1. Wykłady, pokazy i projekcje filmowe przybliżające wybrane polskie parki narodowe i rezerwaty.

Transkrypt

1

2

3 Wstęp W roku 2008 młodzież odbywająca praktyki w ramach OHP w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi wyłoniła spośród siebie grupę inicjatywną, która przygotowała program ekologiczny. Celem programu było poszerzenie wiadomości o przyrodzie regionu łódzkiego, jego rezerwatach, zwierzętach i roślinach. Po zatwierdzeniu projektu przez Biuro Narodowej Agencji,,Młodzież w działaniu otrzymaliśmy środki finansowe do realizacji programu,,ekologia to My. Lider grupy inicjatywnej Dawid Kaczmarek odbył szkolenie w Warszawie, które ułatwiło mu działanie w ramach projektu. Program ekologiczny przewidywał 24 beneficjentów - uczestników OHP i składał się z dwóch etapów: 1. Wykłady, pokazy i projekcje filmowe przybliżające wybrane polskie parki narodowe i rezerwaty. W trakcie tych zajęć młodzież poznawała różnorodną problematykę z zakresu ochrony przyrody. Czas trwania od r do r. Zajęcia prowadził biolog mgr Tadeusz Kurzac. 2. Zajęcia praktyczne w trakcie wycieczek do wybranych rezerwatów przyrody woj. łódzkiego: Rezerwat Wiączyń Rezerwat Struga Dobieszkowska Rezerwat Dąbrowa Grotnicka Rezerwat Torfowisko Rąbień Projektowany rezerwat torfowiskowy Dobroń Projektowany rezerwat ornitologiczny Okręt Program,,Ekologia to - My zakończył się r. Zebrane podczas jego realizacji materiały i zdjęcia stały się podstawą do powstania albumu. Duże zainteresowanie programem zachęciło młodzież do kontynuacji tematów związanych z ekologią i realizacji następnych projektów obejmujących już całą Polskę. Uzyskane efekty: Pobudzenie świadomości ekologicznej uczestników programu Nauka obserwacji i rozpoznawania roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku Poszerzenie wiadomości na temat wybranych rezerwatów przyrody Promowanie inicjatyw na rzecz środowiska naturalnego

4 Wiączyń - rezerwat Rezerwat przyrody Wiączyń o powierzchni 8,3 ha utworzony został w 1958 roku. Położony jest w północnej części rozległego kompleksu leśnego koło Nowosolnej, który przylega do granic administracyjnych Łodzi. Odległość dzieląca rezerwat od centrum miasta wynosi tylko 14 km. Głównym przedmiotem ochrony w rezerwacie jest starodrzew bukowy. W naturalnym lesie grądowym rośnie tu kilkanaście 350-letnich buków o obwodzie pnia w pierśnicy sięgającym 5 m. W ostatnich latach obserwuje się niestety proces szybkiego zamierania najstarszych drzew. Warto podkreślić, że występujące w rezerwacie cztery ważne gatunki drzew lasotwórczych buk, jodła, jawor i świerk, rosną tutaj na północnej granicy swego zasięgu geograficznego. Osobliwością hydrograficzną rezerwatu jest fakt, że przez jego obszar przechodzi granica wododziału Pilicy i Bzury. Huba pniarek obrzeżony rozkłada drewno jodły. Powalone przez wiatr 350-letnie buki.

5 Pomnikowy dąb na obrzeżu uroczyska Wiączyń.

6 Pomiary wiekowego buka.

7 Wiączyń - rezerwat Wczesną wiosną dno lasu pokrywa kobierzec kwitnących zawilców gajowych.

8 Struga Ddobieszowska - rezerwat Rezerwat przyrody Struga Dobieszkowska utworzony został w 1990 roku na powierzchni 37,6 ha. Należy on do najciekawszych obiektów źródliskowoleśnych w regionie łódzkim. Płożony jest w dolinie górnego odcinka Młynówki (lewobrzeżnego dopływu Moszczenicy) oraz na stoku tej doliny, koło miejscowości Dobieszków. Obiektem ochrony w rezerwacie jest naturalny krajobraz śródleśnego strumienia z licznymi niszami źródliskowymi i jarami oraz z naturalnymi zbiorowiskami roślinnymi, głównie łęgami i grądami. Struga Dobieszkowska należy do najlepiej zachowanych i najczystszych rzek (woda I klasy czystości) w województwie łódzkim. W rezerwacie na uwagę zasługują liczne egzemplarze okazałych rodzimych gatunków drzew, zwłaszcza dębu szypułkowego, olszy czarnej, jawora, klonu zwyczajnego i lipy drobnolistnej. Uczestnicy wycieczki zwiedzają rezerwat.

9 Jeden z licznych dopływów Młynówki. Strumień odprowadzający wodę ze źródła.

10 Dąbrowa Grotnicka - rezerwat Rezerwat przyrody Dąbrowa Grotnicka zatwierdzony został w 1990 roku. Jest to jeden z większych rezerwatów w województwie łódzkim. Jego powierzchnia wynosi 100,5 ha. Zlokalizowany jest w północnej części Lasów Grotnicko- Lućmierskich, niedaleko Ozorkowa. Głównym przedmiotem ochrony w rezerwacie jest bardzo cenny w regionie łódzkim fragment dąbrowy świetlistej ze stanowiskami ważnych dla nauki gatunków reprezentujących ciepłolubną florę. Dominują tutaj drzewostany dębowo-sosnowe w wieku około 100 lat. Runo jest bardzo bogate i barwne. Na szczególną uwagę zasługują takie gatunki, jak: pięciornik biały, miodownik melisowaty, naparstnica zwyczajna, ciemiężyk białokwiatowy, orlik pospolity, bukwica zwyczajna, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów i jedno z nielicznych w Polsce Środkowej stanowisk dzwonecznika wonnego. Łącznie na obszarze rezerwatu stwierdzono 270 gatunków roślin. Świetlista dąbrowa to widny las o charakterze parkowym.

11 Storczyk podkolan biały rosnący w runie ciepłolubnej dąbrowy. Pięciornik biały to gatunek wskaźnikowy dla ciepłolubnych dąbrów. W rezerwatach nie należy usuwać martwych drzew, gdyż stanowią one środowisko życia dla wielu roślin i zwierząt.

12 Okręt projektowany rezerwat ornitologiczny Staw rybny Okręt położony jest koło Domaniewic, w pobliżu drogi krajowej Łódź Łowicz. Obszar ten znajduje się w obrębie Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, w płaskiej i zabagnionej dolinie rzeki Bobrówki. Od północy i południa staw otaczają żwirowo-piaszczyste wzgórza porośnięte borami sosnowymi. Powierzchnia stawu wynosi około 285 ha. Staw Okręt o powierzchni 160 ha i głębokości około 1,3 m pokrywa w 30% roślinność szuwarowa ze zbiorowiskami trzciny pospolitej i oczeretu jeziornego. Projektowany rezerwat stanowi w centralnej Polsce bardzo ciekawe i unikalne zbiorowisko awifauny. Duża ilość ptaków zgrupowanych na stosunkowo małej powierzchni, znaczna liczba rzadkich gatunków i wiele kolonii ptasich sprawiają, że obszar ten jest interesującym obiektem obserwacji ornitologicznych. Lęgnie się tu około 140 gatunków ptaków. Do najbardziej interesujących należą: czapla purpurowa, bąk, żuraw, gęś gęgawa, sowa błotna, wąsatka, wodniczka, błotniak stawowy, perkoz zausznik, kropiatka, zielonka, derkacz, podróżniczek i wiele innych.

13 Mewa śmieszka lęgnie się kolonijnie na stawie Okręt

14 Okręt Staw Okręt to ostoja ptaków wodnych w Pradolinie Warszawsko-Berlińskiej. W poszukiwaniu ciekawych ptaków forsujemy Bobrówkę, która zasila w wodę stawy rybne.

15 Uczestnicy wycieczki wśród trzcinowisk okalających stawy rybne.

16 Jaskółka dymówka nocuje w ogromnych ilościach wśród trzcin porastających stawy. Chroniony storczyk szerokolistny rośnie na zabagnionym brzegu stawu. Perkoz dwuczuby to liczny gatunek lęgowy w rezerwacie.

17 Okręt Łabędź niemy na gnieździe.

18 Dobroń - projektowany rezerwat torfowiskowy Projektowany rezerwat położony jest w gminie Dobroń (koło wsi Mogilno), w odległości 5 km od Pabianic. Jego powierzchnia wynosi 137 ha. Obiektem ochrony w projektowanym rezerwacie jest kompleks torfowisk z cenną florą, zlokalizowanych w krajobrazie wydm śródlądowych porośniętych borami sosnowymi. Obszar ten odwadniany jest przez cieki należące do zlewni rzeki Grabi, prawobrzeżnego dopływu Warty. Na terenie rezerwatu znajduje się 9 torfowisk o łącznej powierzchni 10 ha. W XIX wieku zostały one znacznie wyeksploatowane i obecnie są to doły potorfowe, w różnym stopniu zarośnięte roślinnością wodną i torfowiskową. Obserwuje się na nich różnorodną roślinność, np.: zespół grzybieni północnych (zwanych liliami wodnymi), zespół wełnianki wąskolistnej i torfowca odgiętego i inne. Największą powierzchnię w rezerwacie zajmują różnego typu bory sosnowe, jak np.: suche bory chrobotkowi i wrzosowe, bory sosnowe świeże, bory wilgotne i bagienne. Dotychczas stwierdzono tu występowanie 225 gatunków roślin, wśród których na szczególną uwagę zasługują: paproć długosz królewski, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne i 4 gatunki widłaków (w tym widłak wroniec i widłak spłaszczony). Wskutek obniżania się poziomu wód gruntowych, niektóre torfowiska zamierają.

19 Owocująca wełnianka wąskolistna. Kwitnące bagno zwyczajne.

20 Malownicze śródleśne torfowisko. Przy brzegu widać pływające pło zbudowane z mchów, turzyc i traw.

21 Dobroń

22 Torfowisko Rąbień - rezerwat Rezerwat przyrody Torfowisko Rąbień zatwierdzony został w 1988 roku i zajmuje powierzchnię 42,1 ha. Obszar 36,6 ha podlega ochronie ścisłej, zaś pozostałe 5,5 ha objęto ochroną częściową. Położony jest na południe od Aleksandrowa Łódzkiego, w pobliżu wsi Piaskowa Góra i Rąbień. Najcenniejszym przedmiotem ochrony jest kompleks torfowiska wysokiego, obiektu unikalnego w okolicach Łodzi. Znaczną część niecki torfowiska wypełnia torf o miąższości 1,6 do 3,8 m. W północnej i północno-wschodniej części torfowiska zlokalizowane są stare wyrobiska po torfie. Część z nich zajmuje otwarte lustro wody, pozostałe porasta kożuch torfowców i innych mszaków, tworzących tzw. pło pływające. Bliżej brzegu przechodzi ono w typowy mszar torfowiskowy z interesującą florą: żurawiną błotną, modrzewnicą zwyczajną, wełnianką wąskolistną i rosiczką okrągłolistną. Brzegi dołów potorfowych zajmują zbiorowiska turzycowe i szuwarowe z trzciną pospolitą, pałką wąskolistną i szerokolistną oraz innymi gatunkami. Tu też pojawiają się krzewy i drzewa lekkonasienne, jak np.: brzozy i wierzby. Brzegi torfiarek porośnięte szuwarami z pałką szerokolistna, trzciną pospolitą i turzycami.

23 Chronione bagno zwyczajne stosowane było dawniej przeciwko molom. Wąkrota zwyczajna występuje licznie na torfowiskach. Owadożerna rosiczka okrągłolistna to gatunek objęty w Polsce ścisłą ochrona prawną.

24 Realizator projektu: GRUPA NIEFORMALNA OGRÓD B. Hufiec Pracy 5-6 przy Ogrodzie Botanicznym Łódź, ul. Retkińska 39, tel w. 20 ohp@ogr-botaniczny.strefa.pl Organizacja wspierająca Łódzka Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy Łódź, ul. Pomorska 41, tel ; Projekt współfinansowany ze środków Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji w ramach programu Młodzież w działaniu - Akcja Inicjatywy modzieżowe