PYTANIE 1. CZY PAŃSTWA ZDANIEM MIESZKAŃCY WSI SĄ CHĘTNI DO WSPÓLNYCH DZIAŁAŃ I PYTANIE 2. CZY ZNAJĄ PAŃSTWO JAKIEŚ ORGANIZACJE/INICJATYWY SPOŁECZNE W

Transkrypt

1 PYTANIE 1. CZY PAŃSTWA ZDANIEM MIESZKAŃCY WSI SĄ CHĘTNI DO WSPÓLNYCH DZIAŁAŃ I PYTANIE 2. CZY ZNAJĄ PAŃSTWO JAKIEŚ ORGANIZACJE/INICJATYWY SPOŁECZNE W PYTANIE 3. CZY UWAŻAJĄ PAŃSTWO, ŻE W PAŃSTWA OTOCZENIU DZIAŁA WYSTARCZAJĄCA PYTANIE 4. CZY SĄ PAŃSTWO CZŁONKAMI ORGANIZACJI SPOŁECZNEJ LUB UCZESTNICZĄ W PYTANIE 5. JAKIEGO TYPU DZIAŁANIA POWINNY BYĆ PAŃSTWA ZDANIEM PODEJMOWANE PYTANIE 6. JAKIEGO TYPU DZIAŁANIA SKIEROWANE DO MIESZKAŃCÓW POWINNA R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 2 Spis treści 1. CEL BADANIA METODA BADANIA, NARZĘDZIA BADAWCZE... 4 Raport z badania 3. DEFINICJA KAPITAŁU LUDZKIEGO NAJWAŻNIEJSZE UWARUNKOWANIA SPOŁECZNO - GOSPODARCZE ISTOTNE DLA ROZWOJU ZASOBÓW KAPITAŁU LUDZKIEGO STRUKTURA DEMOGRAFICZNA EDUKACJA KULTURA STRUKTURA GOSPODARKI BEZROBOCIE AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA IDENTYFIKACJA NAJWAŻNIEJSZYCH ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH ORAZ OSÓB, KTÓRYCH DZIAŁALNOŚĆ PRZYCZYNIA SIĘ DO TWORZENIA SPOŁECZNEGO DOBROSTANU WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO INICJATYW WYKRACZAJĄCYCH POZA NAJBLIŻSZĄ RODZINĘ OTOCZENIU SWOJEGO MIEJSCA ZAMIESZKANIA LICZBA ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH INICJATYWACH SPOŁECZNYCH W OTOCZENIU SWOJEGO MIEJSCA ZAMIESZKANIA PRZEZ MIESZKAŃCÓW PODEJMOWAĆ GMINA/LGD I KTÓRE SĄ PAŃSTWA ZDANIEM NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI DOTYCZĄCE ZASOBÓW KAPITAŁU LUDZKIEGO NA OBSZARZE OBJĘTYM LSR ZŁOTA ZIEMIA... 31

2 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 3 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a INICJATYWA MIESZKAŃCÓW ORGANIZACJE SPOŁECZNE INNE POTRZEBY W ZAKRESIE POMNAŻANIA KAPITAŁU LUDZKIEGO32 8. INWENTARYZACJA ZASOBÓW HISTORYCZNO-KULTUROWYCH INWENTARYZACJA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ISTNIEJĄCE OBSZARY CHRONIONE Rezerwat przyrody Kokorycz Rezerwat przyrody Dębina PROPONOWANE OBSZARY CHRONIONE INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ SZLAKI TURYSTYCZNE ISTNIEJĄCE SZLAKI TURYSTYKI PIESZEJ ISTNIEJĄCE TRASY ROWEROWE ŚCIEŻKI EDUKACYJNE BAZA NOCLEGOWA BAZA GASTRONOMICZNA MIEJSCA POSTOJU I ODPOCZYNKU INNE PODSUMOWANIE WNIOSKI Cel badania Badanie zlecono w celu oceny zasobów kapitału ludzkiego oraz oceny skuteczności działań podejmowanych w społecznościach wiejskich zmierzających do budowania społeczeństwa obywatelskiego. Ma ono odpowiedzieć na pytanie w jakim stopniu został zrealizowany cel szczegółowy Lokalnej Strategii Rozwoju Zintegrowane, aktywne i edukujące się społeczeństwo wiejskie, a przez to cel ogólny LSR Rozwój potencjału ludzkiego i społeczeństwa obywatelskiego. Inwentaryzacja zasobów turystycznych ma na celu szczegółowe rozpoznanie najcenniejszych zasobów obszaru, które mogą być wykorzystane do promocji LGD i rozwoju turystyki na terenie obszaru objętego Lokalną Strategią Działania. Badanie w zakresie identyfikacji zasobów kapitału ludzkiego ma posłużyć do sformułowania wniosków istotnych dla przyszłego rozwoju przebadanych społeczności. Opracowanie inwentaryzacji zasobów turystycznych pozwoli na zaznajomienie turystów z walorami turystycznymi i przyrodniczymi obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju oraz produktami turystycznymi oferowanymi przez Lokalną Grupę Działania Złota Ziemia. 2. Metoda badania, narzędzia badawcze Badanie w części dotyczącej identyfikacji podstawowych zasobów kapitału ludzkiego przeprowadzono metodami: statystyczną - polegającą na analizie informacji udostępnianych przez Główny Urząd Statystyczny, urzędy gmin, Lokalną Grupę Działania Złota Ziemia oraz inne organizacje działające na obszarze objętym LSR; ankietową - polegającą na badaniu ankietowym mieszkańców badanego obszaru; wywiadu - polegającą na przeprowadzeniu indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) z osobami zaangażowanymi w działalność społeczną na obszarze badania. Narzędziami badawczymi w tej części badania będą: kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. W części dotyczącej inwentaryzacji zasobów turystycznych badanie będzie polegało na: zgromadzeniu i analizie materiałów zastanych (Desk Research) - różnego typu opracowań charakteryzujących zasoby LGD; zebraniu informacji z urzędów gmin, od wojewódzkiego konserwatora zabytków i konserwatora przyrody, organizacji turystycznych, lokalnych organizacji pozarządowych i hobbystów; pracach terenowych (rozpoznanie i lokalizacja zasobów, dokumentacja fotograficzna).

3 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 5 4 Podczas opracowywania LSR korzystano z danych demograficznych z 2006 roku R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 6 3. Definicja kapitału ludzkiego Istnieje wiele definicji kapitału ludzkiego. Znaczenie tego pojęcia jest bardzo szerokie i wielowymiarowe, a różne podejścia zaczerpnięte są z wielu dyscyplin nauk społecznych, ekonomicznych, socjologicznych, humanistycznych, a nawet technicznych 1. Zarówno teoretycy, jak i praktycy zmuszeni są do określania pojęcia kapitał ludzki wyłącznie na potrzeby własnych badań i analiz 2. Jedna z szerszych definicji jaką zaproponowała Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) mówi, że kapitał ludzki to wiedza, umiejętności, zdolności oraz inne właściwe jednostce atrybuty ułatwiające tworzenie osobistego, społecznego oraz ekonomicznego dobrostanu 3. Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja najważniejszych zasobów kapitału ludzkiego rozumianego jako zasoby organizacyjne społeczeństwa, a dokładniej organizacje społeczne oraz osoby prywatne, których działalność przyczynia się do tworzenia społecznego dobrostanu. Dlatego aspekty kapitału ludzkiego takie jak demografia, edukacja, rynek pracy, czy kultura zostały wzięte pod uwagę jedynie w części statystycznej badania, natomiast część ankietowa oraz wywiad skupia się na uwarunkowaniach związanych z rozwojem społeczeństwa obywatelskiego. Porównanie liczby ludności LGD Złota Ziemia w 2006 i 2013 roku. Gmina Ludność w 2006 r. Ludność w 2013r. Różnica absolutna Grodków Kamiennik Pakosławice Skoroszyce Złota Ziemia Źródło: GUS, Bank Danych Regionalnych Według stanu na koniec 2013 roku ludność w wieku produkcyjnym stanowiła 64,88 %, ludność w wieku przedprodukcyjnym 18,46 %, a ludność w wieku poprodukcyjnym 16,66 % potencjału demograficznego badanego obszaru. W porównaniu do roku 2006, obserwuje się spadek ludności w wieku przedprodukcyjnym, przy jednoczesnym zwiększeniu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym, co wpływa na kształtowanie się struktury ekonomicznej ludności regionu. Jest to efekt starzenia się społeczeństwa. Mikroregion Złota Ziemia wypada mimo tej sytuacji korzystnie na tle województwa opolskiego oraz Polski. Zasoby ludności w wieku przedprodukcyjnym są tu o ponad 2% większe, a zasoby ludności w wieku poprodukcyjnym o ponad 2% mniejsze od średniej dla województwa. 4. Najważniejsze uwarunkowania społeczno - gospodarcze istotne dla rozwoju zasobów kapitału ludzkiego Ludność obszaru objętego LSR Złota Ziemia w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym na tle województwa i kraju w latach 2006 i Struktura demograficzna Na obszarze objętym LSR wg stanu na koniec 2013 roku zameldowanych było mieszkańców. Od do 2013 roku utrzymywały się negatywne tendencje w tym zakresie - liczba mieszkańców zmalała o 2%, co wynika zarówno z ujemnego przyrostu naturalnego jak również migracji wewnętrznej i zagranicznej. Największy spadek zaobserwować można w gminach Kamiennik i Pakosławice, gdzie liczba ludności zmalała o 4,1%. Najlepiej pod tym względem prezentuje się gmina Grodków gdzie spadek liczby ludności w badanym okresie wyniósł 0,7%, co ma związek z mniejszą migracją na tym terenie. Źródło: GUS, Bank Danych Regionalnych 1 Samul Joanna, 2013, Defnicje kapitału ludzkiego w ujęciu porównawczym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach nr 96, s tamże, s The Well-being of Nations. The Role of Human and Social Capital, OECD Edukacja Jednym z najważniejszych uwarunkowań wzrostu kapitału ludzkiego jest edukacja. Wpływa ona bezpośrednio na poziom wiedzy i umiejętności mieszkańców oraz wpływa na rozwój ich zdolności (wiedza, umiejętności i zdolności to atrybuty wymienione w definicji kapitału społecznego).

4 5 GUS 2013 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 7 6 źródło: Kuratorium Oświaty w Opolu, Opolski Urząd Wojewódzki, GZSziP Grodków, R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 8 Wykaz szkół i placówek gmin LGD Złota Ziemia (stan na r.) Źródło: Kuratorium Oświaty w Opolu 2013 Nazwa Placówki typ Organ prowadzący Gmina Miejscowość Ulica Nr Lp domu 1 Szkoła Podstawowa w Gałązczycach Szkoła podstawowa Stowarzyszenie Rozwoju Grodków Gałązczyce Gałązczyce 78 Wsi "Szkoła w Gałązczycach 2 Przedszkole w Gałązczycach Przedszkole Stowarzyszenie Rozwoju Grodków Gałązczyce Gałązczyce 78 Wsi "Szkoła w Gałązczycach" 3 Publiczna Szkoła Podstawowa w Gnojnej Przedszkole Gmina Grodków Gnojna Publiczna Szkoła Podstawowa w Gnojnej Szkoła podstawowa Gmina Grodków Gnojna Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 3 w Przedszkole Gmina Grodków Grodków Gustawa 2 Grodkowie Morcinka 6 Przedszkole Publiczne Nr 2 Przedszkole Gmina Grodków Grodków Kościuszki 4 7 Gimnazjum Publiczne Nr 2 w Grodkowie Gimnazjum Gmina Grodków Grodków Mickiewicza 10 8 Gimnazjum Publiczne Nr 1 w Grodkowie Gimnazjum Gmina Grodków Grodków Powstańców 24 Śląskich 9 Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 3 w Szkoła podstawowa Gmina Grodków Grodków Gustawa 2 Grodkowie Morcinka 10 Technikum Uzupełniające Nr 2 Dla Technikum uzupełniające dla absolwentów Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Dorosłych zasadniczych szkół zawodowych Ząbkowska, Jolanta Pietruk, Krzysztof Ząbkowski 11 Liceum Profilowane Dla Dorosłych Liceum profilowane Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Ząbkowska, Jolanta Pietruk, Krzysztof Ząbkowski 12 II Uzupełniające Liceum Liceum ogólnokształcące uzupełniające dla Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Ogólnokształcące Dla Dorosłych absolwentów zasadniczych szkół Ząbkowska, Jolanta zawodowych Pietruk, Krzysztof Na obszarze LGD Złota Ziemia mieszka 5503 dzieci (do wieku gimnazjalnego czyli do 15 lat). Dzieci objęte obowiązkiem edukacji w szkole podstawowej stanowią największy odsetek tej grupy. Procentowy udział poszczególnych grup wiekowych w poszczególnych gminach jest podobny. Ludność w gminach LGD Złota Ziemia według edukacyjnych grup wieku w 2012r. 5 Gmina 0 2 lata 3 6 lat 7 12 lat lat Grodków Kamiennik Pakosławice Skoroszyce Złota Ziemia Liczba dzieci w roku szkolnym 2012/2013 Gmina Dzieci przebywające Dzieci w placówkach Uczniowie szkół Uczniowie szkół w żłobkach/klubach wychowania podstawowych gimnazjalnych dziecięcych przedszkolnego, w tym w przedszkolach Grodków Kamiennik Pakosławice Skoroszyce Złota Ziemia Na obszarze objętym LSR LGD Złota ziemia funkcjonuje 71 szkół i placówek oświatowych, w których znajduje się 6 : 20 przedszkoli w tym 3 obiekty niepubliczne; 18 szkół podstawowych w tym jedna niepubliczna; 8 szkół gimnazjalnych w tym jedna niepubliczna; 19 szkół ponadgimnazjalnych (liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, szkoły zawodowe) w tym 9 jednostek niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Na terenie badanych gmin w roku szkolnym 2012/2013 funkcjonował jeden klub dziecięcy oraz jedno przedszkole z oddziałem żłobkowym, zajmujące się opieką nad najmniejszymi dziećmi 7. Obie jednostki zlokalizowane są w gminie Grodków. Od 24 marca 2014r. w Grodkowie funkcjonuje żłobek niepubliczny

5 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 9 Ząbkowski 13 Gimnazjum Dla Dorosłych Gimnazjum Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Ząbkowska, Jolanta Pietruk, Krzysztof Ząbkowski 14 Liceum Ogólnokształcące Dla Dorosłych Liceum ogólnokształcące Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Ząbkowska, Jolanta Pietruk, Krzysztof Ząbkowski 15 Szkoła Policealna Nr 2 Dla Dorosłych Szkoła policealna (ponadgimnazjalna) Osoba fizyczna Ewa Grodków Grodków Krakowska 31K Ząbkowska, Jolanta Pietruk, Krzysztof Ząbkowski 16 Niepubliczne Przedszkole,,Puchatek" Przedszkole Osoba Fizyczna BADENT- Grodków Grodków Wrocławska 59E Renata Badowska 17 Technikum Zawodowe Uzupełniające Nr Technikum uzupełniające dla absolwentów Osoba Fizyczna Jan Grodków Grodków Warszawska 42 3 Dla Dorsłych w Grodkowie zasadniczych szkół zawodowych Żołyński 18 Iii Uzupełnijące Liceumogólnokształcące Liceum ogólnokształcące uzupełniające dla Osoba Fizyczna Jan Grodków Grodków Warszawska 42 Dla Dorosłych w Grodkowie absolwentów zasadniczych szkół Żołyński zawodowych 19 Niepubliczna Szkoła Policealna Dla Szkoła policealna (ponadgimnazjalna) Osoba Fizyczna Jan Grodków Grodków Warszawska 42 Dorosłych w Grodkowie Żołyński 20 Liceum Ogólnokształcące Dla Dorosłych Liceum ogólnokształcące Osoba Fizyczna Jan Grodków Grodków Warszawska 42 w Grodkowie Żołyński 21 Europejskie Centrum Edukacji I Niepubliczna placówka kształcenia Osoba Fizyczna Jan Grodków Grodków Warszawska 42 Informacji Naukowej w Grodkowie ustawicznego i praktycznego Żołyński 22 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Poradnia psychologiczno-pedagogiczna Powiat ziemski Grodków Grodków Kasztanowa 3 23 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego 24 Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy 25 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego Zespół szkół i placówek oświatowych Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 31 Technikum Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 R a p o r t z b a d a n i a o b s za r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Zespół Szkół Rolniczych Centrum Liceum profilowane Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Kształcenia Praktycznego 27 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Technikum uzupełniające dla absolwentów Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Kształcenia Praktycznego zasadniczych szkół zawodowych 28 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Szkoła policealna (ponadgimnazjalna) Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Kształcenia Praktycznego 29 Specjalny Ośrodek Szkolno- Szkoła specjalna przysposabiająca do pracy Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 31 Wychowawczy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z więcej niż jedną niepełnosprawnością 30 Specjalny Ośrodek Szkolno- Zasadnicza szkoła zawodowa Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 31 Wychowawczy 31 Specjalny Ośrodek Szkolno- Gimnazjum Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 31 Wychowawczy 32 Specjalny Ośrodek Szkolno- Szkoła podstawowa Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 31 Wychowawczy 33 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Zasadnicza szkoła zawodowa Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Kształcenia Praktycznego 34 Zespół Szkół Rolniczych Centrum Technikum Powiat ziemski Grodków Grodków Krakowska 20 Kształcenia Praktycznego 35 Liceum Ogólnokształcące w Grodkowie Liceum ogólnokształcące Powiat ziemski Grodków Grodków Sienkiewicza Publiczny Zespół Szkół w Jędrzejowie Przedszkole Gmina Grodków Jędrzejów Publiczny Zespół Szkół w Jędrzejowie Gimnazjum Gmina Grodków Jędrzejów Publiczny Zespół Szkół w Jędrzejowie Szkoła podstawowa Gmina Grodków Jędrzejów Publiczna Szkoła Podstawowa Im. Marii Konopnickiej w Kolnicy 40 Publiczna Szkoła Podstawowa Im. Marii Konopnickiej w Kolnicy Przedszkole Gmina Grodków Kolnica Szkoła podstawowa Gmina Grodków Kolnica - 105

6 R a p o r t z b a d a n i a o b s za r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Publiczne Przedszkole w Kopicach Przedszkole Gmina Grodków Kopice 32a 42 Publiczna Szkoła Podstawowa w Szkoła podstawowa Gmina Grodków Kopice Kopice 32 Kopicach 43 Publiczna Szkoła Podstawowa Lipowa Przedszkole Gmina Grodków Lipowa Publiczna Szkoła Podstawowa Lipowa Szkoła podstawowa Gmina Grodków Lipowa Dom Dziecka Publiczna placówka opiekuńczowychowawcza w systemie pomocy Powiat ziemski Grodków Strzegów 35 społecznej 46 Przedszkole Publiczne Przedszkole Gmina Grodków Wierzbnik 47 Zespoł Szkół Ogólnokształcących w Kamienniku 48 Zespoł Szkół Ogólnokształcących w Kamienniku 49 Zespoł Szkół Ogólnokształcących w Kamienniku 50 Zespoł Szkół Ogólnokształcących w Kamienniku 51 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Karłowicach Wielkich 52 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Karłowicach Wielkich 53 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Karłowicach Wielkich 54 Zespół Szkolno-Przedszkolny Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Wsi Lipniki 55 Zespół Szkolno-Przedszkolny Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Wsi Lipniki Przedszkole Gmina Kamiennik Kamiennik 1 Maja 50 Przedszkole Gmina Kamiennik Kamiennik 1 Maja 63 Gimnazjum Gmina Kamiennik Kamiennik 1 Maja 28 Szkoła podstawowa Gmina Kamiennik Kamiennik 1 Maja 28 Przedszkole Gmina Kamiennik Karłowice 52 Wielkie Zespół szkół i placówek oświatowych Gmina Kamiennik Karłowice 52 Wielkie Szkoła podstawowa Gmina Kamiennik Karłowice 52 Wielkie Przedszkole Stowarzyszenie Na Rzecz Kamiennik Lipniki Rozwoju Wsi Lipniki Szkoła podstawowa Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Lipniki Kamiennik Lipniki R a p o r t z b a d a n i a o b s za r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Zespół Szkolno - Przedszkolny w Przedszkole Gmina Pakosławice Goszowice - 2 Goszowicach 57 Zespół Szkolno - Przedszkolny w Szkoła podstawowa Gmina Pakosławice Goszowice - 5 Goszowicach 58 Publiczna Szkoła Podstawowa SPSK w Szkoła podstawowa Stowarzyszenie Przyjaciół Pakosławice Nowaki 45 Nowakach Szkół Katolickich 59 Przedszkole Stowarzyszenia Przyjaciół Przedszkole towarzyszenie Przyjaciół Pakosławice Nowaki 45 Szkół Katolickich w Nowakach Szkół Katolickich 60 Zespół Szkół w Prusinowicach Gimnazjum Gmina Pakosławice Pakosławice - 2a 61 Zespół Szkół w Prusinowicach Przedszkole Gmina Pakosławice Prusinowice Szkolna 9 62 Zespół Szkół w Prusinowicach Szkoła podstawowa Gmina Pakosławice Prusinowice Szkolna 9 63 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Przedszkole Gmina Skoroszyce Chróścina Szkolna 3 Chróścinie 64 Zespół Szkolno-Przedszkolny w Szkoła podstawowa Gmina Skoroszyce Chróścina Szkolna 3 Chróścinie 65 Szkoła Podstawowa z Oddziałem Przedszkole Gmina Skoroszyce Makowice 61 Przedszkolnym w Makowicach 66 Szkoła Podstawowa z Oddziałem Szkoła podstawowa Gmina Skoroszyce Makowice 61 Przedszkolnym w Makowicach 67 Zespół Szkolno - Przedszkolny w Sidzinie Przedszkole Gmina Skoroszyce Sidzina Radziechowska Zespół Szkolno - Przedszkolny w Sidzinie Szkoła podstawowa Gmina Skoroszyce Sidzina Radziechowska 3 69 Zespół Szkół w Skoroszycach Przedszkole Gmina Skoroszyce Skoroszyce Powstańców Śląskich 70 Zespół Szkół w Skoroszycach Szkoła podstawowa Gmina Skoroszyce Skoroszyce Braterstwa Broni 71 Zespół Szkół w Skoroszycach Gimnazjum Gmina Skoroszyce Skoroszyce Braterstwa Broni

7 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 13 9 GUS GUS 2012 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Kultura Na terenach gmin należących do obszaru objętego LSR Złota Ziemia zlokalizowanych jest 12 bibliotek i filii bibliotecznych 9. W gminie Grodków funkcjonuje 5 bibliotek, w Kamienniku 3, Pakosławicach 3 i Skoroszycach 1. Region wypada bardzo korzystnie na tle województwa pod względem ilości mieszkańców przypadających na 1 placówkę biblioteczną i ilości wypożyczanych księgozbiorów na jednego mieszkańca. Najwięcej wypożyczanych książek w bibliotekach zanotowano w Pakosławicach, gdzie w 2012 jeden czytelnik wypożyczał średnio 22,5 pozycji. Najmniejszym współczynnikiem wypożyczania księgozbioru na jednego czytelnika wykazał się Kamiennik. Jednak w gminie ten w 2012 roku zanotowano największą ilość czytelników, bo aż 211 na 1000 mieszkańców. Najmniejsza ilość czytelników korzysta z biblioteki w Skoroszycach 32 czytelników przypada tutaj na 1000 mieszkańców. Biblioteki i czytelnictwo w gminach LGD Złota Ziemia w roku 2012 Na obszarze LGD Złota Ziemia funkcjonują 4 publiczne ośrodki kulturalne (domy, ośrodki kultury) 10. Zlokalizowane są po jednym w gminach Grodków, Kamiennik, Pakosławice i Skoroszyce. Obiekty te zajmują się głównie organizowaniem różnego rodzaju imprez, wspieraniem lokalnych zespołów artystycznych, klubów i kół oraz organizacją kursów rozwijających zainteresowania. W zasobach GUS nie odnaleziono danych dotyczących Ośrodka Kultury w Pakosławicach, dlatego poniższe tabele zawierają informacje o pozostałych gminach. Działalność publicznych obiektów kulturalnych w 2012r. Gmina Imprezy Koła/kluby Zespoły artystyczne Kursy ilość uczestnicy ilość uczestnicy ilość uczestnicy ilość uczestnicy Grodków Kamiennik Skoroszyce Razem Żródło: US 2012 Rodzaje imprez organizowanych przez obiekty kulturalne w 2012r. Imprezy Występy Występy Prelekcje, turystyczne zespołów i Gmina Wystawy zespołów Dyskoteki spotkania i sportowo Konkursy inne artystów amatorskich wykłady zawodowych rekreacyjne Grodków Kamiennik Skoroszyce Razem Źródło: GUS 2012 W 2013r. w omawianych obiektach ponadto przeprowadzono kursy gry na instrumentach i kurs tańca (gmina Grodków) oraz kurs plastyczny i 3 kursy wiedzy praktycznej (gmina Kamiennik). Ponadto czynnie działają następujące kluby i koła:

8 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 15 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 16 Koło taneczne w Skoroszycach; Koło informatyczne w Kamienniku i Skoroszycach; Koło fotograficzne/filmowe w Grodkowie; Klub seniora w Grodkowie; Dyskusyjny klub filmowy w Grodkowie. Z innych obiektów kulturalnych jakie występują na obszarze LGD Złota Ziemia wymienić jeszcze można kino działające w Grodkowie. Także w Grodkowie w 2013r. zorganizowano dwie spośród 22 w województwie masowych imprez artystyczno rozrywkowych, w których uczestniczyło 1000 osób Struktura gospodarki Na obszarze LGD Złota Ziemia zarejestrowanych jest 2722 podmiotów gospodarki narodowej. Wskaźniki liczby podmiotów gospodarki narodowej w odniesieniu do liczby mieszkańców gmin w roku 2012 Jednostka terytorialna podmioty wpisane do osoby fizyczne podmioty na 1000 rejestru REGON na 10 prowadzące działalność mieszkańców w wieku tys. ludności gospodarczą na 100 produkcyjnym osób w wieku produkcyjnym OPOLSKIE ,9 150,1 Grodków 832 9,8 128,9 Kamiennik 652 7,5 100,5 Pakosławice 868 9,6 128,2 Skoroszyce 698 7,8 106,8 Źródło: GUS 2012 Podmioty gospodarki narodowej według rodzajów działalności na badanym obszarze w 2013r. Źródło: GUS 2013 Na tle województwa opolskiego, gminy badanego mikroregionu wypadają niekorzystnie pod kątem ilości podmiotów wpisanych do REGON przypadających na 10 tys. ludności. Wskaźnik ten najniższy jest w gminie Skoroszyce. Podobnie sytuacja wygląda w innych wskaźnikach dotyczących liczby podmiotów zarejestrowanych w REGON. 1 1 GUS 2013 Jednostki zarejestrowane wg sekcji i działów PKD - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, stan na 2013 rok LGD Złota Sekcje PKD Grodków Kamiennik Pakosławice Skoroszyce Ziemia A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo, rybactwo B. Górnictwo i wydobywanie C. Przetwórstwo przemysłowe D. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną E. Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadmi F. Budownictwo G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów H. Transport i gospodarka magazynowa I. zakwaterowanie i gastronomia J. Informacja i komunikacja K. Finanse i ubezpieczenia L. obsługą rynku nieruchomość M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna N. Usługi administrowania i działalność wspierającą O. Administracja publiczna P. Edukacja Q. Opieka zdrowotna i pomoc

9 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 17 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 18 społeczna R. kultura, rozrywka i rekreacja S,T,U, Pozostała działalność usługowa Najlepiej rozwijającym się sektorem gospodarki na badanym obszarze jest, poza handlem hurtowym i detalicznym, budownictwo. W poszczególnych gminach sytuacja jest zróżnicowana. W Grodkowie dominuje handel i budownictwo. W gminie Kamiennik w głównych kierunkach gospodarki, zaraz po handlu i budownictwie, należy wskazać na rolnictwo i leśnictwo. W Pakosławicach na równi z handlem rozwija się przemysł przetwórczy i budownictwo. Natomiast w gminie Skoroszyce sekcja handlu hurtowego i detalicznego wraz z budownictwem zdecydowanie przeważają nad rozwojem innych gałęzi gospodarki Bezrobocie Znaczącym wskaźnikiem oceny aktywności społeczeństwa na rynku lokalnym, ale także regionalnym i globalnym, jest poziom bezrobocia. Bezrobocie na obszarze objętym LSR LGD Złota Ziemia systematycznie sie obniża. Mimo iż nadal jest ono wyższe niż w województwie opolskim, to zaobserwować można znaczne jego obniżenie (w udziale osób bezrobotnych w grupie produkcyjnej). Najwyższy procent bezrobotnych mieszkańców pozostaje w gminie Grodków. W gminie tej zaobserwować można najmniejszy spadek bezrobocia względem roku było o 30,8% mniej niż w roku Mimo utrzymującej się od kilku lat w województwie proporcji znacznie większej liczby bezrobotnych kobiet niż mężczyzn, na badanym obszarze liczba zarejestrowanych kobiet i mężczyzn jest na zbliżonym poziomie. Analizując poszczególne gminy, największy udział bezrobotnych kobiet w ogólnej liczbie ludności wieku produkcyjnego pozostaje w gminie Grodków. Natomiast największy procent bezrobotnych mężczyzn jest w gminach Kamiennik i Pakosławice. Zarejestrowani bezrobotni według płci w roku 2006 i 2013 ogółem mężczyźni kobiety OPOLSKIE Grodków Kamiennik Pakosławice Skoroszyce LGD Złota Ziemia Źródło: GUS 2013 Udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w gminach objętych LSR LGD Złota Ziemia według płci w roku 2012 Udział zarejestrowanych bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w gminach LGD Złota Ziemia i województwie opolskim w latach 2006 i Źródło: GUS 2012 Źródło: GUS 2012 W 2013 roku ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych była niższa aż o 20,7% względem roku Najbardziej wzrosło zatrudnienie kobiet. Zarejestrowanych bezrobotnych kobiet w 2013 roku Na poprawę sytuacji na rynku pracy miała także wpływ duża liczba ofert pracy, jakie wpływały do powiatowych urzędów pracy obejmujących zasięgiem działania badane gminy 12. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Nysie w latach 2011 i 2012 odnotowano największą ilość zgłoszonych ofert pracy, zaraz po m. Opolu, wśród wszystkich Powiatowych Urzędów Pracy. W 2011r. było to 4812 ofert, natomiast w Powiatowy Urząd Pracy w Brzegu w roku 2011 udostępnił 2054 ofert, natomiast w roku W całym województwie opolskim ofert pracy oferowanych przez powiatowe urzędy pracy było w 2011r , w 2012r Analiza sytuacji na rynku pracy województwa opolskiego w 2012 roku, Zarząd Województwa Opolskiego 2013

10 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 19 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Aktywność obywatelska Podstawowym miernikiem aktywności obywatelskiej jest udział w wyborach. Ludność zamieszkująca obszar objęty LSR LGD Złota ziemia nie przejawia znaczącej aktywności obywatelskiej jeśli chodzi o udział w głosowaniach wyborczych. Na przestrzeni kilku ostatnich lat można zaobserwować niewielki spadek frekwencji wyborczej, zarówno w województwie jak i w badanych gminach. Inna sytuacja jest tylko w gminie Pakosławice, gdzie wyraźnie widać wzrost aktywności obywatelskiej mieszkańców, co przekłada się na wzrastającą frekwencję wyborczą. W wyborach prezydenckich w roku 2010, oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku, frekwencja w gminie Pakosławice była wyższa niż w województwie. Najsłabsza aktywność wyborczą wykazują mieszkańcy gminy Skoroszyce. Jedynie w ostatnich wyborach w 2014r. zanotowano niewielki wzrost frekwencji wyborczej. Frekwencja wyborcza na przestrzeni lat Identyfikacja najważniejszych organizacji społecznych oraz osób, których działalność przyczynia się do tworzenia społecznego dobrostanu. W trakcie badania źródła informacji dotyczących zasobów organizacyjnych społeczeństwa podzielono na kilka kategorii. Największym źródłem informacji była baza organizacji pozarządowych portalu internetowego ngo.pl. Pozyskano z niej informacje o 85 organizacjach mających siedzibę na badanym obszarze, zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Drugim co do wielkości źródłem były informacje uzyskane w wywiadach, między innymi dotyczących materiałów zgromadzonych przez Biuro LGD Złota Ziemia. W ten sposób zgromadzono informacje o 71 organizacjach i osobach. Kolejnym źródłem informacji była ankieta przeprowadzona wśród mieszkańców. Dzięki ankiecie pozyskano dane dotyczące 42 organizacji i osób. Dane zostały uzupełnione o informacje ze stron internetowych poszczególnych sołectw. Łącznie zgromadzono dane o 205 podmiotach i osobach prowadzących działalność społeczną na badanym terenie. Ze względu na formę działalności organizacje i osoby zostały podzielone na kilka kategorii: zarejestrowane organizacje pozarządowe (inne niż sportowe i strażackie) 34 szt., organizacje sportowe 35 szt., organizacje strażackie 28 szt., Koła gospodyń wiejskich 31 szt., twórcy 33 osób, liderzy 14 osób, inne organizacje i osoby nie należące do wcześniej wymienionych kategorii (np. zespoły, orkiestry, pasjonaci) 30 osób i podmiotów. Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza 2014 Innym miernikiem aktywności obywatelskiej jest kształtowanie się wskaźnika ilości organizacji społecznych przypadających na mieszkańca. Pod tym względem gminy Grodków i Pakosławice utrzymują poziom charakterystyczny dla całego województwa opolskiego, gmina Kamiennik znacznie go przekracza, natomiast na terenie gminy Skoroszyce wskaźnik kształtuje się znacznie poniżej średniej wojewódzkiej. Zgromadzone informacje zostały zebrane w bazie danych z możliwością sortowania wg następujących parametrów: gmina, sołectwo, źródło danych, forma działalności i rok utworzenia (tylko dla KRS). W 22 sołectwach badanie nie wykazało istnienia organizacji społecznych (nie licząc rad sołeckich i rad parafialnych). Miejscowości te zostały zakreślone kolorem szarym. Zestawienie liczby podmiotów społecznych w podziale na formę działania w podziale na poszczególne gminy Wskaźnik ilości zarejestrowanych organizacji społecznych przypadających na 10 tys. mieszkańców w poszczególnych gminach fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców OPOLSKIE 29 Grodków 27 Kamiennik 49 Pakosławice 30 Skoroszyce 17 Źródło: GUS 2012

11 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 21 Stowarzyszenie Rozwoju Wsi "Szkoła w Grodkowskie Stowarzyszenie Pomocy dla Chrześcijańskie Stowarzyszenie Młodych Uczniowski Klub Sportowy "Jedynka " przy Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich Gminy Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Terenowe Koło Związku Sybiraków w Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne Zespół śpiewaczy "Jeszkotlanki" Koła Gospodyń Wiejskich Grodkowskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych i Ich Przyjaciół w Stowarzyszenie na rzecz Dzieci Ludowe Zespoły Sportowe Kopice Skorpion II Zespół wokalny Stowarzyszenia Kobiet Wsi Kopice R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 22 Zestawienie zebranych w trakcie badania informacji (szarymi polami zaznaczono sołectwa, w których badanie nie wykazało działających organizacji społecznych, data dostępna tylko dla podmiotów zarejestrowanych w KRS) ROK GMINA SOŁECTWO ŹRÓDŁO FORMA NAZWA ZAŁ. Grodków Bąków KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Bąkowie 1994 Grodków Bąków internet sport Ludowy Zespół Sportowy Grodków Bogdanów Grodków Gałązczyce KRS org. poz. Gałązczycach" 2009 Grodków Gałązczyce KRS sport Ludowy Zespół Sportowy w Gałązczycach 2007 Grodków Gierów Grodków Głębocko KRS org. poz. Stowarzyszenie Miłośników Głębocka 2007 Grodków Głębocko internet inne Skansen Państwa Drozd Grodków Głębocko inne inne Zespół śpiewaczy "Kokorycz" Grodków Głębocko internet inne Program Odnowy Wsi Grodków Głębocko inne twórca Franciszka Drozd Grodków Gnojna KRS sport Ludowy Zespół Sportowy Gnojna 2007 Grodków Gnojna inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Gnojna KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Gnojnej 1999 Gola Grodków Grodkowska Grodków Grodków KRS sport Uczniowski Klub Sportowy "Olimp" 1972 Grodków Grodków inne twórca Irena Niedopytalska Grodków Grodków inne lider Barbara Maślanka Grodków Grodków inne lider Kazimiera Zawadzka Grodków Grodków inne lider Sylwester Łuszczyna Grodków Grodków inne twórca Czesława Łachut Grodków Grodków KRS org. poz. Stowarzyszenie Miłośników Szkoły "SMS" 2013 Grodków Grodków KRS org. poz. Zwierząt "Misiek" 2011 Grodków Grodków KRS org. poz. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły "Świt" 2011 Grodków Grodków KRS sport Grodkowski Klub Sportowy 2005 Grodków Grodków KRS org. poz. Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodkowskiej 2004 Grodków Grodków KRS org. poz. "Most" 2011 Grodków Grodków KRS org. poz. Stowarzyszenie Trzeźwościowe "Nowe Życie" 2003 Grodków Grodków KRS org. poz. Stowarzyszenie Żyć Zdrowo i Bezpiecznie 2002 Grodków Grodków KRS org. poz. Klub Turystyki Aktywnej "Przygoda" 2011 Grodków Grodków KRS org. poz. Fundacja "Dobre Słowo" 2010 Grodków Grodków KRS sport Gimnazjum Publicznym Nr 1 w Grodkowie 1997 Grodków Grodków KRS org. poz. Grodków "Gminna Rada Kobiet" 2004 Grodków Grodków KRS sport Sportowe w Grodkowie 2001 Grodków Grodków KRS sport Opolski Klub Sportów Walki 2002 Grodków Grodków KRS org. poz. Stowarzyszenie "Grodkowiana" 2002 Grodków Grodków KRS sport Auto-Moto-Klub 1992 Grodków Grodków inne twórca Rodzina Furdynów Grodków Grodków inne inne Wanda Małgorzata Cebulka Grodków Grodków inne inne Robert Primke Grodków Grodków inne twórca Anna Ziółkowska Grodków Grodków inne inne Grodkowie 1989 Grodków Grodków inne inne Witold Szczęśniak Grodków Grodków inne inne Bolesław Tokar Grodków Grodków inne twórca Aleksander Kwiatkowski Grodków Grodków inne twórca Antoni Podolski Grodków Grodków inne twórca Mieczysław Smaś Grodków Grodków inne twórca Józef Wilczęga Grodków Grodków inne twórca Jadwiga Warowa Grodków Grodków inne twórca Ewa Kałuzińska Grodków Grodków inne twórca Michał Kałuziński Grodków Grodków inne twórca Katarzyna Pałyga Grodków Grodków ankieta twórca Anna Tyczyno Grodków Grodków ankieta twórca Ewa Gielas Grodków Grodków ankieta twórca Kabaret "Nie do zdarcia" Grodków Grodków KRS org. poz. Towarzystwo im. Józefa Elsnera 1997 Grodków Grodków KRS org. poz. Sołtysów Gminy Grodków 2001 Grodków Jaszów KRS org. poz. Stowarzyszenie "Nowy Jaszów" 2008 Grodków Jeszkotle KRS org. poz. Stowarzyszenie Miłośników Jeszkotli 2008 Grodków Jeszkotle inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Jeszkotle inne inne Schola Grodków Jeszkotle inne twórca Piotr Rzepka Grodków Jeszkotle inne inne Grodków Jeszkotle internet inne Gospodarstwo agroturystyczne "Podkowa" Grodków Jeszkotle inne twórca Grażyna Sieńkowska Grodków Jędrzejów KRS org. poz. Grodkowie 2003 Grodków Jędrzejów KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Jędrzejowie 1994 Grodków Jędrzejów KRS org.poz. Niepełnosprawnych "Tęcza" 2001 Grodków Jędrzejów inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Jędrzejów inne twórca Józefa Midor Grodków Kobiela internet inne Program Odnowy Wsi 1999 Grodków Kobiela ankieta OSP Ochotnicza Straż Pożarna Grodków Kolnica inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich w Kolnicy Grodków Kolnica KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Kolnicy 2004 Grodków Kopice KRS sport Więcmierzyce 2007 Grodków Kopice inne inne Grodków Kopice internet inne Schola dziewczęca Grodków Kopice inne twórca Jan Słodkowski Grodków Kopice KRS org. poz. Stowarzyszenie Kobiet Wsi Kopice 2006 Grodków Lipowa KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Lipowej 1994 Grodków Lipowa inne twórca Barbara Kupińska

12 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 23 Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi Lubcz Ludowy Zespół Sportowy "Czarni" Przylesie Ochotnicza Straż Pożarna w Starowicach Ludowy Zespół Sportowy w Starowicach Ludowy Zespół Sportowy Klub Sportowy Stowarzyszenie "Centrum Rozwoju i Stowarzyszenie - Koło Gospodyń Wiejskich Gminny Związek "Ludowe Kluby Sportowe" w R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 24 Grodków Lipowa inne lider Grzegorz Kuśmierczyk Grodków Lipowa KRS org. poz. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Lipowa 2011 Grodków Lubcz KRS org. poz. "Odnowa Wsi" 2004 Grodków Mikołajowa Grodków Młodoszowice KRS sport Ludowy Zespół Sportowy w Młodoszowicach 2007 Grodków Młodoszowice KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Młodoszowicach 1994 Nowa Wieś Grodków Mała KRS org. poz. Stowarzyszenie Rozwoju Nowej Wsi Małej 2012 Nowa Wieś Grodków Mała ankieta twórca Agnieszka Kupiec Nowa Wieś Grodków Mała KRS sport Ludowy Zespół Sportowy Nowa Wieś Mała 2007 Osiek Grodków Grodkowski inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Polana Przylesie Grodków Dolne KRS sport Dolne 2007 Przylesie Grodków Dolne inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Rogów Starowice Grodków Dolne KRS OSP Dolnych 2004 Starowice Grodków Dolne ankieta twórca Jerzy Kapusta Starowice Grodków Dolne ankieta twórca Agnieszka Kin Starowice Grodków Dolne ankieta twórca Maria Gajewska Starowice Grodków Dolne ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Starowice Grodków Dolne KRS sport Dolnych 2007 Grodków Strzegów KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Strzegowie 1992 Grodków Sulisław Tarnów Grodków Grodkowski KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna 1994 Tarnów Grodków Grodkowski inne twórca Natalia Skrzyczewska Tarnów Grodków Grodkowski inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Wierzbnik KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna 1992 Grodków Wierzbnik KRS sport Ludowy Zespół Sportowy "Viktoria" Wierzbnik 2007 Grodków Wierzbnik inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Grodków Wierzbnik KRS org.poz. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Wierzbnik 2004 Grodków Wierzbna KRS sport Ludowy Zespół Sportowy Wierzbna 2007 Grodków Więcmierzyce Grodków Wojsław KRS sport Wojsław 2007 Grodków Wójtowice Grodków Wojnowiczki Grodków Zielonkowice Grodków Żarów Grodków Żelazna KRS sport Ludowy Zespół Sportowy "Alfa" Żelazna 2009 Grodków Żelazna inne inne Orkiestra Dęta Żelazna Grodków Żelazna KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Żelaznej 1994 Skoroszyce Brzeziny inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Czarnolas KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Czarnolesiu 1993 Skoroszyce Czarnolas inne lider Jan Hellebrandt Skoroszyce Czarnolas inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Chróścina KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Chróścinie 1993 Skoroszyce Chróścina ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Chróścina ankieta sport Klub Sportowy Skoroszyce Chróścina inne twórca Michał Bartnicki Skoroszyce Chróścina KRS org. poz. Stowarzyszenie "Przyjazna Kraina" 2009 Skoroszyce Giełczyce inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Makowice KRS org. poz. Przedsiębiorczości Społecznej" 2010 Skoroszyce Makowice KRS org. poz. "Mak" w Makowicach 2010 Skoroszyce Makowice inne sport Ludowy Zespół Sportowy Skoroszyce Makowice inne inne Chór kobiecy Skoroszyce Makowice inne inne Zespół śpiewaczy "Nastolatki" Skoroszyce Makowice KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Makowicach 1993 Skoroszyce Mroczkowa ankieta sport LKS Grom Mroczkowa Skoroszyce Mroczkowa inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Pniewie inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Sidzina KRS inne Wspólnota Wojciechowa 2000 Skoroszyce Sidzina ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Sidzina ankieta inne Odnowa Wsi Sidzina Skoroszyce Sidzina inne lider Renata Jaskulska Skoroszyce Sidzina inne inne Orkiestra dęta Skoroszyce Sidzina ankieta sport Klub Sportowy Skoroszyce Sidzina KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Sidzinie 1993 Skoroszyce Skoroszyce KRS sport Skoroszycach 2000 Skoroszyce Skoroszyce KRS sport Ludowy Klub Sportowy "Plon" Skoroszyce 2002 Skoroszyce Skoroszyce ankieta twórca Jerzy Bartnicki Skoroszyce Skoroszyce ankieta twórca Mariola Tomków Skoroszyce Skoroszyce ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Skoroszyce Skoroszyce KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Skoroszycach 1993 Stary Skoroszyce Grodków KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna 1993 Stary Skoroszyce Grodków ankieta inne Bronisław Urbański Stary Skoroszyce Grodków internet sport Ludowy Zespół Sportowy Stary Grodków Stary Skoroszyce Grodków inne inne Damian Latocha Stary Skoroszyce Grodków ankieta inne Mieczysław Dziadkiewicz Stary Skoroszyce Grodków ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Pakosławice Biechów inne inne Zespół śpiewaczy "Kaprys" Pakosławice Biechów ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich

13 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 25 Uczniowski Klub Sportowy "Lider" w Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju i Odnowy Zespół śpiewaczy "Margaretto" Stowarzyszenia "Rajska Dolina" Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Lipniki Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Uczniowski Klub Sportowy przy Urzędzie Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Ochotnicza Straż Pożarna w Karłowicach R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 26 Pakosławice Biechów inne lider Agnieszka Nosal Pakosławice Bykowice Pakosławice Frączków inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich "Finezja" Frączków Pakosławice Frączków inne inne Stowarzyszenie "Wspólne horyzonty" Pakosławice Frączków inne lider Andrzej Krawczyk Pakosławice Frączków inne lider Zygmunt Wojtowicz Pakosławice Goszowice ankieta KGW KGW Pakosławice Korzękwice Pakosławice Nowaki KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Nowakach 1994 Pakosławice Nowaki ankieta inne Odnowa wsi Pakosławice Nowaki ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Pakosławice Nowaki ankieta inne Szkoła stowarzyszeniowa Pakosławice Nowaki ankieta inne Koło Łowieckie Pakosławice Pakosławice KRS org. poz. Stowarzyszenie Przyjaciół Pakosławic 2008 Pakosławice Pakosławice KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna 1994 Pakosławice Pakosławice KRS sport Pakosławice Prusinowice KRS org. poz. Pakosławicach 2005 Wsi Prusinowice "Błękitna Przystań" 2009 Pakosławice Prusinowice inne lider Dorota Tokarska-Ogorzały Pakosławice Prusinowice inne twórca Michał Burko Pakosławice Prusinowice ankieta sport LZS Pakosławice Prusinowice ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Pakosławice Prusinowice KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Prusinowicach 1994 Pakosławice Reńska Wieś KRS org. poz. Stowarzyszenie "Rajska Dolina" 2007 Pakosławice Reńska Wieś inne inne Pakosławice Reńska Wieś ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Pakosławice Reńska Wieś KRS sport Sportowe 2000 Pakosławice Rzymiany KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Rzymianach 1994 Pakosławice Rzymiany inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Pakosławice Rzymiany ankieta sport Ludowy Zespół Sportowy Pakosławice Rzymiany ankieta twórca Zbigniew Jagieła Pakosławice Rzymiany KRS org. poz. Stowarzyszenie "Wspólnota Rzymiańska" 2008 Pakosławice Słupice Pakosławice Smolice Pakosławice Strobice Kamiennik Białowieża Kamiennik Cieszanowice Kamiennik Chociebórz ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Kamiennik Chociebórz inne lider Andrzej Ciesielski Kamiennik Goworowice ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Goworowie Kamiennik Goworowice ankieta OSP Ochotnicza Straż Pożarna Goworowie Kamiennik Goworowice ankieta sport Ludowy Zespół Sportowy Goworowie Kamiennik Goworowice inne lider Tadeusz Kaczmarski Kamiennik Kamiennik KRS sport Gminny Ludowy Klub Sportowy 2002 Kamiennik Kamiennik KRS org. poz. w Lipnikach 2001 Kamiennik Kamiennik KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Kamienniku 1996 Kamiennik Kamiennik KRS org. poz. Kamiennik Kamiennik ankieta inne Orkiestra dęta Kamiennik Kamiennik ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Szklary 2001 Kamiennik Kamiennik inne lider Eugeniusz Marynowicz Kamiennik Kamiennik inne inne Orkiestra dęta OSP Kamiennik Kamiennik Kamiennik KRS sport Uczniowski Klub Sportowy w Kamienniku 2005 Kamiennik Kamiennik KRS sport Gminy w Kamienniku 1999 Kamiennik Kamiennik KRS sport Sportowe w Kamienniku 2000 Karłowice Kamiennik Małe Karłowice Kamiennik Wielkie KRS OSP Wielkich 1996 Karłowice Kamiennik Wielkie inne lider Małgorzata Pietroczuk Karłowice Kamiennik Wielkie inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Kamiennik Kłodobok KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna 1996 Kamiennik Lipniki KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Lipnikach 1996 Kamiennik Lipniki ankieta sport Ludowy Zespół Sportowy Kamiennik Lipniki ankieta KGW Koło Gospodyń Wiejskich Kamiennik Ogonów Kamiennik Szklary KRS OSP Ochotnicza Straż Pożarna w Szklarach 1996 Kamiennik Szklary ankieta twórca Stanisław Lalega Kamiennik Szklary inne KGW Koło Gospodyń Wiejskich Kamiennik Wilemowice ankieta twórca Leszek Żegalski Kamiennik Zurzyce 6. Wyniki badania ankietowego Za pomocą badania ankietowego podjęto próbę zdiagnozowania poziomu aktywności społecznej obszaru objętego LSR Złota Ziemia oraz potrzeb jakie odczuwają mieszkańcy w tym zakresie. Minimalna wymagana liczba badanych osób wynosi 68 przy założeniu poziomu ufności 90%, wielkości frakcji 0,5, błędu maksymalnego na poziomie 10% i wielkości populacji osób. Badaniem objęto 150 mieszkańców, co stanowi około 0,5% populacji. Objęło ono w 59% kobiety, a w 41% mężczyzn. Wiek i wykształcenie respondentów obrazuje poniższa tabela. Zestawienie struktury wieku i wykształcenia respondentów WIEK ANKIETOWANYCH WYKSZTAŁCENIE do 24 lat 7% podstawowe 4% od 25 do 34 lat 13% zawodowe 15% od 35 do 49 lat 39% średnie 44% powyżej 50 lat 41% wyższe 37%

14 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 27 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a Ponieważ badanie ankietowe odbywało się w większości wśród osób działających w strukturach gminnych (radni, sołtysi) informacje te stanowią profil lidera społecznego na badanym terenie. Liderem będzie przeważnie to kobieta, w wieku powyżej 50 lat ze średnim wykształceniem. Pytanie 1. Czy Państwa zdaniem mieszkańcy wsi są chętni do wspólnych działań i inicjatyw wykraczających poza najbliższą rodzinę Respondenci otrzymali do wypełnienia następującą ankietę:

15 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a Pytanie 3. Czy uważają Państwo, że w liczba organizacji społecznych Pytanie 5. Jakiego typu działania podejmowane przez mieszkańców CZY LICZBA ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH JEST WYSTARCZAJĄCA nie mam zdania 35% 30% 25%

16 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 31 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Wnioski dotyczące zasobów kapitału ludzkiego na obszarze objętym LSR Złota Ziemia Zgromadzone informacje statystyczne pozwalają stwierdzić, że obszar gmin Grodków, Skoroszyce, Pakosławice i Kamiennik nie wyróżnia się w istotny sposób pod względem struktury demograficznej, edukacji i wykształcenia mieszkańców na tle województwa opolskiego i Polski. Badany obszar wypada niekorzystnie na tle województwa opolskiego pod względem uwarunkowań gospodarczych i bezrobocia, mimo, że w okresie ostatnich 6 lat bezrobocie na tym terenie znacząco spadło. Wskaźniki aktywności obywatelskiej oparte na frekwencji wyborczej, a także na ilości zarejestrowanych organizacji społecznych nie pozwalają na uznanie tego aspektu za silną stronę badanego obszaru jako całości, choć wyróżnić można gminę Pakosławice, gdzie udział mieszkańców w wyborach w ostatnich latach był zbliżony, a nawet przekraczał średnią dla województwa opolskiego. Podobnie wysoki wskaźnik ilości zarejestrowanych organizacji społecznych przypadających na 10 tys. mieszkańców w gminie Kamiennik wyróżnia tą gminę spośród pozostałych badanych gmin. Najcenniejsze wnioski wyciągnąć można na podstawie badania ankietowego, informacji uzyskanych w indywidualnym wywiadzie pogłębionym przeprowadzonym z wybranymi lokalnymi liderami (Zarząd LGD, Biuro LGD, sołtysi, pracownicy instytucji użyteczności publicznej) oraz w oparciu o zgromadzone dane o działających na badanym terenie organizacjach społecznych Inicjatywa mieszkańców Aż 52% osób biorących udział w badaniu ankietowym uważa, że mieszkańcy Złotej Ziemi są chętni do wspólnych działań i inicjatyw wykraczających poza najbliższą rodzinę. Ponadto prawie 40% ankietowanych jest członkami organizacji społecznych lub uczestniczy w inicjatywach społecznych w otoczeniu swojego miejsca zamieszkania. Również w indywidualnych wywiadach pogłębionych respondenci wymieniają oddolną inicjatywę, społecznictwo oraz udział w imprezach i członkowstwo w organizacjach jako elementy kapitału ludzkiego będące silnymi stronami badanego obszaru. Wśród innych walorów wymieniano: pracowitość, upór, konsekwencję, tradycje wschodnie oraz aktywność twórców i hobbystów. Jednym z najważniejszych zasobów kapitału ludzkiego na badanym terenie jest inicjatywa mieszkańców i ich chęć do działania na rzecz społeczeństwa Organizacje społeczne W wyniku przeprowadzonego badania ankietowego uzyskano informację, że aż 83% respondentów zna organizacje i inicjatywy ze swojego otoczenia. Jednak tylko 27% uważa, że liczba tych organizacji jest wystarczająca, a prawie połowa twierdzi, że powinno być ich więcej. Nieco inny obraz wynika z przeprowadzonych wywiadów indywidualnych rozmówcy zgodnie stwierdzają, że liczba organizacji społecznych na badanym obszarze jest wystarczająca. Z wywiadów wynika też, że wiele podmiotów nie sformalizowało swojego działania (nie dokonało rejestracji) z obawy przed biurokracją, obowiązkami sprawozdawczymi itp. Fakt ten znajduje potwierdzenie w bazie organizacji (rozdz. 5). Dla przykładu żadne z kół gospodyń wiejskich nie zostało ujęte w bazie organizacji pozarządowych (ngo.pl), a informacje o ich aktywności pochodzą w 14 przypadkach z ankiet i w 17 przypadkach z przeprowadzonych wywiadów i materiałów zgromadzonych przez Biuro LGD. Informacje o najliczniej reprezentowanej grupie organizacji związanych z kulturą fizyczną i sportem w 25 przypadkach pochodzą z bazy organizacji pozarządowych, a w 10 przypadkach z innych źródeł. Na 205 ujętych w bazie organizacji i osób działających na rzecz społeczeństwa jedynie 85 zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Sądowym. Zestawienie źródeł informacji o poszczególnych rodzajach podmiotów społecznych Udzielenie wsparcia nieformalnym organizacjom mające na celu ich rejestrację (w postaci np. zapewnienia obsługi księgowej) spowodowałoby zwiększenie zakresu działalności istniejących organizacji. Po rejestracji mogłyby one ubiegać się we własnym imieniu o dofinansowanie projektów. Działania takie wpłynęłyby również na zwiększenie liczby podmiotów, których celem jest działalność na rzecz pożytku publicznego Inne potrzeby w zakresie pomnażania kapitału ludzkiego Z przeprowadzonego badania wynika, że poza koniecznością wsparcia inicjatyw oddolnych od strony organizacyjnej i prawnej istnieje też potrzeba ich ukierunkowania. Aż 32% ankietowanych widzi potrzebę skupienia się na działaniach integracyjnych i kulturalnych. Również duża grupa respondentów, bo aż 29% wskazuje wspólną pracę na rzecz wsi jako ważny kierunek działań mieszkańców. Kierunki te znalazły potwierdzenie w przeprowadzonych wywiadach, z których wynika, że liderzy lokalni widzą potrzebę działań głównie w zakresie upowszechniania kultury i lokalnej twórczości. Czynnikiem wspomagającym rozwój kapitału ludzkiego są inicjatywy ze strony instytucji zewnętrznych (z punktu widzenia mieszkańców wsi) takich jak gmina, lokalna grupa działania, czy inne organizacje o szerszym zasięgu działania. W tym zakresie największa grupa ankietowanych poza działaniami integracyjnymi i kulturalnymi wskazuje konieczność inwestycji w infrastrukturę wiejską, taką jak ławki, parki, place zabaw i boiska. W opinii mieszkańców najbardziej potrzebnymi kierunkami działań na terenie wsi jest organizacja imprez integracyjnych i kulturalnych oraz inwestycje w infrastrukturę wiejską.

17 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 33 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a Inwentaryzacja zasobów historyczno-kulturowych Obszar LGD Złota Ziemia posiada specyficzny krajobraz kulturowy. Jest to teren bogaty w zachowane obiekty dziedzictwa kulturowego, w szczególności sakralnego. Praktycznie każda miejscowość posiada zabytkowy kościół, dwór, park czy przynajmniej dom lub kapliczkę. W każdej wsi jest wiele obiektów zabytkowych, wpisanych do rejestru lub ewidencji zabytków. Zachowało się tu dużo obiektów dawnych, typowych zabudowań gospodarstw folwarcznych, wiele z nich jednak niszczeje i wymaga znacznych prac modernizacyjnych, a część z nich zostało bezpowrotnie zdewastowanych niewłaściwie prowadzonymi remontami. Podobnie jest z wieloma innymi zabytkami, w szczególności pałacami, które są w wielu wypadkach w bardzo złym stanie technicznym. Natomiast wiele dworów przez lata użytkowania na cele mieszkalne zostało przekształconych w tak dużym stopniu, że zatraciło swój pierwotny styl i urok. Miasto Grodków jest znane z dokumentów pisanych w 1234 roku jako Grodcov, kiedy to książę wrocławski Henryk Brodaty założył dwie wsie na prawie niemieckim (Stary i Nowy Grodków). Prawa miejskie Grodków uzyskał 22 września 1268 r. W 1276 roku nastąpiła ponowna lokacja miasta na prawie średzkim. W roku 1289 Rusini sprowadzeni jako sojusznicy przez Władysława Łokietka i Bolesława płockiego w wojnie o tron krakowski, spustoszyli ziemie Henryka Probusa, w tym Grodków. Później Grodków stał się częścią biskupiego księstwa nyskiego i dzielił jego losy. W 1763 r. Grodków stał się siedzibą pruskiego garnizonu. W II poł. XIX w. miasto przeżywało okres intensywnego rozwoju. Wokół dawnych murów miejskich wytyczono promenadę, przy której wzniesionych został szereg budynków publicznych (szkoła rolnicza, poczta, urząd katastralny) oraz prywatne wille. Miasto wzbogaciło się także o gmachy urzędu landrata (Landratsamt) i szpitala powiatowego. W latach zbudowano nowe koszary. W roku 1936 otwarty został basen miejski. W wyniku przejścia frontu wojennego w lutym 1945 r. miasto zostało zniszczone w ponad 60%. W 1946 r. miejscowość została włączona do województwa śląskiego na terenie powojennej Polski, pod nazwą Grodków. Niemieckojęzyczna ludność miasta została wysiedlona do Niemiec. W latach miasto należało do woj. śląskiego potem do woj. opolskiego. Ratusz w Grodkowie Najcenniejsze zabytki Grodkowa to: obwarowania miejskie w Grodkowie z bramami: Ziębicką i Lewińską oraz basztą Więzienną - pierwsze mury powstały tu na przełomie XIII i XIV wieku, około połowy XIV wieku mury zostały nadbudowane, a w XVII wieku bramom nadano cech renesansowych kościół Św. Michała Archanioła - początki kościoła sięgają XIII wieku, w XIV został rozbudowany i te elementy są widoczne do dziś w bryle świątyni, wewnątrz cenne zabytki - ołtarz główny, chrzcielnica czy organy, kościół ewangelicki - neoromański kościół z XIX wieku, w ruinie, Rynek i Ratusz - piękny późnoklasycystyczny ratusz został zbudowany w XIX wieku, z zachowaniem starszej, XVI-wiecznej wieży, gotycko-renesansowej, wiatrak typu holenderskiego - z przełomu XVIII i XIX wieku, bez skrzydeł. Obiekty zabytkowe w mieście Grodkowie wpisane do rejestru zabytków: stare miasto, nr rej.: 181 z , kościół par. p.w. św. Michała Archanioła, k. XIII, XV, XVII, nr rej.: 122/54 z (wypis z księgi rejestru), kościół ewangelicki, , nr rej.: 2208/90 z , mury obronne, XIV-XVI, brama Lewińska, brama Ziębicka nr rej.: 684/63 z , ratusz, XV/XVI, 1840, XX, nr rej.: 1289/66 z , dom, ul. Elsnera 6 (d. 16), XIX, nr rej.: 1292/66 z , dom, ul. Powstańców Śląskich 1/3 (d. Rynek 13), XIX, nr rej.: 1291/66 z , szkoła, ul. Powstańców Śląskich 22, XIX, nr rej.: 2111/85 z , dom, ul. Reymonta 1, XIX, nr rej.: 1293/66 z (nie istnieje?), dom, ul. Reymonta 5, XIX, nr rej.: 1294/66 z , gospoda Pod Trzema Koronami, Rynek 8 (d. 14), XVI/XVII - XVIII/XIX, XX, nr rej.: 891/64 z , dom, Rynek 32 (d. 12), XIX, XX, nr rej.: 1290/66 z , budynek administracyjno-mieszkalny ze spichrzem, w zespole d. młyna, ul. Sienkiewicza 19, 2 poł. XIX, nr rej.: A-115/2010 z , areszt śledczy, ul. Sienkiewicza 23, k. XIX, nr rej.: A-2364/96 z , dom, ul. Warszawska 3, XIX, nr rej.: 1295/66 z , dom, ul. Warszawska 5, XIX, nr rej.: 1296/66 z , dom, ul. Wrocławska 17, XIX, nr rej.: 1297/66 z , zajazd, ob. dom, ul. Wrocławska 16 (d. 18), XVIII/XIX, nr rej.: 2001/73 z , wiatrak holender, XIX, nr rej.: 587/59 z W Grodkowie urodził się nauczyciel Fryderyka Chopina Józef Elsner, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wyższej uczelni muzycznej, kompozytor i muzyk. Tu też stawiał swe pierwsze kroki ostatni z wielkich lutnistów barokowych, także kompozytor, Sylvius Leopold Weiss. Wśród grodkowian odnajdziemy Sebastiana von Rostocka wrocławskiego biskupa i starostę generalnego Śląska w czasie panowania cesarza Ferdynanda III czy Melchiora Adama XVII-wiecznego encyklopedystę i historyka literatury. Tu urodził się też Robert Sommer lekarz, założyciel Niemieckiego Towarzystwa Psychologicznego (Deutsche Gesellschaft für Psychologie), dwukrotny kandydat do Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny.

18 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 35 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 36 Sławni ludzie urodzeni lub w inny sposób związani z obszarem LGD to także: - dr Kleineidam, proboszcz katedry w Berlinie oraz Ernst Johann Wiedemann, kompozytor ur. w 1797 (Gałązczyce, gm Grodków), - Peter Haensel, kompozytor i kapelmistrz wiedeński (Lipowa, gm. Grodków), - Eduard Grutzner, wybitny malarz niemiecki urodzony w Karłowicach Wielkich (gm. Kamiennik). Szczególnie cennymi zabytkami kultury materialnej obszaru opracowania są stare kościoły i kaplice. Najstarszym kościołem z zachowanymi cechami stylowymi, gotyckimi jest kościół w Starym Grodkowie (gm. Skoroszyce), Bąkowie, Lipowej i Lubczy (gm. Grodków). Liczne kościoły posiadają również cenne wyposażenie ołtarze, ambony, chrzcielnice, rzeźby, malowidła, a także wmurowane płyty nagrobne XVI-XVIIw. (m.in. Gałązczyce, Jeszkotle, Lipowa, Kamiennik). W kościele w Młodoszowicach (gm. Grodków) znajduje się ołtarz tryptyk z 1495r. wykonany prawdopodobnie przez uczniów Wita Stwosza, tryptyk ze zbliżonego okresu znajduje się także w kościele w Bąkowie. Na terenach wiejskich obszaru opracowania znajdują się także zespoły parkowodworskie. Zabytki tego typu często stanowią o atrakcyjności danego terenu, na obszarze LGD jest ich znaczne nagromadzenie. Niestety wiele z nich jest całkowicie opuszczonych i niszczeje, często barierą w ich wykorzystaniu jest także sytuacja własnościowa (obiekty prywatne lub wielorodzinne), różny stan techniczny i zatarcie cech stylowych (np. Gierów, Starowice Dolne) przez nieumiejętne remonty i przebudowy, co sprawia, że trudno byłoby je wykorzystać do celów turystycznych. Pod względem historycznym w najlepszym stanie zachowania jest pałac w Sulisławiu i Frączkowie już wykorzystywane turystycznie oraz Biechowie, który właściwie wyremontowany mógłby stanowić dużą atrakcję turystyczną oraz bazę noclegową czy gastronomiczną. Pałac we Frączkowie Kościół w Starym Grodkowie Płyty nagrobne przy kościele w Gałązczycach Z pałacem w Biechowie związana jest ciekawa historia o ostatnim właścicielu hrabim Matuschka, który został stracony w 1944 roku za udział w spisku przeciw Hitlerowi. Pałac niegdyś bogato wyposażony, ogołocony został z zabytków przez żołnierzy sowieckich w 1945 roku. Część zabytków ruchomych udało się ukryć przed przybyciem Rosjan, obecnie ich właścicielem jest Muzeum w Nysie. Nieopodal pałacu znajduje się neogotycka kaplica p.w. Matki Boskiej Łaskawej, wybudowana w 1863 roku jako kaplica pałacowa. Zachowało się oryginalne wyposażenie kaplicy oraz część oryginalnej polichromii. Pod kaplicą mieściło się kiedyś mauzoleum rodziny Matuschka. Na wzgórzu konwaliowym, w pobliżu kaplicy, znajdował się psi cmentarz - jedno z nielicznych tego typu założeń na Śląsku. Bardzo atrakcyjny jest także pałac w Jędrzejowie - w stylu angielskiego neogotyku. Jest on niedostępny do zwiedzania, znajduje się tam bowiem dom pomocy społecznej. Wiele obiektów zabytkowych zachowało się także w zespole pałacowo-folwarcznym w Osieku Grodkowskim - pałac renesansowy w zwartej zabudowie kwadratu, z dziedzińcem w środku, na którym znajdują się liczne rzeźby, 2 oficyny mieszkalne ze stajnią dla ogierów i ujeżdżalnia, obory, dom mieszkalny oraz park zabytkowy, a także w

19 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 37 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 38 Cieszanowicach, gdzie w parku dworskim spotkać można ciekawe okazy flory: między innymi rośnie tam miłorząb japoński oraz kasztan jadalny oraz Wilemowicach. Krzyż pokutny w Mikołajowej Pałac w Jędrzejowie Szczególne miejsce zajmuje zabytkowy pałac w Kopicach wraz z towarzyszącym mu 60 ha parkiem. Czas świetności i obecną bryłę pałac zyskał podczas rozbudowy u schyłku XVIII wieku. Wtedy to ówcześni właściciele, rodzina Schaffgotsch, przeprowadzili zakrojoną na dużą skalę przebudowę obiektu, zakładając jednocześnie okazały park oraz kilka stawów hodowlanych. Park z potężnymi dębami, rozsianymi wśród stawów oraz kapliczki i altanki, stanowią żywe wspomnienie Kopic z XVIII wieku. Obiektem wpisanym do rejestru zabytków na terenie miejscowości jest także kaplica grobowa rodziny Schaffgotsch. Niestety pałac jest obecnie w ruinie i nie widać realnych działań w celu jego odbudowy. Wartym podkreślenia jest również szczególne nasycenie terenu krzyżami pokutnymi (m.in. w Prusinowicach, Reńskiej Wsi, Chróścinie, Gałązczycach, Kolnicy, Wojsławiu, Pakosławicach, Nowaki), a także stanowiskami archeologicznymi grodziskami widocznymi w terenie: - wały ziemne - pozostałości grodu kasztelańskiego z XIII w. (Głębocko gm. Grodków), - grodziska wczesnośredniowieczne X-XIII w. (Cieszanowice, Kłodobok, Szklary, Białowieża Górna gm. Kamiennik), - grodziska w okolicach Prusinowic (Gm. Pakosławice) - dwa XIV- wieczne grodziska, pierwsze z nich znajduje się w lasku w kierunku Lasocic, a drugie grodzisko stożkowate na planie czworoboku z podgrodziem znajduje się w kierunku Strobic i Chróściny (Gm. Skoroszyce). Ze średniowiecza (XIII w.) pochodzi również granitowy stół sędziowski z dwoma siedzeniami i pręgierzem pokutnym, znajdujący się w pobliżu dawnej plebani w Bąkowie (gm. Grodków) jedyny taki obiekt w województwie opolskim. Natomiast szczególnie interesujące w skali całego kraju są granitowe słupy ustawione wzdłuż przebiegającej na tym terenie dawnej granicy księstwa biskupiego (tzw. granica Św. Jana ) z przełomu XIII i XIV w. Każdy słup na wyryty pastorał symbol biskupi i znak ukośnego krzyża. Z cała pewnością można je uznać za najstarsze istniejące znaki graniczne na ziemiach polskich. Obszar LGD Złota Ziemia przynależał do Księstwa Nysko- Grodkowskiego (księstwa biskupiego), pozostającego we władaniu biskupów wrocławskich aż do roku 1810, w którym to nastąpiła sekularyzacja dóbr kościelnych i biskupich. Księstwo biskupie należało na przestrzeni dziejów do różnych państw dzieląc losy całego Śląska. W początkach wieku XIV znalazło się w zależności lennej od władców Królestwa Czeskiego, najpierw z dynastii Luksemburgów, a następnie Jagiellonów. Po 1526r., wszystkie ziemie Korony Czeskiej znalazły się w granicach monarchii Habsburgów aż do połowy XVIII wieku, kiedy to znalazł się w granicach Królestwa Pruskiego. Słupy graniczne biskupstwa wrocławskiego to jeden z najciekawszych zespołów zabytkowych w Polsce. Słupy te dziś spełniają swoją pierwotną funkcję znaków granicznych. Jest to pamiątka z czasów, gdy biskupi wrocławscy walczyli o uniezależnienie swoich posiadłości od świeckiej władzy książęcej. Termin Granica św. Jana powstał ok. 2 połowy VIII w. w postaci sześciu granitowych słupów, kiedy to, aby rozwiązać konflikt o prawo do dziesięciny pomiędzy księciem a biskupem wrocławskim, wyznaczono granicę, która miała określić terytorium wpływów wymienionych władców. Wyryty na kamieniach znak książęcy ukośny krzyż, i biskupi pastorał, informowały, że granica ustalona została przez obie strony. Kamienie ustawione były przy wszystkich ważniejszych trasach z Nysy do Wrocławia i z Otmuchowa do Ziębic.

20 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 39 R a p o r t z b a d a n i a o b s z a r u o b j ę t e g o L S R L G D Z ł o t a Z i e m i a S t r o n a 40 Słup graniczny w pobliżu Chróściny Do chwili obecnej zachowało się 6 kamiennych słupów granicznych (gmina Kamiennik, Grodków, Skoroszyce), tworzących dwie serie, różniące się nieco formą wyrytych na nich inskrypcji. Pomiędzy poszczególnymi słupami występuje wyraźna różnica w kroju liter, przejawiająca się bardzo wyraźnie w górnym wierszu inskrypcji, gdzie znajduje się skrót TMI. Różnica ta, jest bardzo znamienna, ponieważ słupy o odmiennym kroju liter tworzą w terenie układ naprzemienny. Jest to konsekwencją faktu, że słupy były stawiane w dwóch etapach, przy czym w drugim etapie doszło do przedłużenia, jak i do zagęszczenia pierwotnego ciągu znaków granicznych. Pierwszą fazę oznakowania granic, datowaną na rok 1296 reprezentują trzy słupy. Słup I stoi przy drodze z Lipnik w województwie opolskim do Tarczówka w województwie dolnośląskim. Słup III stoi przy polnej drodze z Chociebuża w województwie opolskim do Osiny Wielkiej w województwie dolnośląskim. Słup V stoi na skraju lasu w pobliżu Bogdanowa w województwie opolskim. Pozostałe trzy słupy reprezentują druga fazę znakowania granic, datowaną na lata Słup II stoi wśród pól, w miejscu, obok którego do niedawna przechodziła polna droga z Lipnik do Osiny wielkiej. Słup IV stoi wśród pól pomiędzy Szklarami i Wilemowicami w województwie opolskim, a Wigancicami w województwie dolnośląskim. Słup VI stoi przy drodze polnej z Chróściny do Czarnolasu w województwie opolskim. Barierą w wykorzystaniu tego zasobu jest słaba dostępność części z nich brak dróg czy ścieżek prowadzących do słupów granicznych. Charakterystyczną cechą kulturową obszaru LGD jest pochodzenie jego mieszkańców. W wyniku przesiedlania ludności po II wojnie światowej, większość mieszkańców stanowi dziś ludność napływowa, przede wszystkim z terenów Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej, a także z Żywiecczyzny i Podhala. Ludność autochtoniczna stanowi niewielki procent mieszkańców. Ma to ogromy wpływ na kultywowane tradycje i zwyczaje, w tym kulinarne i rękodzielnicze. Do najcenniejszych i najbardziej atrakcyjnych krajoznawczo obiektów zabytkowych na obszarze LGD Złota Ziemia, które są lub mogą się stać szczególnymi atrakcjami turystycznymi należą: kościoły i kaplice: - Bąków (gm. Grodków), kościół p. w. św. Katarzyny powstały za czasów bp. Przecława z Pogorzeli w stylu gotyckim - nr rej.: 886/64 z Najciekawszy zabytek wewnątrz kościoła to datowany na 1500r. późnogotycki tryptyk. Przedstawia on Świętą Rodzinę, a także sceny ewangeliczne. Znajduje się tu także chrzcielnica wyrzeźbiona z kamienia z XV w. oraz ambona renesansowa z XVI w., - Bogdanów (gm. Grodków), kościół p.w. św. Stanisława Biskupa, pocz. XIX, nr rej.: 1573/66 z , nagrobki rodziny właścicieli - Hundt koło kościoła, - Brzeziny (gm. Skoroszyce), kościół p.w. św. Marcina, XVI/XVII, nr rej.: 1142/66 z , - Chróścina Nyska (gm. Skoroszyce), kościół par. p.w. św. Michała Archanioła, XV/XVI, 1820, nr rej.: 1143/66 z , mocno zniszczony w czasie wojny, na uwagę zasługują: płyta nagrobna, zmarłego w 1586 r. Jana von Popschutz oraz obrazy św. Jana Nepomucena i św. Rodziny z okresu rokoko, zachowały się także pozostałości murowanego ogrodzenia otaczającego kościół i cmentarz, w sąsiedztwie plebani znajduje się krzyż przydrożny, średniowieczny, - Czarnolas (gm. Skoroszyce), pięknie położony na wzgórzu kościół neogotycki z ogrodzeniem z kamieni polnych, - Gałązczyce (gm. Grodków), kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Świata i św. Marcina z ok. 1300r., przebudowany w 1605r. i po wojnie wyremontowany - nr rej.: 148/55 z Warto zobaczyć portale późnogotycki i późnorenesansowy oraz płyty nagrobne z XVI i XVIIw. Wewnątrz warto zobaczyć kamienną chrzcielnice powstałą na przełomie XVI i XVII w., barokowe rzeźby między innymi: św. Barbary, św. Piotra. Kościół położony na wzgórzu góruje nad miejscowością. Kościół otacza częściowo zachowany stary mur z XVII w. z widocznymi śladami dawnych bastionów, - Gnojna (gm. Grodków), od 1302 r. istnieje kościół p.w. Matki Boskiej Różańcowej - nr rej.: 1145/66 z oraz otaczające go fragmenty muru wzniesionego z rudy darniowej. Obecnie budowla w stylu późnobarokowym (XVIII w.), późnobarokowa wieża z gotyckim prezbiterium, ołtarz i ambona w stylu klasycystycznym, krucyfiks barokowy, - Goworowice (gm. Kamiennik), kościół par. p.w. Nawiedzenia NMP, 1806,1902, nr rej.: 1146/66 z , - Jeszkotle (gm. Grodków), kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, z XVIw. - nr rej.: 1185/66 z Przebudowany w XVIII w., zachowało się kilka płyt nagrobnych z XVI i XVII w. właścicieli z rodu von Schweininchen. - Jędrzejów (gm. Grodków), kościół parafialny pod wezwaniem św. Szymona i Judy Tadeusza - nr rej.: 123/54 z (wypis z księgi rejestru), przebudowany w XVIII w. w stylu barokowym, częściowo zachowane fragmenty gotyckie, ołtarz główny z ok. 1700r., w kościele płyty nagrobne z XIX w., cmentarz, nr rej.: 279/90 z , grobowiec - kapliczka, 1895, nr rej.: j. w., ogrodzenie z bramką, nr rej.: j. w, - Kamiennik (gm. Kamiennik), kościół św. Andrzeja z roku 1794, wewnątrz dwa boczne ołtarze rokokowo - klasycystyczne datowane na rok nr rej.: 1147/66 z , XVIII-wieczny obraz patrona kościoła oraz płyty nagrobne Józefy