Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim w wietle bada ankietowych

Transkrypt

1 PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana D ugosza w Cz stochowie Pragmata tes Oikonomias 2014, z. VIII Micha PTAK Uniwersytet Ekonomiczny we Wroc awiu Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim w wietle bada ankietowych Synopsis: W artykule przedstawione zosta y wyniki bada jako ci ycia w powiecie Görlitz i powiecie zgorzeleckim. Opracowanie zawiera m.in. analiz zadowolenia z ycia mieszka ców obu powiatów oraz ocen jako ci ycia po drugiej stronie granicy. S owa kluczowe: jako ycia, obszary przygraniczne, powiat Goerlitz, powiat zgorzelecki. Wprowadzenie Obszary przygraniczne to specyficzne regiony, mog ce charakteryzowa si pewn peryferyjno ci rozwoju gospodarczego czy spo ecznego. Obszary te mog mie równie charakterystyczne potencja y rozwoju, takie jak ponadgraniczne przep ywy gospodarcze, wspólny rynek pracy czy wzajemnie uzupe niaj ce si funkcje w turystyce, opiece zdrowotnej itp. Celem artyku u jest przedstawienie wyników bada ankietowych realizowanych w latach na pograniczu polsko-niemieckim w ramach projektu Jako ycia w obszarze przygranicznym wzmocnienie ponadgranicznych przep ywów dla wspólnego zrównowa onego rozwoju i planowania regionalnego. W opracowaniu szczególn uwag zwrócono na ró nice w ocenie jako ci ycia przez respondentów z ró nych grup wiekowych. 1. Projekt Jako ycia w obszarze przygranicznym wzmocnienie ponadgranicznych przep ywów dla wspólnego zrównowa onego rozwoju i planowania regionalnego Celem bada prowadzonych w ramach projektu Jako ycia w obszarze przygranicznym wzmocnienie ponadgranicznych przep ywów dla wspólnego

2 272 Micha PTAK zrównowa onego rozwoju i planowania regionalnego jest zidentyfikowanie, jak ró nice w jako ci ycia po obu stronach granicy niemiecko-polskiej wp ywaj na powstawanie przep ywów transgranicznych. Obszar, na którym prowadzone s badania, obejmuje powiat Goerlitz w Saksonii (Niemcy) i powiat zgorzelecki w województwie dolno l skim. Projekt, realizowany od 18 pa dziernika 2011 r. do 31 marca 2014 r., jest finansowany ze rodków Programu Operacyjnego Wspó pracy Transgranicznej Polska-Saksonia , O priorytetowa 1: Rozwój transgraniczny, Dziedzina wsparcia 1: Gospodarka i nauka. Partnerem wiod cym w projekcie jest Katedra Zarz dzania Jako ci i rodowiskiem z Wydzia u Ekonomii, Zarz dzania i Turystyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wroc awiu, a bezpo rednim partnerem Katedra adu Przestrzennego Instytutu Geografii Uniwersytetu Technicznego w Dre nie. Stronami spo ecznie zaanga- owanymi w projekt s poprzez udzia w seminariach, konferencjach czy badaniach ankietowych przedstawiciele jednostek samorz du terytorialnego, organizacji samorz dowych, a tak e mieszka cy województwa dolno l skiego oraz Saksonii. Projekt ma wype ni luki w wiedzy na temat specyficznych cech jako ci ycia regionu pogranicza polsko-sakso skiego, a tak e dostarczy informacji o przep ywach (powi zaniach) ponadgranicznych, rozumianych jako przep ywy osób i dóbr, których punkt wyj ciowy i docelowy znajduj na obszarze obj tym badaniem. Zgromadzone informacje maj s u y wspólnemu zrównowa onemu rozwojowi oraz planowaniu regionalnemu i gospodarczemu w sakso skopolskim obszarze przygranicznym. Prace badawcze prowadzone w ramach projektu zosta y podzielone na trzy g ówne etapy: 1. Badanie obiektywnej jako ci ycia na obszarze przygranicznym. 2. Badanie subiektywnej jako ci ycia. 3. Badanie przep ywów transgranicznych. W literaturze zauwa a si, e obiektywna jako ycia jest znaczeniowo zbli ona do poj cia warunków ycia (b d poziomu ycia), oznaczaj cych ca okszta t obiektywnych warunków o charakterze infrastrukturalnym, w jakich yje okre lone spo ecze stwo. Wi si one z: kondycj materialn, zabezpieczeniem egzystencjalnym oraz zabezpieczeniem rodowiskowym ycia jednostek ([7], s. 45). W analizowanym projekcie do oceny obiektywnego poziomu jako ci ycia (a tak e stopnia wdra ania zrównowa onego rozwoju na obszarze transgranicznym) wykorzystano modu wska nikowy, zawieraj cy wska niki odnosz ce si do takich aspektów, jak: dost p do dóbr, zdrowie i opieka zdrowotna, rynek pracy, ubóstwo i pomoc spo eczna, edukacja i wykszta cenie, kultura i sport, bezpiecze stwo publiczne, stan i ochrona rodowiska. Wska niki obliczono w oparciu o dane dost pne w ramach statystyki publicznej Niemiec i Polski.

3 Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim 273 Subiektywna jako ycia jest ocen stopnia zaspokojenia potrzeb. Jej ocena obejmuje takie zagadnienia, jak np. zadowolenie ze stanu zdrowia czy sytuacji mieszkaniowej ([3], s. 13; [6], s. 15). W projekcie do badania subiektywnej oceny jako ci ycia wykorzystano badania ankietowe przeprowadzone w powiecie Goerlitz i powiecie zgorzeleckim. W zamierzeniu mia y one pozwoli na porównanie obiektywnej jako ci ycia, okre lonej na podstawie danych statystycznych, z subiektywn ocen respondentów. Trzeci etap badania, polegaj cy na analizie przep ywów transgranicznych, nie zosta jeszcze zako czony. Obejmuje on gromadzenie danych dotycz cych na przyk ad ruchu turystycznego pomi dzy obydwoma powiatami czy zainteresowania produktami i us ugami oferowanymi w s siednim powiecie. Równocze- nie zbierane s dane na temat powi za instytucjonalnych (np. wspó pracy jednostek samorz du terytorialnego z obydwu powiatów). 2. Ogólna charakterystyka powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego Powiat Goerlitz po o ony jest w Saksonii kraju zwi zkowym na wschodzie Niemiec. Zajmuje powierzchni 2106,2 km 2. Liczba ludno ci powiatu na koniec 2011 r. wynosi a 273,5 tys. osób, a g sto zaludnienia 130 osób na km 2 [5]. Powiat zosta utworzony dopiero 1 sierpnia 2008 r. na mocy ustaw Parlamentu Sakso skiego wprowadzaj cych reform administracyjn. Utworzono go z dawnego powiatu Niederschlesischer Oberlausitzkreis, powiatu Löbau-Zittau oraz miasta Goerlitz, b d cego wcze niej miastem na prawach powiatu. Obecnie Goerlitz jest siedzib w adz powiatu [8]. Powiat zgorzelecki, po o ony w zachodniej cz ci województwa dolno l skiego, wchodzi w sk ad Górnych u yc krainy historyczno-geograficznej ([2], s. 7). Powierzchnia powiatu wynosi 838,6 km 2, czyli 2,5-krotnie mniej ni powierzchnia powiatu Goerlitz. Powiat zgorzelecki zamieszkuje (wed ug stanu na koniec 2011 r.) 94,2 tys. osób. G sto zaludnienia wynosi a 112 mieszka ców na 1 km 2 [5]. W sk ad powiatu wchodzi siedem gmin, w tym ([9], s. 2): dwie gminy miejskie: Zawidów i Zgorzelec (b d cy siedzib w adz powiatu); trzy gminy miejsko-wiejskie: Bogatynia, Pie sk, W gliniec; dwie gminy wiejskie: Sulików i Zgorzelec. W tab. 1 przedstawiono wybrane wska niki charakteryzuj ce jako ycia w obydwu przygranicznych powiatach 1. 1 Dane statystyki publicznej w Niemczech i Polsce pozwalaj tylko na cz ciowe porównanie obiektywnej jako ci ycia w dwóch analizowanych powiatach. Wiele danych jest dost pnych tylko na poziomie kraju b d na poziomie krajów zwi zkowych lub województw.

4 274 Micha PTAK Tabela 1. Wybrane dane charakteryzuj ce jako ycia w powiecie Goerlitz i powiecie zgorzeleckim w 2010 r. Wyszczególnienie Powiat Goerlitz Powiat zgorzelecki Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %) 13,2 14,2 Pojazdy osobowe na 1000 ludno ci 521,1 415,1 Liczba ludno ci na ó ko w szpitalach ogólnych 135,9 171,0 Liczba ludno ci na 1 lekarza 339,4 609,0 Zgony niemowl t na 1000 urodze ywych 1,5 3,3 Przeci tna powierzchnia u ytkowa mieszkania na 1 osob (w m 2 ) 42,3 24,0 Przeci tna liczba osób na 1 izb 0,42 0,75 Wypadki drogowe na 100 tys. mieszka ców 45,2 61,0 Liczba ludno ci na 1 miejsce w kinach sta ych 118,0 178,7 Liczba ludno ci na 1 klub sportowy 762,9 2024,9 Ludno korzystaj ca z oczyszczalni cieków w ogólnej liczbie ludno ci (w %) ród o: [1]; [5]; [10], s. 133, 341; [11], s. 133, 331; [12], s. 133, 231, 450, ,4 70,9 Z danych przedstawionych w tab. 1 wynika m.in., e mieszka cy powiatu Goerlitz maj lepszy dost p do opieki szpitalnej, oferty kulturalno-sportowej, a tak e lepsze warunki mieszkaniowe. Stopa bezrobocia by a jednak ni sza w powiecie zgorzeleckim. Warto zauwa y, e o ile stopa bezrobocia w powiecie zgorzeleckim by a tylko nieco wy sza ni stopa bezrobocia w Polsce (12,4%), o tyle w powiecie Goerlitz wyra nie odbiega a od wska nika obliczonego dla ca ego kraju (zob. te [13]). W 2010 r. stopa bezrobocia w Niemczech wynosi a bowiem 7,7% [5]. Oceny poziomu i warunków ycia w powiecie zgorzeleckim (i innych powiatach województwa dolno l skiego) za pomoc wska ników dokonywa ju Urz d Statystyczny we Wroc awiu [13]. Wykorzystane wska niki odnosi y si do takich obszarów, jak: wynagrodzenia, warunki mieszkaniowe, bezpiecze stwo, zdrowie czy dost p do us ug medycznych. Równie w Niemczech prowadzono badania s u ce ocenie jako ci ycia w poszczególnych powiatach. Oceny dokonywano na przyk ad za pomoc agregatowego wska nika jako ci ycia. Jego warto dla powiatów tworz cych obecny powiat Goerlitz by a w porównaniu z innymi powiatami stosunkowo niska ([4], s. 26). Warto doda, e przedmiotem publikacji by a równie problematyka wspó pracy transgranicznej na polsko-sakso skim obszarze przygranicznym, co wi e si w pewien sposób z zagadnieniem przep ywów transgranicznych analizowanych w ostatnim etapie omawianego w tym artykule badania [14].

5 Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim Wybrane wyniki bada ankietowych Z ryc. 1 wynika, e udzia osób bardzo ch z ycia w powiecie Goerlitz (wynosz cy niemal 16%) jest wi kszy ni w powiecie zgorzeleckim, gdzie jedynie co dziesi ty respondent uzna, e jego poziom zadowolenia z ycia jest wysoki. Taka sytuacja wyst puje w ka dej grupie wiekowej, jednak najbardziej wyra na jest w ród najm odszych respondentów (w wieku od 15 do 24 lat). W Niemczech w a nie w tej grupie wiekowej najwi cej respondentów (prawie 23%) uzna o, e jest bardzo ch z ycia. Po polskiej stronie granicy jedynie 7% osób by o tego samego zdania. 80% 70% 66,9% 60% 50% 40% 37,1% 42,4% 30% 20% 10% 0% 0,2% 1,7% 0,0% 0,8% bardzo 8,9% 3,8% raczej 12,6% raczej 15,9% 9,7% bardzo Ryc. 1. Ocena zadowolenia z ycia w powiecie Goerlitz i powiecie zgorzeleckim ród o: wyniki bada ankietowych. Powiat Goerlitz Powiat zgorzelecki Do istotn ró nic w ocenie zadowolenia z ycia zaobserwowano równie w grupie osób powy ej 65. roku ycia. W Niemczech jedynie 1,6% takich osób uzna o, e s raczej niezadowolone z ycia. W powiecie zgorzeleckim tego samego zdania by ju co dziesi ty respondent. Ciekawe jest to, e o ile Niemcy generalnie wy ej oceniaj zadowolenie ze swojego ycia ni Polacy, o tyle stosunkowo wi cej z nich uwa a, e jako ycia ludzi w ich okolicy si pogarsza (ryc. 2). W powiecie zgorzeleckim odsetek osób, które s dz, e jako ycia ulega poprawie, jest prawie dwukrotnie wy szy ni po drugiej stronie granicy. Najwi kszymi optymistami w zakresie kierunków zmian jako ci ycia okazali si m odzi Polacy. Ponad po owa z nich uzna a, e jako ycia w ich okolicy si poprawia, a jedynie 11% e ulega pogorszeniu. W Niemczech najm odsi

6 276 Micha PTAK respondenci bior cy udzia w badaniu te generalnie do optymistycznie (w porównaniu z pozosta ymi grupami wiekowymi) oceniali kierunek zmian w jako ci ycia. Gorsze nastroje zauwa alne by y w ród osób powy ej 35. roku ycia. W grupie Niemców od 35 do 64 lat liczba osób, które s dzi y, e jako ycia w ich okolicy si pogarsza, by a o 42% wy sza od liczby osób maj cych odmienne zdanie. 60% 50% 40% 30% 20% 29,7% 19,2% 47,8% 38,4% 22,5% 42,4% 10% 0% pogarsza si nie zmienia si poprawia si Powiat Goerlitz Ryc. 2. Odpowiedzi mieszka ców powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego na pytanie, czy jako ycia w okolicy si zmienia ród o: wyniki bada ankietowych. 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 73,4% 62,8% 35,9% 22,6% 1,3% 3,9% gorsza podobna lepsza Ryc. 3. Ocena jako ci ycia po drugiej stronie granicy przez mieszka ców powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego ród o: wyniki bada ankietowych. Powiat Goerlitz

7 Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim 277 Autorzy bada za istotne uznali sprawdzenie, w jaki sposób mieszka cy obydwu powiatów oceniaj jako ycia po drugiej stronie granicy. Wyniki odpowiedzi na takie pytanie, przedstawione na ryc. 3, s do jednoznaczne. Wed ug zdecydowanej wi kszo ci Niemców i Polaków jako ycia jest wy sza po niemieckiej stronie granicy. Do istotna cz respondentów (zw aszcza w Polsce) uzna a, e jako ycia w obydwu powiatach jest podobna. Wiek respondentów nie mia wi kszego wp ywu na ocen jako ci ycia po drugiej stronie granicy. Respondenci w obydwu powiatach zostali równie poproszeni o ocen zadowolenia z w asnej sytuacji materialnej i zawodowej, stanu swojego zdrowia, wykszta cenia, miejsca zamieszkania, poziomu bezpiecze stwa w miejscu zamieszkania oraz oferty kulturalno-sportowej w swojej okolicy. Interesuj ce jest, e we wszystkich przypadkach udzia Niemców najwy ej oceniaj cych poziom swojego zadowolenia (warianty i bardzo ) by wy szy ni odpowiedni odsetek mieszka ców powiatu zgorzeleckiego. Mo na to prze ledzi na przyk adzie odpowiedzi na pytanie o stopie zadowolenia z sytuacji materialnej i zawodowej (ryc. 4). W poszczególnych grupach wiekowych dostrzegalne by y pewne ró nice w odpowiedziach, ale nie zmienia y one zasadniczo obrazu sytuacji. Przyk adowo, w grupie osób powy ej 65. roku ycia odnotowano najwi ksz ró nic mi dzy udzia em osób ch z ycia w obydwu powiatach: w powiecie Goerlitz po owa respondentów uzna a, e jest zadowolona z ycia. Po stronie polskiej takiej odpowiedzi udzieli jedynie co ósmy respondent. Stosunkowo wi cej mieszka ców powiatu w Saksonii uzna o równie, e jest bardzo zadowolona z ycia (cho ró nica w porównaniu z powiatem zgorzeleckim by a tu mniej istotna: wynosi a nieca e 3 punkty procentowe). 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2,1% 1,7% bardzo 8,6% 6,7% 11,1% 18,2% raczej 24,1% 45,9% raczej 43,2% 22,1% 11,4% 4,9% bardzo Powiat Goerlitz Ryc. 4. Ocena zadowolenia mieszka ców powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego z w asnej sytuacji materialnej i zawodowej ród o: wyniki bada ankietowych.

8 278 Micha PTAK Ka demu pytaniu o zadowolenie z danego aspektu jako ci ycia towarzyszy- y bardziej szczegó owe pytania (tab. 2). Przyk adowo, przy okazji pyta o ogólny stopie zadowolenia z poszczególnych aspektów pytano dodatkowo respondentów, jak oceniaj i jak wa ne s dla nich ró ne, bardziej szczegó owo okre- lone zagadnienia. Tabela 2. Zagadnienia oceniane przez ankietowanych w ramach poszczególnych aspektów Aspekty Sytuacja materialna i zawodowa Zdrowie Edukacja Miejsce zamieszkania (dost p do us ug, stan rodowiska, dost pno komunikacyjna) Bezpiecze stwo (publiczne i socjalne) Oferta kulturalno-sportowa Oceniane zagadnienia Osobista sytuacja finansowa, aktualnie wykonywana praca, bezpiecze stwo zatrudnienia, szanse znalezienia nowej atrakcyjnej pracy, zachowanie w a ciwych proporcji pomi dzy czasem pracy a czasem wolnym, warunki mieszkaniowe (wielko, po o enie, stan techniczny i wyposa enie mieszkania) Dost p do lekarzy podstawowej opieki, dost p do lekarzy specjalistów, funkcjonowanie pogotowia ratunkowego, dost p do aptek Dost p i jako funkcjonowania obków i przedszkoli, szkó podstawowych, gimnazjów, szkó ponadgimnazjalnych zawodowych i ogólnokszta c cych, szkó wy szych, przystosowanie szkó dla potrzeb osób niepe nosprawnych, mo liwo i warunki podnoszenia wykszta cenia lub zmiany kwalifikacji przez osoby doros e Dost p do infrastruktury technicznej (np. wodoci gów, kanalizacji), us ug komercyjnych (typu restauracje, naprawy, us ugi pocztowe), niezb dnych produktów (typu artyku y spo ywcze czy odzie ), Internetu i telefonii komórkowej, terenów zieleni, wizerunek miejsca zamieszkania (czysto i estetyka miejsc publicznych), jako wody pitnej i powietrza, stan klimatu akustycznego, gospodarka odpadami, mo liwo poruszania si rowerem, w asnym samochodem, motocyklem i publicznymi rodkami komunikacji, po czenia komunikacyjne z najbli szym centrum miejskim, transgraniczne po czenia komunikacyjne Bezpiecze stwo osobiste, bezpiecze stwo w ruchu drogowym, przygotowanie gminy na sytuacje kryzysowe, bezpiecze stwo maj tku, opieka nad osobami wymagaj cymi opieki, pomoc dla osób i rodzin patologicznych, stopie solidarno ci z lud mi b d cymi w trudnej sytuacji yciowej Mo liwo uczestniczenia w imprezach sportowych, w imprezach kulturalnych, dost pno do nieodp atnej infrastruktury sportowej i kulturalnej ród o: opracowanie w asne na podstawie ankiety wykorzystanej w badaniu. Interesuj ce jest to, e we wszystkich przypadkach udzia Polaków, którzy wskazywali, e dane zagadnienie jest niezb dne, by wy szy od odpowiedniego odsetka Niemców 2. Ró nica by a szczególnie zauwa alna w przypadku oceny: 2 Do oceny wa no ci poszczególnych zagadnie przyj to pi ciostopniow skal : niewa ne lub ma o wa ne, raczej wa ne, rednio wa ne, bardzo wa ne, niezb dne.

9 Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim 279 osobistej sytuacji finansowej. A 2 Ú 3 mieszka ców powiatu zgorzeleckiego uzna o, e to kryterium jest niezb dne. W powiecie Goerlitz w ten sposób odpowiedzia o zaledwie 9% ankietowanych; dost pu do lekarzy zarówno podstawowej opieki, jak i lekarzy specjalistów. Udzia mieszka ców powiatu zgorzeleckiego uznaj cych, e to zagadnienie jest niezb dne, by o ponad 50 punktów procentowych wy szy ni odpowiedni odsetek Niemców; mo liwo ci uczestniczenia w imprezach sportowych, gdzie ró nica mi dzy najwy szymi wskazaniami wynosi a 25 punktów procentowych. Jednocze- nie udzia Niemców, którzy uznali, e mo liwo uczestniczenia w imprezach sportowych jest kwesti niewa n lub ma o wa n, by zdecydowanie wi kszy ni w powiecie zgorzeleckim (odpowiednio 39,6% i 4,8%). Zastanawiaj ce jest, e do cz sto stosunkowo wi cej Polaków odpowiada- o, e stan poszczególnych zagadnie sk adaj cych si na poszczególne dziedziny jest wed ug nich bardzo dobry 3. Tak by o na przyk ad w przypadku niemal wszystkich zagadnie sk adaj cych si na sytuacj materialn i zawodow (wyj tkiem by a ocena warunków mieszkaniowych, gdzie stosunkowo wi cej Niemców uzna o, e s one bardzo dobre). Du y pesymizm Niemców by dostrzegalny przede wszystkim w odpowiedziach na pytania odnosz ce si do sytuacji zwi zanej z rynkiem pracy (czyli o aktualnie wykonywan prac, bezpiecze stwo zatrudnienia oraz mo liwo znalezienia nowej atrakcyjnej pracy). 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 40,3% 34,7% 29,1% 30,4% 18,7% 13,3% 14,1% 7,7% 8,8% 2,9% bardzo z y z y rednia dobry bardzo dobry Powiat Goerlitz Powiat zgorzelecki Ryc. 5. Odpowiedzi mieszka ców powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego na pytanie o bezpiecze stwo zatrudnienia ród o: wyniki bada ankietowych. 3 Do oceny stanu poszczególnych zagadnie przyj to pi ciostopniow skal : bardzo z y, z y, redni, dobry, bardzo dobry.

10 280 Micha PTAK Ryc. 5 obrazuje ró nice mi dzy rozk adem odpowiedzi na pytanie o bezpiecze stwo zatrudnienia udzielonych przez mieszka ców s siednich, przygranicznych powiatów. Warto doda, e w grupie najm odszych Niemców aden respondent nie uzna, e sytuacja w zakresie bezpiecze stwa zatrudnienia (a tak e w zakresie aktualnie wykonywanej pracy oraz mo liwo ci znalezienia nowej pracy) jest bardzo dobra. Dla porównania w powiecie zgorzeleckim ponad 8% ankietowanych bardzo dobrze ocenia o stabilno swojego zatrudnienia. Do znaczne ró nice pomi dzy dwoma powiatami zauwa alne by y równie w przypadku oceny pozosta ych zagadnie sk adaj cych si na jako ycia. Przyk adowo, Polacy stosunkowo lepiej oceniali bezpiecze stwo osobiste w nocy i w dzie, bezpiecze stwo maj tku oraz dost p do nieodp atnej infrastruktury sportowej i kulturalnej. Niemcy z kolei cz ciej uznawali, e dost p do lekarzy podstawowej opieki, jako wody pitnej i powietrza atmosferycznego, stan gospodarki odpadami, mo liwo ci uczestniczenia w imprezach kulturalnych, mo liwo ci w zakresie poruszania si rowerem czy samochodem, bezpiecze stwo w ruchu drogowym s dobre lub bardzo dobre. Podsumowanie Ró nice w odpowiedziach udzielonych przez mieszka ców powiatu Goerlitz i powiatu zgorzeleckiego mo na w niektórych przypadkach t umaczy ró nicami we wska nikach charakteryzuj cych jako ycia, obliczonych na podstawie danych udost pnianych przez statystyk publiczn. Chodzi tu o ocen warunków mieszkaniowych, bezpiecze stwa na drogach czy dost pu do lekarzy. Na pe niejsze porównania obiektywnej i subiektywnej jako ci ycia nie pozwala niestety brak odpowiednich danych statystycznych. Dane obiektywne wskazuj na podobn stop bezrobocia w obydwu przygranicznych powiatach. Sytuacja na rynku pracy jest jednak zdecydowanie gorzej postrzegana po niemieckiej stronie granicy, gdzie respondenci ni ej oceniali aktualnie wykonywan pracy, stabilno zatrudnienia czy szanse znalezienia nowej pracy. Ten wniosek wymaga z pewno ci bardziej dok adnych bada rynków pracy w analizowanych powiatach (i krajach). Uzyskane wyniki wiadcz, ze postrzeganie swojej jako ci ycia (i okolicznych mieszka ców) zale y w pewnym stopniu od wieku respondentów. Du ymi optymistami w tym zakresie okazuj si na przyk ad m odsi respondenci, w wieku poni ej 24. roku ycia. W niektórych przypadkach wyniki bada ankietowych mo na uzna za zgodne z oczekiwaniami. Dotyczy to w szczególno ci oceny jako ci ycia w powiecie znajduj cym si po drugiej stronie granicy. Zdecydowana wi kszo respondentów uzna a, e jako ycia jest wy sza w powiecie Goerlitz, cho ciekawe jest to, e wed ug istotnej cz ci respondentów ró nice w jako ci ycia nie s znaczne.

11 Jako ycia na pograniczu polsko-niemieckim 281 Interesuj ce jest równie to, ze uzyskane wyniki mog by podstaw do wysuni cia tezy, e jako ycia po obydwu stronach granicy si wyrównuje. wiadcz o tym np. odpowiedzi na pytanie o to, czy jako ycia w okolicy respondenta poprawia si, czy pogarsza. Z pewno ci ciekawych wniosków dostarczy porównanie wyników badania jako ci ycia z wynikami bada nad przep ywami transgranicznymi. W szczególno ci pozwoli to na sprawdzenie, czy ró nice w jako ci ycia wp ywaj na przenoszenie si mieszka ców pomi dzy dwoma przygranicznymi powiatami. Literatura [1] Bank Danych Lokalnych, [2] Bena W., W drówki po powiecie zgorzeleckim, Drukarnia Kwadrat, Zgorzelec. [3] Borys T., Jako ycia jako przedmiot pomiaru wska nikowego, [w:] Jako ycia na poziomie lokalnym uj cie wska nikowe, red. T. Borys, P. Rogala, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa [4] Buettner T., Ebertz A., Quality of life in the regions. Results for German counties, Ifo Working Paper 2007, No. 49. [5] Cross-border friendship database, [6] Czapi ski J., Panek T., Diagnoza spo eczna Warunki i jako ycia Polaków, ContemporaryEconomics 2011, Vol. 5. [7] Kobyli ska U., Inicjatywy lokalne na rzecz poprawy jako ci ycia na obszarach wiejskich Podlasia formy wsparcia, Zarz dzanie Publiczne 2010, nr 4. [8] Powiat Görlitz, [9] Powiat zgorzelecki. Spojrzenie ponad granicami, Starostwo Powiatowe w Zgorzelcu. [10] Statistisches Jahrbuch Sachsen [11] Statistisches Jahrbuch Sachsen [12] Statistisches Jahrbuch Sachsen [13] Wybrane aspekty poziomu ycia mieszka ców województwa dolno l skiego w 2008 r., Urz d Statystyczny we Wroc awiu, Wroc aw [14] Zdulski M. (red.), 20 lat wspó pracy transgranicznej w euroregionie Neisse- Nisa-Nysa, Euroregion Neisse-Nisa-Nysa, Jelenia Góra Quality of Life in the Polish-German Border Area in the Light of Survey Results Summary: This paper presents the results of the quality of life surveys conducted in Görlitz and Zgorzelec county. It contains among others analysis of residents life satisfaction and opinion about quality of life on the other side of the border. Keywords: quality of life, cross-border areas, Goerlitz county, zgorzelecki county.