych diamidów Cyren 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy związek z grupy fosforoorganicznych Decis 2,5 EC 2,5% deltametryny szkodliwy, drażniący pyretroid Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,1 0,15 Zwalcza muszkę plamoskrzydłą na czereśni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. 0,15 l Zwalcza nasionnicę trześniówkę na wiśni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. l Zwalcza muszkę plamoskrzydłą (Drosophila suzukii) na borówce wysokiej, brzoskwini, moreli, wiśni, czereśni, śliwie, agreście i żurawinie; mszyce na borówce wysokiej, brzoskwini, moreli, agreście i żurawinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Zwalcza muszkę plamoskrzydłą na malinie, jeżynie, porzeczkach (czarnej i kolorowych); mszyce na malinie, jeżynie i aronii; omacnicę jarzębiankę na aronii; słonkowca orzechowca na leszczynie; kistnika malinowca, kwieciaka malinowca, pryszczarka namalinka łodygowego, przeziernika malinowca na malinie i jeżynie; przeziernika porzeczkowca, pryszczarka porzeczkowiaka kwiatowego, pryszczarka porzeczkowiaka liściowego oraz zwójkę różóweczkę na porzeczkach. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. 150 ml (50 ml/ha na 1 m wysokości korony drzewa) Środek biologiczny o działaniu żołądkowym, nieszkodliwy dla organizmów pożytecznych i innych występujących w środowisku. Po spożyciu środka gąsienice zwójki zaprzestają żerowania i w zależności od spożytej dawki, giną po kilku dniach lub w trakcie dalszego rozwoju. Zwalcza zwójkę siatkóweczkę na jabłoni. Maksymalnie dwie aplikacje na jedno pokolenie szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 4. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 1,0 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Opryskiwać na początku wylęgania się gąsienic pierwszego pokolenia. Liczbę zabiegów dostosować do stopnia zagrożenia przez szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 10. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. 2% (2 l środka w 100 l wody) Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze powyżej 0 o C. Zwalcza przędziorka owocowca na drzewach ziarnkowych oraz misecznika śliwowego na śliwie. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,9 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie. Zwalcza kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym ml Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę oraz zwójkówki liściowe na jabłoni. Wyższą z zalecanych dawek stosować przy dużej liczebności szkodników. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 1,5 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temperaturze powyżej 15 C. Zwalcza mszycę śliwowo-trzcinową na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza kwieciaka jabłkowca na jabłoni. Opryskiwać po wystąpieniu chrząszczy tuż przed lub w czasie pękania pąków jabłoni, w dni słoneczne przy temperaturze co najmniej 12 C. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 107

110 SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Decis Mega 50 EW 50 g deltametryny w 1 l szkodliwy, drażniący pyretroid Decis Ogród 015 EW 15 g deltametryny w 1 l pyretroid Delta 50 EW 50 g deltametryny w 1 l szkodliwy, drażniący pyretroid DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS 50 g deltametryny w 1 l szkodliwe, drażniące pyretroidy Dimilin 480 SC 480 g diflubenzuronu w 1 l nie jest klasyfikowany acylomocznikowy Ecodian CP VP 0,97% (E, E)-8,10-dodecadieno-1-olu nie jest klasyfikowany związek z grupy alkoholi alifatycznych l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza kwieciaka jabłkowca i mszycę jabłoniową na jabłoni, mszyce na śliwie i porzeczce czarnej oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Opryskiwać po wystąpieniu chrząszczy tuż przed lub w czasie pękania pąków jabłoni, w dni słoneczne przy temperaturze co najmniej 12 C. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,15 5 l Zwalcza mszycę na wiśni i czereśni oraz muszkę plamoskrzydłą oraz owocnicę żółtorogą i jasną na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 5 l Zwalcza zwójkę różóweczkę i mszyce na porzeczkach i borówce wysokiej; mszyce na aronii, malinie, jeżynie. Na truskawce zwalcza muszkę plamoskrzydłą, zwójkę różóweczkę i inne zwójki oraz zmieniki; na aronii zwalcza omacnicę jarzębiankę; na malinie, jeżynie oraz wiśni i czereśni muszkę plamoskrzydłą; na malinie i jeżynie zwalcza pryszczarka namalinka łodygowego oraz przeziernika malinowca; na wiśni i czereśni nasionnicę trześniówkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,6 0,8 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalcza kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,75 l Zwalcza kwieciaka jabłkowca na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 5 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Opryskiwać po wystąpieniu chrząszczy tuż przed lub w czasie pękania pąków jabłoni, w dni słoneczne przy temperaturze co najmniej 12 C. Zwalcza kwieciaka jabłkowca i mszycę jabłoniową na jabłoni; mszyce na śliwie i porzeczce czarnej oraz kwieciaka malinowca na truskawce. 5 l Działają kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalczają mszycę jabłoniową na jabłoni, w zalecanej dawce ograniczają także zwójkówki liściowe. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1 (jednym z wymienionych środków). 0,3 0,375 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Wykazuje również kontaktowe działanie jajobójcze. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni. Zabieg wykonać w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,375 l Zwalcza miodówkę gruszową plamistą na gruszy oraz zwójkówki liściowe i pordzewiacza jabłoniowego na jabłoni. W celu podniesienia skuteczności zabiegu środek można łączyć z adiuwantem Silwet Gold w stężeniu 0,015%. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zabiegi wykonywać w okresie maksimum składania jaj i na początku wylęgania się larw, tuż przed lub po kwitnieniu, albo w II III dekadzie czerwca dyspenserów na 1 ha sadu Feromon w formie zawieszki wabiący samce owocówki jabłkóweczki powodując ich dezorientację, a w konsekwencji ograniczenia wystąpienia szkodnika w sadach. Dyspensery rozwiesić na początku lotu motyli pierwszego pokolenia (pierwsza połowa maja) i powtórzyć po około dwóch miesiącach. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 60 dni. 108 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

111 Envidor 240 SC 240 g spirodiklofenu w 1 l szkodliwy związek z grupy kwasów tetronowych Forteca-Pro 018 EC 18 g abamektyny w 1 l szkodliwy produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów Grom 200 SL 200 g acetamiprydu w 1 l związek z grupy neonikotynoidów Grot 18 EC 18 g abamektyny w 1 l produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów Imidan 40 WG 400 g fosmetu w 1 kg fosforoorganiczny Isomate CTT (E, E)-8,10-dodecadieno-1-ol 254 mg/dyspenser nie jest klasyfikowany związek z grupy alkoholi alifatycznych ,4 l Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temperaturze powyżej 10 C. Zwalcza pordzewiacza jabłoniowego, przędziorka owocowca, przędziorka chmielowca na jabłoni oraz przędziorka owocowca i pordzewiacza śliwowego na śliwie. Zabieg wykonać po kwitnieniu po przekroczeniu progu szkodliwości. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,4 l Zwalcza przędziorki na wiśni, czereśni, porzeczce czarnej, malinie i truskawce. Na malinie i truskawce środek stosować przed kwitnieniem lub po zbiorze owoców. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,75 l Działa kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza miodówkę gruszową plamistą na gruszy. Może być stosowany z adiuwantem Superam 10 AL (50 ml/100 l cieczy użytkowej). Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,2 l Zwalcza przędziorka chmielowca w uprawie truskawki w gruncie i pod osłonami. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Zwalcza przędziorka chmielowca w uprawie maliny i jeżyny. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 28 dni. l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zwalcza mszyce na jabłoni oraz owocnice na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Zwalcza nasionnicę trześniówkę na czereśni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami co najmniej 7 dni. l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni oraz owocówkę śliwkóweczkę na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami 7 dni. Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami co najmniej 14 dni. Zwalcza miodówkę gruszową na gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,75 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania miodówki gruszowej plamistej w uprawie gruszy. Może być stosowany z adiuwantem Superam 10 AL (50 ml/100 l cieczy użytkowej). Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,2 l Zwalcza przędziorka chmielowca w uprawie truskawki w gruncie i pod osłonami. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Zwalcza przędziorka chmielowca w uprawie maliny i jeżyny. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 28 dni. 1,25 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, najskuteczniej w temperaturze powyżej 15 C. Przeznaczony do zwalczania owocówki jabłkóweczki w sadach jabłoniowych i gruszowych. Stosować zgodnie z sygnalizacją, w fazie rozwojowej jaja szkodnika zwanej czarną główką. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: co najmniej 20 dni. 500 dyspenserów na 1 ha sadu Środek w formie zawieszki (dyspensera) zawierający feromon owocówki jabłkóweczki. Przeznaczony do wabienia i dezorientacji samców szkodnika, a w konsekwencji ograniczenie jego występowania w sadach jabłoniowych. Dyspensery rozwiesić przed lotem motyli lub na początku wylotów. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 109

112 Judo 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l pyretroid ,15 l Środek powierzchniowy, działa kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza mszycę jabłoniową. Zabieg wykonać po wystąpieniu szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Kanemite 150 SC 150 g acekwinocylu w 1 l drażniący substancja z grupy nieklasyfikowanej 1,875 l Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorka owocowca na jabłoni. Stosować po pojawieniu się szkodnika, przy poziomie minimum 20% wylęgniętych larw. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Karate 2,5 WG 25 g lambda-cyhalotryny w 1 kg szkodliwy pyretroid Karate Zeon 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Khoisan 25 EC 25 g deltametryny w 1 l szkodliwy pyretroid 0,3 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, skuteczniej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,15 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,15 l Zwalcza mszyce, omacnicę jarzębiankę i zwójkę różóweczkę na aronii. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza kwieciaka jabłkowca na jabłoni. Opryskiwać po wystąpieniu chrząszczy tuż przed lub w czasie pękania pąków jabłoni, w dni słoneczne przy temperaturze co najmniej 12 C. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Koromite 10 EC 10 g milbemektyny w 1 l szkodliwy związek z grupy makrocyklicznych laktonów 0,75 1,0 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie. Na jabłoni zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorka owocowca oraz pordzewiacza jabłoniowego. Stosować od końca fazy opadania płatków kwiatowych i maksymalnie przez następne 4 tygodnie. Wyższą z zalecanych dawek stosować w przypadku dużej liczebności szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Nie stosować na odmianie Golden Delicious. Na odmianach Gala, Braeburn, Kanzi i Cameo zachować 5-dniowy odstęp, przed i po zastosowaniu innych środków ochrony roślin. Kusti 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l pyretroidy LambdaCe 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy pyretroid Lanmos 20 SP 200 g acetamiprydu w 1 kg związek z grupy pochodnych neonikotynoidów 0,15 l Środek powierzchniowy, działa kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza mszycę jabłoniową. Zabieg wykonać po zaobserwowaniu szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,15 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Zabieg wykonać po zaobserwowaniu szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce, toczyka gruszowiaczka i owocnicę jabłkową na jabłoni; nasionnicę trześniówkę i mszyce na wiśni i czereśni; mszyce na gruszy i śliwie; owocnice śliwowe na śliwie. Przy zwalczaniu mszyc przy dużym nasileniu można środek łączyć z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

113 1 2 3 Lanmos 20 SP cd. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, pryszczarka jabłoniaka, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie i agreście; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Przy zwalczaniu zwójkówek oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca, kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce; misecznika śliwiwego, słonkowca orzechowca oraz dłużynkę leszczynówkę na leszczynie oraz mszyce na orzechu włoskim. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Zwalcza przeziernika malinowca na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zwalcza miodówki gruszowe (plamistą, czerwoną i żółtą), śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca na gruszy. Na śliwie zwalcza misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka, kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce i ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) mszyce, przeziernika porzeczkowca; na agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Madex Max Granulosis Virus (CpGV) 6,24 g w 1 l pozostałe środek biologiczny Milbeknock 10 EC 10 g milbemektyny w 1 l szkodliwy związek z grupy makrocyklicznych laktonów 0,05 l/ha na 1 m wysokości korony w 400 l wody/ha z dodatkiem cukru (0,5 kg na 100 l wody) Działa żołądkowo. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni i gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 10. Odstęp pomiędzy zabiegami: 8 dni. Wykonać do 5 zabiegów na jedno pokolenie szkodnika. 0,75 1,0 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie. Na jabłoni zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorka owocowca oraz pordzewiacza jabłoniowego. Stosować od końca fazy opadania płatków kwiatowych i maksymalnie przez następne 4 tygodnie. Wyższą z zalecanych dawek stosować w przypadku dużej liczebności szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Nie stosować na odmianie Golden Delicious. Na odmianach Gala, Braeburn, Kanzi i Cameo zachować 5-dniowy odstęp, przed i po zastosowaniu innych środków ochrony roślin. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 111

114 Minuet 100 EW 100 g zeta-cypermetryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Miros 20 SP 20% acetamiprydu związek z grupy neonikotynoidów ,3 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, skuteczniej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalcza toczyka gruszowiaczka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce, toczyka gruszowiaczka i owocnicę jabłkową na jabłoni; nasionnicę trześniówkę i mszyce na wiśni i czereśni; mszyce na gruszy i śliwie; owocnice śliwowe na śliwie. Przy zwalczaniu mszyc przy dużym nasileniu można środek łączyć z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie i agreście; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Przy zwalczaniu zwójkówek oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca, kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Zwalcza przeziernika malinowca na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zwalcza miodówki gruszowe (plamistą, czerwoną i żółtą), śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca na gruszy. Na śliwie zwalcza misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownice ciemną, licinka tarninaczka, kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce, ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) mszyce, przeziernika porzeczkowca; na agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. 112 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

115 Mospilan 20 SP 20% acetamiprydu szkodliwy związek z grupy neonikotynoidów kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce, toczyka gruszowiaczka i owocnicę jabłkową na jabłoni; nasionnicę trześniówkę i mszyce na wiśni i czereśni; mszyce na gruszy i śliwie; owocnice śliwowe na śliwie. Przy zwalczaniu mszyc przy dużym nasileniu można środek łączyć z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 113

116 SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Mospilan 20 SP cd Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie i agreście; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Przy zwalczaniu zwójkówek oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca, kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce; misecznika śliwiwego, słonkowca orzechowca oraz dłużynkę leszczynówkę na leszczynie oraz mszyce na orzechu włoskim. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Zwalcza przeziernika malinowca na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zwalcza miodówki gruszowe (plamistą, czerwoną i żółtą), śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca na gruszy. Na śliwie zwalcza misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka, kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce i ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) mszyce, przeziernika porzeczkowca; na agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Movento 100 SC 100 g spirotetramatu w 1 l szkodliwy związek z grupy kwasów tetronowych Ninja 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l pyretroidy Nissorun Strong 250 SC 250 g heksytiazoksu w 1 l związek z grupy triazolidyn 2,25 l Na szkodniki działa poprzez hamowanie biosyntezy tłuszczów. W roślinie działa systemicznie. Na jabłoni zwalcza bawełnicę korówkę i inne gatunki mszyc (mszycę jabłoniową, mszycę jabłoniowo-babkową), czerwce (skorupika jabłoniowego) oraz pryszczarka jabłoniaka. Stosować w okresie od końca kwitnienia do początku opadania owoców (czerwcowe opadanie). Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zabieg wykonać najpóźniej na 4 tygodnie przed introdukcją dobroczynka gruszowego. Na gruszy zwalcza miodówki, mszyce, czerwce (m.in. skorupika jabłoniowego) oraz pryszczarka gruszowca. Stosować w okresie od końca kwitnienia do początku opadania owoców. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,25 l Zwalcza mszyce i nasionnicę trześniówkę na wiśni i czereśni oraz mszyce i czerwce na brzoskwini, moreli i śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,15 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Zabieg wykonywać po wystąpieniu szkodnika. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,4 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Na jabłoni zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorków (owocowca i chmielowca) z wyjątkiem osobników dorosłych. Można stosować łącznie ze środkiem Ortus 05 SC (1,5 l/ha). Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,4 l Zwalcza przędziorka chmielowca na gruszy i truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

117 Ortus 05 SC 5% fenpiroksymatu w 1 l szkodliwy, uczulający, drażniący związek z grupy fenoksypirazoli ,0 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza ruchome stadia przędziorków oraz szpeciele. Zwalcza przędziorka owocowca i chmielowca na gruszy oraz przędziorka owocowca na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,0 1,25 l Zwalcza podskórnika i wzdymacza na gruszy. Środek można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawkach: Ortus 05 SC 1,0 l/ha Slippa l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,0 1,5 l Zwalcza przędziorka owocowca i chmielowca na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,2 1,5 l Zwalcza pordzewiacza jabłoniowego na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,25 1,5 l Zwalcza pordzewiacza śliwowego na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 1,5 l Zwalcza wielkopąkowca porzeczkowego na porzeczce czarnej. Środek można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawkach: Ortus 05 SC 1,5 l/ha Slippa 0,1 l/ha. Środek stosować od początku kwitnienia najpóźniej do pełni kwitnienia. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. 1,0 1,25 l Na truskawce zwalcza roztocza truskawkowca. Środek można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawkach: Ortus 05 SC 1,0 l/ha Slippa l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,5 l Zwalcza przędziorka chmielowca na agreście i malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Zwalcza wielkopąkowca porzeczkowego oraz przędziorka chmielowca na porzeczce białej i czerwonej. Środek można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawkach: Ortus 05 SC 1,5 l/ha Slippa 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na porzeczce czarnej zwalcza przędziorka chmielowca. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. 1,0 1,8 l Zwalcza przędziorki na winorośli. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 2,0 l Zwalcza przędziorka chmielowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Patriot 100 EC 100 g deltametryny w 1 l szkodliwy, drażniący pyretroid Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,075 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza kwieciaka malinowca, mszyce, muszkę plamoskrzydłą (Drosophila suzukii), zwójkę różóweczkę i inne gatunki zwójkówek na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. 0,075 l Zwalcza mszyce na wiśni i czereśni, mszyce i muszkę plamoskrzydłą na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. l Zwalcza mszyce i miodówki na gruszy; nasionnicę trześniówkę i muszkę plamoskrzydłą na wiśni i czereśni; mszyce, muszkę plamoskrzydłana i zwójkę różóweczkę na porzeczce (czarnej, czerwonej i białej) oraz borówce wysokiej; mszyce, omacnicę jarzębiankę i muszkę plamoskrzydłą na aronii; mszyce, pryszczarka namalinka łodygowego i muszkę plamoskrzydłą na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 115

118 SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Piorun 200 SL 200 g acetamiprydu w 1 l pochodna neonikotynoidów Pirimor 500 WG 500 g pirymikarbu w 1 kg toksyczny karbaminian Promanal 60 EC 60% oleju parafinowego nie jest klasyfikowany Pyranica 20 WP 200 g tebufenpiradu w 1 kg szkodliwy związek z grupy pochodnych pirazoli Pyrinex 480 EC 480 g chloropiryfosu w 1 l szkodliwy, drażniący fosforoorganiczny Pyrinex M22 EC 225 g chloropiryfosu metylowego w 1 l fosforoorganiczny Reldan 225 EC 2,25 g chloropiryfosu metylowego w 1 l szkodliwy, drażniący fosforoorganiczny Rumo 30 WG 30% indoksakarbu szkodliwy związek z grupy oksadiazyn l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zwalcza mszyce na jabłoni oraz nasionnicę trześniówkę na czereśni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. Zwalcza owocnice na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni oraz owocówkę śliwkóweczkę na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zwalcza miodówkę gruszową na gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,4 kg Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, w roślinie systemicznie, lepiej w temperaturze powyżej 15 C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 2% (2 l/100 l wody) Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza misecznika śliwowego na śliwie. Zabiegi wykonywać przed kwitnieniem, w fazie białego pąka u śliw, to jest w okresie migracji młodych larw. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,375 0,5 kg Działa kontaktowo. Środek roztoczobójczy, zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorków w sadach jabłoniowych. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,9 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie. Zwalcza kwieciaka truskawkowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 2,25 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie, najskuteczniej w temperaturze C. Na jabłoni zwalcza mszyce. 2,25 2,7 l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, owocnicę jabłkową, miodówkę jabłoniową na jabłoni. 2,7 l Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Nie stosować środka w okresie kwitnienia drzew. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 2,25 l Działa kontaktowo, żołądkowo i gazowo, na roślinie powierzchniowo i wgłębnie, najskuteczniej w temperaturze C. Na jabłoni zwalcza mszyce. 2,25 2,7 l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, owocnicę jabłkową, miodówkę jabłoniową na jabłoni. 2,7 l Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Nie stosować środka w okresie kwitnienia drzew. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,17 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza jaja i larwy owadów. Efekty jego działania widoczne są po 2 5 dniach. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni. Stosować w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj, na kilka dni przed rozpoczęciem wylęgu gąsienic. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 0,17 kg Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 116 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

119 Rumo 30 WG cd. Runner 240 SC 240 g metoksyfenozydu w 1 l nie jest klasyfikowany związek z grupy hydroidów Safran 18 EC 18 g abamektyny w 1 l szkodliwy produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów Sakarb 30 WG 300 g indoksakarbu w 1 kg szkodliwy związek z grupy oksadiazyn Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,17 kg Zwalcza gąsienice zwójkówek na porzeczce czarnej i czerwonej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Zwalcza zwójki (kwasigroneczkę i krzyżóweczkę) na winorośli. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 0,4 l Działa żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, toczyka gruszowiaczka i zwójkówki liściowe na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,5 l Zwalcza owocówkę śliwkóweczkę na śliwie. Do zwalczania owocówek stosować w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,75 l Działa kontaktowo i żołądkowo. Zwalcza miodówkę gruszową plamistą na gruszy. Środek może być stosowany z adiuwantem Superam 10 AL (50 ml/100 l cieczy użytkowej). Stosować po kwitnieniu drzew i zauważeniu pierwszych objawów uszkodzeń. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,5 l Zwalcza przędziorka chmielowca na malinie i jeżynie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 28 dni. 1,2 l Zwalcza przędziorka chmielowca na truskawce w gruncie i pod osłonami. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,17 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Opryskiwać w lecie w okresie wylęgania się gąsienic. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami 10 dni. 0,17 kg Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni. Opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj (na kilka dni przed rozpoczęciem wylęgu gąsienic). Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 117

120 SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Sekil 20 SP 200 g acetamiprydu w 1 kg związek z grupy pochodnych neonikotynoidów kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce, toczyka gruszowiaczka i owocnicę jabłkową na jabłoni; nasionnicę trześniówkę i mszyce na wiśni i czereśni; mszyce na gruszy i śliwie; owocnice śliwowe na śliwie. Przy zwalczaniu mszyc przy dużym nasileniu można środek łączyć z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Na jabłoni zwalcza owocówkę jabłkóweczkę, pryszczarka jabłoniaka, bawełnicę korówkę i ogrodnicę niszczylistkę. Przy zwalczaniu bawełnicy korówki można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Na gruszy zwalcza owocówkę jabłkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 14 dni. Przy zwalczaniu owocówki jabłkóweczki na gruszy oraz ogrodnicy niszczylistki i bawełnicy korówki na jabłoni maksymalna liczba zabiegów 1. Zwalcza pryszczarka jabłoniaka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Na śliwie zwalcza owocówkę śliwkóweczkę. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 2 3 tygodnie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na plantacjach truskawki. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców opryskując rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie i agreście; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Przy zwalczaniu zwójkówek oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca, kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce; misecznika śliwiwego, słonkowca orzechowca i dłużynkę leszczynówkę na leszczynie oraz mszyce na orzechu włoskim. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Zwalcza przeziernika malinowca na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 14 dni. Zwalcza miodówki gruszowe (plamistą, czerwoną i żółtą), śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca na gruszy. Na śliwie zwalcza misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka, kwieciaka pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce i ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) mszyce, przeziernika porzeczkowca; na agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. 118 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

121 Sherpa 100 EC 100 g cypermetryny w 1 l szkodliwy, drażniący pyretroid ,3 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, skuteczniej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza zwójkówki na jabłoni. Stosować przed kwitnieniem na zimujące gąsienice zwójkówek. Zwalcza mszycę jabłoniową i jabłoniowo-babkową na jabłoni. Opryskiwać po pojawieniu się pierwszych kolonii mszyc. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SpinTor 240 SC 240 g spinosadu (Spinozyn A Spinozyn D) w 1 l makrocykliczne laktony Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC 9,17 g pyretryny w 1 l 825,3 g oleju rzepakowego w 1 l nie jest klasyfikowany produkt pochodzenia naturalnego Steward 30 WG 30% indoksakarbu szkodliwy związek z grupy oksadiazyn Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,32 0,4 l Działa kontaktowo i żołądkowo, wykazuje także działanie jajobójcze. Zwalcza muszkę plamoskrzydłą (Drosophila suzukii), wciornastka różówka, zwójkę bukóweczkę, zwójkę siatkóweczkę, zwójkę różóweczkę na borówce wysokiej, truskawce, agreście, malinie, jeżynie, porzeczce czarnej, porzeczce czerwonej, porzeczce białej i żurawinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 10 dni. 15,0 l Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Stosować po wystąpieniu szkodnika. 0,17 kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo. Zwalcza jaja i larwy owadów zjadających liście. Efekty jego działania widoczne są po 2 5 dniach. Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni. Stosować w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj, na kilka dni przed rozpoczęciem wylęgu gąsienic. 0,17 kg Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 3. Odstęp miedzi zabiegami: co najmniej 10 dni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,17 kg Zwalcza gąsienice zwójkówek na porzeczce czarnej i czerwonej. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 1. kg Zwalcza zwójki (kwasigroneczkę i krzyżóweczkę) na winorośli. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 3. Odstęp miedzi zabiegami: co najmniej 10 dni. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW ogłoszenie wydawcy Pierwszy internetowy serwis zawierający aktualne wykazy środków ochrony roślin i programy ochrony, opisy agrofagów ze zdjęciami oraz preparaty je zwalczające. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 119

122 SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Stonkat 20 SP 200 g acetamiprydu w 1 l związek z grupy pochodnych neonikotynoidów Teppeki 50 WG 500 g flonikamidu w 1 kg nie jest klasyfikowany związek z grupy karboksamidów Titan 100 EW 100 g zeta-cypermetryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid Treol 770 EC 770 g oleju parafinowego w 1 l drażniący pozostałe kg Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. W zwalczaniu niektórych szkodników preparat może być łączony z adiuwantem Slippa. Maksymalna liczba zabiegów na poszczególnych roślinach z uwzględnieniem zastosowań małoobszarowych 2. Zwalcza mszyce na jabłoni, wiśni, czereśni, gruszy i śliwie; toczyka gruszowiaczka i owocnicę jabłkową na jabłoni; nasionnicę trześniówkę na wiśni i czereśni oraz owocnice śliwowe na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. kg Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni i gruszy, pryszczarka jabłoniaka, ogrodnicę niszczylistkę i bawełnicę korówkę na jabłoni oraz owocówkę śliwkóweczkę na śliwie. 0,3 kg Zwalcza opuchlaki na truskawce. Zabieg wykonać po zbiorze owoców. Opryskiwać rośliny i glebę pod nimi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika kg Zwalcza zwójki liściowe oraz inne młode gąsienice zjadające liście na gruszy, śliwie, wiśni i czereśni, moreli i brzoskwini, winorośli, borówce amerykańskiej, leszczynie, malinie, porzeczkach oraz agreście. Zwalcza pryszczarka gruszowca na gruszy; mszyce na leszczynie i agreście; pryszczarka namalinka łodygowego na malinie; krzywika porzeczkowiaczka na porzeczkach. Przy zwalczaniu zwójkówek oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 10 dni. Zwalcza pryszczarka borówkowca na borówce wysokiej; kwieciaka malinowca, kistnika malinowca na malinie; pryszczarka porzeczkowiaka liściowego, owocnicę porzeczkową na porzeczkach oraz kwieciaka malinowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: dni. Zwalcza przeziernika malinowca na malinie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami 14 dni. Zwalcza miodówki gruszowe (plamistą, czerwoną i żółtą), śluzownicę ciemną oraz kwieciaka gruszowca na gruszy. Na śliwie zwalcza misecznika śliwowego; na wiśni i czereśni śluzownicę ciemną, licinka tarninaczka, kwiecika pestkowca; na moreli i brzoskwini mszyce; na winorośli i borówce amerykańskiej mszyce, ogrodnicę niszczylistkę; na malinie mszyce, krzywika maliniaczka; na porzeczkach (czarnej, czerwonej i białej) mszyce, przeziernika porzeczkowca; na agreście przeziernika porzeczkowca; na truskawce zmieniki. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Przy zwalczaniu miodówek na gruszy oraz mszyc środek można łączyć z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. 0,14 kg Środek owadobójczy w postaci granul do sporządzania zawiesiny wodnej, o działaniu systemicznym przeznaczony do zwalczania mszyc w sadach jabłoniowych. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 3. Odstęp pomiędzy zabiegami: 21 dni. 0,3 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 C. Zwalcza toczyka gruszowiaczka na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,3 0,4 l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni. 1,5% (1,5 l/100 l wody) 1,75% (1,75 l/100 l wody) Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze powyżej 0 o C. Zwalcza przędziorka owocowca na jabłoni. Opryskiwać od fazy pękania pąków do początku fazy mysiego uszka. Zwalcza misecznika śliwowego na śliwie. Opryskiwać wczesną wiosną w czasie zielonego pąka śliwy. 120 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

123 Vege 240 SC 240 g spirodiklofenu w 1 l szkodliwy związek z grupy kwasów tetronowych ,4 l Działa kontaktowo, na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temperaturze powyżej 10 C. Zwalcza pordzewiacza jabłoniowego, przędziorka owocowca, przędziorka chmielowca na jabłoni. Zwalcza przędziorka owocowca i pordzewiacza śliwowego na śliwie. Zabieg wykonać po kwitnieniu, po przekroczeniu progu szkodliwości. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Vertigo 018 EC 18 g abamektyny w 1 l szkodliwy produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów 0,75 l Działa kontaktowo i żołądkowo. Na jabłoni zwalcza zwójki i pordzewiacza jabłoniowego. Do zwalczania zwójek zaleca się stosować środek w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w dawkach: Vertigo 018 EC 0,675 0,75 l/ha Silwet Gold 0,015%. Maksymalna liczba zabiegów na jabłoni 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 18 dni. Wojownik 050 CS 50 g lambda-cyhalotryny w 1 l szkodliwy, uczulający pyretroid 0,5 0,75 l Na gruszy zwalcza miodówkę gruszową plamistą i wzdymacza gruszowego; na truskawce przędziorka chmielowca. Do zwalczania miodówki gruszowej stosować z adiuwantem Silwet Gold 0,015%. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,75 l Zwalcza roztocza truskawkowca na truskawce. Maksymalna liczba zabiegów na jabłoni 1 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: 7 dni. Zabieg wykonywać po zbiorze owoców. 0,15 l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, lepiej w temperaturze poniżej 20 o C. Zwalcza mszycę jabłoniową na jabłoni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. SZKODNIKI/WYKAZ ZOOCYDÓW Zeus 200 SL 200 g acetamiprydu w 1 l związek z grupy neonikotynoidów Zoom 110 SC 110 g etoksazolu w 1 l nie jest klasyfikowany l Działa kontaktowo i żołądkowo, na roślinie powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Zwalcza mszyce na jabłoni oraz owocnice na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Zwalcza nasionnicę trześniówkę na czereśni. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: co najmniej 7 dni. l Zwalcza owocówkę jabłkóweczkę na jabłoni oraz owocówkę śliwkóweczkę na śliwie. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: co najmniej 7 dni. Zwalcza zwójkówki liściowe na jabłoni Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. Odstęp pomiędzy zabiegami: co najmniej 14 dni. Zwalcza miodówkę gruszową na gruszy. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. 0,45 l Środek przędziorkobójczy o działaniu kontaktowym. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza przędziorka owocowca na jabłoni. Można stosować łącznie z surfaktantem Silwet L Al. w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Oznacza termin, do którego środek może być w użyciu wszystkie środki ochrony roślin zarejestrowane przez MRiRW mogą być stosowane w integrowanej produkcji roślin zgodnie z ich przeznaczeniem. Należy ograniczyć do niezbędnego minimum stosowanie środków bardzo toksycznych dla fauny pożytecznej oraz o długim okresie działania, do których zaliczają się syntetyczne pyretroidy i preparaty fosforoorganiczne. Środki z tych grup chemicznych nie mogą być również stosowane w sadach, do których wprowadzono drapieżne roztocze z rodziny dobroczynkowatych. Syntetyczne pyretroidy stosować, w sytuacjach koniecznych tylko w okresie wiosny (przed kwitnieniem). Z ograniczeniami muszą być również stosowane środki zawierające tiametoksam i chlotianidynę (związki z grupy neonikotynoidów) ze względu na ich wysoką toksyczność dla pszczół i innych owadów zapylających. Preparaty te nie mogą być stosowane w czasie kwitnienia roślin lub chwastów. Zabieg należy wykonać wieczorem po oblocie pszczół. Nie można używać tych środków, w miejscach gdzie pszczoły mają pożytek, np. występuje bardzo duże nasilenie mszyc produkujących spadź. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 121

124 SZKODNIKI/ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE PRZED ZWIERZYNĄ ŁOWNĄ/GRYZONIOBÓJCZE Wykaz środków zabezpieczających rośliny przed zwierzyną łowną oraz środków gryzoniobójczych dopuszczonych do stosowania na roślinach sadowniczych Wykaz zawiera środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu i stosowania decyzjami wydanymi do dnia r. (rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Środki zabezpieczające rośliny przed zwierzyną łowną Środki odstraszające (repelenty) w dużym stopniu ograniczają szkody, lecz nie zapewniają całkowitej ochrony drzew przed uszkodzeniami. Skuteczność ochrony można zwiększyć, stosując dwie metody, np. zabezpieczenia mechaniczne i repelenty lub repelenty i detonacje w okresach zwiększonego zagrożenia drzew. Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, klasa toksyczności Zalecana dawka Właściwości oraz sposób użycia środka Perforowane osłony, siatki 1 szt. na drzewko Założyć na pnie na okres kilku lat. Detonator na gaz propan-butan 1 szt. na 0,5 2 ha Detonacje odstraszające sarny i jelenie. Stosować w ciągu całego roku, zależnie od potrzeby. Mydełka toaletowe kompozycja zapachowa 1 szt. (5 10 g) na drzewko Polecane do odstraszania saren i jeleni w okresie całego roku. Zawiesić opakowane w papier wodoodporny na wysokości 0,5 1,5 m na roślinach lub tuż przy nich. Emol BTX LA 0,155 g benzoesanu denatonium w 1 kg nie jest klasyfikowany związek z grupy pochodnych kwasu benzoesowego Pellacol 10 PA 10% tiuramu szkodliwy związek z grupy dwutiokarbaminianów 1,0 1,5 l na 100 drzew (2 3-letnich) 1,0 l na 100 drzew (2 3-letnich) Osłony plastikowe mogą powodować wzrost zagrożenia ze strony zwójki koróweczki. Środki gryzoniobójcze Repelenty odstraszające zające, dzikie króliki, a także sarny i jelenie. Smarować pnie i podstawy gałęzi szkieletowych drzew w październiku lub listopadzie. Nie pokrywać repelentami całych drzewek. Preparaty stosować na suchą powierzchnię kory, w dni bezdeszczowe, o dodatniej temperaturze powietrza. Warunkiem ich skuteczności jest dokładne zaschnięcie na zabezpieczanej powierzchni. Zabiegi powtarzać jesienią i zimą, każdorazowo po stwierdzeniu, że środek został zmyty w 50%, lub po zauważeniu nowych ogryzień. Przeciętnie smarowanie należy odnawiać co 4 6 tygodni. Często jednak wystarczają 2, a nawet 1 zabieg w sezonie. Gryzonie można skutecznie zwalczać łowiąc je w różnego typu pułapki (stożkowe, kleszczowe, rurkowe itp.) lub zalewając ich nory wodą i wyłapując uciekające zwierzęta. Zalecane jest także ustawienie w sadach wysokich tyczek z poziomą poprzeczką u góry (w liczbie 3 4/ha), celem ułatwienia ptakom drapieżnym polowania na te szkodniki. Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, klasa toksyczności Zalecana dawka na 1 ha Właściwości środka, zwalczane szkodniki oraz sposób użycia środka Polytanol GR 280 g fosforu wapnia w 1 kg bardzo toksyczny ,0 10,0 kg Środek gryzoniobójczy o działaniu gazowym do zwalczania karczownika ziemnowodnego. Stosować jesienią po zbiorze owoców po 2 5 g/3 8 kulek do 1 otworu 1. Otwór szczelnie zatkać pęczkiem trawy i zasypać ziemią. 122 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

125 Ziarno zatrute fosforkiem cynkowym 01 AB 1,3% fosforku cynkowego szkodliwy Pułapki rurkowe, stożkowe i kleszczowe ,5 2,0 kg Środek gryzoniobójczy o działaniu żołądkowym do zwalczania norników i mysz w sadach drzew ziarnkowych i pestkowych. Należy go rozkładać dozownikami ręcznymi lub ciągnikowymi. Przy wykładaniu ręcznym najskuteczniejsze jest umieszczanie zatrutej przynęty bezpośrednio w czynnych norach gryzoni w ilości ziaren (ok. 2 g) w 2 4 otworach na 10 m 2. Można też zatrutą przynętę umieszczać (w ilości 20 g na 100 m 2 ) w stałych punktach w rurkach drenarskich lub w odkrywkach ziemnych o wymiarach 20 x 20 x 20 cm zamaskowanych deską, darnią lub słomą, których powinno być minimum 1 2 na 100 m 2 sadu. Zużycie zatrutej przynęty należy dostosować do nasilenia występowania gryzoni. Przy małej liczebności szkodnika dawka powinna być dwu-, trzykrotnie niższa od maksymalnie zalecanej. Przy klęskowym występowaniu nornika polnego nie należy przekraczać maksymalnych dawek, tylko powtarzać zabiegi po 7 14 dniach (dwa a nawet trzy razy). 2,0 kg Rozkładać dozownikiem ciągnikowym na skraju murawy w sadach towarowych sztuk Umieszczać co m, w rzędach drzew w pobliżu czynnych nor nornika polnego i gryzoni myszowatych, a w przypadku karczownika 1 na przebiegu korytarzy jego nor. Sprawdzać co kilka dni. Po oczyszczeniu zastawiać pułapki ponownie, do momentu aż gryzonie przestaną się łowić. Efektywność zabiegu zwiększa przynęcanie gryzoni (najlepszą przynętą jest owies oraz kawałki buraka lub marchwi) i zamaskowanie pułapek np. słomą. SZKODNIKI/ŚRODKI GRYZONIOBÓJCZE/INNE SUBSTANCJE 1 Otwory nor karczownika są niewidoczne i korytarze należy odszukiwać nakłuwając glebę w rzędach drzew zaostrzoną, metalową laską. Inne substancje i metody stosowane w ochronie sadów przed szkodnikami Nazwa środka (substancje, stosowane metody) Zastosowanie Wprowadzanie drapieżnych roztoczy 1 2 dobroczynka gruszowca Zwalczanie przędziorków, szpecieli. Typhlodormus pyri (w opaskach filcowych lub przenoszenie wraz z gałązkami jabłoni z sadów lub kwater, na których dobroczynek jest obecny) dobroczynka wielożernego Amblyseius andersonii (w wodoodpornych saszetkach rozwieszanych w koronie drzewa) Afik ( 0,3%) l wody/ha 1,5 2,25 l/ha Zwalczanie mszyc w niezwiniętych liściach, larw wciornastków, przędziorków i innych szkodliwych roztoczy. Przestrzegać zasad zawartych w etykiecie. Emulpar 940 EC (0,9 1,2%) ml środka w 100 l wody, 750 l wody/ha 6,75 9,0 l/ha Zwalczanie jaj zimujących przędziorka owocowca na jabłoni, przędziorka chmielowca na truskawce, malinie, porzeczce i innych roślinach. Zwalczanie misecznika śliwowego na drzewach i krzewach owocowych. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 123

126 1 2 Siltac EC (0,15 %) ml środka w 100 l wody/ l wody/ha 1,0 1,5 l/ha Larvanem 1,0 1,5 l/ha Drzewa i krzewy owocowe: zwalczanie mszyc, przędziorków, larw miseczników, ograniczanie liczebności miodówek. Zwalczanie larw chrząszczy z rodzaju ryjkowcowatych, np. opuchlaków (truskawkowca i rudonoga). SZKODNIKI/INNE SUBSTANCJE Pułapki z feromonami Pułapki zapachowe Pułapki lepowe białe żółte niebieskie Monitorowanie dynamiki występowania: - owocówek (jabłkóweczki i śliwkóweczki), - zwójkówek liściowych, - zwójki koróweczki i przeziernika jabłoniowca, - toczyka gruszowiaczka, - skośnika brzoskwiniaczka na brzoskwini, - przeziernika porzeczkowca i przeziernika malinowca na roślinach jagodowych i inne dostępne na rynku europejskim pułapki z feromonami (np. do odławiania pryszczarka jabłoniaka, pryszczarka namalinka łodygowego). Monitorowanie dynamiki występowania ogrodnicy niszczylistki, muszki plamoskrzydłej (Drosophila suzukii). Monitorowanie dynamiki występowania: - owocnic (na jabłoni i śliwie), - kistnika malinowca (na malinie), - kwieciaka malinowca (na truskawce i malinie). Monitorowanie dynamiki występowania: - nasionnicy trześniówki i Ragoletis cingulata, - owocnicy porzeczkowej, - wciornastków. Monitorowanie dynamiki występowania wciornastków. Ecodian CP VP Isomate CTT czerwone Monitorowanie występowania ogłodka jabłoniowca. Dyspensery z feromonem owocówki jabłkóweczki do zwalczania szkodnika metodą dezorientacji samców. Nawozy zawierające siarkę Stosowanie nawozów siarkowych ogranicza występowanie wielkopąkowca porzeczkowego i innych szpecieli (np. przebarwiacza malinowego). Termin stosowania najpóźniej 2 3 tygodnie przed kwitnieniem roślin. reklama 124 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

127 Wykaz środków ochrony roślin zarejestrowanych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w sadach Środki ochrony roślin Szkodniki Bawełnica korówka Chrząszcze Kwieciaki Miodówka jabłoniowa Miodówka gruszowa plamista Acaramik 018 EC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Actara 25 WG G, W, Cz (G, W, Cz) (G, W, Cz) G G G Miodówka gruszowa czerwona G G G Misecznik śliwowy S S S Mszyce J, W, Cz, G, S (M, B) J, W, Cz, G, S (M, B) J, W, Cz, G, S (M, B) J 1 Nasionnica trześniówka Owocnice J, S J,S J,S Owocówka jabłkóweczka J,G J,G J,G Owocówka śliwkóweczka Pędraki, drutowce, opuchlaki Piędzik przedzimek i inne gąsienice Pryszczarki J, G J, G J, G Przędziorki Szkodniki minujące liście J J J Szpeciele Zwójkówki liściowe (G, S, W, Cz, M, B) (G, S, W, Cz, M, B) (G, S, W, Cz, M, B) Skorupik jabłoniowy Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Śluzownica ciemna (G, W, Cz) (G, W, Cz) (G, W, Cz) SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH Affirm 095 SG J, G J, G J, G Alstar Pro 100 EW J J 3 Amarant 05 SC G, S 4, J G, J, S Ammo Super 100 EW J 3 Apacz 50 WG J Apollo 500 SC J 4 Arkan 050 CS J 1 Atilla SP Calypso 480 SC J, J, S, W 2 (Br, M) Cz, W J, S J, G S J 3, G (B, M, W, Cz, S) Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 125

128 SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH Środki ochrony roślin Capex Szkodniki Carpovirusine Super SC Bawełnica korówka Chrząszcze Kwieciaki Miodówka jabłoniowa Miodówka gruszowa plamista Miodówka gruszowa czerwona Catane 800 EC Coragen 200 SC Cyren 480 EC Decis 2,5 EC Decis Mega 50 EW J J Misecznik śliwowy Mszyce S J 1, S (W, Cz) Nasionnica trześniówka (W, Cz) Owocnice S Owocówka jabłkóweczka J J Owocówka śliwkóweczka Pędraki, drutowce, opuchlaki Piędzik przedzimek i inne gąsienice Pryszczarki Przędziorki J, G, 4 Szkodniki minujące liście Szpeciele Zwójkówki liściowe J 7 J Skorupik jabłoniowy Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii W, Cz, S Śluzownica ciemna Decis Ogród 015 EW Delta 50 EC J J J 1, S DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS Dimilin 480 SC J 1 J J J Ecodian CP VP J Envidor 240 SC J, S 4 (Cz, W) J, S Forteca-Pro 018 EC Grom 200 SL G Cz S S S S J Grot 18 EC Imidan 40 WG J, G Isomate CTT Judo 050 CS J 1 Kanemite 150 SC J 4 Karate 2,5 WG Karate Zeon 050 CS J 1 J 1 Khoisan 25 EC J Koromite 10 EC J 4 J Kusti 050 CS J Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

129 Środki ochrony roślin Szkodniki LambdaCe 050 CS Lanmos 20 SP Madex Max Milbeknock 10 EC Minuet 100 EW Bawełnica korówka J Chrząszcze (L) Kwieciaki (G, W, Cz) Miodówka jabłoniowa Miodówka gruszowa plamista Miodówka gruszowa czerwona Misecznik śliwowy (S, L) Mszyce J 1 J, W, Cz, G, S, (Br, M, Wi, O, L) Nasionnica trześniówka Cz, W Owocnice J, S Owocówka jabłkóweczka J, G J, G Owocówka śliwkóweczka S Pędraki, drutowce, opuchlaki Piędzik przedzimek i inne gąsienice Pryszczarki J, G Przędziorki J 4 Szkodniki minujące liście J 3 J 3 Szpeciele J Zwójkówki liściowe (G, W, Cz, Br, M, L) Skorupik jabłoniowy Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Śluzownica ciemna (W, Cz, G) SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH Miros 20 SP J (Wi) (G, W, Cz) J, G, S, W, Cz (M, Br, Wi) J, S J, G J 3 (G, S, W, Cz, M, Br, Wi) W, Cz, G Mospilan 20 SP J (L) (G, W, Cz) (S, L) J, W, Cz, G, S, (Br, M, Wi, Cz, W J, S J, G S J, G J 3 (G, W, Cz, Br, M, L) (W, Cz, G) O, L) Movento 100 SC J, G, (W, Cz, Br, J, G J, G (Br, M, M, S) S) Ninja 050 CS J 1 Nissorun Strong 250 SC J, (G 6) Ortus 05 SC J, G, S 4 J, G, S Patriot 100 EC (W, Cz, S, G) (S, W, Cz) Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 127

130 SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH Środki ochrony roślin Piorun 200 SL Pirimor 500 WG Promanal 60 EC Pyranica 20 WP Pyrinex M22 EC Szkodniki Bawełnica korówka Chrząszcze Kwieciaki Miodówka jabłoniowa Reldan 225 EC Rumo 30 WG Runner 240 SC J Miodówka gruszowa plamista Safran 18 EC Sakarb 30 WP Sekil 20 SP Sherpa 100 EC Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC Steward 30 WG J (L) (G, W, Cz) Miodówka gruszowa czerwona Misecznik śliwowy Mszyce Nasionnica trześniówka Owocnice Owocówka jabłkóweczka Owocówka śliwkóweczka Pędraki, drutowce, opuchlaki Piędzik przedzimek i inne gąsienice G J Cz S J S J S (S, L) J 1 J J J, W, Cz, G, S, (Br, M, Wi, O, L) J J 1 Cz, W J J J, S J J J J J J, G J S S Pryszczarki J, G Przędziorki J Szkodniki minujące liście J 3 J 3 Szpeciele Zwójkówki liściowe J J J J J (G, W, Cz, Br, M, L) J J Skorupik jabłoniowy Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Śluzownica ciemna (W, Cz, G) Stonkat 20 SP J (G, W, Cz) J, S, G, W, Cz, (M, Br, L) W, Cz J, S J, G S J, G J 3 (G, S, W, Cz, M, Br, L) (G, W, Cz) Teppeki 50 WG J Titan 100 EW J J 3 Treol 770 EC Vege 240 SC J, S 4 J, S 4 J, S 128 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

131 Środki ochrony roślin Vertigo 018 EC Wojownik 050 CS Zeus 200 SL Zoom 110 SC Szkodniki Bawełnica korówka Chrząszcze Kwieciaki Miodówka jabłoniowa G Miodówka gruszowa plamista G Miodówka gruszowa czerwona G Misecznik śliwowy Mszyce J 1 J środek polecany zgodnie z aktualnie obowiązującą etykietą J jabłoń, G grusza, S śliwa, Cz czereśnia, W wiśnia, Br brzoskwinia, M morela, L leszczyna, Wi winorośl, O orzech włoski 1 dotyczy tylko mszycy jabłoniowej 2 na wiśni zarejestrowany do zwalczania mszycy wiśniowo-przytuliowej 3 dotyczy toczyka gruszowiaczka 4 dotyczy przędziorka owocowca 5 dotyczy opuchlaków 6 dotyczy przędziorka chmielowca 7 dotyczy zwójki siatkóweczki stosowanie na odpowiedzialność użytkownika Nasionnica trześniówka S Owocnice G Owocówka jabłkóweczka J Owocówka śliwkóweczka S Pędraki, drutowce, opuchlaki Piędzik przedzimek i inne gąsienice Pryszczarki Przędziorki J 4 Szkodniki minujące liście Szpeciele J, G Zwójkówki liściowe J Skorupik jabłoniowy Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Śluzownica ciemna SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W SADACH/ JAGODNIKACH Wykaz środków ochrony roślin zarejestrowanych do zwalczania poszczególnych szkodników lub ich grup w jagodnikach Szkodniki Środki ochrony roślin Gąsienice zjadające liście, zwójkówki Kistnik malinowiec Krzywiki Kwieciaki Mszyce Opuchlaki chrząszcze Pryszczarki Przezierniki Pędraki, drutowce, opuchlaki Przędziorek chmielowiec Roztocz truskawkowiec Wielkopąkowiec porzeczkowy Zmieniki, wciornastki Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Owocnica porzeczkowa Acaramik 018 EC (T, M, Jż) Acetamip 20 SP (Wi, B, L, M, P, A) M (M, P) (M, T) (Wi, B, L, M, P, A) T (Wi, B) (B, P, M) (M, P, A) T P Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 129

132 Szkodniki SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W JAGODNIKACH Środki ochrony roślin Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Affirm 095 SG Gąsienice zjadające liście, zwójkówki (Wi, B, L, M, P, A) (Wi, B, L, M, P, A) Wi Kistnik malinowiec M M Krzywiki (M, P) (M, P) Kwieciaki (M, T) (M, T) Mszyce (Wi, B, L, M, P, A) (Wi, B, L, M, P, A) Opuchlaki chrząszcze T (Wi, B) T (Wi, B) Amarant 05 SC Calypso 480 SC Chlorop-Pro 480 EC Decis Mega 50 EW Decis Ogród 015 EW P (PC, T) (M, Jż) (M, Jż) T T T PC, (B, A, M, Jż, Ż, Ar) PC, (PCz, PB, B, A, M, Jż, T) Pryszczarki (B, P, M) (B, P, M) (P, M, Jż) (M, Jż) Przezierniki (M, P, A) (M, P, A) (P, M, Jż) (M, Jż) Pędraki, drutowce, opuchlaki Przędziorek chmielowiec Roztocz truskawkowiec Wielkopąkowiec porzeczkowy Zmieniki, wciornastki Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii Owocnica porzeczkowa T P T P T (B, A, M, Jż, P, Ar, Ż) (M, Jż, T) Delta 50 EW T PC Envidor 240 SC Forteca-Pro 018 EC Grot 18 EC (PC, M, T) (T, M, Jż) (T, M, Jż) Karate Zeon 050 CS Ar Ar Lanmos 20 SP (Wi, B, M, P, A) M (M, P) (M, T) (Wi, B, M, P, A) T M, P, B (M, P, A) T (P) Miros 20 SP (B, L, M, P, A) M (M, P) (M, T) (B, L, M, P, A) T (B, M, P) (M, P, A) T (P) Mospilan 20 SP (Wi, B, M, P, A) M (M, P) (M, T) (Wi, B, M, P, A) T M, P, B (M, P, A) T (P) 130 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

133 Szkodniki Środki ochrony roślin Nissorun Strong 250 EC Ortus 05 SC Patriot 100 EC Pyrinex 480 SC Rumo 30 WG Safran 018 EC Gąsienice zjadające liście, zwójkówki (P, B, T) (PC, PCz, Wi) Kistnik malinowiec Krzywiki Kwieciaki T T Mszyce (T, P, B, Ar, M) Opuchlaki chrząszcze Pryszczarki M Przezierniki Pędraki, drutowce, opuchlaki Przędziorek chmielowiec T (A, M, P, T, Wi) (M, Jż, T) Roztocz truskawkowiec Wielkopąkowiec porzeczkowy PC, (PB, PCz) Zmieniki, wciornastki Muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii (T, P, B, Ar, M) Owocnica porzeczkowa SZKODNIKI/WYKAZ ŚRODKÓW ZAREJESTROWANYCH W JAGODNIKACH Sekil 20 SP (Wi, B, M, P, A) M (M, P) (M, T) (Wi, B, M, P, A) T M, P, B (M, P, A) T (P) SpinTor 240 SC (B, T, A, M, Jż, P, (B, T, A, M, Jż, P, (B, T, A, M, Jż, P, Ż) Ż) Ż) Steward 30 WG (PC, PCz, Wi) Stonkat 20 SP (B, M, P, A, Wi) M (M, P) (M, T) (B, M, P, A, Wi) (B, M, P) (M, P, A) T (T, Wi,) P Vertigo 018 EC T T środek polecany zgodnie z aktualnie obowiązującą etykietą P porzeczki, PC porzeczka czarna, T truskawka, B borówka wysoka, Wi winorośl, Jż jeżyna, A agrest, M malina, Ż żurawina, PB porzeczka biała, PCz porzeczka czerwona, Ar aronia, L leszczyna stosowanie na odpowiedzialność użytkownika ogłoszenie wydawcy Pierwszy internetowy serwis zawierający aktualne wykazy środków ochrony roślin i programy ochrony, opisy agrofagów ze zdjęciami oraz preparaty je zwalczające. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 131

134 Grupy chemiczne środków ochrony roślin do zwalczania szkodników Tabela zawiera podział środków na grupy pod względem budowy chemicznej i mechanizmu działania na szkodniki opracowany przez IRAC (Insecticide Resistance Action Comitete). Większość z nich działa na układ nerwowy i mięśnie szkodnika (grupy: 1, 3, 4, 5, 6, 9, 22, 28). Preparaty należące do grupy: 10, 15, 18, i 23 to regulatory wzrostu i rozwoju owadów, natomiast grupa 20 i 21 obejmuje środki inhibitory mitochondrialnego transportu elektronów owadów, zakłócające proces oddychania. Zapobieganie selekcji odpornych form szkodnika powinno polegać zarówno na stosowaniu środków należących do różnych grup (podgrup) chemicznych, ale również należy uwzględniać mechanizm działania na szkodnika danego środka ochrony roślin, by uniknąć powstawaniu odporności krzyżowej. GRUPA CHEMICZNA POD WZGLĘDEM MECHANIZMU DZIAŁANIA PODGRUPA POD WZGLĘDEM BUDOWY CHEMICZNEJ SZKODNIKI/GRUPY CHEMICZNE GRUPA CHEMICZNA (GRUPA WG KLASYFIKACJI IRAC) SUBSTANCJA CZYNNA NAZWA HANDLOWA ŚRODKA OCHRONY ROŚLIN GRUPA 1 Inhibitory esterazy acetylocholinowej działanie na układ nerwowy KARBAMINIANY (1A) pirymikarb Pirimor 500 WG ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE (1B) chloropiryfos, chlorpiryfos metylowy, fosmet Chlorop-Pro 480 EC, Cyren 480 EC, Pyrinex 480 EC, Pyrinex M22 EC, Reldan 225 EC Imidan 40 WG GRUPA 3 Modulatory kanału sodowego działanie na układ nerwowy PYRETROIDY i PYRETRYNY (3A) cypermetryna Sherpa 100 EC deltametryna Decis 2,5 EC, Decis Mega 50 EW, Decis Ogród 015 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Khoisan 25 EC, Patriot 100 EC lambda-cyhalotryna pyretryna olej rzepakowy zeta-cypermetryna Arkan 050 CS, Judo 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Kusti 050 CS, LambdaCe 050 CS, Ninja 050 CS, Wojownik 050 CS Spruzit Koncentrat na szkodniki EC Alstar Pro 100 EW, Ammo Super 100 EW, Minuet 100 EW, Titan 100 EW GRUPA 4 Modulatory allosteryczne receptora nikotynowej acetylocholiny działanie na układ nerwowy NEONIKOTYNOIDY (4A) acetamipryd Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Grom 200 SL, Lanmos 20 SP, Miros 20 SP, Mospilan 20 SP, Piorun 200 SL, Sekil 20 SP, Stonkat 20 SP, Zeus 200 SL chlotianidyna tiachlopryd tiametoksam Apacz 50 WG Calypso 480 SC Actara 25 WG GRUPA 5 Aktywatory receptora allosterycznego nikotynowej acetylocholiny-spinosyny działanie na układ nerwowy MAKROCYKLICZNE LAKTONY spinosad SpinTor 240 SC GRUPA 6 Modulatory allosteryczne glutamino-zależne kanału chlorowego avermektyny i milbemektyny działanie na układ nerwowy i mięśnie MAKROCYKLICZNE LAKTONY abamektyna Acaramik 018 EC, Forteca-Pro 018 EC, Grot 18 EC, Safran 18 EC, Vertigo 018 EC benzoesan emamektyny milbemektyna Affirm 095 SG Koromite 10 EC, Milbeknock 10 EC 132 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

135 GRUPA CHEMICZNA POD WZGLĘDEM MECHANIZMU DZIAŁANIA PODGRUPA POD WZGLĘDEM BUDOWY CHEMICZNEJ GRUPA CHEMICZNA (GRUPA WG KLASYFIKACJI IRAC) SUBSTANCJA CZYNNA NAZWA HANDLOWA ŚRODKA OCHRONY ROŚLIN GRUPA 9 Modulatory organów chordontalnych działanie na układ nerwowy KARBOKSAMIDY (9B) flonikamid Teppeki 50 WG GRUPA 10 Inhibitory rozwoju roztoczy regulacja wzrostu i rozwoju TETRAZYNY (10A) heksytiazoks chlofentezyna Nissorun Strong 250 SC, Apollo 500 SC DIFENYLOKSAZOLE (10B) etoksazol Zoom 110 SC GRUPA 15 Inhibitory biosyntezy chityny TYP 0 (Motyle) regulacja wzrostu i rozwoju ACYLOMOCZNIKOWE diflubenzuron Dimilin 480 SC GRUPA 18 Regulatory wzrostu agonista receptora ekdyzonu HYDROIDY metoksyfenozyd Runner 240 SC SUBSTANCJE Z GRUPY NIEKLASYFIKOWANEJ GRUPA 20 Inhibitory kompleksu III (trzeciego) mitochondrialnego transportu elektronów acekwinocyl Kanemite 150 SC SZKODNIKI/GRUPY CHEMICZNE GRUPA 21 Inhibitory kompleksu I (pierwszego) mitochondrialnego transportu elektronów działanie na metabolizm energetyczny AKARYCYDY I INSEKTYCYDY METI (21A) fenoksypirazole fenpiroksymat pirazole tebufenpirad Ortus 05 SC, Amarant 05 SC Pyranica 20 WP GRUPA 22 Blokery napięcio-zależne kanału sodowego działanie na układ nerwowy OKSODIAZYNY (22A) indoksakarb Rumo 30 WG, Sakarb 30 WG, Steward 30 WG GRUPA 23 Inhibitory karboksylazy acetylowej zakłócenia w syntezie lipidów i regulacji wzrostu KWASY TETRONOWE spirotetramat Movento 100 SC spirodiclofen Envidor 240 SC, Vege 240 SC GRUPA 28 Modulatory receptora ryanidyny działanie na układ nerwowy i mięśnie ZWIĄZKI Z GRUPY ATRANILOWYCH DIAMIDÓW atranilowe diamidy Coragen 200 SC GRUPA UN Związki o nieznanym lub niepewnym mechanizmie działania i inne PREPARATY WIRUSOWE Grnulosis Virus CpGV Carpovirusine Super S, Madex Max Baculoviridae Capex OLEJE ROŚLINNE olej parafinowy Catane 800 EC, Promanal 60 EC, Treol 770 EC OLEJE ROŚLINNE GRUPA 3A PYRETRYNY olej rzepakowy pyretryna Spruzit Koncentrat na szkodniki EC ZWIĄZKI NIEORGANICZNE węglan potasu Atilla SP Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 133

136 Rotacja akarycydów Rotacja akarycydów, czyli przemienne ich stosowanie, ma na celu przeciwdziałanie selekcji ras odpornych przędziorków. Nie powinno się więc stosować częściej niż raz w roku akarycydów należących do tej samej grupy (I VI). ZWALCZA GRUPA ŚRODKÓW ZIMOWE JAJA LETNIE MŁODE LARWY OSOBNIKI DOROSŁE GRUPA I Inhibitory rozwoju roztoczy wg IRAC grupa 10 SZKODNIKI/ROTACJA AKARYCYDÓW 10A Tetrazyny Apollo 500 SC Nissorun Strong 250 SC 10B Difenyloksazole Zoom 110 EC Envidor 240 SC Vege 240 SC GRUPA II Inhibitory karboksylazy acetylowej (zakłócenia w syntezie lipidów i regulacji wzrostu) wg IRAC grupa 23 GRUPA III Inhibitory kompleksu III mitochondrialnego transportu elektronów wg IRAC grupa 20 20B Kanemite 150 SC GRUPA IV Inhibitory kompleksu I mitochondrialnego transportu elektronów wg IRAC grupa 21 21A Akarycydy METI Amarant 05 SC Ortus 05 SC Pyranica 20 SP GRUPA V Avermektyny i milbemektyny działanie na system nerwowy i mięśnie (paraliż) wg IRAC grupa 6 Mibeknock 10 EC Koromite 10 EC Acaramik 018 EC Safran 18 EC Vertigo 018 EC Forteca-Pro 018 EC Grot 018 EC GRUPA VI Oleje Catane 800 EC Promanal 60 EC Treol 770 EC zwalcza wg klasyfikacji IRAC MoA Uwaga: W sadach, w których nie przestrzegano zasad właściwej rotacji, niektóre akarycydy mogą wykazywać niższą skuteczność. Zaniechać ich stosowania na 3 lata, w ich miejsce zastosować preparaty z innych grup chemicznych. ogłoszenie wydawcy Książki dla profesjonalistów Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

137 Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków owadobójczych, roztoczobójczych i gryzoniobójczych Nazwa środka Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina, jeżyna Agrest, aronia Borówka wysoka, żurawina Porzeczka Acaramik 018 EC 28 G X X X 3 3 X X X X X BT 96 godz. Acetamip 20 SP L M 14 A ND ND Acetamip New 20 SP L M 14 A ND ND Acetamipryd 20 SP L M 14 A ND ND Actara 25 WG 21 J X X X X X X X X X X BT 14 dni Affirm 095 SG 3 X X X X X X X X X 7 T ND Alstar Pro 100 EW 7 J X X X X X X X X X X T/BT 6 godz. II / 3 dni Amarant 05 SC S X X 7 X X X 21 X X ND Ammo Super 100 EW 7 J X X X X X X X X X X T 6 godz. Apacz 50 WG 21 X X X X X X X X X X T Apollo 500 SC ND J X X X X X X X X X X ND ND Arkan 050 CS 7 J X X X X X X X X X X ND Atilla SP ND G X X X X X X X X X X ND Calypso 480 SC S, 21 BM L X 14 czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 21 A, 5 Ar X ND ND Capex ND J X X X X X X X X X X ND ND Carpovirusine Super SC 1 J X X X X X X X X X X ND ND Catane 800 EC ND ND S X X X X X X X X X ND ND Chlorop-Pro 480 EC X X X X 15 X X X X X X 1 dzień Coragen 200 SC 14 J X X X X X X X X X X ND ND Cyren 480 EC X 21 S X X X X X X X X X T Decis 2,5 EC 7 J X X X X X X X X X X BT 24 godz. SZKODNIKI/KARENCJE, PREWENCJE Decis Mega 50 EW 7 J 7 S 7 X Ar 7 B 7 7 X BT 24 godz. III Decis Ogród 015 EW 7 J X X X 3 X X X X X X BT 24 godz. I Delta 50 EW 7 J 7 S X X 3 X X X 7 X X BT 24 godz. III. DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS 7 J X X X X X X X X X X BT Dimilin 480 SC 14 X X X X X X X X X X ND ND Ecodian CP VP ND J X X X X X X X X X X ND ND Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 135

138 Nazwa środka Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina, jeżyna Agrest, aronia Borówka wysoka, żurawina Porzeczka czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 SZKODNIKI/KARENCJE, PREWENCJE Envidor 240 SC 14 J 14 S 21 X ND ND M X X 14 X X ND ND Forteca-Pro 018 EC 28 G X X X 3 3 X X X X X 96 godz. Grom 200 SL S 14 Cz X X X X X X X X ND ND Grot 18 EC 28 G X X X 3 3 X X X X X 96 godz. Imidan 40 WG 28 X X X X X X X X X X ND Isomate CTT ND J X X X X X X X X X X ND ND Judo 050 CS 7 J X X X X X X X X X X Kanemite 150 SC 30 J X X X X X X X X X X ND Karate 2,5 WG 7 J X X X X X X X X X X Karate Zeon 050 CS 7 J X X X X X 7 Ar X X X X Khoisan 25 EC 7 J X X X X X X X X X X BT 24 godz. III Koromite 10 EC 14 J X X X X X X X X X X T V Kusti 050 CS 7 J X X X X X X X X X X LambdaCe 050 CS 7 J X X X X X X X X X X Lanmos 20 SP M 14 A 14 BR ND ND Madex Max ND X X X X X X X X X X ND Milbeknock 10 EC 14 J X X X X X X X X X X T V Minuet 100 EW 7 J X X X X X X X X X X T 6 godz. Miros 20 SP L M 14 A 14 BR ND ND Mospilan 20 SP M 14 A 14 BR ND ND Movento 100 SC X X X X X X X X ND Ninja 050 CS 7 J X X X X X X X X X X Nissorun Strong 250 SC 28 X X X 3 X X X X X X ND ND Ortus 05 SC S X X 7 14 M 14 A X ND Patriot 100 EC 7 G 7 S 7 X 7 7 M 7 Ar 7 Br 7 7 X T 24godz. Piorun 200 SL S 14 Cz X X X X X X X X 1 dzień Pirimor 500 WG 7 J X X X X X X X X X X ND Promanal 60 EC X ND S X X X X X X X X X ND Pyranica 20 WP 7 J X X X X X X X X X X Pyrinex 480 EC X X X X 15 X X X X X X T 1 dzień Pyrinex M22 EC 21 J X X X X X X X X X X Reldan 225 EW 21 J X X X X X X X X X X T Rumo 30 WG 7 J X X X X X X X 7 7 PCZ 10 BT IV Runner 240 SC 14 J 14 S X X X X X X X X X ND ND Safran 18 EC 28 G X X X 3 3 X X X X X 96 godz. Sakarb 30 WG 7 J X X X X X X X X X X BT IV Sekil 20 SP M 14 A 14 BR ND ND Sherpa 100 EC 14 J X X X X X X X X X X SpinTor 240 SC X X X X A X ND ND 136 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

139 Nazwa środka Jabłoń, grusza Śliwa, morela, brzoskwinia Czereśnia, wiśnia Orzech włoski, leszczyna Karencja 1 w dniach Truskawka Malina, jeżyna Agrest, aronia Borówka wysoka, żurawina Porzeczka czarna kolorowa Winorośl Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC 7 J X X X X X X X X X X BT 30 dni Steward 30 WG 7 J X X X X X X X 7 7 PCZ 10 BT IV Stonkat 20 SP L M 14 A 14 BR ND Teppeki 50 WG 21 J X X X X X X X X X X ND ND Titan 100 EW 7 J X X X X X X X X X X T/BT 6 godz. /3 dni II Treol 770 EC ND J ND S X X X X X X X X X ND ND Vege 240 SC 14 J 14 S X X X X X X X X X ND ND Vertigo 018 EC 28 X X X ND X X X X X X Wojownik 050 CS 7 J X X X X X X X X X X ND Zeus 200 SL S 14 Cz X X X X X X X X ND ND Zoom 110 SC 42 J X X X X X X X X X X ND ND I działa bardzo toksycznie na pszczoły w dawce równej lub wyższej niż 0,66 l/ha II w dawce 0,3 l/ha prewencja wynosi 6 godzin, w dawce powyżej 0,3 l/ha 3 dni (dotyczy Alstar Pro 100 EW, Titan 100 EW) III w dawce równej lub wyższej niż l/ha prewencja wynosi 24 godziny IV działa bardzo toksycznie na pszczoły w dawce powyżej 0,167 kg/ha V działa toksycznie na pszczoły w dawce powyżej 0,75 l/ha od pełni kwitnienia do opadania płatków kwiatowych ND nie dotyczy. SZKODNIKI/KARENCJE, PREWENCJE reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 137

140 Selektywność środków owadobójczych i przędziorkobójczych dla fauny pożytecznej Selektywność w stosunku do: Nazwa handlowa środka drapieżne pluskwiaki dziubałkowate tasznikowate biedronki drapieżne bzygowate siatko- -skrzydłe pasożytnicze błonkoskrzydłe drapieżny roztocz dobroczynek gruszowiec Acaramik 018 EC C/N SZKODNIKI/SELEKTYWNOŚĆ Actara 25 WG S S Apollo 500 SC S S S Calypso 480 SC S/C Capex S S S S S S S Carpovirusine Super SC S Catane 800 EC S/C Coragen 200 SC S Decis 2,5 EC N N N Decis Mega 50 EW N Ecodian CP VP S S S S S S S Envidor 240 SC S S/C Isomate CTT S S S S S S S Madex Max Mospilan 20 SP Movento 100 SC S S S/C Ortus 05 SC N/C S/C Pirimor 500 WG S/C S S S S S S/C Promanal 60 EC S/C Runner 240 SC S S/C Steward 30 WG S/C Sherpa 100 EC N N Treol 770 EC Zoom 110 SC S/C S/C S środek selektywny, N środek nieselektywny, C środek częściowo selektywny brak informacji o selektywności 138 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

141 Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni Nazwa szkodnika Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 5 ha Próg zagrożenia PĘDRAKI (PRZED ZAŁOŻENIEM SADU) PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC PRZĘDZIORKI (PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC I PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC) wiosna koniec kwietnia 1 pędrak na 2 m 2 powierzchni pola lub lato koniec sierpnia okres bezlistny drzew (faza 1) różowy pąk (faza 5) koniec kwitnienia (faza 7) pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach: 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2, sprawdzać na obecność pędraków przejrzeć po jednej 2 3-letniej gałęzi z 40 drzew, sprawdzać na obecność zimowych jaj przędziorka owocowca przejrzeć po 1 rozetce liściowo-kwiatowej w środku korony z 40 drzew (razem ok. 200 liści), sprawdzać na obecność form ruchomych przędziorków i dalej co dni przejrzeć po 1 rozetce liściowo-kwiatowej w środku korony z 40 drzew (razem ok. 200 liści) skala 5-stopniowa 1 : 0 i 1 nie zwalczać przed kwitnieniem, 2 wykonać lustrację w fazie różowego pąka, 3 i 4 niezbędny zabieg przed kwitnieniem (dotyczy tylko przędziorka owocowca) średnio 3 i więcej form ruchomych (larw i osobników dorosłych) na 1 liść jak wyżej SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA PORDZEWIACZ JABŁONIOWY II połowa lipca i później okres bezlistny faza 1 (metoda dla profesjonalistów) początek różowego pąka co dni przejrzeć po 5 liści z drzewa, z zewnętrznej części korony z 40 drzew (razem ok. 200 liści) pobrać po jednym pędzie jednorocznym z 20 losowo wybranych drzew. Na każdym przejrzeć po 10 pąków (jako pierwszy sprawdzać 5. pąk od wierzchołka) lub przejrzeć po jednym pędzie dwuletnim na 20 losowo wybranych drzewach z 10 losowo wybranych drzew każdej odmiany przejrzeć minimum po jednej rozecie od połowy czerwca do połowy sierpnia co 2 tygodnie przejrzeć po 10 liści z 20 drzew (do połowy lipca liście pobierać ze środkowej części rozet lub długopędów, później z części wierzchołkowej), szpeciele liczyć na dolnej stronie liścia, u jego podstawy, wokół nerwu głównego, na powierzchni ok. 1 cm 2 KWIECIAK okres bezlistny (faza 2) przejrzeć po 10 pąków na krótkopędach JABŁKOWIEC 2 z 40 drzew (razem 400 pąków) na obecność uszkodzeń strząsać chrząszcze z 35 losowo wybranych drzew (po 1 gałęzi z drzewa), na płachtę entomologiczną o wymiarach 0,4 m 0,6 m okres kwitnienia przejrzeć po 10 kwiatostanów z 20 losowo wybranych drzew średnio 5 7 i więcej ruchomych form przędziorków na 1 liść (przędziorka chmielowca zwalczamy przy niższym progu 3 osobniki/ liść) średnio 20 osobników na 1 pąk lub średnio 50 osobników na 10 cm bieżących pędu średnio 50 osobników na 1 rozetę od 20 do 40 osobników na 1 cm 2 liścia 60 pąków ze śladami uszkodzeń powodowanych przez chrząszcze w próbie 400 pąków 5 10 chrząszczy z 35 gałęzi, zależnie od spodziewanej intensywności kwitnienia 15% uszkodzonych pąków oznacza, że w roku następnym zwalczanie będzie konieczne Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 139

142 SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE; INNE GATUNKI GĄSIENIC OWOCNICA JABŁKOWA BAWEŁNICA KORÓWKA MSZYCE MSZYCA JABŁONIOWO- -BABKOWA MSZYCA JABŁONIOWA MIODÓWKA JABŁONIOWA TOCZYK GRUSZOWIACZEK PASYNEK JABŁONIK OWOCÓWKA JABŁKÓWECZKA zielony pąk (faza 4) przejrzeć po 10 rozet liściowo-kwiatowych z 20 drzew (razem 200) na obecność gąsienic 6 gąsienic zwójkówek w próbie 200 rozet różowy pąk (faza 5) jak wyżej jak wyżej od połowy czerwca do połowy września, co 2 tygodnie od połowy sierpnia do zbioru owoców, co 2 tygodnie okres różowego pąka kwiatowego do końca kwitnienia (fazy 5 7) przed i po kwitnieniu i dalej systematycznie co tydzień ukazywanie się pierwszych liści (faza 3) po kwitnieniu (faza 7) i dalej co 2 tygodnie do połowy lipca po kwitnieniu (faza 7) koniec czerwca i później po wylęgnięciu się larw, zwykle na początku zielonego pąka kwiatowego (fazy 3 4) od połowy do końca czerwca koniec sierpnia od połowy do końca czerwca koniec sierpnia na początku maja zawiesić pułapki z feromonem obserwacje prowadzić do połowy sierpnia początek czerwca i dalej co 1 2 tygodnie do końca sierpnia okres zbiorów przejrzeć po 20 pędów z 20 drzew (razem 400) na obecność gąsienic przejrzeć po 20 kolejnych owoców z 20 drzew (razem 400) na obecność uszkodzeń; jednocześnie rejestrować uszkodzenia powodowane przez owocówkę jabłkóweczkę przejrzeć po 20 liści i 20 owoców z 20 drzew (razem 400 liści i 400 owoców) na obecność uszkodzeń przed kwitnieniem zawiesić białe pułapki lepowe do odłowu owadów dorosłych owocnic, sprawdzać co dwa dni, stosować jedną pułapkę na odmiany o podobnej porze kwitnienia przejrzeć pnie, konary oraz odrosty korzeniowe na 50 drzewach przejrzeć po 20 pąków z 10 drzew (razem 200 pąków) obejrzeć ulistnienie 50 losowo wybranych drzew obejrzeć po 3 długopędy na 50 losowo wybranych drzewach (razem 150 długopędów) jak wyżej przejrzeć po 10 pąków lub rozet z 20 drzew (razem 200) na obecność larw miodówki przejrzeć po 40 liści na 10 drzewach (razem 400) na obecność min toczyka przejrzeć po 40 liści na 10 drzewach (razem 400) na obecność min toczyka przejrzeć po 40 liści na 10 drzewach (razem 400) na obecność min pasynka przejrzeć po 40 liści na 10 drzewach (razem 400) na obecność min pasynka sprawdzać pułapki 2 3 razy w tygodniu, notować liczbę motyli i usuwać je z pułapki przejrzeć po 20 zawiązków lub owoców na 25 drzewach (razem 500 zawiązków lub owoców) przejrzeć 1000 owoców pędów zasiedlonych przez gąsienice w próbie 400 pędów 4 8 owoców ze świeżymi uszkodzeniami w próbie 400 owoców 4 gąsienice/400 liści lub 4 8 owoców uszkodzonych w próbie 400 owoców średnio 20 osobników na 1 pułapkę 2 drzewa z koloniami żywych mszyc w próbie 50 drzew 10 pąków z mszycami w próbie 200 pąków, a jeżeli występuje tylko mszyca jabłoniowo-zbożowa zwalczanie jest konieczne, gdy zasiedlonych jest ponad 100 pąków 1 drzewo z koloniami mszyc w próbie 50 drzew 15 pędów z koloniami mszyc w próbie 150 pędów jak wyżej 60 rozet z miodówką w próbie 200 rozet 40 min na 400 liści, zwalczać w okresie lotu drugiego pokolenia 400 min na 400 liści, zwalczanie konieczne wiosną następnego roku min na 400 liści, zwalczać w okresie lotu drugiego pokolenia min na 400 liści, zwalczanie konieczne wiosną następnego roku obecność w pułapce w ciągu 3 4 kolejnych dni większej liczby motyli (średnio 5 i więcej motyli w ciągu jednej doby) 10 jaj lub świeżych wgryzów w próbie 500 zawiązków 10 uszkodzonych owoców (1%), zwalczać w następnym roku 140 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

143 ZNAMIONÓWKA STARKA (TARNIÓWKA) okres bezlistny drzew (faza 1) różowy pąk (faza 5) obejrzeć korony 50 drzew na obecność złóż jaj przejrzeć po 5 rozet liściowo-kwiatowych w środku korony z 40 drzew (razem 200) na obecność gąsienic po stwierdzeniu złóż jaj wykonać lustrację w fazie różowego pąka 4 gąsienice w próbie 200 rozet koniec lipca, pierwsza połowa sierpnia przejrzeć ulistnienie na 50 losowo wybranych drzewach 2 3 drzewa z obecnością gąsienic 1 Skala pokrycia pędów jajami przędziorków: 0 jaja nie występują, 1 bardzo małe (trudno zauważyć, pojedyncze jaja), 2 umiarkowane (grupy jaj o średnicy ok. 0,5 cm), 3 silne (grupy jaj o średnicy od 0,5 cm do 1 cm), 4 bardzo silne (czerwone plamki o średnicy większej niż 1 cm). 2 Lustrację wykonać w słoneczny dzień przy temperaturze wyższej niż 10 o C, w miejscach największego zagrożenia w sąsiedztwie lasów, żywopłotów i zadrzewień. Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy Nazwa szkodnika Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha Próg zagrożenia SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA OKRES BEZLISTNY PĘDRAKI (PRZED ZAŁOŻENIEM SADU) wiosna koniec kwietnia lub lato koniec sierpnia pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2, sprawdzać na obecność pędraków 1 pędrak na 2 m 2 powierzchni pola KWIECIAK GRUSZOWIEC luty marzec przejrzeć po 10 pąków kwiatowych z 10 drzew (razem 100 pąków) na obecność jaj lub larw 10 uszkodzonych pąków kwiatowych KWIECIAK JABŁKOWIEC nabrzmiewanie pąków strząsać chrząszcze z 35 losowo wybranych drzew (po 1 gałęzi z drzewa), na płachtę entomologiczną o wymiarach 0,4 m 0,6 m 5 10 chrząszczy strząśniętych z 35 gałęzi MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA WZDYMACZ GRUSZOWY, PODSKÓRNIK GRUSZOWY luty, marzec lub początek kwietnia, zależnie od pogody, po 3 4-dniowym ociepleniu luty marzec (metoda dla profesjonalistów) strząsać owady dorosłe miodówek z 35 losowo wybranych drzew (po jednej gałęzi z drzewa) pobrać po jednym jednorocznym lub dwuletnim pędzie z 10 losowo wybranych drzew ponad 15 dorosłych miodówek strząśniętych z 35 gałęzi. Przy nieznacznym przekroczeniu progu zagrożenia sprawdzić liczebność jaj i larw szkodnika tuż przed kwitnieniem grusz. Przy 4 5-krotnym przekroczeniu progu zagrożenia wykonać zabieg w okresie bezlistnym, nie później jednak niż na początku kwietnia średnio 5 osobników wzdymacza na pąk pędu jednorocznego lub 20 osobników na 10 cm bieżących pędu dwuletniego i/ lub obecność podskórnia na 20% pąków PRZED KWITNIENIEM OWOCNICA GRUSZOWA początek białego pąka koniec kwitnienia przed kwitnieniem zawiesić białe tablice lepowe do odłowu owadów dorosłych owocnicy, sprawdzać co 2 dni 20 osobników dorosłych na pułapkę Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 141

144 MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA kilka dni przed spodziewanym kwitnieniem przejrzeć 50 gałązek z pąkami kwiatowymi (dł. ok. 20 cm) pobranych losowo po 1 z drzewa obecność jaj i larw na ponad 5 pędach MIODÓWKA CZERWONA trzecia dekada kwietnia strząsać owady dorosłe miodówki z 35 losowo wybranych drzew (po 1 gałęzi z drzewa) w młodych sadach 2 3 osobniki dorosłe strząśnięte z 35 gałęzi SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA WZDYMACZ GRUSZOWY PODSKÓRNIK GRUSZOWY MIODÓWKA CZERWONA MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA kwietnia, 1 15 maja kilka dni przed kwitnieniem połowa maja maj czerwiec zawiesić 3 żółte tablice lepowe do odłowu dorosłych miodówek przeglądać po każdym z wymienionych okresów przejrzeć minimum 10 rozet kwiatowych (po jednej z 10 losowo wybranych drzew) PO KWITNIENIU w młodych nasadzeniach przejrzeć wszystkie pędy na 100 losowo wybranych drzewach, w starszych ocenić wizualnie obecność szkodnika przeglądać co 10 dni po 25 najmłodszych pędów (dł. 20 cm każdy), pobranych losowo po 1 z drzewa, na obecność jaj i larw w młodych sadach więcej niż 3 osobniki/tablicę/15 dni, w starych sadach zwalczać przy masowym występowaniu szkodnika średnio 30 osobników wzdymacza na rozetę średnio 100 osobników podskórnika na rozetę w młodych sadach 5 10% uszkodzonych pędów (z jajami lub larwami szkodnika), w starszych masowe występowanie szkodnika obecność jaj i larw na co najmniej 3 5 pędach WZDYMACZ GRUSZOWY czerwiec wrzesień co 3 tygodnie przejrzeć liście na 20 losowo wybranych drzewach 50% uszkodzonych liści PODSKÓRNIK GRUSZOWY tuż po kwitnieniu czerwiec sierpień dokonać wizualnej oceny obecności szkodnika na 100 losowo wybranych drzewach obecność uszkodzonych liści na 20 drzewach obecność uszkodzonych liści na 50 drzewach zwalczanie wykonać wiosną następnego roku PRYSZCZAREK GRUSZOWIEC maj czerwiec w młodych sadach, na 20 losowo wybranych drzewach przeglądać liście na wierzchołkach pędów. Do monitorowania lotu much pomocne są żółte tablice lepowe. 10% uszkodzonych liści wierzchołkowych PRZĘDZIORKI czerwiec lipiec co 14 dni przeglądać 100 liści (po 5 liści z 20 losowo wybranych drzew) w czerwcu ponad 7, później ponad 10 form ruchomych na 1 liść PACIORNICA GRUSZOWIANKA koniec maja początek czerwca przeglądać po 10 zawiązków z 20 losowo wybranych drzew (razem 200), każdej odmiany 20 uszkodzonych zawiązków zwalczanie wykonać wiosną następnego roku, w okresie lotu muchówek KWIECIAK GRUSZOWIEC początek czerwca strząsać chrząszcze z 35 losowo wybranych drzew (po 1 gałęzi z drzewa) 5 chrząszczy kwieciaka strząśniętych z 35 gałęzi MSZYCE czerwiec lipiec co 14 dni wykonać lustracje na obecność kolonii mszyc liczne kolonie mszyc 142 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

145 Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników śliwy Nazwa szkodnika Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha Próg zagrożenia PĘDRAKI (PRZED ZAŁOŻENIEM SADU) wiosna koniec kwietnia lub lato koniec sierpnia pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2, sprawdzać na obecność pędraków 1 pędrak na 2 m 2 powierzchni pola MISECZNIK ŚLIWOWY okres nabrzmiewania pąków przejrzeć po 5 gałęzi długości 30 cm (ich dolną stronę) na 20 losowo wybranych drzewach, na obecność larw misecznika MSZYCE kwiecień lipiec co 14 dni przeglądać ulistnienie na 50 losowo wybranych drzewach OWOCNICA ŻÓŁTOROGA I JASNA PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC biały pąk kwiatowy do końca kwitnienia okres bezlistny drzew przed kwitnieniem zawiesić białe pułapki lepowe do odłowu owadów dorosłych, sprawdzać co 2 3 dni przejrzeć po jednej 2 3-letniej gałęzi z 40 drzew, na obecność zimowych jaj przędziorka owocowca 30 larw na 1 odcinek gałęzi długości 30 cm 1 drzewo z koloniami mszyc 80 owadów dorosłych odłowionych na 1 pułapkę do końca kwitnienia skala 5-stopniowa: 0 i 1 nie zwalczać przed kwitnieniem, 2 wykonać lustrację w fazie białego pąka, 3 i 4 niezbędny zabieg przed kwitnieniem SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA biały pąk, koniec kwitnienia do końca czerwca co dni przejrzeć po 5 liści z 40 losowo wybranych drzew (razem 200) średnio 3 i więcej form ruchomych przędziorków na 1 liść lipiec i dalej co dni przejrzeć po 5 liści z 40 losowo wybranych drzew (razem 200) średnio 5 7 i więcej form ruchomych przędziorków na 1 liść PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC szczególnie druga połowa lipca przejrzeć po 5 liści z 40 losowo wybranych drzew (razem 200) 5 7 form ruchomych przędziorków na 1 liść PORDZEWIACZ ŚLIWOWY okres bezlistny (metoda dla profesjonalistów) z 20 losowo wybranych drzew pobrać po 1 pędzie i policzyć zimujące samice. Na pędach jednorocznych przejrzeć pąki, na starszych również fałdy i spękania skórki 10 osobników/1pąk lub 20 osobników/10 cm bieżących pędu zwalczać przed kwitnieniem od połowy maja do połowy lipca co 14 dni pobrać po 10 liści z 20 drzew i przejrzeć pod binokularem na każdym liściu 1 cm dolnej powierzchni w pobliżu nerwu głównego 5 20 osobników na 1 cm 2 liścia OWOCÓWKA ŚLIWKÓWECZKA pułapki z feromonem zawiesić w sadzie w pierwszej połowie maja sprawdzać pułapki co 2 3 dni, każdorazowo należy usunąć za pomocą pęsety lub ostro zaostrzonego patyka odłowione motyle, a ich liczbę zapisać w notatniku kilkanaście i więcej motyli odłowionych w pułapkę w ciągu kilku kolejnych dni. Zabiegi należy wykonać w okresie licznych wylotów motyli i składania jaj początek czerwca i dalej co 1 2 tygodnie do końca sierpnia przejrzeć po 20 zawiązków z 20 drzew (razem 400) 1 2 świeże jaja lub świeże wgryzy w próbie 100 owoców Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 143

146 PIĘDZIK PRZEDZIMEK, ZWÓJKÓWKI I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE zielony pąk lub początek białego pąka przejrzeć po 10 rozet liściowych z 20 drzew (razem 200) 6 gąsienic w próbie 200 rozet 1 stopień pokrycia pędów jajami przędziorków: 0 jaja nie występują, 1 bardzo małe (trudno zauważyć, pojedyncze jaja) 2 umiarkowane (grupy jaj o średnicy około 0,5 cm), 3 silne (grupy jaj o średnicy od 0,5 cm do 1 cm), 4 bardzo silne (czerwone plamki o średnicy większej niż 1 cm) SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni Nazwa szkodnika PĘDRAKI (PRZED ZAŁOŻENIEM SADU) MSZYCA CZEREŚNIOWA Termin lustracji wiosna koniec kwietnia lub lato koniec sierpnia kwiecień lipiec Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2, sprawdzać na obecność pędraków co 14 dni przeglądać ulistnienie 50 losowo wybranych drzew Próg zagrożenia 1 pędrak na 2 m 2 powierzchni pola 1 drzewo z koloniami mszyc w próbie 50 drzew LICINEK TARNINACZEK ŚLUZOWNICA CIEMNA KWIECIAK PESTKOWIEC NASIONNICE OGRODNICA NISZCZYLISTKA CHRABĄSZCZ MAJOWY nabrzmiewanie i pękanie pąków kwitnienie czerwiec sierpień koniec kwitnienia od końca maja do pierwszej dekady lipca czerwiec lipiec maj czerwiec wizualny przy pomocy binokularu przejrzeć po 20 pąków z 10 losowo wybranych drzew (razem 200) na obecność gąsienic wizualny przejrzeć po 20 rozet kwiatowych na 10 losowo wybranych drzewach (razem 200) na obecność uszkodzeń co 14 dni przeglądać po 10 liści z 20 losowo wybranych drzew (razem 200) strząsać chrząszcze z 35 losowo wybranych drzew (po 1 gałęzi z drzewa), na płachtę entomologiczną o wymiarach 0,4 m x 0,6 m żółte pułapki lepowe do odłowu owadów dorosłych nasionnic, sprawdzać co 2 dni przejrzeć ulistnienie na 40 losowo wybranych drzewach oraz glebę pod nimi wizualny obszar całego sadu na obecność chrząszczy chrabąszcza 10 pąków z gąsienicami 5% uszkodzonych kwiatów konieczność zwalczania w następnym sezonie 40 larw szkodnika w próbie 200 liści 5 chrząszczy strząśniętych z 35 gałęzi średnio 2 muchy odłowione na 1 pułapkę obecność licznych chrząszczy obecność licznych chrząszczy PRZĘDZIORKI (OWOCOWIEC, CHMIELOWIEC I GŁOGOWIEC) czerwiec lipiec przejrzeć po 5 liści z 40 losowo wybranych drzew (razem 200) 5 7 form ruchomych na 1 liść ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE zielony pąk lub początek białego pąka przejrzeć po 10 rozet liściowych z 20 drzew (razem 200) 6 gąsienic na 200 rozetach PTAKI (SZPAK, KWICZOŁ, GAWRON, KAWKA) okres dojrzewania owoców wizualny obszar całego sadu na obecność tych gatunków liczne stada ptaków nalatujące do sadu 144 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

147 Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki Nazwa szkodnika Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha Próg zagrożenia PRZED SADZENIEM ROŚLIN PĘDRAKI, DRUTOWCE, LARWY OPUCHLAKÓW PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC przed założeniem plantacji 1 tydzień przed i tuż przed kwitnieniem po pełni kwitnienia i dalej co dni po zbiorze owoców i dalej co 2 tygodnie pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2, sprawdzać na obecność larw szkodników W TRAKCIE PROWADZENIA PLANTACJI 4 próby po 50 wyrośniętych liści (po 1 liściu z rośliny), sprawdzać na obecność form ruchomych przędziorka 1 pędrak lub drutowiec lub 10 larw opuchlaków na 2 m 2 powierzchni pola 2 stadia ruchome przędziorka na 1 listek liścia złożonego 2 3 stadia ruchome przędziorka na 1 listek liścia złożonego 5 stadiów ruchomych przędziorka na 1 listek liścia złożonego SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA KWIECIAK MALINOWIEC 1, 2 tygodnie i tuż przed kwitnieniem oraz na początku kwitnienia 4 próby po 50 kwiatostanów (strząsać chrząszcze z losowo wybranych kwiatostanów na podstawioną płytkę); Sprawdzić też obecność pierwszych uszkodzonych pąków kwiatowych 2 chrząszcze na 200 kwiatostanów ZMIENIK LUCERNOWIEC I INNE ZMIENIKI na odmianach powtarzających kwitnienie 1 3 razy tuż przed i w czasie kwitnienia, w sterowanej uprawie przez cały okres kwitnienia co dni 4 próby po 50 kwiatostanów (strząsać larwy i dorosłe zmieniki z losowo wybranych kwiatostanów na podstawioną płytkę) 1 osobnik na 25 kwiatostanów ROZTOCZ TRUSKAWKOWIEC 1 tydzień i tuż przed kwitnieniem, po pełni kwitnienia i podczas wzrostu owoców 4 próby po 25 najmłodszych zwiniętych jeszcze liści (sprawdzać pod binokularem lub lupą) na obecność stadiów ruchomych roztocza stwierdzenie nawet pojedynczych roztoczy tuż przed kwitnieniem, później 1 osobnik na 1 listek liścia złożonego po zbiorze owoców i dalej co 2 tyg. 2 3 osobniki na 1 listek liścia złożonego WCIORNASTEK ZACHODNI WCIORNASTEK RÓŻÓWEK przed kwitnieniem i dalej systematycznie co tydzień aż do zbioru owoców, szczególnie na odmianach owocujących w drugiej połowie lata zawieszać żółte lub niebieskie tablice lepowe i sprawdzać 1 raz w tygodniu notując liczbę osobników wciornastka obecność 1 2 osobników na tablicy kilka, kilkanaście osobników na tablicy CHRZĄSZCZE OPUCHLAKÓW w maju i czerwcu po zbiorze owoców (lipiec) sprawdzić obecność słabszych więdnących roślin i larw pod nimi. Sprawdzić obecność liści uszkodzonych przez chrząszcze oraz samych chrząszczy na i pod roślinami brak brak Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 145

148 Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA Nazwa szkodnika WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha Próg zagrożenia koniec marca, kwiecień przed kwitnieniem po kwitnieniu i dalej, co 2 tygodnie aż do zbioru owoców, po zbiorze owoców i dalej co 2 tygodnie w okresie jesienno- -zimowym i/lub w okresie prześwietlania krzewów wiosną wykonywać przynajmniej 1 2 lustracje plantacji na obecność galasowatych pąków zasiedlonych przez szpeciele, na plantacjach do 2 ha przejrzeć wszystkie krzewy, na większych obserwacje prowadzić w co drugim lub co trzecim rzędzie na całej ich długości wiosną sprawdzić liście na pędach tuż nad ziemią każdorazowo określić liczebność szkodnika na 200 losowo wybranych liściach z 200 krzewów wyciąć u podstawy po jednym jednorocznym pędzie, każdy przeciąć wzdłuż w celu stwierdzenia obecności uszkodzeń i/lub gąsienic pojawienie się na plantacji pierwszych uszkodzonych pąków 2 stadia ruchome przędziorka/liść 3 stadia ruchome przędziorka/liść 5 stadiów ruchomych przędziorka/liść 10% uszkodzonych pędów z wyjedzonym rdzeniem lub gąsienicą szkodnika druga połowa maja, czerwiec, lipiec w połowie maja zawiesić pułapki z feromonem, przynajmniej 1 2 sztuki na każde 2 3 ha plantacji i systematycznie co 3 4 dni kontrolować liczbę odławianych motyli średnio 15 odłowionych motyli/ pułapkę PRYSZCZAREK PORZECZKOWIEC PĘDOWY PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK KWIATOWY PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK LIŚCIOWY lustracje wykonać w okresie jesienno- -zimowym, w czerwcu oraz po zbiorze owoców podczas kwitnienia, prognoza na następny sezon tuż po kwitnieniu oraz w czerwcu i w lipcu każdorazowo przejrzeć 200 jednorocznych, losowo wybranych pędów i sprawdzić obecność uszkodzeń i larw przejrzeć 100 losowo wybranych kwiatostanów przejrzeć 200 losowo wybranych pędów i sprawdzić obecność larw na najmłodszych liściach 10 uszkodzonych pędów (ślady żerowania larw pod skórką) 10 uszkodzonych pąków kwiatowych; zabieg wykonać przed kwitnieniem w roku przyszłym 20 zasiedlonych wierzchołków ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA I INNE ZWÓJKI okres wczesnowiosenny przejrzeć 200 losowo wybranych pędów obecność zimujących jaj zwójki różóweczki w złożach na 10 pędach, zwalczać tuż przed kwitnieniem pod koniec kwitnienia przejrzeć 200 losowo wybranych wierzchołków pędów 20 wierzchołków z uszkodzonymi liśćmi OWOCNICA PORZECZKOWA w czasie kwitnienia zawiesić żółte lub białe tablice lepowe i sprawdzić odławiające się owady brak w czerwcu sprawdzić obecność uszkodzonych owoców brak KRZYWIK PORZECZKOWIACZEK przy temp. powyżej 10 C od początku nabrzmiewania pąków, 1 2 razy w ciągu 2 3 tygodni sprawdzić obecność uszkodzonych pąków (wyjedzone wnętrze) na 100 pędach pobranych po jednym z krzewu 5% pędów z uszkodzonymi pąkami, dodatkowo wskazany zabieg w okresie pękania pąków w roku następnym 146 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

149 BRZĘCZAK PORZECZKOWY, PIŁECZNICA AGRESTOWA w maju i w czerwcu sprawdzić liście na obecność żerujących larw obecność nawet pojedynczych larw MSZYCE CZERWIEC PORZECZKOWY od początku wegetacji, co 2 tygodnie do zbioru owoców w maju i w czerwcu każdorazowo przejrzeć 200 losowo wybranych pędów przeglądać pędy, sprawdzić obecność szkodnika pod delikatnym nalotem woskowym Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników maliny Nazwa szkodnika Termin lustracji Sposób lustracji i wielkość próby na kwaterę ok. 1 ha 10% zasiedlonych pędów brak Próg zagrożenia CHRABĄSZCZ MAJOWY, OGRODNICA NISZCZYLISTKA przed założeniem plantacji: wiosną (koniec kwitnienia) lub w lecie (koniec sierpnia) pobrać próbki gleby z 32 dołków, o wymiarach 25 cm x 25 cm, głębokości 30 cm, powierzchni 2 m 2 1 pędrak/2 m 2 powierzchni pola SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA KISTNIK MALINOWIEC 1 2 i 3 tygodnie przed kwitnieniem, sprawdzić także obecność charakterystycznych uszkodzeń blaszki liściowej przez chrząszcze 4 próby po 50 kwiatostanów (strząsnąć chrząszcze z losowo wybranych kwiatostanów na podstawioną płytkę) 1 chrząszcz w próbie z 200 kwiatostanów tuż przed kwitnieniem i tuż przed pełnią kwitnienia strząsać chrząszcze, jak wyżej sprawdzić obecność uszkodzonych (wyjedzonych) pąków kwiatowych 1 chrząszcz w próbie z 200 kwiatostanów brak KWIECIAK MALINOWIEC 1 2 tygodnie przed kwitnieniem i na początku kwitnienia 4 próby po 50 kwiatostanów (strząsnąć chrząszcze z losowo wybranych kwiatostanów na podstawioną płytkę) 2 chrząszcze w próbie z 200 kwiatostanów sprawdzić obecność pierwszych uszkodzonych pąków kwiatowych brak PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC, PRZĘDZIOREK MALINOWIEC dwa tygodnie przed i tuż przed kwitnieniem po pełni kwitnienia i dalej co dni po zbiorze owoców i dalej co 2 tygodnie odmiany owocujące na pędach drugorocznych w każdym terminie przejrzeć powyżej 2 przędziorków/liść 3 4 próby po 50 pojedynczych liści z liścia złożonego ( liści), wiosną sprawdzić obecność przędziorków na liściach w dolnej części pędów powyżej 5 przędziorków/liść odmiany owocujące na pędach jednorocznych (np. Polana ) od początku wegetacji do kwitnienia i dalej co dni 3 4 próby po 50 pojedynczych liści z liścia złożonego ( liści) obecność 1 przędziorka/liść Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 147

150 PRZEBARWIACZ MALINOWY od początku wegetacji do jesieni, na wszystkich odmianach systematycznie przeglądać plantację w poszukiwaniu liści z objawami przebarwienia i szpecieli na dolnej stronie liści obecność nawet pojedynczych szpecieli na liściach PRYSZCZAREK NAMALINEK ŁODYGOWY maj, czerwiec i dalej co dni, na odmianach owocujących na pędach drugorocznych również po zbiorze owoców przejrzeć 4 próby po 50 pędów jednorocznych (razem 200), sprawdzić obecność jaj i larw szkodnika pod skórką w spękaniach lub zranieniach powyżej 5% uszkodzonych pędów SZKODNIKI/PROGI ZAGROŻENIA PRYSZCZAREK MALINOWIEC MSZYCA MALINIANKA, MSZYCA MALINOWA okres bezlistny, na wszystkich odmianach ukazywanie się pierwszych liści do kwitnienia po pełni kwitnienia i dalej co dni przejrzeć 4 próby po 50 pędów jednorocznych (razem 200) odmiany owocujące na pędach drugorocznych w każdym terminie przejrzeć 4 próby po 50 pędów (razem 200 pędów) powyżej 5% uszkodzonych pędów powyżej 5% zasiedlonych pędów po zbiorze owoców i dalej co dni ukazywanie się pierwszych liści i dalej co dni odmiany owocujące na pędach jednorocznych w każdym terminie przejrzeć 4 próby po 50 pędów (razem 200 pędów) powyżej 5% zasiedlonych pędów ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA I INNE GATUNKI GĄSIENIC przed kwitnieniem i dalej co dni przejrzeć 4 próby po 50 wierzchołków pędów (200 pędów) powyżej 10% uszkodzonych wierzchołków, sygnał do zwalczania także przed kwitnieniem w następnym roku PRZEZIERNIK MALINOWIEC w okresie jesienno- -zimowym lub podczas wycinania pędów po owocowaniu w każdym terminie przejrzeć 4 próby po 50 pędów (razem 200 pędów) obecność powyżej 5% zasiedlonych pędów ZMIENIK LUCERNOWIEC przed kwitnieniem i na początku kwitnienia sprawdzić obecność, strząsając zmieniki na podstawioną płytkę nie określono KRZYWIK MALINIACZEK od początku nabrzmiewania pąków, w temp. powyżej 10 C, 3 4 razy co tydzień 3 4 razy sprawdzać pąki w próbie po 50 pędów (razem pędów) powyżej 5% z uszkodzonymi pąkami SKOCZEK RÓŻANY przez cały sezon sprawdzić obecność skoczków na dolnej stronie liści nie określono 148 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

151 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w owocach obowiązujące w Unii Europejskiej, Unii Celnej i Federacji Rosyjskiej W handlu owocami między Polską (jako jednym z krajów UE), a Federacją Rosyjską obowiązuje obecnie embargo. Przytoczone poniżej normy prawne dotyczą sytuacji sprzed wprowadzenia zakazu handlu. Obowiązywały wtedy wytyczne zawarte w memorandum z dnia 26 marca 2008 r., dotyczącym bezpieczeństwa produktów roślinnych, przeznaczonych do spożycia przez ludzi i wywożonych ze Wspólnoty Europejskiej (WE) do Federacji Rosyjskiej (FR), w odniesieniu do pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów. Zgodnie z punktem 4 tego dokumentu, przy ocenie produktów roślinnych (świeżych owoców i warzyw) należy uwzględniać przede wszystkim normy najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NDP) wynikające z ustawodawstwa rosyjskiego. W przypadku ich braku mają zastosowanie normy NDP z Kodeksu żywnościowego (Codex Alimentarius). Jeżeli w Kodeksie żywnościowym nie określono NDP, zastosowanie mają normy z kraju pochodzenia. Wszystkie normy obowiązujące w naszym kraju i w krajach Unii Europejskiej są zawarte w rozporządzeniu Komisji WE 396/2005, które jest regularnie aktualizowane osobnymi rozporządzeniami Komisji Europejskiej. Federacja Rosyjska, Białoruś i Kazachstan stanowią obszar handlowy zwany Unią Celną (UC). Generalnie w krajach tych obowiązują jednolite przepisy, również normy dotyczące pozostałości środków ochrony roślin. W grudniu 2013 roku Federacja Rosyjska wprowadziła w życie nowe normy krajowe. W handlu międzynarodowym normy Unii Celnej są nadrzędne nad normami Federacji Rosyjskiej. Opisane poniżej normy są aktualne w momencie ich opracowania (listopad 2016 roku). W tabelach zamieszczono wartości NDP tylko dla tych gatunków owoców, w których uprawie dany środek ochrony jest w Polsce aktualnie zarejestrowany. Uwzględniono cztery gatunki owoców, dla których strona rosyjska najczęściej wymagała badania pozostałości środków ochrony roślin. Kolorem niebieskim zaznaczono różnice między NDP obowiązującym w UE, UC i FR. Najwyższy dopuszczalny poziom pozostałości (mg/kg) Substancja Środki ochrony roślin czynna jabłka gruszki wiśnie truskawki UE 3 UC 1 FR 4 UE 3 UC 1 FR 4 UE 3 UC 1 FR 4 UE 3 UC 1 FR abamektyna Acaramik 018 EC, Forteca-Pro 018 EC, Grot 18 EC, 0,03 0,003 0,02 0,03 0,003 0,02 0,15 0,02 0,02 Safran 18 EC, Vertigo 018 EC acekwinocyl Kanemite 150 SC 0,1 0,1 2 - acetamipryd Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Grom 200 SL, Lanmos 20 SP, Miros 20 SP, 0,8 0,8 2 0,8 0,8 0,8 2 0,8 1,5 1,5 2-0,5 0,5 2 - Mospilan 20 SP, Piorun 200 SL, Sekil 20 SP, Stonkat 20 SP, Zeus 200 SL benzoesan emamektyny Affirm 095 SG, 0,02 0,02 3 0,05 0,02 0,02 3 0,05 chlofentezyna Apollo 500 SC 0,5 0,5 0,5 SZKODNIKI/NORMY NDP chlorantraniliprol chlorpiryfos chlorpiryfos metylowy Coragen 200 SC 0,5 0,5 0,5 Chlorop-Pro 480 EC, Cyren 480 EC, Pyrinex 480 EC, Reldan 225 EC, Pyrinex M22 EC 0,01 0,5 0,5 0,3 2 0,3 0, chlotianidyna Apacz 50 WG 0,4 0,4 2-0,4 0,4 2 - Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 149

152 SZKODNIKI/NORMY NDP cypermetryna Sherpa 100 EC 1 0,05 0,7 deltametryna Decis 2,5 EC, Decis Mega 50 EW, Decis Ogród 015 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Khoisan 25 EC, Patriot 100 EC 0,01 0,05 2 dilfubenzuron Dimilin 480 SC 5 0,1 0,1 5 0,1 0,1 etoksazol Zoom 110 SC 0,07 0, fenpiroksymat Ortus 05 SC, Amarant 05 SC flonikamid Teppeki 50 WG 0,3 0,3 3-0,3 0,3 0,3 0,3 1 0,8 2 - fosmet Imidan 40 WG 0, , heksytiazoks Nissorun Strong 250 SC 1 0,1 0,4 1 0,1 0,4 0, ,5 indoksakarb lambdacyhalotryna milbemektyna Rumo 30 WG, Steward 30 WG, Sakarb 30 WG Arkan 050 CS, Judo 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Kusti 050 CS, LambdaCe 050 CS, Ninja 050 CS, Wojownik 050 CS 0,5 0,5 0,5 0,1 0,03 0,1 Runner 240 SC Koromite 10 EC, Milbeknock 10 EC 0,02 0, pirymikarb Pirimor 500 WG 0,5 0,05 2 pyretryna spirodiklofen Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC Envidor 240 SC, Vege 240 SC ,8 0,8 2 0, , spirotetramat Movento 100 SC 1 0, ,7 2 1 tebufenpirad Pyranica 20 WP 3 tiachlopryd Calypso 480 SC 0,3 0,3 0,7 0,3 0,3 0,7 0,5 0,5 2 0,5 tiametoksam Actara 25 WG 0,3 0,1 0,1 metoksyfenozyd zeta- -cypermetryna Alstar Pro 10 EW, Ammo Super 100 EW, Minuet 100 EW, Titan 100 EW 1 0,05 0,7 1 0,05 0,7 1 według Decyzji Unii Celnej nr 299 z dnia r. i Decyzji Unii Celnej z dnia r., ( international/trade/ru_requirements_mrls_pesticides_en.htm) 2 według międzynarodowych standardów żywności WHO/FAO zawartych w Codex Alimentarius; ( 3 według norm UE zawartych w Rozporządzeniu Komisji WE 396/2005 ( 4 według Głównej Normy Higienicznej Ministerstwa Ochrony Zdrowia Federacji Rosyjskiej GN z dnia r. ( 150 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

153 Najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w jabłkach obowiązujące w Unii Europejskiej, USA, Kanadzie, Chinach i Wietnamie W związku ze staraniami o pozyskanie nowych rynków zbytu dla polskich jabłek opracowano tabelę zawierającą normy NDP środków ochrony roślin obowiązujące w krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Chinach i Wietnamie. Przy przygotowaniu tabeli posługiwano się ogólnie dostępnymi informacjami zawartymi na stronach internetowych organizacji rządowych odpowiedzialnych w danym kraju za nadzór nad bezpieczeństwem żywności. Przedstawione dane mają charakter informacyjny, gdyż nie wszystkie normy NDP zostały znalezione. W przypadku USA i Kanady adnotacja brak oznacza najprawdopodobniej zero lub no tolerances. Wyjątkiem są związki miedzi w USA, dla których zrezygnowano z normy (według informacji EPA 40CFR180 (e-cfr) as revised by Federal Register Final Rules. Updated to 10 Oct 2015 ). W niektórych przypadkach (Chiny i Wietnam), w których dana substancja jest dopuszczona do stosowania, a jedynie nie wyznaczono dla niej normy, mogą obowiązywać normy Codex Alimentarius, jeśli są określone. Opisane poniżej normy są aktualne w momencie ich opracowania (listopad 2016 roku). Substancja czynna abamektyna Środki ochrony roślin UE 1 USA 2 Kanada 3 Chiny 4 Wietnam 5 Codex 6 mg/kg Acaramik 018 EC, Forteca-Pro 018 EC, Grot 18 EC, Safran 18 EC, Vertigo 018 EC 0,03 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 acekwinocyl Kanemite 150 SC 0,1 0,4 0,3 brak brak brak SZKODNIKI/NORMY NDP acetamipryd benzoesan emamektyny Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Grom 200 SL, Lanmos 20 SP, Miros 20 SP, Mospilan 20 SP, Piorun 200 SL, Sekil 20 SP, Stonkat 20 SP, Zeus 200 SL 0, ,8 brak 0,8 Affirm 095 SG 0,02 0,025 brak brak 0,02 0,02 chlofentezyna Apollo 500 SC 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 chlorantraniliprol Coragen 200 SC 0,5 1,2 0,4 2 0,4 0,4 chlorpiryfos Chlorop-Pro 480 EC, Cyren 480 EC, Pyrinex 480 EC 0,01 0,01 0, chlorpiryfos metylowy Reldan 225 EC, Pyrinex M22 EC 0,5 brak brak brak brak 1 chlotianidyna Apacz 50 WG 0,4 1 0,3 brak 0,4 0,4 cypermetryna Sherpa 100 EC ,7 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 151

154 deltametryna Decis 2,5 EC, Decis Mega 50 EW, Decis Ogród 015 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Khoisan 25 EC, Patriot 100 EC 0,4 0,1 dilfubenzuron Dimilin 480 SC 5 brak brak etoksazol Zoom 110 SC 0,07 brak 0,07 0,07 fenpiroksymat Ortus 05 SC, Amarant 05 SC 0,3 0,3 brak 0,3 0,3 0,3 SZKODNIKI/NORMY NDP flonikamid Teppeki 50 WG 0,3 1 brak brak fosmet Imidan 40 WG 0, brak 10 heksytiazoks Nissorun Strong 250 SC 1 0,4 0,4 0,5 0,4 0,4 indoksakarb lambda-cyhalotryna Rumo 30 WG, Steward 30 WG, Sakarb 30 WG Arkan 050 CS, Judo 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Kusti 050 CS, LambdaCe 050 CS, Ninja 050 CS, Wojownik 050 CS 0,5 1 brak brak 0,5 0,5 0,1 0,3 0,3 metoksyfenozyd Runner 240 SC 2 2 1, milbemektyna Koromite 10 EC, Milbeknock 10 EC 0,02 brak brak brak brak brak pirymikarb Pirimor 500 WG 0,5 brak 0, pyretryna spirodiklofen Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC Envidor 240 SC, Vege 240 SC brak brak brak 0,8 0,8 0,8 brak brak 0,8 spirotetramat Movento 100 SC 1 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 tebufenpirad Pyranica 20 WP brak brak brak brak brak tiachlopryd Calypso 480 SC 0,3 0,3 0,3 0,7 0,7 0,7 tiametoksam Actara 25 WG 0,3 brak 0,3 0,3 zeta-cypermetryna Alstar Pro 10 EW, Ammo Super 100 EW, Minuet 100 EW, Titan 100 EW ,7 1 według norm UE zawartych w Rozporządzeniu Komisji WE 396/2005 ( 2 według informacji zawartej na stronie United States Enviromental Protection Agency Regulation of Pesticide Residues on Food 3 według informacji zawartej na stronie Health Canada 4 według standardu Chińskiej Republiki Ludowej nr GB według informacji zawartej na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Socjalistycznej Republiki Wietnamu dokumentu Circular nr 03/2015 / TT-BNN z dnia maja 2015 oraz strony New Zealand Food Safety Authority - Pesticide MRL Database : 6 według międzynarodowych standardów żywności WHO/FAO zawartych w Codex Alimentarius Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

155 Program ochrony jabłoni Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), faza 2 pękanie pąków (BBCH 52 53) KWIECIAK JABŁKOWIEC Anthonomus pomorum Okres bezlistny drzew Calypso 480 SC Decis 2,5 EC Decis Mega 50 EW Decis Ogród 015 EW Delta 50 EW Khoisan 25 EC 0,15 0,5 5 0,75 5 0,5 Faza pękania pąków Opryskiwać tuż przed fazą 2 lub w jej trakcie, w dni słoneczne przy temperaturze co najmniej 12 C. Opryskiwanie potrzebne w latach o słabo zapowiadającym się kwitnieniu oraz w sadach, w których obserwowano duże szkody w poprzednim roku. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ PRZED KWITNIENIEM faza 3 pierwsze liście (BBCH 54 55), faza 4 zielony pąk (BBCH 56), faza 5 różowy pąk (BBCH 57) Faza ukazywania się pierwszych liści Faza zielonego pąka Faza różowego pąka Do ograniczenia liczebności szkodników przed kwitnieniem jabłoni (mszyce, zwójkówki liściowe, miodówka jabłoniowa) wystarczy najczęściej jedno opryskiwanie środkiem owadobójczym, które należy dostosować do najważniejszego gatunku szkodnika w danym sadzie. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 153

156 SZPECIEL PODSKÓRNIK JABŁONIOWY Eriophyes mali Aktualnie brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania tego szkodnika. Preparaty siarkowe stosowane do zwalczania mączniaka jabłoni przed kwitnieniem ograniczają szpeciele. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ MIODÓWKA JABŁONIOWA Psylla mali KWIECIAK JABŁKOWIEC Anthonomus pomorum Reldan 225 EC Pyrinex M22 EC Decis 2,5 EC Decis Mega 50 EW Decis Ogród 015 EW Delta 50 EW Calypso 480 SC Khoisan 25 EC 2,25 2,7 2,25 2,7 0,5 5 0,75 5 0,15 0,5 Opryskiwać pod koniec wylęgania się larw, tuż po pękaniu pąków lub na początku zielonego pąka kwiatowego (fazy 3 4). Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. W przypadku licznego występowania opryskiwać w fazie 4. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae Uszkodzenia rozety NAMIOTNIK JABŁONIOWY Hyponomenta malinellus PIĘDZIK PRZEDZIMEK Operophtera brumata I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Runner 240 SC Reldan 225 EC Sherpa 100 EC Vertigo 018 EC Coragen 200 SC Piorun 200 SL Grom 200 SL Zeus 200 SL Pyrinex M22 EC Capex Stosować jeden z nich 0,4 2,7 0,3 0,675 0,75 0,175 2,7 150 ml (50 ml/ha /1 m wysokości korony) Opryskiwać w fazie 4 lub na początku fazy 5. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Przestrzegać prewencji. Vertigo 018 EC zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem w dawkach: Vertigo 018 EC 0,675 0,75 l/ha Silwet w stężeniu 0,015%. Capex zwalcza tylko zwójkę siatkóweczkę. reklama 154 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

157

158 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ MSZYCE: JABŁONIOWA Aphis pomi JABŁONIOWO-BABKOWA Dysaphis plantaginea JABŁONIOWO-ZBOŻOWA Sitobion avenae Mszyca jabłoniowa Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Grom 200 SL Zeus 200 SL Pirimor 500 WG Teppeki 50 WG Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Reldan 225 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Sherpa 100 EC Decis Mega 50 EW Delta 50 EW DelCaps 050 CS DeLux 050 CS DelTop 050 CS Judo 050 CS Karate 2,5 WG Karate Zeon 050 CS Kusti 050 CS Wojownik 050 CS Arkan 050 CS LambdaCe 050 CS Ninja 050 CS Pyrinex M22 EC Piorun 200 SL Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC 0,4 0,14 2,25 0, ,15 0,3 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 2,25 15,0 Opryskiwać na początku pojawienia się mszyc. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Pirimor 500 WG, Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Arkan 050 CS, LambdaCe 050 CS, Wojownik 050 CS, Judo 050 CS, Kusti 050 CS, Ninja 050 CS i Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC zwalczają tylko mszycę jabłoniową. Środki z grupy syntetycznych pyretroidów stosować raz w sezonie jeden z nich. Przy zwalczaniu mszycy jabłoniowo- -babkowej dodać zwilżacz. Stosować jeden z nich Catane 800 EC Treol 770 EC PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi 2% 1,5% Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Catane 800 EC stosować w okresie bezlistnym przed ruszeniem wegetacji, zaś Treol 770 EC od pękania pąków do ukazywania się pierwszych liści. Jaja zimowe przędziorka owocowca Apollo 500 SC Nissorun Strong 250 SC Zoom 110 SC Inne substancje: Emulpar 940 EC 0,4 0,4 0,45 0,9 1,2% Stosować na początku wylęgania się larw z jaj zimowych. Emulpar 940 EC stosować do zwalczania form zimujących szkodnika. PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi I INNE GATUNKI PRZĘDZIORKÓW Tetranychidae Ortus 05 SC Amarant 05 SC Kanemite 150 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,5 1,0 1,5 1,875 Stosować w fazie 5 na 2 3 dni przed początkiem kwitnienia. reklama 156 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

159

160 PORDZEWIACZ JABŁONIOWY Aculus schlechtendali Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,2 1,5 1,2 1,5 Opryskiwać w fazie 5 na 2 3 dni przed kwitnieniem, gdy w roku poprzednim obserwowano uszkodzenia liści lub jeżeli został przekroczony próg zagrożenia. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi I INNE GATUNKI PRZĘDZIORKÓW Tetranychidae PORDZEWIACZ JABŁONIOWY Aculus schlechtendali TOCZYK GRUSZOWIACZEK Cemiostoma scitella PASYNEK JABŁONIK Stigmella malella SZROTÓWEK BIAŁACZEK Phyllonorycter blancardella I POKOLENIE PO KWITNIENIU faza 6 (BBCH 67 69) Koromite 10 EC Milbeknock 10 EC Dimilin 480 SC Koromite 10 EC Milbeknock 10 EC Vertigo 018 EC Runner 240 SC Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Alstar Pro 100 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Ammo Super 100 EW Minuet 100 EW Titan 100 EW 0,75 1,0 0,75 1,0 0,375 0,75 1,0 0,75 1,0 0,75 0,4 0,1 0,3 0,3 0,3 0,3 Stosować pod koniec opadania płatków kwiatowych. Stosując Milbeknock 10 EC przestrzegać uwag zawartych w etykiecie. Stosować pod koniec opadania płatków kwiatowych. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Stosując Milbeknock 10 EC przestrzegać uwag zawartych w etykiecie. Dimilin 480 SC zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w dawce 0,015%. W zagrożonych sadach stosować w czasie wylęgania się larw, pod koniec opadania płatków kwiatowych zimowych odmian jabłoni. Przy licznym występowaniu szkodnika opryskiwanie powtórzyć po 7 10 dniach. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Stosować raz w sezonie jeden z nich reklama 158 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

161 WZROST ZAWIĄZKÓW DO ICH CZERWCOWEGO OPADANIA faza 7 (BBCH 71 73) ZNAMIONÓWKA STARKA (TARNIÓWKA) I POKOLENIE Orgyia antiqua MSZYCA JABŁONIOWO-BABKOWA Dysaphis plantaginea MSZYCA JABŁONIOWA Aphis pomi Kolonia mszycy jabłoniowo-babkowej Aktualnie brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania tego szkodnika. Apacz 50 WG Actara 25 WG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Grom 200 SL Zeus 200 SL Pirimor 500 WG Teppeki 50 WG Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Reldan 225 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Sherpa 100 EC Decis Mega 50 EW Delta 50 EW DelCaps 050 CS DeLux 050 CS DelTop 050 CS Judo 050 CS Karate 2,5 WG Karate Zeon 050 CS Kusti 050 CS Wojownik 050 CS Arkan 050 CS LambdaCe 050 CS Ninja 050 CS Pyrinex M22 EC Piorun 200 SL Movento 100 SC Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC 0,1 0,15 0,1 0,4 0,14 2,25 0, ,15 0,3 0,15 0,15-0,15 0,15 0,15 0,15 2,25 2,25 15,0 W zagrożonych sadach środki o szerszym spektrum działania stosowane do zwalczania mszyc, niszczą znamionówkę. Opryskiwać tuż po kwitnieniu. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Pirimor 500 WG, Actara 25 WG, Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Arkan 050 CS, LambdaCe 050 CS, Wojownik 050 CS, Judo 050 CS, Kusti 050 CS, Ninja 050 CS i Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC zwalczają tylko mszycę jabłoniową. Preparaty z grupy syntetycznych pyretroidów stosować raz w sezonie jeden z nich. Dodanie zwilżacza zwiększa skuteczność zwalczania mszycy jabłoniowo- -babkowej. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ Stosować jeden z nich reklama DLA TWOICH WYJĄTKOWYCH OWOCÓW I WARZYW KOnTrOlOWana atmosfera CHłOdniCTWO CHereK Sp. z o.o. ul. Pamiętna Skierniewice tel , tel. kom biuro@cherekchlod.pl Płuczka CO 2 air POWer nowość! Szafka sterownicza komory chłodniczej z funkcją automatycznego dopuszczania tlenu do komory. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 159

162 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ BAWEŁNICA KORÓWKA Eriosoma lanigerum OWOCNICA JABŁKOWA Hoplocampa testudinea SKORUPIK JABŁONIOWY Lepidosaphes ulmi PRYSZCZAREK JABŁONIAK Dasyneura mali Movento 100 SC Actara 25 WG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować raz w sezonie jeden z nich Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Reldan 225 EC Pyrinex M22 EC Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,25 0,1 0,15 2,25 2,7 2,25 2,7 Stosować w okresie wzrostu zawiązków owocowych. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Skuteczność zabiegu zwiększa dodanie zwilżacza. Dokładnie opryskiwać zarówno korony jak i pnie drzew. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Opryskiwać na początku wylęgania się larw (pod koniec opadania płatków) w sadzie (kwaterze), w którym średnio na 1 białą pułapkę lepową odłowiło się 20 (i więcej) owadów. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Movento 100 SC 2,25 W zagrożonych sadach zwalczać w czasie wylęgania się larw skorupika (fazy 7 i 8), zwykle w czasie kwitnienia głogu. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony. Movento 100 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 2,25 W młodych sadach oraz silnie ciętych nasadzeniach szpalerowych opryskiwać po zauważeniu pierwszych uszkodzeń na liściach (tuż po kwitnieniu). Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony. Stosować jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP OGRODNICA NISZCZYLISTKA Phyllopertha horticola W zagrożonych sadach zwalczać w czasie nalotu chrząszczy. Bardzo ważne jest równoczesne opryskiwanie podłoża sadu, gdyż tam również przebywają liczne chrząszcze ogrodnicy i składane są jaja. Stosować raz w sezonie jeden z nich reklama 160 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

163 PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae PORDZEWIACZ JABŁONIOWY Aculus schlechtendali Objawy żerowania Nissorun Strong 250 SC Zoom 110 SC Envidor 240 SC Vege 240 SC Ortus 05 SC Amarant 05 SC Milbeknock 10 EC Koromite 10 EC Kanemite 150 SC Pyranica 20 WP Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie Envidor 240 SC Vege 240 SC Ortus 05 SC Amarant 05 SC Milbeknock 10 EC Koromite 10 EC Vertigo 018 EC Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie 0,4 0,45 0,4 0,4 1,0 1,5 1,0 1,5 0,75 1,0 0,75 1,0 1,875 0,375 0,5 0,4 0,4 1,2 1,5 1,2 1,5 0,75 1,0 0,75 1,0 0,75 Stosować głównie w okresie występowania jaj i młodych larw. Preparat Nissorun Strong 250 SC można stosować łącznie ze środkiem Ortus 05 SC. Zalecana dawka: 0,4 l/ha Nissorun Strong 250 SC 1,5 l/ha Ortus 05 SC. Preparat Zoom 110 SC można stosować łącznie z Silwet L AL. w dawce l/ha. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Preparaty Envidor 240 SC, Vege 240 SC, Ortus 05 SC, Milbeknock 10 EC, Koromite 10 EC i Amarant 05 SC zwalczają jednocześnie pordzewiacza jabłoniowego. Stosując Milbeknock 10 EC lub Koromite 10 EC przestrzegać uwag zawartych w etykiecie. Opryskiwać tuż po kwitnieniu, gdy w roku poprzednim obserwowano uszkodzenia liści lub gdy zostanie przekroczony próg zagrożenia. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Stosując Milbeknock 10 EC lub Koromite 10 EC przestrzegać uwag zawartych w etykiecie. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ reklama

164 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ OWOCÓWKA JABŁKÓWECZKA Laspeyresia pomonella I POKOLENIE Do rejestracji dynamiki lotu motyli stosować pułapki z feromonem. W zależności od przebiegu lotu motyli wykonać 1 lub 2 opryskiwania. Ecodian CP VP Isomate CTT Coragen 200 SC Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Dimilin 480 SC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Runner 240 SC Rumo 30 WG Steward 30 WG Sakarb 30 WG Piorun 200 SL Grom 200 SL Zeus 200 SL 2000 dyspenserów na 1 ha sadu 500 dyspenserów na 1 ha sadu 0,175 0,3 0,375 0,4 0,17 0,17 0,17 Dyspensery rozwiesić w sadzie po stwierdzeniu pierwszych motyli owocówki w pułapkach z feromonem najczęściej w pierwszej połowie maja. Okres działania środka wynosi ok. 2 miesiące. Isomate CTT stosować 1 raz w sezonie. Stosować w czasie masowego lotu motyli i składania jaj. Dimilin 480 SC zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w dawce 0,015%. Stosować jeden z nich Stosować jeden z nich Affirm 095 SC Carpovirusine Super SC Madex Max Alstar Pro 100 EW Titan 100 EW Reldan 225 EC Pyrinex M22 EC Imidan 40 WG 2,5 3,0 1,0 0,05/1m korony 0,3 0,4 0,3 0,4 2,25 2,70 2,25 2,7 1,25 Stosować w fazie rozwoju jaj czarna główka. Liczba opryskiwań powinna być dostosowana do stopnia zagrożenia przez szkodnika w danym sezonie wegetacyjnym. Zabieg preparatem Madex Max powtórzyć po 8 dniach słonecznych. Zabieg preparatem Imidan 40 WG powtórzyć po minimum 20 dniach. ZWÓJKA KORÓWECZKA Enarmonia formosana PRZEZIERNIK JABŁONIOWIEC Synanthedon myopaeformis Stosować jeden z nich Zwalczać w okresie wylotu licznych motyli (czerwiec, lipiec). Do monitoringu wykorzystać pułapki z feromonem. Obecnie brak jest preparatów zarejestrowanych do zwalczania tych szkodników, ale są one ograniczane przez środki stosowane do zwalczania owocówki jabłkóweczki i zwójkówek liściowych. reklama

165

166 WZROST OWOCÓW PO CZERWCOWYM OPADANIU ZAWIĄZKÓW (BBCH 74 89) SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ OWOCÓWKA JABŁKÓWECZKA Laspeyresia pomonella II POKOLENIE Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Calypso 480 SC (14) Coragen 200 SC (14) Dimilin 480 SC (14) Runner 240 SC (14) Steward 30 WG (7) Rumo 30 WG (7) Sakarb 30 WG (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Piorun 200 SL (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Grom 200 SL (14) Zeus 200 SL (14) 0,175 0,3 0,375 0,4 0,17 0,17 0,17 Stosować w czasie masowego lotu motyli i składania jaj. Dimilin 480 SC zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w dawce 0,015%. Stosować jeden z nich Stosować jeden z nich Affirm 095 SG (3) Carpovirusine Super SC (ND) Madex Max (ND) Alstar Pro 100 EW (7) Titan 100 EW (7) 2,5 3,0 1,0 0,05/1 m wysokości korony 0,3 0,4 Stosować w fazie rozwoju jaj czarna główka. Zbieg preparatem Madex Max powtórzyć po 8 dniach słonecznych. reklama 164 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

167

168 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ MSZYCA JABŁONIOWO-BABKOWA Dysaphis plantaginea MSZYCA JABŁONIOWA Aphis pomi Apacz 50 WG (21) Actara 25 WG (21) Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Pirimor 500 WG (7) Teppeki 50 WG (21) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Sherpa 100 EC (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Decis Mega 50 EW (7) Delta 50 EW (7) DelCaps 050 CS (7) DeLux 050 CS (7) DelTop 050 CS (7) Judo 050 CS (7) Karate 2,5 WG (7) Karate Zeon 050 CS (7) Kusti 050 CS (7) Wojownik 050 CS (7) Arkan 050 CS (7) LambdaCe 050 CS (7) Ninja 050 CS (7) Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC (7) 0,1 0,15 0,1 0,4 0,14 0, ,15 0,3 0,15 0,15-0,15 0,15 0,15 0,15 15,0 Stosować te same kryteria co przy podejmowaniu decyzji zwalczania we wcześniejszym okresie. Pirimor 500 WG, Actara 25 WG, Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW, DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS, DelTop 050 CS, Karate 2,5 WG, Karate Zeon 050 CS, Arkan 050 CS, LambdaCe 050 CS, Wojownik 050 CS, Judo 050 CS, Kusti 050 CS, Ninja 050 CS i Spruzit Koncentrat na Szkodniki EC zwalczają tylko mszycę jabłoniową. Zwalczając mszycę jabłoniowo-babkową do cieczy roboczej dodać preparat zwilżający. Preparaty z grupy syntetycznych pyretroidów stosować raz w sezonie (jeden z nich), głównie wiosną. Stosować jeden z nich reklama 166 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

169 PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychys ulmi PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus utricae PORDZEWIACZ JABŁONIOWY Aculus schlechtendali TOCZYK GRUSZOWIACZEK Cemiostoma scitella II POKOLENIE Miny toczyka gruszowiaczka Ortus 05 SC (21) Amarant 05 SC (21) Envidor 240 SC (14) Vege 240 SC (14) Nissorun Strong 250 SC (28) Kanemite 150 SC (30) Pyranika 20 WP (7) Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Ortus 05 SC (21) Amarant 05 SC (21) Envidor 240 SC (14) Vege 240 SC (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Runner 240 SC (14) Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,5 1,0 1,5 0,4 0,4 0,4 1,875 0,375 0,5 1,2 1,5 1,2 1,5 0,4 0,4 0,4 0,1 Najczęściej w drugiej połowie lipca lub w sierpniu. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Preparaty Ortus 05 SC, Amarant 05 SC, Envidor 240 SC zwalczają jednocześnie pordzewiacza jabłoniowego. Przestrzegać karencji. Preparatów Ortus 05 SC, Amarant 05 SC i Nissorun Strong 250 SC nie stosować w sadach, gdzie stwierdzono odporność na tę grupę akarycydów. Opryskiwać tylko późne odmiany. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Przestrzegać karencji. W zagrożonych sadach opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli II pokolenia, zwykle w drugiej połowie lipca. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Przestrzegać karencji. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ ZNAMIONÓWKA STARKA (TARNIÓWKA) Orgyia antiqua II POKOLENIE WZNOSIK DOPAREK Symaethis pariana NAMIOTNICA GRUSZOWA Swammerdamia pyrella Aktualnie brak preparatów do zwalczania tego szkodnika. W zagrożonych sadach zwalczane jednocześnie z innymi szkodnikami. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 167

170 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae POKOLENIE LETNIE Uszkodzony owoc ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae POKOLENIE JESIENNE Affirm 095 SG (3) Coragen 200 SC (14) Runner 240 SC (14) Rumo 30 WG (7) Sakarb 30 WG (7) Steward 30 WG (7) Vertigo 018 EC (28) Dimilin 480 SC (14) Capex (ND) Stosować jeden z nich 2,5 3,0 0,175 0,4 0,17 0,17 0,17 0,675 0,75 0, ml/ha na 1 m wysokości korony Do ustalania letnich terminów zwalczania zwójkówek bardzo pomocne są pułapki z feromonem. Zabieg wykonać w okresie wylęgania się larw, terminy zwalczania różnicować w zależności od występujących w danym sadzie gatunków zwójkówek. Zwójkę siatkóweczkę zwalczać w drugiej lub trzeciej dekadzie czerwca; zwójkę bukóweczkę i wydłubkę oczateczkę w lipcu. W razie konieczności zabieg powtórzyć. Vertigo 018 EC stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold 0,015%, po pojawieniu się pierwszych objawów żerowania gąsienic podczas tzw. czerwcowego opadania owoców. Preparat Capex stosować 2-krotnie, w odstępie 10 dni. Opryskiwać tylko późne odmiany w sierpniu lub na początku września. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Przestrzegać karencji. ogłoszenie wydawcy Pierwszy internetowy serwis zawierający aktualne wykazy środków ochrony roślin i programy ochrony, opisy agrofagów ze zdjęciami oraz preparaty je zwalczające. Pełny dostęp dla prenumeratorów gratis 1) Zarejestruj się w serwisie 2) Napisz a na adres biuro@hortpress.com z prośbą o uruchomienie dostępu 3) Po weryfikacji posiadania aktualnej prenumeraty uruchomimy Twoje konto premium dotyczy prenumeraty miesięczników: Agrotechnika, Sad Nowoczesny, Warzywa i Owoce Miękkie oraz dwumiesięcznika Pod osłonami. ZAREJESTRUJ SIĘ I KORZYSTAJ JUŻ OD DZISIAJ 168 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

171 UKOŚNICA SZCZAWIÓWKA Ametastegia glabrata Brak preparatów zarejestrowanych do zwalczania tego szkodnika. Zwalczać chwasty, głównie rdest i szczaw, zarówno w sadzie jak i na obrzeżach. W zagrożonych sadach opryskiwać drzewa i chwasty w okresie żerowania larw, najpóźniej po zauważeniu pierwszych uszkodzeń na owocach (zwykle w drugiej połowie sierpnia). BAWEŁNICA KORÓWKA Eriosoma lanigerum Actara 25 WG (21) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni. Najczęściej druga połowa września. Opryskiwać dokładnie korony i pnie drzew aż do powierzchni gleby. Przestrzegać karencji. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP zaleca się stosować w mieszaninie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. W zagrożonych sadach zwalczać także po zakończonym zbiorze owoców. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 169

172 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ Program ochrony jabłoni oraz innych drzew i krzewów owocowych przed zwierzyną łowną i gryzoniami Gatunki odstraszane i zwalczane ZAJĄC SZARAK, DZIKI KRÓLIK, SARNA I JELEŃ SARNA, JELEŃ NORNIK POLNY, MYSZ ZAROŚLOWA, MYSZ POLNA I INNE GRYZONIE NORNIKOWATE I MYSZOWATE Sposoby zabezpieczania, odstraszania lub zwalczania oraz środki chemiczne Perforowane osłony, siatki Emol BTX-LA Pellacol 10 PA 5 10-gramowe mydełka toaletowe Detonacje Ziarno zatrute fosforkiem cynkowym 01 AB Terminy zabiegów i uwagi Założyć po posadzeniu roślin. Smarować pnie i gałęzie drzew jesienią i zimą w dni pogodne, możliwie na suchą powierzchnię kory. Następnego dnia sprawdzić dokładność zabiegu. W przypadku zmycia preparatu, lecz nie później niż po 4 6 tygodniach, zabieg powtórzyć. Zawiesić na drzewach lub krzewach, w okresie wzmożonych szkód. Stosować w ciągu całego roku. Ochronę rozpocząć z chwilą pojawienia się zwierząt w pobliżu sadu (plantacji) lub po zauważeniu pierwszych uszkodzeń i prowadzić przez kilka kolejnych nocy. W sadach owocujących zatrutą przynętę stosować po zakończeniu zbioru owoców, w nieowocujących najlepiej w październiku, można także w ciągu całego roku. Zabiegi przeprowadzać przy ustalonej bezdeszczowej pogodzie. Przy dużym zagęszczeniu gryzoni zabieg powtarzać co 7 14 dni. Pułapki rurkowe i stożkowe Stosować w ciągu całego roku, koniecznie jesienią. Nora nornika polnego KARCZOWNIK ZIEMNOWODNY Pułapki rurkowe, stożkowe i kleszczowe Polytanol GR Stosować w ciągu całego roku w przypadku podejrzenia pojawienia się szkodnika, koniecznie jesienią. Stosować jesienią po zbiorze owoców (2 5 g/3 8 kulek do 1 otworu). ogłoszenie wydawcy Polecamy! tel , zamowienia@hortpress.com, Jabłonie Autor: T. Badowska-Czubik, P. Bielicki, H. Bryk, M. Buczek, M. Cieślińska, Z. Kołtowski, D. Kruczyńska, J. Lisek, B. Meszka, H. Morgaś, J. Rabcewicz, K. Rutkowski, M. Sekrecka, P. J. Sobiczewski, W. Treder, A. Wawrzyniak, P. Wójcik Format: B5 Ilość stron: 216 Cena: 39 zł koszty wysyłki (5 zł przy przedpłacie, 15 zł za pobraniem) Publikacja skierowana do sadowników uprawiających lub planujących uprawę jabłoni. Kompleksowo przedstawia zasady uprawy jabłoni, kierunki jej hodowli i konieczne zabiegi, nawożenie i zasady ochrony przed chorobami i szkodnikami. 170 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

173 Ocena zagrożenia jabłoni i wiśni przez nornika polnego oraz zalecenia zwalczania Liczba i wygląd kolonii nornika polnego w sadzie 1. Nie ma czynnych kolonii nornika, są tylko ubiegłoroczne otwory bez oznak zasiedlenia. 2. Czynne kolonie pojedyncze, mało rozbudowane, w liczbie kilku na hektar. 3. Czynne kolonie rzadko spotykane, rozmieszczone płatowo w liczbie kilkunastu na hektar. 4. Czynne kolonie rozbudowane, połączone ścieżkami, łatwo zauważalne odchody, ślady pogryzień na owocach. Liczba kolonii: kilkadziesiąt do kilkuset na hektar. 5. Czynne kolonie równomiernie pokrywają powierzchnię, bardzo liczne otwory połączone mocno wydeptanymi ścieżkami, dużo odchodów gryzoni i uszkodzonych owoców. Liczba kolonii tak duża, że nie jest możliwe wyodrębnienie poszczególnych kolonii. Drzewa silnie rosnące od 1 do 4 lat oraz słabo rosnące bez względu na wiek Zagrożenie bardzo małe. Można zwalczać w miejscach występowania gryzoni. Zagrożenie małe. Wskazane zwalczanie w miejscach występowania gryzoni. Zagrożenie bardzo duże. Konieczne zwalczanie w całym sadzie. Po 7 14 dniach zabieg powtórzyć. Drzewa silnie rosnące od 5 do 10 lat Nie ma zagrożenia. Zwalczanie niecelowe. Zagrożenie bardzo małe. Można zwalczać w miejscach występowania gryzoni. Zagrożenie duże. Wskazane zwalczanie w całym sadzie. Zagrożenie klęskowe. Konieczne jest intensywne zwalczanie gryzoni. Nie ma zagrożenia. Zwalczanie niecelowe. Niezbędne są 3 4-krotne zabiegi w odstępach 7 14 dni. Drzewa silnie rosnące ponad 10 lat Nie ma zagrożenia. Zwalczanie niecelowe. Zagrożenie małe. Można zwalczać w pobliżu pni drzew. Obecność pod drzewami ściółki (słomy, trocin, kory) lub roślin okrywowych, celowo pozostawionych, a nawet wysianych lub rosnących przypadkowo (chwastów), zwiększa kilkakrotnie zagrożenie sadu przez gryzonie, ułatwiając im dostęp do drzew, maskując nory i stwarzając dogodne warunki bytowania. Kolonia to zespół nor, na powierzchni ok. 0,5 4 m 2 połączonych pod ziemią lub naziemnymi ścieżkami, zasiedlonych przez grupę kilku do kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu osobników. Czynne kolonie rozpoznaje się po świeżo kopanej, wyrzuconej ziemi, resztkach ściętych zielonych pędów leżących w otworach i licznych odchodach gryzoni w pobliżu nor. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA JABŁOŃ reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 171

174 Program ochrony gruszy Wiele szkodników występujących na jabłoniach może żerować także i na gruszach. Należą tu między innymi: gąsienice zjadające liście, kwieciak jabłkowiec, owocówka jabłkóweczka, przędziorki i mszyce. Gatunki te zwalcza się w tych samych terminach co w sadach jabłoniowych, środkami które można stosować na gruszy. Z uwagi na utrzymujące się w ostatnich latach wysokie zagrożenie grusz przez miodówkę gruszową plamistą i konieczność ochrony fauny pożytecznej mającej decydujące znaczenie w redukcji tego groźnego szkodnika w sadach gruszowych, do niezbędnego minimum należy ograniczyć stosowanie nieselektywnych insektycydów. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg(l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków. (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), faza 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 52) Okres bezlistny drzew Faza nabrzmiewania pąków MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA Cacopsylla pyri Patriot 100 EC Atilla SP 7,06 Opryskiwanie wykonać w fazie 1 (zależnie od przebiegu zimy w lutym, marcu lub na początku kwietnia) przy wysokiej liczebności szkodnika. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy. Zabieg wykonać po 3 4-dniowym ociepleniu, bardzo dokładnie, z użyciem zwilżacza, w południe, w ciepły, słoneczny dzień przy temperaturze powyżej 15 C. Miodówki są wektorami groźnej choroby fitoplazmatycznej zamierania gruszy. Podstawowe terminy zwalczania miodówek to okres bezlistny i pierwsza połowa sezonu wegetacyjnego, do końca czerwca. KWIECIAK JABŁKOWIEC Anthonomus pomorum Obecnie brak zarejestrowanych środków. Zabieg zwalczający paciornicę gruszowiankę preparatem Calypso 480 SC ogranicza jednocześnie kwieciaka jabłkowca. SZPECIEL PODSKÓRNIK GRUSZOWY Eriophyes piri Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,25 1,0 1,25 W zagrożonych sadach zwalczać w fazie pękania pąków. Opryskiwać w słoneczny dzień w godzinach popołudniowych. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. 172 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

175 PRZED KWITNIENIEM faza 3 pękanie pąków (BBCH 53 55), 4 zielony pąk (BBCH 56), 5 biały pąk (BBCH 57) Faza pękania pąków Faza zielonego pąka Faza białego pąka SZPECIELE: WZDYMACZ GRUSZOWY Epitrimerus piri PODSKÓRNIK GRUSZOWY Eriophyes piri PACIORNICA GRUSZOWIANKA Contarinia pirivora PRZĘDZIORKI Tetranychidae Ortus 05 SC Amarant 05 SC Vertigo 018 EC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,25 1,0 1,25 0,5 0,75 Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy. Termin zwalczania w fazie zielonego pąka. Vertigo 018 EC stosować 1 raz w sezonie w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold 015% (preparat jest zarejestrowany do zwalczania tylko wzdymacza gruszowego). Calypso 480 SC 0,15 Opryskiwać w fazie 4. Zwalczanie potrzebne w sadach, w których w poprzednim roku obserwowano więcej niż 10% uszkodzonych zawiązków. Zabieg ten ogranicza jednocześnie kwieciaka jabłkowca. Ortus 05 SC Amarant 05 SC Nissorun Strong 250 SC Catane 800 EC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,0 0,4 2% Opryskiwać po wystąpieniu szkodnika. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy. Nissorun Strong 250 SC stosować 1 raz w sezonie. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA KWIECIAK GRUSZOWIEC Anthonomus piri Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować od fazy, gdy pąki kwiatowe nabrzmiewają do fazy rozwoju kwiatostanu. Stosować raz w sezonie jeden z nich MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA Cacopsylla pyri Jaja na liściach MIODÓWKA CZERWONA Cacopsylla pyrisuga Dimilin 480 SC Apacz 50 WG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Atilla SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Piorun 200 SL Grom 200 SL Zeus 200 SL Patriot 100 EC 0,375 0,15 7,06 Zabieg wykonać tuż przed kwitnieniem (faza 5). Zachować bezpieczeństwo owadów zapylających. Preparat Dimilin 480 SC można stosować z adiuwantem Silwet Gold w stężeniu 0,015%. Stosować jeden z nich Starsze larwy na pędach zdrewniałych Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 173

176 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE MSZYCE Aphididae Affirm 095 SG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Patriot 100 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,5 3,0 Zabieg wykonać tuż przed kwitnieniem lub bezpośrednio po kwitnieniu, po wylęgu gąsienic, zanim zwiną liście. Affirm 095 SG stosować tylko po kwitnieniu. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Opryskiwać po pojawieniu się mszyc. KWITNIENIE (BBCH 60 69) faza 6 pełnia kwitnienia (BBCH 65), 7 opadanie płatków kwiatowych (BBCH 67 69) Faza pełni kwitnienia Faza opadania płatków kwiatowych MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA Cacopsylla pyri MIODÓWKA CZERWONA Cacopsylla pyrisuga Acaramik 018 EC Forteca-Pro 018 EC Grot 18 EC Safran 18 EC Dimilin 480 SC Movento 100 SC 0,75 0,75 0,75 0,75 0,375 2,25 Zabieg wykonać tuż po kwitnieniu (faza 7). Koniecznie dodać preparat zwilżający. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na 1 metr wysokości korony. Stosować raz w sezonie jeden z nich OWOCNICA GRUSZOWA Haplocampa brevis MSZYCE Aphididae PRYSZCZAREK GRUSZOWIEC Dasyneura piri Aktualnie brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania tego szkodnika. Owocnicę gruszową ograniczają preparaty zawierające acetamipryd stosowane do zwalczania pryszczarka gruszowca. Movento 100 SC 2,25 Stosować 1 raz w sezonie, dlatego termin zabiegu najlepiej dostosować do terminu zwalczania miodówki gruszowej plamistej. CZERWCE Coccoidea Stosować tuż po kwitnieniu. 174 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

177 WZROST ZAWIĄZKÓW DO ICH CZERWCOWEGO OPADANIA faza 8 (BBCH 71 73) PRYSZCZREK GRUSZOWIEC Dasyneura piri MSZYCE Aphididae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Movento 100 SC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować raz w sezonie jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Movento 100 SC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 2,25 2,25 Jeśli konieczne, zwalczanie stosować po zakończeniu kwitnienia do osiągnięcia przez owoce około 90% typowej wielkości (BBCH 71 79). Opryskiwać po pojawieniu się mszyc. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA Stosować raz w sezonie jeden z nich KWIECIAK GRUSZOWIEC Anthonomus piri PRZĘDZIORKI Tetranychidae WZDYMACZ GRUSZOWY Epitrimerus piri TOCZYK GRUSZOWIACZEK Cemiostoma scitella Aktualnie brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania szkodnika w tym okresie. W zagrożonych sadach Mospilan 20 SP lub jego odpowiedniki stosowane do zwalczania mszyc lub pryszczarka jednocześnie ograniczają występowanie kwieciaka gruszowca. Ortus 05 SC Amarant 05 SC Nissorun Strong 250 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,0 0,4 Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników gruszy. Nissorun Strong 250 SC stosować 1 raz w sezonie do zwalczania przędziorka chmielowca. Vertigo 018 EC 0,5 0,75 Zabieg wykonać po wystąpieniu szkodnika lub objawów jego żerowania. Środek stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w stężeniu 0,015%. Obecnie brak zarejestrowanych preparatów do zwalczania tego szkodnika. Preparat Mospilan 20 SP i jego odpowiedniki stosowane do zwalczania mszyc ograniczają jednocześnie toczyka gruszowiaczka. OWOCÓWKA JABŁKÓWECZKA Laspeyresia pomonella ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae Affirm 095 SG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Imidan 40 WG Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Madex Max Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,5 3,0 1,25 0,05 l/ha /1m wysokości korony Preparaty Affirm 095 SG i Madex Max stosować w okresie wylęgania się gąsienic, pozostałe środki w czasie masowego lotu motyli i składania jaj. Preparat Imidan 40 WG stosować w fazie rozwoju jaj,,czarna główka. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 175

178 WZROST OWOCÓW PO CZERWCOWYM OPADANIU ZAWIĄZKÓW (BBCH 74 89) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA GRUSZA/ŚLIWA MIODÓWKA GRUSZOWA PLAMISTA Cacopsylla pyri Movento 100 SC (21) 2,25 Stosować 1 raz w sezonie, na początku wylęgania się larw z jaj złożonych przez samice pierwszego pokolenia formy letniej, zwykle na przełomie maja i czerwca lub na początku czerwca. Zabieg zwalcza jednocześnie larwy pryszczarka gruszowca. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na 1 metr wysokości korony. Dimilin 480 SC (14) Acaramik 018 EC (28) Forteca-Pro 018 EC (28) Grot 18 SC (28) Safran 018 EC (28) Vertigo 018 EC (28) Apacz 50 WG (21) Stosować raz w sezonie jeden z nich Program ochrony śliwy Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi 0,375 0,75 0,75 0,75 0,75 0,5 0,75 0,15 Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Stosować w czerwcu zależnie od wyników lustracji. Pomiędzy zabiegami zachować odstęp 10 14, a nawet 21 dni. Dodać preparat zwilżający. Zabiegi najlepiej wykonywać wieczorem, po ulewnym deszczu, co konieczne jest szczególnie na roślinach pokrytych,,rosą miodową. Vertigo 018 EC stosować w mieszaninie z adiuwantem Silwet Gold w stężeniu 0,015%. Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników śliwy ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. PRZED KWITNIENIEM faza 3 pękanie pąków (BBCH 53 55), faza 4 zielony pąk (BBCH 56), 5 biały pąk (BBCH 57 59) Faza pękania pąków Faza zielonego pąka Faza białego pąka PORDZEWIACZ ŚLIWOWY Aculus fockeui Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,25 1,5 1,25 1,5 Opryskiwać między zielonym a białym pąkiem, w sadach, w których w poprzednim roku obserwowano objawy żerowania tego szkodnika. MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Decis Mega 50 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Delta 50 EW Patriot 100 EC 0, ,075 Opryskiwanie można wykonać w fazie 4 po zauważeniu pierwszych mszyc, w temperaturze powyżej o C. Zwalczanie mszyc ogranicza rozprzestrzenianie się szarki. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich 176 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

179 MISECZNIK ŚLIWOWY Parthenolecanium corni Catane 800 EC Promanal 60 EC Treol 770 EC 2% 2% 1,75% Stosować w fazie 3 4. Misecznika śliwowego ogranicza również Emulpar 940 EC. Tarczki samic ZWÓJKÓWKI I INNE Tortricidae GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować raz w sezonie jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP W zagrożonych sadach stosować w fazie 4 5. Stosować w okresie żerowania gąsienic. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA Stosować jeden z nich PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,0 Opryskiwać pod koniec fazy 5, jeżeli liczebność przędziorków (form ruchomych) wynosi 3 lub więcej na 1 liść. PO KWITNIENIU faza 7 opadanie płatków (BBCH 67 69), 8 wzrost zawiązków (BBCH 71 79) Faza opadania płatków Faza wzrostu zawiązków OWOCNICA ŻÓŁTOROGA Hoplocampa minuta OWOCNICA JASNA Hoplocampa flava Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Piorun 200 SL Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Grom 200 SL Zeus 200 SL 0,15 0,15 5 Opryskiwanie przeprowadzić pod koniec fazy 7, jeśli na białe pułapki lepowe odłowi się więcej niż 80 osobników (średnio na pułapkę). Preparaty te zwalczają jednocześnie mszyce. Stosować raz w sezonie jeden z nich Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 177

180 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA MSZYCE Aphididae Objawy żerowania PORDZEWIACZ ŚLIWOWY Aculus fockeui PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae Calypso 480 SC Cyren 480 EC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Decis Mega 50 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Delta 50 EW Patriot 100 EC Movento 100 SC Stosować jeden z nich raz w sezonie Ortus 05 SC Amarant 05 SC Envidor 240 SC Vege 240 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Envidor 240 SC Vege 240 SC Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 0,1 1, ,075 2,25 1,25 1,5 1,25 1,5 0,4 0,4 0,4 0,4 1,0 1,0 Opryskiwanie najlepiej wykonać po opadnięciu płatków kwiatowych, po zauważeniu nawet niewielkich kolonii mszyc. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew. Preparat zwalcza również czerwce (misecznik śliwowy). Zabieg wykonać wkrótce po kwitnieniu (faza 7), głównie w młodych sadach. Przy dużym nasileniu szkodnika zabieg należy powtórzyć po 14 dniach. Zabieg wykonać, gdy liczebność przędziorków (form ruchomych) wynosi średnio 3 lub więcej na liść. Stosować w razie potrzeby w okresie żerowania gąsienic na liściach, zanim zwiną liście. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich CZERWCE Movento 100 SC 2,25 Stosować po kwitnieniu, w okresie żerowania szkodnika. WZROST OWOCÓW KONIEC MAJA POCZĄTEK CZERWCA OWOCÓWKA ŚLIWKÓWECZKA Laspeyresia funebrana I POKOLENIE Motyl owocówki śliwkóweczki Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Do rejestracji lotu motyli stosować pułapki z feromonem. W zależności od przebiegu lotu wykonać 1 lub 2 zabiegi. Runner 240 SC (14) Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Piorun 200 SL (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Grom 200 SL (14) Zeus 200 SL (14) 0,5 Stosować w okresie masowego lotu motyli i składania jaj na każde pojawiające się pokolenie szkodnika. Stosować jeden z nich 178 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

181 MSZYCE Aphididae PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae PORDZEWIACZ ŚLIWOWY Aculus fockeui Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Decis Mega 50 EW (7) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Patriot 100 EC (7) Cyren 480 EC (21) Movento 100 SC (21) Stosować raz w sezonie jeden z nich Ortus 05 SC (14) Amarant 05 SC (14) Envidor 240 SC (14) Vege 240 SC (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich Ortus 05 SC (14) Amarant 05 SC (14) Envidor 240 SC (14) Vege 240 SC (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich 0,1 1,25 5 1,5 2,25 0,075 1,0 1,0 0,4 0,4 1,25 1,5 1,25 1,5 0,4 0,4 Opryskiwać po zauważeniu mszyc. W razie konieczności zabieg powtórzyć po 2 tygodniach. Przy bardzo licznych koloniach i gatunkach mszyc powodujących skręcanie liści dodać zwilżacz. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew. Opryskiwać, gdy liczebność przędziorków (form ruchomych) wynosi średnio 5 lub więcej osobników na 1 liść. Opryskiwać, jeżeli liczebność szkodnika przekroczy próg zagrożenia lub gdy występują objawy żerowania. Na odmianach wczesnych zabieg wykonać najpóźniej w drugiej połowie czerwca. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ŚLIWA MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Decis Mega 50 EW (7) Patriot 100 EC (7) Calypso 480 SC (14) 0,15 5 0,075 Zabieg wykonać przed zbiorem (w okresie dojrzewania owoców), po 3 4 dniach od stwierdzenia szkodnika w pułapkach. Przestrzegać karencji. WZROST OWOCÓW KONIEC LCA POCZĄTEK SIERPNIA OWOCÓWKA ŚLIWKÓWECZKA Laspeyresia funebrana II POKOLENIE Motyl owocówki śliwkóweczki Opryskiwać późne odmiany, według sygnalizacji prowadzonej przy użyciu pułapek z feromonem. Przestrzegać karencji. Runner 240 SC (14) Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Piorun 200 SL (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Grom 200 SL (14) Zeus 200 SL (14) 0,5 Stosować w trakcie masowego lotu motyli i składania jaj. Liczbę zabiegów dostosować do poziomu zagrożenia. Stosować jeden z nich ZNAMIONÓWKA STARKA (TARNIÓWKA) Orgya antiqua II POKOLENIE PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Aktualnie bark zarejestrowanych preparatów do zwalczania tego szkodnika. Gąsienice są ograniczane podczas zwalczania owocówki śliwkóweczki. Ortus 05 SC (14) Amarant 05 SC (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,0 Opryskiwać, gdy liczebność przędziorków wynosi średnio 7 lub więcej osobników na liść. Przestrzegać karencji. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 179

182 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WIŚNIA I CZREŚNIA Program ochrony wiśni i czereśni Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 52), 3 pękanie pąków (BBCH 53 55) Okres bezlistny drzew Faza nabrzmiewania pąków Faza pękania pąków LICINEK TARNINACZEK Argyresthia ephippiella Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Opryskiwać w fazie 2 3, jeśli w poprzednim roku obserwowano więcej niż 5% uszkodzonych kwiatów. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Stosować raz w sezonie jeden z nich PRZED KWITNIENIEM faza 4 początek fazy białego pąka (BBCH 57), 4a biały pąk (BBCH 59) Początek fazy białego pąka Faza białego pąka MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Patriot 100 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 0,15 5 0,075 Opryskiwać po pojawieniu się mszyc. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Stosować jeden z nich Jeżeli zachodzi konieczność, opryskiwać przed kwitnieniem, najpóźniej w fazie 4. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym preparatem zawierającym acetamipryd z uwzględnieniem wszystkich zastosowań Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

183 PRZĘDZIOREK OWOCOWIEC Panonychus ulmi I INNE GATUNKI PRZĘDZIORKÓW Tetranychidae Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika w tym terminie. W razie konieczności można użyć środek wspomagający ochronę np. Emulphar 940 EC, Siltac EC. WZROST ZAWIĄZKÓW DO ICH CZERWCOWEGO OPADANIA faza 6 opadanie płatków (BBCH 67 69), faza 7 wzrost zawiązków owocowych (BBCH 71 79) KWIECIAK PESTKOWIEC Furcipus rectirostris Faza opadania płatków Faza wzrostu zawiązków owocowych Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) W zagrożonych sadach stosować tuż po kwitnieniu. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WIŚNIA I CZREŚNIA Stosować raz w sezonie jeden z nich PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae I INNE GATUNKI PRZĘDZIORKÓW Tetranychidae ORAZ SZPECIELE Eriophyoidea Envidor 240 SC (21) 0,4 Stosować od końca fazy kwitnienia do wybarwienia owoców, po przekroczeniu progu szkodliwości (zachować karencję). Maksymalna liczba zabiegów 1. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 181

184 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WIŚNIA I CZREŚNIA NASIONNICA TRZEŚNIÓWKA 1 Rhagoletis cerasi MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC (14) Decis Mega 50 EW (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Grom 200 SL (14) Zeus 200 SL (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Movento 100 EC (21) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Patriot 100 EC (7) Piorun 200 SL (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Calypso 480 SC (14) Decis Mega 50 EW (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP 14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Patriot 100 EC (7) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Movento 100 EC (21) 0,1 0,15 5 2,25 0,15 5 0,075 2,25 W połowie maja zawiesić żółte pułapki lepowe i rejestrować przebieg lotu much. Zabieg wykonać po 5 7 dniach regularnego odłowu much na pułapki. Kolejne opryskiwania (1 lub 2) przeprowadzać w zależności od przebiegu lotu. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Opryskiwać tylko średnio i późno dojrzewające odmiany czereśni i wiśni, ściśle przestrzegając karencji. Movento 100 EC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew. Piorun 200 SL, Grom 200 SL oraz Zeus 200 SL stosować tylko na czereśni. Preparaty te zwalczają jednocześnie Ragolethis cingulata. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Movento 100 EC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich ŚLUZOWNICA CIEMNA Caliroa limacina Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Zwalczać tylko w zasiedlonych sadach. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni. Stosować raz w sezonie jeden z nich MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Patriot 100 EC (7) Calypso 480 SC (14) Decis Mega 50 EW (7) 5 Zabieg wykonać tuż przed zbiorem (w okresie dojrzewania owoców) po 3 4 dniach od stwierdzenia szkodnika w pułapkach. Przestrzegać karencji. PO ZBIORZE OWOCÓW PRZĘDZIORKI Tetranychidae ORAZ SZPECIELE Eriophyoidea Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników. W razie konieczności zastosować środki wspomagające: Siltac EC lub Emulpar 940 EC. ŚLUZOWNICA CIEMNA Caliroa limacina Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczanie tego szkodnika w tym okresie. 1 NASIONNICA TRZEŚNIÓWKA zwykle nie uszkadza odmian najwcześniej dojrzewających (pierwszy tydzień dojrzewania odmian czereśni). Natomiast odmiany później dojrzewające (od drugiego tygodnia) są tym bardziej narażone na uszkodzenie, im później przypada ich termin dojrzewania. 182 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

185 Program ochrony brzoskwini Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników wiśni i czereśni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. OKRES BEZLISTNY faza fenologiczna 1 okres bezlistny (BBCH 51), 2 nabrzmiewanie pąków (BBCH 53) SKOŚNIK BRZOSKWINIACZEK Anarsia lineatella Okres bezlistny Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. PRZED KWITNIENIEM Faza nabrzmiewania pąków Od początku maja prowadzić systematycznie lustracje sadu. Wycinać i palić pędy z objawami żerowania larw skośnika. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BRZOSKWINIA MSZYCE Aphididae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Opryskiwać po pojawieniu się pierwszych mszyc. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować po zauważeniu gąsienic, zanim zwiną liście. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich PO KWITNIENIU faza 3 pełnia kwitnienia (BBCH 65), faza 4 małe zawiązki owocowe (BBCH 72 75) MSZYCE Aphididae Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Calypso 480 SC (21) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Movento 100 SC (21) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,25 Opryskiwać po pojawieniu się pierwszych mszyc. Zabieg powtórzyć w przypadku ponownego pojawienia się szkodników. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew, po zakończonym kwitnieniu. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 183

186 SZPECIELE Eriophyoidea Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BRZOSKWINIA/MORELA ZMIENIKI Miridae ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Preparaty Mospilan 20 SP i jego odpowiedniki stosowane do zwalczania mszyc i zwójkówek liściowych zwalczają także zmieniki. Stosować po zauważeniu gąsienic, zanim zwiną liście. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich Calypso 480 SC (21) Stosować po pojawieniu się szkodnika. CZERWCE Movento 100 SC (21) 2,25 Preparat stosować po kwitnieniu (0,75 l na metr wysokości korony drzew). PRZĘDZIORKI Tetranychidae ZWÓJKA KORÓWECZKA Enarmonia formosana Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników. W razie potrzeby zwalczania można zastosować Siltac EC lub Emulpar 940 EC. Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. Ale gdy zostaną zarejestrowane zabieg należy wykonać w pierwszej lub drugiej dekadzie czerwca. Kolejne opryskiwania (2 3) dostosować do dynamiki wylotu motyli, rejestrowanego za pomocą pułapek z feromonem. Dokładnie opryskiwać pnie i konary, najlepiej dyszą strumieniową. Program ochrony moreli Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawki kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem sadu sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników czereśni i wiśni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. MSZYCE Aphididae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować raz w sezonie jeden z nich PRZED KWITNIENIEM Opryskiwać po pojawieniu się pierwszych mszyc. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować po zauważeniu gąsienic. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich 184 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

187 PO KWITNIENIU faza 4 (BBCH 71 79) ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE MSZYCE Aphididae Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Calypso 480 SC (21) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Movento 100 SC (21) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,25 Opryskiwać po kwitnieniu, po stwierdzeniu licznych gąsienic. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Opryskiwać po stwierdzeniu pierwszych kolonii mszyc. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Movento 100 SC stosować w dawce 0,75 l na metr wysokości korony drzew, po kwitnieniu z zachowaniem okresu karencji. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MORELA/ORZECH WŁOSKI MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Calypso 480 SC (21) Stosować po pojawieniu się szkodnika. Drosophila suzukii CZERWCE Movento 100 SC (21) 2,25 Preparat stosować po kwitnieniu (0,75 l na metr wysokości korony drzew) ZWÓJKA KORÓWECZKA Enarmonia formosana Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. Ale gdy zostaną zarejestrowane zabieg należy wykonać w pierwszej lub drugiej dekadzie czerwca. Kolejne opryskiwania (2 3) dostosować do dynamiki wylotu motyli, rejestrowanego za pomocą pułapek z feromonem. Dokładnie opryskiwać pnie i konary, najlepiej dyszą strumieniową. Program ochrony orzecha włoskiego Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem uprawy sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników czereśni i wiśni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. SZPECIEL PILŚNIOWIEC ORZECHOWY Aceria tristriatus KWITNIENIE Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodników. MSZYCE Aphididae Mospilan 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować po pojawieniu się szkodnika. Zabieg można powtórzyć po dniach. Stosować jeden z nich Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 185

188 Program ochrony leszczyny SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA LESZCZYNA/TRUSKAWKA Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem uprawy sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników czereśni i wiśni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. MISECZNIK ŚLIWOWY Parthenolecanium corni WIELKOPĄKOWIEC LESZCZYNOWY Phytoptus avellanae SŁONKOWIEC ORZECHOWIEC Curculio nucum DŁUŻYNKA LESZCZYNÓWKA Oberea linearis PRZĘDZIORKI Tetranychidae ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE, MSZYCE Aphididae Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Mospilan 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Siltac EC (ND) Emulpar 940 EC (ND) Stosować jeden z nich 0,15 % 0,9 1,2 % Opryskiwać po zauważeniu szkodnika. Środki wspomagające Siltac EC i Emulpar 940 EC ograniczają tego szkodnika. Aktualnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. W razie potrzeby zwalczania, skuteczne mogą być nawozy siarkowe stosowane w okresie wczesnej wiosny, podczas pękania pąków. Calypso 480 SC (14) Mospilan 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Opryskiwać w okresie żerowania chrząszczy, zwykle pod koniec maja lub na początku czerwca, zabieg powtórzyć po 10 dniach. Optymalne terminy można ustalić strząsając chrząszcze na płachtę entomologiczną. Obecnie brak jest zarejestrowanych środków do zwalczania tych szkodników. W razie konieczności zastosować środki wspomagające Siltac EC lub Emulpar 940 EC. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Opryskiwać w razie licznego pojawienia się gąsienic. Preparaty te zwalczają jednocześnie mszyce i chrząszcze zjadające liście. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich Program ochrony truskawki Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. PRZED ZAŁOŻENIEM PLANTACJI PĘDRAKI, DRUTOWCE, OPUCHLAKI Zwalczać przed założeniem plantacji wykorzystując dostępne metody: mechaniczną i biologiczną. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania tych szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. Pędrak 186 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

189 ROZTOCZ TRUSKAWKOWIEC Phytonemus pallidus NICIENIE Nematoda I CHOROBY WIRUSOWE Plantacje należy zakładać tylko z sadzonek wolnych od roztocza truskawkowca, nicieni i chorób wirusowych. Takie sadzonki gwarantują jedynie kwalifikowane plantacje mateczne. ROZTOCZ TRUSKAWKOWIEC Phytonemus pallidus Uszkodzone liście OPUCHLAKI Curculionidae KWIECIAK MALINOWIEC Anthonomus rubi Ortus 05 SC Amarant 05 SC PRZED KWITNIENIEM (BBCH 55 57) Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,25 1,0 1,25 Zwalczanie konieczne tylko na zasiedlonych plantacjach. Ortus 05 SC zwalcza jednocześnie przędziorka chmielowca. Acaramik 018 EC stosowany do zwalczania przędziorka chmielowca zwalcza jednocześnie roztocza truskawkowca. Aktualnie brak zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania opuchlaków w tym okresie. Można stosować środki zawierające nicienie entomopatogeniczne (np. Larvanem, Nemasys L i H) zgodnie z etykietą producenta. Decis Mega 50 EW Decis Ogród 015 EW Delta 50 EW Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Patriot 100 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Pyrinex 480 EC Chlorop-Pro 480 EC 5 0,6 0,8 5 0,075 0,9 0,9 Opryskiwać w okresie pojawiania się chrząszczy, kiedy pąki w kwiatostanach rozluźniają się. Przy licznym pojawieniu się szkodnika, zabieg powtórzyć po 7 10 dniach lub na początku kwitnienia, stosując poprawną rotację środków. Przestrzegać prewencji. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki. Zabieg ogranicza zmieniki. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA Stosować raz w sezonie jeden z nich Stosować raz w sezonie jeden z nich MSZYCE Aphidoidea Decis Mega 50 EW Patriot 100 EC 5 0,075 Opryskiwać po wystąpieniu pierwszych kolonii mszyc. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 187

190 ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA I INNE ZWÓJKI Tortricidae Decis Mega 50 EW Patriot 100 EC SpinTor 240 SC 5 0,075 0,32 0,4 Opryskiwać po wystąpieniu szkodnika. WCIORNASTEK RÓŻÓWEK Thrips fuscipennis SpinTor 240 SC 0,32 0,4 Opryskiwać od fazy pąków kwiatowych do końca fazy dojrzewania owoców. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Ortus 05 SC Envidor 240 SC Nissorun Strong 250 SC Acaramik 018 EC Safran 18 EC Grot 18 EC Forteca-Pro 018 EC Stosować raz w sezonie jeden z nich 2,0 0,4 0,4 1,2 1,2 1,2 1,2 KWITNIENIE DO ZBIORU OWOCÓW (BBCH 60 67) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. SpinTor 240 SC (3) Patriot 100 EC (7) Decis Mega 50 EW (3) 0,32 0,4 0,075 5 Opryskiwać po pojawieniu się szkodnika. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki. Poszczególne preparaty stosować maksymalnie 1 raz w sezonie. Opryskiwać w okresie dojrzewania owoców, po upływie 3 4 dni od odłowienia szkodnika w pułapki. Poszczególne preparaty stosować maksymalnie 2 razy w sezonie. PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Ortus 05 SC (7) Acaramik 018 EC (3) Safran 18 EC (3) Grot 18 EC (3) Forteca-Pro 018 EC (3) Nissorun Strong 250 SC (3) 2,0 1,2 1,2 1,2 1,2 0,4 Ortus 05 SC jednocześnie zwalcza roztocza truskawkowca. Poszczególne preparaty stosować raz w sezonie. Inne substancje: Emulpar 940 EC Siltac EC Afik Stosować jeden z nich (ND) (ND) (ND) 0,9 1,2% 0,15 % 0,3% Substancje: Afik, Emulpar 940 EC i Siltac EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Wymienione środki stosować po pełni kwitnienia lub pod koniec kwitnienia, a jeśli jest konieczne między zbiorami. reklama 188 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

191 ZMIENIKI Miridae ROZTOCZ TRUSKAWKOWIEC Phytonemus pallidus Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Decis Mega 50 EW (3) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować raz w sezonie jeden z nich Ortus 05 SC Amarant 05 SC Vertigo 018 EC 5 PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 91 93) Stosować raz w sezonie jeden z nich 1,0 1,25 1,0 1,25 0,75 Opryskiwać po zauważeniu (lub strząśnięciu) zmieników na kwiatostanach i młodych zawiązkach owoców. Zabiegi wykonane przeciwko kwieciakowi malinowcowi zwalczają jednocześnie zmieniki. Opryskiwanie celowe, jeśli po zbiorze owoców stwierdza się występowanie szkodnika. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki. Zabieg powtórzyć po 7 dniach. Dokładnie opryskać najmłodsze liście. Koszenie i usuwanie liści dni przed zabiegiem zwiększa jego skuteczność. Wymienione preparaty zwalczają jednocześnie przędziorki. Silnie zasiedlone i zniszczone plantacje lepiej zlikwidować i założyć nowe, ze zdrowych, kwalifikowanych roślin. Preparat Ortus 05 SC można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA reklama reklama

192 PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Ortus 05 SC Envidor 240 SC Acaramik 018 EC Vertigo 018 EC Stosować jeden z nich 2,0 0,4 1,2 0,5 0,75 Ortus 05 SC i Envidor 240 SC oraz Acaramik 018 EC lub Vertigo 018 EC stosować maksymalnie 1 raz w sezonie. Acaramik 018 EC zwalcza jednocześnie roztocza truskawkowca. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA TRUSKAWKA CHRZĄSZCZE OPUCHLAKÓW Curculionidae Inne substancje: Emulpar 940 EC Siltac EC Afik Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich 0,9 1,2% 0,15 % 0,3% 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 Działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. W razie masowego pojawienia się chrząszczy opryskiwać rośliny i glebę pod nimi wkrótce po zbiorze i w miarę potrzeby powtórzyć 1 2 razy, co 14 dni. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników truskawki. Przy uszkodzeniu znacznej liczby roślin, zwalczanie może być nieopłacalne. Silniej zasiedlane są starsze plantacje. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym preparatem zawierającym acetamipryd z uwzględnieniem wszystkich zastosowań 2. reklama reklama 190 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

193 Program ochrony maliny Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. PRYSZCZAREK MALINOWIEC Lasioptera rubi GALASÓWKA MALINIAK Diastrophus rubi PRZEZIERNIK MALINOWIEC Pennisetia hylaeiformis KRZYWIK MALINIACZEK Lampronia rubiella OKRES BEZLISTNY Usuwanie pędów Wycinać i palić pędy z galasowatymi naroślami powodowanymi przez pryszczarka lub galasówkę, w dolnej ich części oraz na szyjce korzeniowej powodowanymi przez gąsienice przeziernika. Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Zabieg potrzebny tylko na plantacjach uszkodzonych w poprzednim sezonie. Opryskiwać w okresie pękania pąków przy temperaturze powyżej C. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MALINA Stosować tylko raz w sezonie jeden z nich PRZED KWITNIENIEM MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Opryskiwać w okresie wylęgania się i występowania mszyc na liściach i wierzchołkach pędów. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Tortricidae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP SpinTor 240 SC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 0,32 0,4 Opryskiwać podczas wylęgania się gąsienic, zanim zwiną liście. Bardzo często gąsienice zwijają liście na wierzchołkach wzrostu. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 191

194 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MALINA PRZĘDZIORKI Tetranychidae PRZEBARWIACZ MALINOWY Phyllocoptes gracilis Ortus 05 SC Envidor 240 SC Acaramik 018 EC Safran 18 EC Forteca-Pro 018 EC Grot 18 EC Inne substancje: Afik Emulpar 940 EC Siltac EC 1,5 0,4 0,5 0,5 0,5 0,5 0,3% 0,9 1,2% 0,15 % Zwalczać, jeśli liczebność form ruchomych przędziorków wynosi 2 lub więcej osobników na 1 listek liścia złożonego. Ortus 05 SC i Envidor 240 SC stosować maksymalnie 1 raz w sezonie. Acaramik 018 EC, Safran 18 EC, Forteca-Pro 018 EC lub Grot 18 EC stosować maksymalnie 2 razy w sezonie wegetacyjnym. Substancje działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Zabieg wykonać przed kwitnieniem, głównie na odmianach owocujących na pędach jednorocznych. Obecnie brak zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania tego szkodnika. Szpeciel notowany jest głównie na odmianie Glen Ample, ale bardzo łatwo i szybko przenosi się na inne odmiany. Jest wektorem wirusa plamistości liści maliny. Przebarwiacz malinowy jest ograniczany podczas zwalczania przędziorków. Można również zastosować takie substancje jak: Afik ( 0,3%), Emulpar 940 EC (0,9 1,2%), Siltac EC (0,15 %), które będą ograniczały szkodnika. KWIECIAK MALINOWIEC Anthonomus rubi Uszkodzenia pąków Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Opryskiwanie wykonać w okresie żerowania chrząszczy, tuż przed kwitnieniem, najpóźniej po zauważeniu pierwszych uszkodzonych pąków kwiatowych. Zwalczanie potrzebne tylko na plantacjach odmian owocujących na pędach drugorocznych. Stosować jeden z nich PRYSZCZAREK NAMALINEK ŁODYGOWY Resseliella theobaldi Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Opryskiwanie potrzebne głównie na plantacjach uszkodzonych w ubiegłym roku. Plantacje opryskiwać w okresie lotu muchówek, zazwyczaj, gdy nowe pędy osiągną cm. Przy bardzo licznym występowaniu szkodnika opryskiwanie powtórzyć po 7 10 dniach. Szczególnie dokładnie opryskiwać dolne części pędów. Monitoring lotu much ułatwia stosowanie pułapek z feromonem do odłowu samców. KISTNIK MALINOWIEC Byturus tomentosus KWIECIAK MALINOWIEC Anthonomus rubi Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Opryskiwać w okresie żerowania chrząszczy na liściach i pąkach kwiatowych, dni przed kwitnieniem oraz bezpośrednio przed, w razie potrzeby powtórzyć na początku kwitnienia (tylko na odmianach owocujących na pędach drugorocznych). Preparaty te ograniczają jednocześnie mszyce i pryszczarka namalinka łodygowego. Przestrzegać zasad bezpieczeństwa dla pszczół. 192 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

195 KWITNIENIE Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. PRZĘDZIORKI Tetranychidae PRZEBARWIACZ MALINOWY Phyllocoptes gracilis PRYSZCZAREK NAMALINEK ŁODYGOWY Resseliella theobaldi MSZYCE Aphididae Ortus 05 SC (14) Acaramik 018 EC (3) Safran 18 EC (3) Forteca-Pro 018 EC (3) Grot 18 EC (3) 1,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Zabieg wykonać po pełni kwitnienia, podczas żerowania przędziorków na liściach. Ortus 05 SC stosować maksymalnie 1 raz w sezonie, Acaramik 018 EC, Safran 18 EC, Forteca-Pro 018 EC lub Grot 18 EC stosować 2 razy w sezonie. Przestrzegać zasad bezpieczeństwa dla pszczół Brak zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania tego szkodnika. Szpeciel notowany jest głównie na odmianie Glen Ample, ale bardzo łatwo i szybko przenosi się na inne odmiany. Jest wektorem wirusa. Ograniczany podczas zwalczania przędziorków. Calypso 480 SC (14) Decis Mega 50 EW (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Patriot 100 EC (7) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) 5 Stosować w okresie lotu muchówek pryszczarka. Wszystkie wymienione preparaty zwalczają również kistnika malinowca. Stosować w okresie żerowania mszyc. Przestrzegać prewencji i karencji. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MALINA MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii MSZYCE Aphididae PRYSZCZAREK NAMALINEK ŁODYGOWY Resseliella theobaldi Stosować jeden z nich Calypso 480 SC (14) Decis Mega 50 EW (7) Patriot 100 EC (7) SpinTor 240 SC (3) 5 0,32 0,4 Maksymalna liczba zabiegów poszczególnymi preparatami 2. Zabieg wykonać w okresie dojrzewania owoców, po 3 4 dniach od stwierdzenia szkodnika w pułapkach. Przestrzegać karencji. PO ZBIORZE OWOCÓW TYLKO ODMIANY OWOCUJĄCE NA PĘDACH DWULETNICH Calypso 480 SC Opryskiwać po stwierdzeniu mszyc na liściach i wierzchołkach pędów. Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Na zasiedlonych plantacjach opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze owoców i powtórzyć 1 2 razy w odstępach dni. Dokładnie opryskiwać pędy malin, zwłaszcza ich dolne części. Wymienione preparaty zwalczają także mszyce. Stosować jeden z nich Ortus 05 SC Acaramik 018 EC Safran 018 EC Forteca-Pro 018 EC Grot 18 EC PRZĘDZIORKI Tetranychidae 1,5 0,5 0,5 0,5 0,5 Ortus 05 SC stosować maksymalnie 1 raz w sezonie, Acaramik 018 EC, Safran 18 EC, Forteca-Pro 018 EC lub Grot 18 EC stosować 2 razy w sezonie. Inne substancje: Afik Emulpar 940 EC Siltac EC (ND (ND) (ND) 0,3% 0,9 1,2% 0,15 % Substancje działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 193

196 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA MALINA/PORZECZKA CZARNA PRZEBARWIACZ MALINOWY Phyllocoptes gracilis PRZEZIERNIK MALINOWIEC Pennisetia hylaeiformis Obecnie brak zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania tego szkodnika. Szpeciel notowany jest głównie na odmianie Glen Ample, ale bardzo łatwo i szybko przenosi się na inne odmiany. Jest wektorem wirusa. Przebarwiacz malinowy jest ograniczany podczas zwalczania przędziorków. Można również zastosować takie środki jak: Afik ( 0,3%), Emulpar 940 EC (0,9 1,2%), Siltac EC (0,15 %), które będą ograniczały szkodnika. Calypso 480 SC (14) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Na zasiedlonych plantacjach opryskiwanie wykonać bezpośrednio po zbiorze owoców (tylko odmiany owocujące na pędach drugorocznych) i ewentualnie powtórzyć po 2 tygodniach. Dokładnie opryskiwać podstawę pędu, gdzie składane są jaja. Zabiegi te jednocześnie niszczą pryszczarka namalinka łodygowego. Na odmianach owocujących, na pędach jednorocznych zabiegi mogą być konieczne pod koniec czerwca i w pierwszej połowie lipca. Monitoring lotu motyli ułatwia stosowanie pułapek z feromonem. Maliny odmian owocujących na pędach jednorocznych (np. odmiana Polana, Polka ) w sierpniu i we wrześniu nie są uszkadzane przez kwieciaka malinowca i kistnika malinowca. Na odmianach tych dużym zagrożeniem są zwykle przędziorki, a także mszyce oraz pryszczarek namalinek łodygowy. Może pojawiać się także przebarwiacz malinowy oraz muszka plamoskrzydła Drosophila suzukii. Program ochrony porzeczki czarnej Szkodniki zwalcza się jeśli jest to konieczne. Do ochrony porzeczki poleca się stosować litrów cieczy na 1 ha. Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. PRZED KWITNIENIEM (BBCH 52 59) WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY Cecidophyopsis ribis KRZYWIK PORZECZKOWIACZEK Lampronia capitella Siarkol Extra 80 WP stosowany do zwalczania amerykańskiego mączniaka agrestu będzie jednocześnie ograniczał wielkopąkowca porzeczkowego. Stosować w okresie pękania pąków (trzy tygodnie przed kwitnieniem). Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Opryskiwanie wskazane głównie na plantacjach uszkodzonych w poprzednim roku. Wykonać je w czasie pękania pąków liściowych, zwykle w marcu lub na początku kwietnia, przy temperaturze nie niższej niż C. Lokalnie mogą być potrzebne nawet 2 3 zabiegi w okresie rozwoju pąków. Preparaty nie niszczą gąsienic wewnątrz pąków. 194 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

197 reklama MSZYCA PORZECZKOWO- CZYŚCIECOWA Cryptomyzus ribis I INNE GATUNKI MSZYC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Decis Mega 50 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Delta 50 EW Patriot 100 EC 5 5 Mszyca porzeczkowo-czyściecowa powoduje zniekształcenie i przebarwienie liści na kolor żółto-czerwony. Zastosowane preparaty do zwalczania mszyc tuż przed kwitnieniem ograniczają jednocześnie pryszczarka porzeczkowiaka kwiatowego. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK KWIATOWY Dasineura ribis Stosować jeden z nich Calypso 480 SC Zwalczanie konieczne na plantacjach uszkodzonych w poprzednim sezonie. Opryskiwać w okresie lotu muchówek, przed złożeniem jaj do pąka kwiatowego, zwykle na krótko przed kwitnieniem. Larwy pryszczarka w pąku SZKODNIKI ZJADAJĄCE LIŚCIE (np. PLAMIEC AGREŚCIAK Abraxas grossulariata) PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK LIŚCIOWY Dasineura tetensi ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana Uszkodzone liście wierzchołkowe porzeczki Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Rumo 30 WG Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Steward 30 WG SpinTor 240 SC Stosować jeden z nich Stosować jeden z nich 5 0,17 0,17 0,32 0,4 Zabieg potrzebny w razie licznego pojawienia się szkodników, po zauważeniu pierwszych uszkodzonych liści. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Preparaty Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP i Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP ograniczają jednocześnie mszyce. Preparat Calypso 480 SC zwalcza tylko pryszczarka porzczkowiaka liściowego i zwójkę różóweczkę. Rumo 30 WG, Steward 30 WG i SpinTor 240 SC zwalczają tylko gąsienice zwójkówek. Opryskiwać w okresie wylęgania się gąsienic, zwykle tuż przed kwitnieniem, na plantacjach, gdzie stwierdzono zimujące jaja zwójki różóweczki. Przestrzegać zasad bezpieczeństwa dla pszczół. Preparaty: Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 195

198 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae OWOCNICA PORZECZKOWA Bacconematus pumilio WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY Cecidophyopsis ribis Uszkodzone pąki (jesień) WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY Cecidophyopsis ribis SZKODNIKI ZJADAJĄCE LIŚCIE (BRZĘCZAK PORZECZKOWY Pteronidea ribesii, PIŁECZNICA AGRESTOWA Pristiphora rufipes ZWÓJKÓWKI Tortricidae MSZYCE Aphididae Ortus 05 SC 1,5 Zwalczać po przekroczeniu progu zagrożenia. Maksymalna liczba zabiegów preparatem Ortus 05 SC 2. Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Ortus 05 SC Amarant 05 SC Stosować jeden z nich KWITNIENIE (BBCH 60 69) 1,5 1,5 PO KWITNIENIU (BBCH 71 87) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Zabieg potrzebny lokalnie na plantacjach zasiedlonych w poprzednim roku. Opryskiwać na początku pełni kwitnienia i powtórzyć po pełni kwitnienia porzeczki. Do rejestracji przebiegu lotu owocnicy można wykorzystać żółte tablice lepowe. Preparaty stosować maksymalnie 2 razy w sezonie od początku do pełni kwitnienia. Środki zwalczają jednocześnie przędziorka chmielowca. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce 0,1 l/ha. Brak preparatów zarejestrowanych do zwalczania szkodnika w tym terminie. Stosowanie środka Envidor 240 SC do zwalczania przędziorków ogranicza wielkopąkowca porzeczkowego. Rumo 30 WG (7) Steward 30 WG (7) Stosować jeden z nich Calypso 480 SC (5) Delta 50 WG (7) Decis Mega 50 EW (7) Patriot 100 EC (7) 0,17 0,17 0,1 0, Szkodniki te są ograniczane podczas zwalczania mszyc. Preparaty Rumo 30 WG i Steward 30 WG są zarejestrowane tylko do zwalczania gąsienic zwójkówek. Zabieg wykonać po zauważeniu mszyc, zwykle tuż po kwitnieniu. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Przestrzegać karencji. Preparaty zwalczają jednocześnie inne szkodniki. PRYSZCZAREK PORZECZKOWIEC PĘDOWY Resseliella ribis PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK LIŚCIOWY Dasineura tetensi Calypso 480 SC (5) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Zabieg wykonać po zauważeniu larw, najczęściej wkrótce po kwitnieniu i powtórzyć po dniach. Termin zwalczania pryszczarka porzeczkowca pędowego można określić obserwując składanie jaj w sztucznie wykonane zranienia na jednorocznych pędach porzeczek około 2 tygodnie po kwitnieniu i później. Preparaty zwalczają obecne na krzewach motyle przeziernika porzeczkowca. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. 196 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

199 PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synanthedon tipuliformis PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Calypso 480 SC (5) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Ortus 05 SC (21) Envidor 240 SC (14) Siltac EC (ND) Emulpar 940 EC (ND) SpinTor 240 SC (3) Calypso 480 SC (5) Patriot 100 EC (7) 1,5 0,4 0,15 % 0,9 1,2% 0,32 0,4 Opryskiwać plantacje w okresie intensywnego lotu motyli (około 3 tygodnie po kwitnieniu) i powtórzyć po około 2 tygodniach (podczas lotu motyli) preparatem o krótkim okresie karencji. Optymalny termin zabiegów ustalić odławiając motyle w pułapki z feromonem (próg zagrożenia 15 motyli/pułapkę). Przestrzegać karencji. Zwalczać po przekroczeniu progu zagrożenia. Przestrzegać karencji. Ortus 05 SC stosować maksymalnie 2 razy w sezonie, a Envidor 240 SC 1 raz. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Zwalczać krótko przed zbiorem owoców. Pierwszy zabieg wykonać w okresie dojrzewania owoców po 3 4 dniach od stwierdzenia szkodnika w pułapkach. Przestrzegać karencji. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZARNA CHRZĄSZCZE OPUCHLAKÓW Curculionidae PRYSZCZAREK PORZECZKOWIAK LIŚCIOWY Dasineura tetensi PRYSZCZAREK PORZECZKOWIEC PĘDOWY Resseliella ribis PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 89 91) Obecnie brak zarejestrowanych środków ochrony roślin do zwalczania tych szkodników. Ograniczane są podczas zwalczania pryszczarka porzeczkowca pędowego i przeziernika porzeczkowca. Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich 0,15 Zabieg wykonać bezpośrednio po zbiorze owoców i na silnie zasiedlonych plantacjach powtórzyć 1 2 razy w odstępach 10-dniowych. Opryskiwanie konieczne, szczególnie po zbiorze mechanicznym, przy licznej populacji pryszczarka porzeczkowca pędowego. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Zabiegi niszczą równocześnie szkodniki zjadające liście oraz ostatnie motyle przeziernika. PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synanthedon tipuliformis Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Opryskiwać w przypadku licznego występowania motyli (patrz progi zagrożenia). Stosować jeden z nich PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Ortus 05 SC Siltac EC Emulpar 940 EC 1,5 0,15 % 0,9 1,2% Ortus 05 SC stosować maksymalnie 2 razy w sezonie. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 197

200 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZERWONA I BIAŁA Program ochrony porzeczki czerwonej i białej Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. WIELKOPĄKOWIEC PORZECZKOWY Cecidophyopsis selachodon KRZYWIK PORZECZKOWIACZEK Lampronia capitella MSZYCA PORZECZKOWO- -CZYŚCIECOWA Cryptomyzus ribis I INNE GATUNKI MSZYC PRZED KWITNIENIEM (BBCH 52 59) Siarkol Extra 80 WP stosowany do zwalczania amerykańskiego mączniaka agrestu będzie jednocześnie ograniczał wielkopąkowca porzeczkowego. Stosować w okresie pękania pąków (trzy tygodnie przed kwitnieniem), na plantacjach zasiedlonych w poprzednim roku. Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Patriot 100 EC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Zabiegi stosować tylko na zagrożonych plantacjach w czasie nabrzmiewania pąków liściowych (BBCH 01 03) zwykle w marcu, sporadycznie w lutym. Opryskiwać przy temperaturze powyżej 15 C. Lokalnie mogą być konieczne 2 3 zabiegi. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Preparaty nie niszczą gąsienic wewnątrz pąków. Stosować przed lub po kwitnieniu, po stwierdzeniu mszyc na liściach. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Stosować jeden z nich ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW 5 Zabieg wykonać w przypadku licznego występowania gąsienic, tuż po wylęgu z jaj, zanim zwiną liście, zwykle tuż przed kwitnieniem. Calypso 480 SC ogranicza również mszyce. Maksymalna liczba zabiegów tym preparatem w sezonie 2. ZWÓJKÓWKI LIŚCIOWE Tortricidae Rumo 30WG Steward 30 WG SpinTor 240 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP 0,17 0,17 0,32 0,40 Zwalczać w miarę potrzeby. Maksymalna liczba zabiegów preparatem SpinTor 240 SC 2. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich Stosować jeden z nich PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Ortus 05 SC 1,5 Maksymalna liczba zabiegów w sezonie Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

201 WIELKOPĄKOWIEC NA PORZECZCE CZERWONEJ Cecidophyopsis selachodon BRZĘCZAK PORZECZKOWY Pteronidea ribesii I INNE LARWY ZJADAJĄCE LIŚCIE PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae MSZYCE Aphididae MSZYCA PORZECZKOWO- -CZYŚCIECOWA Cryptomyzus ribis KWITNIENIE (BBCH 60 69) Ortus 05 SC 1,5 Stosować tylko na zagrożonych plantacjach, od początku kwitnienia do pełni kwitnienia, maksymalnie 2 razy w sezonie. Preparat zwalcza jednocześnie przędziorka chmielowca. PO KWITNIENIU (BBCH 71 87) W nawiasach podano okres karencji w dniach. Acetamip 20 SP (14) Zwalczać po stwierdzeniu żerujących larw. Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Ortus 05 SC (21) Siltac EC (ND) Emulpar 940 EC (ND) Patriot 100 EC (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) 1,5 0,15 % 0,9 1,2% Zwalczać po przekroczeniu progu zagrożenia. Przestrzegać karencji. Maksymalna liczba zabiegów środkiem Ortus 05 SC w sezonie 2. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Mszyce są także ograniczane podczas zwalczania przeziernika porzeczkowca. Preparaty ograniczają jednocześnie larwy zjadające liście. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZERWONA I BIAŁA Stosować jeden z nich Calypso 480 SC (5) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synanthedon tipuliformis Stosować jeden z nich Zabieg wykonać ok. 3 tygodnie po kwitnieniu i powtórzyć po 2 3 tygodniach w okresie intensywnego lotu motyli. Termin zabiegów ustalić odławiając motyle w pułapki z feromonem. Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Przestrzegać karencji. Preparat ogranicza jednocześnie mszyce i szkodniki zjadające liście. reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 199

202 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PORZECZKA CZERWONA I BIAŁA/AGREST MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synanthedon tipuliformis Calypso 480 SC (5) Patriot 100 EC (7) SpinTor 240 SC (3) Ortus 05 SC Siltac EC Emulpar 940 EC 0,34 0,4 PO ZBIORZE OWOCÓW (BBCH 89 91) Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Stosować jeden z nich 1,5 0,15 % 0,9 1,2% Opryskiwać tuż przed zbiorem w okresie dojrzewania owoców, po upływie 3 4 dni od odłowienia szkodnika w pułapki. Maksymalna liczba zabiegów poszczególnymi insektycydami w sezonie 2. Przestrzegać karencji. Maksymalna liczba zabiegów środkiem Ortus 05 SC w sezonie 2. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. Zabieg wykonać po całkowicie zakończonym zbiorze owoców, jeśli obserwuje się liczne motyle przeziernika. Uwaga: w razie licznego pojawienia się pryszczarka porzeczkowca pędowego zabiegi wykonywać jak na porzeczce czarnej, (patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników porzeczki. Program ochrony agrestu Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. MSZYCE Aphididae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP PRZED KWITNIENIEM Zwalczać po pojawieniu się licznych kolonii mszyc. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować jeden z nich Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP SpinTor 240 SC Lanmos 20 SP Sekil 20 SP ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana I INNE GĄSIENICE/LARWY ZJADAJĄCE LIŚCIE 0,32 0,4 Opryskiwać tuż po wylęgu gąsienic zwójki różóweczki, zanim zwiną liście. Inne larwy zwalczać podczas żerowania na liściach. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. WCIORNASTEK RÓŻÓWEK Thrips fuscipennis Stosować jeden z nich SpinTor 240 SC 0,32 0,4 Opryskiwać od fazy pąków kwiatowych do końca fazy dojrzewania owoców. 200 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

203 PO KWITNIENIU Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. MSZYCE Aphididae PRZĘDZIORKI Tetranychidae ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana I INNE GĄSIENICE/LARWY ZJADAJĄCE LIŚCIE, BRZĘCZAK PORZECZKOWY Pteronidea ribesii PIŁECZNICA AGRESTOWA Pristiphora rufipes Calypso 480 SC (21) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich Ortus 05 SC (14) Emulpar 940 EC (ND) Siltac EC (ND) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) SpinTor 240 SC (3) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich 1,5 0,9 1,2% 0,15 % 0,32 0,4 Zwalczać po pojawieniu się licznych kolonii mszyc. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Ortus 05 SC stosować maksymalnie jeden raz w sezonie wegetacyjnym. Opryskiwać tuż po wylęgu gąsienic zwójki różóweczki, zanim zwiną liście. Inne larwy zwalczać podczas żerowania na liściach. Preparat SpinTor 240 SC jest zarejestrowany tylko do zwalczania gąsienic zwójkówek. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA AGREST PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synantheodon tipuliformis Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Zabieg wykonać w okresie intensywnego lotu motyli, zachować karencję. Przebieg lotu motyli monitorować przy pomocy pułapek z feromonem. MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Stosować raz w sezonie jeden z nich Calypso 480 SC (21) SpinTor 240 SC (3) Ortus 05 SC Emulpar 940 EC Siltac EC 0,32-0,4 PO ZBIORZE OWOCÓW 1,5 0,9 1,2% 0,15 % Zwalczać przed zbiorem w okresie dojrzewania owoców, szczególnie na czerwonych odmianach, zabieg wykonać po upływie 3 4 dni od odłowienia szkodnika w pułapki. Liczba zabiegów: Calypso 480 SC 1, SpinTor 240 SC 2. Przestrzegać karencji. Ortus 05 SC stosować maksymalnie jeden raz w sezonie wegetacyjnym. PRZEZIERNIK PORZECZKOWIEC Synanthedon tipuliformis Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Zabieg wykonać w okresie intensywnego lotu motyli. MISECZNIK ŚLIWOWY Parthenolecanium corni Stosować raz w sezonie jeden z nich Obecnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. Zwalczanie mszyc i larw zjadających liście ogranicza także misecznika. Można również zastosować Siltac EC lub Emulpar 940 EC, pod koniec czerwca, w okresie żerowania larw na liściach i powtórzyć po około 2 tygodniach, jeśli będzie konieczne. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 201

204 Program ochrony aronii Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA ARONIA Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. MSZYCE Aphididae PRZĘDZIORKI Tetranychidae PRZED KWITNIENIEM (BBCH 53 57) Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW Karate Zeon 050 EW Patriot 100 EC Siltac EC Emulpar 940 EC 5 0,15 0,15 % 0,9 1,2% Zabieg wykonać po pojawieniu się mszyc. Calypso 480 SC, Decis Mega 50 EW i Patriot 100 EC na aronii można stosować maksymalnie 2 razy w sezonie wegetacyjnym, Karate Zeon 050 EW 1 raz w sezonie wegetacyjnym. Zwalczać w przypadku licznego wystąpienia szkodnika. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana Karate Zeon 050 EW 0,15 Zwalczać w okresie wylęgania się gąsienic zimujących w złożach jaj (zazwyczaj koniec kwietnia początek maja). OMACNICA JARZĘBIANKA Trachycera advenella Calypso 480 SC Decis Mega 50 EW Karate Zeon 050 EW Patriot 100 EC 5 0,15 Zabieg wykonać wczesną wiosną gdy szkodnik żeruje w kwiatostanach i ewentualnie powtórzyć po kilku dniach. Decis Mega 50 EW stosować do końca kwitnienia. Karate Zeon 050 EW stosować maksymalnie 1 raz w sezonie wegetacyjnym. Przestrzegać prewencji. PO KWITNIENIU (BBCH 71 83) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. PRZĘDZIORKI Tetranychidae Siltac EC Emulpar 940 EC (ND) (ND) 0,15 % 0,9 1,2% Zabieg wykonać w przypadku licznego wystąpienia szkodnika. Siltac EC i Emulpar 940 EC działają kontaktowo, hamują czynności życiowe przędziorków. MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC (14) Zwalczać po pojawieniu się mszyc. Zabieg wykonany w czerwcu lub lipcu ogranicza jednocześnie skośnika jarzębiaczka. MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii Calypso 480 SC (14) Patriot 100 EC (7) Zabieg wykonać tuż przed zbiorami po upływie 3 4 dni od stwierdzenia szkodnika w pułapkach. Opryskiwanie w tym terminie ogranicza jednocześnie skośnika jarzębiaczka. 202 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

205 Program ochrony borówki wysokiej Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi PRZED ZAŁOŻENIEM PLANTACJI Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ) Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. SZPECIEL PĄCZKOWY BORÓWKI Acalitus vaccinii PRYSZCZAREK BORÓWKOWIEC Dasyneura vaccinii PRZED KWITNIENIEM Obecnie brak zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. Obecnie brak jest zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika przed kwitnieniem. Liczebność pryszczarka jest ograniczana podczas zwalczania mszyc. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BORÓWKA WYSOKA Uszkodzenia na liściach MSZYCE Aphididae Calypso 480 SC Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Decis Mega 50 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Patriot 100 EC 5 Po zauważeniu licznych kolonii mszyc. Zabieg wykonać po oblocie pszczół. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 203

206 SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BORÓWKA WYSOKA ZWÓJKA RÓŻÓWECZKA Archips rosana I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE MISECZNIKI Lecaniidae PRYSZCZAREK BORÓWKOWIEC Dasyneura vaccinii OGRODNICA NISZCZYLISTKA Phyllopertha horticola Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Decis Mega 50 EW Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Patriot 100 EC Spin Tor 240 SC Stosować jeden z nich Emulpar 940 EC Siltac EC 5 0,32 0,4 0,9 1,2% 0,15 % KWITNIENIE I WZROST OWOCÓW Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14 Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Podczas wylęgania się i żerowania młodych larw zwójki różóweczki, zanim zwiną się liście. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Zabieg wykonać po uaktywnieniu się zimujących larw. Dokładnie opryskiwać pędy i liście. Po zauważeniu pierwszych uszkodzeń na liściach. Podczas nalotu chrząszczy na plantację. Stosować jeden z nich reklama 204 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

207 TUTKARZ CYGAROWIEC Byctiscus betulae MUSZKA PLAMOSKRZYDŁA Drosophila suzukii WCIORNASTEK RÓŻÓWEK Thrips fuscipennis MISECZNIKI Lecaniidae Obecnie brak preparatów zarejestrowanych do zwalczania tego szkodnika. Calypso 480 SC (21) Patriot 100 EC (7) SpinTor 240 SC (3) 0,32 0,4 W maju i czerwcu zbierać i niszczyć zwinięte liście z jajami i larwami szkodnika. Na zagrożonych plantacjach opryskiwać przed zbiorem owoców w okresie ich dojrzewania, po upływie 3 4 dni od odłowienia szkodnika w pułapki. Liczba zabiegów: Calypso 480 SC 1, Patriot 100 EC, SpinTor 240 SC 2. Przestrzegać karencji. SpinTor 240 SC (3) 0,32 0,4 Na zagrożonych plantacjach opryskiwać od fazy pąków kwiatowych do końca fazy dojrzewania owoców. Emulpar 940 EC Siltac EC (ND) (ND) 0,9 1,2% 0,15 % Program ochrony winorośli w uprawie polowej Ze względu na małe areały uprawy obok dawki na 1 ha podano stężenie preparatu. Zabieg wykonać pod koniec czerwca po wylęgnięciu larw i ewentualnie po zbiorze owoców. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA BORÓWKA WYSOKA/WINOROŚL Zwalczane szkodniki Środki chemiczne lub inne zabiegi Dawka kg (l)/ha (stężenie %) Terminy zabiegów i uwagi Przed założeniem plantacji sprawdzić obecność i liczebność pędraków (Patrz tabela Progi zagrożenia dla ważniejszych szkodników jabłoni ). Jeśli są obecne, zwalczać je przed założeniem uprawy, w końcu kwietnia lub na początku maja, bądź w drugiej połowie sierpnia z wykorzystaniem dostępnych metod: mechanicznej i biologicznej. Obecnie brak jest środków zarejestrowanych do chemicznego zwalczania szkodników żerujących w glebie w uprawach sadowniczych. PRZED KWITNIENIEM (BBCH 53 57) SZPECIEL PILŚNIOWIEC WINOROŚLOWY Eriophyes vitis Obecnie brak preparatów zarejestrowanych do zwalczania tego szkodnika. Preparaty siarkowe stosowane do zwalczania mączniaka prawdziwego ograniczają szpeciela. MSZYCE Aphididae Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Zabieg stosować w przypadku licznego pojawienia się kolonii mszyc. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 205

208 PRZĘDZIORKI Tetranychidae Ortus 05 SC 1,0 1,8 (0,07 0,12%) Siltac EC 0,15 % Emulpar 940 EC 0,9 1,2% Ortus 05 SC ogranicza pilśniowca winoroślowego, preparat stosować maksymalnie 1 raz w sezonie. SZKODNIKI/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA WINOROŚL ZWÓJKI LIŚCIOWE I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Tortricidae MSZYCE Aphididae OGRODNICA NISZCZYLISTKA Phyllopertha horticola Affirm 095 SG Acetamip 20 SP Acetamip New 20 SP Acetamipryd 20 SP Mospilan 20 SP Stonkat 20 SP Miros 20 SP Lanmos 20 SP Sekil 20 SP Rumo 30 WG Steward 30 WG Stosować jeden z nich Stosować jeden z nich 1,25-1,5 PO KWITNIENIU (BBCH 71 83) Przy nazwach środków w nawiasach podano okres karencji w dniach. Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) W okresie wylęgania się i żerowania gąsienic na liściach, zanim zwiną liście. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Rumo 40 WG i Steward 30 WG zwalczają zwójkę kwasigroneczkę i zwójkę krzyżóweczkę. Zabieg wykonać w przypadku licznego pojawienia się szkodnika. Przestrzegać karencji. Podczas nalotu chrząszczy na krzewy. Preparaty można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Stosować raz w sezonie jeden z nich ZWÓJKI LIŚCIOWE I INNE GĄSIENICE ZJADAJĄCE LIŚCIE Tortricidae Affirm 095 SG (7) Acetamip 20 SP (14) Acetamip New 20 SP (14) Acetamipryd 20 SP (14) Mospilan 20 SP (14) Stonkat 20 SP (14) Miros 20 SP (14) Lanmos 20 SP (14) Sekil 20 SP (14) Stosować jeden z nich 1,25 1,5 W okresie wylęgania się i żerowania gąsienic na liściach, zanim zwiną liście. Affirm 095 SG zwalcza zwójkę kwasigroneczkę. Maksymalna liczna zabiegów w sezonie tym preparatem 3 w odstępie 10 dni. Acetamip 20 SP, Acetamip New 20 SP, Acetamipryd 20 SP, Mospilan 20 SP, Stonkat 20 SP, Miros 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP można stosować łącznie z adiuwantem Slippa w dawce l/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie tymi preparatami 2 razy w odstępie co najmniej 7 10 dni. ZWÓJKA KWASIGRONECZKA Eupoecilia ambiguella Affirm 095 SG (7) Rumo 30 WG (10) Steward 30 WG (10) Stosować jeden z nich 1,25 1,5 Affirm 095 SG stosować po kwitnieniu, podczas żerowania gąsienic. Maksymalna liczba zabiegów: Affirm 095 SG 3, Rumo 30 WG lub Steward 30 WG 3 w odstępie co najmniej 10 dni. 206 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

209 CHWASTY n Komentarz do Programu Ochrony Roślin Sadowniczych przed chwastami n Wykaz środków chwastobójczych dopuszczonych do stosowania w roślinach sadowniczych n Środki wspomagające działanie preparatów ochrony roślin n Grupy chemiczne środków chwastobójczych n Uwagi do stosowania środków chwastobójczych w sadach i jagodnikach n Niszczenie chwastów wieloletnich przed założeniem sadu lub plantacji roślin jagodowych n Zwalczanie chwastów w sadach n Niszczenie perzu i silnego zadarnienia n Zwalczanie chwastów na plantacjach krzewów jagodowych n Zwalczanie chwastów na plantacjach truskawki n Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków chwastobójczych n Wrażliwość chwastów na herbicydy

210 Komentarz do Programu Ochrony Roślin Sadowniczych przed chwastami dr hab. Jerzy Lisek, prof. IO CHWASTY/KOMENTARZ W części Programu Ochrony Roślin Sadowniczych dotyczącej regulowania zachwaszczenia, przedstawiono wykaz chemicznych środków chwastobójczych zarejestrowanych do sadów i jagodników, klasyfikację herbicydów według budowy chemicznej i mechanizmu działania, szczegółowy sposób ich użycia oraz skuteczność zwalczania najważniejszych chwastów. Do zaleceń powinny stosować się wszystkie gospodarstwa, ponieważ obowiązuje je integrowana ochrona roślin. W gospodarstwach wdrażających integrowaną produkcję roślin (), wprowadzono dodatkowe obostrzenia w stosowaniu herbicydów. Zasady obowiązujące w integrowanej ochronie roślin, wymagają łączenia chemicznego zwalczania chwastów z metodami niechemicznymi (alternatywnymi), takimi jak: uprawa i ściółkowanie gleby, koszenie zbędnej roślinności, płomieniowe niszczenie chwastów palnikami propanowymi oraz wykorzystanie roślin okrywowych. W pierwszej kolejności należy korzystać z metod alternatywnych wobec herbicydów. Opryskiwanie herbicydami jest zalecane, gdy metody alternatywne są nieskuteczne, trudne do wdrożenia lub zbyt kosztowne. W praktyce, w sadach oraz na plantacjach towarowych, herbicydy są nadal powszechną lub nawet jedyną metodą regulowania zachwaszczenia pod koronami drzew i krzewów, a bez ich efektywnego stosowania, trudno sobie wyobrazić konkurencyjną produkcję sadowniczą. Należy pamiętać, że przed podjęciem decyzji o wykonaniu zabiegów odchwaszczających trzeba zapoznać się ze wszystkimi podrozdziałami niniejszego Programu, gdyż w każdym z nich zamieszczono różne informacje, uzupełniające się nawzajem. Wstępny schemat indywidualnego programu ochrony przed chwastami wdrażanego w gospodarstwie, powinien być opracowany na początku sezonu wegetacyjnego, aby dochować optymalnych terminów zabiegów oraz zaplanować rotację środków o odmiennym mechanizmie działania. Przy wykorzystaniu herbicydów o działaniu interwencyjnym (powschodowych) program ulega szczegółowym korektom związanym z dynamiką rozwoju zachwaszczenia. Zależy on od bazowego stanu zachwaszczenia (sukcesja zachwaszczenia, w tym zapas nasion chwastów w glebie), warunków pogodowych oraz skuteczności działania i efektu następczego stosowanych herbicydów. Herbicydy należy stosować w warunkach i w sposób, które zapewnią ich efektywne działanie, ograniczą ryzyko dla środowiska, producenta i konsumenta owoców, a także na podstawie znajomości biologii chwastów i roślin uprawnych. Rotacja jest konieczna, aby ograniczyć kompensację zachwaszczenia (wzrost liczebności gatunków odpornych lub słabo zwalczanych), selekcję biotypów chwastów odpornych na nadużywany herbicyd oraz potencjalne zagrożenia środowiskowe i fitotoksyczność przy wielokrotnym stosowaniu substancji czynnej. Administracyjne ograniczenia maksymalnej liczby zabiegów wykonywanych w sezonie wegetacyjnym (zapisy w etykiecie środka), wymagają wprowadzenia rotacji, ale nie zawsze jest ona możliwa ze względu na niewielką liczbę zarejestrowanych substancji czynnych w niektórych uprawach lub specyficzny skład zachwaszczenia. Jedynym sposobem rozwiązania tego problemu będzie poszerzenie doboru substancji chwastobójczych rekomendowanych do upraw sadowniczych w naszym kraju. Powszechne wprowadzenie szeroko pojętej rotacji w sposobach wykonywania zabiegów odchwaszczających z udziałem metod niechemicznych jest trudne ze względów ekonomicznych, technicznych i organizacyjnych. Chemiczne zwalczanie chwastów w sadach opiera się głównie na herbicydach dolistnych. Zadowalający poziom ochrony przed chwastami wymaga ich 2- do 4-krotnego użycia w ciągu sezonu wegetacyjnego. Podstawową dolistną substancją chwastobójczą jest glifosat (Roundup 360 SL i jego odpowiedniki), który działa układowo i ma szerokie spektrum zwalczanych chwastów. Większość środków zawierających glifosat jest rejestrowana przede wszystkim do sadów jabłoniowych, z możliwością wykonania tylko jednego zabiegu w sezonie. Zgodnie z zaleceniami Dobrej Praktyki Rolniczej oraz w ramach integrowanej produkcji, w ciągu sezonu powinno się wykonywać nie więcej niż dwa zabiegi glifosatem, w sumarycznej dawce nie przekraczającej 3,6 kg tej substancji czynnej na hektar. W ramach dopuszczonej rocznej dawki glifosatu należy także uwzględnić gotowe do użycia, fabryczne mieszaniny glifosatu z innymi substancjami czynnymi. Administracyjne ograniczenia w stosowaniu glifosatu są następstwem jego wieloletniego nadużywania w rolnictwie, leśnictwie i terenach nieużytkowanych rolniczo. W Unii Europejskiej trwa aktualnie dyskusja nad dopuszczeniem glifosatu do dalszego stosowania. Termin podjęcia decyzji w tej sprawie wydłużono do końca 2017 roku. Z dniem 15 listopada 2016 roku, ze względu na obecność w składzie polietoksylowanej aminy łojowej (substancji niebezpiecznej dla zdrowia człowieka), cofnięto zezwolenie dla niektórych środków zawierających glifosat, takich jak: Acomac, Etna 360 SL, Figaro 360 SL, Katamaran 360 SL, Landmaster 360 SL, Rambo 360 SL, Rosate 360 SL, Roundup 360 SL, Stefes Cleaner 360 SL, Torinka SL i Vesuvius. Środki te mogą pozostać w sprzedaży do 15 maja 2017 roku oraz być stosowane do 15 maja 2018 roku. Do zwalczania chwastów dwuliściennych, w tym trwałych, polecane są MCPA i 2,4-D. MCPA jest najczęściej stosowane w formie mieszanin Chwastoxu Extra 300 SL z glifosatem, sporządzanych w zbiorniku opryskiwacza lub w formie fabrycznych (gotowych do użycia) mieszanin o nazwach Orkan 350 SL i Sprinter 350 SL. Etykieta Chwastoxu nie 208 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

211 przewiduje jego stosowania w sadach w formie oddzielnego zabiegu. Jest on dopuszczalny w formie mieszanin, na podstawie etykiet niektórych herbicydów zawierających glifosat (wykaz środków chwastobójczych i szczegółowe zalecenia zwalczania chwastów). Chwastox Extra 300 SL w mieszaninie z herbicydami Agrosar 360 SL i Glifoherb 360 SL oraz środki Orkan 350 SL lub Sprinter 350 SL mogą być używane w jabłoniach, a w zakresie zastosowania w uprawach małoobszarowych, także w gruszach, śliwach, wiśniach, czereśniach, brzoskwiniach i morelach. Opryskiwanie MCPA to obecnie jedyny, rekomendowany sposób na chemiczne zwalczanie skrzypu polnego w sadzie. Mieszanina 2,4-D z glifosatem jest dostępna jako środek Kileo 400 SL. Herbicyd Raptor 263 SC, który oprócz glifosatu zawiera pyraflufen etylowy pobierany przez liście roślin, jest zarejestrowany do jabłoni. Pyraflufen, należący do tzw. herbicydów fotodynamicznych, poprawia skuteczność zwalczania i tempo zamierania chwastów w stosunku do glifosatu stosowanego samodzielnie. Nowością w aktualnym Programie jest dwuskładnikowy herbicyd Chikara Duo zarejestrowany do sadów jabłoniowych i gruszowych liczących przynajmniej 4 lata i starszych. Zawiera on flazasulfuron oraz glifosat. Flazasulfuron jest pobierany przez liście i korzenie chwastów, ma długotrwałe działanie następcze w glebie, efektywnie ograniczając wschody wrażliwych chwastów przez 3 4 miesiące. Herbicyd zaleca się stosować od połowy kwietnia do początków czerwca, na chwasty o wysokości nie większej niż cm. Poprawnie wykonany zabieg herbicydem Chikara Duo w pasie podkoronowym, może utrzymać glebę wolną od chwastów przez cały sezon wegetacyjny. Zastosowanie tego herbicydu redukuje liczbę dalszych, niezbędnych zabiegów herbicydami dolistnymi i umożliwia obniżenie rocznej sumarycznej dawki glifosatu stosowanego w sadzie. Ponawianie zabiegu w kolejnych sezonach, prowadzi do kumulacji efektu chwastobójczego. Innym nowo zarejestrowanym herbicydem jest Beloukha 680 EC. Jego substancja czynna kwas nonanowy (pelargonowy) jest wytwarzana na bazie naturalnych kwasów tłuszczowych i zaliczana do tzw. herbicydów naturalnych. Cechuje go bardzo szybkie działanie i krótki okres karencji, wynoszący zaledwie 1 dzień. Beloukha zwalcza chwasty we wczesnych fazach rozwojowych, mchy, porosty oraz odrosty korzeniowe drzew owocowych (posiada rejestrację do jabłoni i śliwy). Graminicydy powschodowe Fusilade Forte 150 EC i Trivko (substancja czynna fluazyfop), służą do selektywnego zwalczania traw i są aktualnie polecane do zastosowania małoobszarowego i stosowane w ograniczonym zakresie, głównie w sadach młodych i z nisko położonymi gałęziami drzew. Diflanil 500 SC i Premazor Sad 500 SC (diflufenikan) są herbicydami doglebowymi, które służą do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych w jabłoniach. Środki są pobierane przez liście i korzenie chwastów i powinny być stosowane na kiełkujące chwasty lub bezpośrednio przed ich wschodami. W brzoskwiniach, morelach, wiśniach, czereśniach, śliwach, gruszach, pigwach, orzechach włoskich i leszczynie, a więc w uprawach małoobszarowych, może być stosowany środek Stomp Aqua 455 CS. Zabiegi tym herbicydem są wykonywane na glebę wolną od chwastów (przed ich wschodami lub po uprzednim zniszczeniu środkami dolistnymi). Kompleksowa, chemiczna ochrona przed chwastami na plantacjach krzewów w porzeczkach, agreście i malinach jest trudna. Rejestrację małoobszarową do krzewów posiadają doglebowe herbicydy Devrinol 450 SC oraz Stomp Aqua 455 CS. Devrinol 450 SC zawiera napropamid i może być stosowany w nowo posadzonych i owocujących plantacjach agrestu, malin, porzeczki czarnej, czerwonej i białej. Stomp Aqua 455 CS przeznaczono do stosowania na przynajmniej rocznych plantacjach porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej, porzeczki białej i agrestu oraz na nowo posadzonych i starszych plantacjach maliny i jeżyny. Na plantacjach porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej, porzeczki białej, agrestu, borówki amerykańskiej, żurawiny, maliny, jeżyny i winorośli, mogą być stosowane graminicydy powschodowe Fusilade Forte 150 EC i Trivko, a na plantacjach porzeczki czarnej Roundup 360 SL i niektóre jego odpowiedniki. W ramach zastosowania małoobszarowego na plantacjach agrestu, aronii, porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej i porzeczki białej, można wykonywać zabiegi środkami Agrosar 360 SL i Glifoherb 360 SL oraz mieszaninami tych środków z herbicydem Chwastox Extra 300 SL. W czteroletnich i starszych winnicach chwasty mogą być zwalczane przy użyciu herbicydu Chikara Duo. Do winnic zarejestrowano także kontaktowy środek Beloukha 680 EC (patrz informacje powyżej, dotyczące sadów). Producenci truskawek mogą używać 13 substancji czynnych: trzy doglebowe lenacyl (Lenazar 80 WP), napropamid (Devrinol 450 SC) i pendimetalina (Stomp Aqua 455 CS, Zapora Liquid 455 CS). Jedną stosowaną przed i po wschodach chwastów metamitron (Goltix Compact 90 WG, Burakomitron 70 WG) oraz gotowe do użycia mieszaniny fenmedifamu, desmedifamu i etofumesatu (Beetup Trio 180 SC, Saherb 180 SC) służące do zwalczania kiełkujących chwastów; selektywne graminicydy powschodowe do zwalczania chwastów jednoliściennych, np. traw propachizafop (Agil-S 100 EC, Bosiak 100 EC), fluazyfop (Fusilade Forte 150 EC, Trivko), chizalofop (Targa 10 EC, Pilot Max 10 EC, Szogun 10 EC), kletodym (Select Super 120 EC, Centurion Plus 120 EC), cykloksydym (Focus Ultra 100 EC) oraz dolistny, nieselektywny środek do niszczenia rozłogów i chwastów w międzyrzędziach w okresie lipiec-wrzesień glufosynat amonowy (Basta 150 SL). Herbicydy pełnią coraz częściej jedynie funkcję pomocniczą wobec metod niechemicznych. Środki chwastobójcze są głównie stosowane na plantacjach dostarczających owoce do przetwórstwa oraz nowo posadzonych aby obniżyć koszty ochrony przed chwastami i uniknąć trudnego organizacyjnie i nieefektywnego ręcznego pielenia w rzędach rośliny uprawnej. Bezpieczne stosowanie herbicydów na plantacjach truskawek wymaga dużego doświadczenia i wiedzy. Trudności pojawiają się przede wszystkim przy opryskiwaniu plantacji nowo zakładanych oraz przy uprawie nowych odmian truskawki o nieznanej i potencjalnie niedostatecznej tolerancji na niektóre herbicydy. Podstawowym sposobem redukcji zachwaszczenia na plantacjach truskawki jest uprawa gleby przy użyciu specjalistycznych pielników oraz ściółkowanie gleby na plantacjach owoców deserowych. CHWASTY/KOMENTARZ Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 209

212 Wykaz środków chwastobójczych dopuszczonych do stosowania w roślinach sadowniczych Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, określenie toksyczności dla ludzi, grupa chemiczna, możliwość stosowania w integrowanej produkcji () Dawka na 1 ha opryskiwanej powierzchni i ilość cieczy roboczej Charakterystyka środka CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Acomac 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Agenor 450 SL 450 g glifosatu w 1 l pozostałe kwasy aminofosforowe Agil-S 100 EC 100 g propachizafopu w 1 l szkodliwy, drażniący pochodna kwasu arylofenoksypropionowego Agrosar 360 SL 360 g glifosatu w 1 l uczulający aminofosfoniany Ardee Super 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Atut Bis 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Azymut 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Barclay Barbarian 360 SL 31% glifosatu aminofosfoniany Barclay Barbarian Super 360 SL 360 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Barclay Barbarian Xtra 450 SL 450 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany ,0 6,0 l w l wody 4,0 l w l wody 0,5 1,5 l w l wody 3,0 8,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 6,25 l w l wody 2,0 6,25 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 2,4 4,0 l w l wody Środek stosowany dolistnie, przeznaczony do zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach i gruszach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym (tzw. graminicyd powschodowy). Służy do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych (perzu i traw jednorocznych) w truskawkach. Nie zwalcza chwastów dwuliściennych. Może być stosowany bez osłon. Wykonywać 1 lub 2 zabiegi w sezonie (dawka dzielona). Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Może być stosowany ze środkiem zawierającymi MCPA (Chwastox Extra 300 SL). Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Środek nalistny o działaniu systemicznym, przeznaczony do zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych w uprawie jabłoni, wiśni i czarnej porzeczki. Można go stosować od wiosny do jesieni, na intensywnie rosnące chwasty. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. 210 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

213 Barclay Gallup Super 360 SL 360 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Barclay Gallup Xtra 450 SL 450 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Basta 150 SL 150 g glufosynatu amonowego w 1 l toksyczny aminofosfoniany Beetup Trio 180 SC 60 g fenmedifamu w 1 l 60 g desmedifamu w 1 l 60 g etofumesatu w 1 l pozostałe fenylokarbaminiany pochodna benzofuranu Beloukha 680 EC 680 g kwasu nonanowego w 1 l kwasy karboksylowe Boom Efekt 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Bosiak 100 EC 100 g propachizafopu w 1 l pochodna kwasu arylofenoksypropionowego Burakomitron 70 WG 70% metamitronu pozostałe triazynony Centurion Plus 120 EC 120 g kletodymu w 1 l cykloheksanodiony Charger 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Chikara Duo 6,7 g flazasulfuronu w 1 kg 288 g glifosatu w 1 kg pochodna sulfonylomocznika pochodna aminofosfonianów 3,0 5,0 l w l wody 2,4 4,0 l w l wody 3,2 6,0 l w l wody Dawki dzielone: trzykrotnie po 1,5 l lub dwukrotnie po 2,0 l w l wody 12,0 16,0 l w 200 l wody 2,0 6,25 l w l wody 0,5 1,5 l w l wody 2,0 3,0 kg w l wody 0,8 2,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 kg w l wody Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu wgłębnym. Niszczy zielone części roślin. Polecany na plantacje truskawek do zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych oraz rozłogów truskawki. Wykonywać maksymalnie 2 zabiegi w sezonie. Środek do odchwaszczania truskawek pobierany przez liście i korzenie chwastów. Zwalcza roczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne. Zabiegi wykonywać co 7 14 dni, bezpośrednio po wschodach chwastów. Rozkłada się w glebie podczas sezonu wegetacyjnego. Środek kontaktowy do zwalczania chwastów we wczesnych stadiach rozwojowych, mchów oraz odrostów korzeniowych drzew. Przeznaczony do zwalczania chwastów w jabłoniach, śliwach i winorośli. Wykonywać maksymalnie 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach, gruszach, śliwach i wiśniach. Wykonywać nie więcej niż 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym, w odstępie przynajmniej 56 dni. Środek dolistny o działaniu układowym (tzw. graminicyd powschodowy). Służy do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych (perzu, samosiewów zbóż i traw jednorocznych) w truskawce. Może być stosowany bez osłon. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Patrz Goltix Compact 90 WG. Zarejestrowany do truskawek, ale wyłącznie w mieszaninach ze środkiem zawierającym lenacyl (Lenazar 80 WP) i stosowany na podstawie jego etykiety. Środek dolistny o działaniu układowym (tzw. graminicyd powschodowy). Służy do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych (perzu i traw jednorocznych) w truskawce. Nie zwalcza chwastów dwuliściennych. Może być stosowany bez osłon. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Środek o działaniu układowym, przeznaczony do zwalczania rocznych i wieloletnich chwastów jednoliściennych i dwuliściennych w nasadzeniach jabłoni, gruszy oraz winorośli, starszych niż 4 letnie. Pobierany przez liście i korzenie chwastów. Ma długotrwałe działanie następcze w glebie. Ogranicza wschody wrażliwych chwastów przez 3 4 miesiące. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 211

214 CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Chwastox Extra 300 SL 300 g MCPA w 1 l szkodliwy fenoksykwasy Clayton Rhizeup SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Cleaner 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Cordian 450 SL 450 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Devrinol 450 SC 450 g napropamidu w 1 l drażniący amidy ,5 l Środek dolistny o działaniu układowym. Niszczy chwasty w l wody dwuliścienne, w tym trwałe, np. ostrożeń, powój, mniszek, a także skrzyp. Rozkłada się w glebie w okresie sezonu wegetacyjnego. Do sadów, w tym jabłoniowych i na plantacje krzewów zarejestrowany wyłącznie w mieszaninach z niektórymi środkami zawierającymi glifosat i stosowany na podstawie ich etykiet. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 2,5 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 2,5 4,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody Środek przeznaczony do stosowania w agreście, aronii, porzeczce, gruszce, brzoskwini, czereśni, moreli, śliwie, wiśni. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w sadach jabłoniowych i gruszowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek stosowany doglebowo, przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i niektórych dwuliściennych w uprawie truskawki. Na plantacjach nowo założonych środek stosować około 4 miesiące po posadzeniu (BBCH 97). Na plantacjach jednorocznych i starszych środek stosować wiosną po ruszeniu wegetacji (BBCH 12 17). Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Diflanil 500 SC 500 g diflufenikanu w 1 l pozostałe fenoksynikotynoanilidy Dominator Green 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Dominator HL 480 SL 480 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Etna 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany 3,0 6,0 l w l wody 0,6 l w l wody 5,0 8,0 l w l wody 2,25 3,75 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody Środek przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i niektórych dwuliściennych w uprawie agrestu, maliny, porzeczki czarnej, czerwonej i białej. Stosować wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji krzewów owocowych lub późną jesienią, po zbiorze owoców (BBCH 91 99). Na plantacjach starszych środek powinien być stosowany nie później niż do 15 października. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek polecany do zwalczania rocznych chwastów dwuliściennych w jabłoniach. Pobierany przez liście i korzenie chwastów. Stosować na kiełkujące chwasty lub bezpośrednio przed wschodami, najlepiej wiosną. Działanie następcze trwa kilka tygodni. Stosować od drugiego roku po posadzeniu sadu, maksymalnie raz w sezonie wegetacyjnym. Po ruszeniu wegetacji drzew zabieg wykonywać z osłonami. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach i śliwach. Wykonywać nie więcej niż 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym, w odstępie przynajmniej 60 dni. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów przed założeniem sadu (1 zabieg w sezonie) i w jabłoniach (nie więcej niż 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym). Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. 212 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

215 Figaro 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Focus Ultra 100 EC 100 g cykloksydymu w 1 l szkodliwy związek z grupy cykloheksanodionów Fusilade Forte 150 EC 150 g fluazyfopu-p-butylowego w 1 l szkodliwy arylofenoksykwasy Gallup 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Gallup Premium g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Gallup Special g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Gallup TF g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Glifocyd 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Glifoherb 360 SL 360 g gifosatu w 1 l uczulający aminofosfoniany Glifostar 360 SL Glyfos 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany ,0 6,0 l w l wody Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 1,0 4,0 l w l wody 0,75 2,5 l w l wody Dolistny środek do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych, jednorocznych np. prosowatych, owsa głuchego, samosiewów zbóż oraz perzu w truskawkach (graminicyd powschodowy). Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym (graminicyd powschodowy). Zwalcza trawy jednoroczne, najlepiej w stadium 2 liści początek krzewienia, oraz perz, najskuteczniej w stadium 4 6 liści. Nie zwalcza gatunków dwuliściennych. Może być stosowany bez osłon. Rozkłada się w glebie w trakcie sezonu wegetacyjnego. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,6 2,5 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 4,0 6,0 l w l wody 3,0 8,0 l w l wody 3,0 5,0 l 4,0 6,0 l w l wody Selektywny, dolistny środek o działaniu układowym, przeznaczony do zwalczania perzu właściwego oraz rocznych chwastów jednoliściennych w uprawach: gruszy, pigwy, wiśni, czereśni, śliwy, brzoskwini, moreli, winorośli, truskawki, maliny, jeżyny, porzeczki czarnej, czerwonej, białej, agrestu, borówki amerykańskiej, żurawiny, leszczyny i orzecha włoskiego. W truskawkach zabieg wykonać wiosną po ruszeniu wegetacji, do pojawienia się pierwszych pąków kwiatowych lub po zbiorach owoców. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i wiśni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Może być stosowany ze środkiem zawierającym MCPA (Chwastox Extra 300 SL). Odpowiedniki środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecane do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 213

216 CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Glifto 360 SL Glifto Duo 360 SL 360 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Glyfoflash Super 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Glypoflash Xtra 450 SL 450 g gifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Goltix Compact 90 WG 90% metamitronu szkodliwy triazyny Helosate Plus 450 SL 450 g gifosatu w 1 l aminofosfoniany Huragan Extra 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Huragan Nowy 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Katamaran 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Kileo 400 SL 160 g 2,4-D w postaci soli alkoiloaminopropyloaminowej 240 g glifosatu w 1 l drażniący fenoksykwasy kwasy aminofosfonowe Klinik 360 SL Klinik Max 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Kosmik 360 SL Koyote 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Landmaster 360 SL 360 g gifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany 2,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 2,4 4,0 l w l wody 1,2 3,0 kg w l wody 2,5 4,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 5,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 3,0 5,0 l w 200 l wody Odpowiedniki środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecane do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach i na plantacjach porzeczki czarnej. Środek nalistny o działaniu systemicznym, przeznaczony do zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w sadach jabłoniowych. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek wnika do roślin przez korzenie i liście. Może być stosowany przed wschodami lub bezpośrednio po wschodach chwastów, na plantacjach truskawki. Zwalcza wiele jednorocznych gatunków chwastów dwuliściennych i niektóre jednoliścienne. W okresie wegetacji roślin zalega w glebie do 3 miesięcy. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i gruszy. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni, wiśni i porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Dolistny środek układowy do zwalczania jedno- i dwuliściennych chwastów jednorocznych i wieloletnich w sadach jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w sadach jabłoniowych. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w sadach jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. 214 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

217 1 2 3 Lenazar 80 WP 80% lenacylu pozostałe uracyle Marker 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Nufosate 360 SL 360 g glifosatu w 1 l nie jest klasyfikowany aminofosfoniany Orkan 350 SL 90 g MCPA 260 g glifosatu w 1 l drażniący fenoksykwasy kwasy aminofosfonowe 0,5 2,0 kg w l wody 3,0 6,25 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody Środek doglebowy, polecany do odchwaszczania truskawek. Wnika do roślin przez korzenie. Niszczy wiele gatunków chwastów rocznych, jedno- i dwuliściennych w fazie ich kiełkowania. W okresie wegetacji roślin zalega w glebie około 3 miesięcy. Może być mieszany ze środkiem Burakomitron 70 WG. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w sadach jabłoniowych. 5,0 8,0 l Dolistny środek układowy do zwalczania jedno- i dwuliściennych chwastów jednorocznych i wieloletnich w sadach ja- w 300 l wody błoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Pilaround 360 SL 360 g gifosatu w 1 l uczulający pochodna kwasu fosfonowego Pilot Max 10 EC 100 g chizalofopu-p-etylowego w 1 l pochodna kwasów arylofenoksypropionowych Piorun 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Premazor Sad 500 SC 500 g diflufenikanu w 1 l fenoksynikotynoanilidy Rambo 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany Raptor 263 SC 261 g glifosatu w 1 l 1,71 g pyraflufenu etylowego w 1 l uczulający aminofosfoniany fenylopirazole Rofosat Agro 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Rosate 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany 5,0 8,0 l w 300 l wody 3,0 8,0 l w l wody 0,4 1,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 0,6 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 3,0 5,0 l w 200 l wody Stosować w gruszach, wiśniach, czereśniach, śliwach, brzoskwiniach i morelach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w jabłoniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Może być stosowany ze środkiem zawierającym MCPA (Chwastox Extra 300 SL). Środek dolistny, przeznaczony do selektywnego zwalczania perzu właściwego, chwastnicy jednostronnej, samosiewów zbóż, owsa głuchego i innych chwastów jednoliściennych w uprawie truskawki. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni, wiśni i porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek polecany do zwalczania rocznych chwastów dwuliściennych w jabłoniach. Pobierany przez liście i korzenie chwastów. Stosować na kiełkujące chwasty lub bezpośrednio przed wschodami, najlepiej wiosną. Działanie następcze trwa kilka tygodni. Stosować od drugiego roku po posadzeniu sadu, maksymalnie raz w sezonie wegetacyjnym. Po ruszeniu wegetacji drzew zabieg wykonywać z osłonami. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w sadach jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o dominującym działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w sadach jabłoniowych. Stosować na intensywnie rosnące chwasty. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 215

218 CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Roundup 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Roundup Active g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Roundup Flex g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Roundup Max g glifosatu w 1 kg drażniący aminofosfoniany Saherb 180 SC 60 g fenmedifamu w 1 l 60 g desmedifamu w 1 l 60 g etofumesatu w 1 l pozostałe fenylokarbaminiany pochodne benzofuranu Select Super 120 EC 120 g kletodymu w 1 l pozostałe cykloheksanodiony Sniper SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Sprinter 350 SL 90 g MCPA 260 g glifosatu w 1 l drażniący fenoksykwasy kwasy aminofosfonowe Stefes Cleaner 360 SL 360 g glifosatu w 1 l pozostałe aminofosfoniany ,0 6,0 l w l wody 3,0 6,0 l w l wody 2,25 4,5 l w l wody 2,0 2,5 kg w l wody Dawki dzielone: trzykrotnie po 1,5 l lub dwukrotnie po 2,0 l w l wody 0,8 2,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 5,0 8,0 l w 300 l wody 3,0 5,0 l w l wody Środek dolistny o działaniu układowym. Chwasty opryskiwać od wiosny do jesieni, przy użyciu opryskiwacza z osłonami, chroniąc przed opryskaniem ulistnione i niezdrewniałe pędy roślin uprawnych. Zwalcza chwasty jednoroczne oraz wieloletnie, jedno- i dwuliścienne. Do zwalczania dwuliściennych chwastów trwałych stosować w dawce 5 6 l/ha. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym (Patrz Roundup 360 SL). Przeznaczony do zwalczania chwastów w jabłoniach, gruszach, śliwach i wiśniach. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Patrz Beetup Trio 180 SC. Dolistny środek do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych, jednorocznych np. prosowatych, owsa głuchego, samosiewów zbóż oraz perzu w truskawkach (graminicyd powschodowy). Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Orkan 350 SL stosowany w tym samym zakresie i w ten sam sposób. Odpowiednik środka Roundup 360 SL o działaniu układowym. Polecany do powschodowego zwalczania chwastów w sadach jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. ogłoszenie wydawcy Pierwszy internetowy serwis zawierający aktualne wykazy środków ochrony roślin i programy ochrony, opisy agrofagów ze zdjęciami oraz preparaty je zwalczające. 216 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

219 Stomp Aqua 455 CS 455 g pendimetaliny w 1 l pozostałe dinitroaniliny Szogun 10 EC 100 g chizalofopu-p-etylowego w 1 l pochodna kwasu arylofenoksypropionowego ,5 3,5 l w l wody Środek doglebowy, polecany na plantacje truskawek. Stosować przed wschodami chwastów lub w czasie ich kiełkowania do fazy dwóch liści właściwych. Zwalcza jednoroczne chwasty jedno- i niektóre dwuliścienne. W okresie wegetacji roślin, przy średniej dobowej temperaturze powietrza powyżej 12 o C, zachowuje skuteczność chwastobójczą do 3 miesięcy, a w okresie chłodów, dłużej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika Zabieg wiosenny 3,5 l w l wody lub dwukrotnie, po 1,75 l w l wody (dawki dzielone) Zabieg jesienny 3,5 l w l wody 3,5 l w l wody 3,0 l w l wody 3,5 l w l wody 0,4 1,0 l w l wody Stosować w brzoskwini, moreli, wiśni, czereśni, śliwie, gruszy i pigwie. Stosować jednorazowo do czerwcowego opadania zawiązków. Zabiegi wykonywać pomiędzy fazą białego (różowego pąka), a czerwcowym opadaniem zawiązków, w odstępie przynajmniej 14 dni. Zabieg w gruszach i pigwach wykonywać po zbiorze owoców. Zabieg w brzoskwiniach, morelach, wiśniach, czereśniach i śliwach wykonywać po zakończeniu wzrostu pędów drzew. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 3. Stosować w porzecze czarnej, czerwonej i białej oraz agreście, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych. Stosować w malinach i jeżynach, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych. Stosować w orzechu włoskim i leszczynie, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych. Maksymalna liczba zabiegów w ciągu sezonu wegetacyjnego 1 (dotyczy orzecha, leszczyny i krzewów owocowych). Środek dolistny, przeznaczony do selektywnego zwalczania perzu właściwego, chwastnicy jednostronnej, samosiewów zbóż, owsa głuchego i innych chwastów jednoliściennych w uprawie truskawki. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW Taifun 360 SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany 3,0 6,25 l w l wody Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Tartan Super 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Targa 10 EC 10% chizalofopu-p-etylu drażniący pochodna kwasu arylofenoksypropionowego Torinka SL 360 g glifosatu w 1 l drażniący aminofosfoniany Trivko 125 g fluazyfopu-p-butylowego w 1 l arylofenoksykwasy Trustee Hi-Aktiv SL 490 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany 3,0 5,0 l w l wody 0,4 1,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny do selektywnego zwalczania chwastów jednoliściennych: perzu właściwego, chwastnicy jednostronnej, samosiewów zbóż i innych chwastów jednoliściennych w uprawie truskawki. Należy opryskiwać przed kwitnieniem lub po zbiorze owoców. Wykonywać maksymalnie 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych i na plantacje porzeczki czarnej. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,75 3,0 l w l wody 2,2 3,7 l w l wody Środek selektywny o działaniu układowym, stosowany dolistnie, przeznaczony do zwalczania perzu właściwego oraz rocznych chwastów jednoliściennych w uprawach: gruszy, pigwy, wiśni, czereśni, śliwy, brzoskwini, moreli, winorośli, truskawki, maliny, jeżyny, porzeczki czarnej, czerwonej, białej, agrestu, borówki amerykańskiej, żurawiny, leszczyny i orzecha włoskiego. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 217

220 CHWASTY/WYKAZ HERBICYDÓW/ŚRODKI WSPOMAGAJĄCE Trustee Xtra 450 SL 450 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Wichura 360 SL 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Vesuvius 360 g glifosatu w 1 l aminofosfoniany Zapora Liquid 455 CS 455 g pendimetaliny w 1 l dinitroaniliny Środki wspomagające działanie preparatów ochrony roślin Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, określenie toksyczności dla ludzi AS 500 SL mieszanina soli amonowych kwasów wielozasadowych i hydroksykwasów karboksylowych polimer oksyetylowanej aminy: regulator ph pozostałe Dash HC oleinian metylu 348,75 g w 1 l alkohol tłuszczowy (alkoksylowany ester kwasu fosforowego) 209,25 g w 1 l szkodliwy, drażniący Olbras 88 EC 88% kwasów tłuszczowych porafinacyjnych pozostałe Protector naturalny polimer pochodzący z żywicy sosny amerykańskiej Siarczan amonowy 20% azotu 25% siarki Silwet Gold zmodyfikowany polialkilenotlenek heptametylotrisiloksanu 806 g w 1 l szkodliwy, drażniący Slippa pochodne polidimetylosiloksany szkodliwy ,4 4,0 l w l wody 3,0 5,0 l w l wody 2,0 6,0 l w l wody 2,5 3,5 l w l wody środek dopuszczony do stosowania w integrowanej produkcji roślin Zalecana dawka Właściwości oraz sposób użycia środka 1,0 1,5 l/ha Wielofunkcyjny adiuwant do agrochemikaliów. Przeznaczony m.in. do łącznego stosowania ze środkiem Roundup 360 SL. Pozwala na obniżenie dawki herbicydu o 1/3. Poprawia skuteczność zwalczania chwastów mało wrażliwych na glifosat. 1,0 2,0 l/ha Adiuwant preparat wspomagający, przeznaczony do stosowania z herbicydami, np. Focus Ultra 100 EC. Obniża ph i napięcie powierzchniowe cieczy roboczej. Zmniejsza oddziaływanie warunków pogodowych takich jak temperatura, wilgotność, promieniowanie UV na skuteczność środków. Zalecany w warunkach suszy i przy zabiegu na chwasty w zaawansowanych fazach rozwojowych. 1,5 l/ha Środek zwilżająco-penetrujący. Polecany m.in. jako dodatek do herbicydu Goltix Compact 90 WG, stosowanego metodą dawek dzielonych ml/ha Niejonowy wspomagacz dodawany do preparatów agrochemicznych. Zwiększa ilość środka pozostającego na liściu. Chroni preparaty przed stratami powodowanymi przez zmywanie na skutek deszczowania, deszczu, dużej rosy, ocierania się liści, erozji powodowanej przez wiatr, jak również przed rozkładem powodowanym przez promienie UV kg/ha Polecany jako dodatek do herbicydów Roundup 360 SL i Basta 150 SL. Pozwala na obniżenie dawki środków i może przyspieszać zamieranie chwastów. 0,015% (150 ml preparatu/ 1000 l wody) Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Odpowiednik środka Roundup 360 SL. Polecany do sadów jabłoniowych. Wykonywać maksymalnie 1 zabieg w sezonie wegetacyjnym. Środek dolistny o działaniu układowym. Przeznaczony do zwalczania chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) w uprawie jabłoni i porzeczki czarnej. Środek stosowany doglebowo lub na wschodzące chwasty, przeznaczony do zwalczania rocznych chwastów dwuliściennych i jednoliściennych w uprawie truskawki. Niejonowy, organosilikonowy surfaktant. Przeznaczony do łącznego stosowania ze środkami ochrony roślin tam, gdzie dodatek zwilżacza jest zalecany i wynika z zapisów zawartych w etykiecie stosowania tych środków. l/ha Środek przeznaczony do łącznego stosowania ze środkami ochrony roślin tam, gdzie dodatek zwilżacza jest zalecany i wynika z zapisów zawartych w etykiecie stosowania tych środków. 218 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

221 Grupy chemiczne środków chwastobójczych Tabela zawiera podział herbicydów według HRAC (Herbicide Resistance Action Committee, dostęp listopad 2016). Herbicydy są klasyfikowane według mechanizmu działania na chwasty (site of action) i budowy chemicznej (chemical family). Zapobieganie selekcji biotypów chwastów odpornych na herbicydy powinno polegać na stosowaniu środków należących do grup o różnym mechanizmie działania. Oprócz rotacji (zmianowania) herbicydów, sposobem na ograniczenie odporności chwastów, jest stosowanie mieszanin środków o odmiennym działaniu. GRUPA CHEMICZNA POD WZGLĘDEM MECHANIZMU DZIAŁANIA PODGRUPA POD WZGLĘDEM BUDOWY CHEMICZNEJ GRUPA CHEMICZNA SUBSTANCJA CZYNNA NAZWA HANDLOWA (według klasyfikacji HRAC) GRUPA A inhibitory enzymu ACCazy ograniczają syntezę kwasów tłuszczowych w chwastach jednoliściennych (m.in. trawy) POCHODNE KWASU ARYLOFENOKSYPROPIONOWEGO chizalofop-p-etylu Pilot Max 10 EC, Szogun 10 EC, Targa 10 EC (A) fluazyfop-p-butylowy Fusilade Forte 150 EC, Trivko propachizafop Agil-S 100 EC, Bosiak 100 EC CYKLOHEKSANODIONY (A) kletodym cykloksydym Centurion Plus 120 EC, Select Super 120 EC Focus Ultra 100 EC GRUPA B inhibitory aminokwasów syntazy acetylomleczanowej (ALS) hamują syntezę aminokwasów rozgałęzionych SULFONYLOMOCZNIKI (B) flazasulfuron (glifosat pochodny glicyny) Chikara Duo GRUPA C1 inhibitory fotosyntezy w fotosystemie II TRIAZYNONY (C1) metamitron Burakomitron 70 WG, Goltix Compact 90 WG CHWASTY/GRUPY CHEMICZNE URACYLE (C1) lenacyl Lenazar 80 WP FENYLOKARBAMINIANY (C1) desmedifam fenmedifam (etofumesat benzofuran) Beetup Trio 180 SC, Saherb 180 SC GRUPA E inhibitory oksydazy protoporfirynogenu (PPO) FENYLOPIRAZOLE (E) pyraflufen etylowy (glifosat pochodna glicyny) Raptor 263 SC GRUPA F1 inhibitory biosyntezy karotenoidów FENOKSYNIKOTYNOANILIDY (F1) diflufenikan Diflanil 500 SC Premazor Sad 500 SC ogłoszenie wydawcy Polecamy! tel , zamowienia@hortpress.com, Atlas chwastów roślin rolniczych, sadowniczych i warzywnych Autor: Adam Paradowski Ilość stron: 208 Cena: 65 zł koszty wysyłki (5 zł przy przedpłacie, 15 zł za pobraniem) Publikacja ta zawiera opis około 100 pospolitych gatunków występujących przede wszystkim w uprawach rolniczych, ale również w sadowniczych i warzywnych. Podstawowym elementem tej charakterystyki jest wygląd młodych roślin w fazie siewki. Starsze chwasty scharakteryzowano, opisując ich pokrój oraz podstawowe organy (łodygi, liście, system korzeniowy, kwiaty, owoce i nasiona). Poza cechami morfologicznymi pokrótce omówiono też rozwój roślin, uwzględniając, przedstawiony graficznie, czas ich wschodów i kwitnienia. Informacje obejmują także podstawowe cechy oraz czynniki determinujące występowanie chwastów pod względem geograficznym, zwłaszcza środowiskowym, takie jak preferowane typy gleb, ich wilgotność, zasobność oraz najbardziej pożądane warunki otoczenia. Przedstawiono ponadto szkodliwość poszczególnych gatunków łącznie z progami szkodliwości, terminy i metody zwalczania. Dodatkowo przy każdym opisie zamieszczono kolorowe fotografie, na których są przedstawione siewki, rośliny dorosłe i nasiona chwastów. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 219

222 1 2 3 CHWASTY/GRUPY CHEMICZNE GRUPA G inhibitory syntazy EPSP blokują syntezę aminokwasów pierścieniowych POCHODNE GLICYNY (G) glifosat Acomac, Agenor 450 SL, Agrosar 360 SL, Ardee Super 360 SL, Atut Bis 360 SL, Azymut 360 SL, Barclay Barbarian 360 SL, Barclay Barbarian Super 360 SL, Barclay Barbarian Xtra 450 SL, Barclay Gallup Super 360 SL, Barclay Gallup Xtra 450 SL, Boom Efekt 360 SL, Charger, Clayton Rhizeup SL, Cleaner 360 SL, Cordian 450 SL, Dominator Green 360 SL, Dominator HL 480 SL, Etna 360 SL, Figaro 360 SL, Gallup 360 SL, Gallup Premium 360, Gallup Special 360, Gallup TF 360, Glifocyd 360 SL, Glifoherb 360 SL, Glyfos 360 SL, Glifostar 360 SL, Glifto 360 SL, Glifto Duo 360 SL, Glyfoflash Super 360 SL, Glypoflash Xtra 450 SL, Helosate Plus 450 SL, Huragan Extra 360 SL, Huragan Nowy 360 SL, Katamaran 360 SL, Klinik 360 SL, Klinik Max 360 SL, Kosmik 360 SL, Koyote 360 SL, Landmaster 360 SL, Marker 360 SL, Nufosate 360 SL, Pilaround 360 SL, Piorun 360 SL, Rambo 360 SL, Rofosat Agro 360 SL, Rosate 360 SL, Roundup 360 SL, Roundup Active 360, Roundup Flex 480, Roundup Max 2, Sniper SL, Stefes Cleaner 360 SL, Taifun 360 SL, Tartan Super 360 SL, Torinka SL, Trustee Hi-Aktiv SL, Trustee Xtra 450 SL, Wichura 360 SL, Vesuvius glifosat (2,4-D fenoksykwas) Kileo 400 SL glifosat (MCPA fenoksykwas) Orkan 350 SL, Sprinter 350 SL glifosat Raptor 263 SC (pyraflufen etylowy fenylopirazol) glifosat (flazasulfuron sulfonylomocznik) Chikara Duo GRUPA H inhibitory syntetazy glutaminowej POCHODNE KWASU FOSFINOWEGO (H) glufosynat amonowy Basta 150 SL GRUPA K1 inhibitory tworzenia i funkcjonowania mikrotubuli zakłócenie podziału komórkowego w czasie kiełkowania i początkach wzrostu chwastów DINITROANILINY (K1) pendimetalina Stomp Aqua 455 CS, Zapora Liquid 455 CS GRUPA K3 inhibitory syntezy długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (VLCFA) zakłócenie podziału komórkowego w czasie kiełkowania i początkach wzrostu chwastów ACETAMIDY (K3) napropamid Devrinol 450 SC GRUPA N inhibitory syntezy kwasów tłuszczowych o innym mechanizmie działania niż inhibitory ACCazy z grupy A BENZOFURANY (N) etofumesat (desmedifam, fenmedifam fenylokarbaminiany) Beetup Trio 180 SC, Saherb 180 SC GRUPA O związki o działaniu zbliżonym do kwasu indolilo-3-octowego (IAA) syntetyczne auksyny zaburzające wzrost i funkcjonowanie komórek FENOKSYKWASY (O) 2,4-D (glifosat pochodny glicyny) Kileo 400 SL MCPA Chwastox Extra 300 SL MCPA (glifosat pochodny glicyny) Orkan 350 SL, Sprinter 350 SL GRUPA Z związki o niezdefiniowanym mechanizmie działania KWASY KARBOKSYLOWE (Z) kwas nonanowy Beloukha 680 EC według klasyfikacji HRAC (Herbicide Resistance Action Committee) 220 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

223 Uwagi do stosowania środków chwastobójczych w sadach i jagodnikach Herbicydy należy stosować we właściwych stadiach rozwojowych chwastów oraz w odpowiednich dla ich działania warunkach. Herbicydy działające przez glebę Lenazar 80 WP, Devrinol 450 SC, Stomp Aqua 455 CS (Zapora Liquid 455 CS) stosować na glebę wilgotną i wolną od chwastów, po ich uprzednim mechanicznym lub chemicznym zniszczeniu. Dawka preparatów doglebowych zależy od stanu zachwaszczenia i rodzaju gleby. Górne z polecanych dawek stosuje się przy dużym zachwaszczeniu i występowaniu gatunków trudniej zwalczanych przez dany herbicyd oraz na cięższych glebach. Herbicydy wnikające do chwastów przez liście i korzenie Diflanil 500 SC, Premazor Sad 500 SC, Goltix Compact 90 WG stosować na młode siewki chwastów (do kilku liści właściwych) lub na czystą glebę. Karencja dla środków chwastobójczych wynika z zapisów etykiet, np. dla środka Agenor 450 SL (glifosat) wynosi 42 dni lub z zalecanego terminu stosowania. W uprawie truskawki środki chwastobójcze mogą być stosowane tylko przed rozpoczęciem kwitnienia truskawki (jeśli instrukcja przewiduje taką możliwość) lub po zbiorze owoców. Herbicydy dolistne stosować w temperaturze C, na chwasty w odpowiednich stadiach rozwojowych: Beetup Trio 180 SC, Saherb 180 SC na kiełkujące chwasty w fazie liścieni do 2 liści; graminicydy powschodowe (Agil-S 100 EC, Fusilade Forte 150 EC, Targa 10 EC, Select Super 120 EC, Focus Ultra 100 EC) lub ich odpowiedniki na chwasty jednoroczne we wczesnych stadiach rozwojowych, do fazy krzewienia się, na perz po osiągnięciu przez rośliny cm wysokości; glifosat (Roundup 360 SL i jego odpowiedniki) podczas całej wegetacji chwastów. Niższe dawki preparatów służą do zwalczania chwastów jednorocznych we wczesnych stadiach rozwojowych (do 6 8 liści właściwych), wyższe do niszczenia chwastów wyrośniętych oraz gatunków trudniej zwalczanych przez dany herbicyd. Mieszaniny glifosatu z Chwastoxem Extra 300 SL stosować na chwasty wieloletnie (np. powój) po wytworzeniu odpowiedniej powierzchni liści, ale przed ich kwitnieniem. Beloukha 680 EC na chwasty w fazie 4 6 liści lub na rozety o średnicy do 4 cm oraz na odrosty korzeniowe drzew i odrosty winorośli o długości do 15 cm, przy suchej i słonecznej pogodzie. Herbicyd Chikara Duo pobierany przez liście i korzenie roślin, stosować na chwasty nie wyższe niż cm, aby umożliwić wnikanie herbicydu do gleby i jego właściwe działanie następcze. W sadach i jagodnikach mogą być stosowane wyłącznie środki mające aktualną rejestrację dla odpowiednich upraw (patrz wykaz środków chwastobójczych). Dane dotyczące skuteczności zwalczania najważniejszych chwastów zawarto w tabeli: Wrażliwość chwastów na herbicydy. CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA reklama Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 221

224 CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Niszczenie chwastów wieloletnich przed założeniem sadu lub plantacji roślin jagodowych Nazwa środka Grupa chemiczna Dawka w kg lub l na hektar opryskiwanej powierzchni Uwagi dotyczące terminu i sposobu stosowania ZWALCZANIE PERZU Clayton Rhizeup SL Cleaner 360 SL Dominator Green 360 SL Glifocyd 360 SL Glyfos 360 SL Katamaran 360 SL Roundup 360 SL Torinka SL pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) Roundup Flex 480 2,25 3,0 Dominator HL 480 SL 3,0 Roundup Max 2 2,0 2,5 Roundup 360 SL AS 500 SL Clayton Rhizeup SL Cleaner 360 SL Dominator Green 360 SL Gallup 360 SL Glyfos 360 SL Katamaran 360 SL Roundup 360 SL Torinka SL 5,0 Opryskiwać perz wysokości cm. Zwalczanie perzu w okresie jego intensywnego wzrostu od późnej wiosny do wczesnej jesieni pozwala na sadzenie roślin sadowniczych po ok. 3 tygodniach od opryskiwania. Letni termin zabiegu daje ponadto możliwość wysiania gorczycy i jej przyorania przed posadzeniem drzew lub krzewów. Ogranicza to wschody chwastów jednorocznych w młodych nasadzeniach. Przy późnojesiennym stosowaniu (październik, listopad), w okresie niskiej temperatury, pełny efekt zniszczenia perzu osiągany jest dopiero w końcu marca w przyszłym sezonie wegetacyjnym. Uprawa gleby i sadzenie roślin polecane są wtedy wiosną. Wiosenna uprawa gleby pociąga za sobą 3,0 1,0 1,5 intensywne kiełkowanie i rozwój jednorocznych gatunków chwastów. ZWALCZANIE CHWASTÓW DWULIŚCIENNYCH TRWAŁYCH pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) Dominator Green 360 SL 5,0 8,0 Dominator HL 480 SL 3,75 Roundup Max 2 2,5 Roundup Flex 480 3,0 4,5 Dominator Green 360 SL Chwastox Extra 300 SL pochodne glicyny fenoksykwasy (GO) 5,0 Opryskiwać w okresie intensywnego wzrostu chwastów, po wykształceniu dużej powierzchni liściowej, ale przed kwitnieniem chwastów. Dodatek Chwastoxu nie powoduje obniżenia skuteczności zwalczania perzu przez glifosat. W przypadku wystąpienia skrzypu polnego stosować mieszaninę glifosatu z Chwastoxem Extra. Po zastosowaniu mieszaniny glifosatu z Chwastoxem truskawki, krzewy lub drzewka sadzić nie wcześniej niż 5 6 tygodni od opryskiwania. 5,0 2,5 Zwalczanie chwastów w sadach Nazwa środka WSZYSTKIE GATUNKI DRZEW: ZIARNKOWE JABŁOŃ, GRUSZA; PESTKOWE WIŚNIA, CZEREŚNIA, ŚLIWA, BRZOSKWINIA, MORELA Grupa chemiczna Dawka w kg lub l na hektar opryskiwanej powierzchni Uwagi dotyczące terminu i sposobu stosowania Stomp Aqua 455 CS dinitroaniliny (K1) PRZED WSCHODAMI CHWASTÓW 3,5 Zabieg w brzoskwiniach, morelach, wiśniach, czereśniach, śliwach, gruszach i pigwach wykonywać wiosną, nie później niż do fazy rozwojowej drzew BBCH (średnica zawiązków do 40 mm czerwcowe opadanie zawiązków). Alternatywą dla zabiegu jednorazowego jest stosowanie herbicydu metodą dawek dzielonych. dinitroaniliny (K1) dwukrotnie, po 1,75 (dawki dzielone) Zabiegi w brzoskwiniach, morelach, wiśniach, czereśniach, śliwach, gruszach i pigwach wykonywać dwukrotnie wiosną, pomiędzy fazą rozwojową drzew BBCH 57 (biały lub różowy pąk), a czerwcowym opadaniem zawiązków, w odstępie przynajmniej 14 dni. 222 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

225 Stomp Aqua 455 CS cd. 3,5 Zabieg wykonywać jesienią, przed wschodami chwastów, najczęściej po uprzednim mechanicznym lub chemicznym zniszczeniu zbędnej roślinności. W gruszach i pigwach opryskiwać glebę po zbiorze owoców. W brzoskwiniach, morelach, wiśniach, czereśniach i śliwach, zabieg wykonywać po zakończeniu wzrostu pędów drzew i ukształtowaniu się pąka wierzchołkowego (BBCH 91), do opadnięcia wszystkich liści (BBCH 97). Środka nie stosować w roku założenia sadu ziarnkowego lub pestkowego. 3,5 Stosować w orzechu włoskim i leszczynie, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych, od następnego roku po założeniu sadu lub plantacji. Karencja dla leszczyny i orzecha włoskiego 80 dni. PO WSCHODACH CHWASTÓW 0,6 Opryskiwać kiełkujące chwasty dwuliścienne, najlepiej wiosną. Stosować w sadach jabłoniowych, od drugiego roku po posadzeniu drzew. Diflanil 500 SC Premazor Sad 500 SC Beloukha 680 EC Chikara Duo fenoksynikotynoanilidy (F1) kwasy karboksylowe (Z) sulfonylomoczniki pochodne glicyny (BG) 12,0 16,0 Stosować przy suchej i słonecznej pogodzie, na chwasty we wczesnych fazach rozwojowych (kilka liści), w jabłoniach i śliwach, gdy zachodzi potrzeba jednoczesnego zniszczenia mchu oraz odrostów korzeniowych drzew (o długości do 15 cm). Przy wykonywaniu dwóch zabiegów, odstęp pomiędzy nimi powinien wynosić co najmniej 30 dni. Karencja 1 dzień. 3,0 Opryskiwać chwasty o wysokości nie większej niż cm, najlepiej od połowy kwietnia do początków czerwca. Stosować w jabłoniach i gruszach starszych niż czteroletnie. Karencja 60 dni. CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA reklama

226 CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Raptor 263 SC Roundup 360 SL Acomac Agrosar 360 SL Ardee Super 360 SL Atut Bis 360 SL Azymut 360 SL Barclay Barbarian 360 SL Barclay Barbarian Super 360 SL Barclay Barbarian Xtra 450 SL Barclay Gallup Super 360 SL Barclay Gallup Xtra 450 SL Charger Clayton Rhizeup SL Cleaner 360 SL Dominator HL 480 SL Etna 360 SL Figaro 360 SL Gallup Premium 360 Gallup Special 360 Gallup TF 360 Glifocyd 360 SL Glifoherb 360 SL Glifostar 360 SL Glyfos 360 SL Glifto 360 SL Glifto Duo 360 SL Glypoflash Xtra 450 SL Katamaran 360 SL Klinik 360 SL Klinik Max 360 SL Kosmik 360 SL Koyote 360 SL Landmaster 360 SL Marker 360 SL Nufosate 360 SL Pilaround 360 SL Rambo 360 SL Rofosat Agro 360 SL Rosate 360 SL Roundup Active 360 Roundup Flex 480 Sniper SL Stefes Cleaner 360 SL Taifun 360 SL Tartan Super 360 SL Torinka SL Trustee Hi-Aktiv SL Trustee Xtra 450 SL Vesuvius Wichura 360 SL Roundup 360 SL adiuwant AS 500 SL Agenor 450 SL Cordian 450 SL Helosate Plus 450 SL fenylopirazole pochodne glicyny (EG) pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) pochodne glicyny (G) 2,0 6,0 Stosować w sadach jabłoniowych na intensywnie rosnące chwasty, gdy wskazane jest ich szybkie zniszczenie. 2,0 6,0 2,0 6,0 3,0 8,0 3,0 5,0 3,0 6,25 2,0 6,0 2,0 6,0 3,0 5,0 2,4 4,0 3,0 5,0 2,4 4,0 3,0 5,0 2,0 6,0 2,0 6,0 2,25 3,75 2,0 6,0 2,0 6,0 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 5,0 4,0 6,0 3,0 8,0 3,0 5,0 4,0 6,0 2,0 6,0 2,0 6,0 2,4 4,0 2,0 6,0 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 5,0 2,0 6,0 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 5,0 2,0 6,0 3,0 5,0 3,0 6,0 2,25 4,5 3,0 5,0 3,0 5,0 3,0 6,25 3,0 5,0 2,0 6,0 2,2 3,7 2,4 4,0 2,0 6,0 3,0 5,0 3,0 1,0 1,5 4,0 2,5 4,0 2,5 4,0 Stosować tylko w sadach jabłoniowych. Opryskiwać podczas całego okresu wegetacji chwastów, od wiosny do późnej jesieni. Do zwalczania dwuliściennych chwastów trwałych stosować Roundup w dawce powyżej 5,0 l/ha lub z adiuwantem AS 500 SL. Jeśli w sadzie nie są stosowane herbicydy doglebowe, opryskiwanie preparatami z tej grupy wykonuje się 1 2 razy w trakcie sezonu. Przy kilku planowanych zabiegach herbicydami dolistnymi, użyć także herbicydu o innym mechanizmie działania niż glifosat, aby zachować rotację środków chwastobójczych. Minimalny odstęp między zabiegami wynosi: Boom Efekt 360 SL 56 dni, Dominator Green 369 SL 60 dni. W ramach Dobrej Praktyki Rolniczej oraz integrowanej produkcji, wykonywać nie więcej niż 2 zabiegi glifosatem w sezonie, tak aby łączna dawka substancji czynnej nie przekroczyła 3,6 kg/ha, a minimalny odstęp między zabiegami wyniósł 90 dni. Karencja: Boom Efekt 360 SL 35 dni; Agenor 450 SL, Cordian 450 SL, Helosate Plus 450 SL 42 dni. Stosować w jabłoniach i gruszach. Pozostałe uwagi, jak dla środka Roundup 360 SL. Karencja 42 dni. 224 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

227

228 Boom Efekt 360 SL Roundup Max Dominator Green 360 SL pochodne glicyny (G) pochodne glicyny (G) 2,0 6,25 2,0 2,5 Stosować w jabłoniach, gruszach, śliwach i wiśniach. Pozostałe uwagi, jak dla środka Roundup 360 SL. 5,0 8,0 Stosować w jabłoniach i śliwach. Pozostałe uwagi, jak dla środka Roundup 360 SL. Gallup 360 SL Huragan Extra 360 SL Piorun 360 SL pochodne glicyny (G) 2,0 6,0 2,0 6,0 2,0 6,0 Stosować w jabłoniach i wiśniach. Pozostałe uwagi, jak dla środka Roundup 360 SL. Dominator Green 360 SL Chwastox Extra 300 SL pochodne glicyny fenoksykwasy (GO) 5,0 2,5 Stosować w jabłoniach i śliwach, do zwalczania dwuliściennych chwastów trwałych i skrzypu. Opryskiwać w okresie intensywnego wzrostu chwastów, do początku ich kwitnienia lub po kwitnieniu. CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Orkan 350 SL Sprinter 350 SL Kileo 400 SL fenoksykwasy pochodne glicyny (OG) fenoksykwasy pochodne glicyny (OG) 5,0 8,0 5,0 8,0 Środki wykorzystywać do niszczenia dwuliściennych chwastów trwałych w sadach jabłoniowych, gruszowych, wiśniowych, śliwowych, brzoskwiniowych i morelowych. Opryskiwać w okresie intensywnego wzrostu chwastów, do początku ich kwitnienia lub po kwitnieniu. 5,0 6,0 Do zwalczania dwuliściennych chwastów trwałych w jabłoniach. Stosować na intensywnie rosnące chwasty, do początku ich kwitnienia lub po kwitnieniu. Agrosar 360 SL Chwastox Extra 300 SL Glifoherb 360 SL Chwastox Extra 300 SL Pilaround 360 SL Chwastox Extra 300 SL pochodne glicyny fenoksykwasy (GO) 5,0 2,5 Agrosar 360 SL Glifoherb 360 SL pochodne glicyny (G) 3,0 8,0 3,0 8,0 Zastosowanie małoobszarowe w gruszach, brzoskwiniach, czereśniach, morelach, śliwach i wiśniach. Pozostałe uwagi, jak dla środka Roundup 360 SL. Agrosar 360 SL Chwastox Extra 300 SL Glifoherb 360 SL Chwastox Extra 300 SL pochodne glicyny fenoksykwasy (GO) 5,0 2,5 Zastosowanie małoobszarowe w gruszach, brzoskwiniach, czereśniach, morelach, śliwach i wiśniach. Zabieg wykonywać wiosną i latem, jeśli w zachwaszczeniu licznie występują skrzyp polny i dwuliścienne chwasty trwałe. Fusilade Forte 150 EC Trivko pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) 0,75 2,5 0,75 3,0 Na chwasty prosowate w fazie 2 3 liści krzewienie, w niższych z polecanych dawek, nieprzekraczających zwykle połowy dawek maksymalnych. Na perz w fazie 4 6 liści (ok. 15 cm wysokości). Zastosowanie małoobszarowe w uprawie gruszy, pigwy, wiśni, czereśni, śliwy, brzoskwini, moreli, leszczyny i orzecha włoskiego. Karencja: grusza, pigwa, wiśnia, czereśnia, śliwa, brzoskwinia, morela 28 dni; leszczyna, orzech włoski 21 dni. Preparaty stosować przy użyciu opryskiwacza z osłonami, unikając opryskiwania liści oraz niezdrewniałych pędów drzew i krzewów. Dawki wyższe preparatów stosować na glebach cięższych i silnie zachwaszczonych. 226 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

229 Niszczenie perzu i silnego zadarnienia WSZYSTKIE GATUNKI DRZEW OWOCOWYCH Nazwa środka Grupa chemiczna Dawka w kg lub l na hektar opryskiwanej powierzchni Uwagi dotyczące stosowania W OKRESIE WEGETACJI PERZU Roundup 360 SL i jego odpowiedniki, zgodnie z zakresem rejestracji Roundup 360 SL adiuwant AS 500 SL Fusilade Forte 150 EC Trivko pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) 5,0 Opryskiwać od wiosny do późnej jesieni, na rośliny wysokości co najmniej cm, zgodnie z zakresem rejestracji (patrz: Zwalczanie chwastów w sadach). Przy stosowaniu preparatu Roundup lub jego odpowiedników, uważać, aby krople cieczy nie padły na liście i młodą korę drzew. W najmłodszych sadach, szczególnie drzew pestkowych (1 2 lata po posadzeniu), celowe jest, dla bezpieczeństwa 3,0 1,0 1,5 drzew, zastąpienie glifosatu innymi herbicydami, przede wszystkim graminicydami powschodowymi (Fusilade, Trivko). Zachować zalecany okres karencji: Boom Efekt 360 SL 35 dni; Agenor 450 SL, Cordian 450 SL, Helosate Plus 450 SL 42 dni. 2,0 2,5 2,0 3,0 Stosować na perz w fazie 4 6 liści (po osiągnięciu przez rośliny wysokości ok. 15 cm). Karencja: grusza, pigwa, wiśnia, czereśnia, śliwa, brzoskwinia, morela 28 dni; leszczyna, orzech włoski 21 dni. Preparaty stosować przy użyciu opryskiwacza z osłonami, unikając opryskiwania liści oraz niezdrewniałych pędów drzew i krzewów. Dawki wyższe preparatów stosować na glebach cięższych i silnie zachwaszczonych. Zwalczanie chwastów na plantacjach krzewów jagodowych CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Nazwa środka Grupa chemiczna KRZEWY: AGREST, PORZECZKA, MALINA I INNE Dawka w kg lub l na hektar opryskiwanej powierzchni Uwagi dotyczące stosowania Stomp Aqua 455 CS dinitroaniliny (K1) PRZED WSCHODAMI CHWASTÓW 3,5 Stosować na przynajmniej rocznych lub starszych plantacjach czarnej porzeczki, czerwonej porzeczki, białej porzeczki i agrestu, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych. Karencja 80 dni. 3,0 Stosować na nowo zakładanych i starszych plantacjach malin i jeżyn, wczesną wiosną, w okresie spoczynku roślin uprawnych. Karencja 80 dni. Devrinol 450 SC acetamidy (K3) plantacje nowo założone 3,0 4,0 plantacje roczne i starsze 4,0 6,0 Stosować na plantacjach agrestu, maliny, porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej i porzeczki białej, wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji krzewów owocowych lub jesienią, po zbiorze owoców, w okresie wilgotnej i chłodnej pogody. Na plantacjach owocujących stosować do 15 października. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 227

230 CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Roundup 360 SL Acomac Azymut 360 SL Clayton Rhizeup SL Cleaner 360 SL Etna 360 SL Figaro 360 SL Glifto 360 SL Glifto Duo 360 SL Huragan Extra 360 SL Katamaran 360 SL Marker 360 SL Piorun 360 SL Roundup Active 360 Torinka 360 SL Vesuvius Roundup Flex 480 Agrosar 360 SL Glifoherb 360 SL Agrosar 360 SL Chwastox Extra 300 SL Glifoherb 360 SL Chwastox Extra 300 SL pochodne glicyny (aminofosfoniany) (G) pochodne glicyny (G) pochodne glicyny (G) pochodne glicyny fenoksykwasy (GO) W OKRESIE WEGETACJI CHWASTÓW 3,0 6,0 Stosować tylko na plantacjach porzeczki czarnej od wiosny do jesieni, na intensywnie rosnące chwasty. W okresie wegetacji porzeczek zabieg wykonywać wyłącznie w międzyrzędziach, opryskiwaczem z osłonami. 2,25 4,5 3,0 8,0 3,0 8,0 5,0 2,5 Zastosowanie małoobszarowe na plantacjach agrestu, aronii, porzeczki czarnej, czerwonej i białej. Opryskiwać intensywnie rosnące chwasty od wiosny do jesieni. W okresie wegetacji krzewów, zabieg wykonywać wyłącznie w międzyrzędziach, opryskiwaczem z osłonami. Zastosowanie małoobszarowe na plantacjach agrestu, aronii, porzeczki czarnej, porzeczki czerwonej i porzeczki białej. Zabieg wykonywać wiosną i latem, jeśli w zachwaszczeniu licznie występują skrzyp polny i dwuliścienne chwasty trwałe. Beloukha 680 EC Chikara Duo kwasy karboksylowe (Z) sulfonylomoczniki pochodne glicyny (BG) 12,0 16,0 Stosować przy suchej i słonecznej pogodzie, na chwasty we wczesnych fazach rozwojowych (kilka liści), w winnicach, gdy zachodzi potrzeba jednoczesnego zniszczenia mchu oraz odrostów winorośli pojawiających się u nasady pnia (o długości do 15 cm). Przy wykonywaniu dwóch zabiegów, odstęp pomiędzy nimi powinien wynosić co najmniej 30 dni. Karencja 1 dzień. 3,0 Opryskiwać chwasty o wysokości nie większej niż cm, najlepiej od połowy kwietnia do początków czerwca. Stosować w winnicach starszych niż czteroletnie. Karencja 75 dni. Fusilade Forte 150 EC Trivko pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) ZWALCZANIE CHWASTÓW PROSOWATYCH 0,75 0,75 1,0 Na chwasty prosowate (chwastnica, palusznik, włośnice) od fazy 2 3 liści do fazy krzewienia. Karencja: porzeczka czarna, czerwona i biała, agrest, borówka amerykańska, żurawina 90 dni; malina, jeżyna 45 dni; winorośl 28 dni. ZWALCZANIE PERZU Fusilade Forte 150 EC Trivko pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) 2,0 2,5 2,0 3,0 Opryskiwać perz w fazie 4 6 liści (wysokości ok. 15 cm). Wyższe dawki graminicydów stosuje się także do zwalczania wiechliny rocznej we wczesnych fazach rozwojowych. Karencja: jak przy zwalczaniu chwastów prosowatych. Preparaty stosować przy użyciu opryskiwacza z osłonami, unikając opryskiwania liści oraz niezdrewniałych pędów drzew i krzewów. Dawki wyższe preparatów stosować na glebach cięższych i silnie zachwaszczonych 228 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

231 Zwalczanie chwastów na plantacjach truskawki Nazwa środka Grupa chemiczna PLANTACJE NOWO ZAŁOŻONE Dawka w kg lub l na hektar opryskiwanej powierzchni Uwagi dotyczące stosowania Lenazar 80 WP Devrinol 450 SC Stomp Aqua 455 CS Zapora Liquid 455 CS Goltix Compact 90 WG Burakomitron 70 WG Lenazar 80 WP uracyle (C1) acetamidy (K3) dinitroaniliny (K1) PRZED WSCHODAMI CHWASTÓW 0,5 1,0 Najwcześniej dni po posadzeniu truskawek, na czystą i wilgotną glebę. 4,0 6,0 Na wilgotną i wolną od chwastów glebę, po wytworzeniu korzeni przybyszowych przez truskawki (po 4 miesiącach od posadzenia). W międzyrzędziach, bezpośrednio po zastosowaniu, środek może być płytko wymieszany z glebą, przy użyciu bron lub innych narzędzi. 2,5 3,5 Na wilgotną glebę, jesienią lub wiosną, najwcześniej 2 tygodnie po posadzeniu truskawek i wytworzeniu korzeni przybyszowych. PRZED LUB WKRÓTCE PO WSCHODACH CHWASTÓW triazynony (C1) triazynony (C1) 3,0 lub dwukrotnie po 0,6 do 0,8 (dawki dzielone) 2,0 2,5 0,5 0,75 Zabiegi w dawkach dzielonych wykonywać łącznie z adiuwantem, np. Olbras 88 EC w dawce 1,5 l/ha, opryskując wschodzące siewki. Drugi zabieg 10 dni po pierwszym. Preparatu Goltix Compact nie stosować do odchwaszczania odmiany Elsanta. Stosować bezpośrednio po wschodach chwastów, na siewki w fazie liścieni (2 3 liście właściwe). Preparatu Burakomitron 70 WG nie stosować do odchwaszczania odmiany Elsanta. CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA PO WSCHODACH CHWASTÓW Beetup Trio 180 SC Saherb 180 SC Agil-S 100 EC Bosiak 100 EC Fusilade Forte 150 EC Trivko fenylokarbamniany (C1) pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) trzykrotnie po 1,5 l (dawki dzielone) 0,5 1,5 lub dwukrotnie po 0,6 l (dawka dzielona) 0,6 2,5 0,75 3,0 Targa 10 EC 0,4 1,0 Pilot Max 10 EC Szogun 10 EC Select Super 120 EC Centurion Plus 120 EC Focus Ultra 100 EC Focus Ultra 100 EC Dash HC Focus Ultra 100 EC Focus Ultra 100 EC Dash HC cykloheksanodiony (A) cykloheksanodiony (A) 0,4 1,0 0,8 2,0 1,0 2,0 1,0 1,0 2,0 4,0 2,0 2,0 Na kiełkujące chwasty, najlepiej w fazie liścieni. Pierwszy zabieg może być wykonany po tygodniu od posadzenia. Następne w zależności od wschodów chwastów, co 7 14 dni. Optymalna temperatura przy opryskiwaniu wynosi o C. Na chwasty prosowate w fazie 2 liście krzewienie się, w dawkach nieprzekraczających zwykle połowy dawek maksymalnych. Na perz w stadium 4 6 liści (ok. 15 cm wysokości) w wyższych dawkach. Zabiegi środkami Agil-S i Bosiak w dawce dzielonej, wykonywać w odstępie przynajmniej 12 dni. Na plantacjach owocujących w roku sadzenia (uprawa sterowana), Agil-S i Bosiak 100 EC stosować wyłącznie po zbiorze owoców, a pozostałe graminicydy, do kwitnienia truskawki lub po zbiorze owoców. Karencja: Fusilade Forte 150 EC i Trivko 42 dni; Select Super 120 EC i Centurion Plus 120 EC 30 dni. Na jednoroczne chwasty jednoliścienne, najlepiej w fazie 2 liście krzewienie. Zabieg wykonywać w fazie rozwojowej truskawek 1 6 liści (BBCH 11 16) lub tylko w międzyrzędziach, niezależnie od fazy rozwojowej truskawek. Karencja 42 dni. Na wieloletnie chwasty jednoliścienne, najlepiej w fazie 4 6 liści. Pozostałe uwagi jak przy zwalczaniu chwastów jednorocznych. Basta 150 SL Basta 150 SL siarczan amonowy pochodne kwasu fosfinowego (H) 4,0 w 400 l wody 3,2 4,0 10,0 w 400 l wody Opryskiwać opryskiwaczem z osłonami, chwasty i rozłogi truskawki w międzyrzędziach w okresie lipiec wrzesień. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 229

232 PLANTACJE OWOCUJĄCE (JEDNOROCZNE I STARSZE) Lenazar 80 WP Devrinol 450 SC Stomp Aqua 455 CS Zapora Liquid 455 CS uracyle (C1) acetamidy (K3) dinitroaniliny (K1) PRZED WSCHODAMI CHWASTÓW 1,0 2,0 Preparat stosować na wilgotną i wolną od chwastów glebę, wczesną wiosną lub po zbiorach owoców. 2,0 4,0 Na wilgotną i wolną od chwastów glebę, wczesną wiosną po ruszeniu wegetacji truskawki. Bezpośrednio po opryskaniu środek można płytko wymieszać z glebą. Wyższą z podanych dawek stosować przy występowaniu chwastów średnio wrażliwych. 2,5 3,5 Na wilgotną glebę, jesienią lub wiosną. Goltix Compact 90 WG PRZED LUB WKRÓTCE PO WSCHODACH CHWASTÓW triazynony (C1) 3,0 lub dwukrotnie po 0,6 0,8 Uwagi jak przy plantacjach nowo założonych. CHWASTY/SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA Burakomitron 70 WG Lenazar 80 WP Beetup Trio 180 SC Saherb 180 SC Agil-S 100 EC Bosiak 100 EC Fusilade Forte 150 EC Trivko triazynony (C1) pochodne kwasu arylofenoksypropionowego (A) 2,0 3,0 1,5 PO WSCHODACH CHWASTÓW trzykrotnie po 1,5 l lub dwukrotnie po 2,0 l (dawki dzielone) 0,5 1,5 lub dwukrotnie po 0,6 l (dawka dzielona) 0,6 2,5 0,75 3,0 Uwagi jak przy plantacjach nowo założonych. Na kiełkujące chwasty, najlepiej w fazie liścieni. Zabiegi wykonywać co 7 14 dni, w zależności od wschodów chwastów. Optymalna temperatura przy opryskiwaniu wynosi o C. Na chwasty prosowate w fazie 2 liście krzewienie się, w dawkach nieprzekraczających zwykle połowy dawek maksymalnych. Na perz w stadium 4 6 liści (ok. 15 cm wysokości) w wyższych dawkach. Zabiegi w dawce dzielonej wykonywać w odstępie przynajmniej 12 dni. Stosować wyłącznie po zbiorze owoców. Na chwasty prosowate w fazie 2 liście krzewienie się, w dawkach nieprzekraczających zwykle połowy dawek maksymalnych. Na perz w stadium 4 6 liści (ok. 15 cm wysokości) w wyższych dawkach. Zabieg wykonywać do kwitnienia truskawki lub po zbiorze owoców. Karencja 42 dni. Targa 10 EC 0,4 1,0 Preparat stosować w dawkach: 0,4 0,5 l/ha na samosiewy zbóż i chwasty prosowate oraz 1,0 l/ha na perz. Chwasty opryskiwać do kwitnienia truskawki i po zbiorze owoców. Minimalny odstęp pomiędzy dwoma zabiegami środkiem Targa 10 EC: dni. Pilot Max 10 EC Szogun 10 EC Select Super 120 EC Centurion Plus 120 EC Focus Ultra 100 EC Focus Ultra 100 EC Dash HC Focus Ultra 100 EC Focus Ultra 100 EC Dash HC cykloheksanodiony (A) cykloheksanodiony (A) 0,4 1,0 Środki stosować w dawkach: 0,4 l/ha na samosiewy zbóż; 0,4 0,5 l/ha na chwasty prosowate (w fazie 2 liście krzewienie się) i 1,0 l/ha na perz (w fazie 4 6 liści ok. 15 cm wysokości). Opryskiwać do kwitnienia truskawki lub po zbiorze owoców. 0,8 2,0 Na chwasty prosowate, najlepiej w fazie 2 5 liści, w dawce 0,8 l/ha. Na perz, w fazie 4 6 liści w dawce 2,0 l/ha. Zabieg, maksymalnie jeden w sezonie, wykonywać do kwitnienia truskawki lub po zbiorze owoców. Karencja: 30 dni. 1,0 2,0 1,0 1,0 2,0 4,0 2,0 2,0 Na jednoroczne chwasty jednoliścienne, najlepiej w fazie 2 liście krzewienie. Zabieg wykonywać w fazie rozwojowej truskawek 1 6 liści (BBCH 11 16) lub tylko w międzyrzędziach, niezależnie od fazy rozwojowej truskawek. Karencja 42 dni. Na wieloletnie chwasty jednoliścienne, najlepiej w fazie 4 6 liści. Pozostałe uwagi jak przy zwalczaniu chwastów jednorocznych. Basta 150 SL Basta 150 SL siarczan amonowy pochodne kwasu fosfinowego (H) 4,0 w 400 l wody 3,2 4,0 10,0 w 400 l wody Opryskiwać opryskiwaczem z osłonami, chwasty i rozłogi truskawki w międzyrzędziach. Środek stosować tylko po zbiorze owoców, najlepiej dwukrotnie, co dni. Preparaty stosować przy użyciu opryskiwacza z osłonami, unikając opryskiwania liści oraz niezdrewniałych pędów roślin sadowniczych. Dawki wyższe preparatów stosować na glebach cięższych i silnie zachwaszczonych. 230 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

233 Karencje oraz prewencje dla pszczół obowiązujące po zastosowaniu środków chwastobójczych Nazwa środka Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 Nazwa środka Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 Nazwa środka Określenie toksyczności dla pszczół 2 Prewencja 3 Agil-S 100 EC Basta 150 SL P P I. OZNACZENIA I UWAGI DO KARENCJI Chwastox Extra 300 SL Fusilade Forte 150 EC 1 Karencja jest to okres, który musi upłynąć od ostatniego opryskiwania danym środkiem do zbioru owoców X nie stosuje się w danej uprawie T karencję wyznacza obowiązujący termin i sposób stosowania ND nie dotyczy K dopuszczalny termin stosowania kwitnienie PK dopuszczalny termin stosowania przed kwitnieniem KK ostatni termin stosowania koniec kwitnienia BPK najpóźniej bezpośrednio po kwitnieniu PZ dopuszczalny termin stosowania po zakończeniu zbiorów PSD przed sadzeniem drzew PZP przed założeniem plantacji PK przed kwitnieniem B dotyczy brzoskwini G dotyczy gruszy J dotyczy jabłoni L dotyczy leszczyny M dotyczy moreli O dotyczy orzecha włoskiego S dotyczy śliwy W dotyczy wiśni CZ dotyczy czereśni MA dotyczy maliny Należy pamiętać, że karencja dotyczy nie tylko opryskiwanych drzew i krzewów owocowych, ale także wszystkich roślin, które mogą być przypadkowo opryskane środkiem. W związku z tym, w sadach i na plantacjach nie należy uprawiać żadnych roślin, które zbiera się w okresie opryskiwania roślin sadowniczych. Przed upływem karencji nie wolno zbierać opryskanych roślin, wypasać bydła, wpuszczać drobiu ani zbierać roślin na paszę do bezpośredniego karmienia, na siano, do kiszenia, itp. P P Roundup 360 SL P ND II. OZNACZENIA I UWAGI DO PREWENCJI 2 Określenie toksyczności dla pszczół: BT bardzo toksyczny T toksyczny P sklasyfikowany jako pozostałe ND nie dotyczy 3 Prewencja określa czas po zabiegu (w godzinach lub dniach), w ciągu którego może nastąpić zatrucie pszczół. Okresy od 0 do 12 godzin dotyczą czasu przed początkiem lotu pszczół, okresy powyżej 12 godzin dotyczą czasu przed początkiem kwitnienia opryskiwanych roślin. Nie należy opryskiwać kwitnących roślin podczas oblotu pszczół. W bezpośrednim sąsiedztwie uli nie stosować środków bardzo toksycznych i toksycznych dla pszczół i środków o okresie prewencji dłuższym niż 6 godzin. W razie konieczności opryskiwania roślin sadowniczych podczas kwitnienia zabieg należy wyk nać przed wieczorem po oblocie pszczół, używając środków o prewencji nie dłuższej niż 6 godzin. CHWASTY/KARENCJE, PREWENCJE Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 231

234 CHWASTY/WRAŻLIWOŚĆ Wrażliwość chwastów na herbicydy Chwasty Herbicydy Agil-S i inne graminicydy c Basta c Beloukha c Beetup Trio b, Saherb b Chwastox c Chwastnica jednostronna 1 W W W Z-S O W O W O W Z W W-Z Gorczyca polna O W W W W S W W Z W W W W Gwiazdnica pospolita O W W W O W W W W W W W W Jasnota purpurowa O W W W S O W-Z W W W-Z S W W Komosa biała O W W W W W W W W W W W W Łoboda rozłożysta O Z W W Z O W W W W W W W Mlecz polny O W Z O Z W 2 O Z-S 2 O W-Z W 2 Z Z 2 Mniszek pospolity O W W O Z S 2 S O O W O Z W 2 Ostrożeń polny O W Z O W S 2 O O O W-Z O Z Z 2 Perz właściwy W W Z-S O O O O O O W O W O Pokrzywa zwyczajna O Z Z O Z S O O O O W-Z O Z W 2 Powój polny O W Z O Z O O O O W-Z O Z O Poziewnik szorstki O W W W S S W-Z Z-S O W S W W-Z Przetacznik perski O W W W O W W-Z W W-Z W S W O Przymiotno kanadyjskie O W W-Z W-Z Z S W-Z Z Z W Z W Z Przytulia czepna O W W W O Z-S W-Z Z-S W-Z W O W W Psianka czarna O W W W W-Z O W-Z S O W O W W Rdest kolankowaty O W Z Z-S S S W-Z Z Z W W W Z Rdest powojowy O W Z Z-S S S W-Z Z Z-S W W W Z Rdest ptasi O W-Z Z S O S W-Z W W W W W-Z Z Rumian pospolity O W W-Z Z-S O W Z-S Z-S W W W W W Rzodkiew świrzepa O W W W W W W W Z W W W W Skrzyp polny O W Z-S O W O O O O O O Z-S O Starzec zwyczajny O W Z W S W Z O Z W W-Z W W Szarłat szorstki O W W W Z W W-Z W W-Z W O W W Tasznik pospolity O W W W W Z W W W W W W W Wierzbownica gruczołowata O Z Z O Z O S O O W-Z O Z W 2 Wiechlina roczna Z-O W S W O W O W W W W W W-Z Włośnica zielona 1 W W W W O W O W O W Z W W-Z Żółtlica drobnokwiatowa O W W W Z Z W O Z-S W Z-S W W Progi wrażliwości chwastów i skuteczność zwalczania przez herbicyd W wrażliwy; powyżej 85% Z zwalczany (średnio wrażliwy); 70 85% S słabo zwalczany (średnio odporny); 60 70% O odporny; poniżej 60% gatunek nie występuje w okresie skutecznego działania preparatu Preparat kontaktowy (Basta 150 SL) niszczy wyłącznie nadziemne, zielone części chwastów. Po ich zastosowaniu na wyrośnięte chwasty wieloletnie (oznaczone w tabeli ) rośliny stopniowo odrastają. Preparaty doglebowe (oznaczone w tabeli jako a patrz wykaz herbicydów lub uwagi do ich stosowania) zapobiegają wyłącznie wschodom gatunków wrażliwych, nie niszcząc ich siewek. gatunek wieloletni (trwały) 1 powszechnie określane jako chwasty prosowate 2 preparat zapobiega wyłącznie kiełkowaniu nasion chwastu trwałego, nie zapobiegając jego rozmnażaniu wegetatywnemu 3 preparat może słabiej zapobiegać późnym wschodom siewek a preparat doglebowy b preparat doglebowy i dolistny (zwalcza wschodzące siewki) c preparat dolistny Skuteczność zwalczania chwastów przez środek Chikara Duo zawarto w dwóch kolumnach, ze względu na jego działanie powschodowe (c), oraz przedwschodowe poprzez glebę (a). Devrinol a Diflanil, Premazor b Stomp Aqua a, Zapora a Goltix b, Burakomitron b Kileo c Lenazar a Roundup c, Raptor c, Chikara Duo c Chikara Duo a 232 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

235 BIOREGULATORY n Bioregulatory i inne środki chemiczne stosowane w owocujących sadach n Zalecenia stosowania bioregulatorów

236 BIOREGULATORY/WYKAZ Bioregulatory i inne środki chemiczne stosowane w owocujących sadach Nazwa środka, zawartość substancji czynnej, toksyczność dla ludzi Agrostym 480 SL 480 g etefonu w 1 l szkodliwy nr zezwolenia R-11/2011 AppleSmart 3,3 VP 33 g 1-metylocyklopropenu w 1 kg nr zezwolenia R-101/2015 ASAHI SL 0,3% para-nitrofenolanu sodu % orto-nitrofenolanu sodu 0,1% 5-nitrogwajakolanu sodu nr zezwolenia R-307/2012 d Brevis 150 SG 150 g metamitronu w 1 kg nr zezwolenia R-219/2015 Ethrel 480 SL 480 g etefonu w 1 l nr zezwolenia R-440/2014d Etylemit 480 SL 480 g etefonu w 1 l szkodliwy nr zezwolenia R-168/2015 d Exilis 020 SL 20 g 6-benzyloaminopuryny w 1 nr zezwolenia R-16/2014 zr Zalecana dawka na 1 ha lub stężenie Właściwości środka, cel zastosowania oraz sposób użycia ,075% (75 ml na 100 l wody) 0,037 0,068 g/m 3 chłodni Środek z grupy regulatorów wzrostu i rozwoju roślin. Przeznaczony do ułatwienia mechanicznego zbioru wiśni. Stosować jednorazowo 7 10 dni przed przewidywanym zbiorem, do 5 godzin przed spodziewanym deszczem. Zalecana objętość cieczy roboczej: l/ha Okres karencji: wiśnia 10 dni. Środek z grupy regulatorów wzrostu, w formie proszku do rozpuszczania w wodzie, stosowany dla utrzymania wysokiej jędrności jabłek, opóźniania procesu ich przejrzewania i zmniejszania oparzelizny podczas przechowywania w chłodni. Stosować na owocach bez uszkodzeń, zebranych w optymalnym terminie. Stosować maksymalnie jeden raz na partię przechowywanych jabłek. Zabieg wykonać w ciągu 7 dni od zbioru owoców umieszczonych w chłodni, w temperaturze poniżej 10 o C lub w ciągu 3 dni od zbioru owoców umieszczonych w temperaturze powyżej 10 o C. Zalecana ilość wody do uwolnienia lotnej substancji czynnej: 8 10 l dla ilości środka od 10 do 70 g. Zalecane stężenie substancji czynnej w powietrzu powinno wynosić: minimum 1,22 mg/m 3 i maksimum 2,24 mg/m 3. 0,6 l/ha Środek wpływa na wyższe plonowanie oraz polepszenie jakości plonów jabłoni, wiśni, czarnej porzeczki, maliny i truskawki oraz w uprawach małoobszarowych (na odpowiedzialność użytkownika) gruszy, czereśni, śliwy, agrestu, borówki wysokiej i aronii. Stosowanie środka jest wskazane w warunkach stresowych, nie sprzyjających wzrostowi roślin, np. w przypadku suszy, przymrozków, uszkodzeń przez środki ochrony roślin lub nawozy. Stosować w terminach określonych dla każdego gatunku, zgodnie z etykietą preparatu. Okres karencji: 7 dni. 1,1 2,2 kg/ha Środek z grupy regulatorów wzrostu, przeznaczony do przerzedzania zawiązków jabłoni i gruszy tuż po kwitnieniu. Przerzedzanie zaleca się wykonać na początku fazy rozwoju owoców (BBCH 71 72). Pierwszy zabieg wykonać, gdy średni rozmiar owocu centralnego (królewskiego) wynosi od 6 do 8 mm. Drugi zabieg tylko w razie potrzeby, gdy średni rozmiar owocu centralnego (królewskiego) wynosi od 12 do 14 mm. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym: 2. Odstęp między zabiegami: 5 10 dni Zalecana ilość wody: 1000 l/ha. Okres karencji: 60 dni. 0,075% (75 ml na 100 l wody) 0,075% (75 ml na 100 l wody) Środek przeznaczony do ułatwienia mechanicznego zbioru wiśni. Stosować jednorazowo 7 10 dni przed przewidywanym zbiorem. Zalecana objętość cieczy roboczej: l/ha. Okres karencji: wiśnia 10 dni. Środek przeznaczony do ułatwienia mechanicznego zbioru wiśni. Stosować jednorazowo 7 10 dni przed przewidywanym zbiorem. Stosować do 5 godzin przed spodziewanym deszczem. Zalecana objętość cieczy roboczej: l/ha. Okres karencji: wiśnia 10 dni. 7,5 l/ha Środek z grupy regulatorów wzrostu i rozwoju roślin. Przeznaczony do przerzedzania zawiązków jabłek i gruszek. Stosować jednorazowo na zawiązki wielkości 7 15 mm (BBCH 71 72). Nie stosować w mieszaninie z preparatem zawierającym NAA lub NAD. Zalecana objętość cieczy roboczej: 1000 l/ha. Okres karencji: jabłoń, grusza 90 dni. 234 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

237 Flordimex 480 SL 480 g etefonu w 1 l nr zezwolenia R-404/2015 d FruitSmart 3,3 VP 33 g 1-metylocyklopropenu w 1 kg nr zezwolenia R-225/2016 d wiśnie 0,075% (75 ml na 100 l wody), jabłonie 0,12% (120 ml na 100 l wody) 0,037 0,068 g/m 3 chłodni Środek do przyspieszania dojrzewania i poprawy wybarwienia jabłek wczesnych odmian oraz ułatwienia mechanicznego zbioru wiśni. Preparat stosować w dawkach i terminach zgodnie z etykietą. Okres karencji: jabłoń, wiśnia 10 dni. Środek z grupy regulatorów wzrostu, w formie proszku do rozpuszczania w wodzie, przeznaczony do poprawy zdolności przechowalniczej jabłek. Stosować na owocach bez uszkodzeń, zebranych w optymalnym terminie. Stosować maksymalnie jeden raz na partię przechowywanych jabłek. Zalecana ilość wody do uwolnienia lotnej substancji czynnej: 8 10 l dla ilości środka od 10 do 70 g. Gibb Plus 11 SL 10 g gibereliny GA 47 w 1 l nie jest klasyfikowany nr zezwolenia R-143/2016 Globaryll 100 SL 100 g 6-benzyloadeniny w 1l nr zezwolenia R-139/2014 Regalis 10 WG 100 g proheksadionu wapnia w 1 kg nr zezwolenia R-134/2012 Regalis Plus 10 WG 100 g proheksadionu wapnia w 1 kg nr zezwolenia R-695/2015 d Smart Fresh 03 VP 3,3% 1-metylocyklopropenu nr zezwolenia R-229/2014 d 0,5 l/ha Środek przeznaczony do polepszenia jakości skórki owoców i redukcji ordzawienia się jabłek. Stosować 4 razy w sezonie, co 10 dni. Pierwszy zabieg wykonać po opadnięciu płatków kwiatowych (BBCH 67), następne do początku opadania owoców (BBCH 73). Zalecana objętość cieczy roboczej: 500 l/ha. 1,0 1,5 l/ha Środek z grupy regulatorów wzrostu i rozwoju roślin. Przeznaczony do przerzedzania zawiązków owocowych jabłoni. Stosować maksymalnie jeden raz w sezonie na zawiązki o średnicy mm (BBCH 71 72), przy temperaturze co najmniej 18 C. Zalecana objętość cieczy roboczej: 1000 l/ha. Okres karencji: jabłoń 90 dni. 0,7 1,25 kg/ha Środek powoduje skrócenie jednorocznych przyrostów pędów i ograniczenie wyrastania silnych pędów zwanych wilkami. Wysokość dawki dostosować do siły wzrostu drzew. Zabieg wykonać, gdy nowe przyrosty pędów mają długość około 5 cm i co najmniej 4 5 liści. Środka nie stosować w mieszaninach z dolistnymi nawozami wapniowymi. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie 2. Łączna ilość zastosowanego środka w sezonie nie może przekroczyć 2,5 kg/ha. Zalecana objętość cieczy roboczej: l/ha. Okres karencji: jabłoń 55 dni. 0,5 2,5 kg/ha Środek przeznaczony do ograniczenia wyrastania silnych pędów zwanych wilkami na drzewach jabłoni i gruszy (odmiana Konferencja) oraz do zapobiegania wtórnym infekcjom powodowanym przez sprawcę zarazy ogniowej w uprawie jabłoni. Stosować w celach, terminach i dawkach określonych dla każdego gatunku, zgodnie z etykietą środka. Okres karencji: jabłoń, grusza 55 dni. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 0,5 2,5 kg/ha Zapobieganie wtórnym infekcjom powodowanym przez sprawcę zarazy ogniowej w uprawie gruszy. Środek przeznaczony do stosowania na odmianie Konferencja. Stosować zgodnie z etykietą środka. Okres karencji: 55 dni. 4,9 147,2 g środka na komorę chłodniczą Środek przeznaczony do poprawy zdolności przechowalniczych jabłek, do stosowania przy pomocy urządzenia dozującego (1 urządzenie dozujące na każdą komorę chłodniczą). W zależności od wielkości pomieszczenia stosować dawki zgodnie z etykietą. Stosowanie w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika 4,9 147,2 g środka na komorę chłodniczą Środek przeznaczony do poprawy zdolności przechowalniczych gruszek i śliwek, do stosowania przy pomocy urządzenia dozującego (1 urządzenie dozujące na każdą komorę chłodniczą). Dawki stosować w zależności od wielkości pomieszczenia, zgodnie z etykietą. BIOREGULATORY/WYKAZ Topper 10 ST 100 g trichlopyru w 1 kg nie jest klasyfikowany nr zezwolenia R-43/ tabletek/ha Środek z grupy regulatorów wzrostu. Przeznaczony do zapobiegania przedwczesnemu opadaniu jabłek i gruszek oraz do poprawy wybarwienia owoców. Zabieg wykonać 3 4 tygodnie przez spodziewanym zbiorem. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed użyciem środka trzeba zapoznać się z informacją zamieszczoną w etykiecie. 235

238 BIOREGULATORY/ZALECENIA STOSOWANIA Zalecenia stosowania bioregulatorów Cel traktowania środkami Przerzedzanie zawiązków owocowych Przyspieszanie dojrzewania i zbioru jabłek, poprawa wybarwienia owoców Ułatwianie zbioru wiśni Nazwa środka i zalecana dawka Sposób stosowania środka Redukcja ordzawienia, poprawa wyglądu i wielkości jabłek Exilis 020 SL 7,5 l/ha Globaryll 100 SL 1,0 1,5 l/ha Brevis 150 SG 1,1 2,2 kg/ha Środek stosować jednorazowo na zawiązki owoców o średnicy 7 15 mm. Nie stosować gdy temperatura powietrza w czasie i tuż po zabiegu nie przekracza 16 o C. Do przygotowania cieczy roboczej używać wody o ph 5 6,5. Zalecany na jabłonie i grusze. Środek stosować na jabłonie, gdy zawiązki osiągną średnicę mm. Nie stosować gdy temperatura powietrza w czasie i tuż po zabiegu nie przekracza 16 o C. Środek stosować na jabłonie i grusze tuż po kwitnieniu, na początku fazy rozwoju owoców (BBCH 71 72). W celu przerzedzania zawiązków może być także stosowany 1 2 krotnie nawóz ATS (tiosiarczan amonu) w stężeniu 0,5 1%. Główny zabieg podczas pełni kwitnienia na krótkopędach, drugi zabieg (jeżeli potrzeba) podczas pełni kwitnienia na przyrostach 1-rocznych. Nie stosować na mokre liście oraz w dawce cieczy nie większej niż 500 l/ha. ATS niszczy tylko kwiaty niezapylone. Można stosować także mocznik w stężeniu 3%, najlepiej w fazie różowego pąka. Stosując mocznik w fazie opadania płatków należy opryskiwać w formie cieczy drobnokroplistej, aby zapobiec ordzawieniom jabłek. Flordimex 480 SL 120 ml/100 l wody Agrostym 480 SL Ethrel 480 SL Etylemit 480 SL Flordimex 480 SL 75 ml/100 l wody Gibb Plus 11 SL 0,5 l/ha Stosować jednorazowo, 14 dni przed przewidywanym zbiorem. Środek przyspiesza zbiór o ok. 7 dni, nie powodując zmniejszania wielkości jabłek. W przypadku odmian dojrzewających nierównomiernie wyrównuje dojrzewanie owoców i ułatwia zbiór oraz poprawia wybarwienie jabłek. Środek może skrócić okres przechowywania owoców, dlatego polecany jest przede wszystkim dla odmian wczesnych, przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji oraz tam, gdzie nie przewiduje się dłuższego przechowywania owoców. Stosować jednorazowo, 7 10 dni przed przewidywanym zbiorem. Tak stosowane środki ułatwiają oddzielenie się owoców od szypułki. Stosować 3 4 razy w sezonie co 7 10 dni, pierwszy raz podczas opadania płatków. Zapobieganie przedzbiorczemu opadaniu jabłek i gruszek oraz poprawa wybarwienia owoców Pobudzanie wzrostu, przedłużanie owocowania, stymulowanie regeneracji po przymrozkach, poprawa plonu i jakości owoców Poprawa zdolności przechowalniczych jabłek, gruszek i śliwek Poprawa zdolności przechowalniczych jabłek Hamowanie wzrostu pędów jabłoni Topper 10 ST tabletek/ha ASAHI SL 0,6 l/ha Smart Fresh 03 VP 1 urządzenie dozujące na każdą komorę chłodniczą AppleSmart 3,3 VP 0,037 0,068 g/m 3 chłodni FruitSmart 3,3 VP 0,037 0,068 g/m 3 chłodni Regalis 10 WG 0,7 1,25 kg/ha Regalis Plus 10 WG 0,5 2,5 kg/ha Zabieg wykonać 3 4 tygodnie przed spodziewanym zbiorem. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 1. Stosować maksymalnie 3 razy w sezonie w terminach określonych dla każdego gatunku, zgodnie z etykietą preparatu. Środek można stosować w uprawie jabłoni, porzeczki, maliny, truskawki, wiśni, gruszy, czereśni, śliwy, agrestu, borówki wysokiej i aronii. Pojemność urządzenia dozującego dostosować do wielkości komór chłodniczych. Środek stosować na owoce zdrowe, najlepiej świeżo zebrane, nie później niż 7 dni po zbiorze. Stosować maksymalnie jeden raz na partię przechowywanych jabłek, na owocach bez uszkodzeń, zebranych w optymalnym terminie. Opryskiwać korony drzew wówczas, gdy nowe przyrosty pędów osiągają około 5 cm długości i co najmniej 4 5 w pełni wykształconych liści. W przypadku wystąpienia wtórnego wzrostu pędów, zabieg można powtórzyć. Łączna ilość środków zastosowanych w sezonie nie może przekroczyć 2,5 kg/ha. 236 Program Ochrony Roślin Sadowniczych 2017

239

240