Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce. dr Marek Goleń, Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego 1

Transkrypt

1 Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce 1

2 Gospodarka o obiegu zamkniętym 2

3 Gospodarka o obiegu zamkniętym 3

4 Cele długookresowe 4

5 3.1 Krótki opis proponowanych działań Główne elementy wniosków w sprawie zmiany przepisów UE dotyczących odpadów: ujednolicenie definicji; zwiększenie do 65 % celu w zakresie przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia i recyklingu do 2030 r.; zwiększenie celów w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów opakowaniowych oraz uproszczenie wyznaczonych celów; stopniowe ograniczenie odsetka składowanych odpadów komunalnych do 10 % do 2030 r.; większa harmonizacja i uproszczenie ram prawnych dotyczących produktów ubocznych oraz utraty statusu odpadów; nowe środki propagujące zapobieganie powstawaniu odpadów, w tym odpadów żywnościowych, oraz ponowne użycie; wprowadzenie minimalnych warunków działalności na potrzeby rozszerzonej odpowiedzialności producenta; wprowadzenie systemu wczesnego ostrzegania w celu monitorowania zgodności z celami w zakresie recyklingu; uproszczenie i optymalizacja obowiązków sprawozdawczych; dostosowanie przepisów do art. 290 i 291 TFUE w sprawie aktów delegowanych i aktów wykonawczych. 5

6 Oficjalna struktura odpadów komunalnych w Polsce w 2015 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie Ochrona Środowiska 2016, GUS 2017, s

7 Odpady komunalne w Polsce stan obecny 7

8 Odpady komunalne w Polsce perspektywa 2022/2025 r. łączna obecna wydajność ITPOK wg WPGO 2016 (spalarnie+cementownie) 30% odpadów komunalnych ogółem (średnia z prognoz WPGO r. i KPGO r.) łączna obecna wydajność IMBP wg WPGO 2016 (mech.) łączna obecna wydajność IMBP wg WPGO 2016 (mech.+biol.) odpady komunalne ogółem wg KPGO 2022 (prognoza 2025 r.) odpady komunalne ogółem wg WPGO 2016 (prognoza 2022 r.) odpady komunalne ogółem wg WPGO 2016 (2014 r.) odpady komunalne ogółem wg GUS (2014 r.)

9 Odpady komunalne w Polsce perspektywa 2022/2025 r. 9

10 Pole działania badanych zakładów MBP odpady przetwarzane 8,29% 11,62% odpady zmieszane odpady selektywnie zbierane łącznie 80,09% odpady ulegające biodegradacji 10

11 Efekty działania badanych zakładów MBP odpady zmieszane 0,10% 0,38% 0,00% 1,71% 3,40% metale makulatura 24,08% 13,09% tworzywa sztuczne kabina wstępna (bez wyszczególnienia) 4,90% 26,57% 25,79% balast frakcja ciężka prerdf+frakcja lekka stabilizat kompost nie odpowiadający wymaganiom (nie nadający się do wykorzystania) ubytek masy 11

12 Efekty działania badanych zakładów MBP odpady selektywnie zbierane szkło 30,49% 25,84% papier i tektura tworzywa sztuczne 10,46% 11,40% metale odpady wielkogabarytowe 1,92% 19,90% balast + prerdf 12

13 Efekty działania badanych zakładów MBP odpady ulegające biodegradacji 45,57% kompost nieodpowiadający wymaganiom 54,43% ubytek masy 13

14 Efekty działania badanych zakładów MBP ogółem (z punktu widzenia wymogów GOZ) 24,71% 9,21% surowce wtórne odpady 66,09% ubytek masy 14

15 Odpady komunalne w warunkach dążenia do GOZ Unikać wytwarzania ekoprojektowanie, przedłużanie użycia, wtórne użycie, regeneracja Minimalizacja strumienia odpadów resztkowych do unieszkodliwiania Przygotowanie do recyklingu i recykling Bioodpady Odpady surowcowe metanizacja, nawozy organiczne surowce wtórne 15

16 Struktura odpadów komunalnych u źródła (na terenach wiejskich) Źródło: opracowanie własne na podstawie Strzelczyk M., Struktura i właściwości odpadów komunalnych z gospodarstw wiejskich w aspekcie możliwości ich przetwarzania i przepisów prawnych. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 36/2013, s

17 Proponowane kierunki zmian Wprowadzenie wysokiej dyscypliny segregacji odpadów komunalnych u źródła!!! Zakazanie wytwarzania odpadów zmieszanych podmiotom deklarującym segregację. W miejsce odpadów zmieszanych wprowadzić należy substytut odpady resztkowe zdefiniowane przez kryterium negatywne (tzn. czego nie wolno do nich wrzucać). Do rozważenia wprowadzenie limitów w zakresie proporcji wagowych lub objętościowych odpadów resztkowych do sumy pozostałych selektywnie zbieranych. Odejście od odpowiedzialności zbiorowej i mierzenie efektów segregacji poszczególnych gospodarstw domowych w budynkach wielorodzinnych za pomocą osiedlowej infrastruktury zbierania odpadów komunalnych wyposażonych w zaawansowane narzędzia (minipszoki lub inteligentne pojemniki wraz z identyfikacją worków). Rygorystyczne egzekwowanie wyższej opłaty w przypadku niewypełniania przez właścicieli nieruchomości zobowiązania do segregacji z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wprowadzenie trzeciej najniższej stawki opłaty dla właścicieli nieruchomości stosujących przydomowe kompostowanie bioodpadów. Wprowadzenie fakultatywnego zbierania odpadów paleniskowych, które w warunkach polskich stanowią znaczący udział w strukturze wytwarzanych odpadów komunalnych (w zabudowie jednorodzinnej ok. 15,5%), a ich recykling możliwy jest wyłącznie pod warunkiem wysokiej czystości frakcji. 17

18 Dziękuję za uwagę dr Marek Goleń Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie członek Rady Programowej Instytutu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym współautor i redaktor naukowy pracy zbiorowej Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce 18