w Górach Świętokrzyskich Kielce października

Transkrypt

1 w Górach Świętokrzyskich Kielce października 1

2

3 w Górach Świętokrzyskich Kielce października

4 ORGANIZATORZY Filharmonia Świętokrzyska Dyrektor Jacek Rogala Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach J.M. Rektor prof. dr hab. Jacek Semaniak Rada Programowa TVP Kielce Przewodniczący Andrzej Kościołek ORGANIZATOR WYSTAWY FOTOGRAFICZNEJ MAŁE OJCZYZNY Akademia Anima Mundi i Muzeum Historii Fotografii w Krakowie ORGANIZACJA PANELU DYSKUSYJNEGO Oddziały Regionalne TVP misja w służbie małych ojczyzn : TVP S.A. KIEROWNICTWO PROGRAMOWE I ARTYSTYCZNE Angelika Uziębło ZESPÓŁ ORGANIZACYJNY dr hab. prof. UJK Janusz Detka dr Andrzej Kościołek dr Marzena Marczewska Iwona Musik dr Jacek Rogala dr Angelika Uziębło WSPÓŁPRACA Stowarzyszenie KEY Kultura, Edukacja, Język BIURO INFORMACYJNE Aleksandra Sutowicz Katarzyna Woźniak Aleksandra Zając tel.: (41) ; maleojczyzny2013@gmail.com IMPRESARIAT FILHARMONII ŚWIĘTOKRZYSKIEJ Iwona Musik tel.: (41) ; ; iwona.musik@filharmonia.kielce.com.pl REDAKCJA Justyna Żukowska OPRACOWANIE GRAFICZNE Karolina Urbańska

5 PATRONAT Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Przewodniczący Jan Dworak Polski Instytut Sztuki Filmowej Dyrektor Agnieszka Odorowicz Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Adam Jarubas Wojewoda Świętokrzyski Bożentyna Pałka-Koruba Starosta Powiatu Kieleckiego Zdzisław Wrzałka Prezydent Miasta Kielce Wojciech Lubawski KOMITET HONOROWY Michał Bogusławski reżyser, twórca i kierownik artystyczny cyklu Małe Ojczyzny dr Juliusz Braun medioznawca, Prezes Zarządu TVP S.A. Izabella Cywińska reżyser, Minister Kultury w latach , założycielka Fundacji Kultury Adam Jarubas współtwórca projektu wyróżnionego w konkursie Fundacji Kultury Małe Ojczyzny tradycja dla przyszłości, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Marian Zalewski Członek Zarządu TVP S.A. odpowiedzialny za Oddziały Regionalne PATRONAT MEDIALNY TVP, Polskie Radio Program 2, Press, TVP Kielce, Radio Kielce, Radio Plus, Kielce Plus, Gazeta Wyborcza Kielce Projekt finansowany przez Samorząd Województwa Świętokrzyskiego

6 Szanowni Państwo, Drodzy Goście, Małe Ojczyzny w Górach Świętokrzyskich to nowa podróż Filharmonii Świętokrzyskiej, w którą wyruszamy wraz z Państwem. Wierzymy, że różnorodne, bo przecież nie tylko muzyczne wyprawy w poszukiwaniu genius loci wpisują się już na dobre w naszą ofertę programową. Ta zaczęła się od pomysłu poszerzenia dotychczasowych projekcji filmowych o artystyczne kino dokumentalne poświęcone tematyce regionalnej oraz o spotkania z autorami. Okazało się, że idea budzi duże zainteresowanie, dzięki czemu pozyskaliśmy zarówno współorganizatorów Uniwersytet Jana Kochanowskiego i Radę Programową TVP w Kielcach jak też spore grono wspierających nas osób, instytucji i władz regionu. Dołączyła do nas również Akademia Anima Mundi, dzięki której w naszych przestrzeniach możemy zaprezentować prace wybitnych polskich fotografików. Współdziałanie takich partnerów pozwala żywić nadzieję na stworzenie forum wymiany myśli i doświadczeń dla twórców, ludzi kultury i mediów, społeczności akademickiej i osób działających na rzecz środowisk lokalnych dla wszystkich zainteresowanych wspieraniem swoich małych ojczyzn. Przez dwa dni będziemy się spotykać podczas projekcji filmowych, dyskusji panelowych, konferencji i warsztatów. Ale nie porzucimy przy tym tak bliskich nam muzycznych lądów, bo na przykład w czasie projekcji filmów Krystyny i Michała Bogusławskich towarzyszyć nam będzie muzyka Stanisława Syrewicza. 6

7 W imieniu Organizatorów świętokrzyskich Małych Ojczyzn dziękuję wszystkim, którzy z niezwykłą energią pracowali nad urzeczywistnieniem tej podróży. Szczególnie podziękowania składam JM Rektorowi UJK prof. dr. hab. Jackowi Semaniakowi oraz dziekanom Wydziału Humanistycznego: dr. hab. prof. UJK Januszowi Detce i dr Marzenie Marczewskiej. Słowa wdzięczności kierujemy do przewodniczącego KRRiT, Jana Dworaka i dyrektor PISF, Agnieszki Odorowicz, którzy kieleckie wydarzenie objęli patronatem. Wspierali nas także członkowie Komitetu Honorowego: prof. Michał Bogusławski, dr Juliusz Braun, Izabella Cywińska, Marian Zalewski i at least but not last Adam Jarubas, marszałek Województwa Świętokrzyskiego, dzięki którego życzliwości i finansowemu wsparciu możemy się tu dziś spotkać. Za pomoc dziękujemy również Wojewodzie Świętokrzyskiej, Bożentynie Pałce-Korubie. Życzymy Państwu dobrego odbioru i owocnych dyskusji, a sobie by był to zaledwie dobry początek Jacek Rogala Dyrektor Filharmonii Świętokrzyskiej 7

8 8

9 Dziękuję, dziękuję bardzo Pomysłodawcom tej pięknej inicjatywy, która jak sądzę pozwoli przedłużyć pamięć o tym, co nam najdroższe - o Małych Ojczyznach. Nasza duża poraniona Ojczyzna, której ostatnio nie omijają bolesne podziały, potrzebuje tak jak kiedyś, jak przed laty, pracy u podstaw. To właśnie nasze Małe Ojczyzny i ideały, które stały się bazą dla ich narodzin, teraz mogą uczyć właściwego myślenia o Polsce jako wspólnocie. Małe Ojczyzny to wielka szkoła dobrze rozumianego patriotyzmu. Dziękuję Ci Michale za wszystko co dla nas zrobiłeś! Bez Ciebie nie przetrwalibyśmy. Dziękuję Akademii Małych Ojczyzn, dziękuję Witoldowi. sercem z Wami Izabella Cywińska 9

10 {GOŚĆ HONOROWY Michał Anioł Bogusławski Twórca i kierownik artystyczny cyklu dokumentalnego Małe Ojczyzny 10

11 {Michał Anioł Bogusławski Wybitny polski dokumentalista, scenarzysta, reżyser filmowy i teatralny, mistrz twórców młodszego pokolenia reżyserów i dziennikarzy. Zaangażowany w działalność społeczną na rzecz kultury, promowania idei małych ojczyzn i podnoszenia standardów etyki zawodu dziennikarskiego. Wykładowca PWSFTViT w Łodzi, Wydziału Dziennikarstwa UW, kierownik Zakładu Reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego, dyrektor Ośrodka Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego TVP, rektor Wyższej Szkoły Dziennikarskiej im. M. Wańkowicza w Warszawie. Członek Rady Etyki Mediów w latach Jeden z pierwszych pracowników Telewizji Polskiej (leg. nr 7), z którą związany był przez ponad pięćdziesiąt lat. Współpracował z Teatrem Telewizji, Teatrem Sensacji Kobrą, Studiem 2, Młodzieżowym Studiem Literackim. W czasie swojej pracy artystycznej wspólnie z żoną, Krystyną Bogusławską, poszukiwał pięknego i jednocześnie atrakcyjnego dla widza klucza realizacyjnego dla popularyzowania literatury, poezji i muzyki. Jest autorem wielu widowisk telewizyjnych i filmów artystycznych, w których propagowane były teksty autorów i postawy objęte zapisami cenzury PRL (m.in.: Pięć pestek pomarańczy wg Conan Doyla, Szatan z siódmej klasy wg K. Makuszyńskiego, Piotr i Łucja wg R. Rollanda, Opowieść wigilijna wg K. Dickensa, Płomienie wg S. Brzozowskiego, Meksykanin wg J. Londona, Serenite wg J. Iwaszkiewicza, Lombard złudzeń wg M. Hłaski, Jest czy się śni, Wyspiański, Leśmian, Apollinaire, Czas bez imienia, Tam księżyc lewym 11

12 okiem mruga, cykl Zdarzenie-zmyślenia, cykl Poeci okupacji, Psalmus - film muzyczno -baletowy nagrodzony Złotą Nimfą na Festival de Télévision w Monte Carlo w 1983 r.). Twórca i kierownik artystyczny cyklu Małe Ojczyzny, w którym powstało ok. dwustu filmów dokumentalnych, oddających głos ludziom zaangażowanych w życie swoich lokalnych środowisk wsi, miasteczek, regionów. Za cykl ten otrzymał: nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Prezesa TVP, Fundacji Kultury, Wielki Aplauz, współudział w nagrodzie Niptel, nominację do nagrody Dariusza Fikusa i nagrodę Rady Programowej TVP dla programu najlepiej realizującego misję telewizji publicznej. Niestrudzony animator życia społecznego i kulturalnego w Podkowie Leśnej. W swojej małej ojczyźnie stworzył i prowadzi Zespół Podkowiańskiej Wideokroniki. Dzięki jego pracy powstał niespotykany gdzie indziej, bogaty zbiór dokumentacji filmowej poświęconej miastu i jego mieszkańcom. 12

13 Szkoła Mistrza Michała filmy dokumentalne z cyklu Małe Ojczyzny Na początku była Fundacja Kultury powołana przez Izabellę Cywińską, Akademia Małych Ojczyzn w Toruniu, kierowana przez Witolda Chmielewskiego i konkurs Małe Ojczyzny tradycja dla przyszłości, w którego jury zasiadł Michał Bogusławski. A zaraz potem narodził się jeden z najcenniejszych programów w historii polskiej telewizji cykl filmów dokumentalnych Małe Ojczyzny. Powstawały przez siedem lat otoczone opieką ówczesnej szefowej Działu Form Dokumentalnych Programu Drugiego Krystyny Mokrosińskiej. Oddawały głos ludziom zaangażowanym w podtrzymywanie tradycyjnych więzi i wartości, tożsamości kulturowej, przy jednoczesnym poszanowaniu i zrozumieniu innych grup społecznych, mniejszości narodowych i wyznaniowych. Szybko zyskały sympatię widzów były przez nich oglądane, cenione, oczekiwane. Małe Ojczyzny to nie tylko produkcja telewizyjna, jakich wiele bywało wcześniej i później; to szkoła dokumentu opowiadającego o tym, co dla człowieka jest tak bardzo drogie najbliższym mu miejscu. Ma też swojego założyciela, profesora i mistrza - Mistrza Michała - który do tłoczących się wokół niego uczniów mawia: Mała ojczyzna to jest sprawa wielka, bo w końcu ta duża z małych się składa. Najtrudniej jest jednak opowiadać o tym, co ważne, dobre i piękne. Potrzebne są do tego najwyższe kwalifikacje zawodowe. Mistrz uczył więc warsztatu w niewielkiej redakcji przy Woronicza. I tak Małe 13

14 Ojczyzny stały się szkołą rzetelnej dokumentacji, pisania porządnych scenariuszy, szacunku dla bohatera, dokonywania właściwych i, co najważniejsze, uczciwych wyborów montażowych. O tej szkole Irena Groblewska-Andrzejewska pisała: Rozpoznawaliśmy się [ ] po stylu pracy. Czasem ktoś zapytał: jesteś od Michała? Wiedzieliśmy, co ważne, a czego nam robić nie wolno. Uczył odmiany słowa etyka przez wszystkie przypadki. Nie rozdeptywaliśmy ani bohaterów, ani siebie nawzajem. Małe Ojczyzny dawały mnóstwo twórczej wolności; powstawały tu zarówno klasyczne dokumenty, jak i eksperymentalne formy artystyczne. Tworzyli je wybitni i znani, obok Krystyny i Michała Bogusławskich: Bohdan Kosiński, Antoni Krauze, Zygmunt Skonieczny, Krzysztof Lang, Andrzej Jakimowski, Irena Wollen. Znakomite, nagradzane filmy są też dziełem mniej znanych, ale wspaniałych i utalentowanych twórców. Wielu reżyserów zawdzięcza cyklowi swój debiut. Filmy te zdobyły ponad trzydzieści prestiżowych, głównych nagród festiwalowych. I tę ostatnią, w roku 2000, dla programu najpełniej realizującego misję telewizji publicznej dwa dni później cykl został zlikwidowany. Fenomen Małych Ojczyzn polega na tym, że dzięki swoim widzom i bohaterom nadal żyją własnym, niezależnym od producentów życiem. Wciąż są pokazywane i wciąż się o nich pamięta są ważnym zapisem dla społeczności, o których opowiadały. Dzieje się tak być może dlatego, że ich powstawaniu towarzyszyła ciekawość przyjazna temu, co poznawane. Pozwalają się nam zatem 14

15 nawzajem do siebie uśmiechać życzliwie nawet wtedy, gdy mówią o tym, co zrazu wstydliwie skrywane lub szczelnie zamknięte w pudełkach uprzedzeń i stereotypów. I cuda wokół Małych Ojczyzn się dzieją. Do Profesora pielgrzymują coraz to młodsi uczniowie, a on ich uczy, jak mówić ciągle od nowa o polach, lasach, świątyniach i domach: o porządku i mądrości pokoleń. Idea, której tak wiernie służy, wyzwala wielką energię i chęć działania, bo tyle miejsc jeszcze czeka. Wśród nich jest kraina pełna baśni, skarbów przeszłości i ludzi rozkochanych w swoich patriach bliższych - leżąca właśnie wśród Gór Świętokrzyskich. Małe ojczyzny to nadal otwarte, nieprzebrane bogactwo bohaterów, tematów i form. Ojczyzny wielkie i tak malutkie, że nigdy nie znajdzie się ich na mapie. Te dane nam z urodzenia i te, do których rzucił nas niezależny splot zdarzeń; te, które opuściliśmy z rozmysłem i w końcu te, które sami sobie żeśmy wybrali. A każdej z nich jest tyle, ilu ludzi noszących ją w sercu. I każdą bezpowrotnie wraz z nimi tracimy. Ich przyszły los, ich trwanie w ruchomym obrazie - dla nas samych i tych, którzy przyjdą potem - składamy dzisiaj w Państwa ręce. dr Angelika Uziębło Kierownik Programowy i Artystyczny Małych Ojczyzn w Górach Świętokrzyskich 15

16 Regionalne oddziały TVP misja w służbie małych ojczyzn Kariera określenia małe ojczyzny nie wzięła się znikąd. Wszelkiego rodzaju wspólnoty społeczne, np. sąsiedzkie, lokalne, regionalne zaistniały w społecznej świadomości na dobre dopiero jakieś sto lat temu, mimo że ludzie całe wieki żyli w niewielkich skupiskach, uważając, że taka forma egzystencji jest jedyna i najwłaściwsza. Nie było potrzeby, by takie formy życia uznawać za niezwykłe lub szczególnie oryginalne i cenne były po prostu normalne. Jednak na progu XX w. do większości ludzi na świecie zaczęła docierać myśl, że świat jest wielki, trudny do ogarnięcia i że ludzie żyją w wielu miejscach według odmiennych, często diametralnie różnych zasad. Z czasem pojawiło się i zyskało niebywałą popularność określenie globalizacja. Stopniowo dostrzegano, że jesteśmy ze sobą niezwykle misternie powiązani, a nawet do pewnego stopnia wzajemnie zależni. Takie myślenie całościowe, globalne, stawało się atrakcyjne, dawało ludziom poczucie swobody, nieograniczonych możliwości, wielkości i panowania nad światem. Zdawało się, że globalna perspektywa zapanuje absolutnie w ludzkim życiu i stanie się przez swą atrakcyjność dominującym odniesieniem w każdej dziedzinie. I oto stało się coś niezwykłego: na naszych oczach wspólnoty sąsiedzkie, wioskowe, lokalne i regionalne zaczęły się odradzać i to zupełnie samoistnie. Ludzie niejako powrócili do myślenia i oglądania świata w wymiarze lokalnym. Widocznie perspektywa życia lokalnego okazała się potrzebna i atrakcyjna. A może szyb- 16

17 ka globalizacja ujawniła potrzebę powrotu do utraconego świata lokalnego? Możliwa jest więc teza, że globalizacja i to wszystko, co wraz nią przeżywamy, wywołała jednocześnie swoje przeciwieństwo regionalizm i lokalizm, a rola regionalnych ośrodków telewizyjnych, podobnie jak w ogóle mediów regionalnych i lokalnych, jest w tym względzie nie do przecenienia. Telewizja regionalna to bliskość spraw i środowisk, które stają się najważniejsze na świecie : mniej nas obchodzą zbiory kawy w Gwatemali, bardziej zbiory truskawek w Bielinach. Taka telewizja to także kształtowanie postaw obywatelskich: troska o swoją ziemię, współpracę i współodpowiedzialność, to forma kontroli życia publicznego. I jeszcze jedna kwestia, na którą należy położyć nacisk to pamięć zbiorowa. Ta pamięć jest przede wszystkim lokalna nie globalna. Pamięta się miejsca, budynki, przyrodę i przede wszystkim ludzi oraz związane z nimi wydarzenia, zdania, słowa. Pamięć ma więc rodowód lokalny i regionalny, nasze wspomnienia zawsze są gdzieś zlokalizowane, są blisko nas. Wybranie i ukazanie tego wszystkiego bez telewizji, szczególnie regionalnej, jest niemożliwe, tym bardziej, że ludzka pamięć jest mocno fragmentaryczna i epizodyczna. Wiesław Myśliwski stwierdził nawet, że pamięć nie jest od pamiętania, ale od wspominania. To właśnie wspomnienia dają świadectwo, że jacyś jesteśmy, czegoś dokonaliśmy. Że naprawdę coś ważnego po sobie zostawiamy. dr Andrzej Kościołek Przewodniczący Rady Programowej Oddziału TVP Kielce 17

18 Wystawa Fotograficzna Małe Ojczyzny Krajobraz ojczysty ma (...) oblicze własne, wytworzone przez fakt istnienia ziemi i trwania na niej ludzi przez mnogie stulecia. Te rysy twarzy ojczyzny są liczne, wymowne i wieczne, mimo ich ustawicznej zmienności, jak twarz osoby ukochanej, której wspomnienie przechowuje rodzina w pamiątkowych wizerunkach. Jan Bułhak Fotografia Ojczysta Nigdy nie zdarza się pojedynczy kronikarz całości, bo nikt nie jest w stanie nad nią zapanować. Nie ma takiej linii, śladem której można by odwzorować zuniwersalizowany zbiorowy los. Skoro nie widać naszej małej ojczyzny z wybranej perspektywy, jedyny sposób, by dojrzeć jej istotę to popatrzeć z różnych punktów na raz. Co działo się z jej przeplatającymi się narodowościami i tradycjami, jakich miała narratorów? Czy któraś z nich dominuje, przesłania? Sprawia wrażenie odrębnego świata? Wybrane przez siebie lub narzucone grupy społeczne, równoległe lub przenikające się ze sobą w sposób żywiołowy, zbiegają się w coś, co zdaje się tworzyć genius loci kolejnych miejsc. 18

19 Mimo rosnącej gotowości ludzi do migracji, własne miasto (ojczyzna) nadal bywa tak osobistym punktem na mapie, że z jej reszty czyni tło. W tej sytuacji trwanie poza jego granicami okazuje się wygnaniem, rodzi w wychodźcy kompleks utraty, gdy na co dzień z trudem przyzwyczaja się do innej przestrzeni. Odnaleziona w niej mała ojczyzna okazuje się często składową tożsamości. Okazać się zatem może gdy otworzyć się na nieznane że kolejne przystanki to zarazem kolejne odkrycia, odsłaniające nowe aspekty samego siebie, z istnienia których dotąd 19

20 nie zdawaliśmy (lub nie chcieliśmy zdawać) sobie sprawy. Zgoda zaś na wyłaniający się w efekcie tych odkryć coraz to nowy obraz nie tylko poszerza kąt widzenia, odchylając nieco ograniczające spojrzenie klapki, ale nadto otwiera na dopływ doznań płynących ze świata. To, co rozpoznaję w nowym miejscu i w nowo poznanych, zaczyna brzmieć znajomo, jakby przywoływało zakopany przed wiekami głęboko w ziemi ślad. Dostrzegamy wówczas, że ty nie jesteś wcale różny od ja, a podział na my i oni, który jak zaczepione o drzwi szelki kazał nam powracać do niewyczerpalnych pretekstów wzajemnego antagonizmu, zostaje teraz przekroczony. Zachowując wolność i odrębność, pryzmatem nadrzędnym naszych działań czynimy teraz kształt i kondycję tego, co wspólne i wespół tworzone. Każdy z nas zawsze chronić będzie swój dom i więzi, a od nas samych zależy, jaki zakres tym pojęciom nadamy czy skończą się one na progu naszego domostwa czy też rozszerzą na obszar, który nazwiemy (Małą) Ojczyzną. Prezentowane Państwu fotografie z niezależnych i bardzo odmiennych kolekcji to kompilacja spojrzeń różnych autorów. Zebrane razem tworzą kompozycję złożoną, bogatą, która przecież pełnego i wyczerpującego obrazu magii miejsc odtworzyć nie może. Mają jednak one wszystkie wspólny mianownik, który wystawę tę jednoczy, a który tak bardzo pozostaje spójny z przesłaniem i wezwaniem Ojca Fotografii Polskiej, Jana Bułhaka twarz ukochanej osoby. Przygotowana przez Akademię Anima Mundi wystawa fotografii pt. Małe Ojczyzny 20

21 obejmuje dzieła autorstwa: Pawła Janczaruka, członków Kieleckiej Szkoły Krajobrazu (w tym prace jej założyciela Pawła Pierścińskiego oraz Janusza Buczkowskiego, Wacława Cisłowskiego, Tadeusza Jakubika, Jerzego Kamody, Jana Spałwana), Tadeusza Rzący (materiały opracowane na podstawie autochromów, udostępnione dzięki uprzejmości Muzeum Historii Fotografii w Krakowie), Piotra Topperzera, Wiktora Wołkowa, Tadeusza Żaczka. Akademia Anima Mundi 21

22 SPOTKANIA WARSZTATOWE Z TWÓRCAMI MAŁYCH OJCZYZN UJK, ul. S. Żeromskiego 5, s.2 Spotkanie 1: Bohater filmu dokumentalnego i reportażu, 24.X., g. 8:20-9:20 Prowadzi: Krzysztof Rzączyński Reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, absolwent dziennikarstwa UW, PWST w Warszawie, PWSFTViT w Łodzi i Northern Film School w Wielkiej Brytanii. Autor filmów fabularnych i dokumentalnych (m.in. Ślub, Up and away, Miłość Europa Świat Zygmunta Baumana, Tata zza żelaznej kurtyny, Podziemne miasto, Próby opisu, Autobus przyjedzie znowu, Czas Starszych Panów, Dla kogo Wisła płynie, Krajobraz przed ciszą, Przerośl). Laureat m.in.: Nagrody Publiczności Warszawskiej Wiosny Filmowej, dwukrotnie Głównej Nagrody Wydarzenie Nurt, Nagrody Fundacji Kultury, Głównej Nagrody International Film Festival w Cieszynie, Grand Prix Światowego Festiwalu Filmów Studenckich Młode Kadry. Jego filmy zdobywały nominacje do głównych nagród: International Television Festival w Monte Carlo, Prix Italia Competition, Golden Prague Television Festival i History Makars Award w Nowym Jorku, a prezentowane były w pokazach konkursowych najbardziej prestiżowych festiwali, w tym: Viennale w Wiedniu, Los Angeles International Film Festival, Message to Man w St. Petersburgu, czy International Short Film Festival w Berlinie. 22

23 Spotkanie 2: Etyka w dziennikarstwie 24.X., g. 9:30-10:30 Prowadzi: Krystyna Mokrosińska Dziennikarka, scenarzystka, reżyser dokumentalista, wieloletnia prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (obecnie Honorowy Prezes SDP). Absolwentka UW i PWSFTViT w Łodzi. Współtwórczyni Studia Solidarność, kierowała Studiem im. A. Munka i Działem Form Dokumentalnych Programu 2 TVP. Laureatka Melchiora Za cykle Małe Ojczyzny i Moje miejsce nominowana do Oskara samorządowego. Za działalność na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL została odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności. Autorka filmów i cykli programów telewizyjnych (m.in.: Przegląd kronik filmowych, Świadkowie XX wieku, W duchu i prawdzie, Młodsi od swoich wyroków, Solidarność - jak zerwaliśmy żelazną kurtynę, Dialog z księdzem Tischnerem). Spotkanie 3: Niezależna produkcja dokumentalna 24.X., g. 10:40-11:40 Prowadzi: Mirosław Chojecki Producent, scenarzysta, współzałożyciel, prezes i prezes honorowy Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Postać już legendarna w historii polskiej niezależnej produkcji dokumentalnej; autor i współautor kilkudziesięciu filmów dokumentalnych, producent ok. 350 filmów dokumentalnych i dziesiątek godzin 23

24 programów publicystycznych dla TVP, France 3, France 2, ARTE, ZDF, ARD, Sveriges Television AB, OY Yleisradio AB (Finlandia), Channel4 (Wlk. Brytania), Radiotelevisao Portuguesa, IBA (Izrael) i innych. Ekspert Agencji Produkcji Filmowej, a następnie Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy. Wykładowca organizacji produkcji telewizyjnej i dziennikarstwa telewizyjnego w Collegium Civitas w Warszawie. Współtwórca i dyrektor założonego na emigracji Kontaktu, w którym w latach wyprodukował ponad 100 programów i filmów dokumentalnych dla zachodnich stacji telewizyjnych, dystrybuowanych w Polsce na kasetach video i emitowanych przez satelitę jako pierwszych programów satelitarnych w języku polskim (m.in. we wrześniu 1988 o strajkach w Stoczni Gdańskiej i w grudniu 1988 o wizycie Lecha Wałęsy w Paryżu na 40. rocznicę Karty Praw Człowieka). Był prezesem i twórcą projektu pierwszej w Polsce niezależnej telewizji NTW, która nigdy nie otrzymała koncesji. Spotkanie 4: Sztuka operatorska współpraca z realizatorem 24.X., g. 11:50 12:50 Prowadzi: Ryszard Jaworski Operator filmowy, scenarzysta i reżyser. Absolwent PWSFTViT w Łodzi. Współpracował ze stacjami telewizyjnymi m.in. w USA, Wielkiej Brytanii i Szwecji. Wykładowca Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu w Białym- 24

25 stoku, Wyższej Szkoły Dziennikarstwa im. Wańkowicza w Warszawie, Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Telewizyjnej (TVP). Jako operator współpracował m.in.: z Feliksem Falkiem, Antonim Krauze, Krzysztofem Kieślowskim, Radosławem Piwowarskim, Jerzym Śladkowskim, Krystyną i Michałem Bogusławskimi. Jest autorem filmów dokumentalnych (m.in.: Józefa opowieści, Ile góra ma lat, Książę i... pan, Żołnierz Skanderbega, Albania. Spełniona obietnica, Norwid, Światło i mrok, Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec). Za zdjęcia do filmu Trójkąt śmierci J. Śladkowskiego wyróżniony na Prix Italia. Spotkanie 5: Projekty filmowe pozyskiwanie finansowania w regionach, 24.X., g. 13:00-14:00 Prowadzi: Grzegorz Linkowski Reżyser, scenarzysta, producent, pomysłodawca i dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Rozstaje Europy, kieruje Lubelskim Funduszem Filmowym. Animator wielu przedsięwzięć artystycznych i polikulturowych, współautor debat społeczno-kulturalnych, autor programów telewizyjnych o teatrze i kulturze. Autor wielu filmów o dialogu kultur i religii m. in.: Bracia tego samego Boga,...wpisany w Gwiazdę Dawida Krzyż, Ballada chasydzka o Nowym Roku, Marsz żywych, Święte dzieci, Teczki, Ballada o domu, Proboszcz Majdanka, Historia pewnego sumienia, Świat według błazna oraz najnowsze Niewygodny i Strażnik poranka. Jest laureatem wielu nagród na festiwalach w kraju i za granicą, m.in. Finalist 25

26 Certificate Award New York Festivals 2004, prestiżowych Fundacji Pol-Cul za twórczość filmową na rzecz tolerancji w 1998 r. i Nagrody Pojednania im bł. E. Kowcza za promocję dialogu międzyreligijnego i międzykulturowego w 2010 r. Spotkanie 6: Tworzenie i prowadzenie portali filmowych, 25.X., 9:30-10:30 Prowadzi: Waldemar Czechowski Reżyser dokumentalista, operator, producent. Absolwent PWSFTviT w Łodzi. Jest zaangażowany w projekty ekologiczne i kulturotwórcze. Założyciel portalu filmu dokumentalnego Procinema, prezes Fundacji na rzecz Niematerialnego Dziedzictwa Kultury w Polsce. Współtwórca koncepcji Obywatelskiej Telewizji Regionalnej w Łodzi. Laureat głównych nagród m.in.: Fundacji Kultury, Festiwalu Filmów Etnograficznych i Festiwalu Filmów Ekologicznych. Autor wielu filmów poświęconych dialogowi kultur i lokalności (m.in.: Dom, Gniazdo, Świątynia, Granice, My Cyganie, Tabor w Szwajcarii, Węgajty. Bliższa Ojczyzna, Strumiłło. Powroty do domu, Rozmowa z Kamieniem, Śladami Vincenza, Dolanji polskie serce w Tybecie). 26

27 Spotkanie 7: Inscenizacja w filmie dokumentalnym 25.X., 10:40-11:40 Prowadzi: Andrzej Jakimowski Scenarzysta, reżyser, producent, absolwent UW i WRiTV UŚ w Katowicach, członek Polskiej Akademii Filmowej, jeden z najwybitniejszych polskich twórców młodszego pokolenia (Imagine, Sztuczki, Zmruż oczy). Laureat m.in.: Złotych Lwów na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Fipresci w Bratysławie, Platinum Award na WorldFest Independent Film Festival w Huston, Brązowej Gęsi na Festival of European Films on Wheels w Kars, Złotego Prometeusza w Tbilisi, Nagrody Wartości Ludzkich na International Thessaloniki Film Festival, Europa Cinema dla Najlepszego Filmu Europejskiego w Wenecji, Nagród Specjalnych Jury (Mannheim-Heidelberg, Sao Paulo, Angers). Debiutował filmem Miasto Cieni w cyklu Małe Ojczyzny. Wszystkie jego filmy z tego cyklu (Dzyń, Dzyń, Wilcza 32) były nagradzane, w tym m.in. Nagrodą Fundacji Kultury, Główną Nagrodą na Międzynarodowym Festiwalu At Home w Krakowie, Grand Prix Małego Przeglądu Form Dokumentalnych w Szczecinie. 27

28 {POKAZY FILMOWE Sala kameralna Filharmonii Świętokrzyskiej 24 PAŹDZIERNIKA, CZWARTEK g. 16:10-17:00 Wiktora Zina trzeciego świata opisanie scen. i reż. Krystyna i Michał Bogusławscy zdj. Krzysztof Stawowczyk muz. Stanisław Syrewicz prod. AB Film Production dla TVP2, Intymny powrót do przeszłości znanego architekta, gawędziarza i popularyzatora zabytków. Poszukiwanie utraconego czasu, odnajdywanie ukrytych znaczeń rodzinnego domu. W Hrubieszowie powstaje nowa interpretacja teorii trzeciego świata Karla Poppera - koncepcja trzeciego świata według profesora Wiktora Zina. Ile góra ma lat Scen. i reż. Krystyna Bogusławska, Ryszard Jaworski, zdj. Ryszard Jaworski muz. Stanisław Syrewicz prod. AB Film Production dla TVP2, Dwoje ludzi sławi proste życie i tych, którzy byli na Roztoczu przed nimi: babczyne porzeczki i dziecięce zabawy, przyrodę i pejzaże, świat i tajemne siły kosmosu, które ten skraweczek Ziemi stworzyły. Słowa układane przez bohaterów, zdjęcia Ryszarda Jaworskiego i muzyka symfoniczna Stanisława Syrewicza wyczarowują obraz pełen miłości do swojego miejsca. 28

29 g. 17:30-18:50 Bracia tego samego Boga scen. i reż. G. Linkowski zdj. Igor Tratkowski, Dorota Nowakowska prod. TVP2, Niezwykła podróż do monastyru św. Cyryla i Metodego w Ujkowicach koło Przemyśla. Cyrylo-Metodiański wzór dla pracujących w nim mnichów stał się ekumeniczną drogą, na której najważniejszym celem jest znalezienie Boga. Każda dolina będzie podniesiona scen. i reż. Wojciech Majewski zdj. Henryk Kępa prod. Studio Filmowe Wizual dla TVP2, Poetycki dokument o miejscu u źródeł Wisły i Olzy, wśród surowej przyrody Beskidu Śląskiego. Opartą na tradycji wrażliwość i świadomość kulturową jego mieszkańców czeka nieuchronna konfrontacja z nadchodzącymi ze świata zmianami. Wilcza 32 scen. i reż. Andrzej Jakimowski zdj. Adam Bajerski TVP2, Mistrzowsko podpatrzone scenki rodzajowe na podwórzu i wnętrzach kamienicy w centrum Warszawy: w mieszkaniach, biurze poselskim, zakładzie kosmetycznym i agencji towarzyskiej. Dom przy ul. Wilczej jest jak jeden organizm, żyjący własnym, niepowtarzalnym rytmem. 29

30 g. 19:00-19:30 C-dur jest tonacją słońca scen. Michał Smolorz, reż. Wojciech Sarnowicz zdj. Marek Uhma prod. Antena Górnośląska dla TVP2, Wieś, w której mieszka 180. muzyków i śpiewaków. W każdą sobotę odbywa się tu wielkie sprzątanie przed wielkim koncertem. Sprawcą tych muzycznych zdarzeń w Naczęsławicach koło Kędzierzyna- Koźla jest proboszcz; ks. Jerzy Kowalik zorganizował w tej niewielkiej osadzie orkiestrę symfoniczną i chóry. 25 PAŹDZIERNIKA, PIĄTEK g. 15:30-16:50 Czytając Sienkiewicza na pustyni Negev scen. Michał Sobelman, reż. Krzysztof Bukowski zdj. Ryszard Jaworski prod. AB Film Production dla TVP2, Dzieciństwo spędził w Warszawie i w kibucu na pustyni Negev. W czasie wojny z Syrią był żołnierzem izraelskiej armii, pod ostrzałem krzyczał hura! na wieść o remisie polskich piłkarzy z Brytyjczykami na Wembley. Odpoczywa czytając Sienkiewicza. Alex Danzing wyrusza z izraelską młodzieżą na Wawel, żeby poznawać wspólną historię Polaków i Żydów. Tatarska Baśń scen. i reż. Waldemar Czechowski Angelika Uziębło zdj. Waldemar Czechowski, Piotr Zarębski prod. Marta Tv&Film dla TVP2, Za zasługi dla Rzeczypospolitej otrzymali ziemię na wschodnich rubieżach. Wbrew sienkiewiczowskim 30

31 stereotypom pozostawali wiernymi i walecznymi obywatelami. Zmitologizowana pamięć tatarskich korzeni przetrwała nie tylko w poezji Selima Chazbijewicza. Stanika Cyronia podróż do nieba scen. Michał Smolorz,reż. Wojciech Sarnowicz zdj. Mieczysław Chudzik Tomasz Szwedowski prod. Antena Górnośląska dla TVP2, Powstaniec śląski i jego żona Niemka do 1939 r. nikogo na Śląsku nie dziwiły takie m a ł ż e ń s t w a. Zaledwie kilka lat później urzędnicy niemieccy próbowali zmusić ją do rozwodu z Polaczkiem, a po 1945 r. polscy urzędnicy namawiali jego do rozwodu z tą Niemką. Przetrwali wierni sobie, swojemu miasteczku i hucie. g. 17:00-18:20 Podróż Erwina scen. i reż. Mirosława Sikorska zdj. Adam Sikora, muz. Lech Jankowski prod. TVP2, Górnik Erwin Sówka wychodzi z podziemi kopalni i wędruje ulicami katowickiego Nikisza, pośród familoków. W drodze spotyka sąsiadów: nagie kobiety o pełnych kształtach, dzieci w odświętnych ubraniach, mężczyzn ze śladami pyłu węglowego na twarzach. Są tacy, jakimi widzi ich Erwinmalarz. Surrealistyczna impresja o kolejach ludzkiego życia. 31

32 By nie zapomnieć mowy ojców scen. i reż. P. Zarębski, zdj. Piotr Zarębski prod. Marta Tv&Film dla TVP2, Bohaterem filmu jest gawędziarz kaszubski Józef Roszman, który poprzez swoje humorystyczne gadki propaguje język kaszubski, kaszubskie tradycje i zwyczaje. Źródło scen. i reż. J. Bogucki, zdj. Beata Bogucka prod. TVP2, Opowieść o przeprowadzce z Warszawy do otoczonej lasami chałupiny w Kalonce i trudach wrastania w miejsca odnalezione - pełne prostych dźwięków ludowej muzyki, miejscowych obyczajów i ginących rekwizytów. g. 18:30-19:30 Helwet znad Czarnej Hańczy scen. i reż. Ryszard Kaczyński zdj. Andrzej Adamczak, Ryszard Nowicki prod. Studio Filmowe Kalejdoskop dla TVP2, Filozof i listonosz z Zurychu - Thomas Netter urzeczony ekologiczną, rolniczą Polską osiedla się z rodziną nad Czarną Hańczą. Kupiony dom okazuje się dziurawą ruderą, ostra zima pojawia się niespodziewanie, a rabusie rozbijają mu głowę bejsbolowym kijem. Dla Netterów nowa ojczyzna jest jednak rajem. Świątynia scen. i reż. W. Czachowski, zdj. Piotr Goncerz prod. Art Vision Łódź dla TVP2, Niezwykły pomysł sejneńskiej Fundacji Pogranicze: Sztuk, Kultur, Narodów - dzieci na łące wykuwają gwoździe, robią witraże, wbijają w ziemię grube 32

33 pale i zawieszają na nich masywne drzwi. Polacy, Litwini, Białorusini, Ukraińcy, Cyganie i Żydzi - kilkuletni wysłannicy różnych narodów, wyznań i kultur wznoszą swoją świątynią na pograniczu Polski, Litwy i Rosji symboliczne centrum ekumenicznego świata. Krajobraz przed ciszą scen. i reż. K. Rzączyński, zdj. Jacek Knopp prod. TVP2, Impresja filmowa o dramacie opuszczenia swojego miejsca: niegdyś tętniących życiem Suchodołów, małej ojczyzny Polaków i Niemców. Z wysokości bocianiego gniazda, w którego sąsiedztwie ciągle ubywa dachówek, samica spogląda na okolicę. W rozpadających się murach pozostały ślady dawnego życia. W filmie nie pada ani jedno słowo. Pokaz na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego (ul. Żeromskiego 5, s.3) 24 października, czwartek g. 10:00-11:30 Książe i Pan scen. i reż. Ryszard Jaworski zdj. Ryszard Jaworski Studio Filmowe Autograf dla TVP2, Opowieść o przemijaniu i rekonstrukcji, odbudowie dawnego świata zamkniętego w murach zamku pszczyńskiego siedzibie rodu Hochbergów. Przeszłość i teraźniejszość stanowią tu jedność. 33

34 Nazywają nas Hołdy - bołdy scen. i reż. Dorota de Latour zdj. Piotr Augustynek prod. TVP2, Mieszkańcy okolicznych miejscowości mówili o nich Hołdy-bołdy ze względu na niezrozumiały język, którym się posługiwali. Ta niewielka społeczność potomków trzynastowiecznych imigrantów flamandzkich do dzisiaj zamieszkuje Wilamowice pomiędzy Bielsko-Białą a Oświęcimiem. Od kilkuset lat pielęgnują swoje tradycje. Półtora miasta scen. Grzegorz Linkowski reż. M. Kobzdej, zdj. Tomasz Rudziński prod. N-Vision dla TVP2, Było to miasto pół-żydowskie, pół-ukraińskie i półpolskie - pisano o nim, półtora miasta. O fenomenie Drohobycza opowiadają jego współcześni mieszkańcy: Michał Sniatyski - Ukrainiec, współtwórca drohobyckiego teatru, Adam Chłopek - Polak, nauczyciel ze starej, polskiej rodziny i Lonia Golberg - Żyd, wychowany na polskiej literaturze. 34

35 {Program Czwartek, 24 października 8:20-14:00 UJK, ul. Żeromskiego 5 spotkania warsztatowe, s.2 pokaz filmowy, s.3 8:20-9:20 Krzysztof Rzączyński: Bohater filmu dokumentalnego i reportażu 9:20-9:30 przerwa 9:30-10:30 Krystyna Mokrosińska: Etyka w dziennikarstwie 10:30-10:40 przerwa 10:40-11:40 Mirosław Chojecki: Niezależna produkcja dokumentalna 11:40-11:50 przerwa 11:50-12:50 Ryszard Jaworski: Sztuka operatorska współpraca realizatora z operatorem 12:50-13:00 przerwa 13:00-14:00 Grzegorz Linkowski: Projekty filmowe pozyskiwanie finansowania w regionach 10:00-11:30 Pokaz filmowy Książe i Pan scen., reż. i zdj. R. Jaworski, Studio filmowe Autograf dla TVP2, Nazywają nas Hołdy-bołdy scen. i reż. Dorota de Latour, zdj. Piotr Augustynek, prod. TVP2, Półtora miasta scen. G. Linkowski, reż. M. Kobzdej, zdj. T. Rudziński prod. N-Vision dla TVP2,

36 12:00-19:30 Filharmonia Świętokrzyska ul. Żeromskiego 12, Sala Kameralna 12:00-13:30 Panel dyskusyjny: Oddziały Regionalne TVP - misja w służbie małych ojczyzn 15:00-17:00 OTWARCIE 15:00-15:15 powitanie 15:15-16:00 Idea Małych Ojczyzn - wprowadzenie prof. Michała Bogusławskiego i Izabelli Cywińskiej 16:10-17:00 projekcja filmów Krystyny i Michała Bogusławskich: Wiktora Zina Trzeciego świata opisanie scen. i reż. Krystyna i Michał Bogusławscy, zdj. Krzysztof Stawowczyk, muz. Stanisław Syrewicz, prod. AB Film Production dla TVP2, Ile góra ma lat scen. i reż. Krystyna Bogusławska, Ryszard Jaworski, zdj. Ryszard Jaworski, muz. Stanisław Syrewicz, prod. AB Film Production dla TVP2, :00-17:30 przerwa 17:30-19:30 pokazy filmowe (otwarte dla publiczności), 17:30-18:50 Bracia tego samego Boga scen. i reż. G. Linkowski, zdj. Igor Tratkowski, Dorota Nowakowska, prod. TVP2, Każda dolina będzie podniesiona scen.i reż. Wojciech Majewski, zdj. Henryk Kępa, prod. Studio Filmowe Wizual dla TVP2, Wilcza 32 scen. i reż. Andrzej Jakimowski, zdj. Adam Bajerski, TVP2,

37 19:00-19:30 C-dur jest tonacją słońca scen. Michał Smolorz, reż. Wojciech Sarnowicz, zdj. Marek Uhma, prod. Antena Górnośląska dla TVP2, Piątek, 25 października 9:30-11:40 UJK, ul. Żeromskiego 5, s.3 - spotkania warsztatowe 09:30-10:30 Waldemar Czechowski: Tworzenie i prowadzenie portali filmowych. 10:30-10:40 przerwa 10:40-11:40 Andrzej Jakimowski: Inscenizacja w filmie dokumentalnym 12:00-19:30 Filharmonia Świętokrzyska, ul. Żeromskiego 12, Sala Kameralna 12:00-14:50 KONFERENCJA: Telewizja w regionie filmowy głos społeczności lokalnych 12:00-13:30 część 1 13:30-13:50 przerwa 13:50-14:50 część 2 15:30-19:30 pokazy filmowe (otwarte dla publiczności) 15: Czytając Sienkiewicza na pustyni Negev scen. Michał Sobelman, reż. Krzysztof Bukowski, zdj. Ryszard Jaworski, prod. AB Film Production dla TVP2, Tatarska Baśń scen. i reż. Waldemar Czechowski, Angelika Uziębło, zdj. Waldemar Czechowski, Piotr Zarębski, prod. Marta Tv&Film dla TVP2,

38 Stanika Cyronia podróż do nieba scen. Michał Smolorz, reż. Wojciech Sarnowicz, zdj. Mieczysław Chudzik, Tomasz Szwedowski, prod. Antena Górnośląska dla TVP2, :00-18:20 Podróż Erwina scen. i reż. Mirosława Sikorska, zdj. Adam Sikora, muz. Lech Jankowski, prod. TVP2, By nie zapomnieć mowy ojców scen. i reż. P. Zarębski, zdj. Piotr Zarębski, prod. Marta Tv&Film dla TVP2, Źródło scen. i reż. J. Bogucki, zdj. Beata Bogucka, prod. TVP2, :30-9:30 Helwet znad Czarnej Hańczy scen. i reż. Ryszard Kaczyński, zdj. Andrzej Adamczak, Ryszard Nowicki, prod. Studio Filmowe Kalejdoskop dla TVP2, Świątynia scen. i reż. W. Czechowski, zdj. Piotr Goncerz, prod. Art Vision Łódź dla TVP2, Krajobraz przed ciszą scen. i reż. K. Rzączyński. zdj. Jacek Knopp, prod. TVP2, W PRZESTRZENIACH WYSTAWIENNIECZYCH FILHARMONII CZYNNA BĘDZIE WYSTAWA FOTOGRAFICZNA MAŁE OJCZYZNY. 38

39

40 Organizatorzy: Rada Programowa TVP w Kielcach Organizatorzy wystawy: Współpraca: Patronat: Starosta Powiatu Kieleckiego Prezydent Miasta Kielce Patronat medialny: 40