3. W przypadku gdy kredytobiorcą jest jeden z małŝonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pomoc moŝe być przyznana, jeŝeli małŝonek

Transkrypt

1 projekt Ustawa z dnia o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę 1) Art Ustawa określa zasady przyznawania okresowej zwrotnej pomocy państwa, osobom fizycznym zobowiązanym do spłaty kredytu mieszkaniowego, które utraciły zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, zwanej dalej pomocą, w tym warunki korzystania z pomocy i jej zwrotu. 2. Pomoc jest przyznawana z Funduszu Pracy i realizowana za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego. Art UŜyte w ustawie określenia oznaczają: 1) lokal mieszkalny samodzielny lokal mieszkalny w rozumieniu art. 2 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, oraz z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), połoŝony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) dom jednorodzinny budynek mieszkalny jednorodzinny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm. 2) ), w którym znajduje się wyłącznie lokal mieszkalny; 3) bank bank albo spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową; 4) kredyt mieszkaniowy kredyt, którego udzielono na: 1) Niniejszą ustawą zmienia się ustawę z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 88, poz. 587, Nr 99, poz. 665, Nr 127, poz. 880, Nr 191, poz i Nr 247, poz. 1844, z 2008 r. Nr 145, poz. 914, Nr 199, poz. 1227, Nr 206, poz. 1287, Nr 210, poz i Nr 227, poz oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 31, poz

2 a) budowę domu jednorodzinnego, jeŝeli przed złoŝeniem wniosku o pomoc właściwy organ nie zgłosił sprzeciwu w związku z zawiadomieniem o zakończeniu budowy albo została wydana ostateczna decyzja o pozwoleniu na uŝytkowanie obiektu budowlanego, b) nabycie prawa: - własności domu jednorodzinnego lub odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, - spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, - odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej - którego spłatę zabezpieczono hipoteką ustanowioną na przedmiocie kredytowania. 2. Kredytem mieszkaniowym w rozumieniu ustawy jest równieŝ: 1) kredyt udzielony na spłatę kredytu mieszkaniowego, jeŝeli kredyt ten został zabezpieczony hipoteką na przedmiocie kredytowania; 2) ta część kredytu udzielonego na spłatę róŝnych zobowiązań kredytowych, która jest przeznaczona na spłatę kredytu mieszkaniowego, jeŝeli kredyt ten został zabezpieczony w sposób o którym mowa w pkt 1. Art Pomoc moŝe być przyznana kredytobiorcy zobowiązanemu do spłaty kredytu mieszkaniowego, który po dniu 1 lipca 2008 r. utracił zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, zarejestrował się jako bezrobotny i któremu przyznano prawo do zasiłku dla bezrobotnych. 2. Pomoc nie moŝe być przyznana jeŝeli utrata zatrudnienia nastąpiła w wyniku rozwiązania umowy o pracę przez kredytobiorcę za wypowiedzeniem lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm. 3) ). 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz i Nr 221, poz. 1615, z 2007 r. Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz i Nr 225, poz. 1672, z 2008 r. Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz i Nr 237, poz oraz z 2009 r. Nr 6, poz

3 3. W przypadku gdy kredytobiorcą jest jeden z małŝonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pomoc moŝe być przyznana, jeŝeli małŝonek niebędący kredytobiorcą spełnia warunki, o których mowa w ust. 1 i nie utracił zatrudnienia w sposób określony w ust Pomoc nie moŝe być przyznana na spłatę tego samego kredytu, jeŝeli jeden z małŝonków uzyskał pomoc na zasadach określonych w ustawie, chyba Ŝe pomoc nie jest juŝ udzielana, a okres udzielonej pomocy nie przekroczył 11 miesięcy. W takim przypadku łączny okres pomocy przyznanej małŝonkom nie moŝe przekroczyć 12 miesięcy. Art. 4. Pomoc nie moŝe być przyznana bezrobotnemu, który w dniu złoŝenia wniosku o przyznanie pomocy: 1) jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego; 2) przysługuje mu inne spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub lokalu w małym domu mieszkalnym; 3) jest najemcą lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Art Pomoc polega na spłacie rat kredytu mieszkaniowego przez okres do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba, której przyznano kredyt mieszkaniowy, utraciła status bezrobotnego, nie dłuŝej jednak niŝ przez 12 miesięcy. 2. Powiatowy urząd pracy informuje niezwłocznie Bank Gospodarstwa Krajowego o zaistnieniu okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego przez osobę, której przyznano pomoc. Art Pomoc jest przyznawana na podstawie decyzji właściwego starosty na wniosek bezrobotnego złoŝony w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. w powiatowym urzędzie pracy, w którym został on zarejestrowany. 2. We wniosku, o którym mowa w ust. 1, bezrobotny składa, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń, oświadczenie według ustalonego wzoru o istnieniu okoliczności stanowiących podstawę przyznania pomocy. 3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się zgodę na przekazanie staroście przez bank, który udzielił kredytu mieszkaniowego, informacji lub dokumentów niezbędnych do wydania decyzji w sprawie przyznania pomocy. 3

4 4. W przypadku gdy bezrobotny zawarł umowę ubezpieczenia gwarantującego wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy, do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się równieŝ: 1) informację o warunkach wszystkich umów ubezpieczenia, na podstawie których bezrobotnemu przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy oraz o wypłaconych świadczeniach z tych umów; 2) zgodę na przekazanie staroście przez zakład ubezpieczeń informacji i dokumentów dotyczących umów, o których mowa w pkt Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1, oraz zakres informacji i wykaz dokumentów, o których mowa w ust. 3 i 4, z uwzględnieniem: treści oświadczenia, o którym mowa w ust. 2, pouczenia wnioskodawcy o odpowiedzialności karnej, a takŝe skutkach otrzymania pomocy nienaleŝnej, kierując się potrzebą rzetelnego udokumentowania danych niezbędnych do przyznania pomocy. Art. 7. Decyzję w sprawie przyznania pomocy doręcza się bezrobotnemu, bankowi, który udzielił kredytu mieszkaniowego oraz Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Art. 8. Spłata, o której mowa w art. 5, jest dokonywana: 1) zgodnie z wynikającym z umowy kredytu mieszkaniowego harmonogramem jego spłaty, obowiązującym w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiła utrata zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w kwocie równej racie kapitałowej udzielonego kredytu mieszkaniowego wraz z naleŝnymi odsetkami, jednakŝe w wysokości nie przekraczającej złotych miesięcznie, 2) począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doręczono decyzję o przyznaniu pomocy - i polega na przekazaniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego na rachunek banku, który udzielił kredytu mieszkaniowego, kwot w wysokości określonej zgodnie z pkt 1. Art W przypadku gdy bezrobotny, któremu przyznano pomoc zawarł umowę wymienioną w art. 6 ust. 4 spłata rat kredytu mieszkaniowego rozpoczyna się po upływie okresu wypłaty świadczenia z tytułu tej umowy. 2. Pomocy przyznanej na podstawie ustawy nie uwzględnia się przy ocenie zdolności ubezpieczonego do pokrywania w całości lub części świadczeń wynikających z umowy kredytu mieszkaniowego. 4

5 Art Sposób przekazywania i rozliczania środków Funduszu Pracy na pokrycie przez Bank Gospodarstwa Krajowego kosztów realizacji pomocy określa umowa zawarta między Bankiem Gospodarstwa Krajowego a dysponentem Funduszu Pracy. 2. Dysponent Funduszu Pracy przekazuje środki, o których mowa w ust. 1, na rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego w terminie 7 dni od dnia złoŝenia zapotrzebowania na te środki. 3. Bank Gospodarstwa Krajowego dokonuje rozliczenia otrzymanych środków w terminie 20 dni po upływie miesiąca, w którym przekazano środki na realizację pomocy. 4. Bankowi Gospodarstwa Krajowego przysługuje prowizja z tytułu realizacji zadań wynikających z przepisów ustawy w wysokości określonej w umowie, o której mowa w ust. 1, nie wyŝszej jednak niŝ 1,5% kwoty środków przekazanych przez Bank z tytułu pomocy. 5. JeŜeli wysokość środków, o których mowa w ust. 1, nie pozwala na pokrycie spłat, o których mowa w art. 5, Bank Gospodarstwa Krajowego dokona spłaty z własnych środków, a dysponent Funduszu Pracy zwróci Bankowi Gospodarstwa Krajowego wypłaconą kwotę wraz z odsetkami równymi kosztowi pozyskania przez Bank tej kwoty. Art Bank, który udzielił kredytu mieszkaniowego przekazuje Bankowi Gospodarstwa Krajowego, na jego wniosek, niezbędne informacje o udzielonym kredycie, a w szczególności informacje o wysokości raty kapitałowej i odsetek oraz korekcie wysokości raty za poprzedni okres rozliczeniowy. 2. Bank, o którym mowa w ust. 1, zawiadamia niezwłocznie Bank Gospodarstwa Krajowego o udzieleniu zgody na zbycie przedmiotu kredytowania, wypowiedzeniu umowy kredytu mieszkaniowego oraz dokonaniu jego spłaty. Art. 12. Bank Gospodarstwa Krajowego moŝe dokonywać spłaty rat kredytu mieszkaniowego w walucie, w której kredytu udzielono. W takim przypadku przy dokonywaniu rozliczeń między Bankiem Gospodarstwa Krajowego a dysponentem Funduszu Pracy stosuje się kurs sprzedaŝy walut obcych ogłoszony przez Narodowy Bank Polski i obowiązujący w dniu dokonania spłaty raty kredytu mieszkaniowego. Art Z uwzględnieniem art. 5 ust. 1, zakończenie pomocy następuje z dniem: 1) zbycia przedmiotu kredytowania; 2) wypowiedzenia umowy kredytu mieszkaniowego; 3) podjęcia czynności egzekucyjnych z przedmiotu kredytowania. 5

6 2. O zaistnieniu zdarzeń, o których mowa w ust. 1, osoba, której przyznano pomoc zawiadamia niezwłocznie Bank Gospodarstwa Krajowego oraz właściwego starostę. Art. 14. Bank Gospodarstwa Krajowego informuje właściwego starostę o wysokości środków przekazanych z tytułu dokonywanych spłat oraz terminach ich przekazania na rachunek banku, który udzielił kredytu mieszkaniowego. Art Zwrot pomocy przyznanej na podstawie ustawy rozpoczyna się najpóźniej po upływie dwóch lat od zakończenia tej pomocy i jest dokonywany w równych nieoprocentowanych miesięcznych ratach przez 8 lat na rachunek bankowy właściwego powiatowego urzędu pracy. 2. Starosta informuje osobę, która korzystała z pomocy o terminie rozpoczęcia jej zwrotu, wysokości miesięcznej raty, a takŝe wskazuje numer rachunku bankowego Funduszu Pracy powiatowego urzędu pracy, na który dokonuje się wpłat, co najmniej 30 dni przed terminem wpłaty pierwszej raty zwracanej pomocy. 3. Powiatowy urząd pracy przekazuje środki wpłacone z tytułu zwrotu pomocy na rachunek dysponenta Funduszu Pracy. Art. 16. W przypadku zbycia przez kredytobiorcę przedmiotu kredytowania objętego pomocą zwrot pomocy jest dokonywany w terminie 30 dni od dnia zbycia. Art Osoba, która otrzymała pomoc nienaleŝną na podstawie przepisów ustawy, dokonuje zwrotu środków równych kwocie przyznanej pomocy wraz z odsetkami naliczonymi od dnia przekazania przez Bank Gospodarstwa Krajowego środków z tytułu pomocy na rachunek banku, który udzielił kredytu mieszkaniowego. Zwrot środków następuje w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji w sprawie nienaleŝnej pomocy. 2. Za pomoc nienaleŝną uwaŝa się pomoc wypłaconą: 1) pomimo zaistnienia okoliczności stanowiących podstawę jej zakończenia; 2) na podstawie nieprawdziwych informacji lub sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd powiatowego urzędu pracy przez osobę, której pomoc przyznano. 3. Decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje starosta, który pomoc przyznał. Decyzję doręcza się osobie, której pomoc przyznano oraz Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Art Egzekucję zwrotu przyznanej pomocy prowadzi starosta w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 6

7 2. Starosta moŝe umorzyć naleŝności z tytułu niezwróconej pomocy. Przepisy art. 76 ust. 7 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm. 4) ) stosuje się odpowiednio. Art. 19. Bank Gospodarstwa Krajowego sporządza i przekazuje dysponentowi Funduszu Pracy kwartalne informacje o wysokości i przebiegu wypłaty pomocy przyznanej na podstawie ustawy. Art. 20. W ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego (Dz.U. Nr 65, poz. 594, z późn. zm. 5) ) w art. 5 w ust. 1 dodaje się pkt 8 w brzmieniu: 8) realizacja pomocy w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę (Dz.U. Nr, poz. ). Art. 21. W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm. 4) ) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 108 w ust. 1 dodaje się pkt 42a w brzmieniu: 42a) kosztów pomocy, w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę; ; 2) po art. 109c dodaje się art. 109d w brzmieniu: Art. 109d. Minister właściwy do spraw pracy przekazuje środki Funduszu Pracy z przeznaczeniem na pomoc państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę, na zasadach określonych w odrębnych przepisach.. Art. 23. Ustawa wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 134, poz. 850, Nr 171, poz. 1056, Nr 216, poz i Nr 237, poz oraz z 2009 r. Nr 6, poz ) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Nr 217, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 oraz z 2006 r. Nr 157, poz

8 Uzasadnienie Projekt ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę został opracowany w celu stworzenia mechanizmu finansowego wsparcia przez państwo części kredytobiorców, którzy będąc stroną umowy kredytu zabezpieczonego hipoteką utracili pracę. Kredyt objęty pomocą zostaje zdefiniowany jako kredyt mieszkaniowy, którego udzielono w celu nabycia prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego - art. 2 ust. 1 pkt 4. Opracowana regulacja słuŝyć ma ustabilizowaniu sytuacji finansowej tych osób obciąŝonych zobowiązaniem kredytowym zaciągniętym w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, które utraciły zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, zarejestrowali się jako bezrobotni i posiadają prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Projekt zakłada wprowadzenie nowych regulacji prawnych, przy stosowaniu których wykorzystane zostaną rozwiązania prawne dotyczące świadczeń finansowanych z Funduszu Pracy oraz regulujące działalność Banku Gospodarstwa Krajowego. Intencją projektodawcy jest umoŝliwienie osobom fizycznym spełniającym warunki określone w ustawie skorzystania z okresowej zwrotnej pomocy finansowej polegającej na spłacie raty kapitałowej kredytu mieszkaniowego wraz z naleŝnymi odsetkami (czasowe świadczenie finansowe z tytułu utraty pracy wspierające spłatę kredytu mieszkaniowego). Zakres podmiotowy ustawy obejmuje równieŝ małŝonków będących kredytobiorcami oraz małŝonka niebędącego kredytobiorcą, który utracił pracę na warunkach określonych w ustawie. W takim przypadku warunkiem przyznania pomocy jest istnienie wspólności majątkowej między małŝonkami i objęcie nią przedmiotu kredytowania (art. 3 ust. 3). Wprowadza się przy tym mechanizm ograniczający moŝliwość wykorzystywania takich rozwiązań ustawowych do nieuprawnionego wydłuŝania przyznanej pomocy (art. 3 ust. 4). W opinii projektodawcy proponowane rozwiązanie moŝe słuŝyć wsparciu rodziny w sprostaniu sytuacji wynikającej z utraty pracy. Jednocześnie, zgodnie z art. 4 projektu, pomoc nie będzie mogła być przyznana 8

9 bezrobotnemu, któremu przysługuje tytuł prawny do innego niŝ objęty kredytowaniem lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Pomoc przyznawana na podstawie projektowanej ustawy będzie ograniczona zarówno pod względem wysokości do kwoty równej racie kapitałowej kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami nie przekraczającej jednak miesięcznie jak i w czasie (12 miesięcy) i ściśle związana z posiadaniem w tym okresie przez beneficjenta pomocy statusu bezrobotnego (utrata tego statusu będzie skutkować zakończeniem udzielania pomocy) - art. 5 projektu. Projekt ogranicza równieŝ horyzont czasowy, w którym funkcjonować będzie mechanizm pomocy wnioski o jej przyznanie będą mogły być składane do dnia 31 grudnia 2010 r., a przesłanka utraty pracy zostaje odniesiona do osób, które stały się bezrobotne po dniu 1 lipca 2008 r. W projektowanej ustawie zakłada się wprowadzenie rozwiązań, które zapewnią moŝliwość stosunkowo mało skomplikowanego, z punktu widzenia beneficjentów pomocy przeprowadzenia, postępowania w sprawie przyznania pomocy (decyzję o przyznaniu pomocy wyda właściwy starosta, na wniosek złoŝony w powiatowym urzędzie pracy, w którym zarejestrowała się osoba bezrobotna art. 6) oraz sprawnego systemu wypłaty pomocy (spłaty rat kredytu mieszkaniowego dokonywać będzie Bank Gospodarstwa Krajowego zgodnie z harmonogramem wynikającym z umowy kredytu art. 8). Zakończenie udzielania pomocy będzie następowało równieŝ w innych niŝ utrata statusu bezrobotnego przypadkach, w tym skutkujących uzyskaniem przez beneficjenta pomocy innego niŝ zasiłek dla bezrobotnych źródła dochodu (np. zbycia nieruchomości stanowiącej przedmiot kredytowania) bądź teŝ związanych z wypowiedzeniem umowy kredytu, który objęto pomocą art. 13 projektu. Pomoc będzie przyznawana na podstawie decyzji starosty po przeprowadzeniu postępowania mającego na celu ustalenie uprawnień osoby bezrobotnej do pomocy, w oparciu o informacje i dokumenty przedłoŝone przez wnioskodawcę pomocy, a takŝe informacje uzyskane przez starostę od banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych lub zakładów ubezpieczeń (art. 6 ust. 1 3). Szczegółowy zakres wymaganych informacji i dokumentów zostanie określony przez ministra właściwego do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych. ZałoŜeniem projektodawcy jest aby pomoc określona w przepisach ustawy została sfinansowana z środków Funduszu Pracy, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw 9

10 pracy i stanowiła świadczenie z tytułu bezrobocia. Celem regulacji jest stworzenie instrumentu wsparcia z środków państwowego funduszu celowego, przeznaczonego między innymi na łagodzenie skutków bezrobocia, tych osób, których bezrobocie dotyka w sytuacji znaczącego obciąŝenia finansowego wynikającego z decyzji o zaciągnięciu kredytu mieszkaniowego. Podmiotem realizującym pomoc będzie Bank Gospodarstwa Krajowego jako podmiot wyspecjalizowany w obsłudze funduszy publicznych. Spłata rat kredytu mieszkaniowego będzie dokonywana przez Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie decyzji o przyznaniu pomocy. Bank uprawniony będzie równieŝ do uzyskania niezbędnych informacji od banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, które udzieliły kredytu mieszkaniowego (art. 11). Sposób przekazywania środków Funduszu Pracy Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz ich rozliczania określi umowa zawarta między ministrem właściwym do spraw pracy a Bankiem. Umowa ta ustali równieŝ wysokość naleŝnej prowizji, którą Bank Gospodarstwa Krajowego będzie otrzymywał z tytułu obsługi pomocy, z tym Ŝe nie będzie ona wyŝsza niŝ 1,5% kwoty przekazanych z tytułu pomocy środków (art. 10 ust. 4). Przewiduje się, iŝ zwrot przyznanej pomocy będzie rozpoczynał się po upływie 2 lat od zakończenia jej udzielania, będzie nieoprocentowany i równomiernie rozłoŝony w czasie (równe miesięczne raty wpłacane miesięcznie przez 8 lat po upływie okresu karencji) art. 15 ust. 1. Przyjmuje się jednak załoŝenie, iŝ w przypadku otrzymania pomocy nienaleŝnej na podstawie ustawy sankcję finansową będzie stanowić obowiązek uiszczenia ustawowych odsetek od kwoty przyznanej nienaleŝnie pomocy (art. 17). Projekt ustawy, po przekazaniu do uzgodnień międzyresortowych, zostanie umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz.U. Nr 169, poz. 1414). Z uwagi na charakter wprowadzanej regulacji projekt zostanie skierowany pod obrady Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Wstępna opinia o zgodności projektu ustawy o zgodności z prawem Unii Europejskiej w ocenie projektodawcy projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. 10

11 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które oddziałuje akt normatywny Ustawa swoim zakresem obejmie: gospodarstwa domowe obciąŝone zobowiązaniami kredytowymi zaciągniętymi w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych, których członkowie (głowa gospodarstwa lub jej małŝonek) utracili lub utracą pracę w okresie od 1 lipca 2008 r. do 31 grudnia 2010 r. (ok. 63 tysięcy gospodarstw), banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, które udzielały kredytów hipotecznych, Bank Gospodarstwa Krajowego, z którego rachunku wypłacana będzie pomoc finansowa, Fundusz Pracy, z którego środków zostanie sfinansowana pomoc, powiatowe urzędy pracy udzielające Bankowi Gospodarstwa Krajowego niezbędnych informacji, starostów podejmujących decyzje skutkujące udzieleniem pomocy. 2. Konsultacje społeczne Podmioty, z którymi projekt zostanie skonsultowany Bank Gospodarstwa Krajowego Związek Banków Polskich Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych. 3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budŝet państwa i budŝety samorządów terytorialnych Oszacowanie skutków wprowadzenia proponowanej regulacji przeprowadzono w oparciu o następujące załoŝenia i dane: 11

12 Liczba kredytów mieszkaniowych wg stanu za 2008 r. wynosi 1,3 mln (ZBP 2009). PowyŜsza liczba kredytów została skorygowana o wskaźnik liczby kredytów mieszkaniowych w gospodarstwach domowych (90 proc. ogółu liczby kredytów, tj. 1,17 mln). Prognoza liczby bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy: o Czerwiec tys (wartość na koniec okresu). o Maj tys. o Grudzień tys. o Grudzień tys. Dla wyliczenia liczby uprawnionych do uzyskania pomocy przyjęto następujący mechanizm: o Prawdopodobieństwo utraty pracy (jako liczba nowych bezrobotnych od czerwca 2008 do maja 2009 / liczbę pracujących) * liczba kredytów hipotecznych w gospodarstwach domowych = do końca 2009 roku; o Prawdopodobieństwo utraty pracy (liczba nowych bezrobotnych od maja do grudnia 2009 / liczbę pracujących) * liczba kredytów hipotecznych w gospodarstwach domowych = do końca 2009 roku; o Prawdopodobieństwo utraty pracy (liczba nowych bezrobotnych w 2010 roku / liczbę pracujących) * liczba kredytów hipotecznych w gospodarstwach domowych = osób w 2010 roku; o Łącznie daje to liczbę 63 tysięcy beneficjentów do końca 2010 roku. Wg danych ZBP, stan zadłuŝenia z tytułu udzielonych kredytów mieszkaniowych dla klientów indywidualnych wg stanu na 31 grudnia 2008 r. wyniósł ponad 192 mld zł przy 1,3 mln świadczeń średnia wysokość zobowiązania to prawie 150 tys. PLN, co oznacza ratę w wysokości niewiele ponad 1200 zł miesięcznie. W 2008 udzielono 286 tys. kredytów o łącznej wartości 57 mld średnio 199 tys. zł. 22,8% kredytów było na kwotę poniŝej 100 tys. zł (dane ZBP o 30% rynku). Przy załoŝeniu, Ŝe dla tych kredytów średnia wysokość pomocy wniosłaby 800 zł (od kwoty 100tys.) dla 22,8%, a pozostałe 77,2% dopłat zostałoby udzielonych na kwotę maksymalną 1200 zł średnia wysokość pomocy dla osób zobowiązanych do spłaty kredytów udzielonych w 2008 r. wyniosłaby 1100zł. Bazując na danych NBP o wzroście zadłuŝenia gospodarstw domowych z tytułu kredytów mieszkaniowych oraz danych ZBP o liczbie kredytów mieszkaniowych, średnia wysokość 12

13 pomocy dla osób zobowiązanych do spłaty kredytów (w tym takŝe udzielonych przed 2008 r.) nie będzie wyŝsza niŝ 775 zł miesięcznie. ZałoŜono, Ŝe koszty obsługi systemu przez Bank Gospodarstwa Krajowego wynoszą 1,5% kwoty przekazanych środków i są w całości finansowane z przekazanej BGK prowizji. Dodatkowe zadania PUP i starostw powiatowych są finansowane w ramach środków własnych, co moŝna uzasadnić niewielkim zakresem podmiotowym ustawy (rocznie maksymalnie ok. 36 tysięcy wniosków przeciętnie około 100 wniosków na PUP: (tj. 1 wniosek na 3 dni), choć liczba ta moŝe być znacznie większa w największych miastach). Stopa dyskonta wynosi 3%. Obliczone na podstawie powyŝszych załoŝeń skutki naleŝy traktować jako poziom maksymalny. Skutki finansowe wprowadzenia regulacji (w PLN) wartość w cenach rok bieŝących wartość w cenach z 2009 r OGÓŁEM Wnioski: Wprowadzenie regulacji spowoduje wzrost wydatków Funduszu Pracy w latach o odpowiednio 142, 296 i 141 mln zł oraz wzrost dochodów Funduszu Pracy w kolejnych latach o ok mln zł rocznie. Łączny koszt wprowadzenia regulacji w latach to, biorąc pod uwagę koszt pieniądza w czasie (przy stopie dyskonta w wysokości 3%) 90 mln zł, w tym 8,5 mln zł wyłącznie jako koszty obsługi BGK. Przy załoŝeniu braku moŝliwości egzekucji udzielonej pomocy (np. w wyniku przepisów o upadłości konsumenckiej) na poziomie 10% dodatkowy koszt instrumentu wyniesie ok. 60 mln złotych co daje łączny koszt rozwiązania w wysokości 150 mln zł. 13

14 4. Wpływ regulacji na rynek pracy Wprowadzanie proponowanej regulacji nie będzie mieć istotnego wpływu na rynek pracy. Co prawda uzaleŝnienie moŝliwości korzystania z pomocy państwa w spłacie kredytu mieszkaniowego od posiadania statusu bezrobotnego przez jednego z członków gospodarstwa domowego moŝe wpłynąć na zwiększenie krótkoterminowej opłacalności pozostawania bez pracy, jednak ze względu na przejściowy charakter wsparcia oraz fakt, Ŝe udzielana pomoc ma w przewaŝającej części charakter zwrotny, skorzystanie z niej nie powinno być atrakcyjne dla osób, które mają moŝliwość podjęcia choćby niskopłatnego zatrudnienia, chyba, Ŝe miałoby ono charakter wyłącznie dorywczy i nie zapewniało moŝliwości wywiązania się z posiadanych zobowiązań. Z drugiej strony udzielana pomoc ma charakter rzeczowy i pozwala na zapewnie podstawowych funkcji bytowych (moŝliwość pozostania w dotychczas zajmowanym lokalu) w okresie po utracie pracy, a co za tym idzie umoŝliwia skupienie energii bezrobotnego na działaniach mających na celu znalezienie zatrudnienia, a nie np. poszukiwania nowego mieszkania. 5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorstw Wprowadzenie regulacji nie ma istotnego wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, choć moŝe wpłynąć pozytywnie na sytuację banków, ograniczając liczbę niespłacanych kredytów hipotecznych. 6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny Projektowana ustawa nie ma istotnego wpływu na sytuację i rozwój regionalny. 7. Źródła finansowania Źródłem finansowania pomocy dla osób zobowiązanych do spłaty kredytu mieszkaniowego, które utraciły pracę będą w 100% środki Funduszu Pracy. 14