Ubóstwo a pomoc społeczna. Malwina Morawska

Transkrypt

1 Ubóstwo a pomoc społeczna Malwina Morawska

2 Minimum egzystencji, minimum socjalne a ustawowa granica ubóstwa Minimum egzystencji- koszyk dóbr, niezbędnych do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia i zagrożenia życia wyznacza granicę ubóstwa skrajnego (absolutnego) Minimum socjalne- wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie koszyka dóbr służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim, ale jeszcze godziwym poziomie. Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia, lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla utrzymania minimum więzi społecznych. Relatywna granica ubóstwa 50% średnich miesięcznych wydatków ogółu gospodarstw domowych Ustawowa granica ubóstwa kwota dochodów, która zgodnie z obowiązującą Ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego.

3

4 Stopa ubóstwa odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy od przyjętej granicy ubóstwa

5

6

7 Pomoc społeczna Instrument polityki społecznej państwa przeznaczony do wspierania osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych, z którymi nie są one w stanie same sobie poradzić; Podejmuje działania w sytuacjach zagrożenia podstawowych potrzeb życiowych oraz obniżenia jakości życia poniżej społecznie akceptowanego minimum; Przyczynia się do wyrównywania nadmiernych zróżnicowań społecznych; Daje poczucie bezpieczeństwa socjalnego poprzez różne zasiłki i świadczenia uzupełniające niedostatki systemu emerytalno-rentowego oraz innych systemów zabezpieczenia społecznego lub niewystarczające dochody z pracy; Skutkiem działań pomocy społecznej powinno być eliminowanie wykluczenia społecznego oraz usamodzielnianie się jej beneficjentów; Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując na zasadzie partnerstwa, z podmiotami niepublicznymi, w tym z organizacjami pozarządowymi, kościołami i związkami wyznaniowymi.

8 Kryteria dochodowe uprawniające (od 1 października 2015 r.) do świadczeń z pomocy społecznej według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej to: dla osoby samotnie gospodarującej maksymalnie 634 zł, dla osoby w rodzinie maksymalnie 514 zł. W 2016 r. z powodów ubóstwa pomoc przyznano rodzinom (w ich skład wchodziło łącznie osób).

9 Działania w ramach systemu pomocy społecznej mające na celu ograniczenie zjawiska ubóstwa: 1) świadczenia pieniężne: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki, wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd 2) świadczenia niepieniężne

10 Zasiłek stały przysługuje: 1) pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; 2) pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Zasiłek stały ustala się w wysokości: 1) w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 604 zł miesięcznie; 2) w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego: 1) osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; 2) rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

11 Zasiłek celowy Jest to świadczenie fakultatywne przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną Specjalny zasiłek celowy Zasiłek celowy na zasadach zwrotu

12 Pomoc niepieniężna Do świadczeń niepieniężnych których celem jest ograniczenie zjawiska ubóstwa należy m.in: praca socjalna, pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa, bilet kredytowany, schronienie, posiłek, niezbędne ubranie, usługi opiekuńcze, mieszkanie chronione, pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia. Ponadto pomocy społecznej udziela się potrzebującym poprzez opłacanie posiłków sprzedawanych w barach mlecznych, szkolne stypendia, regulowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne, sprawienie pogrzebu.

13 Działania wspierające: realizacja programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania realizacja Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa (POPŻ) program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebujących program Rodzina 500 plus

14 Program Rządowy Pomoc państwa w zakresie dożywiania Dożywianie dzieci odbywa się w szkołach i przedszkolach w ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata , który realizowany jest w porozumieniu z Wydziałem Edukacji i Zespołem Obsługi Jednostek Oświatowych. Pomoc może być przyznana dla dzieci i młodzieży z rodzin, których dochód nie przekracza 150% sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.

15 Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa (PO PŻ) Krajowy program operacyjny współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Najbardziej Potrzebującym, który realizowany jest w oparciu o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 223/2014 z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (Dz. Urz. UE L 72 z r., str. 1). PO PŻ przyczyniać się będzie do ograniczania ubóstwa poprzez zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego osób najbardziej potrzebujących i realizację działań na rzecz włączenia społecznego. Pomoc w ramach PO PŻ kierowana jest do tych osób i rodzin, które z powodu niskich dochodów nie mogą zapewnić sobie/rodzinie odpowiednich produktów żywnościowych (posiłków) i dlatego też trafiać będzie do ograniczonej liczby osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji (określonej przesłankami z art. 7 ustawy o pomocy społecznej oraz poziomem dochodów odniesionych do procentowej wartości odpowiedniego kryterium dochodowego określonego w tej ustawie), stanowiąc systematyczne wsparcie. Pomoc udzielana będzie w postaci artykułów spożywczych lub posiłków, które będą przekazywane osobom najbardziej potrzebującym bezpłatnie.

16 Świadczenia z programu Rodzina 500 plus Funkcjonujący od 1 kwietnia 2016 r. Program Rodzina 500 plus to system świadczeń uregulowany w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. 2016, poz z późniejszymi zmianami) oraz w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Świadczenie przysługuje rodzicom lub opiekunom dzieci do 18 roku życia, niezależnie od dochodu na drugie i kolejne dziecko, a w przypadku dochodu w wysokości nieprzekraczającej 800 zł na osobę, także na pierwsze lub jedyne dziecko. Świadczenie wypłacane jest w wysokości 500 zł netto. Dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym kryterium dochodowe jest wyższe i wynosi 1200 zł na osobę. W 2016 r. świadczeniem wychowawczym w wysokości 500 zł miesięcznie objęto przeciętnie 3808 tys. dzieci do 18 lat w 2522,7 tys. rodzin naturalnych. Spośród rodzin otrzymujących świadczenie 25% stanowiły rodziny z jednym dzieckiem, co oznacza, że spełniały one kryterium dochodowe tj. osiągały dochód na osobę nieprzekraczający 800 zł.

17 Stypendia szkolne Stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie. Wysokość stypendium wypłacanego uczniowi wynosi od 99,20 zł do 248,00 zł miesięcznie i może być wypłacone od jednego do dziesięciu miesięcy w danym roku szkolnym. Dochód uprawniający do ubiegania się o stypendium szkolne wynosi 514 zł/netto na osobę w rodzinie.

18 Bibliografia: Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2016 roku, GUS, 2017, Warszawa Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2016 roku, GUS, 2017, Warszawa Podstawowe dane dotyczące zasięgu ubóstwa w Polsce w 2016 r., GUS, 2017, Warszawa Polityka społeczna; pod red. G. Firlit-Fesnak i M. Szylko-Skoczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, Warszawa