17. Marta i Maria: co jest najważniejsze, gdy przyjmujemy gościa? (Łk 10,38-42)

Transkrypt

1 17. Marta i Maria: co jest najważniejsze, gdy przyjmujemy gościa? (Łk 10,38-42) Cel rozpoznanie potrzeby słuchania słowa Bożego umiejętność harmonizowania w swoim życiu aktywności zewnętrznej z troską o sprawy duchowe Metoda medytacja obrazu porównanie tłumaczeń tekstu biblijnego teksty paralelne Materiały zestawienie tłumaczenia Łk 10,38-42 dokonanego przez Biblię Paulistów i Biblię Tysiąclecia (zał. 17.1) obraz Chrystus w domu Marty i Marii autorstwa Jana Vermeer van Delft a ( ) źródło Web Gallery of Art: (zał. 17.2) wywiad z ks. prof. H. Witczykiem (zał. 17.3) Wprowadzenie biblijne Tradycyjna interpretacja przyjęcia zgotowanego Jezusowi w domu Marty i Marii, sióstr Łazarza, mieszkających w Betanii, koncentruje się na charakterystyce dwóch sióstr, które zostają zredukowane, a zarazem przeciwstawione sobie jako reprezentantki dwóch różnych postaw życiowych: Marta aktywności, zaś Maria kontemplacji. Takie spojrzenie bazuje przede wszystkim na wyjściowym ich przedstawieniu przez Łukasza: Marta usiadłszy u stóp Pana, słuchała Jego słów. Marta zaś była pochłonięta licznymi posługami (ww ). Podobne ujęcie tych dwóch postaci znajduje się w IV Ewangelii, gdy Jan pisze o ich spotkaniu z Jezusem po śmierci ich brata (J 11,20.32) oraz przy okazji namaszczenia przez Marię stóp Jezusa w ich domu (J 12,2-3). Zasadniczy element orędzia Jezusowego jest jednak inny. Jezusowi nie chodzi bowiem o prostą ocenę dwóch odmiennych zachowań życiowych, lecz o ich zrównanie, a zarazem zrelatywizowanie. Intencją Jezusa nie jest podkreślenie wyższości kontemplacji nad akcją, lecz uświadomienie potrzeby słuchania Bożego (Jego) słowa, które winno poprzedzać, ożywiać i podtrzymywać każdą postawę i wybór egzystencjalny człowieka. Maria staje się 121

2 modelem prawdziwego ucznia, gdyż tylko słuchanie z wiarą Jezusa (Jego słowa) i przylgnięcie do Jezusa (Jego słowa) uczyni życiodajnym każde ludzkie zaangażowanie. Zajmując miejsce ucznia u stóp Pana Maria uczy nas, że szukanie Królestwa Bożego winno być zasadniczą troską w życiu wierzącego w Chrystusa, gdyż tylko wtedy wszystko inne będzie nam przydane (Łk 12,31). Komentując ostatnie zdanie Jezusa: Potrzeba tylko jednego. Maria wybrała dobrą część, która nie będzie jej odebrana (w. 42), warto uświadomić sobie nieprzemijający walor Bożego słowa. Prorok Izajasz wyraża go takim obrazem: Trwa usycha, więdnie kwiat, lecz słowo Boga naszego trwa na wieki (40,8). Piotr wyznaje Jezusowi: Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego! (J 6,69). Nasza aktywność, wysiłek, praca, czynienie dobra są konieczne. Ale one też przeminą. Słuchając Bożego słowa, karmiąc się nim na co dzień, wypełniając je w swoim życiu, już doświadczamy życia wiecznego, które Jezus daje nam w swojej miłości ukrzyżowanej (Benedykt XVI, por. J 6,27). Konspekt spotkania I. Jak Łukasz opisuje wizytę Jezusa w domu Marty i Marii? Analiza porównawcza tłumaczenia Łk 10,38-42 w Biblii Tysiąclecia i w Biblii Paulistów II. Zrozumieć Martę i Marię Medytacja obrazu Chrystus w domu Marty i Marii Jana Vermeer van Delft a III. Czym jest dobra część, którą obrała sobie Maria? Zapoznanie się z komentarzem Biblii Paulistów do Łk 10,38-42 Analiza tekstów paralelnych Pwt 8,3; Mt 4,4; J 4,34; 6,27 Opowiadanie z perspektywy Marii o spotkaniu z Jezusem Wywiad z ks. prof. H. Witczykiem: dlaczego czytać Pismo Święte? Scenariusz spotkania I. Jak Łukasz opisuje wizytę Jezusa w domu Marty i Marii? Analiza porównawcza tłumaczenia Łk 10,38-42 w Biblii Tysiąclecia i w Biblii Paulistów (zał. 17.1) 122

3 Polecenia do analizy: a) zapoznać się z obydwoma tekstami b) wskazać miejsca, w których tłumaczenia różnią się między sobą c) w oparciu o tłumaczenie Biblii Paulistów scharakteryzować osobowość Marty i Marii: Jakie miały charaktery? Jak podchodziły do życia? Co je różniło? Tłumaczenie Łk 10,38-42 Biblia Paulistów: W domu Marty i Marii 38 Po drodze przyszedł do jakiejś wioski. Tam przyjęła Go do swego domu pewna kobieta, imieniem Marta. 39 Miała ona siostrę o imieniu Maria. Ta usiadła u stóp Pana i wsłuchi wała się w Jego słowo. 40 Marta natomiast była pochłonięta licznymi posługami. Zatrzymała się więc i powiedziała: Pa nie, nic Cię to nie obchodzi, że moja siostra zostawiła mnie samą przy usługiwaniu? Powiedz jej, żeby mi pomogła. 41 Pan jej odpowiedział: Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele, 42 a jedno jest potrzebne. Maria wybrała dobrą część, która nie będzie jej odebrana. Biblia Tysiąclecia: Marta i Maria 38 W dalszej ich drodze zaszedł do jednej wsi. Tam pewna niewiasta, imieniem Marta, przyjęła Go w swoim domu. 39 Miała ona siostrę, imieniem Maria, która usiadłszy u nóg Pana, słuchała Jego słowa. 40 Marta zaś uwijała się około rozmaitych posług. A stanąwszy przy Nim, rzekła: Panie, czy Ci to obojętne, że moja siostra zostawiła mnie samą przy usługiwaniu? Powiedz jej, żeby mi pomogła. 41 A Pan jej odpowiedział: Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, 42 a potrzeba <mało albo 35 > tylko jednego. Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona. II. Zrozumieć Martę i Marię Medytacja obrazu metodą A. Höfera Słowa występujące w niektórych rękopisach greckich. Tekst krótszy jest zapewne pierwotny. Sens: konieczne jest słuchanie słowa Bożego; por. Łk 11, Metoda polega na indywidualnej analizie obrazu. Jest ona wyznaczana przez pytania stawiane przez prowadzącego. Udzielane przez uczestników w ciszy odpowiedzi pogłębiają jego rozumienie. Po zakończeniu indywidualnej medytacji następuje wspólna refleksja nad przesłaniem obrazu na forum ogólnym. Pytania zaproponowane w medytacji obrazu Chrystus w domu Marty i Marii wykorzystują schemat wypracowany przez A. Höfera, Pismo Święte miejscem spotkania Boga z człowiekiem. Podręcznik metodyczny katechezy biblijnej, Poznań 1998, s

4 Obraz Chrystus w domu Marty i Marii Jana Vermeer van Delft a 37 (zał. 17.2) Przebieg medytacji Prowadzący stawia kolejne pytania, zaś uczestnicy w ciszy na nie odpowiadają. W ten sposób coraz bardziej włączają się w ewangeliczne wydarzenie, samemu stając się w końcu podmiotami tworzącymi scenę. Obraz można rzucić na ekran rzutnikiem multimedialnym bądź też dostarczyć uczestnikom w postaci kolorowego ksero. Propozycja pytań do medytacji obrazu Chrystus w domu Marty i Marii Co widzisz? Jaki szczegół przykuwa Twoją uwagę? Która osoba jest Ci bliska, z którą chciałbyś porozmawiać? Gdyby ta osoba mówiła, co właśnie w tym momencie uchwyconym na obrazie by Ci powiedziała? Poczuj się tą osobą. Na obrazie jest ona w relacji do dwóch innych osób. Do której z nich byś się zwrócił, o co byś zapytał? Gdybyś mógł ten obraz raz jeszcze namalować, co byś w nim zmienił? Jak ten obraz chce przemawiać do współczesnego człowieka? III. Czym jest dobra część, którą obrała sobie Maria? 1. Odkrywanie potrzeby słuchania Bożego słowa Interpretacja orędzia zawartego w odpowiedzi, jaką Jezus daje Marcie (ww ) Lektura komentarza z Biblii Paulistów do Łk 10,38-42 (zał. 17.1) W domu Marty i Marii. Jezus spotyka się z dwiema kobietami, które stały się symbolem dwóch postaw: z Martą zatroskanym gospodarzem domu, i z Marią uczennicą Jezusa. Z tekstu wynika, że obydwie siostry otrzymały po chwałę i zarazem pewną korektę swoich postaw. Służebna postawa Marty jest niczym innym, jak kontynuacją służby samego Jezusa. Maria natomiast sprawia radość Jezusowi, gdyż pozwala Mu służyć swoim słowem. Marta jednak musi pamiętać o tym, że ośrodkiem, wokół którego można zbudować wspólnotę, nie są liczne posługi i dzieła, 37 Obraz pochodzi z Web Gallery of Art: Inną stroną prezentującą malarstwo nawiązujące do motywów biblijnych jest 124

5 ale je dynie słowo Boże. Potrzeba jej wielkiej wiary, aby przyjęła, że wystarczy słowo i że ono jest jedyną rzeczą koniecz ną. Maria skoncentrowała się na tym, co konieczne, ale ona też musi wiedzieć, że stanowi to jedynie część. Do słu chania słowa musi być dodane jego wypełnienie, a to wymaga konkretnych czynów. To krótkie opowiadanie stanowi dla wierzących przestrogę przed wybieraniem skrajności i jest zachętą do realizowania ewangelicznej pełni, polega jącej na słuchaniu słowa Bożego i wypełnianiu go w życiu poprzez służbę bliźnim. Wzorem tej ewangelicznej pełni jest sam Jezus, który doskonale łączył w swoim życiu kontakt z Ojcem oraz służbę dla ludzi. Pytanie do tekstu: Co stanowi dobrą część, którą wybrała Maria? Jest nią Słowo Jezusa, On sam jako Słowo Wcielone. Analiza tekstów paralelnych Pwt 8,3; Mt 4,4; J 4,34; 6,27 Problem: jaką wartość w życiu człowieka stanowi Boże słowo w świetle tych tekstów? Sugestie dla prowadzącego Teksty te ukazują słowo Boże jako pokarmu dla człowieka. W tradycji biblijnej Boże słowo jest przedstawiane jako pokarm. Najbardziej znany tekst znajdujemy w Deuteronomium: Nie samym chlebem żyje człowiek, ale człowiek żyje wszystkim, co pochodzi z ust Pana (Pwt 8,3). Pojawia się on na ustach samego Jezusa, kiedy odpowiada na pierwszą pokusę szatana po czterdziestodniowym poście (por. Mt 4,4 i par.). Jezus karmi się słowem Ojca, które kształtuje jego codzienne życie. Podkreśla to wobec swoich uczniów, którzy gdy On rozmawiał z Samarytanką, udali się do miasta, by zakupić pożywienie: Moim pokarmem jest wypełniać wolę Tego, który mnie posłał, i wykonać Jego dzieło (J 4,34). Dlatego też będąc Słowem Wcielonym, zachęca tych, których dopiero co nakarmił chlebem, by zabiegali nie o ten pokarm, który niszczeje, ale o ten, który trwa na wieki, a który da wam Syn Człowieczy (J 6,27). Jezus jest zatem dla nas pokarmem również w swoim słowie. 2. Dlaczego warto czytać Pismo Święte? Opowiadanie z perspektywy Marii o spotkaniu z Jezusem Zadaniem grup jest napisanie kilku zdań, w których milcząca w Ewangelii Maria tłumaczyłaby swojej siostrze, dlaczego zamiast pomóc jej w goszczeniu Jezusa, oddała się słuchaniu Jego słowa. Prezentacja wypowiedzi poszczególnych grup 125

6 Co przemawia za czytaniem Pisma Świętego? analiza wypowiedzi ks. prof. Henryka Witczyka, przewodniczącego Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II (zał. 17.3) Jest Ksiądz Profesor nie tylko wykładowcą Pisma Świętego, ale też jego gorącym popularyzatorem. Stąd pytanie, które zadaje sobie pewnie wielu wierzących w Chrystusa: dlaczego czytać Biblię? W świetle tego wszystkiego, co powiedziałem wyżej, odpowiedzi są dwie. Po pierwsze, aby człowiek nie był sam! Pan Jezus głosił: Bliskie jest Królestwo Boże! (Mk 1,15). Co więcej, Oto bowiem królestwo Boże pośród was jest (Łk 17,21). Przyniesione przez Niego Królestwo to aktywna i miłująca Obecność Boga. Przyszła ona do ludzi w osobie Jezusa. Dzisiaj królewska Obecność Boga przychodzi do nas pod postacią natchnionych słów Pisma Świętego, w których rozbrzmiewa aktualne Słowo Boga, uaktywnia się Jego moc i miłość. Każdy wierzący winien wcześniej czy później doświadczyć tej właśnie miłującej i pełnej mocy Obecności Boga w jego życiu, w życiu jego rodziny i w dziejach wspólnoty wiary w dziejach Kościoła. Po drugie, czytamy Pismo Święte, aby w tej wielkiej historii zbawienia, jaką ono przed nami uobecnia, odkryć swoją rolę. Historia ta dzieje się także dzisiaj, a nasze zbawienie zależy od aktywnego w niej uczestnictwa. Krótko mówiąc, czytamy Pismo Święte po to, aby jak najlepiej odpowiedzieć na Boże wezwanie do czynu do działania, a w gruncie rzeczy do współdziałania z Bogiem, który nieustannie swoim Słowem czyni wszystko nowe (Ap 21,5). Sugestie dla prowadzącego Argumenty za czytaniem Biblii, jakie przywołuje ks. Witczyk, wydają się być następujące: poprzez słowo Biblii spotykam osobę Jezusa; przez słowo Biblii zostaję włączony w dzieło zbawienia Zakończenie Zachęta skierowana do uczestników, by spróbowali każdego dnia znaleźć odrobinę czasu na lekturę Biblii. Można również zaproponować przeczytanie ulubionego fragmentu Pisma Świętego, z równoczesnym pytaniem o motywy wyboru tego właśnie tekstu. 126