Zabezpieczenia banknotów

Transkrypt

1 Zabezpieczenia banknotów Według danych z pierwszego kwartału 2015 roku w obrocie gotówkowym mamy ,271 mln zł. Hipotetyczny pakiet dla jednego obywatela obejmowałby 39,8 banknotu i 380,6 monety, a jego wartość nominalna wynosiłaby 3734 zł. W formie papierowej najwięcej dostępnych mamy banknotów 100zł. Najmniej zaś 20zł. Jeżeli chodzi o monety, to najczęściej spotykana jest moneta jednogroszowa. Zaskoczeniem może być to, że okolicznościowych dwuzłotówek (oznaczanych jako 2 zł NG) jest w obiegu niemal tyle co pięciozłotówek. Nominał w obiegu Sztuk w obiegu Sztuk na osobę Wartość łączna Wartość na osobę 200 zł , zł 856,060 zł 100 zł , zł 2 447,762 zł 50 zł , zł 248,506 zł 20 zł , zł 45,716 zł 10 zł , zł 38,162 zł 5 zł , zł 33,754 zł 2 zł , zł 17,628 zł 2 zł NG , zł 12,356 zł 1 zł , zł 12,090 zł 50 gr , zł 6,519 zł 20 gr , zł 5,592 zł 10 gr , zł 4,682 zł 5 gr , zł 2,414 zł 2 gr , zł 1,360 zł 1 gr , zł 1,426 zł , ,66 zł 3734,000 zł Źródło: NBP, dane za I kwartał 2015 r. W lutym 2017 roku NBP wprowadził do obiegu banknot 500 złotych. Banknoty o niższych nominałach (10, 20, 50, 100, 200 złotych) zostały już zmodernizowane i od kwietnia 2014 roku znajdują się w użyciu. Wszystkie dotychczasowe banknoty pozostają ważne bezterminowo. Warto znać zabezpieczenia nowych banknotów jak i również tych będących już dłużej w obiegu, aby nie paść ofiarą oszustwa. Poniżej przedstawiamy dokładne omówienie zabezpieczeń znajdujących się na naszych zmodernizowanych banknotach, podstawowe zasady rozpoznawania autentyczności oraz co zrobić, gdy podejrzewamy, że banknot jest fałszywy.

2 Podstawowe zasady rozpoznawania autentyczności banknotów 1. Naucz się zabezpieczeń będących na prawdziwych banknotach. 2. Zawsze sprawdzaj pieniądze, które dostajesz. 3. Przy rozpoznawaniu autentyczności korzystaj z 4 prostych metod: dotknij, popatrz, przechyl, sprawdź. 4. Weryfikuj kilka zabezpieczeń. 5. Zachowaj szczególną ostrożność, gdy pieniądz jest zniszczony lub uszkodzony. 6. W przypadku wątpliwości porównaj go z innym banknotem, co do którego masz zaufanie, że jest prawdziwy. 7. Jeżeli masz podejrzenia udaj się do najbliższego banku, aby sprawdzić autentyczność banknotu. 8. Jeżeli nie masz takiej możliwości, to więcej informacji znajdziesz na stronie w zakładce banknoty i monety. 9. Pamiętaj, aby nie wprowadzać fałszywych banknotów do obiegu, bo kto puszcza w obieg pieniądze albo je w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła albo pomaga w jego zbyciu lub ukryciu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Co zrobić, gdy podejrzewasz, że banknot jest fałszywy? 1. Nie wprowadzaj go do obiegu, bo ta czynność podlega karze pozbawienia wolności. 2. Zgłoś się do najbliższej jednostki policji lub do banku w celu sprawdzenia autentyczności banknotu (fałszywe pieniądze są zatrzymywane bez prawa do zwrotu ich równowartości)

3 Banknoty dotychczasowej emisji Banknoty zmodernizowane

4

5 1) BANKNOT 10 PLN Na banknocie 10 PLN znajduje się portret księcia Mieszka I. Z jego lewej strony przedstawiono dwie rozety inspirowane wzorem z posadzki katedry gnieźnieńskiej, a z prawej strony widzimy roślinny motyw spotykany na romańskich naczyniach liturgicznych. Na odwrotnej stronie znajduje się srebrny denar z wizerunkiem kopuły kaplicy lub wyobrażeniem korony z krzyżykiem. Po obu stronach denara widzimy stylizowane kolumny romańskie z opactwa benedyktynów w Tyńcu.

6 Charakterystyczne elementy zmodernizowanego banknotu: a) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na czystym polu (1) b) pas opalizujący w kolorze turkusowym (3), c) korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło (4), d) wyczuwalne przy dotyku, także dla osób niewidomych, oznaczenia nominału, portret władcy, godło RP, podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP. Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 10. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową, ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 10 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu został zmodyfikowany. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru. Pas opalizujący Na odwrotnej stronie banknotu został umieszczony opalizujący pas w kolorze turkusowym z cyfrowym oznaczeniem nominału 10 i skrótem ZŁ. Pas jest widoczny lub niedostrzegalny w zależności od kąta patrzenia.

7 Uzupełniający się druk obustronny (rectoverso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz - koronę w owalu. Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia widać jasne lub ciemne cyfry oznaczenia nominału 10. Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu. W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 10 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy.

8 2) BANKNOT 20 PLN Na banknocie o nominale 20 PLN mamy portret króla Bolesława I Chrobrego. Z jego lewej strony widzimy portal romański, zaś z prawej koronę młodego dębu z Drzwi Gnieźnieńskich ze sceny wystawienia zwłok św. Wojciecha. Stronę odwrotną zdobi srebrny denar Bolesława I Chrobrego z sylwetką ptaka i napisem PRINCES POLONIE. Z lewej strony umieszczono wizerunek rotundy św. Mikołaja w Cieszynie, a z prawej lwa rozpiętego na wici roślinnej z obramowania Drzwi Gnieźnieńskich.

9 Charakterystyczne elementy zmodernizowanego banknotu: a) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na czystym polu (1) b) pas opalizujący w kolorze liliowym (3), c) korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło (4), d) wyczuwalne przy dotyku, także dla osób niewidomych, oznaczenia nominału, portret władcy, godło RP, podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP. Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 20. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową, ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 20 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu został zmodyfikowany. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru. Pas opalizujący Na odwrotnej stronie banknotu został umieszczony opalizujący pas w kolorze liliowym z cyfrowym oznaczeniem nominału 20 i skrótem ZŁ. Pas jest widoczny lub niedostrzegalny w zależności od kąta patrzenia

10 Uzupełniający się druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia widać jasne lub ciemne cyfry oznaczenia nominału 20 Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu. W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 20 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy.

11 3) BANKNOT 50 PLN Banknot o nominale 50 złotych zdobi portret polskiego króla Kazimierza III Wielkiego. Z jego prawej strony znajduję się ukoronowana litera K z monogramu królewskiego z drzwi katedry na Wawelu w Krakowie, a w tle widzimy ornament gotycki z XII wieku. Odwrotną stronę zdobi Orzeł Biały z pieczęci króla Kazimierza III Wielkiego, a poniżej widać berło i jabłko insygnia królewskie. W tle widnieje panorama Krakowa i Kazimierza z drzeworytu Hartmanna Schedla, podróżnika niemieckiego z końca XV wieku.

12 Charakterystyczne elementy zmodernizowanego banknotu: a) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na czystym polu (1) b) litera K płynnie zmieniająca kolor z zielonego na niebieski (3), c) korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło (4), d) wyczuwalne przy dotyku, także dla osób niewidomych, oznaczenia nominału, portret władcy, godło RP, podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP. Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 50. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową, ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 50 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu został zmodyfikowany. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru. Królewska litera zmieniająca kolor (farba zmienna optycznie) Wraz ze zmianą kąta patrzenia kolor stylizowanej litery K w koronie płynnie przechodzi z zielonego w niebieski.

13 Uzupełniający się druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu. Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia widać koronę lub cyfry oznaczenia nominału 50. Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu. W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 50 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy.

14 4) BANKNOT 100 PLN Na banknocie o nominale 100 złotych umieszczono portret króla Władysława II Jagiełły. W tle po jego obu stronach znajdują się stylizowane elementy ornamentyki gotyckiej. Stronę odwrotną zdobi Orzeł Biały na tarczy herbowej z nagrobka króla. Poniżej tarczy umieszczono hełm, płaszcz krzyżacki oraz dwa miecze nawiązujące do zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku. Z lewej strony tarczy widać zarys zamku krzyżaków w Malborku.

15 Charakterystyczne elementy zmodernizowanego banknotu: a) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na czystym polu (1) b) rozeta płynnie zmieniająca kolor ze złotego na zielony (3), c) korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło (4), d) wyczuwalne przy dotyku, także dla osób niewidomych, oznaczenia nominału, portret władcy, godło RP, podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP. Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 100. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową, ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 100 i skrótem ZŁ, widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Krój liter mikrotekstu został ulepszony. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru.

16 Rozeta zmieniająca kolor (farba zmienna optycznie) Wraz ze zmianą kąta patrzenia kolor rozety płynnie przechodzi ze złotego w zielony. Uzupełniający sie druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu. Patrzenie pod kątem (efekt kątowy) W zależności od kąta patrzenia z prawej strony portretu władcy widać koronę lub cyfry oznaczenia nominału 100, z lewej zaś słowne i cyfrowe oznaczenia nominału, a pomiędzy nimi skrót NBP.

17 Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu. W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 100 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy.

18 5) BANKNOT 200 PLN Na banknocie o nominale 200 złotych umieszczono portret króla Zygmunta I Starego. Na stronie odwrotnej znajduje się wizerunek orła przeplecionego literą S w sześcioboku z Kaplicy Zygmuntowskiej katedry na Wawelu, w tle wizerunku orła fragment dziedzińca arkadowego zamku na Wawelu.

19 Charakterystyczne elementy zmodernizowanego banknotu: a) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na niezadrukowanym polu (1), b) korona w owalu, której pełny obraz tworzy się podczas oglądania banknotu pod światło (3) c) tarcza płynnie zmieniająca kolor ze złotego na zielony (4), d) wyczuwalne przy dotyku, także dla osób niewidomych, oznaczenia nominału, portret władcy, godło RP, podpisy Prezesa i Głównego Skarbnika NBP. Wzbogacony znak wodny Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału 200. Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Nitka zabezpieczająca (okienkowa) Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową, ciemną linię z cyfrowym oznaczeniem nominału 200 i 200 ZŁ widocznymi również w odbiciu lustrzanym. Podczas poruszania banknotem widoczna jest płynna zmiana barwy ze złotej na zieloną, a wzór szachownicy porusza się w płaszczyznach poziomej i pionowej. Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru.

20 Uzupełniający się druk obustronny (recto-verso) Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz koronę w owalu. Farba zmienna optycznie Kolor tarczy płynnie przechodzi ze złotego w zielony, a wzór szachownicy porusza się w płaszczyznach pionowej i poziomej. Mikroskopijne napisy Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu napisy umieszczone zarówno na przedniej, jak i odwrotnej stronie banknotu.

21 Farba opalizująca Opalizujący ornament w kolorze złotym w zależności od kąta patrzenia jest widoczny lub prawie niedostrzegalny. Złota farba Na odwrotnej stronie banknotu farbą w kolorze złotym są wydrukowane cyfrowe oznaczenie nominału 200 oraz ozdobny wzór pod nominałem. W ultrafiolecie W promieniach UV widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 200 i skrótem ZŁ, serię i numer banknotu oraz inne wybrane elementy.

22 6) BANKNOT 500 PLN Na banknocie o wartości nominalnej 500 zł znajduje się portret króla Jana III Sobieskiego. Na odwrotnej stronie znajduje się orzeł w koronie oraz pałac w Wilanowie.

23 Charakterystyczne elementy banknotu o nominale 500 zł to: a) wymiary: 150 x 75 mm b) znak wodny z cyfrowym oznaczeniem nominału widoczny pod światło na niezadrukowanym polu (1), c) nitka zabezpieczająca (okienkowa), której fragmenty są widoczne na powierzchni strony przedniej banknotu, w całości jest widoczna pod światło (2), d) korona w owalu, której pełny obraz widać podczas oglądania banknotu pod światło (6), e) liczba 500 widoczna, w zależności od kąta patrzenia, w prawej części portretu władcy (3a), f) szyszak husarski płynnie zmieniający barwę z zielonej na niebieską (4), g) wyczuwalne w dotyku elementy na stronie przedniej: portret władcy, podpisy Prezesa oraz Głównego Skarbnika NBP, godło Rzeczypospolitej Polskiej, napis Warszawa i data emisji, oznaczenie dla osób niewidomych w postaci dwóch pionowych linii złożonych z drobnych kwadratów oraz układu linii na krótszych krawędziach banknotu, napis NARODOWY BANK POLSKI, cyfrowe oznaczenie nominału, górny pas z prawej strony portretu. Na stronie odwrotnej: główny element szaty graficznej, słowne oznaczenie nominału, cyfrowe oznaczenie nominału, napis NARODOWY BANK POLSKI, klauzula prawna, pas u dołu banknotu. Znak wodny Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane. Podczas oglądania banknotu pod światło widać wielotonowy znak wodny powtórzenie portretu władcy ze strony przedniej oraz jednotonowy, jasny (filigran) cyfrowe oznaczenie nominału 500 Nitka zabezpieczająca Podczas oglądania banknotu pod światło widać nitkę zabezpieczającą z mikro tekstem, zawierającą cyfrowe oznaczenia nominału 500 i 500 ZŁ.

24 Nitka zabezpieczająca (okienkowa) Fragmenty nitki zabezpieczającej są widoczne na powierzchni strony przedniej banknotu, w całości nitkę widać podczas oglądania pod światło. Efekt kątowy w prawej części portretu władcy cyfrowe oznaczenie nominału 500, w zależności od kąta patrzenia, zmienia się z jasnego na ciemne, po lewej stronie portretu w tarczy herbowej, w zależności od kąta patrzenia, widoczne są prostokątne pola. Farba zmienna optycznie Wraz ze zmianą kąta patrzenia szyszak husarski będący z prawej strony portretu płynnie zmienia barwę z zielonej na niebieską, a umieszczony na nim wzór falistej linii sprawia wrażenie ruchomego w płaszczyźnie pionowej. Mikrodruki Drobne napisy wykonane z dużą precyzją techniką druku stalorytniczego lub offsetowego. Najmniejszy tekst na banknocie powinien być wyraźny i czytelny w powiększeniu.

25 Strona odwrotna Mikrodruki stalorytnicze RZECZPOSPOLITA POLSKA, Mikrodruki offsetowe NARODOWY BANK POLSKI, NBP 500 NARODOWY BANK POLSKI Recto-verso Elementy szaty graficznej znajdujące się na obu stronach banknotu, oglądane w świetle przechodzącym, uzupełniają się i tworzą pełny obraz. Farba opalizująca Ornament znajdujący się na odwrotnej stronie banknotu został wydrukowany farbą opalizującą w kolorze złotym. W zależności od kąta patrzenia jest widoczny lub prawie niedostrzegalny.

26 Zabezpieczenie utajone Określone elementy graficzne stają się widoczne w świetle ultrafioletowym: kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału 500 i skrótem ZŁ położony z lewej strony portretu, numeracja położona z lewej strony banknotu, górny pas z prawej strony portretu władcy oraz wybrane elementy szaty graficznej na stronach przedniej i odwrotnej. Zabezpieczenie w podczerwieni Wybrane elementy graficzne po obu stronach banknotu stają się widoczne w świetle podczerwonym.

27 Jeżeli wiedza zawarta w tych materiałach Cię zainteresowała i chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej, to gorąco polecam zapoznać się kursem NBP na temat zabezpieczeń banknotów znajdującym się na stronie: Bibliografia: - Materiały NBP - Materiały Goldenmark