PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE W POWIECIE ZAMOJSKIM NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Uchwały Nr XV/164/2016 Rady Powiatu w Zamościu z dnia 28 grudnia 2016 roku PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE W POWIECIE ZAMOJSKIM NA LATA ZAMOŚĆ, 2016

2 Spis treści Wstęp.. 3 I. Podstawa prawna II. Założenia ogólne Programu.. 5 III. Adresaci Programu.. 6 IV. Procedura kwalifikacji uczestników Programu. 6 V. Realizatorzy Programu.. 7 VI. Cele Programu.. 8 VII. Harmonogram zadań i form jego realizacji. 8 VIII. Oczekiwania wobec osób prowadzących i ich zadania IX. Zasady finansowania Programu 11 X. Czas realizacji Programu 11 XI. Kryteria ukończenia Programu 11 2

3 Wstęp Realizacja Programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, zwanego dalej Programem, jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej realizowanym przez powiat. Obowiązek realizacji programów oddziaływań korekcyjno edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie określony został przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1390). Program stanowi element całego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, jest uzupełnieniem różnych form interwencji prawnych i administracyjnych podejmowanych wobec osób stosujących przemoc. Ukierunkowany jest na zmianę postaw i zachowań sprawców przemocy, a w rezultacie na redukcję ryzyka kontynuowania stosowania przez nich przemocy oraz zwiększenie ich możliwości do samokontroli agresywnych zachowań i do konstruktywnego współżycia w rodzinie. Opracowanie i realizacja Programu jest założeniem Powiatowego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. Program opracowany został z uwzględnieniem wytycznych do tworzenia modelowych programów korekcyjno edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie stanowiących załącznik nr 2 do Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (na lata ), który został zmieniony Uchwałą Nr 76 Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w rodzinie na lata Program realizowany będzie w oparciu o metodę Duluth (tzw. Program z Duluth ). 3

4 I. PODSTAWA PRAWNA Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawę z dnia 25 lutego 1964 r.- Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz. U. z 2015 r., poz z późn. zm ); 2. Ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny ( Dz. U. z 2016 r., poz ); 3. Ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego ( Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm. ); 4. Ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 555 z późn. zm. ); 5. Ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego ( Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm. ); 6. Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2015 r., poz ); 7. Ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. z 2016 r., poz. 930 z późn. zm. ); 8. Ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2015 r., poz. 355 z późn. zm.); 9. Ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( Dz. U. z 2016 r., poz ); 10. Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. z 2016 r., poz. 487 z późn. zm. ); 11. Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( Dz. U. z 2016 r., poz ); 12. Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U. z 2016 r., poz. 224 z późn. zm. ); 13. Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U. z 2015 r., poz z późn. zm. ); 14. Ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ( Dz. U. z 2016 r., poz. 239 z późn. zm. ); 15. Ustawę z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe ( Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm. ); 4

5 16. Ustawę z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji ( Dz. U. z 2016 r., poz. 639 z późn. zm.); 17. Ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym ( Dz. U. z 2016 r., poz. 814 z późn. zm. ). Program skorelowany jest z następującymi Programami: 1. Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata ; 2. Powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie w powiecie zamojskim na lata II. ZAŁOŻENIA OGÓLNE PROGRAMU Podstawą opracowanego Programu jest założenie podejmowania działań zmierzających do zmiany zachowań i postaw osób stosujących przemoc w rodzinie, w rezultacie redukcja zachowań agresywnych u jego uczestników oraz zwiększenie ich zdolności do konstruktywnego współżycia w rodzinie. 1. Program będzie realizowany przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zwierzyńcu. 2. Miejscem realizacji będzie wynajmowane pomieszczenie, zajęcia będą odbywać się poza siedzibą Ośrodka. 3. W każdym roku kalendarzowym będzie realizowana 1 edycja Programu. 4. Wstępne badania kwalifikacyjne kandydatów do Programu (selekcyjne i diagnostyczne) będą odbywać się w miesiącu poprzedzającym rozpoczęcie zajęć. 5. Zajęcia korekcyjno edukacyjne (grupowe i indywidualne) - marzec, kwiecień, maj (zajęcia grupowe : 1 raz w tygodniu 15 spotkań po 4 godziny, zajęcia indywidualne: 12 spotkań po 1 godzinie ). 6. Model integracyjny wykorzystujący elementy podejścia poznawczo-behawioralnego i elementy podejścia społeczno kulturowego z programu Duluth. 5

6 III. ADRESACI PROGRAMU 1. Osoby skazane za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie, odbywające karę pozbawienia wolności w zakładach karnych albo wobec, których sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary, zobowiązując je do uczestnictwa w Programie korekcyjno edukacyjnym. 2. Osoby stosujące przemoc w rodzinie, które uczestniczą w terapii uzależnienia od alkoholu lub narkotyków w tym przypadku oddziaływania korekcyjno edukacyjne będą stanowić uzupełnienie podstawowej terapii. 3. Osoby, które w wyniku innych okoliczności same zgłoszą się do uczestnictwa, w Programie korekcyjno edukacyjnym, a także zgłoszone przez instytucje i organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie oraz ośrodki pomocy społecznej. 4. Inni, u których uczestnictwo osoby stosującej przemoc, wynika z jej osobistej decyzji podejmowanej w związku z jej kontaktem z instytucjami i organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Istotnym warunkiem przyjęcia osoby do Programu jest uznanie przez nią faktu stosowania przemocy we własnej rodzinie. IV. PROCEDURY KWALIFIKACJI UCZESTNIKÓW PROGRAMU Wszystkie kwestie związane z zasadami przyjęcia i uczestnictwa w Programie będą opracowane w formie dokumentu, który podpisuje uczestnik. Zasady te będą obejmować w szczególności: a) diagnoza psychologiczna kwalifikująca do Programu; b) formalne z góry określone wymogi dotyczące systematycznej obecności na zajęciach; c) obowiązek bezpiecznego i zgodnego z zasadami współżycia społecznego zachowania w trakcie uczestnictwa w zajęciach; d) zobowiązanie do powstrzymania się od przemocowych zachowań i postaw w kontaktach z członkami rodziny i innymi ludźmi; e) uznanie osobistej odpowiedzialności za fakty stosowania przemocy w rodzinie; f) sankcje za uchylanie się od udziału w Programie, w przypadku osób, które uczestniczą na podstawie decyzji sądu; 6

7 g) kandydat do Programu może być zgłoszony przez kuratora, dzielnicowego, pracownika socjalnego lub zgłosić się samodzielnie; h) w przypadku osób stosujących przemoc w rodzinie,które decyzję o udziale w Programie podjęły samodzielnie, ich udział w Programie powinien być objęty tajemnicą, z wyłączeniem instytucji, które skierowały do Programu oraz członków rodziny; i) w przypadku osób, u których stwierdzono uzależnienie od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych i przeszły podstawowa terapię uzależnienia, reguły uczestnictwa obejmują zobowiązanie do powstrzymania się od spożywania alkoholu lub zażywania innych substancji psychoaktywnych, a także zobowiązanie do uczestnictwa w terapii odwykowej lub jeśli terapia jest zakończona, udział w innej formie wspierającej podstawy odwykowe; V. REALIZATORZY PROGRAMU 1. Podmioty, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej /na zasadach określonych w art. 25 ust. 4 cytowanego przepisu/. 2. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zwierzyńcu. 3. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zamościu jako jednostka nadzorująca prawidłową realizację Programu we współpracy z instytucjami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie /Sądem Rejonowym, Policją, Ośrodkami Pomocy Społecznej/. Zajęcia będą prowadzone przez dwie osoby (kobietę i mężczyznę) zgodnie z wymogami wynikającymi z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne. 7

8 VI. CELE PROGRAMU 1. Uświadomienie sprawcy czym jest przemoc i uzyskanie świadomości własnych przemocowych zachowań wobec członków własnej rodziny. 2. Działania edukacyjne w kierunku wykształcenia umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów bez użycia agresji. 3. Promocja pozytywnych postaw i zachowań wobec członków rodziny oraz uświadomienie odpowiedzialności za własne czyny. 4. Uświadamianie pozytywnych postaw partnerskich oraz nabycie umiejętności konstruktywnego współżycia z członkami rodziny bez użycia przemocy. 5. Uzyskanie informacji o możliwości podejmowania działań terapeutycznych. 6. Opracowanie,,planu bezpieczeństwa zapobiegającemu użyciu siły i przemocy. 7. Nauczenie konstruktywnego wyrażania uczuć. VII. HARMONOGRAM ZADAŃ I FORMY JEGO REALIZACJI 1. Rekrutacja uczestników Programu. 2. Opracowanie reguł uczestnictwa, w formie dokumentu podpisywanego przez uczestników. 3. Sporządzenie diagnozy psychologicznej. 4. Prowadzenie zajęć indywidualnych, spotkanie indywidualne ukierunkowane głównie na indywidualne postępy w przyswajaniu treści i umiejętności wynikających z Programu oraz przezwyciężanie indywidualnych problemów z przyswajaniem lub wdrażaniem treści Programu czas trwania od 30 do 90 min w zależności od potrzeb. 5. Prowadzenie zajęć indywidualnych i grupowych - 72 godz. zajęć korekcyjno - edukacyjnych w ciągu 3 miesięcy (od marca do maja każdego roku), w których zostaną wykorzystane metody pracy takie jak spotkania indywidualne, miniwykłady, ćwiczenia praktyczne (warsztaty umiejętności), dyskusje, prace domowe, prezentacja i omawianie filmów, itp. w tym 60 godzin zajęć grupowych i minimum 12 godzin zajęć indywidualnych (co zapewnia każdemu uczestnikowi minimum 72 godziny zajęć w Programie). 8

9 6. Prowadzenie zajęć grupowych w poszczególnych etapach: I-szy etap wstępna psychoedukacja i identyfikacja problemu; II-gi etap kierunki, warunki i sposoby zmiany postaw i zachowań; III-ci etap wdrażanie i utrwalanie nowych sposobów radzenia sobie z problemem. 7. Zajęcia prowadzone będą w grupie od 10 do 15 osób. 8. Czasookres prowadzenia zajęć 3 m-ce. Przerwy miedzy kolejnymi zajęciami nie będą dłuższe niż jeden tydzień. 9. Prowadzenie oddziaływań korekcyjno edukacyjnych z zastosowaniem praktycznych ćwiczeń dostarczających korekcyjnych doświadczeń osobistych zmieniających zachowania i postawy. Oddziaływania korekcyjno edukacyjne nie będą prowadzone w miejscach, w których udziela się pomocy i wsparcia ofiarom przemocy. 10. Utworzenie systemu monitorowania zachowania związanego z przemocą u osób uczestniczących w Programie w trakcie trwania Programu. Poprzez kontakt telefoniczny (i/lub osobisty w razie potrzeby) z rodziną uczestnika i ewentualnie z instytucją kierującą uczestnika do Programu (kuratorem sądowym, pracownikiem socjalnym, itp.). 11. Utrzymywanie przez realizatora Programu kontaktu z osobami wobec, których sprawcy uczestniczący w Programie stosowali przemoc. Przy rozpoczęciu Programu wstępny kontakt osobisty lub telefoniczny z osobą (osobami) wobec których uczestnik Programu stosował przemoc. Poinformowanie o możliwości kontynuowania kontaktów z osobami prowadzącymi Program. Okresowe ponawianie kontaktu dla potrzeb monitorowania zachowań. Formy tego kontaktu powinny chronić bezpieczeństwo ofiar i dostarczać rzetelnych informacji o zachowaniu uczestników Programu wobec członków swej rodziny. 12. Ewaluacja rezultatów Programu: badanie efektów na koniec Programu (m.in. ankieta końcowa), monitorowanie stanu funkcjonowania uczestników w trakcie trwania Programu i do trzech lat po jego zakończeniu; 9

10 systematyczny kontakt telefoniczny lub osobisty z osobami wobec, których sprawcy uczestniczący w Programie stosowali przemoc, kontakt z kuratorem, dzielnicowym, pracownikiem socjalnym. W sytuacji, gdy podczas prowadzenia działań monitorujących zachowania uczestników po zakończeniu udziału w Programie, realizator stwierdzi że osoby stosujące przemoc wróciły do stosowania zachowań przemocowych sprzed realizacji Programu, zobowiązuje się do natychmiastowego poinformowania o tym fakcie instytucji kierującej do udziału w Programie a w przypadku osób, które samodzielnie podjęły decyzję o udziale w Programie właściwy dla miejsca ich zamieszkania ośrodek pomocy społecznej. VIII. OCZEKIWANIA WOBEC OSÓB PROWADZĄCYCH I ICH ZADANIA 1. Oddziaływania korekcyjno edukacyjne będą prowadzone przez dwie osoby kobietę i mężczyznę. Prowadzenie zajęć przez współdziałające ze sobą osoby różnej płci pozwolą pokazać sprawcom modelową, partnerską relację między kobietą a mężczyzną. 2. Osoby prowadzące Program powinny posiadać: wykształcenie wyższe/kierunkowe; specjalistyczne przeszkolenie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i praktycznych metod oddziaływań psychologicznych. 3. Zadania prowadzących: prowadzenie naboru w porozumieniu z sądem; kwalifikacja do udziału w Programie, sporządzenie wstępnej diagnozy psychologicznej w celu wykluczenia z zajęć osób z poważnymi zaburzeniami emocjonalnymi, w szczególności z zaburzeniami osobowości pogranicznej i zaburzeniami osobowości antyspołecznej; sporządzenie autorskiego Programu działań psychologicznych, edukacyjnych i socjalizacyjnych, ukierunkowanych na zmianę zachowań i postaw osób stosujących przemoc, która zmniejszy ryzyko dalszego stosowania przemocy oraz zwiększy ich zdolność do samokontroli agresywnych zachowań i do konstruktywnego współżycia w rodzinie (opcjonalnie: wykorzystanie innego planu oddziaływań opracowanych przez uprawnione podmioty szkolące); prowadzenie zajęć grupowych. raz, dwa razy w tygodniu przez 3 m-ce; prowadzenie zajęć indywidualnych; 10

11 prowadzenie dokumentacji z zajęć: list obecności, korespondencji, raportów, sprawozdań, dokonanie oceny końcowej postępów uczestników; monitorowanie zachowań związanych z przemocą u osób uczestniczących w Programie w trakcie trwania Programu, w tym nawiązanie i podtrzymanie kontaktu z rodzinami sprawców, wobec których stosowali przemoc; współpraca z instytucjami i organizacjami przeciwdziałającymi przemocy w rodzinie. IX. ZASADY FINANSOWANIA PROGRAMU Środki na realizację w/w zadań zapewnia budżet państwa. X. CZAS REALIZACJI PROGRAMU Program będzie realizowany w latach raz w roku. Jeden cykl Programu obejmuje pracę z grupą liczącą od 10 do 15 osób. Grupa ma charakter zamknięty. Zajęcia odbywają się raz, dwa razy w tygodniu przez 3 miesiące. Udział w Programie jest bezpłatny. XI. KRYTERIA UKOŃCZENIA PROGRAMU 1. Obecność na zajęciach minimum 50% czasu zajęć. 2. Nie stosowanie przemocy. 3. Trzeźwość. 4. Zaakceptowanie przyznanie się do stosowania przemocy. 5. Zastosowanie poznanych technik. 6. Aktywne zaangażowanie i otwarcie się. 11