Edukacja i informacja w zakresie gospodarki odpadami dr Maria Palińska

Transkrypt

1 Edukacja i informacja w zakresie gospodarki odpadami dr Maria Palińska Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w ramach ogólnopolskiego projektu pn. Bliżej śmieci dalej od nieporządku realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku

2 Dokumenty strategiczne Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 przyjęta uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. (M.P. Nr 34, poz. 501) określa cele i priorytety ekologiczne, wskazuje kierunek działań koniecznych dla zapewnienia właściwej ochrony środowiska. Podstawy.. -2-

3 Dokumenty strategiczne cd. Najważniejszymi zobowiązaniami RP, wynikającymi z członkostwa w Unii Europejskiej, ujętymi w Polityce ekologicznej Państwa są: osiągnięcie do 31 grudnia 2014 r. odzysku na poziomie minimum 60% oraz recyklingu na poziomie minimum 55 % odpadów opakowaniowych, sukcesywne ograniczanie masy składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji do 50% w 2013 r., a w 2020 r. do poziomu 35 % w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., zebranie w 2012 r. 25 % zużytych baterii i akumulatorów przenośnych, a w 2016 r. osiągnięcie poziomu zbierania 45 % tych odpadów, zebranie w skali roku 4 kg na mieszkańca zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (pochodzącego z gospodarstw domowych). -3-

4 Dokumenty strategiczne cd. Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 wyznacza m.in. następujące cele średniookresowe: utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego (w tym wspieranie technologii małoodpadowych), zamykanie i rekultywacja wszystkich składowisk niespełniających standardów UE, opracowanie spisu zamkniętych i opuszczonych obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych wraz z identyfikacją obiektów mających znaczący wpływ na środowisko, eliminacja składowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, takie zorganizowanie systemu preselekcji, sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. -4-

5 Dokumenty strategiczne cd. Kierunki działań w latach , określone w Polityce ekologicznej Państwa na lata z perspektywą do roku 2016, to m.in.: reforma istniejącego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu, zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych, odpadów ulegających procesom rozkładu biologicznego oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, intensyfikacja edukacji ekologicznej, promującej ograniczanie powstawania odpadów. -5-

6 Dokumenty strategiczne cd. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 przyjęty uchwałą Nr 217 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2010 r. (M.P. Nr 101, poz. 1183) określa kierunki polityki Rządu w zakresie gospodarki odpadami. Jest to dokument planistyczny obejmujący zakres zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju, w sposób zapewniający ochronę środowiska, przy uwzględnianiu obecnych i przyszłych możliwości i uwarunkowań ekonomicznych. Jest zgodny z Polityką ekologiczną Państwa. -6-

7 Dokumenty strategiczne cd. Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 (Kpgo 2014) zawiera: program zapobiegania powstawaniu odpadów, w odniesieniu do poszczególnych typów odpadów, którego obowiązek opracowania wynika z art. 29 nowej dyrektywy ramowej o odpadach, strategię redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji, przygotowaną na podstawie art. 5 dyrektywy 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, plan gospodarki odpadami opakowaniowymi wynikający z art. 14 dyrektywy 94/62/WE z 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. -7-

8 Dokumenty strategiczne cd. Kpgo 2014 wskazuje kierunki działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów - m.in.: wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii produkcji oraz zapewniających wykorzystanie możliwie wszystkich składników stosowanych surowców, promowanie zarządzania środowiskowego, rozwój czystych technologii, intensywna edukacja ekologiczna promująca zapobieganie powstawaniu odpadów. -8-

9 Dokumenty strategiczne cd. Główne kierunki działań w Kpgo 2014 w zakresie kształtowania systemu gospodarki odpadami, to m.in.: wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania, wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów, intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie. -9-

10 Filary gospodarki odpadami - prawo, - techniki/technologie, - finanse oparte na wiedzy (prace naukowo-badawcze i rozwojowe; edukacja). -10-

11

12

13 W 2009 roku wytworzono 12 mln ton odpadów komunalnych w Polsce. Ich skład morfologiczny przedstawia się następująco:

14 Polska. Podstawowe parametry odpadowe. Wytwarzamy rocznie 365 kg odpadów na mieszkańca (kilogram dziennie), zbieramy 320 kg: 12% niedoszacowania gdzie trafiają te odpady? Najlepiej na Dolnym Śląsku: 370/344 kg/rok; najgorzej na Podlasiu: 292/207; na Mazowszu źle: 365/300 kg/rok, kujawsko pomorskie: 330/250 kg/rok. Odzysk ( w tym tzw czyste kompostowanie) i unieszkodliwianie termiczne stanowią zaledwie parę procent masy odpadów przedostatnie miejsce w UE, po Chorwacji

15 Mazowsze. Podstawowe parametry odpadowe. Zbiera się 1,5 mln ton, wytwarza zapewne 1,7 mln ton Liczba dzikich wysypisk utrzymuje się w okolicy 150, zdecydowanie więcej niż składowisk Udział biotony w strumieniu odpadów komunalnych wynosi od 5 do 30% Lokalnie silnie ubożeje udział odpadów opakowaniowych

16 Wzorce europejskie, wyniki Lider absolutny: Szwajcaria praktycznie wszystkie odpady komunalne są albo spalane (48 %) albo poddawane odzyskowi przede wszystkim recyklingowi materiałowemu (52 %) Zieloni liderzy z UE to Holandia, Szwecja i Dania gdzie tylko parę % odpadów się składuje Średnio w całej UE połowa odpadów jest składowana. Na taki wskaźnik zapracowała przede wszystkim Polska oraz Bułgaria, Grecja i Rumunia

17 Wzorce europejskie, postępowanie z odpadami Spalanie odpadów komunalnych w dużych miastach, gdzie są kłopoty ze sprawną segregacją Wspieranie segregacji dwuręcznej z czystym kompostowaniem prowadzonym przez wyspecjalizowane firmy komercyjne Bezpieczne bufory magazynowe przesegregowanych odpadów opakowaniowych Rozwinięte i wspierane donosicielstwo ekologiczne

18 Przykłady zagraniczne Duże kompostownie wykorzystujące biotonę i inne odpady kompostowalne (Holandia) Społeczne punkty segregacji i przeróbki odpadów wielkogabarytowych - prekursor PSZOKów (Dania) Lokalna policja ścigająca śmieciarzy zarabiająca na swe utrzymanie (Anglia)

19 350 kg/ mieszkańca / rok

20 JAK DŁUGO ROZKŁADAJĄ SIĘ NA SKŁADOWISKU NIEKTÓRE ODPADY? Papier (gazety): 2-4 tygodnie Tekstylia z surowców naturalnych, np. bawełniane: 1 rok Niektóre tworzywa sztuczne: 500 lat Metal (odpady stalowe): 100 lat Aluminium: lat

21

22 Jakie są nasze postawy w stosunku do śmieci?

23

24

25

26

27 千里知行, 始於足下 Podróż na tysiąc mil zaczyna się od pierwszego kroku.

28 Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej ul. Komunalna 4 Organizacja pożytku publicznego Nr KRS

29 RÓWNOWAGA EKOLOGICZNA WSI EDYCJA ii Realizacja programów WCEE w latach i plan na 2012 Nazwa programu KRĄG GREEN ECOSURVIVAL KONKURSY PRZYRODA KUJAW I ZIEMI DOBRZYŃSKIEJ EKOINFORMACJA ZIELONE SZKOŁY DUALNA I SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW ROWER SZANSĄ DLA ZDROWIA I ŚRODOWISKA EKOBAZA EKOANIMATOR ŚIĘGNIJ PO SŁOŃCE ECOSURVIVAL DLA NAJMŁODSZYCH ODPADY A ŚRODOWISKO RACJONALNA GOSPODARKA ODPADAMI SZANSĄ DLA ŚRODOWISKA WIEJSKIE OŚRODKI KU ZR WŁOCŁAWEK MIASTO CZYSTE PRZYJAZNE MIESZKAŃCOM I ŚRODOWISKU EKOINFO-WCEE PROGRAM WYDAWNICTWA AURA ZRÓBMY TO DLA WISŁY LASY DLA ZR WISŁA NASZĄ DUMĄ EKOEDU DLA NATURY I ZR RÓWNOWAGA EKOLOGICZNA WSI

30 Trafia się, że i perły znajdą się w śmieciach.

31 Programy w zakresie gospodarki odpadami 1. Dualna i selektywna zbiórka odpadów dpady a środowisko Racjonalna gospodarka odpadami szansą dla środowiska 4. Włocławek miasto czyste, przyjazne mieszkańcom i środowisku

32 Dualna i selektywna zbiórka odpadów

33 JAK TO ROBIĄ WE WŁOCŁAWKU?

34 Segregacja odpadów w systemie dualnym Strumień odpadów Odpady suche Odpady mokre opakowania szklane opakowania papierowe tworzywa sztuczne metale kolorowe porcelana ceramika odpady problemowe resztki warzyw i owoców resztki po posiłkach filtry po kawie odpady zielone, trawa liście itp zwiędłe kwiaty inne inne

35 Sposoby segregacji odpadów w mieście Włocławek: - dualna zbiórka odpadów - selektywna zbiórka surowców wtórnych Segregacja odpadów polega na oddzieleniu surowców wtórnych od tych, które nie nadają się do powtórnego wykorzystania. Metody segregacji odpadów: 1. Segregacja u źródła czyli odpady zbierane są do oddzielnych, specjalnie do tego celu przeznaczonych pojemników, worków w miejscu ich powstawania. 2. Metoda donoszenia czyli odpady zbierane są tradycyjnie, do wspólnego pojemnika, a później sortowane w sortowni odpadów na papier, szkło, metal.

36 Gromadzenie i zbiórka odpadów. Rodzaje odbieranych odpadów: zmieszane odpady komunalne, odpady organiczne zbierane w ramach dualnej segregacji odpadów, odpady opakowaniowe z podziałem na plastik, makulaturę i szkło, odpady pobudowlane, odpady typu zużyty sprzęt RTV i AGD, odpady poprodukcyjne inne niż komunalne tzw. odpady przemysłowe.

37 ODPADY MOKRE Dualna zbiórka odpadów we Włocławku Dualna zbiórka odpadów oznacza segregację odpadów komunalnych bezpośrednio w miejscu ich powstawania w gospodarstwach domowych do dwóch pojemników przystosowanych do oddzielnego gromadzenia frakcji suchej odpadów oraz frakcji mokrej tzw. BIO stanowiącej ok. 30 % całej masy odpadów komunalnych. resztki warzyw i owoców resztki po posiłkach kości filtry po kawie skorupki po jajkach i orzechach trawa zwiędłe kwiaty i liście ODPADY SUCHE opakowania szklane i papierowe tworzywa sztuczne metale kolorowe porcelana, ceramika żarówki pieluchy i wata niedopałki papierosów

38 Do dualnej zbiórki odpadów wykorzystujemy Pojemniki do zbiórki odpadów z gospodarstw domowych Pojemniki na odpady suche i mokre Pojemnik 1100 l na frakcję suchą Jednorazowy worek foliowy na odpady organiczne Pojemnik 240 l na frakcję organiczną

39 Dualna zbiórka odpadów

40 Selektywna zbiórka odpadów. Jednym ze sposobów segregacji odpadów jest tzw. selektywna zbiórka surowców wtórnych. Do zbierania odpadów, nadających się do powtórnego wykorzystania PGK Saniko stosuje trzy, specjalnie oznakowane rodzaje pojemników zbiorczych, są to: pojemniki na szkło do których wrzucamy: butelki, słoiki, szklanki oraz stłuczkę szklaną bez metalu i tworzyw sztucznych, zakrętek, przykrywek, kapsli i korków. Nie wrzucamy żarówek, lamp neonowych i halogenowych, naczyń żaroodpornych, luster, szyb oraz wyrobów ceramicznych i porcelany pojemniki na plastik do których wrzucamy: po szamponie i płynach, worki foliowe oraz inne opakowania z tworzyw sztucznych. Nie wrzucamy tworzyw piankowych, skrzynek po napojach, butelek po olejach zarówno przemysłowych jak i spożywczych oraz opakowań po farbach i substancjach żrących. pojemniki na makulaturę do których wrzucamy: gazety, książki, zeszyty a także opakowania papierowe oraz tekturę i kartony Nie wrzucamy tapet, kalek i papierów przebitkowych a także papierowych wkładów wodoodpornych oraz zatłuszczonych papierów np. po maśle

41 Pojemniki zbiorcze do selektywnej zbiórki odpadów użytkowych pojemnik stalowy na opakowania szklane 1100 l pojemnik stalowy na opakowania szklane 2,5 m3 pojemnik stalowy na makulaturę 1100 l dzwon siatkowy na opakowania z tworzyw sztucznych 2,5 m3 kontener trzykomorowy na papier makulaturę i szkło (KP-8)

42 Pozostałe rodzaje pojemników worki typu BIG BAG 1 m 3 przeznaczone na drobne odpady pobudowane pojemnik stalowy na gruz pojemnik stalowy 1100 l kontener stalowy KP - 7 pojemnik z tworzywa sztucznego 60 l pojemnik stalowy 110 l pojemnik z tworzywa sztucznego 120 l i 240 l

43 Sprzęt do wywozu Wywrotka z żurawiem Bramowiec Wywrotka Śmieciarka bezpylna Śmieciarka bezpylna

44 Utylizacja i unieszkodliwianie odpadów prowadzone jest w Regionalnym Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Machnaczu W skład RZUOK w Machnaczu wchodzi: sortownia zmieszanych odpadów komunalnych: - linia L1 przystosowana do segregacji zmieszanych odpadów komunalnych, - linia L2 przystosowana do doczyszczania organicznych odpadów komunalnych, komposter, składowisko odpadów balastowych. W Zakładzie zastosowano nowoczesną technologię dostosowaną do potrzeb regionu. Linie dostosowane są do przyjęcia zarówno zmieszanych odpadów komunalnych, jak i odpadów pochodzących z dualnej segregacji odpadów u źródła. Efektem funkcjonowania RZUOK jest: -odzysk oraz sprzedaż surowców wtórnych typu: opakowania z tw.sztucznych, opakowania aluminiowe,stal, makulatura, szkło, -produkcja kompostu, -odzysk oraz sprzedaż odpadów problemowych, -deponowanie odpadów balastowych na składowisku.

45 Przepływ odpadów w RZUOK w Machnaczu Strumienie odpadów komunalnych przyjmowanych do RZUOK w Machnaczu Strumień zmieszanych zanieczyszczonych odpadów komunalnych 10,5% Strumień zmieszanych odpadów komunalnych, suchych odpadów komunalnych oraz odpady z selektywnej zbiórki 85% Strumień odpadów organicznych z dualnej zbiórki u źródła 4,5 % Składowisko Linia do segregacji zmieszanych odpadów komunalnych Linia do doczyszczania odpadów organicznych Odpady balastowe Surowce wtórne Frakcja inertna Frakcja biologiczna Surowiec zaniemczyszczony Surowiec czysty 21,49 % 9,1% 25,49 % 41,86 % Sprzedaż surowców do recyklingu Surowiec do wykorzystywaia Pryzma Energetyczna Komposter

46 Linia sortownicza w RZUOK w Machnaczu Sito bębnowe Mechaniczny rozdział odpadów na frakcje 0-20 i mm Zasyp i przenośnik taśmowy odpadów na sito bębnowe Transport frakcji pow. 80 mm do kabiny sortowniczej

47 Linia sortownicza c.d. Kabina sortownicza Odpady balastowe Przenośniki bunkrowe Transport surowców do prasy Prasa hydrauliczna

48 Linia sortownicza c.d. Linia do doczyszczania odpadów organicznych przeznaczonych do kompostowania Podajnik dla odpadów z selektywnej zbiórki na linię sortowniczą (z pominięciem sita bębnowego)

49 Efekty segregacji Szkło Tworzywa sztuczne Makulatura

50 Kompostowanie odpadów organicznych Zalety : Komposter - uzyskanie wartościowego produktu w postaci kompostu, - pełna higienizacja odpadów organicznych, - zmniejszenie o ok % ilości odpadów kierowanych na składowisko - prosta tradycyjna technologia, realna do stosowania i uzasadniona ekonomicznie Załadunek materiału wsadowego Wyładunek gotowego produktu

51 Zagęszczone odpady komunalne Składowisko Składowisko odpadów znajdujące się na terenie RZUOK w Machnaczu jest typem składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Składowisko podzielone jest na dwie kwatery: Kwatera nr I powierzchnia 1,80 ha, pojemność m 3 Kwatera nr II powierzchnia 3,10 ha, pojemność m 3 Budowa składowiska Warstwa gruntu filtracyjno - ochronna - 0,5 m Studzienka odprowadzająca biogaz Przesypka ochronno-dystanowa - 0,2 m Odcieki Biogaz Drenaż odgazowania Drenaż odcieków Folia PEHD-2,0 mm

52 Ilość odpadów skierowanych na składowisko (do s ierpnia) Iloś ć odpadów s kierowanyc h na s kładowis ko [Mg}

53 Eksploatacja pryzmy energetycznej Instalacja ujęcia oraz gospodarczego wykorzystania biogazu

54 Schemat blokowy ujęcia i produkcji biogazu Składowisko Pryzma energetyczna Generator prądu prąd, ciepło Tunele Zakład Sieć energetyczna

55 Tunele foliowe produkcja roślin

56 Odpady a środowisko

57 Racjonalna gospodarka odpadami szansą dla środowiska

58 Włocławek miasto czyste przyjazne mieszkańcom i środowisku

59 Dzień Ziemi

60 Góra śmieci nie została ani znaleziona ani zebrana. Jako rzecz nieodwołalnie odrzucona jest ona w rzeczywistości nieodkrytym, niezidentyfikowanym, nie pożądanym i niezbadanym terytorium przyszłości Derek Bailey

61

62 Biblioteka

63 Facebook

64 Z kim współpracujemy z Regionalnym Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku; Sięgnij po słońce, Region płocki, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej regionem świadomych ekologicznie, Człowiek energia - środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, z Biurem Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS Partnership grants activity z Stowarzyszeniem ekologicznym Ziarno z Grzybowa Wiejskie Ośrodki edukacji ku zrównoważonemu rozwojowi. z Ligą Ochrony Przyrody we Włocławku, z PTTK z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej Saniko spółka z o.o. z Anwil SA. Spółdzielnia Mieszkaniowa Południe

65 Nasze nagrody Ekolaury Polskiej Izby Ekologii 2010 Wyróżnienie Promotor Ekologii w Narodowym Konkursie Ekologicznym 2010 Promotor Ekologii w Narodowym Konkursie Ekologicznym 2011

66 Laureat konkursu o Puchar Recyklingu 2010, 2011,2012 Laureat konkursu o Puchar Recyklingu

67 Nasi sponsorzy Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodne w Warszawie Małe Granty GEF biuro UNDP Urząd Miasta Włocławek

68 Ekologia i ochrona środowiska to (...) nie tylko wielki przemysł, kopalnie i huty. To także Twoje i moje codzienne gesty, to Twoja i moja kuchnia, łazienka, garaż, ogród. To wybór przez Ciebie i przeze mnie środków komunikacji, sposobu spędzania wolnego czasu i taka ochrona środowiska zaczyna się najbliżej: w tym pokoju, mieszkaniu, domu. Eryk Mistewicz

69 Zapobieganie powstawaniu śmieci Kupuj tyle, ile naprawdę potrzebujesz. Wybieraj produkty trwałe. Wybieraj produkty w dużych opakowaniach. Idziesz na zakupy? Weź torbę z domu torba wielokrotnego użytku jest pojemna, wytrzymała i będzie służyć całe lata, a po zwinięciu zajmuje tak mało miejsca, że zmieści się w każdej damskiej torebce. Warto wyrobić taki nawyk, szczególnie że każda torba jednorazowa w sklepie to dodatkowy koszt i dodatkowy śmieć. Jednorazowe torebki służą nam tylko chwilę, a po powrocie do domu lądują w koszu, przyczyniając się do produkcji ogromnej ilości śmieci. Zamiast zwykłych, jednorazowych baterii stosuj akumulatorki, które można wielokrotnie ładować. Wybierz szklaną butelkę zwrotną zamiast butelki plastikowej (szklana butelka może być wykorzystana powtórnie nawet 15 razy, podczas gdy butelka plastikowa jest jednorazowa). Unikaj produktów zapakowanych w wiele warstw opakowań. Jeśli masz przydomowy ogródek, kompostuj odpady spożywcze, które stanowią 31% wytwarzanych przez Ciebie odpadów. Posłużą do nawożenia Twojego ogrodu. Obecna technologia pozwala przechowywać kompost w sposób bezpieczny i nieuciążliwy. Zwracaj uwagę na daty przydatności do spożycia. Unikaj jednorazowych produktów np. plastikowych sztućców na grilla czy papierowych talerzyków.