Uchwała Nr Rady Powiatu w Płocku z dnia..

Transkrypt

1 Projekt Uchwała Nr Rady Powiatu w Płocku z dnia.. w sprawie przyjęcia Programu Korekcyjno Edukacyjnego dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na rok 2015 Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 595 z późn. zm.) oraz art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz.1493 z późn. zm.) 1 Przyjmuje się Program Korekcyjno Edukacyjny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie na rok 2015 w brzmieniu załącznika do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Dyrektorowi Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia (pieczątka i podpis Przewodniczącego Rady)

2 Uzasadnienie Program Korekcyjno Edukacyjny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie opracowany został na podstawie art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.), zgodnie z którym do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy w szczególności opracowanie i realizacja programów oddziaływań korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Celem głównym programu jest powstrzymanie sprawców i zakończenie przemocy w rodzinie. Cel ten ma zostać osiągnięty poprzez zmianę postaw osób stosujących przemoc w rodzinie przez poddanie ich oddziaływaniom korekcyjno edukacyjnym. Bezpośrednimi adresatami programu są osoby dorosłe stosujące przemoc w rodzinie, zamieszkujące teren powiatu płockiego. Program wymaga współpracy lokalnych instytucji. Realizacje programu zaplanowano na 2015r., wskazano również źródło jego finansowania. Oczekuje się, że wykonanie programu przyczyni się do usprawnienia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Z powyższych względów podjęcie uchwały jest konieczne i uzasadnione.

3 Załącznik Do Uchwały Nr Rady Powiatu z dnia PROGRAM KOREKCYJNO EDUKACYJNY DLA OSÓB STOSUJACYCH PRZEMOC W RODZINIE Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku Płock, 2015r.

4 I. Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (DZ. U. z 2005 r. nr 180, poz.1493 z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 163,693); 3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjnoedukacyjne (Dz. U. z 2011 r., nr 50, poz. 259); 4. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ; 6. Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011 Nr 209, poz. 1245). II. Uzasadnienie programu: Przemoc jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym. Można się z nią zetknąć nie tylko w filmach i programach informacyjnych, ale niestety coraz częściej na ulicy, w szkole i we własnym domu. Przemoc w rodzinie jest tym rodzajem przemocy w stosunku do osób bliskich, której ujawnienie jest wyjątkowo trudne. Przemoc kierowana jest głównie ku osobom zależnym i określona jest jako zespół atakujących, nadzorujących i kontrolujących zachowań o charakterze fizycznym, seksualnym i emocjonalnym, których celem jest zniewolenie ofiary, wyeliminowanie jej suwerenności, podporządkowanie jej myśli i działań żądaniom i potrzebom sprawcy. Zjawisko przemocy w rodzinie doczekało się definicji prawnej zawartej w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493), która stanowi, że jest to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub 1

5 zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Ustawa ta jednocześnie nakłada na organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, określając zakres pomocy udzielanej ofiarom oraz wskazując środki mające na celu oddziaływania wobec osób stosujących przemoc. Psychologia sprawców nie jest jeszcze dziedziną bogatą w solidną wiedzę. Naganność ich postępowania skłania raczej do karania niż wnikliwego zastanowienia się, dlaczego to robią. Coraz częściej jednak podejmowane są próby oddziaływania na sprawców, które zmierzają do nauczenia ich samokontroli i wyzwolenia spod wpływu nałogowej agresywności. W wielu przypadkach przemoc związana jest z nietrzeźwością sprawców, ale alkohol nie powinien być obarczony bezpośrednią i wyłączną odpowiedzialnością za przemoc, niemniej jednak osłabia on racjonalną kontrolę nad zachowaniem i nasila gotowość do reagowania złością. Niejednokrotnie sprawcy przemocy w ogóle nie podejmują próby kontrolowania swego gniewu, a nawet z premedytacją go potęgują. Istotną rolę w stosowaniu przemocy może też odegrać biologicznie zdeterminowana gwałtowność i intensywność reagowania emocjonalnego, które wymykają się spod kontroli, jednak nie usprawiedliwiają one sprawców i nie zdejmują z nich odpowiedzialności za krzywdzenie innych. Sprawcy przemocy na ogół starają się znajdować uzasadnienie dla aktów przemocy. Szczególnie dotyczy to negowania osobistej odpowiedzialności za wyrządzone szkody i obciążania odpowiedzialnością ofiary. Postępowanie sprawców dodatkowo bywa wspierane przez czynniki kulturowe. Przez wieki bowiem przemoc w stosunku do kobiet i dzieci była akceptowana nie tylko obyczajowo, ale i prawnie. Niezbędne są wiec działania skierowane zarówno do ofiar, jak i sprawców przemocy domowej. Z jednej strony potrzebne są działania wzmacniające skuteczność ochrony osób doznających przemocy w rodzinie przed sprawcami przemocy. Potrzebne są więc miejsca, w których doświadczający przemocy domowej otrzymują pomoc bytową i potrzebni są ludzie, którzy dostarczą im wsparcia emocjonalnego, pomogą w zmianie życia, wzmocnieniu siebie. Z drugiej strony ważne są działania powstrzymujące sprawców i prowadzące do zakończenia przemocy w rodzinie. Temu właśnie mają służyć programy korekcyjnoedukacyjne skierowane do osób stosujących przemoc. 2

6 III. Założenia programu: Program Korekcyjno - Edukacyjny dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie ma na celu psychoedukację sprawców przemocy w rodzinie w kierunku zmiany zachowań typu przemocowego na rzecz partnerstwa i poszanowania wobec domowników. Założenia do stworzenia niniejszego programu opierają się na aktualnym stanie wiedzy na temat przemocy domowej i prowadzą do stwierdzenia, że: przemoc domowa jest wyuczonym zachowaniem, które przynosi zyski i straty dla sprawcy, przemoc domowa ma uwarunkowania kulturowe jest tolerowana i wzmacniana przez postawy i poglądy ludzi, jest zakorzeniona we wzorach postępowania przekazywanych z pokolenia na pokolenie, przemoc domowa jest szkodliwym i raniącym nadużyciem siły i władzy oraz dąży do kontrolowania i zniewolenia osoby zależnej, stosowanie przemocy nie może być usprawiedliwione stwierdzeniem, ze była ona skutkiem prowokacji, stosowanie przemocy jest wyborem, za który sprawca ponosi odpowiedzialność moralną i prawną, nie stosowania przemocy domowej można się nauczyć. IV. Adresaci programu: Osoby pełnoletnie mieszkające na terenie powiatu płockiego, stosujące przemoc wobec partnerek/partnerów i/lub innych członków rodziny: 1. skazane za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, odbywających karę pozbawienia wolności w zakładach karnych albo wobec których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary, obowiązując je do uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno edukacyjnych, 2. uczestniczące w terapii uzależnienia od alkoholu lub narkotyków (oddziaływania korekcyjno-edukacyjne mogą w tym przypadku stanowić uzupełnienie podstawowej terapii), 3. zgłaszające się do uczestnictwa w Programie w wyniku innych okoliczności (np. kierowani przez Policję, Prokuraturę, Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Ośrodek Pomocy Społecznej, Poradnię Leczenia Odwykowego). 3

7 Uczestnikami Programu mogą być również wszyscy sprawcy przemocy domowej zgłaszający gotowość poddania się oddziaływaniom korekcyjno edukacyjnym, niezależnie od akcji aktywizujących prowadzonych przez instytucje pomocowe na terenie powiatu płockiego. V. Cele programu: Podstawowym celem działań programowych jest powstrzymanie osoby stosującej przemoc w rodzinie przed dalszym stosowaniem przemocy. Cel główny ukierunkowany jest na rozpoznanie i zmianę zachowań, postaw osób stosujących przemoc w rodzinie. Szczegółowe cele programu: Przekazanie uczestnikom programu szeroko pojętej wiedzy na temat zjawiska przemocy; Uświadomienie uczestnikom programu ich własnych zachowań przemocowych, form, cykliczności oraz dynamiki tychże zachowań; Ćwiczenie przez uczestników programu technik wprowadzających zachowania alternatywne dla zachowań przemocowych; Ujawnianie negatywnych norm i wzorców kulturowych wykorzystywanych przez sprawców przemocy do wspierania postaw dominacji, władzy i kontroli sprawcy nad osobą krzywdzoną; Nauka umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć i stanów emocjonalnych; Trening asertywności, aktywnego słuchania, negocjacji oraz konstruktywnego rozwiązywania sporów; Promowanie właściwych postaw, w tym postawy odpowiedzialności za własne czyny przemocowe; Wskazanie uczestnikom programu możliwości korzystania ze wsparcia społecznego. VI. Zawartość programu: Zawartość merytoryczna programu skoncentrowana jest na osiągnięciu celu podstawowego i zawiera elementy, które dostarczają wiedzy, tworzą okazje do poznania 4

8 siebie oraz pozwalają na zmianę form myślenia i reagowania. Najważniejszymi z tych elementów są: 1. Rozpoznanie diagnostyczne uzyskanie i opracowanie informacji o funkcjonowaniu każdego z uczestników, jego sytuacji życiowej oraz specyfice przemocy, której był sprawcą; 2. Oddziaływania edukacyjne dobór treści edukacyjnych uwzględniających cele programu oraz specyfikę uczestników obejmuje: edukację na temat kulturowo obyczajowych zjawisk wspierających i przeciwstawiających się przemocy oraz konfrontowanie ze stereotypami promującymi przemoc, definicje przemocy, jej rodzaje, formy i dynamikę, problemy władzy i kontroli w relacjach międzyludzkich, planowanie i rozwijanie samokontroli, komunikację interpersonalną, promocję pozytywnych standardów i wartości, zaburzenia życia rodzinnego spowodowane uzależnieniami, wpływ przemocy domowej na zachowanie i psychikę dzieci, tolerancję i szacunek wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Ćwiczenia praktyczne dostarczające korekcyjnych doświadczeń osobistych, zmieniających zachowania i postawy oraz rozwijające umiejętności samokontroli i konstruktywnego współżycia. VII. Zakładane rezultaty: Działania diagnostyczne, edukacyjne i ćwiczenia mają przyczynić się do: uświadomienia sprawcy czym jest przemoc, uzyskania przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec bliskich (uznanie swojej odpowiedzialności za stosowanie przemocy), nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów i sporów w rodzinie bez używania agresji, nabycie umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć, nabycie umiejętności partnerskiego współdziałania w rodzinie oraz korzystania z pomocy innych. 5

9 VIII. Realizacja programu: 1. Czas realizacji programu: Program korekcyjno-edukacyjny realizowany będzie w 2015r, w miesiącach wrzesień - grudzień. Przebieg programu: Program będzie obejmować łącznie 100 godzin zajęć indywidualnych i grupowych i prowadzony będzie przez dwie osoby (kobietę i mężczyznę). Oddziaływania korekcyjno - edukacyjne nie będą prowadzone w miejscu, w którym udziela się pomocy i wsparcia osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Osoba stosująca przemoc w rodzinie, wobec której zostało rozpoznane uzależnienie od alkoholu lub narkotyków i innych środków odurzających będzie motywowana do podjęcia terapii. Realizatorzy programu utrzymywać będą stały kontakt z ośrodkami pomocy społecznej, w celu uzyskania rzetelnych i wiarygodnych informacji na temat zachowania uczestników programu wobec członków swoich rodzin (chodzi tu zarówno o czas realizacji programu, jak i okres obejmujący trzy lata po ukończeniu programu objęte monitoringiem). Wyniki monitoringu i ewaluacji programu będą wykorzystywane do prac nad dalszym udoskonalaniem i upowszechnianiem metod oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec sprawców przemocy w rodzinie. Realizatorzy zobowiązani będą do sporządzenia sprawozdania z przebiegu programu po zakończeniu oddziaływania korekcyjnoedukacyjnego. 2. Warunki przyjęcia kandydatów do programu: Kandydaci do udziału w programie muszą być zdrowi psychicznie oraz zachowywać abstynencję od alkoholu i innych środków odurzających. Kandydaci przyznają się do stosowania przemocy. Przyjęcie do programu potwierdzone jest zawarciem kontraktu na aktywny udział w sesjach. Ponadto każdy uczestnik zostanie zobowiązany do podpisania listy obecności na zajęciach. 6

10 3. Realizator programu: Realizatorem programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie jest samorząd powiatu płockiego, w imieniu którego działa Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku, będące faktycznym realizatorem niniejszego programu. Zadania związane z realizacją programu obejmują: nadzór nad realizacją programu zgodnie z założonymi celami i działaniami nakierowanymi na osiągniecie zakładanych rezultatów, rekrutację uczestników programu, obsługę finansową programu, monitoring programu, pozyskiwanie partnerów w realizacji programu i współpracę z nimi. W związku z tym, że oddziaływanie korekcyjno-edukacyjne wobec osób stosujących przemoc w rodzinie mają charakter programów działań psychologicznych, edukacyjnych i socjalizacyjnych ukierunkowanych na zmianę zachowań i postaw tych osób, zajęcia prowadził będzie zespół w składający się z dwóch specjalistów - psychologów posiadających uprawnienia do realizacji oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych. Koordynatorem programu jest Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie lub osoba przez niego wyznaczona. 4. Miejsce realizacji programu: Program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie realizowany będzie w siedzibie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gąbinie, przy ul. Stary Rynek Partnerzy programu: Założenia programowe w skutecznym osiąganiu założonych celów i rezultatów przewidują współpracę z wieloma instytucjami i organizacjami, którymi są: Ośrodki Pomocy Społecznej, Sąd, Kuratorzy zawodowi, Prokuratura, Policja, Organizacje pozarządowe, Kościoły i organizacje Kościelne, Rodziny uczestników programu. IX. Zasady finansowania programu: Opracowanie i realizacja programu korekcyjno - edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie należy do zadań w zakresie administracji rządowej realizowanych przez 7

11 powiat, który na realizację niniejszego zadania pozyskał środki w formie dotacji z budżetu Wojewody Mazowieckiego. W związku z tym realizacja programu uzależniona jest od wysokości środków przekazanych samorządowi powiatowemu z budżetu państwa na ten cel. X. Monitoring: Realizacja programu jest ściśle związana z działaniami monitorująco kontrolnymi, które stanowią część nadzoru na jego realizacją. System monitorowania obejmuje: postęp względem zaplanowanych założeń, działań i rezultatów programu, zachowanie związane z przemocą u osób uczestniczących w programie w trakcie jego trwania oraz do 3-ch lat po jego zakończeniu. Monitorując program będziemy szukać odpowiedzi na pytania: czy podejmowane działania prowadza do osiągnięcia celu finalnego, czy program wymaga przeformułowania działań, czy adresaci programu zachowują się zgodnie z oczekiwaniami. Celem monitoringu jest sprawdzenie czy zaplanowane działania w końcowym efekcie są użyteczne dla odbiorców i współ-odbiorców, którymi w tym przypadku są rodziny osób stosujących przemoc. Do oceny skuteczności działań programowych niezbędna jest współpraca z partnerami programu, szczególnie tymi, którzy realizują programy przeciwdziałania przemocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie (współpraca z Gminnymi Zespołami Interdyscyplinarnymi i grupami roboczymi w oparciu o procedurę Niebieskie Karty). XI. Zagrożenia realizacji programu i zakończenie: Program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc realizowany przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Płocku to ułożony w określonym czasie ciąg działań zmierzających do wybranej, specyficznej grupy odbiorców, wymagający zaangażowania środków rzeczowych, ludzkich i finansowych. Realizacja założeń programowych wiąże się nierozerwalnie z ryzykiem wystąpienia zjawisk czy działań, które mogą mieć negatywne skutki dla przebiegu całego programu lub jego poszczególnych części. Najistotniejsze zagrożenia wiążą się z brakiem wystarczającej ilości zewnętrznych środków finansowych, od których realizacja programu jest zależna. 8

12 Ponadto zagrożeniem dla programu może być brak dostatecznego zainteresowania adresatów uczestnictwem w jego działaniach. Kluczem do sukcesu w realizacji programu będzie niewątpliwie świadomość wystąpienia ryzyka i reagowanie przez realizatorów programu na powijające się problemy i zagrożenia. Ważnym ogniwem prowadzenia programu jest ścisła i umiejętna współpraca z instytucjami i organizacjami pełniącymi funkcję partnerów programu, doświadczenie realizatora, a przede wszystkim kwalifikacje, umiejętności i doświadczenie zespołu prowadzącego zajęcia. 9