PISMO GDYŃSKIEGO ODDZIAŁU ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO KWARTAŁ III (35) 2005

Transkrypt

1 GDINSKÔ KLËKA PISMO GDYŃSKIEGO ODDZIAŁU ZRZESZENIA KASZUBSKO - POMORSKIEGO KWARTAŁ III (35) 2005 Srebrne Tabakiery Abrahama 2005 ISSN czerwca 2005 roku w Szkole Podstawowej na Oblużu odbyła się uroczystość wręczenia Srebrnych Tabakier Abrahama "za wybitne zasługi i osiągnięcia na rzecz kaszub szczyzny i regionu pomorskiego. Laureatami Medalu 2005 zostali: - dc Eugeniusz Stanek - ichtiolog, doktor nauk przyrodniczych, specjalista w zakresie biologii i zasobów ryb oraz ich ochrony i racjonalnej eksploatacji; - Szkoła Podstawowa Nr 6 im. Antoniego Abrahama, która w tym roku obchodziła swoje 70-lecie; - mgr Wanda Kiedrowska - pedagog, prekursor nauki języka kaszubskiego, autorka licznych publikacji związanych z mała Ojczyzną. Sylwetki i zasługi tegorocznych laureatów Srebrnej Tabakiery Abrahama" (wygłoszone laudacje); Docent Eugeniusz Stanek Pan Eugeniusz Stanek jest człowiekiem skromnym, ale wielkiego serca. Szczególną troską otacza nasze ukochane Kaszuby. Urodził się w 1932 roku w Chłapowie, powiat pucki. Od 1934 r. mieszkał w Gdyni, a od 1999 r. w Mostach. Jest ichtiologiem, doktorem nauk przyrodniczych, specjalistą w zakresie biologii i zasobów ryb oraz ich ochrony i racjonalnej eksploatacji. Od 1999 n przebywa na emeryturze. Lata poświęcił na pracę naukową w Morskim Instytucie Rybackim, od roku 1974-jako docent. Przez 14 lat pełnił funkcję kierownika Zakładu Biologii i Zasobów Ryb. Początkowo zajmował się badaniem ryb bałtyckich, a następnie atlantyckich przyległychdo Kanady i Stanów Zjednoczonych, Surinamu i wód Zatoki Meksykańskiej. /.../ W latach wykładał w Państwowej Szkole Rybołówstwa Morskiego. W latach pracował jako ekspert Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa w ONZ w Hawanie na Kubie. W 1990r. został odznaczony za działalność zawodową Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 196Ir. był współzałożycielem Gdyńskiego Klubu Turystyki Pieszej PTTK Wanoga", który istnieje do dziś. Przez osiem lat działalności w Klubie pehiił różne funkcje, m.in. był wiceprezesem, organizatorem i przewodnikiem wycieczek. Jako główny cel Klubu propagował poznawanie i rozsławianie piękna Ziemi Kaszubskiej, jej walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego. Wiatach był członkiem podziemnej struktury NSZZ Solidarność" w Morskim Instytucie Rybackim, a następnie członkiem Gdyńskiego Komitetu Obywatelskiego Solidarność". W latach z listy Komitetu- był radnym pierwszej demokratycznie wybranej Rady Miasta Gdyni. W następnej kadencji Rady został powołany na członkajej Komisji Statutowej. W Radzie Miasta zajmował się głównie sprawami statutowymi i ochroną środowiska, między innymi przywracaniem gdyńskim ulicom ich dawnych nazw. W 1990r. był współzałożycielem, a do 2000 r. członkiem Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Marynarza Polskiego. Pan Eugeniusz Stanek jest członkiem Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego od I987r. Należał do oddziału gdańskiego, potem gdyńskiego, a obecnie do dębogórskiego. Przez cztery kadencje pebił funkcję członka zarządu, w ostatniej był wiceprezesem. Działań podejmowanych przez pana Eugeniusza na rzecz Kaszub nie sposób przecenić: - był, razem z ówczesnym przewodniczącym GKOS - Antonim Komorowskim - pomysłodawcą i współorganizatorem wykonania tablicy upamiętniającej pobyt Ojca Świętego Jana Pawła II w Gdyni w 1987r., zrealizowanej w I992r. przez gdyńskie organizacje pozarządowe: KIK, ZKP i GKOS - w 1993r. był współpomysłodawcą i współorganizatorem Sejmiku Rybackiego we Władysławowie, którego temat brzmiał: Rybołówstwo bałtyckie jako element egzystencji ludności w regionie kaszubskim". Chciałabym w tym miejscu powiedzieć jeszcze o trzech nader istotnych inicjatywach pana Stanka, które odcisnęły swe piętno - w pozytywnym znaczeniu tego słowa - na naszym mieście. Pierwsza to pomysł budowy w Gdyni pomnika Antoniego Abrahama. Druga to utworzenie Medalu im. Antoniego Abrahama, zwanego Srebrną Tabakierą Abrahama" przyznawanego za szczególne zashigi w działalności publicznej na rzecz Kaszub i Regionu Pomorskiego. Dodać trzeba, że pan Eugeniusz przez 10 lat był członkiem Kapituły Medalu.

2 2 GDINSKÔ KLËKA ^ Srebrne Tabakiery Abrahama ciąg dalszy Trzecia, dla mnie bardzo istotna, to założenie pisma Gdyńskiego Oddziału ZKP Gdinskô Klëka", któremu szefował przez dziewięć lat. Kwartalnik uhonorowany został w 2000r. Skrą Ormuzdową", prestiżowym wyróżnieniem Pomeranii". Jeszcze długo można by wyliczać dokonania tegoż znakomitego, ale jakże skromnego człowieka. To on uczył nas, redaktorów Gdinskiej Klëki" rzemiosła dziennikarskiego, jak składać pismo, jak dobierać tematy. To dzięki niemu wszyscy mieszkańcy Gdyni i jej okolic dowiadywali się o ciekawych wydarzeniach na Kaszubach i w mieście, poznawali historię gdyńskich ulic, sylwetki ludzi zasłużonych dla miasta i regionu. Kiedy zaproponowano mi napisanie laudacji poczułam się wyróżniona, ale i zdenerwowana, bo jakich użyć słów wobec tak znakomitego człowieka? Joseph Joubert tak powiedział: Szczęściem jest urodzić się dobrym". Myślę, że słowa te odnoszą się do pana, panie Eugeniuszu. Judyta Śliwińska Szkoła podstawowa Nr 6 im. Antoniego Abrahama Zawsze takie Rzeczypospolite, będąjakie ich młodzieży chowanie " Stanisław Staszic O środowisku, w którym żyjemy, o jego obliczu, kształcie 0 atmosferze decydujemy sami. Bo to my je tworzymy 1 stanowimy. Szkołę Podstawową nr 6 w Gdyni im. Antoniego Abrahama przez całe 70 lat ukształtowali pedagodzy, uczniowie, wychowawcy, rodzice i jej pracownicy administracji, realizujący z pasją swoje ideały i marzenia - ludzie szczególni. W tej szkole zawsze istotne były wartości patriotyczne, narodowe, kaszubskie. Przekonał się o tym okupant wkraczając na tę ziemię. Podczas wrześniowych walk na Kępie Oksywskiej i pod Koleczkowem aktywnie włączyła się obłuska młodzież i harcerze Szkoły Podstawowej nr 6. Za tę działalność wielu z nich zostało aresztowanych i osadzonych w obozie koncentracyjnym Stutthof. W październiku 1939 roku zginął z rąk hitlerowskiego zbrodniarza uczeń z Pagedu". Bolesław Bandzarewicz razem ze swoim koiegązoksywskiej szkoły - Józefem Radomskim, tylko za to, że pod pazuchą ukryli polskie książki i podręczniki, które chcieli uratować przed spaleniem. Ręce hitlerowskich oprawców dosięgły również nauczycieli szkoły. 16 września poległ na Babich Dołach oficer Wojska Polskiego, nauczyciel Władysław Wojczyński, a Andrzej Szymkowiak aresztowany w domu przeżył dramat obozu Stutthof, a od 1942 roku Sachsenhausen. Inna była droga wojenna nauczyciela Tomasza Łączewnego; otrzymał powołanie do jednostki stacjonującej na wschodzie Polski. Dostał się do niewoli sowieckiej i zamordowany został w Katyniu. W lasach Piaśnicy rozstrzelany został nauczyciel Effenberg. 11 listopada 1939 roku to dzień tragedii i rozpaczy młodzieży Obłuża. Niemcy dokonali mordu dziesięciu niewinnych chłopców, wśród nich uczniów szkoły: Franciszka Kosińskiego i Stanisława Zarzyckiego. Umierając prosili nie strzelajcie", mamo ratuj". Ciała chłopców pogrzebano w obłuskim lasku pr:^ kościele. Swoje młode życie oddali ojczyźnie. Nikt im iść nie kazał - poszli bo tak chcieli bo takie dziedzictwo wziął po dziadach wnuk nikt nie pytał o nic a wszyscy wiedzieli że idą walczyć że idą spłacić SWÓJ, ojczyźnie dług". Na froncie budynku szkolnego na pamiątkowej płycie uwieczniono ich nazwiska. W taki dramatyczny sposób pierwsi uczniowie i nauczyciele wyrazili swój stosunek do wolności, miłość do kaszubskiej ziemi ojców. Szczególnym dniem w życiu szkoły jest 13 czerwca 1970 roku, dzień uroczystego nadania imienia.na wniosek nauczycieli, uczniów i rodziców Szkoła Podstawowa nr 6 przyjmuje imię Antoniego Abrahama, podkreślając w ten sposób szacunek i hołd dla tego wybitnego syna ziemi kaszubskiej i Jego walki o powrót Kaszub do Polski. Pamiątki związane z osobą patrona, historią szkoły, regionu Pomorza są w szkolnej Izbie Tradycji. W tej najstarszej szkole podstawowej w Gdyni pielęgnuje się wartości nawiązujące do historii i ludzi związanych z tąziemią, zktórej wyrośli. W szkole działa Koło Miłośników Regionu, w ramach którego uczniowie poznają piękno Ziemi Kaszubskiej, uczestniczą w konkursach Gdynia - nasza mała Ojczyzna". Szkoła od wielu lat jest współorganizatorem Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy Kaszubskiej Rodno Mowa" a ostatnio także eliminacji do festiwalu Kaszëbscze spiewe". Opiekunem tych prac z dziećmi jest nauczycielka pani Celina Kłodzińska. Laureatkami tych konkursów są Weronika Mazurkiewicz, Paula Wiktorowicz, Agnieszka Sączewska, Emilia Januszewska, Katarzyna Kłodzińska i Paulina Żywicka. W szkole rozpoczęto naukę języka kaszubskiego dla dzieci, zajęcia prowadzi pani Bożena Sobierajska. Umożliwiono także naukęjęzyka dla dorosłych. To tutaj narodził się Krośniata", Kaszubski Zespół Dziecięcy, którego osiągnięcia są szczególne, a umiejętności podziwiają nie tylko mieszkańcy Gdyni. Systematyczną pracą muzyczno - choreograficznąkierująpani Bogumiła Chruścikowska i panowie Zygmunt Rompa i Andrzej Bujak. To tylko fragment sukcesów i osiągnięć uczniów i nauczycieli szkoły. Wszystkie są możliwe dzięki szczególnemu zaangażowaniu i pasji oraz osobistej miłości, którą darzy każde przedsięwzięcie - wieloletnia dyrektor szkoły Pani Jadwiga Portee. Z taką charyzmą trzeba się urodzić i żyć. A życie na Kaszubach w cieniu białych obłoków wędrujących po wzgórzach, nad polami dojrzewających żytem, nad jasnymi kartofliskami, nad ciemnymi lasami, nad łubinami krzyczącymi z radości 1jak tu nie wierzyć, żejest to ziemia Chrystusa Piękny Kaszubski świat, dla którego warto żyć i umrzeć..."

3 GDINSKÔ KLËKA ^ 3 Od ponad dwudziestu lat trwa i wciąż rozwija się współpraca Szkoły Podstawowej nr 6 z Oddziałem Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego w Gdyni.Za zgodą dyrekcji od 2002 roku w szkole ma swoją siedzibę klub Gdynia Północ", integrując Kaszubów, ich rodziny, przyjaciół i sympatyków Zrzeszenia. W szkole, przy aprobacie społeczności szkolnej, od 1995 roku dobywają się coroczne uroczystości związane z wręczeniem medalu Srebrnej Tabakiery"- wyróżnienia udzielanego za wybitne zasługi w działalności na rzecz Kaszub i Pomorza. Ocena pracy pedagogicznej i wychowawczej młodzieży w tej szkole pozwala mieć pewność pomyślnej przyszłości Rzeczypospolitej i małej ojczyzny. W roku obecnym - w roku jubileuszu 70 - lecia szkoły mam zaszczyt i przyjemność przedstawić kolejnego laureata. Jerzy Miotke Wanda Czedrowskô Laudacëjô z leżnoscë wraczeniô Tobaczérë Obrama" Gwësnégô zymku Wastostwii Kamińsczim iirodzylo sa w Serakójcach snôżé dzéwczątko. Nadelë mu miono Wanda f chôwëlë nôlepi jak móglë na pócechs przindocë. Wanda ôd dzecka cygnsło w strona robótë dlô kôżdi spólëznë w jaczi przebiwa. Okróm swójich zajaców, co mia do zrobieniô, wiedno szuka sojeszjinszich na dodôwk (tak ostało j i do dzysô). Jakno młodô brutka wiedzaju, żeji namienienim mdze robota w szkole. Wëbra Pedagogiczne Liceum w Labôrgu (stôri szkólny wspominają, że Wanda bra ss rado do kóżdi robótë. nawetka ti, chtëmy nicht nie chcół wëkônac). Tam dosta bëlną szkóła jak dzejac, żebë dobrze późni uczëc j inszich. Pierszą robota, jakno młodo szkólnô, dosta w Łësniewie kol Serakójców - to béł 1967 rok. Późni bëła jesz szkóła w Ząbrowie, a do czasu emeriturë dzeja w Szkole w Stażëcë (môlu, chtëren pó Serakójcach i Kamincë stół sa ji dodoma, bó tu zamieszka ze swójim chłopa FrancëszkS Czedrowsczim). Ôb czas robôtë we wszëtczich szkołach dzeja dlô jich spóleznów. Midzë tima zajacama bëła zastapcą direktora szkółë, zastapcą Inspektora ds. Edukacëji. Całi czas doksztôłca sa, bó wiedza, że szkólny, co stôwô w molu, tak pó prówdze sa copie. Dlóte ukunczëła magistersczi studia filologii pólsczi na Gduńsczim Uniwersytece. zda egzamin na drëdżi stąpień warkówi specjalizacëji, bëła słëchinca pierszégó Pódiplomówégó Studium Wiedze ó Pômôrzim. Czej przëszedł czas dzejaniô dlô rozwicô kaszëbiznë, udba so i w ti'm dzélëku edukacëji zrobic wiele. Ji dokôzë na tim pólu są wôrt przëbôczeniô, bó pó prôwdzeje jich tëli, że bë mógł nima ôbdarzëc kamo lëdzy. Bëła pierszą szkólną kaszëbsczego jazëka w Kaszëbsczim Ôglowosztôłcącym Liceum w Brusach i wiedno leżôł ji na sercu wësoczi zort dokôzówji uczniów. Bëła téż prowôdnika Zespołu ds. Edukacëji przë Zarządzę Ôglowim ZKP, załóżcą Folkloristicznćgo kama Niezabôtczi" w Stażëcë i dzecno -młodzëznowi kapelë ustëżëca". Za ji sprawą pówstół part ZKP w St3zëcë. Wiele mócë i serca wkłóda, i robi to do dzysô, w organizacja imprezów kulturowo-spóleznowich. Jednym z óstatnëch Ji dzecy", baro wôżnëch dlô Kaszëb, chtëmymje dba pisaniô kaszëbsczégo diktanda, ceszą ss wszëtcë Kaszëbi, co rôd bëju poprawno piselë w mówie ôjców. Za Ji sprawą i starą doszło do óstatny nomializacëji' pisënku kaszëbsczégó, bó to óna, jakno prowôdnik zrzeszeniowi komisëji ds. Edukacji, doprowadzyła do zéndzeniô wszëtczich, co mają cos do rzekniscó w sprawach jazëkówich. Bez tego dokózu drago bë dzys beło w edukacëji, a też usôdzcóm letko bë nie szło pisanie. Wanda nie żałuje nigdë czasu, môcë, dëtków, czej jidze ó kaszëbsczé sprawë. Móże jechac dalek, w nocë, w niewiodro, zniesc wiele niewëgodë, bële z te béłjaczi póżëtk dlô kaszëbiznë. Ôdjinszich wiele wëmôgô, ale i ód se téż. Skunczëła Pôdiplomowé Studia Nauczaniô Kaszëbsczégó JSzëka i jinszich do te zachacywa, bô rozmieje, że kaszëbizna nie je górszô od jinëch i Kaszëbi téż swój jazëk mają,jak mógłbë rzec za znónym usôdzcą, chtëren tak powiedzôł, czej chcôł wprowadzëc pólaszëzna na mól łacëznë. W zdroju Ji dzejaniô wëpôdô wspómnąc ó dokôzach, co sa przëczëniłë do ustanowienie kaszëbsczégó jazëka jakno przedmiotu maturalnego. Latoś czilenôsce młodëch lëdzy zdôwało pierszi rôz w dzejach regionu matura z kaszëbsczégó. To beło dlô Kaszëbów niémałé przeżëcé - Króiewiónka pô dłudżim czasu niewólë stanała na stapniach swégo zómku - a Wanda m ia w tim téż swój sztëczk robötë. Wanda nié tëlkó bëlno gôdôpô kaszëbsku ale téż pisze, i nie jidze mie tero blós ó to zwëczajné pisanie. Óna rozmieje pisać dló jinszëch. Wëda tómik wiérztów,.dzéwczątko i róża" i raza z jinszima dokózcama tómik Jich troje". Wiele lat wespółdzejó tćż z Kartëską Gazetą" dze swoje felietónë pódpisëje miona Damroka". Na tim nie kunczi sa spisënk dokôzów, bó Ji szlachë móże dozdrzëc w Ministerstwie Edukacëji, Centralny Komisëji Egzaminacyjny, programach telewizyjnëch, w radiu i we wszëtczich molach dze le dzeje sa cos sparłsczonego zkaszëbizną. Wando, mdzë z nama wiedno tam, dze ce brëkujemë, służë nóm radą i pómócą, przechôdôj z nama wszëtczé brómë" kaszëbiznë, bó to nichtjiny le Te sama tak napisa w swój i wiérzce: Brómë... Jak wiele ód nich zanôlégô! Z krzikanim i urzasa przechódósz bez pierszą- spód cepłégô serca mëmczi na zëmny świat! Na dardze zëcégó przechódósz bez wiôldżé, môłé, szeroczé, wësoczé, biôłé, czómé. Wëwôżiwôsz ótemkłé, wchôdósz bez zasztëkóné, jidzesz buszno bez szerok ótemkłé! Stracëłajem serce w Kaszëbsczi Brómie. Ôna w jasny zélnikowi dzćń zaprowadza mie w lubótny mól. Je tu MIŁOTA, ROBOTA, PRZINDOTA. Bôczë, ze Të sama spisa so nen testament. Milota i Robota dló kaszëbiznë ju bëłë i są, a Przindota imë z nią, żdżemë na wicy. Danula Pioch

4 4 GDINSKÔ KLËKA ^ Okruchy wspomnień 10. rocznica śmierci Henryka Hewelta Spieszmy się k o c h a ć ludzi, t a k s z y b k o odchodzą"- te słowa księdza J a n a Twardowskiego n a s u w a j ą się n a m n a myśl z w y k l e wtedy, kiedy umiera ktoś bliski, z n a n y c z y zasłużony. Ale czy tak być powinno?, c z y tylko z okazji rocznic śmierci lub narodzin powinniśmy przypominać sobie o ludziach, którzy całe życie poświęcili dla innych, p o k a z y w a l i p o p r z e z pracę piękno naszej kaszubskiej ziemi, sławili j ą wierszami, pieśniami czy gadkami, dążyli d o tego, a b y na twarzach odbiorców wywołać uśmiech radości, zadowolenia czy rozbawienia, b y skłonić d o z a d u m y nad otaczającym światem, nad więzami łączącymi nas z e Stwórcą. 7 lipca m i n ę ł a 10. r o c z n i c a ś m i e r c i H e n r y k a H e w e l t a - poety, gawędziarza, rzeźbiarza. Urodził się 31 m a j a 1936 roku n a R ę b i e k o ł o Pomieczyna. T u ukończył szkołę podstawową. Kolejne szczeble Jego edukacji t o T rz yletnia S z k o ł a Z a w o d o w a o s p e c j a l n o ś c i - e l e k t r y k, a n a s t ę p n i e T r z y l e t n i e L i c e u m Z a w o d o w e. P r z e z p o n a d 2 0 lat p r a c o w a ł wpolcargo. Kiedy pojawiło się u N i e g o zafascynowanie rzeźbą, kształtem, kolorem? - sam nie potrafił jednoznacznie odpowiedzieć. Często opowiadał m i, ż e kiedy będąc dzieckiem d z i e l n i e m a s z e r o w a ł d o s z k o ł y, u r z e k a ł o G o p i ę k n o lasu, f e e r i a b a r w podczas zmieniającycłi się p ó r roku, dziwne, ale naturalne kształty k o r z e n i i g a ł ę z i. P r z y p a t r u j ą c s i ę i m, w i d z i a ł w nicłi z a k l ę t e żaby, ks iężnic z k i, r y c e r z y, a l e t e ż p r z y w o d z i ł y M u n a m y ś l n a j b l i ż s z y c h : starków, n ë n k a, tatka, s o s t ë r k a. C z a s a m i o d ł a m a ł jakiś patyk i kozikiem nadawał m u kształt- czego?, początkowo s a m nie wiedział, ale z czasem w J e g o delikatnych dłoniach d r e w n o z a c z ę ł o o ż y w a ć. P o latach, k i e d y b y ł j u ż u z n a n y m rzeźbiarzem ipoetą, stwierdził,ż e p o m y s ł ó wd o pracy dostarczało M u s a m o życie, to, które w i ó d ł w r a z z rodzicami i rodzeństwem w chacie krytej strzechą. T o z a p e w n e wtedy w J e g o głowie zrodziły się z serca płynące słowa:,.rąb toje nen mól na świece, gdzestarszi mój i i më- dzëcë, wszëtcëjesmëźëlë wespół. Ten obróz u ' p a m i a c e tnie ostól. " N a p o c z ą t k u lat o s i e m d z i e s i ą t y c h z a c z ą ł w y s t ę p o w a ć j a k o gawędziarz i w naji rodnym o w i e prezentować s w e pierwsze próby p o e t y c k i e. W 1983r. z a d e b i u t o w a ł w P o m e r a n i i " w i e r s z e m D z e ń Zadëszny", a w następnym wystąpił p o r a z pierwszy w Turnieju Gawędziarzy Ludowych K a s z u b ikociewia w Wielu. W swej n i e d ł u g i e j t w ó r c z o ś c i p o e t y c k i e j ( z m a r ł m a j ą c z a l e d w i e 5 9 lat) nieustannie dokonywał obrachunku z życiem, dziękował ziemi p r z o d k ó w, ż e d o z w o l i ł a M u w n i k n ą ć w g ł ą b ip o z n a ć j e j p i ę k n o. S w o j ą miłość d o Boga wyrażał w licznych rzeźbach Chrystusa, umiłowanie rodziny i ojcowizny w scenkach rodzajowych w formie płaskorzeźb (np. Żniwa") czy postaciach r o d z i n i ludzi z w i ą z a n y c h z p r a c a m i w y k o n y w a n y m i n a P o m o r z u. Charakterystyczne figurki i reliefy H e n r y k a Hewelta z n a j d u j ą się w zbiorach M u z e u m N a r o d o w e g o w Gdańsku, w prywatnych kolekcjach w kraju izagranicą. B y ł człowiekiem niezwykle a k t y w n y m, stale poszukiwał n o w y c h f o r m wyrażania s w o i c h u c z u ć ispostrzeżeń. Ta a k t y w n o ś ć przekładała się n a udział w wielu rozmaitych wystawach i k o n k u r s a c h. W t y m m i e j s c u w y m i e n i ę fylko n i e k t ó r e z s u k c e s ó w t e g o s k r o m n e g o, p e ł n e g o miłości ic i e p ł a c z ł o w i e k a : w y r ó ż n i e n i e - w k a t e g o r i i r z e ź b a - w VII P r z e g l ą d z i e T w ó r c z o ś c i A m a t o r s k i e j L u d z i M o r z a, c z e r w i e c - l i p i e c 1977, Gdynia 111 n a g r o d a - w k a t. r z e ź b a - w V I I I P r zeg l ą dzie T w ó r c z o ś c i Amatorskiej Ludzi M o r z a, 1978 wyróżnienie w X Przeglądzie Twórczości Amatorskiej Ludzi Morza, 1980 II n a g r o d a - w k a t. r z e ź b a - w X I P r z e g l ą d z i e T w ó r c z o ś c i A m a t o r s k i e j L u d z i M o r z a, 1981 II m i e j s c e w X I I P r z e g l ą d z i e T w ó r c z o ś c i A m a t o r s k i e j L u d z i Morza, 1982 II n a g r o d a - w k a t. r z e ź b a - w X I I I P r zeg l ą dzie T w ó r c z o ś c i Amatorskiej L u d z i M o r z a, 1983 wyróżnienie w konkursie Szopka i obrzędy Bożego N a r o d z e n i a w p l a s t y c e l u d o w e j ", W O K G d a ń s k, 1988 III m i e j s c e w X K o n k u r s i e W s p ó ł c z e s n e j Sztuki L u d o w e j Kaszub, M u z e u m Historyczno- Etnograficzne Chojnice, 1985 I m i e j s c e w V I I I T u r n i e j u G a w ę d z i a r z y L u d o w y c h w r a m a c h o b c h o d ó w D n i K w i d z y n a, K w i d z y n 1991 I m i e j s c e w VIII Przeglądzie Kapel, Ś p i e w a k ó w igawędziarzy Kaszubskich o Złotego Tura", Chojnice 1992 II m i e j s c e w G i e ł d z i e T w ó r c ó w i H o b b y s t ó w, G d y n i a 1980 I m i e j s c e w k a t e g o r i i g a w ę d n i e p u b l i k o w a n y c h w X T u r n i e j u G a w ę d z i a r z y L u d o w y c h K a s z u b i K o c i e w i a, Wiele 1987 główna nagroda w konkursie im. Hieronima Derdowskiego w XIII Turnieju Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia, Wiele 1990 I m i e j s c e w k a t e g o r i i n a g r ó d i m. J ó z e f a B r u s k i e g o w X V T u r n i e j u G a w ę d z i a r z y L u d o w y c h, W i e l e J e d n a k najbardziej Henryk Hewelt cenił sobie I miejsce w dziedzinie płaskorzeźby w konkursie Sanktuarium Matki B o s k i e j S i a n o w s k i e j ", S i a n o w o DYPLOM HENpyKA'tiEWfm ^ Z ^ ZDOEYOE ]:-(i0taiiasca w 0/.IŁDZJNlt (i':. P-fcA5.K R7- ZBY W KOMKUP.^iE MA.TKi BOSKiES SiANOWSMEO,; SiAN.0WO.19.Vll.li)a6. KOMtS3A: : i c.,. - /IiifiiMiiii P r z e z lata u c z e s t n i c z y ł z p o w o d z e n i e m w : Gdyńskim Przeglądzie Plastyki Amatorskiej plenerach t w ó r c ó w ludowych imalarzy amatorów w Wieżycy Jarmarkach Kaszubskich w Chojnicach ikartuzach Jarmarku Folklorystycznym w Bytowie Jarmarku Dominikańskim w Gdańsku Przeglądach Dorobku Kulturalnego Wsi Województwa Gdańskiego- Kolbudy

5 GDJNSKÔ KLËKA ^ Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Folklorystycznych włubianie konkursie Rybak w rzeźbie ludowej i malarstwie n a szkle" -Gdańsk Dniach Gdańska. Doceniony został przez kolejnych dyrektorów W O K w Gdańsku, otrzymując z okazji Zjazdów Twórców Ludowych Ziemi Gdańskiej nagrody z a osiągnięcia twórcze i cenny wkład pracy w popularyzację współczesnej sztuki ludowej naszego regionu". Z a d z i a ł a l n o ś ć a r t y s t y c z n ą i s w o j ą p r a c ę o t r z y m a ł w r. odznaczenie Zasłużony działacz kultury", a U c h w a l ą Rady Państwa z dn r. został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi". O d 1985r. p e ł n i ł f u n k c j ę p r e z e s a G d a ń s k i e g o O d d z i a ł u Stowarzyszenia Twórców L u d o w y c h. O d 1978r. b y ł c z ł o n k i e m Z r z e s z e n i a K a s z u b s k o -Pomorskiego; n r legitymacji c z ł o n k o w s k i e j Henryk Hewelt- postać niebanalna, wpisana n a trwałe w k r a j o b r a z k u l t u r y n a s z e g o r e g i o n u - b y ł c z ł o w i e k i e m (jal^ w s p o m i n a J e g o żona) m ą d r y m ; z n a ł j ę z y k niemiecki, angielski, a i z rosyjskim radził sobie nieźle. J a k każdy,m i a łj a k i e ś wady, ale czas j e zatarł, pozostały tylko dobre wspomnienia i niepublikowane jeszcze wiersze oraz gadki, które b y ć m o ż e w przyszłości u j r z ą ś w i a t ł o dzienne. Pamięć jest ulotna i zwodnicza, ale m i m o to w j e j zakamarkach przechowuję wizerunek zawsze uśmiechniętego Henryka Hewelta, w fartuchu i z dłutem w dłoni, który zwykły kawałek d r e w n a potrafił p o b u d z i ćd o życia. W s p o m i n a m G o j a k o człowieka niezwykle pogodnego, potrafiącego nie tylko pięknie opowiadać, ale przede wszystkim słuchać. Był wspaniałym kompanem, duszą każdego towarzystwa. Pod koniec swego życia, znękany t r a w i ą c ą G o chorobą^ z e s p o k o j e m, pełen w i a r y w Boga, czekałn a kolejny dzień. W swoich wierszach d o k o n y w a ł obrachunku z życiem, starał się przekazać potomnym,j a k należy żyć, a b y b y ć szczęśliwym, b o s z c z ę ś c i e t o n i e p i e n i ą d z e, d o s t a t k i,t o s k r o m n o ś ć, r o z u m i m i ł o ś ć, t o rodzina i wierni przyjaciele. S w o j ą filozofię życia najpełniej oddał w wierszu M ą d r z e żëc". Chcesz piakno i mądrze żëc, pij z czelcha żëcô ôbszcządno slarôj sa lëdzóm dobri hec i nie wësadzôj sa na mądrość. Żëwôt sa kwiôtka nie sceli, le czasto préklowali je, bogatemu sa krówka celi, a biédôk nierôz roni Izë. Chôcbë cc przeszło pulka sëchą, M' SM'iato na pôlnié jesc, të chroni cnota krëchą i dbój o swoja czesc. Z cëzy krziwdë sa nie cesz, kpi smiaj sći sóm ze se, do slawë sa nijak nie spiesz, bo sława też nieróz lże. Zwieliwôj Bożé talenlë, na wieczne żëcć trzeba zarobić, a chcywc i lak nie mdze lim złota swiécyl u' grobie. 70- lecie Szkoły Podstawowej nr 6 łi* Gdyni W d n i a c h3-5 c z e r w c a b.r. Szkota P o d s t a w o w a n r 6 im. A n t o n i e g o A b r a h a m a w G d y n i o b c h o d z i ł a j u b i l e u s z 70-lecia służby s p o ł e c z e ń s t w u w kształceniu i w y c h o w y w a n i u kolejnych pokoleń dzieci i m ł o d z i e ż y O b ł u ż a. O d o k o n a n i a c h Szkoły i j e j kadry p e d a g o g i c z n e j p i s a ł e m o b s z e r n i e w n r 3 2 Gdinskiej K l ę k i " w artykule p. t. A b r a h a m o w a s z k o ł a ". Uroczystości rozpoczęły się o g o d z M s z ą Ś w. w kościele p.w. Św. A n d r z e j a Boboli, z u d z i a ł e m K o m p a n i i R e p r e z e n t a c y j n e j o r a z Orkiestry M a r y n a r k i W o j e n n e j. W M s z y Św. uczestniczyli zaproszeni goście, w ś r ó d których byli m i ę d z y i n n y m i przedstawiciele W ł a d z Miasta, Zrzeszenia K a s z u b s k o P o m o r s k i e g o, C e c h u R z e m i o s ł R ó ż n y c h, R a d Dzielnic P ó ł n o c n y c h o r a z byli a b s o l w e n c i Szkoły, a t a k ż e poczty sztandarowe: Szkoły n r 6, i n n y c h s z k ó l z dzielnicy, Marynarki W o j e n n e j i G d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z K P. K o ś c i ó ł wypełnili t e ż aktualni u c z n i o w i e Szkoły w r a z z e s w o i m i nauczycielami. P o uroczystej M s z y Ś w. w intencji Szkoły, uczestnicy w w e s o ł e j paradzie z O r k i e s t r ąm W n a c z e l e przeszli u l i c a m i O b ł u ż a d o siedziby Jubilatki. S z k o ł a przywitała p r z y b y ł y c h uroczystym w y s t r o j e m z d o s t o j n ą f i g u r ą s w o j e g o p a t r o n a, n o w ą s a l ą Izby Pamięci, w y s t a w a m i t e m a t y c z n y m i w p o s z c z e g ó l n y c h klasach n a w i ą z u j ą c y m i d o kultuiy i tradycji k a s z u b s k i c h. S p o n s o r z y uroczystości o r a z osoby i instytucje z a a n g a ż o w a n e w p r z y g o t o w a n i e uroczystości mogli odnaleźć n a z w y s w o i c h f i r m i n a z w i s k a n a s p e c j a l n i e przygotowanych planszach. P r z y b y ły c h witali o r a z d r o g ę w s k a z y w a l i uczniowie w p i ę k n y c h k a s z u b s k ic h strojach. N i e t y p o w o z a c z ę ł a s i ę c z ę ś ć oficjalna uroczystości letnią historię Szkoły przedstawili u c z n i o w i e w s ł o w n o - m u z y c z n y m widowisku uzupełnionym audiowizualnie fotografiami z p o s z c z e g ó l n y c h, w a ż n y c h dla Jubilatki w y d a r z e ń. N a s t ę p n i e zaproszeni g o ś c i e (przedstawiciele Kuratorium Oświaty, W ł a d z Miasta, Z r z e s z e n i a K a s z u b s k o - P o m o r s k ie g o, C e c h u R z e m i o s ł R ó ż n y c h, p r z y j a c i e l e Szkoły z e S z w e c j i i inni) składali gratulacje i ż y c z e n i a dalszych s u k c e s ó w n a r ę c e Dyrektor Szkoły Pani J a d w i g i Portee. Z w i e ń c z e n i e m części o f i c j a l n e j było w r ę c z e n i e n a g r ó d Prezydenta G d y n i dla wyróżniających się nauczycieli przez Wiceprezydent E w ę Lowkiel oraz nagród Dyrektora Szkoły w r ę c z a n y c h p r z e z J. Portee. C z ę ś ć o f i c j a l n ą zakończył w y s t ę p szkolnego zespołu kaszubskiego Krosniata". N a z a k o ń c z e n i e uroczystości uczestnicy zostali zaproszeni p r z e z P a n i ą D y r e k t o r n a p o c z ę s t u n e k p r z y g o t o w a n y p r z e z sponsorów. Toast z a p o m y ś l n o ś ć S z k o ł y w z n i e s i o n o l a m p k ą w i n a. Wspaniałe wędliny, pasztety, kaszubski s m a l e c, k i s z o n e ogórki, różnorodne o w o c e, torty, ciasta, k a w a i h e r b a t a u s t a w i o n e w p i ę k n e j scenerii, były p o d s t a w ą uczty k u l i n a r n e j i d u c h o w e j. W takiej scenerii i a t m o s f e r z e s n u t o w s p o m n i e n i a, z a w i e r a n o z n a j o m o ś c i, a nade w s z y s t k o serdecznie d z i ę k o w a n o p r a c o w n i k o m Szkoły, którzy całość tak przygotowali, by g o d n i e u c z c i ć J u b i l e u s z o r a z p r z y j ą ć gości. 4 c z e r w c a t o k o n t y n u a c j a uroczystości j u b i l e u s z o w y c h. T r w a j ą c y d o p ó ź n y c h g o d z i n w i e c z o r n y c h festyn rodzinny zgromadził u c z n i ó w Szkoły i ich rodziny, przyjaciół, a także m i e s z k a ń c ó w O b ł u ż a. Występy zespołów szkolnych, muzycznych, popisy cyrkowe i k o n k u r s y t w o r z y ł y n i e z a p o m n i a n y klimat d o radosnej z a b a w y n a ś w i e ż y m p o w i e t r z u. Z w i e ń c z e n i e m uroczystości j u b i l e u s z o w y c h b y ł w s p a n i a ł y k o n c e r t G d y ń s k i e j Orkiestry K a m e r a l n e j pod d y r e k c j ą K. Hilli, k t ó i y o d b y ł s i ę 5 c z e r w c a o g o d z w kościele p.w. Św. A n d r z e j a B o b o l i, n a g r o d z o n y p r z e z słuchaczy o w a c j ą i b r a w a m i. lyladyslaw Judyta Śliwińska 5 P ranga

6 6 GDINSKÔKLËKA ^ Kaszuby- pałace i dworki" Kolejna wycieczka krajoznawczo - turystyczna Tradycją Gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsito - Pomorsl<icgo stało się organizowanie cylilicznycłi wyjazdów wiosną i jesienią po zakątliacłi urokliwej ziemi kaszubskiej. 7 maja 2005r. odbyła się wycieczka autokarowa, na którą wybraliśmy się z Biurem Turystycznym WANOGA" z Mostów. Pilotem był drëch Marian Hirsz- który w sposób szczególnie ciekawy przekazywał nam swoją wiedzę na temat kaszubskich dworków i pałacyków. I chociaż pogoda była w kratkę" nie narzekaliśmy, bo piękne widoki i wspaniałe, na wyciągnięcie ręki tęcze, rekompensowały nam zmienność aury. Pierwszym punktem naszej eskapady były Mosty, gdzie oglądaliśmy dworek z XVIII w., odrestaurowany przez obecnego właściciela - p. Wysockiego. Szkoda, że nie można było wejść do środka. Przed budynkiem w majestacie swej urody dumnie stały ponad 250- letnie lipy. Następnie Pradoliną Kaszubską, przez Złote Piaski, Mostowe Błota, rezerwat Beka, Mrzezino pojechaliśmy do Smolna, gdzie podziwialiśmy zabytkowy młyn zbudowany w 1896r., który jest czynny i jako jedyny ostał się na rzece Gizdepce, która bierze swój początek w okolicach Kalwarii Wejherowskiej, a uchodzi do Zatoki Puckiej. Niektórzy z nas zaopatrzyli się w mąkę z,.pierwszego mielenia". Rekowo Górne stanowiło kolejny punkt wycieczki. Tu oglądaliśmy smutne ruiny zamku z XIX w., gdzie w czasach jego świetności pobierał nauki w dziedzinie upraw rolnych Albrecht von Krokow. W Sławutówku - niedaleko Rekowa - zwiedziliśmy wspaniale utrzymany zamek zbudowany w latach przez Gustawa von Below na miejscu starego zamczyska z przełomu XVni i XIX w. W głębi parku znajduje się grobowiec Gustawa i Henrietty von Below. W Kłaninie zwiedziliśmy pałac z XVIII w., przebudowany w XłX w. Majątek wraz z pałacem należał do rodziny von Grass; po II wojnie światowej mieściło się w nim Technikum Rolnicze, a obecnie znowu stanowi własność jej prawowitych mieszkańców. Pałac posiada cenne wyposażenie, żeby wymienić choćby zdobioną klatkę schodowąz XVIII w., murowany kominek z 1604r., portale ozdobne. Niedaleko Klanina, w miejscowości Czechy, oglądaliśmy BożąStopkę i Diabelski Kamień, wysłuchaliśmy nader interesujących legend i klechd związanychztymimiejscami. Dalej, przez tereny bitwy pod Swiecinem /I462r./, Tyłowo, Żarnowiec, Nadole, Mierzyno zdążaliśmy do Salina. Podziwialiśmy piękno krajobrazu, w którym migotały wody Jeziora Salińskiego; zwiedziliśmy staropolski dworek z XVIII w. kryty trzciną, z alkierzem. Dworek ten stanowi typowy przykład budownictwa ryglowego. Nasze zainteresowanie wzbudził kościół zbudowany zkamieniapolnego w I839r. W Starbieninie, w dworku z XIX w. spożyliśmy posiłek, po którym z wieży widokowej podziwialiśmy okolicę. Obecnie ten zespól pałacowo - parkowy jest siedziłią Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego. Kolejnym punktem naszej wycieczki było spotkanie z p. Witoldem Bobrowskim- pól-góralem, pół-kaszubą, współautorem pierwszego elementarza do nauki języka kaszubskiego, rzeźbiarzem, malarzem, człowiekiem wielkiego serca i miłości dla naszej malej Ojczyzny. Tu zwiedziliśmy szkołę na Głodnicy, podziwialiśmy zgromadzone eksponaty i dokonaliśmy wpisu do pamiątkowej księgi. Następny etap stanowiło Mirachowo i bardzo ciekawy dworek usytuowany wśród starych drzew. Odbywały się tu sądy ziemskie. Zbudowany był w XVIII w. Nieopodal tej budowli znajduje się zabytkowa kapliczka z 1740 roku, z sygnaturką. Kierując się w kierunku Sianowa, zahaczyliśmy o Lapalice, aby zobaczyć zamek w budowie, a raczej jego niszczejące już mury. Jego budowniczym byt artysta stolarz - p. Kaczmarczyk. W 1994r. wystawiono zamek na licytację, jednakże do tej pory nie znalazł się nabywca. Chyba przeraża wszystkich ogrom inwestycj i. W Sianowie pomodliliśmy się w sanktuarium Matki Boskiej Sianowskiej, która w I966r. koronowana była na Królową Kaszub. Kościół zbudowany został w 18l6r., zaś wiek figurki Matki Boskiej szacuje się na I poł. XV w. Końcowym punktem wycieczki był zamek w Leżnie. Zespół zamkowo- parkowy zbudowany został w I884r. na fundamentach starego zamczyska z I720r. jest to jeden z najwspanialszych obiektów w tym rejonie. Obecnym włodarzem zamku jest Uniwersytet Gdański. Stwierdzić mogę, że wycieczka była udana. Obejrzeliśmy wspaniałe pałace i dworki kaszubskie, które stanowią fragment naszej, jakże bogatej kultury materialnej. Przygotowujemy sięjuż do następnego wyjazdu. Jan Purzycki WY]D/WVrVICTWA SZCZESCÉ SPOTKANIE NA PÓŁMA CK U GDZEJEBALBINA Powyższa książka jest kolejną pozycją Oficyny Czec przedstawiającą sztuki teatralne, obrazki sceniczne. Wcześniej ukazały się Fantazje kaszubskie - Natalii Gotębskiej oraz Szôlôbulki - Leona Heyke. Najnowsza książka z tego cyklu jest autorstwa kaszubskiej pisarki Anny Łajming. Mniej znanym faktem jest to, iż sztukami teatralnymi znana pisarka zajmowała się na początku swej literackiej drogi. Wspomniana książka przedstawia trzy barwne sztuki teatralne. Dwie z nich - Szczescé oraz Gdze je Balbina łiyty już wydane, natomiast Spotkanie na Pólmacku - utwór chyba najlepszy - drukowany jest po raz pierwszy. Został on użyczony Oficynie Czec przez Joannę Gil - Ślebodę. Powyższe sztuki były wystawiane na scenie. Dotyczą zdarzeń prawdziwych, doznanych lub spostrzeżonych przez Annę Łajming w jej młodości w okresie XX - lecia międzywojennego. Akcja trzech obrazków scenicznych rozgrywa się na wsi kaszubskiej w południowej części regionu. Wszystkie sztuki napisane sąwjęzyku kaszubskim. Nad czystością zapisu czuwał pisarz Stanisław Jankę. Książka ukazała się przy pomocy Jerzego Fijasa - burmistrza Brus, rodzinnych stron Anny Łajming. Anna Łajming; Szczescé, Spotkanie na Pólmacku, Gdze je Balbina. Oficyna Czec, Gdańsk 2005 MUZYKA KASZUB. MA TERIA Ł YENCYKLOPED YCZNE W 1999 roku narodził się pomysł stworzenia Encyklopedii Kaszub. Ze względu na różny stopień zaawansowania prac w poszczególnych zespołach badawczych, wyniki prac publikowane są w określonych działach tematycznych. W 2002 roku ukazał się Jązyk kaszubski. Poradnik Encyklopedyczny pod redakcją Jerzego Tredera oraz Leksykon geograficzny pod redakcją Jerzego Szukalskiego. Muzyka Kaszub pod redakcją Wiloslawy Frankowskiej jest trzecim wydawnictwem z tego cyklu. W książce znajdziemy ponad 400 haseł odnoszących się do różnych zagadnień związanych z muzyką Kaszub, począwszy od haseł folklorystycznych związanych z muzyką ludową i regionalną, poprzez charakterystykę działających obecnie na Kaszubach zespołów folklorystycznych, chórów, zespołów pieśni i tańca, a także innych formacji wokalno - instrumentalnych. Hasła cechuje różny stopień szczegółowości. Nowo powstałe hasta osobowe niefunkcjonujące dotąd w żadnych innych opracowaniach bywają nieco bardziej rozszerzone w stosunku do sylwetek osób mocniej utrwalonych w pomorskiej leksykografii. Około sto haseł ilustrowanychjest zdjęciami i szkicami. Muzyka Kaszub. Materiały Encyklopedyczne pod redakcją W. Witosławy Frankowskiej; Oficyna Czec, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko - Pomorskiej, Gdańsk 2005 OBRÔZCZINABINA Książka autorstwa Idy Czai, znanej młodej poetki, nauczycielki języka kaszubskiego z Pomieczyńskiej Huty zawiera dziewięć krótkich utworów - dramatów, bajek - przedstawionych w postaci sztuk teatralnych. Wszystkie utwory ukazane są w języku kaszubskim. Książkę otwiera Drama o Bożim Narodzenim. Następnie bajka Hansa Christiana Andersena - Dzéwcza ze sztrëchôlcama, bajka nieznanego autora - Jak Môlinczi Spiéwôk Kaszëbsczi do nieba sa doslôi. Kolejnym ukazanym przedstawieniem jest Gwiżdż. Szpetôczél z Ójlama - sztuka przygotowana pod kierunkiem Idy Czai. W książce możemy znaleźć ludową bajkę Za co bocón bel ukôróny oraz dwie bajki Alojzego Nagła - Merchel ë Nipocejôsz i Cole z Kacka. Kolejna ukazana sztuka to Opowiesce Mirochowsczi Puszczë. Książkę kończy sztuka Antoniego Marianowicza na podstawie bajki Hansa Christiana Andersena przetłumaczona najęzyk kaszubski przez Idę Cza^ą Brzëdczi Kaczélc. Ida Czaj ino, Obrôzczi na bina, Oficyna Czec, Gdańsk 2005

7 GDINSKÔ KLËKA ^ 7 PRZEGLĄD WYDARZEŃ GDYNIA - KASZUBY Różaniec w intencji Papieża Gdyńscy Kaszubi z ogromnym smutkiem przyjęli wiadomość 0 śmierci ukochanego O j c a Św. Jana Pawia II. Tu - w Gdyni, na Skwerze Kościuszki, przed tablicą upamiętniającą pobyt Papieża na kaszubskiej ziemi, w dniach 4 d o 7 kwietnia codziennie gdyńscy Kaszubi w rodnej m o w i e odmawiali modlitwę różańcową za duszę Jana Pawia II. Różaniec przygotowali i prowadzili członkowie Klubów Oddziału z W. Kacka, Gdyni Północ oraz z Cisowej. Spotkania modlitewne wzbogacone były odczytaniem tłumaczonych na j ę z y k kaszubski utworów Papieża oraz ulubionymi pieśniami kościelnymi Ojca Świętego, m.in. Barką" i Bogurodzicą", w wykonaniu chóru Dzwon Kaszubski" (4-6 IV) oraz Zespól Pieśni i Tańca G d y n i a " (7.IV). Zarząd Oddziału na swoim kwietniowym posiedzeniu postanowił, ż e każdego 2-go dnia miesiąca, od kwietnia 2005r., w Kolegiacie p.w. N M P przy ul. Świętojańskiej, o godz b ę d ą się odbywały modlitwy różańcowe w języku kaszubskim w intencji zmarłego Papieża, przygotowywane 1 prowadzone kolejno przez Kluby Oddziału. Eliminacjed o K o n k u r s ó w R o d n o m o w a " i Kaszëbsczé spiéwë" W dniu 19 kwietnia r. w Szkole Podstawowej nr 6 w Gdyni odbyły się eliminacje powiatowe d o Ko n k u r su Recytatorskiego Literatury Kaszubskiej R o d n o m o w a ", którego finał odbył się w m a j u w Chmielnie. W eliminacjach wzięło udział 16 uczestników z 5-ciu gdyńskich szkół. Jury w składzie: Teresa Hoppe, Władysław Pranga oraz Adolf Labuhn z Gdyńskiego Oddziału ZKP, w kategorii klas I - III pierwszego miejsca nie przyznanało. D w a równorzędne drugie miejsca przyznano Janowi Miętkiemu z e Szkoły Podstawowej nr 12 oraz Karolinie Diakowskiej ze Szkoły Podstawowej nr 6. Z tej samej szkoły są: zdobywczyni trzeciego miejsca M o n i k a E k m a n oraz wyróżniona Angelika Bieschke. W kategorii klas IV-VI pierwsze miejsce z prawem uczestnictwa w Konkursie Finałowym przypadło A n n i e Dziecielskiej ze Szkoły Podstawowej nr 37. D w a równorzędne drugie miejsca zajęty Magdalena Kończyk z e Szkoły Podstawowej nr 21 oraz Weronika Mazurkiewicz z e Szkoły Podstawowej nr 6. D w a równorzędne trzecie miejsca zajęły Natalia Kierznikiewicz o r a z Natalia Tetzlaff - obie z e Szkoły Podstawowej nr 37. Wyróżnienia w tej kategorii przyznano Marcie Kłodzińskiej z e Szkoły Podstawowej nr 6 oraz Dorocie Nagórce ze Szkoły Podstawowej nr 21. W kategorii Gimn azjó w pierwsze miejsce z prawem udziału w Konkursie Finałowym zajęła Dorota Hinz z G i m n a z j u m nr 11. W tym samym dniu odbyły się eliminacje powiatowe III Pomorskiego Festiwalu Piosenki Kaszubskiej Kaszëbsczé Spiéwë". W kategorii I wyróżnienie otrzymał Zespól Delfinki" z Przedszkola Samorządowego nr 25. W kategorii II pierwsze miejsce z prawem uczestnictwa w Finale Festiwalu przyznano Zespołowi Krosniata" z e Szkoły Podstawowej nr 6. Wyróżniono także Zespół z e Szkoły Podstawowej nr 43. W kategorii III pierwsze miejsce z prawem w y j a z d u na Finał Festiwalu zajął Duet Magdalena Kończyk, Michał Borowski-Giera (ze Szkoły Podstawowej nr 21). Wyróżnienie w tej kategorii otrzymało Trio z tej samej szkoły w składzie: Ewelina Ustimowicz. Marta Stelmaszyk, Michał Borowski-Giera.W kategorii IV n a g r o d z o n o Z e s p ó ł z Samorządowego Gimnazjum nr 14 w Gdyni. Uczestniczące w finale Festiwalu w dniu 5.06 w Luzinie Zespół Krosniata" z e Szkoły Podstawowej nr 6 oraz Magdalena Kończyk ze Szkoły Podstawowej nr 21 zajęli II miejsca w swoich kategoriach. Serdeczne gratulacje wyróżnionym oraz ich opiekunom składa Redakcja Gdinskiej Klëki". Odszedł Tadeusz Bolduan W dniu 10 czerwca zginął tragicznie w wieku 75 lat laureat Srebrnej Tabakiery Abrahama" redaktor Tadeusz Bolduan. Z głębokim żalem żegnamy wybitnego publicystę, pełnego pasji i poświęcenia społecznika, znawcę Kaszub i Pomorza, autora książek, broszur oraz tysięcy artykułów, reportaży i recenzji. Założyciel Zrzeszenia Kaszubskiego, zasłużony działacz Z K P był też wybitnym dziennikarzem wiernym faktom, dbałym o styl s w o j e j publicystyki. Tolerancyjny w o b e c różnorodności poglądów, nie znosił fałszu i radykalizmu. Był człowiekiem szlachetnym i prawym, pełnym troskliwości i mądrości ż y c i o w e j. O d e j ś c i e Tadeusza Bolduana na w i e c z n ą w a c h t ę to niepowetowana strata dla Kaszubów i Ziemi Kaszubsko Pomorskiej. Cześć Jego pamięci. IV. P. Dzień Papieski w Gdyni W dniu 11 czerwca w 18, rocznicę pobytu w Gdyni Ojca Św. Jana Pawła II Klub Inteligencji Katolickiej oraz Oddział Gdyński Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego zorganizowali kolejny Dzień Papieski"... w ramach którego odprawiona została w kościele p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa M s z a Św. Dalszy ciąg uroczystości miał miejsce pod p a p i e s k ą t a b l i c ą p a m i ą t k o w ą n a Skwerze Kościuszki. IV. P. P o ś w i ę c e n i e figury C h r y s t u s - B ł o g o s ł a w i e ń s t w o M o r z a " 11 czerwca b.r. w Gdyni- Orłowie był dniem powrotu pod orłowski klif figury Chrystusa, odsłoniętej w tym miejscu przed 81. laty (przy przystani rybackiej), a następnie zniszczonej przez działania wojenne. Wykonana przez artystę- rzeźbiarza Zdzisława Kosedę, przy współudziale Eugeniusza Lademanna, z inicjatywy i dzięki staraniom Społecznego Komitetu przy parafii Matki Boskiej Bolesnej w Orłowie, figura Chrystus - Błogosławieństwo M o r z a " obejmuje w opiekę polskie morze, nadbrzeżne miasta i miejscowości oraz ludzi pracujących na morzu i z niego żyjących. Odtworzenie kamiennej figury usytuowanej w zacisznym miejscu przy końcu ul. Orłowskiej, nieopodal D o m k u Żeromskiego było możliwe dzięki poparciu Władz Miasta oraz pomocy firm i ofiarności mieszkańców. P o swoim wystąpieniu T. Goclowski poświęcił figurkę i zainicjował litanię d o Najświętszego Serca Pana Jezusa. Uroczystość zakończyło złożenie w i ą z a n e k k w i a t ó w pod f i g u r k ą przez przedstawicieli Społecznego Komitetu Odtworzenia Figurki oraz przez przedstawicieli Gdyńskiego Oddziału ZKP. Dodatkowo oprawę uroczystości stanowiło wypuszczenie gołębi podczas poświęcenia figurki oraz występ Chóru Stella M a r i s " działającego przy parafii p.w. Matki Boskiej Bolesnej w Orłowie. IV.P. Pieczęcie Świętopełka Wielkiego rozdane N a j w y ż s z y m odznaczeniem i wyróżnieniem dla Kaszuby jest medal Pieczęć Świętopełka Wielkiego. Patronem nagrody przyznawanej raz na trzy lata przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego j e s t średniowieczny Książę Pomorski Świętopełk, który wniósł duże zasługi dla rozwoju Pomorza. Tegoroczne nagrody wręczono 13 czerwca. Złotą odznakę otrzymał sekretarz Instytutu Kaszubskiego, wieloletni działacz kaszubski prof. Cezary Obracht- Prondzyński. Laureatkami Srebrnych Odznak zostały Teresa Hoppe i Jadwiga Kirkowska, a brązowa przypadła w udziale Krzysztofowi Kordzie, Członków Oddziału GdyńskiegoZ K P szczególnie cieszy wyróżnienie Srebrną Pieczęcią Świętopełka Wielkiego" Teresy Hoppe - wieloletniej P r e z e s n a s z e g o K a r n a, z a s z c z e g ó l n e zasługi w działalności organizacyjnej n a r z e c z Z r z e s z e n i a i Kaszub. Gratulując Laureatce tej pięknej, jak najbardziej zasłużonej nagrody, jesteśmy przekonani, że będzie ona bodźcem do dalszej satysfakcjonującej pracy dla naszej malej Ojczyzny-Kaszub. Z życzeniami dalszych sukcesów- zespół redakcyjny Jednym zdaniem Jak co roku obchodziliśmy święto najpopularniejszej ulicy w Gdyni -Świętojańskiej. W dniu 2 5 czerwca 2005r. Oddział Z K P w Dębogórzu zorganizował w tamtejszym D o m u Kaszubskim IV Przegląd Pieśni o Morzu pod n a z w ą Bursztynowy bot". W przeglądzie wzięło udział 8 zespołów, w skład których łącznie wchodziło około uczestników. Przegląd rozpoczął się od występu ubiegłorocznego laureata - Zespołu R e d z a n i e " z R e d y. I miejsce przyznano Zespołowi Gdynia" z Gdyni. E.S.

8 8 GDINSKÔ KLËKA ^ Program działalności na Ul kwartał 2005 r. Z iycia Oddziału w II kwartale 2005 r. Od 4 d o 7 kwietnia Oddział prowadzi! modlitwę różańcową w intencji zmarłego Ojca Świętego Jana Pawia II na Skwerze Kościuszki w Gdyni poczet sztandarowy oraz członkowie Oddziału wzięli udział w tzw. Pustej nocy" w Sianowie, modląc się w intencji zmarłego Papieża Jana Pawta Zarząd zarekomendował Kapitule Medalu Srebrna Tabakiera Abrahama" kandydatów na tegorocznych laureatów tego wyróżnienia członkowie Oddziału wraz z pocztem sztandarowym wzięli udział w Gdyńskim Marszu Milczenia, upamiętniającym śmierć i pontyfikat Papieża. 10 kwietnia członkowie Zarządu Oddziału wzięli udział w Mszy Św. w intencji obchodzącego swoje 90. urodziny O j c a Józefa Kroka Klub Gdynia Północ" zorganizował wieczornicę z kompozytorem Jerzym Stachurskim pod patronatem Oddziału odbył się w Szkole Podstawowej nr 4 4 konkurs Baśni, Legend i Poezji Kaszub" przedstawiciele Oddziału wzięli udział w spotkaniu modlitewnym w Strzelnie w intencji ks. Anastazego Kręckiego, który zginął w czasie 11 wojny światowej oraz w intencji beatyfikacji bpa Konstantyna Dominika Kapituła Medalu Srebrna Tabakiera Abrahama" przyznała to zaszczytne wyróżnienie Eugeniuszowi Stankowi, Szkole Podstawowej nr 6 w Gdyni oraz Wandzie Kiedrowskiej pod patronatem Oddziału w Szkole Podstawowej nr 6 odbyły się eliminacje powiatowe konkursu Rodnej m o w y " oraz festiwalu Kaszëbsczi spiéwë" członkowie Oddziału brali udział w Mszy Św. w Pucku w intencji szybkiej beatyfikacji bpa Dominika, za duszę zmarłego Papieża oraz ks. Treli z Mechowa odprawiono pierwszy z cyklu comiesięcznych nabożeństw różańcowych na Skwerze Kościuszki w intencji zmarłego Ojca Świętego. * członkowie Oddziału wraz z pocztem sztandarowym wzięli udział w Mszy Św. za Ojczyznę w Kościele N M P w Gdyni, a następnie złożyli wiązankę kwiatów pod tablicą Mai-y narza Polskiego n a skwerze Kościuszki. *3.05. Klub z W. Kacka wspólnie z R a d ą Dzielnicy zorganizował doroczną Majówkę przy Źródle Marii Wiceprezes Oddziału Teresa Hoppe odebrała wyróżnienie Klubu Pomerania Medal Stolema". Uroczystość miała miejsce w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku członkowie Oddziału uczestniczyli w wycieczce Szlakiem pałacyków pomorskich" w Kartuzach, a n a Helu uczestniczyliśmy wraz z pocztem sztandarowym w Mszach Św. w intencji rychlej beatyfikacji Biskupa Konstantyna Dominika. W maju został wydany 11 numer Gdinskiej Klęki". W dniach do członkowie i.sympatycy Oddziału brali udział w wycieczce autokarowej, zwiedzając Kazimierz Dolny, Bieszczady oraz Lwów odbyto się spotkanie modlitewne w Kolegiacie p.w. NMP, podczas którego odprawiono Różaniec w intencji zmarłego Papieża. Spotkanie prowadził Klub Z K P z Cisowej odbywały się uroczystości łecia Szkoły Podstawowej nr 6 w Gdyni przedstawiciele Zarządu Oddziału wzięli udział w konferencji, która odbyła się w Wieżycy na temat dotacji dla kultuiy kaszubskiej wiceprezes Oddziału Judyta Śliwińska wzięta udział w obchodach łecia Szkoły nr 26 w Gdyni członkowie Oddziału uczestniczyli w uroczystości odsłonięcia figury Chrystus - Błogosławieństwo Morza" na plaży w Orłowie członkowie Oddziału brałi udział w Mszy Św. w intencji Jana Pawta II w kościele NSPJ oraz złożyti wiązankę kwiatów pod tablicą papieską na Skwerze Kościuszki przedstawiciele Zarządu brali udział w Mszy Św. w intencji biskupa Konstantyna Dominika w Żukowie Wiceprezes Oddziału - Teresa Hoppe- otrzymała Srebrną Pieczęć Świętopełka" poczet sztandarowy oraz przedstawiciele Zarządu Oddziału wzięli udział w uroczystościach pogrzebowych tragicznie zmarłego Tadeusza Bołduana Oddział przygotował o p r a w ę k a s z u b s k ą (zespoły, artyści, rzemiosło) Święta ulicy Świętojańskiej Oddział przygotował i przeprowadził uroczystości Abrahamowe. W II kwartale odbyto się 6 posiedzeń Zarządu Oddziału oraz j e d n o Kapituły Medalu Srebrna Tabakiera Abrahama". Przyjęto w poczet członków Oddziału - 3 osoby. Wystąpiono d o Z G Z K P z pismem o skreślenie z listy członków 16 osób. GDINSKO KLËKA W y d a w c a : Zarząd Gdyńskiego Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko - P o m o r s k i e g o, ul. S ł o w a c k i e g o 4 4, G d y n i a Zespól r e d a k c y j n y : R o m a n Klebba, Jan Netzel, Władysław Pranga, Judyta Śliwińska (Redaktor Naczelny), Kazimierz Z o r n, L u c y n a i S z y m o n Radzimińscy.Teresa H o p p e K o n t a k t z członkami zespołu r e d a k c y j n e g o : bezpośrednio w czasie d y ż u r ó w w siedzibie O d d z i a ł u l u b t e l e f o n i c z n i e z r e d a k t o r e m n a c z e l n y m ( d o m o w y nr tel.: ) Zgodnie z Planem działania Ośrodka Kultury Kaszubsko - Pomorskiej w Gdyni odbędą się wykłady i udostępnione wystawy wymienione w Planie. IV dniu 9.07 członkowie i sympatycy Zrzeszenia wezmą udział w kolejnym Zjeździe Kaszubów, tym razem w Łebie. Przez cały kwartał odbywać się będą cykliczne Msze 5'n'. kaszubskie, przy współudziale Klubów w W. Kacku, Gdyni - Północ i Cisowej. Kontynuowane będą Msze i'w. w intencji rychlej beatyfikacji bpa Dominika Klub w W. Kacku wspólnie z Radą Dzielnicy zorganizuje uroczystości przy Źródle Marii. l've wrześniu kontynuowane będą prace zmierzające do powalania Klubu w Gdyni Śródmieściu. We wrześniu rozpocznie się następna edycja nauczania języka kaszubskiego w gdyńskich szkołach, pod patronatem Oddziału. H^e wrześniu zorganizowana zostanie kolejna wycieczka krajoznawcza dla członków i sympatyków Oddziału, tym razem Szlakiem Kopernika". Rozpatrzona zostanie możliwość założenia strony internetowej Oddziału. Mydany zostanie kolejny nr Gdinskiej Klęki Kluby Oddziału będą prowadzić działalność wg własnych planów. Zarządu Gdyńskiego Oddziału ZKP Siedziba: ul. Słowackiego 44, Gdynia Telefon: ó 4 ( d o m o w y d r ô c h a Prezesa) Konło bankowe: PKO BP SA I O/GdynIa ó Dyżury Zarządu: w każdy wtorek w godz w każdy czwartek w godz w siedzibie Oddziału. Regulowanie składek członkowskich: składki członkowski w p ł a c a ć m o ż n a b e z p o ś r e d n i o u sk a r b n i k a w c z a s i e dyżurów 2 a r z q d u w siedzibie O d d z i a ł u l u b n a konło b a n k o w e O d d z t a l u w PKO BP SA ł O / G d y n i a, z d o p i sk i e m,skladkaza rok...' Kaszubskie Msze Święte w Gdyni: w k a ż d q pierwszg niedzielę mieslqca o godz w Kościele Przemienienia Pańskiego w Cisowej (ul. Kcyńska 2). ks. Stanisław Megier - w k a ż d q d r u g q niedzielę miesiqca o godz w Kościele Świętego Wawrzyńca w Wielkim Kacku (ul. Źródło l^laril). - ks. Ryszard Kwiatek w k a ż d q trzeclq niedziele miesiqca o godz w Kościele Św. Pawła Apostoła n a Pogórzu Górnym (ul. Płk D q b k a 328) - ks. Paweł Lewańczyk - w k a ż d q ostatniq niedzielę miesiqca o godz w Kościele Matki Boskiej Licłieńskiej i Świętego Jerzego w Babichł Dołacht (ul. Rybaków 2A). - ks. Edmund Slderka. S k ł a d i d r u k : D r u k a r n i a E L F A X ", G d y n i a P o g ó r z e, ul. płk. D ą b k a 3 0 8, tel./fax , elfax@elfax.gdynia.pl P u n k t y d y s t r y b u c j i : D o s t ę p n a w s i e d z i b i e g d y ń s k i e g o O d d z i a ł u Z K P p r z y ul. Słowackiego4 4 ( w czasie dyż ur ów członków Zarządu),w Muzeum Miasta Gdyni p r z y ul. S t a r o w i e j s k i e j 3 0, w s i e d z i b i e G d y ń s k i e g o C e n t r u m O r g a n i z a c j i P o z a r z ą d o w y c h p r z y u l. 3 M a j a 2 7, w k i o s k u w h o l u U r z ę d u M i a s t a G d y n i, w Sali Tradycji Akademii Morskiej przy ul. Morskiej 81/87, w Towarzystwie Miłośników G d y n i p r z y ul. W ł a d y s ł a w a I V 5 1, n a t e r e n i e S t o c z n i G d y n i a S. A., w Salonie F o t o g r a f i c z n y m G e r a r d a W a l e s z k o w s k i e g o p r z y ul. 10 L u t e g o 2, a także w e w s ^ s t k i c ł i l i l i a c h M i e j s k i e j B i b l i o t e k i P u b l i c z n e j o r a z p o kaszubskicli M s z a c h Świętych w Gdyni S p o n s o r : p i s m o u k a z u j e s i ę d z i ę k i g r a n t o m u z y s k i w a n y m z U r z ę d u Miasta G d y n i.