Ważne: zachowaj na przyszłość

Transkrypt

1

2 Ważne: zachowaj na przyszłość W niniejszej instrukcji przedstawiono porady dotyczące bezpiecznej jazdy nowym rowerem. Nawet w przypadku wieloletniej jazdy rowerem ważne jest, aby przed jazdą KAŻDY przeczytał informacje w rozdziale! Rodzice powinni omówić rozdział z dzieckiem lub osobą, które może nie być w stanie zrozumieć niniejszej instrukcji, a szczególnie pamiętać o kwestiach dotyczących bezpieczeństwa, takich jak używania hamulców nożnych. W niniejszej instrukcji opisano również sposób, jak wykonać podstawową konserwację. Niektóre czynności mogą być wykonywane wyłącznie przez sprzedawcę (przedstawiono je w niniejszej instrukcji). Informacje na temat dysku CD Do niniejszej instrukcji dołączono dysk CD, na którym znajdują się dokładniejsze informacje. Aby zobaczyć informacje dotyczące określonego modelu roweru, należy zapoznać się z zawartością dysku CD. Jeśli nie posiadasz w domu komputera, wyświetl zawartość dysku CD na komputerze w szkole, w pracy lub w publicznej bibliotece. Jeśli dysk CD nie działa, te same informacje znajdują się na naszej stronie internetowej. Adres URL strony internetowej znajduje się na okładce niniejszej instrukcji. Wypełnianie formularza rejestracji Rejestracja roweru to jedyne dane, jakie posiadamy o właścicielu roweru. Rejestracja oraz dowód zakupu są wymagane do spełnienia roszczeń gwarancyjnych. W celu wysłania nowej instrukcji do użytkownika w rejestracji prosimy o podanie informacji kontaktowych. Wybierz jedną z następujących procedur w celu wypełnienia formularza rejestracji: Kliknij łącze Zarejestruj się na dysku CD. Przejdź do adresu URL strony internetowej podanym na okładce tej instrukcji i kliknij łącze. Wybierz stronę internetową odpowiednią dla swojego kraju. Jeśli strona danego kraju nie istnieje, przejdź do strony internetowej dla Stanów Zjednoczonych. Na stronie internetowej znajduje się również łącze do nowych instrukcji. W razie nie wypełnienia formularza rejestracji należy często odwiedzać stronę internetową. Przechowywanie instrukcji razem z rowerem Niniejsza instrukcja stanowi część zakupionego roweru. W przypadku sprzedaży roweru instrukcję należy przekazać nowemu właścicielowi. Znaczenie znaków dotyczących bezpieczeństwa oraz języka Symbol ostrzeżenia dotyczącego bezpieczeństwa (trójkąt z wykrzyknikiem) w niniejszej instrukcji oznacza niebezpieczną sytuację, której nie uniknięcie może doprowadzić do odniesienia obrażeń ciała. Najczęstszą przyczyną obrażeń ciała jest upadek z roweru. Nawet upadek przy niskiej prędkości może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Dlatego należy unikać wszystkich sytuacji oznaczonych szarym okienkiem, symbolem ostrzeżenia dotyczącego bezpieczeństwa oraz poniższymi zwrotami ostrzegawczymi: UWAGA oznacza prawdopodobieństwo odniesienia lekkich lub średnich obrażeń. OSTRZEŻENIE oznacza prawdopodobieństwo odniesienia poważnych obrażeń, a nawet śmierci. Niniejsza instrukcja jest zgodna z tymi standardami: ANSI Z535.6 BS 602 : Part : 992 CEN 4764, 4765, 4766, 478, 4872 CPSC CFR 52 Kontakt w razie pytań Istnieje wiele modeli rowerów wyposażonych w różny osprzęt, dlatego w niniejszej instrukcji mogą znaleźć się zalecenia, które nie dotyczą posiadanego roweru. Niektóre rysunki mogą różnić się od posiadanego roweru. W razie pytań po przeczytaniu niniejszej instrukcji skontaktuj się ze sprzedawcą. Jeśli masz pytanie lub problem, którego nie może rozwiązać sprzedawca, skontaktuj się z nami: Do wiadomości: Dział obsługi klienta 80 W. Madison Street Waterloo, Wisconsin i

3 Spis treści Informacje na temat dysku CD...i Wypełnianie formularza rejestracji...i Przechowywanie instrukcji razem z rowerem...i Znaczenie znaków dotyczących bezpieczeństwa oraz języka...i Kontakt w razie pytań...i Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie Ostrzeżenia dotyczące prac mechanicznych... Typ oraz warunki użytkowania roweru... 2 Rowery, wypadki i bezpieczeństwo... 3 Przed pierwszą jazdą...4 Przed każdą jazdą: lista kontrolna...6 Włókno węglowego...9 Zasady dotyczące bezpiecznej jazdy Znajomość i przestrzeganie lokalnych przepisów regulujących jazdę rowerem... 0 Zwracanie uwagi na samochody, pieszych i inne przeszkody... 0 Jazda w kasku i odzieży rowerowej... 0 Ostrożna jazda podczas opadów deszczu lub silnego... 0 Upewnij się, że jesteś widoczny dla innych osób... Podczas jazdy należy mieć na uwadze bezpieczeństwo... Zalecenia dotyczące jazdy Ostrożne używanie hamulców...2 Odpowiednia zmiana przełożeń...2 Ostrożne użytkowanie systemów pedałów...3 Podczas jazdy należy mieć przy sobie części do naprawy...3 Zabezpieczanie roweru Zabezpieczanie roweru przed kradzieżą... 4 Pozostawianie roweru w bezpiecznym miejscu Utrzymywanie roweru w czystości... 4 Unikanie przypadkowego uszkodzenia roweru... 4 Rozdział 2: konserwacja Harmonogram konserwacji...5 Rozdział 3: Regulacja Informacje dotyczące momentów dokręcania Kierownica i wspornik... 6 Siodełko i sztyca... 8 Stery... 9 Korby i wkład suportu... 9 Pedały Łańcuch Linki Manetki Przerzutka przednia...2 Przerzutka tylna...22 Wewnętrzne systemy zmiany przełożeń...23 Hamulce...23 Dźwignie hamulca...26 Koła...27 Montaż koła...27 Montaż opony...3 Amortyzacja...33 Akcesoria...33 Rama i widelec Światła odblaskowe...35 Rozdział 4: smarowanie Wspornik kierownicy...36 Sztyca...36 Wkład suportu...36 Łańcuch...36 Pedały...36 Przerzutki...37 Stery...37 Hamulce i dźwignie...37 Koła...37 Widelce amortyzowane...37 Zawieszenie tylne...37 Linki...37 Dodatkowe instrukcje...38 Gwarancja...38 ii

4 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie W tym rozdziale opisano ważne kwestie, z którymi należy się zapoznać przed pierwszą jazdą, wraz z ważnymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa. Ostrzeżenia dotyczące prac mechanicznych Do montażu i pierwszej regulacji roweru niezbędne są specjalny narzędzia i umiejętności. Może to zrobić tylko sprzedawca. Nieprawidłowe wykonanie prac mechanicznych może zmniejszyć bezpieczeństwo roweru Zalecenia w niniejszej instrukcji są przeznaczone dla osób znających mechanizmy roweru i posiadających odpowiednie narzędzia. Nawet tak proste błędy, jak niedokręcona śruba mogą z czasem doprowadzić do uszkodzenia elementu, a w rezultacie do utraty kontroli i wypadku. Zalecamy serwisowanie roweru przez sprzedawcę. Bezpieczeństwo rowerzysty jest uzależnione od prawidłowej konserwacji roweru, a sprzedawca posiada odpowiednie przeszkolenie i wiedzę. OSTRZEŻENIE: jakiekolwiek modyfikacje mogą pogorszyć bezpieczeństwo ramy, widelca lub innych elementów. Niezatwierdzony element lub nieprawidłowy montaż mogą spowodować duże obciążenie roweru oraz podzespołów. Zmodyfikowana rama, widelec lub podzespół mogą spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Nie wolno szlifować, wiercić, przecinać, wymontowywać wsporników, montować nieodpowiednich widelców ani dokonywać żadnych modyfikacji. Przed zamontowaniem w rowerze dodatkowych akcesoriów lub wymianą elementu należy skontaktować się ze sprzedawcą w celu sprawdzenia, czy jest on kompatybilny i bezpieczny. Modyfikacje w rowerze mogą pogorszyć bezpieczeństwo Każdy element nowego roweru został dokładnie dobrany i zatwierdzony. Bezpieczeństwo akcesoriów lub części zamiennych, a w szczególności sposób mocowania i łączenia ich z innymi elementami roweru nie zawsze jest pewne. Dlatego należy używać wyłącznie oryginalnych części zamiennych, które zostały zatwierdzone. Jeśli nie masz pewności odnośnie zatwierdzonych elementów, skontaktuj się ze sprzedawcą. Należy montować wyłącznie kompatybilne akcesoria Nie wszystkie akcesoria są kompatybilne lub bezpieczne, dlatego należy wyłącznie zakładać te, które zostały zatwierdzone przez producenta. Na przykład fotelik dla dziecka podwyższa środek ciężkości roweru. Może to pogorszyć stabilność roweru. Pomimo, że niektóre foteliki dla dziecka są kompatybilne z niektórymi naszymi rowerami, przed wprowadzeniem zmian w rowerze należy zawsze poprosić o pomoc sprzedawcę. Ponadto mocowanie rzeczy do elementu z włókna węglowego może spowodować jego osłabienie lub uszkodzenie. Sprawdź swój rower Po każdej naprawie należy sprawdzić rower zgodnie z listą kontrolną Przed każdą jazdą w rozdziale.

5 Typ oraz warunki użytkowania roweru Istnieje wiele rodzajów rowerów. Każdy rodzaj roweru jest przeznaczony do konkretnych zastosowań lub warunków użytkowania. Jeśli sposób użytkowania wywiera na rower obciążenia przekraczające jego właściwości konstrukcyjne, może to spowodować uszkodzenie roweru (lub jego elementu). W tym rozdziale opisano warunki użytkowania dla różnych rodzajów rowerów. Jeśli nie wiesz, jakiego rodzaju rower posiadasz, skontaktuj się ze sprzedawcą. Rower dziecięcy Zalecenia dotyczące jazdy dziecka. Dziecko nie powinno jeździć bez opieki rodzica. Dzieci nie powinny jeździć w pobliżu pochyłości, krawężników, stopni, dziur lub kałuż, a także w miejscach, w których występuje ruch uliczny. Siodełko maksymalnie na wysokości 680 mm Zazwyczaj rower z kołami 2", 6" lub 20", albo rower trójkołowy Brak systemów mocujących koła z szybkozamykaczem Maksymalna waga rowerzysty: 36 kg Warunki użytkowania Jazda po utwardzonej nawierzchni, gdzie opony przez cały czas stykają się z podłożem. Rower szosowy z kierownicą szosową Rower triathlonowy, rower do jazdy na czas lub rower wyścigowy Tandem Rower turystyczny z dużymi kołami 26" i kierownicą przesuniętą do tyłu Rower typu Pedelec wspomagany elektrycznie (Ride+) Maksymalna waga rowerzysty: 25 kg; Tandem: 250 kg; Pedelec: 36 kg Warunki użytkowania 2 Jazda w warunkach użytkowania oraz po gładkich drogach żwirowych i oczyszczonych szlakach z niskimi kątami nachylenia powierzchni, gdzie opony przez cały czas stykają się z podłożem. Rower Hybrid lub DuoSport z kołami 700 c, z oponami o szerokości ponad 28 c oraz z płaskimi kierownicami Rower miejski: połączenie ze specjalnym wyposażeniem, takim jak błotniki i oświetlenie Rower Cyclocross: kierownica szosowa, terenowe opony 700 c oraz hamulce tarczowe lub cantilever Rower górski z kołami 24" Maksymalna waga rowerzysty: 36 kg Rower górski z kołami 24": 80 kg Warunki użytkowania 3 Jazda w warunkach i 2 oraz jazda po trudnych szlakach, niewielkich przeszkodach oraz równych, technicznych obszarach, a także po obszarach, gdzie opony czasami nie stykają się z podłożem; NIE są przeznaczone do wykonywania skoków. Wszystkie rowery górskie bez tylnego zawieszenia są przeznaczone do warunków użytkowania 3. Do warunków użytkowania 3 są przeznaczone również wszystkie rowery górskie z tylnym zawieszeniem o krótkim skoku. Standardowe, wyścigowe, przełajowe lub przeznaczone do wąskich szlaków rowery górskie z szerokimi oponami terenowymi 26" lub 29" Tylne zawieszenie o krótkim skoku (maks. 75 mm) Maksymalna waga rowerzysty: 36 kg Warunki użytkowania 4 Jazda w warunkach, 2 i 3 oraz jazda w trudnych technicznie obszarach, po przeszkodach średniej wysokości, a także możliwość wykonywania niewielkich skoków. Rower górski do trudnych zastosowań, technicznych szlaków lub All-mountain z szerokimi oponami terenowymi 26" lub 29" Tylne zawieszenie o średnim skoku (co najmniej 00 mm) Maksymalna waga rowerzysty: 36 kg 2 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

6 Warunki użytkowania 5 Jazda z uwzględnieniem skoków, jazda z dużymi prędkościami, agresywna jazda po nierównej nawierzchni lub wykonywanie pełnych skoków na płaskiej nawierzchni. Ten rodzaj użytkowania jest bardzo niebezpieczny, a na rower działają duże siły. Duże siły mogą powodować zmęczenie ramy, widelca lub elementów. W przypadku jazdy w terenie opisanym w warunkach 5 należy przestrzegać środków ostrożności, częściej dokonywać przeglądów roweru oraz częściej wymieniać podzespoły. Rowerzysta powinien również zakładać pełen sprzęt zapewniający bezpieczeństwo, tj. kask zakrywający całą twarz, wkładki oraz ochraniacze. Rower Freeride, do skoków oraz Gravity ze wzmocnioną ramą, widelcem i podzespołami Tylne zawieszenie o dużym skoku (co najmniej 78 mm) Maksymalna waga rowerzysty: 36 kg Zderzenie może osłabić konstrukcję roweru Zderzenie lub działanie siły przekraczającej możliwości roweru może spowodować uszkodzenie roweru lub jego elementów. Jeśli rower został uszkodzony i zostanie ponownie narażony na uderzenie lub obciążenie, poprzednie uszkodzenia mogą spowodować złamanie roweru przy znacznie mniejszym obciążeniu. OSTRZEŻENIE: Jeśli sposób użytkowania roweru powoduje działanie większych obciążeń niż został on do tego przeznaczony, rower lub jego elementy mogą ulec uszkodzeniu lub złamaniu. Uszkodzony rower może doprowadzić do utraty kontroli, a w rezultacie do upadku. Nie wolno użytkować roweru w warunkach, które wywierają obciążenia przekraczające możliwości roweru. Jeśli znasz maksymalnych możliwości swojego roweru, skontaktuj się ze sprzedawcą. Rowery, wypadki i bezpieczeństwo Rower może zapewniać przyjemność podczas dojazdów, rekreacji, rozrywki lub rywalizacji. Jednak rower może stanowić również zagrożenie, szczególnie w przypadku jazdy wykraczającej poza możliwości rowerzysty lub roweru. Umiejętności rowerzysty mogą być bardzo zróżnicowane, tak samo jak w przypadku umiejętności kierowcy czy narciarza. Nie należy jeździć w sposób wykraczający poza własne umiejętności. Każdy również ma ograniczenia wynikające z wielu właściwości: Konstrukcja i materiały, z jakich powstał rower Konserwacja roweru Sposób użytkowania roweru Nawierzchnia drogi lub szlaku Inne Rower nie stanowi ochrony podczas wypadku Rowery nie zostały zaprojektowane pod kątem sprawdzania się w każdej sytuacji. W razie kolizji lub zderzenia rower często ulega uszkodzeniu, a rowerzysta upadkowi. W razie upadku rower nie zapewni bezpieczeństwa. Samochody są wyposażone w zderzaki, pasy bezpieczeństwa, poduszki powietrzne i strefy zgniotu. Rowery nie, dlatego nawet lekkie zderzenie przy niskiej prędkości może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Jeździj rozważnie Zawsze jeździj rozważnie i unikaj niebezpiecznych sytuacji, które zazwyczaj są widoczne. Nie wszystkich niebezpiecznych sytuacji można jednak uniknąć. Wiele z nich opisano w niniejszej instrukcji. Przed rozpoczęciem jazdy należy przeczytać przynajmniej rozdział. Niektóre ryzykowne akrobacje i skoki prezentowane w czasopismach lub na filmach są bardzo niebezpieczne; nawet doświadczeni sportowcy odnoszą poważne obrażenia w razie upadków (które nawet im się zdarzają). Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie 3

7 Przed pierwszą jazdą Upewnij się, że rozmiar roweru jest odpowiednio dobrany Sprzedawca pomoże w znalezieniu roweru o wymiarach dopasowanych do ciała rowerzysty. Odległość górnej rury ramy od ciała podczas stania nad nią powinna wynosić co najmniej 25 mm (rysunek ). W przypadku roweru górskiego zaleca się odległość mm. W celu uzyskania najlepszego komfortu i wydajności istnieje możliwość regulacji siodełka i kierownicy. Przed przystąpieniem do tych regulacji należy przeczytać informacje w części Ostrzeżenia dotyczące prac mechanicznych i zapoznać się z rozdziałem 3. A Rysunek : minimalna odległość górnej rury od podłoża A = 25 mm dla większości rowerów mm dla rowerów górskich Zapoznaj się z działaniem roweru Niewłaściwie wykorzystywane właściwości roweru mogą spowodować gorszą kontrolę nad nim. Przed rozpoczęciem szybkiej jazdy lub jazdy w trudnych warunkach należy zapoznać się z działaniem i charakterystyką wszystkich mechanizmów roweru, a w szczególności hamulców i elementów sterowania. Przykładowo przystawki czasowe mogę utrudnić prowadzenie i hamowanie rowerem. Przećwicz jazdę rowerem przy niskich prędkościach na pustym parkingu o płaskiej nawierzchni. Po wprowadzeniu jakichkolwiek zmian w rowerze należy ponownie zapoznać się z jego działaniem. Jeśli rower nie działa tak, jak należy, lub do bezpiecznego działania roweru wymagane są inne elementy, skontaktuj się ze sprzedawcą. regulacji hamulców lub dobrania do roweru innego rozwiązania. OSTRZEŻENIE: Nieprawidłowe użytkowanie układu hamulcowego lub zbyt mocne używanie hamulca przedniego koła może spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Przećwicz prawidłowe używanie hamulców zgodnie z opisem w niniejszej instrukcji. Unikaj zjawiska zaczepiania butem o przednie koło Niektóre nowoczesne, wyczynowe rowery, szczególnie w mniejszych rozmiarach, charakteryzują się krótkim rozstawem osi i przednim kołem ustawionym blisko pedałów. W momencie skrętu kierownicy podczas jazdy z bardzo niskimi prędkościami stopa lub noski mogą zaczepiać o przednie koło lub błotnik (rysunek 2). Przy średnich prędkościach kierownica nie skręca się na tyle, aby mogło wystąpić to zjawisko. Podczas wolnej jazdy ze skręconą kierownicą nie należy pedałować. Zjawisko zaczepiania butem jest spowodowane wielkością stóp, długością korb, rozmiarem opon oraz wybranymi pedałami. Zmiana któregoś z wymienionych elementów może wpłynąć na zmianę odległości buta od przedniego koła. OSTRZEŻENIE: Jeśli stopa lub nosek zaczepia o przednie koło albo błotnik, zjawisko to może prowadzić do utraty kontroli, a w rezultacie do upadku. Podczas skręcania przy niskiej prędkości nie należy pedałować. Rysunek 2: Zaczepianie butem o przednie koło Poznaj siłę hamulców Siła hamulców w rowerze zmienia się zależnie od warunków użytkowania roweru. W razie konieczności zwiększenia lub zmniejszenia siły hamowania skontaktuj się ze sprzedawcą w celu dokonania 4 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

8 Unikaj kontaktu z ostrymi punktami, elementami ruchomymi, gorącymi częściami oraz punktami zakleszczenia Niektóre elementy rowery mogą spowodować obrażenia ciała w przypadku niewłaściwej obsługi. Do ostrych punktów zalicza się zęby kół zębatych oraz niektóre modele pedałów. Hamulce oraz wchodzące w ich skład elementy nagrzewają się. Ruchome elementy mogą rozciąć skórę, a nawet połamać kości. Istnieje ryzyko zakleszczenia przez zaciski oraz inne podobne elementy. W razie problemów z ramą lub widelcem należy przerwać jazdę Problemy związane z ramą nie są częstym zjawiskiem, jednak niektórzy rowerzyści mogą przy pewnych prędkościach spotkać się z trzepotaniem, drganiami harmonicznymi lub chwianiem się ramy. W razie napotkania trzepotania lub jakiegokolwiek innego problemu należy natychmiast zmniejszyć prędkość i przerwać jazdę. Zleć sprzedawcy przegląd roweru i wykonanie czynności serwisowych. Po każdym zderzeniu należy sprawdzić wszystkie elementy roweru. Mocne zderzenie to takie, które powoduje upadek z roweru. Przy takim zderzeniu rower lub jego elementy bardzo często ulegają uszkodzeniu. Lekkie zderzenie, przy którym uderza się w przeszkodę, ale nie powoduje to upadku z roweru, również wywiera na rowerze duże obciążenia. W razie zanotowanie nietypowego zachowania roweru lub hałasu należy natychmiast zatrzymać rower i znaleźć usterkę. Usuń usterkę lub zleć naprawę roweru sprzedawcy. Przed ponowną jazdą rowerem zawsze należy go kompleksowo sprawdzić. OSTRZEŻENIE: problemy związane z ramą lub widelcem mogą spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. W przypadku wystąpienia trzepotania lub jakichkolwiek innych problemów z rowerem należy natychmiast zmniejszyć prędkość. Zleć sprzedawcy przegląd roweru i wykonanie czynności serwisowych. Żywotność roweru i jego elementów Rowery nie są niezniszczalne, a ich części zużywają się. Jeśli sposób użytkowania roweru powoduje działanie na niego większych sił poprzez ostrą jazdę, trudne warunki lub duże przebiegi, wymiany roweru lub jego elementów należy dokonywać częściej niż w przypadku rowerzystów jeżdżących mniej lub bardziej płynnie i ostrożnie. Bezpieczny okres użytkowania elementu zależy od jego konstrukcji, materiałów, sposobu użytkowania, konserwacji, wagi rowerzysty, prędkości, terenu oraz środowiska pracy (wilgotność, zasolenie, temperatura itd.). Dlatego nie można precyzyjne określić czasu, po jakim należy dany element wymienić. W przypadku braku pewności, czy konieczna jest wymiana elementu, należy skontaktować się ze sprzedawcą. W niektórych przypadkach lżejsza rama lub element ma większą żywotność od cięższych odpowiedników. Pomimo tego, w przypadku lekkich, wyczynowych rowerów i elementów jest konieczna lepsza konserwacja, częstsze przeglądy i dokonywanie wymian. OSTRZEŻENIE: podobnie jak z każdym urządzeniem mechanicznym, sposób użytkowania roweru wpływa na jego zużycie i działające obciążenia. Różne materiały lub podzespoły mogę inaczej reagować na zużycie lub obciążenia. Jeśli zostanie przekroczony okres żywotności jakiegoś elementu roweru (ramy, widelca oraz podzespołów), może on ulec nagłemu uszkodzeniu i spowodować utratę kontroli oraz upadek. Jakiekolwiek ślady pęknięć, zadrapań lub zmiany koloru w miejscach narażonych na duże obciążenia oznaczają, że dany element osiągnął koniec okresu żywotności i należy go wymienić. Podczas jazdy z przystawką czasową należy zachować ostrożność Jazda z opartymi na przystawce czasowej przedramionami lub łokciami ogranicza możliwość szybkiego lub łatwego sterowania i hamowania rowerem. W celu złapania dźwigni hamulca konieczna będzie zmiana pozycji rąk. Gdy jest wymagana większa kontrola podczas sterowania lub hamowania, należy zmienić pozycję w taki sposób, aby ręce znajdowały się w pobliżu dźwigni hamulców, nie podpierając się na łokciach lub przedramionach. W modelach Speed Concept widelec oraz rama są bardzo ciasno spasowane w celu zmniejszenia oporu aerodynamicznego. Należy unikać ustawiania przystawki czasowej pod bardzo dużym kątem, ponieważ może to spowodować stykanie się widelca z rama, a w rezultacie uszkodzenie powłoki lakierniczej. Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie 5

9 Przed każdą jazdą: lista kontrolna W poniższej liście kontrolnej przedstawiono główne obszary, które należy sprawdzić. Jeśli rower jest wyposażony w ramę, widelec lub elementy z włókna węglowego, należy również przeczytać specjalne informacje dotyczące włókna węglowego na stronie 9. Jeśli jakiś element roweru nie działa prawidłowo, należy go naprawić, stosując się do zaleceń w niniejszej instrukcji, lub zlecić naprawę sprzedawcy. Nie wolno jeździć rowerem z uszkodzonym elementem. Element ten należy wymienić. To nie jest cały program przeglądu. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowe działanie roweru może spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Przed każdą jazdą należy kompleksowo sprawdzić wszystkie elementy roweru i nie wolno nim jeździć, dopóki usterki nie zostaną usunięte. Sprawdź ramę i widelec Przed każdą jazdą należy sprawdzić ramę oraz widelec pod kątem oznak naprężenia zużyciowego: wyszczerbień, pęknięć, zadrapań, odkształceń, przebarwień, nietypowych dźwięków. Sprawdź kierownicę oraz wspornik Upewnij się, czy wspornik kierownicy jest ustawiony w linii z przednim kołem oraz prawidłowo przymocowany do widelca i kierownicy. A celu sprawdzenia mocowania spróbuj skręcać kierownicą na boki, trzymając między kolanami przednie koło (rysunek 3). Aby sprawdzić łączenie kierownicy, spróbuj obrócić ją we wsporniku. Kierownica nie powinna się poruszać ani być luźna. Podczas skręcania kierownicą uważaj, aby nie ciągnąć ani nie przyszczypnąć żadnych linek. Niezaślepiony koniec kierownicy może spowodować rozcięcie podczas kolizji. Upewnij się, że końce kierownicy są zakryte lub są w nie prawidłowo włożone zaślepki. Rysunek 3: Test działania kierownicy i wspornika Sprawdź koła Sprawdź napompowanie opon. Napompuj opony do ciśnienia podanego na jej bocznej ścianie. Upewnij się, czy koła są proste. Obracaj kołem, jednocześnie sprawdzając obręcz przy okładzinach hamulcowych lub ramie. Obręcz nie powinna chwiać się w górę i w dół lub na boki. Upewnij się, czy koła są prawidłowo przymocowane. Podnieś rower i mocno uderz oponę od góry (rysunek 4). Koło nie powinno odpaść, poluzować się ani poruszać się na boki. Rower może być wyposażony w jeden lub kilka systemów mocowania kół do ramy: gwintowane nakrętki osi, szybkozamykacz z dźwignią (rysunek 5) lub oś przelotowa. Instrukcje dotyczące regulacji oraz zamykania mechanizmów mocujących koło zastosowanych w rowerze znajdują się w rozdziale 3. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowo wyregulowany i zamknięty mechanizm mocujący koło może spowodować jego obluzowanie lub odpadnięcie, utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Przed jazdą rowerem należy zastosować się do instrukcji w rozdziale 3, aby mieć pewność, że koła są prawidłowo zamocowane. 6 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

10 Rysunek 4: Sprawdzenie pod kątem obluzowania Rysunek 6: Wyrównanie okładzin hamulcowych. Okładzina hamulcowa w linii z powierzchnią obręczy 2. Okładzina powinna być ustawiona równolegle względem obręczy w odległości 2 mm 3. Kierunek obrotów obręczy 4. Zbieżność 0,5,0 mm 2 Rysunek 5: Szybkozamykacz koła. Nakrętka regulacyjna 2. Dźwignia się w odległości od do 2 mm od obręczy. Jeśli okładziny hamulcowe są zbyt blisko obręczy, hamulec jest zbyt naprężony. Hamulce tarczowe: ręczna dźwignia jest połączona z hamulcem linką lub przewodem hydraulicznym. Pociągnięcie dźwigni powoduje nacisk hamulca na tarczę przymocowaną do piasty koła. Sprawdź hamulce Informacje na temat typu hamulców w rowerze znajdują się w instrukcjach dotyczących kontroli: Hamulce szczękowe Hamulce tarczowe Hamulec w piaście Hamulec nożny OSTRZEŻENIE: Uszkodzony lub nieprawidłowo wyregulowany układ hamulcowy może spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Przed każdą jazdą należy kompleksowo sprawdzić hamulce. Jeśli hamulce nie działają prawidłowo, nie należy jeździć rowerem. Wyreguluj hamulce lub zleć czynności serwisowe sprzedawcy. Hamulce szczękowe: ręczna dźwignia jest połączona z hamulcem linką. Pociągnięcie dźwigni powoduje nacisk okładzin hamulcowych na obręcz. Pociągnij dźwignię, aby sprawdzić, czy hamulce poruszają się swobodnie i powodują zatrzymanie roweru. Jeśli dźwignię można docisnąć do kierownicy, hamulec jest zbyt luźny. Okładziny hamulcowe powinny być ustawione w linii z powierzchnią obręczy (rysunek 6). Gdy hamulec nie jest używany, okładziny powinny znajdować UWAGA: Hamulec tarczowy oraz tarcza bardzo się nagrzewają podczas użytkowania i mogą spowodować poparzenia. Ponadto krawędzie tarczy są ostre i mogą rozciąć skórę. Nie wolno dotykać tarczy ani hamulca tarczowego, gdy są gorące, lub gdy obraca się tarcza. Pociągnij dźwignię, aby sprawdzić, czy hamulce poruszają się swobodnie i powodują zatrzymanie roweru. Jeśli dźwignię można docisnąć do kierownicy, hamulec jest zbyt luźny. Gdy hamulec nie jest używany, okładziny powinny znajdować się w odległości 0,25 0,75 mm od tarczy. Jeśli okładziny są zbyt blisko tarczy, oznacza to, że hamulec nie jest ustawiony w linii lub jest zbyt naprężony. Hamulec w piaście: dźwignia hamulca jest połączona z mechanizmem w piaście linką. OSTRZEŻENIE: Hamulec w piaście bardzo się nagrzewa podczas użytkowania i może spowodować poparzenia. Nie wolno dotykać piasty ani żeberek chłodzących, gdy są gorące. Jeśli do zatrzymania roweru niezbędny jest ruch dźwigni powyżej 5 mm, hamulec jest zbyt luźny. Jeśli rower zatrzymuje się po ruchu dźwigni poniżej 7 mm, hamulec jest zbyt naprężony. Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie 7

11 Hamulec nożny: hamulec włącza się po obróceniu pedałów do tyłu. Hamulec powinien się włączyć zanim dźwignie obrócą się o 60 stopni (/6 obrotu). Hamulec jest sterowany łańcuchem, dlatego należy upewnić się, że jest on prawidłowo naprężony i nie spadnie. Całkowity ruch pionowy łańcucha powinien wynosić między 6 2 mm (rysunek 7). Rysunek 7: Sprawdzenie naprężenia łańcucha Sprawdź siodełko i sztycę Upewnij się, czy siodełko jest prawidłowo przymocowane. Spróbuj obrócić siodełko oraz sztycę w ramie, a także spróbuj poruszać przednią częścią siodełka w górę i w dół. Siodełko nie powinno się poruszać ani być luźne. Sprawdź oświetlenie i światła odblaskowe Sprawdź, czy wszystkie światła odblaskowe są czyste i prawidłowo ustawione. Sprawdź, czy oświetlenie działa prawidłowy, oraz czy akumulatory są naładowane. Jeśli oświetlenie działa przy użyciu dynama, upewnij się, że jest ono prawidłowo zamontowane i nie porusza się. Niektóre kraje, władze lokalne lub rządy wydają określone wymagania dotyczące oświetlenia, np. regulujące kolor i rodzaj. Sprawdź przed rozpoczęciem jazdy rowerem. OSTRZEŻENIE: Rower bez właściwego oświetlenia i świateł odblaskowych może być gorzej widoczny dla innych osób, a ponadto pogarsza to widoczność rowerzyście. Może to doprowadzić do wypadku. W warunkach niskiej widoczności należy używać przedniego światła, tylnego światła oraz świateł odblaskowych. Sprawdź zawieszenie Dostosuj zawieszenie do własnych potrzeb i upewnij się, że żadnego elementu zawieszenia nie można maksymalnie ścisnąć. 8 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

12 Włókno węglowego Włókno węglowe jest mocniejsze od stali czy aluminium. Ta właściwość spowodowała, że jest to bardzo popularny materiał wśród kolarzy. Pomimo dużej wytrzymałości włókno węglowe również może ulec przeciążeniu (uszkodzenie lub pęknięcie) na skutek uderzenia, kolizji lub nieprawidłowej obsługi. Ponadto w przypadku przeciążenia włókno węglowe zachowuje się inaczej. Przeciążony element metalowy przed złamaniem ugnie się lub odkształci, ukazując w ten sposób wpływ obciążenia (rysunek 8). Przeciążony element z włókna węglowego nie ugnie się ani nie odkształci, przez co może on wyglądać normalnie pomimo uszkodzenia (zmniejszonej wytrzymałości) nawet w przypadku takiego samego obciążenia, które spowodowało wygięcie elementu metalowego. Jednak w przypadku obciążenia przekraczającego wytrzymałość włókna węglowego nie ugnie się ono, lecz pęknie (rysunek 8). Rysunek 8: Przeciążone widelce: Po lewej: wygięcie metalowego widelca przy przeciążeniu Po prawej: widelec z włókna węglowego wytrzymuje znacznie większe obciążenia, jednak w razie przeciążenia łamie się Na skutek wypadku lub uderzenia, które nie spowodowało pęknięcia włókna węglowego, może ono mieć wewnętrzne lub niewidoczne uszkodzenia pomimo normalnego wyglądu. W takiej sytuacji należy dokładnie przeczytać niniejsze instrukcje i sprawdzić strukturę włókna węglowego. Te testy nie są w pełni wiążące: jeśli nie ma pewności, czy element zapewnia bezpieczeństwo, należy go wymienić. Włókno węglowe może ulec przypadkowego uszkodzeniu przez nieprawidłowe wykonanie prac mechanicznych. Przeczytaj informacje w części Ostrzeżenia dotyczące prac mechanicznych na stronie. Zapewniamy dogodny lojalnościowy program wymiany. W razie przypadkowego uszkodzenia roweru lub elementu z włókna węglowego udaj się do sprzedawcy, aby dowiedzieć się więcej o tym programie. Sprawdzanie włókna węglowego W tym rozdziale opisano sposób sprawdzenia elementu z włókna węglowego. OSTRZEŻENIE: włókno węglowe może nie nosić śladów uszkodzeń po zderzeniu lub kolizji. Uszkodzony wcześniej element z włókna węglowego może nagle pęknąć, powodując poważne obrażenia ciała, a nawet śmierć. W razie podejrzeń, że rower uległ zderzeniu lub kolizji, należy natychmiast przerwać jazdę. Sprawdź element przed jazdą lub zleć wykonanie czynności serwisowych sprzedawcy. Sprawdzenie, czy występują uszkodzenia powierzchni. Oczyść cały element wilgotną szmatką. 2. Dokładnie obejrzyj element pod kątem ewentualnych uszkodzeń: zadrapań lub wyżłobień, przebarwień, pęknięć, oderwanych włókien, innych uszkodzeń powierzchni. Sprawdzenie pod kątem zmiany sztywności (test elastyczności) Nie jadąc rowerem, wykorzystaj element zgodnie z jego zastosowaniem, podczas gdy druga osoba będzie sprawdzała go pod kątem nietypowych ruchów lub dźwięków. Przykładowo usiądź na siodełku, a druga osoba niech obserwuje, czy sztyca nie ugina się w nietypowy sposób. Nadmierne ugięcie jest oznaką ewentualnej usterki. Sprawdzenie pod kątem rozwarstwienia (test stukania) Test stukania został przedstawiony na filmie na dysku CD dołączonym do instrukcji użytkownika (jest on również na naszej stronie internetowej).. Oczyść cały element wilgotną szmatką. 2. Postukaj monetą w pobliżu prawdopodobnego uszkodzenia. 3. Posłuchaj dokładnie, czy dźwięk się zmienia. Postukaj element w miejscu, które jest w dobrym stanie (lub użyj bardzo podobnego elementu). Porównaj dźwięki. Jakiekolwiek nieprawidłowości, szczególnie pusty lub głuchy dźwięk, oznaczają prawdopodobne występowanie uszkodzenia. Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie 9

13 Zasady dotyczące bezpiecznej jazdy Znajomość i przestrzeganie lokalnych przepisów regulujących jazdę rowerem W większości krajów ustala się odrębne przepisy obejmujące rowerzystów. Należy przestrzegać tych przepisów. Przepisy odnośnie wyposażenia obowiązkowego, takiego jak oświetlenie i światła odblaskowe różnią się zależnie od obszaru. Aby dowiedzieć się więcej na temat wyposażenia obowiązkowego, skontaktuj się z lokalnym klubem rowerowym lub Wydziałem Komunikacji (lub odpowiednikiem). Istnieje kilka najistotniejszych zasad: Należy używać prawidłowych sygnałów ręcznych. Jeżdżąc z innymi rowerzystami, należy jechać w kolumnie. Należy jeździć po prawidłowej stronie drogi; nie wolno jeździć pod prąd. Należy jeździć zachowawczo i być przygotowanym na każdą sytuację. Zwracanie uwagi na samochody, pieszych i inne przeszkody Rowerzysta jest słabo widoczny, a wielu ludzi nie zna praw i przywilejów, jakie mu przysługują. Nagłe zajechanie drogi przez samochód, pieszy wyskakujący na jezdnię lub otwarcie drzwi zaparkowanego samochodu może doprowadzić do wypadku. Zamontuj w rowerze sygnał dźwiękowy lub dzwonek i używaj go, aby ostrzegać innych ludzi. Uważaj na wyboje, kratki ściekowe, luźne lub obniżone pobocza oraz inne przeszkody, w które koła mogą uderzyć lub wpaść w poślizg. Tory kolejowe oraz kratki ściekowe należy pokonywać pod kątem 90 (rysunek 9). Jeśli nie masz pewności w jakim stanie jest nawierzchnia, przeprowadź przez nią rower Rysunek 9: Pokonywanie torów pod kątem 90 Jazda w kasku i odzieży rowerowej Zakładaj kask zgodny z normami bezpieczeństwa CPSC lub CE (rysunek 0); umożliwi on zmniejszenie lub zapobieżenie obrażeniom ciała. Po zejściu z roweru należy zdjąć kask; zahaczenie o coś kaskiem może doprowadzić do uduszenia. Zakładaj obuwie i odzież rowerową, okulary oraz rękawiczki. Ponadto należy zakładać jasne, jaskrawe i odblaskowe ubrania, aby zwiększyć swoją widoczność, szczególnie w nocy. Nie należy ubierać luźnych ubrań; mogą one zaplątać się o łańcuch lub koła. Rysunek 0: Jeździj w kasku rowerowym Ostrożna jazda podczas opadów deszczu lub silnego Podczas deszczowej pogody wydajność hamulców jest mniejsza. W takich warunkach do zahamowania potrzebne jest mocniejsze naciśnięcie dźwigni i większy dystans, nawet pomimo dobrze wyregulowanych i serwisowanych hamulców. Podczas deszczowej pogody przyczepność jest gorsza. Nawierzchnia drogi może stać się śliska, a zwykłe obiekty zdradliwe, np. mokre liście, namalowane na jezdni przejścia dla pieszych lub włazy kanałowe. Zamarznięcie mokrej nawierzchni jeszcze bardziej pogorszy przyczepność. Niekorzystne warunki atmosferyczne mają również inny wpływ na rower. Mokra opona może spowodować uszkodzenia dynama (prądnicy). Silne podmuchy wiatru mogą spowodować niepożądany skręt roweru, szczególnie przy wysokich lub głębokich obręczach. OSTRZEŻENIE: brzydka lub deszczowa pogoda może utrudnić panowanie nad rowerem. Należy zmniejszyć prędkość i zachować szczególną ostrożność lub skorzystać z innych środków transportu. 0 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

14 Upewnij się, że jesteś widoczny dla innych osób Rower jest wyposażony w pełen zestaw świateł odblaskowych. Sprawdź, czy światła odblaskowe są czyste i prawidłowo ustawione. Jednak nie poprawiają one widoczności rowerzysty dopóki nie jest na nie skierowana wiązka światła. Światła odblaskowe w przeciwieństwie do dobrego oświetlenia roweru nie poprawiają widoczności. Jeżdżąc po zmroku, w nocy lub w warunkach słabej widoczności, poproś sprzedawcę o pomoc w doborze wyposażenie i materiałów, które poprawią widoczność i będą zgodne z lokalnymi przepisami. OSTRZEŻENIE: jazda w warunkach słabej widoczności, np. we mgle, po zmroku lub w nocy, powoduje, że rowerzysta jest gorzej widoczny, co może doprowadzić do kolizji. Jeżdżąc w warunkach ograniczonego oświetlenia lub słabej widoczności, należy używać przedniego i tylnego światła. Podczas jazdy należy mieć na uwadze bezpieczeństwo Wielu wypadków rowerowych można uniknąć, zachowując zdrowy rozsądek i mając na uwadze bezpieczeństwo. Oto kilka przykładów: Sprawdzaj rower przed każdą jazdą. Trzymaj kierownicę obiema rękami. Nie jeździj z luźnymi przedmiotami przymocowanymi do kierownicy lub innych elementów roweru. Nie jeździj pod wpływem alkoholu lub leków, które powodują senność. Nie zabieraj na rower pasażerów. Większość rowerów jest zaprojektowana tylko dla jednego rowerzysty. Nie używaj roweru do niewłaściwych celów. Roweru należy używać zgodnie z warunkami użytkowania określonymi dla typu roweru. Jeżdżąc w terenie, zachowaj ostrożność. Jeździj tylko po wyznaczonych szlakach. Nie przejeżdżaj po kamieniach, gałęziach ani zagłębieniach. Zbliżając się do zbocza, należy zmniejszyć prędkość, obniżyć i przesunąć do tyłu środek ciężkości oraz używać w większym stopniu tylnego hamulca. Unikaj jazdy w dużych grupach. Podczas jazdy w dużej grupie konieczne jest trzymanie się blisko innych rowerzystów. Jazda w dużej grupie ogranicza widoczność, przez co możesz nie zauważyć zagrożeń na drodze i masz mniej czasu na odpowiednią reakcję. Gdy w pobliżu jedzie inny rowerzysta, nagła zmiana kierunku lub prędkości może doprowadzić do utraty kontroli nad rowerem. Ponadto duże grupy rowerzystów mogą utrudniać jazdę innym użytkownikom ruchu drogowego. Nie wolno jeździć zbyt szybko. Większa prędkość oznacza większe ryzyko. Przy większej prędkości istnieje większe ryzyko uślizgu kół lub uderzenia w ramę albo widelec spowodowanego niewielką nierównością. W razie kolizji przy większej prędkości działają większe siły. Przez cały czas należy panować nad rowerem. OSTRZEŻENIE: użytkowanie roweru w nieprawidłowy sposób zwiększa ryzyko odniesienia obrażeń: Skakanie rowerem Jazda po gałęziach, kamieniach lub innych przeszkodach Wykonywanie akrobacji Jazda w trudnym terenie Szybka jazda, jazda wyścigowa lub zjazdowa Jazda w niewłaściwy sposób To przykłady niewłaściwego użytkowania, które zwiększają obciążenia działające na każdy element roweru. Duże obciążenia mogą spowodować uszkodzenie ramy lub elementów, co może doprowadzić do obrażeń ciała. Aby zmniejszyć ryzyko odniesienia obrażeń, należy właściwie użytkować rower. W przypadku dzieci prędkość jazdy powinna być znacznie mniejsza. Dotyczy to w szczególności rowerów wyposażonych w kółka stabilizujące. OSTRZEŻENIE: kółka stabilizujące zapobiegają wychylaniu się roweru podczas skręcania. Jeśli dziecko skręci zbyt gwałtownie, rower może się przewrócić. Nie wolno pozwalać dzieciom na szybką i gwałtowną jazdę z zamontowanymi kółkami stabilizującymi. Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

15 Zalecenia dotyczące jazdy Ostrożne używanie hamulców Podczas jazdy należy zawsze zachowywać bezpieczną odległość od innych pojazdów lub obiektów i używać hamulców. Dostosuj odległość i siłę hamowania do warunków, w których jeździsz. Jeśli rower jest wyposażony w hamulec nożny wyzwalany pedałami, hamulec działa poprzez pedałowanie do tyłu. Aby uzyskać największą siłę hamowania, korby powinny być ustawione w położeniu poziomym. Pedały zaczną się obracać zanim zadziała hamulec, dlatego podczas hamowania należy ustawić tylny pedał nieco powyżej tego położenia. Jeśli rower jest wyposażony w dwa hamulce ręczne, należy jednocześnie używać obu. Zbyt gwałtowne lub nieprawidłowe użycie przedniego hamulca może spowodować oderwanie tylnego koła od nawierzchni, a w rezultacie utratę kontroli (rysunek ). OSTRZEŻENIE: zbyt szybkie lub zbyt mocne zahamowanie przedniego koła może spowodować oderwanie tylnego koła od nawierzchni lub poślizg przedniego koła. Może to spowodować utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Używaj obu hamulców jednocześnie, odchylając się do tyłu. Rysunek : Nie należy używać przedniego hamulca zbyt gwałtownie; tylne koło może oderwać się od nawierzchni i doprowadzić do utraty kontroli W rowerach lewa dźwignia steruje przednim hamulcem. W celu zmiany tej właściwości zapoznaj się z informacjami w rozdziale 3. Wiele modeli nowoczesnych rowerów ma bardzo dobre osiągi; są tworzone w taki sposób, aby rower mógł się zatrzymać na mokrej lub błotnistej nawierzchni. Jeśli hamulce są zbyt mocne, przekaż rower sprzedawcy w celu dokonania regulacji lub wymiany układu hamulcowego. Odpowiednia zmiana przełożeń Przełożenie można dobrać do warunków tak, aby zapewniało wygodną jazdę i umożliwiało pedałowanie ze stałą siłą. Wyróżnia się dwa rodzaje systemów zmiany przełożeń: zewnętrzne (przerzutki) oraz wewnętrzne. Zmiana przełożeń za pomocą przerzutki Lewa manetka steruje przednią przerzutką, a prawa tylną. Nie można używać obu manetek jednocześnie. Przełożenia należy zmieniać wyłącznie, gdy pedały i łańcucha poruszają się do przodu. Nie zmieniaj przełożeń podczas pokonywania nierówności; łańcuch może nie trafić na odpowiednie koło zębate lub spaść. Podczas zmiany przełożeń należy zmniejszyć nacisk na pedały. Mniejszy nacisk ułatwia szybką i płynną zmianę położenia łańcucha. Umożliwia to zmniejszenie zużycia łańcucha i kół zębatych, a także zapobiega wygięciu łańcucha, przerzutek oraz zębatek. Nie wolno jeździć z łańcuchem ustawionym na skrajnych zębatkach. Łańcuch jest ustawiony pod bardzo dużym kątem, gdy przechodzi między największymi kołami zębatymi (również między najmniejszymi kołami zębatymi). Kąt ten powoduje nierówną pracę łańcucha i kół zębatych, a w rezultacie szybsze zużycie podzespołów. W nowoczesnych systemach zmiany przełożeń ruch manetki z jednego położenia do innego (lub ustawienie manetki w położeniu zmiany przełożenia) powoduje natychmiastowe przeniesienie łańcucha na inne koło zębate. Lepsza zmiana przednich przełożeń w rowerach wyposażonych w manetki szosowe Shimano STI oraz trzy koła zębate jest możliwa poprzez przytrzymanie manetki przed jej zwolnieniem. Jest to szczególnie ważne podczas zmiany przełożenia między najmniejszym i środkowym kołem zębatym. 2 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

16 Zmiana przełożeń za pomocą wewnętrznego systemu W celu zmiany przełożenia należy jechać bez pedałowania. Jeśli podczas zmiany przełożenia pedałowanie jest konieczne, zmniejsz nacisk na pedały. Zbyt duże obciążenie łańcucha uniemożliwia prawidłowe działanie mechanizmu zmiany przełożeń i może spowodować jego uszkodzenie. Ostrożne użytkowanie systemów pedałów Gdy stopy są przymocowane do pedałów, połączenie umożliwia wydajniejsze pedałowanie, przeniesienie na nie większej siły oraz poprawia kontrolę nad rowerem. Niektóre rowery są wyposażone w jeden z następujących systemów: Stopy połączone z pedałami za pomocą nosków i pasków, które oplatają stopę od góry i od przodu. W pedałach zatrzaskowych stosuje się mechanizm sprężynowy, który łączy pedał z blokiem niewielką płytką przymocowaną do spodniej części specjalnego buta rowerowego. Do jazdy z jednym z tych systemów niezbędne jest zakładanie obuwia przystosowanego do danego systemu. Przed rozpoczęciem jazdy należy poćwiczyć wkładanie i wyciąganie stopy z pedału. Pedały oraz buty należy utrzymywać w czystości i bez zanieczyszczeń, które mogą negatywnie wpływać na pracę systemu pedałów. Upewnij się, czy mechanizm zwalniający działa prawidłowo i dostosuj go do swojego stylu jazdy. W przypadku braku znajomości działania pedałów lub właściwych procedur należy przeczytać informacje zawarte na dysku CD dołączonym do instrukcji użytkownika lub skontaktować się ze sprzedawcą. Podczas jazdy należy mieć przy sobie części do naprawy Podczas jazdy należy mieć ze sobą pompkę, zapasową dętkę, zestaw łatek oraz narzędzia w celu naprawy roweru w przypadku przebicia opony lub innej usterki mechanicznej. W przypadku jazdy nocą należy mieć przy sobie zapasowe żarówki i baterie do świateł. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowe działanie systemu pedałów może doprowadzić do uwięzienia stopy lub jej przypadkowego zwolnienia z pedału, powodując utratę panowania. Przed jazdą należy zapoznać się z działaniem systemu pedałów i sprawdzić, czy działa on prawidłowo. Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie 3

17 Zabezpieczanie roweru Zabezpieczanie roweru przed kradzieżą Kup i używaj blokady odpornej na szczypce do prętów oraz piły. Nie należy zostawiać niezabezpieczonego roweru. Udaj się również na lokalny komisariat policji w celu uzyskania odpowiedniej licencji. Zapisz numer seryjny roweru Zapisz numer seryjny roweru na początku niniejszej instrukcji i trzymaj się w bezpiecznym miejscu. Następnie wypełnij nasz formularz rejestracji on-line; zapiszemy numery seryjny w serwerze. Pozostawianie roweru w bezpiecznym miejscu Po zakończeniu jazdy należy zostawić rower w miejscu, gdzie nie będzie on stanowił przeszkody i nie będzie narażony na uszkodzenie. Nie należy ustawiać roweru w pobliżu silników elektrycznych. Ozon z silników może spowodować uszkodzenie gumowych elementów i lakieru. Deszcz lub śnieg może doprowadzić do korozji roweru. Promieniowanie UV ze słońca może spowodować wyblaknięcie lakieru lub spękanie gumowych albo plastikowych elementów roweru. Upewnij się, że rower stoi stabilnie. Upadek roweru może doprowadzić do rozcięcia uchwytów kierownicy lub uszkodzenia siodełka. Niewłaściwe użytkowania bagażnika rowerowego może spowodować wygięcie kół. Nie wolno opierać roweru na przerzutkach. Tylna przerzutka może się wygiąć, a do kasety mogą się dostać zanieczyszczenia. Pozostawiając rower na dłuższy okres czasu, należy uprzednio go oczyścić, dokonać czynności serwisowych i wypolerować ramę. Podwieś rower z oponami napompowanymi do połowy wartości zalecanego ciśnienia. Przed ponowną jazdą rowerem należy sprawdzić, czy działa prawidłowo. Utrzymywanie roweru w czystości Jeśli rama lub element ulegnie zabrudzeniu, należy oczyścić go miękką, zwilżoną szmatką oraz środkiem do czyszczenia rowerów lub wodą z płynem do mycia naczyń. Nie należy używać rozpuszczalników ani żrących chemikaliów, ponieważ mogę one uszkodzić lakier lub ruchome elementy. Co trzy miesiące należy oczyścić i wypolerować powłokę lakierniczą ramy. Niektóre powłoki lakiernicze nie wymagają polerowania. W razie braku pewności należy skontaktować się ze sprzedawcą. Unikanie przypadkowego uszkodzenia roweru Podczas transportu i czynności serwisowych nie wolno ściskać ramy Urządzenia zaciskowe zamontowane w podnośnikach lub lawetach mogą spowodować uszkodzenie lakieru, a nawet wgniecenia, zmiażdżenie lub pęknięcie lekkich rur ramy w wyczynowych rowerach. W celu unieruchomienia roweru na czas napraw należy przymocować go za sztycę. Aby unieruchomić rower na czas transportu w pojeździe, należy przymocować go za koła lub końce widelca. Na czas transportu rower należy odpowiednio zapakować Do zapakowania roweru na czas transportu należy zawsze używać twardej skrzyni lub kartonu zapewniającego ochronę roweru. Przymocuj wkładki do wszystkich elementów ramy oraz goleni widelca, a także zabezpiecz końce widelca twardymi blokami, aby zachować strukturalne podparcie rur widelca. Nieprawidłowo zapakowany rower może ulec uszkodzeniu podczas transportu. Jeśli nie wiesz jak prawidłowo zapakować rower, poproś o pomoc sprzedawcę. Uważaj, aby nie uszkodzić powłoki lakierniczej Chemikalia lub ocieranie może doprowadzić do uszkodzenia powłoki lakierniczej. Niektóre napoje energetyczne mogą spowodować odbarwienie lub uszkodzenie powłoki lakierniczej. Jeśli cokolwiek będzie ocierało o lakier, szczególnie, gdy jest brudny, może spowodować zadrapanie lub usunięcie lakieru. Przykładowo pasek owinięty wokół rury lub ocieranie pancerza linki może spowodować przetarcie lakieru. W skrajnych warunkach tarcie może nawet spowodować odprysk. Utrzymuj rower w czystości. W najbardziej narażonych miejscach przyklej nakładki zapobiegające ocieraniu. 4 Rozdział : porady dotyczące bezpiecznej jazdy na drodze i w terenie

18 Rozdział 2: konserwacja Niniejszy harmonogram konserwacji dotyczy normalnego użytkowania. W przypadku częstszej jazdy rowerem lub jazdy podczas opadów deszczu, śniegu albo w terenie należy przeprowadzać konserwację roweru częściej niż jest zalecane w harmonogramie. W razie wadliwego działania elementy należy go natychmiast sprawdzić i naprawić lub skontaktować się ze sprzedawcą. Jeśli element uległ zużyciu lub uszkodzeniu, należy go wymienić przed ponowną jazdą. Nowe rowery należy sprawdzać po wstępnym użytkowaniu. Przykładowo podczas użytkowania rozciągają się linki, co może wpłynąć na działanie przerzutek lub hamulców. Po około dwóch miesiącach od zakupu nowego roweru należy zlecić sprzedawcy pełen przegląd. Nawet jeśli rower nie jest często używany, co roku należy zlecić sprzedawcy jego pełen przegląd. Narzędzia do konserwacji roweru Klucz dynamometryczny z podziałką w kg/m lub Nm Klucze imbusowe 2, 4, 5, 6, 8 mm Klucze płaskie 9, 0, 5 mm Klucz oczkowy 5 mm Klucz nasadowy z nasadkami 4, 5 i 9 mm Klucz Torx T25 Śrubokręt krzyżakowy nr Zestaw łatek do dętki, pompka z manometrem oraz łyżki do opon Specjalna wysokociśnieniowa pompa pneumatyczna do tylnego amortyzatora lub widelca amortyzowanego Nie wszystkie wymienione narzędzia są niezbędne do każdego roweru Harmonogram konserwacji Przed każdą jazdą Wykonaj czynności opisane w części Lista kontrolna przed każdą jazdą w rozdziale Co miesiąc Sprawdź śruby wspornika Sprawdź śruby sztycy Sprawdź regulację łożyska sterów... 9 Sprawdź pedały Sprawdź łańcuch pod kątem zużycia Sprawdź linki pod kątem zużycia Sprawdź działanie manetek Sprawdź przerzutki Sprawdź wewnętrzny system przerzutek...23 Sprawdź hamulce Sprawdź regulację łożyska koła...27 Sprawdź obręcze pod kątem zużycia...27 Sprawdź śruby mocujące akcesoria...33 Sprawdź śruby widelca amortyzowanego...33 Sprawdź śruby tylnego zawieszenia...33 Sprawdź światła odblaskowe...35 Nasmaruj widelec amortyzowany...36 Nasmaruj przerzutki...36 Co trzy miesiące Oczyść i wypoleruj powłokę lakierniczą...3 Sprawdź korby i wkład suportu... 9 Nasmaruj dźwignie hamulca...36 Nasmaruj śruby mocujące ramiona hamulca Co roku Nasmaruj wspornik kierownicy...36 Nasmaruj sztycę...36 Nałóż nowy smar na gwinty pedałów...36 Usuń smar z łożysk pedałów...36 Nałóż nowy smar na łożyska suportu...36 Nałóż nowy smar na łożyska kół...36 Nałóż nowy smar na łożyska sterów...37 Nasmaruj mocowania kół...37 Nałóż nowy smar i wymień olej w widelcach amortyzowanych...37 Co tydzień Oczyść rower wilgotną szmatką...3 Sprawdź, czy szprychy nie są luźne...26 Rozdział 2: konserwacja 5

19 Rozdział 3: Regulacja W tym rozdziale opisano procedury regulacji elementów roweru. Procedury sprawdzenia opisane w tym rozdziale są uzupełnieniem tych, opisanych w rozdziale. Przed przystąpieniem do jakichkolwiek prac przy rowerze należy przeczytać Ostrzeżenia dotyczące prac mechanicznych na stronie. OSTRZEŻENIE: wadliwe działanie roweru może doprowadzić do utraty kontroli, a w rezultacie do upadku. Przed każdą jazdą należy dokładnie sprawdzić wszystkie elementy roweru. Jeśli występuje uszkodzenie, rowerem nie wolno jeździć: napraw rower lub zabierz go do sprzedawcy w celu dokonania czynności serwisowych. Informacje dotyczące momentów dokręcania Moment dokręcania to miara określająca dokręcenie wkrętu lub śruby. W przypadku wielu elementów moment dokręcania jest podany na lub w pobliżu śruby (na elemencie). W przeciwnym razie należy sprawdzić w niniejszej instrukcji. Jeśli dane dotyczące momentu dokręcania nie są podane w żadnym z tych źródeł, poproś o pomoc sprzedawcę. Należy używać klucza dynamometrycznego, aby mieć pewność, że śruba nie zostanie zbyt mocno dokręcona, co może spowodować uszkodzenie elementu. Z drugiej strony zbyt słabo dokręcony wkręt lub śruba również może spowodować uszkodzenie elementu. Po użyciu klucza dynamometrycznego należy sprawdzić działanie elementu za pomocą testów opisanych w tym rozdziale oraz w rozdziale. Jeśli element działa nieprawidłowo po dokręceniu go zalecanym momentem, zabierz rower do sprzedawcy w celu dokonania czynności serwisowych. Jeśli rower jest wyposażony w element ze śrubą lub wkrętem nie opisanymi w niniejszej instrukcji, więcej informacji można znaleźć na dołączonym dysku CD lub kontaktując się ze sprzedawcą. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowy moment dokręcania (zbyt mały lub zbyt duży) może spowodować uszkodzenie elementu. W celu prawidłowego dokręcenia elementy należy używać klucza dynamometrycznego lub zlecić czynności serwisowe sprzedawcy. Kierownica i wspornik Kierownica służy do sterowania rowerem, a wspornik łączy ją z widelcem. Ustawienie kierownicy jest bardzo ważne w celu zapewnienia kontroli i komfortu. Wyróżnia się dwa rodzaje wsporników: Mocowane bezpośrednio bez możliwości regulacji (rysunek 2) Tulejowe z możliwością regulacji (rysunek 3) OSTRZEŻENIE: Zbyt mocne dokręcenie śrub wspornika może spowodować uszkodzenie sterów. Uszkodzenie rury sterowej może doprowadzić do upadku Rysunek 2: Wspornik mocowany bezpośrednio. Śruby zacisku rury sterowej 2. Śruby zacisku kierownicy Rysunek 3: Tulejowy wspornik z możliwością regulacji wzniosu. Tuleja 2. Śruby zacisku kierownicy 3. Śruba rozporowa 4. Śruba regulująca kąt Regulacja kąta kierownicy. Poluzuj śruby zacisku mocującego kierownicę do wspornika (rysunek 2 lub rysunek 3). 2. Zmień położenie kierownicy. Upewnij się, że jest wypośrodkowana względem wspornika. 3. Dokręć śruby zacisku mocującego kierownicę do danego rodzaju wspornika: Wsporniki spawane:,3 3,6 Nm Wsporniki kute: 7 20,3 Nm 6 Rozdział 3: Regulacja

20 Regulacja wysokości wspornika mocowanego bezpośrednio Aby dostosować wysokość kierownicy ze wspornikiem mocowanym bezpośrednio należy wyregulować łożysko sterów. Do regulacji łożyska niezbędne są specjalne narzędzia i wiedza, dlatego powinien to robić wyłącznie sprzedawca. Jeśli postanowisz zmienić położenie podkładek w sterach, postępuj zgodnie z poniższymi zaleceniami. Nie wolno dodawać podkładek, ponieważ wspornik nie będzie prawidłowo przymocowany do rury sterowej. Minimalna liczba podkładek w przypadku wspornika mocowanego bezpośrednio W rowerach ze wspornikiem mocowanym bezpośrednio, pod wspornikiem powinna być zamontowana co najmniej jedna podkładka 5 mm (oprócz osłony łożyska). W rowerach z rurą sterową z włókna węglowego, nad wspornikiem powinna być zamontowana co najmniej jedna podkładka 5 mm (rysunek 4). Jeśli nie wiesz, jaki rodzaj rury sterowej jest zamontowany w rowerze, skontaktuj się ze sprzedawcą. OSTRZEŻENIE: nieprawidłowy montaż sterów i wspornika lub brak podkładek może spowodować uszkodzenie rury sterowej. Uszkodzenie rury sterowej może doprowadzić do upadku. Rysunek 4: Podkładki wymagane nad i pod wspornikiem mocowanym bezpośrednio Wyrównanie wspornika mocowanego bezpośrednio. Poluzuj śruby zacisku mocującego do rury sterowej o 2 3 obroty. 2. Ustaw wspornik w jednej linii z przednim kołem. 3. Dokręć śruby zacisku mocującego do rury sterowej zgodnie z wartością podaną na wsporniku lub momentem,3 3,6 Nm. Wyrównanie lub regulacja wspornika tulejowego Aby ustawić wysokość wspornika z możliwością regulacji, najpierw należy zmienić kąt wspornika (patrz następny rozdział) w celu uzyskania dostępu do śruby rozporowej. Śruba rozporowa jest przykręcona do klina wspornika, który mocuje go do widelca.. Poluzuj śrubę rozporową o 2 3 obroty. 2. Postukaj od góry śrubę rozporową młotkiem z drewnianym lub plastikowym końcem, aby poluzować klin. 3. Ustaw kierownicę na odpowiedniej wysokości, zwracając uwagę, aby znacznik minimalnego wsunięcia był widoczny na ramie (rysunek 5). 4. Dokręć śrubę rozporową momentem 3,6 Nm. Rysunek 5: Znacznik minimalnego wsunięcia na wsporniku tulejowym. Rama roweru powinna zakrywać tę linię. Co najmniej 70 mm tulei wspornika powinno zawsze znajdować się w ramie. OSTRZEŻENIE: zbyt wysoko ustawiony wspornik tulejowy może spowodować uszkodzenie roweru, utratę kontroli, a w rezultacie upadek. Upewnij się, że znacznik minimalnego wsunięcia (rysunek 5) jest wewnątrz ramy. Zmiana kąta wspornika z możliwością regulacji wysokości Wyróżnia się kilka rodzajów regulowanych wsporników. Rysunki znajdują się na dysku CD dołączonym do instrukcji użytkownika.. Poluzuj śrubę regulującą kąt na tyle, aby można było zmienić kąt wspornika. 2. Ustaw wspornik pod odpowiednim kątem. 3. Dokręć śrubę regulującą kąt momentem 7 20,3 Nm. Rozdział 3: Regulacja 7