Dobre rady na odpady. Wademekum dla uczniów klas I III

Transkrypt

1 Dobre rady na odpady Wademekum dla uczniów klas I III

2 Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wydawca Agencja Create Event, ul. Okulickiego 77D/6, Szczecin, tel Autor tekstów Grzegorz Gołębiewski Fotografie i rysunki Anna Bundz, Monika Trochimiak, Olga Furman, Rafał Kaczmarek Opracowanie Olga Furman Skład Rafał Kaczmarek Druk Drukarnia Kadruk S.C. ul. E. Romera 10E, Szczecin tel Wydrukowano na papierze ekologicznym - bezchlorowym

3 Wprowadzenie Dzień dobry dzieci, jestem Odpadek. Słyszeliście o mnie kiedyś? Pewnie wydaję się Wam, że jestem czymś zupełnie niepotrzebnym, bo przecież imię Odpadek kojarzy się z odpadami. A odpady to przecież coś zupełnie niepotrzebnego... Ale wcale tak nie jest. W dzisiejszym świecie prawie wszystko, co wyrzucamy do śmieci, może przydać się do zrobienia nowych rzeczy. Pusta aluminiowa puszka może stać się zupełnie nową puszką z waszym ulubionym napojem, albo lalką lub samochodem. Prawie wszystko, co wyrzucamy, można jeszcze do czegoś wykorzystać. Sam jestem tego najlepszym przykładem. Już nawet nie pamiętam, ile razy byłem wyrzucany, a potem przerabiany na coś innego. Teraz jestem plastikowym listkiem sztucznego kwiatka i pewnie za jakiś czas zostanę przetworzony na inny przydatny przedmiot. Ale zanim to się stanie, postaram się przekonać Was, że tak naprawdę prawie wszystkie odpady mogą być znowu wykorzystane do produkcji nowych rzeczy. Ale żeby tak się stało, wszystkie odpady, musimy segregować, czyli oddzielać jedne od drugich. Uwierzcie mi, to nie jest wcale takie trudne! 3

4 segregacja odpadów Czy wież że... aż 90% śmieci komunalnych w Polsce trafia na wysypisko śmiec.i Segregacja odpadów, to na przykład oddzielanie niepotrzebnych pustych butelek od starych, przeczytanych już gazet. Jeśli plastikowe butelki trafią do odpowiedniego pojemnika na śmieci, to zostaną przerobione na inne przedmioty, a jeśli trafią na wysypisko śmieci będą rozkładały się tam setki lat i przez ten czas zatruwały ziemię. Ekologia to nauka o przyrodzie, o ochronie ziemi, lasów, łąk, czystego powietrza, rzek, jezior i mórz. W naszych czasach troska o środowisko jest zadaniem bardzo ważnym, to jeden z warunków przetrwania 4

5 całej ludzkości. Cieszymy się z osiągnięć nowoczesnej techniki, z nowych jeszcze szybszych i doskonalszych komputerów, ale jednocześnie wytwarzamy coraz więcej odpadów, które niepotrzebnie zatruwają naszą przyrodę. Niepotrzebnie, bo przecież możemy je segregować i wykorzystywać ponownie. W ten sposób ratujemy nasze środowisko. Ciekawostki... każdy z nas produkuje prawie 1kg śmieci dziennie. Przebyłem długą drogę, zanim stałem się plastikowym liściem, zanim dzieci nazwały mnie po prostu Odpadkiem. Widziałem, jak często ludzie nie szanują przyrody, jak wrzucają wszystkie śmieci do jednego worka. Nie róbcie tak! Chrońmy przyrodę przed zanieczyszczeniem, segregujmy odpady, bo wszyscy na tym skorzystamy. Zapamiętajcie odpady dzielimy na przemysłowe i miejskie. Odpady przemysłowe stanowią zdecydowaną większość, ale ich usuwaniem albo pożytecznym wykorzystaniem zajmują się specjalne zakłady. 5

6 WYSYPISKA ŚMIECI I SPALARNIE ŚMIECI Odpady miejskie, czyli nasze codzienne śmieci z domów, sklepów, różnych urzędów, trafiają nadal w większości na wysypiska. Czy wież że... jedna duża spalarnia śmieci może zutylizować ton odpadów rocznie. A co to jest wysypisko śmieci? Wysypisko śmieci to ogrodzony i wydzielony odpowiednio teren, na którym składowane są odpady. Ale niestety takie, jak na przykład żarówki, plastikowe butelki, metalowe puszki, wydzielają, czasami nawet przez setki lat, trujące substancje. Dlatego teren wysypiska jest specjalnie zabezpieczony tak, by te szkodliwe i trujące substancje nie przedostawały się do gleby. 6 Odpady organiczne to głównie resztki jedzenia, obierki ziemniaków, skórki owoców, liście warzyw czy skorupki jajka. Te odpady nie są groźne, bo dosyć szybko się rozkładają.

7 Te odpady, które już nie mieszczą się na wysypiskach w większych miastach mogą trafiać do spalarni śmieci. Są tam spalane w bardzo wysokiej temperaturze, mówimy, że są tam utylizowane, czyli unieszkodliwiane. Nie chciałbym tam trafić. Wyobraźcie sobie taką specjalną komorę i temperaturę tysiąca stopni. Co by ze mnie zostało? Chyba nic. To temperatura, w której niemal wszystko się po prostu topi, nawet metal. Największy problem z budową spalarni to ich bardzo wysoka cena. Budowa jednej kosztuje tyle ile budowa dużego stadionu piłkarskiego. Ale dzięki spalarniom nie trzeba budować nowych wysypisk śmieci. W Polsce dopiero zaczynamy je budować. Na początek w największych miastach, takich jak Warszawa, Poznań, Wrocław czy Szczecin. Ciekawostki... każde duże miasto w Polsce codziennie wysyła na wysypisko śmieci 100 ciężarówek z odpadami. 7

8 PLASTIK Ciekawostki... jedna reklamówka plastikowa rozkłada się 450 lat, a jedna butelka plastikowa wyrzucona w lesie rozkład się 800 lat. Co najczęściej zrobione jest z plastiku? Butelki, opakowania, reklamówki, to śmieci, które rozkładają się na wysypisku bardzo długo. Jeśli nie trafią do żółtych pojemników, a do jednego worka z innymi odpadami, to za jakiś czas może nam tego plastiku zabraknąć. Powstaje on z ropy naftowej, której tak jak węgla, czy drewna jest na naszej planecie ograniczona ilość. 8

9 Butelki po napojach powinniśmy wrzucać do żółtego pojemnika z metalowej kraty. Jeśli będziemy te śmieci zbierać w specjalnych miejscach, to ludzie wywożący odpady łatwo mogą je odnaleźć i zawieźć do firmy, która przerobi je na nowe butelki albo na coś innego. Wtedy rozkładający się wiele lat plastik nie zagrozi naszej przyrodzie. Ciekawostki... wyrzucone w ciągu roku na całym świecie butelki PET, ustawione jedna na drugiej, utworzyłyby wieżę o wysokości 28 milionów kilometrów, co stanowi 73-krotną odległość Ziemi od Księżyca! 9

10 SZKŁO Ciekawostki... jedna szklana butelka rozkłada się 4000 lat. Do naszych mieszkań trafia nadal wiele produktów w szklanych opakowaniach: ogórki, sałatki, sosy czy napoje. Jest też wiele przedmiotów ozdobnych wykonanych ze szkła. Jednych pozbywamy się od razu, innych trochę później i oczywiście wyrzucamy je. Nietrudno zauważyć, jak wiele szkła mieszkańcy wyrzucają do ogólnych pojemników na śmieci. Niestety, to jest bardzo zły nawyk. Takie szkło trafia potem na wysypisko. I co się z nim tam dzieje? Szkło rozkłada się nawet cztery tysiące lat. 10

11 Szklanych odpadów nie powinniśmy wyrzucać do jednego worka z pozostałymi śmieciami. Gdy trafią na wysypisko, to będą się tam rozkładać nawet kilka tysięcy lat. Nie powinno tak być. Dlatego zbierajmy kolorowe szkło do zielonego pojemnika, a do białego pojemnika szkło bezbarwne. Dzięki temu trafi ono później do miejsca gdzie zostanie wykorzystane ponownie. Oszczędzimy też energię elektryczną, którą byśmy wykorzystali na produkcję szkła od nowa z dużych ilości piasku szklarskiego. Czy wież że... szkło jest materiałem wielokrotnego użytku, ale może też być przetwarzane w nieskończoność. 11

12 RECYKLING ZAPAMIĘTAJ recykling to proces polegający na powtórnym przetworzeniu surowców pozyskanych z odpadów w taki sposób, aby wytworzyć z nich nowe produkty. Recykling to częściowe lub całościowe wykorzystanie zużytych przedmiotów do produkcji nowych opakowań. Każde opakowanie nadające się do recyklingu ma symbol ekologiczny trzy strzałki tworzące trójkąt lub okrąg. Znak ten informuje nas, że z tego materiału, na przykład z szklanych butelek, można wyprodukować podobny produkt szklane kubki czy ozdoby. Dwie strzałki zwrócone w przeciwną stronę można zobaczyć na opakowaniach wielokrotnego użytku. Są też symbole z przekreślonym koszem na śmieci. Opatrzone są nimi wyroby, które powinny trafiać do skupu surowców wtórnych lub do specjalnych punktów odbioru. Dotyczy to na przykład baterii. Recykling służy ochronie środowiska naturalnego. W Polsce nadal jeszcze 12

13 musimy uczyć się mądrego gospodarowania odpadami. I często jest właśnie tak, że to dzieci, a nie ich rodzice, jako pierwsze wprowadzają w domu segregację odpadów. Czasami dzieci prosiły mnie nawet i mówiły: Odpadek, przyjdź do nas i wytłumacz mojemu tacie, że odpady musimy segregować, że to tak niewiele kosztuje, a tak wiele możemy wszyscy dzięki segregacji śmieci zyskać. Pomagałem dzieciom, ale powiem też, że wielu rodziców wie już bardzo dużo o recyklingu i odkłada na bok wszystkie stare gazety i czasopisma. O nasze środowisko musimy dbać wspólnie. W segregacji odpadów pomagają nam zakłady recyklingu, w których odpady są przetwarzane na nowe produkty. ZAPAMIĘTAJ nasze domowe odpady segregowane można ponownie przetworzyć w procesie recyklingu. Najskuteczniej przetwarza się w ten sposób: szkło, papier, metal, plastik i odpady organiczne. 13

14 ALUMINIUM Ciekawostki... jedna puszka aluminiowa rozkłada się 100 lat. Ciekawostki... w Polsce każdego roku zużywa się 400 milionów aluminiowych puszek. Aluminiowe puszki są już częściej używane niż opakowania szklane, są wygodne, nie tłuką się, są lekkie, kolorowe, wszyscy z nich chętnie korzystamy. Ale jeśli puszka aluminiowa trafi na wysypisko, to będzie się tam rozkładać nawet 100 lat. Aluminium ma szczególne właściwości. Można je w kółko przetwarzać i nic nie traci na swojej, jakości. Dlatego jest tak cenne i poszukiwane. Jest drugim na świecie najczęściej używanym metalem w przemyśle. Wykorzystuje się je w produkcji samochodów i wielu innych sprzętów. Ponowne przerabianie aluminium jest bardzo ważne, bo wytwarzanie tego metalu to proces szkodliwy dla środowiska, do którego zużywa się bardzo dużo energii. 14

15 Żeby powszechne wykorzystanie aluminium na świecie mogło być utrzymane, trzeba zużyte przedmioty wykonane z tego metalu wykorzystywać w stu procentach do ponownej produkcji, tym bardziej, że wtedy oszczędzamy nasze środowisko naturalne i energię. Jednym słowem, odzyskiwanie aluminium jest konieczne. ZAPAMIĘTAJ zanim wyrzucisz puszkę aluminiową zgnieć ją, wtedy będzie zajmować mniej miejsca. Pojemniki na aluminium są koloru czerwonego, pamiętajmy, że puszki należy zgnieść przed wrzuceniem do pojemnika. Aluminium można również sprzedać w punkcie skupu, w tym także puszki po napojach. Żeby uzbierać kilogram aluminiowych puszek, trzeba się sporo napracować, ale warto przecież dbać o środowisko? 15

16 ODPADY ORGANICZNE Czy wież że... odpady organiczne to pozostałości po produktach spożywczych (warzywa, owoce), fragmenty roślin (np. skoszona trawa, zgrabione liście). Odpady organiczne to przede wszystkim resztki jedzenia, które wrzucamy do kosza na śmieci. Skórki ziemniaków czy owoców, pestki, liście z warzyw czy roślin, wszystkie te niezjedzone przez nas resztki żywności są odpadami organicznymi, które ulegają naturalnemu, dość szybkiemu rozkładowi i nie są groźne dla środowiska. 16

17 Dlatego jeśli mamy swój przydomowy ogródek, odpady takie możemy składować w drewnianej skrzyni bez dna i uzyskać z nich naturalny nawóz, który nazywamy kompostem. Możemy go używać do nawożenia roślin w naszym ogrodzie, gdyż dostarcza im cennych składników wpływających na ich rozwój. Przyroda ze swoimi odpadami radzi sobie doskonale sama. Codziennie produkujemy miliony ton odpadów organicznych, musimy sobie z nimi radzić i je odpowiednio segregować. Ciekawostki... w Polsce tylko 2% odpadów komunalnych jest kompostowanych (przetwarzana na nawóz). Dla porównania w Dani, Szwecji czy Szwajcarii kompostuje się 60-80% odpadów. 17

18 PAPIER Ciekawostki... chusteczka higieniczna rozkłada się 3 miesiące, a bilet do kina 5 miesięcy ZAPAMIĘTAJ wyrzucając do niebieskiego pojemnika stary niepotrzebny zeszyt wyciągnij z niego zszywki. Do tego pojemnika wrzucamy tylko papier. Oblicza się, że do wyprodukowania stu kilogramów papieru potrzebne są dwa drzewa. 100 kilogramów papieru to kartki z bloku rysunkowego ułożone jedna na drugiej od podłogi do sufitu. Drzewo, które daje nam surowiec do produkcji papieru, osiąga wysokość nawet kilkudziesięciu metrów i wytwarza w ciągu roku tlen niezbędny do życia dla 10 osób. Chcę przez to wszystkim niedowiarkom powiedzieć, że każda gazeta odłożona na makulaturę, wszystkie wkładki papierowe i reklamowe z gazet wrzucone do niebieskiego pojemnika na papier to oszczędzanie naszych lasów i więcej tlenu w powietrzu, którym oddychamy. 18

19 Pamiętajmy, że niebieski pojemnik służy do gromadzenia w nim papieru. Odkładając papier do niebieskiego pojemnika na osiedlu, chronimy nie tylko lasy, oszczędzamy także energię i chronimy całe nasze środowisko. Możemy oczywiście odwieźć makulaturę do punktu skupu, albo zbierać ją razem w sali przez dłuższy czas, a pieniądze ze sprzedaży makulatury przeznaczyć na zorganizowanie ciekawej wycieczki. Ciekawostki... stos papieru o wysokości 125 cm przeznaczony do recyklingu pozwala uratować 6m sosnę. Papier jest wytwarzany w papierniach. Do jego produkcji zużywamy bardzo dużo energii elektrycznej i wody. Robiąc papier z makulatury, zużywamy dużo mniej energii. Z makulatury produkuje się papier toaletowy, opakowania na jajka, karton, a z papieru odzyskiwanego z biur także codzienne gazety. 19

20 ELEKTROŚMIECI ZAPAMIĘTAJ elektrośmieci nie wolno wyrzucać do zwykłego kosza na śmieci. Grozi za to grzywna nawet do 5000 złotych. Dziś prawie każdy ma w domu telewizor, pralkę, lodówkę, komputer. Wszystkie te urządzenia są nam potrzebne do życia, chociaż kiedyś przecież ich nie było. Żyjemy w nowoczesnym świecie i otacza nas wiele nowoczesnych przedmiotów. Ale te wszystkie urządzenia kiedyś się zużywają, albo psują tak, że już nie opłaca się ich naprawiać. Z czasem też pojawiają się nowe modele i rodzice wymieniają je na nowszy, lepszy sprzęt. No i wtedy te wszystkie cuda techniki zamieniają się w elektrośmieci, których musimy się jakoś pozbyć. 20

21 Bez względu na to gdzie mieszkacie możemy być pewni, że kilka razy w roku, w określonym dniu, będzie jeździł samochód, który zabierze stare domowe sprzęty i wywiezie je do ponownego przetworzenia. Możemy również sami dostarczyć go do punktu zbiórki, często duże sklepy zbierają albo nawet skupują nasze domowe elektrośmieci, oferując nawet w zamian niższą cenę za nowy sprzęt, który u nich kupimy. Jest to korzystne i dla nas, i dla właścicieli sklepu. My mamy nowy telewizor za niższą cenę, sklep zbiera elektrośmieci, a potem sprzedaje je do ponownego wykorzystania. Czy wież że... elektrośmieci można oddać bezpłatnie do punktu zbierania elektrośmieci lub w sklepie ze sprzętem elektronicznym. 21

22 LEKI ZAPAMIĘTAJ przeterminowane leki należy wyrzucić do specjalnego pojemnika znajdującego się w aptece lub w przychodni zdrowia. Nikt nie lubi chorować. Ale i Wy, i Wasi rodzice od czasu do czasu chorujecie, choć życzę Wam, żebyście w ogóle nie chorowali. Ale kiedy dopadnie Was grypa albo angina, potrzebne są leki. Większość z nich zużywamy, ale często w naszych szufladach zostaje część niewykorzystanych leków i leżą tam latami, aż upłynie ich termin ważności. Wtedy wyrzucenie takich leków na śmietnik staje się szczególnie niebezpieczne, ponieważ w wielu 22

23 przeterminowanych tabletkach znajdują się szkodliwe substancje. Wyjście jest jedno. Stare, przeterminowane lub niepotrzebne już nam leki odkładamy i zanosimy do apteki. W Polsce od wielu lat są już niewielkie spalarnie odpadów medycznych działające przy szpitalach, ponieważ część ze starych leków może być nawet groźa dla naszego zdrowia. Trzeba je, więc bezpowrotnie unieszkodliwić. ZAPAMIĘTAJ przeterminowane leki wyrzucone do zwykłego kosza mogą zatruć wodę, glebę oraz wywołać choroby u zwierząt i ludzi. Oczywiście likwidacja starej domowej apteczki to na razie nie jest zadanie dla was, ale dla waszych rodziców. Dlatego nie powinni się na was obrazić, jeśli im powiecie, żeby w odpowiedni sposób pozbywali się starych, niepotrzebnych leków. 23

24 BATERIE Ciekawostki... jedna mała bateria z zegarka elektronicznego wyrzucona w lesie może zatruć 1m3 gleby i aż 400 litrów wody. Są takie odpady domowe, których nie wolno wyrzucać na śmietnik lub mieszać z innymi. Należą do nich powszechnie używane przez nas baterie. Są obecne w każdym domu. W pilocie do telewizora, w telefonach komórkowych, w zabawkach czy w zegarkach. Mają różne wielkości i kształty, ale jedną cechę mają wspólną. Wewnątrz nich znajdują się tak zwane metale ciężkie, które po przedostaniu się do wody czy do gleby są bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia. Dlatego już w domu musimy oddzielać baterie od innych odpadów. Bateria po wyczerpaniu się energii jest jednym z najniebezpieczniejszych odpadów we współczesnym świecie. Dlatego zużyte baterie powinny trafiać do specjalnych pojemników na baterie ustawionych w sklepach, biurach oraz różnych urzędach. 24

25 Dopiero z tych miejsc są zabierane przez firmy, które zajmują się ich recyklingiem. Ale także tak zwane popularne baterie paluszki są produkowane w wersji, która pozwala na ładowanie ich od stu do tysiąca razy. Wpływa to również na ochronę środowiska. Kiedy więc przyjdzie nam do głowy wyrzucić baterie z aparatu taty, bo nie chce robić zdjęć, to zapytajmy najpierw, czy są to zwykłe baterie, czy Czy wież że... baterie i akumulatory to odpady niebezpieczne, ponieważ zawierają w sobie metale ciężkie. tak zwane akumulatorki. Najważniejsze, by żadna bateria nie trafiła do kosza w domu lub na wysypisko śmieci. Jedna mała bateria z zegarka na rękę potrafi zatruć nawet 400 litrów wody. 25

26 ŻARÓWKI ZAPAMIĘTAJ żarówki energooszczędne i świetlówki należy wyrzucać do specjalnych przeznaczonych na nie pojemników lub oddać je w punkcie zbiórki elektrośmieci. Na pewno zauważyliście, że w naszych domach pojawiły się już żarówki oszczędzające energię elektryczną i środowisko naturalne. Żarówki o tradycyjnym kształcie będą wycofywane ze sprzedaży. Za 5 lat wszystkie żarówki starego typu mają być wymienione na energooszczędne. Są one trwalsze i przede wszystkim pobierają znacznie mniej energii. Powinniśmy je jednak osobno składować, ponieważ niektóre składniki tych żarówek wymagają unieszkodliwienia, czyli utylizacji. W niektórych sklepach są już pojemniki na żarówki 26

27 ZAPAMIĘTAJ żarówki energooszczędne i świetlówki nie są niebezpieczne dla środowiska póki są szczelnie zamknięte i całe. energooszczędne, które przestały świecić i to do takich pojemników zanosimy nasze stare żarówki. Pamiętajcie również, że nie wolno tłuc żarówek. Po pierwsze, bo możecie się skaleczyć a po drugie, gdy potłuczecie żarówkę to uwalniacie z niej szkodliwe substancje. Całe i zapakowane żarówki musimy odnosić do specjalnych pojemników. 27

28 PODSUMOWANIE I to koniec opowieści o segregacji odpadów z Waszym plastikowym liściem Odpadkiem. Codzienna segregacja odpadów stała się już zwyczajem w większości naszych domów. Nie zawsze jeszcze wystawione są przed domami odpowiednie pojemniki na poszczególne odpady, ale takich miejsc jest coraz mniej. Odpady te, jak na przykład szkło, papier, aluminium czy plastik, są ponownie przetwarzane i wykorzystywane do produkcji nowych rzeczy. Recykling, czyli wykorzystanie odpadów, jest ważnym elementem naszej walki o czyste środowisko i oszczędzanie energii. Na ziemi żyje coraz więcej ludzi, którzy zużywają coraz więcej różnych opakowań. Jeśli nie zatrzymamy wzrostu zużycia plastiku, papieru, aluminium, szkła, za kilkadziesiąt lat może zabraknąć surowców do ich produkcji. Ludzie coraz lepiej rozumieją, że bez segregacji odpadów nie będzie czystej przyrody i czystego powietrza. Dziś niemal każdy odpadek jest pożyteczny. Ja też. Czekam, więc aż mnie przetworzą na plastikową różę, wtedy może poznam w wazonie jakąś plastikową koleżankę... 28

29 SZKŁO BEZBARWNE SZKŁO KOLOROWE Makulatura Plastik Metal Wrzucamy do takiego pojemnika - butelki i słoiki szklane po napojach i żywności - butelki po napojach alkoholowych - szklane opakowania po kosmetykach - butelki i słoiki szklane po napojach i żywności - butelki po napojach alkoholowych - szklane opakowania po kosmetykach - gazety i czasopisma - zeszyty - książki w miękkich okładkach lub z usuniętymi twardymi okładkami - torebki papierowe - tekturę - butelki PET - plastikowe zakrętki - plastikowe torebki, worki, reklamówki - kubki, tacki opakowania po produktach spożywczych - puszki po napojach - puszki po konserwach - drobny złom żelazny i metale kolorowe - kapsle nie wrzucamy do takiego pojemnika - szkła stołowego - nakrętek korków kapsli - porcelany i ceramiki - luster - szkła okiennego - żarówek i świetlówek - reflektorów - doniczek - szkła okularowego - szyb samochodowych - szkła stołowego - nakrętek korków kapsli - porcelany i ceramiki - luster - szkła okiennego - świetlówek i żarówek - witraży - reflektorów - doniczek - szkła okularowego - szyb samochodowych - zabrudzonego i tłustego papieru - papieru z folią - kartonów po mleku i napojach - faktur, paragonów - pieluch jednorazowych - papierów higienicznych - worków po cemencie, wapnie - tapet - butelek i pojemników z zawartością - butelek i pojemników po olejach (spożywczych, chłodniczych, silnikowych) - opakowań po lekach - opakowań po klejach i rozpuszczalnikach. - styropianu - opakowań po aerozolach - puszek po farbach i lakierach - zużytych akumulatorów i baterii nie tłucz szkła przed wrzuceniem do pojemnika, wrzucaj czyste i puste opakowania. nie tłucz szkła przed wrzuceniem do pojemnika, wrzucaj czyste i puste opakowania. usuń zszywki z zeszytów, oraz metalowe i plastikowe elementy opakowania. wrzucaj czyste opakowania i zgnieć butelki przed wrzuceniem. przed wrzuceniem zgnieć aluminiowe puszki. 29

30 1 Labirynt Znajdź właściwą drogę w labiryncie, od szklanych butelek do białego pojemnika na szkło. Z liter które będą przecinały się z prawidłową trasą odczytaj i zapisz rozwiązanie. 30

31 2 Rebus Rozwiąż rebus i wpisz rozwiązanie. 31

32 3 Rozrzucanka Przejdź przez rozrzucankę zgodnie z alfabetyczną kolejnością liter. Pola w których znajdują się litery powinny się ze sobą stykać. Z pozostałych liter odczytaj hasło. Hasło należy odczytywać kolejno rzędami, od lewej do prawej. 32

33 4 Krzyżówka 1. Bezbarwne wyrzucamy do białego pojemnika. 2. Kolor pojemnika, do którego wyrzucamy szkło kolorowe 3. Wyrzucamy go do niebieskiego pojemnika 4. Tam zanosimy przeterminowane leki. 5. Odpady to np. obierki z ziemniaków. 6. Wyrzucamy go do żółtego pojemnika. 33

34 5 Kolorowanka Pokoloruj obrazek. Pamiętaj że, pojemnik na papier musi być niebieski, pojemnik na metal czerwony, pojemnik na szkło bezbarwne biały, pojemnik na szkło kolorowe zielony, a pojemnik na plastik żółty. 34

35 uwaga konkurs Weź udział w konkursie! Wygraj super nagrody! Ułóż hasło konkursowe z rozwiązań zagadek. Hasło konkursowe składa się z kolejno ułożonych rozwiązań zagadek nr: 1, 2, 3 i 4. rozwiązanie zagadki nr 1 rozwiązanie zagadki nr 2 rozwiązanie zagadki nr 3 rozwiązanie zagadki nr4 Prawidłowe odpowiedzi można nadsyłać na kartkach pocztowych do roku, na adres Agencja Create Event, ul. Okulickiego 77d/6, Szczecin z dopiskiem Eko Krzyżówka Łamigłówka. Decyduje data stępla pocztowego. Na kartce pocztowej należy wpisać hasło konkursowe oraz Imię Nazwisko i wiek uczestnika konkursu oraz Imię Nazwisko adres i nr telefonku kontaktowego opiekuna i czestnika konkursu. Szczegóły i regulamin konkursu na stronie Hasło konkursowe: TU WPISAĆ HASŁO KONKURSOWE Nadawca: Krzyś Kowaliski 10 lat Jan Kowalski ul. Ekologiczna Warszawa tel Agencja Create Event ul. Okulickiego 77d/ Szczecin Eko KrzyŻówka łamigłówka 35

36 Realizator EkoAsy kampania edukacyjno-informacyjna dla dzieci z modułami dedykowanymi dzieciom niepełnosprawnym Agencja Create Event ul. Okulickiego 77D/6, Szczecin tel , Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Partnerzy Patronat Dolnośląski Kurator Oświaty Kujawsko-Pomorski Kurator Oświaty Lubuski Kurator Oświaty Wielkopolski Kurator Oświaty Zachodniopomorski Kurator Oświaty Patronat medialny