KOMITET ORGANIZACYJNY 3 RADA NAUKOWA 4 EUROPREVENT PROGRAM KONFERENCJI 8 SESJE REFERATOWE 53 SESJE PLAKATOWE 69 SPONSORZY I PARTNERZY 124

Transkrypt

1

2 KOMITET ORGANIZACYJNY 3 RADA NAUKOWA 4 EUROPREVENT PROGRAM KONFERENCJI 8 SESJE REFERATOWE 53 SESJE PLAKATOWE 69 SPONSORZY I PARTNERZY 124 PATRONI MEDIALNI 128

3 SZANOWNI PAŃSTWO! Z przyjemnością zapraszamy do udziału w X Konferencji Naukowej Sekcji Prewencji i Epidemiologii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Kardiologia Prewencyjna wytyczne, wątpliwości, gorące tematy. Jak co roku zmierzymy się z wyzwaniami współczesnej kardiologii prewencyjnej. W szczególności zapraszamy do udziału w debatach poświęconych organizacji opieki medycznej, kampaniom społecznym oraz ocenie jakości w medycynie. Komitet Naukowy Konferencji przygotował wiele interesujących sesji, między innymi sesje na temat geriatrycznych aspektów profilaktyki, niewydolności serca, choroby wieńcowej i czynników ryzyka. Interesująco zapowiadają się sesje poświęcone kontrowersjom w kardiologii prewencyjnej, w czasie których wybitni eksperci będą spierać się między innymi o interpretację wyników badania PURE. Ciekawie zapowiadają się sesje poświęcone medycynie personalizowanej, patogenezie miażdżycy oraz aktywności fizycznej o dużej intensywności. W programie Konferencji znalazły się też prezentacje najnowszych wyników dużych polskich projektów badawczych i inne doniesienia z krajowych i zagranicznych ośrodków naukowych. Zapraszamy też do udziału w licznych sesjach dydaktycznych. Wzorem poprzednich lat do udziału w konferencji zaprosiliśmy najlepszych polskich wykładowców i najwybitniejszych, cieszących się międzynarodowym uznaniem ekspertów. Pozwalamy sobie wyrazić nadzieję, że również tegoroczna Konferencja okaże się miejscem twórczej wymiany poglądów. Serdecznie zapraszamy Prof. dr hab. med. Piotr Jankowski Prof. dr hab. med. Andrzej Pająk Dr hab. med. Grzegorz Kopeć, prof. UJ Dr med. Roman Topór-Mądry Prof. dr hab. med. Tomasz Zdrojewski Prof. dr hab. med. Wojciech Drygas Dr med. Agnieszka Młynarska 1/

4 ORGANIZATORZY Sekcja Prewencji i Epidemiologii Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej o m I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Firma Iwentarium IX K 2/

5 KOMITET ORGANIZACYJNY Prof. dr hab. med. Piotr Jankowski Sekretarz Zarządu Głównego, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Prof. dr hab. med. Andrzej Pająk Przewodniczący Komisji Promocji Zdrowia, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Dr med. Roman Topór-Mądry Przewodniczący Sekcji Prewencji i Epidemiologii, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Prof. GUM, dr hab. med. Tomasz Zdrojewski Przewodniczący-Elekt Sekcji Prewencji i Epidemiologii, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Prof. dr hab. med. Wojciech Drygas Poprzedni Przewodniczący Sekcji Prewencji i Epidemiologii, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Dr med. Agnieszka Młynarska Sekretarz Zarządu Sekcji Prewencji i Epidemiologii, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Dr hab. med. Grzegorz Kopeć, prof. UJ Były Przewodniczący Sekcji Prewencji i Epidemiologii, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne Dr med. Paweł Balsam I Katedra i Klinika Kardiologii, WUM Dr med. Piotr Bandosz Zakład Prewencji i Dydaktyki, Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, GUM Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, IK UJ CM Dr med. Magdalena Kozela Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, IZP UJ CM Prof. dr hab. med. Piotr Podolec Klinika Chorób Serca i Naczyń, IK UJ CM Dr med. Agnieszka Sarnecka Klinika Chorób Serca i Naczyń, IK UJ CM Prof. dr hab. med. Andrzej Wysokiński Katedra i Klinika Kardiologii, UM w Lublinie 3/

6 RADA NAUKOWA Dr med. Anita Aranowska Dr med. Paweł Balsam Dr hab. med. Małgorzata Bała, prof. UJ Dyrektor Maciej Banach Prof. dr hab. med. Stanisław Bartuś Prof. dr hab. med. Marlena Broncel Prof. dr hab. med. Tomasz Brzostek Prof. dr hab. med. Andrzej Budaj Mgr Magdalena Cedzyńska Dr med. Krzysztof Chlebus Prof. dr hab. med. Barbara Cybulska Prof. dr hab. med. Danuta Czarnecka Dr med. Justyna Domienik-Karłowicz Dr med. Agnieszka Doryńska Prof. dr hab. med. Jarosław Drożdż Prof. dr hab. med. Wojciech Drygas Dr med. Krzysztof Dyrbuś Dr med. Zbigniew Eysymontt Prof. dr hab. med. Anna Fijałkowska Dr med. Andrzej Folga Inspektor Sanitarny Jarosław Foremny Professor Zlatko Fras Prof. dr hab. Adam Fronczak IX K Dr hab. med. Andrzej Gackowski, prof. UJ Dr med. Robert Gajda Dr inż. Danuta Gajewska Dr hab. med. Grzegorz Gajos, prof. UJ Dr med. Michalina Galas Poseł Lidia Gądek Prof. dr hab. med. Mariusz Gąsior Prof. dr hab. med. Zbigniew Gąsior Prof. dr hab. med. Marek Gierlotka Dr med. Renata Główczyńska Prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki Dr hab. med. Barbara Gryglewska, prof. UJ Dr hab. med. Maciej Haberka Prof. dr hab. med. Wojciech Hanke Prof. dr hab. med. Piotr Hoffman Prof. dr hab. med. Tomasz Hryniewiecki Prezes Andrzej Jacyna Dr hab. med. Miłosz Jaguszewski Prof. dr hab. med. Ewa Jankowska Prof. dr hab. med. Piotr Jankowski Dr hab. med. Jacek Jóźwiak, prof. PC Dyrektor Grzegorz Juszczyk Prof. dr hab. med. Anna Kabłak-Ziembicka Prof. dr hab. med. Zbigniew Kalarus Prof. dr hab. med. Karol Kamiński Dr med. Ewa Kawalec Prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz Prof. dr hab. med. Jarosław Kaźmierczak Dr hab. med. Cezary Kępka, prof. IK Dr hab. med. Marek Klocek Prof. dr hab. med. Tomasz Klupa Dr hab. med. Monika Komar Dr hab. med. Grzegorz Kopeć, prof. UJ Prof. dr hab. med. Magdalena Kostkiewicz Professor Kornelia Kotseva Prof. dr hab. med. Krystyna Kozakiewicz Dr med. Magdalena Kozela Dr med. Paweł Kozieł Podsekretarz Stanu Zbigniew J. Król Dr hab. med. Paweł Krzesiński Dr med. Jerzy Kulikowski Dr med. Karolina Kupczyńska Dr med. Halina Kutaj-Wąsikowska Dr hab. med. Magdalena Kwaśniewska Dr hab. med. Jacek Legutko, prof. UJ Prof. dr hab. med. Małgorzata Lelonek Dr med. Wiktoria Leśniak Dr hab. med. Jacek Lewandowski, prof. WUM Prof. dr hab. med. Ewa Lewicka Prof. dr hab. med. Małgorzata Lisowska-Magdziarz Dr med. Radosław Magierski Dr hab. med. Barbara Małecka, prof. UJ Prof. dr hab. med. Maciej Małecki Prof. dr hab. med. Artur Mamcarz Dr med. Andrzej Marcinkiewicz Dr med. Agnieszka Mawlichanów Dr med. Agnieszka Micek Dr med. Błażej Michalski Dr med. Agnieszka Mickiewicz 4/

7 Dr med. Ewa Mirek-Bryniarska Prof. dr hab. med. Hanna Szwed Dr med. Agnieszka Młynarska Dr med. Daniel Śliż Prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Dr hab. med. Mateusz Śpiewak Prof. dr hab. med. Jadwiga Nessler Dr med. Lidia Tomkiewicz-Pająk Dyrektor Małgorzata Nietopiel Dr med. Roman Topór-Mądry Prof. dr hab. med. Piotr Odrowąż-Pieniążek Dr med. Anna Turska-Kmieć Dr hab. med. Agnieszka Olszanecka Prof. dr hab. med. Andrzej Tykarski Prof. dr hab. med. Magdalena Olszanecka- Dr hab. n. o zdr. Izabella Uchmanowicz, prof. UMW Glinianowicz Prof. dr hab. med. Anetta Undas Prof. dr hab. med. Maria Olszowska Dr med. Marcin Wełnicki Dr hab. med. Maksymilian Opolski Dr med. Bożena Wierzyńska Prof. dr hab. med. Grzegorz Opolski Dr med. Andrzej Wiśniewski Dr med. Tadeusz Osadnik Prof. dr hab. med. Krystian Wita Prof. dr hab. med. Andrzej Pająk Dr hab. med. Anna Witkowska Dr inż. Ewelina Pałkowska-Goździk Prof. dr hab. med. Adam Witkowski Dr med. Joanna Pazik Prof. dr hab. med. Wojciech Wojakowski Sekretarz Stanu Jarosław Pinkas Dr hab. med. Wiktoria Wojciechowska Dr med. Katarzyna Piotrowicz Dr med. Renata Wolfshaut-Wolak Prof. dr hab. med. Ryszard Piotrowicz Dr med. Jadwiga Wolszakiewicz Prof. dr hab. med. Piotr Podolec Professor David Wood Mgr Maciej Polak Dr med. Maciej Wybraniec Prof. dr hab. med. Lech Poloński Prof. dr hab. med. Andrzej Wysokiński Dr hab. med. Aleksander Prejbisz Dr hab. med. Katarzyna Zatońska Mgr Irena Przepiórka Prof. dr hab. med. Tomasz Zdrojewski Dr med. Krzysztof Przewoźniak Prof. dr hab. Marian Zembala Prof. dr hab. med. Grzegorz Raczak Dr hab. med. Lidia Ziółkowska Dr hab. med. Marek Rajzer, prof. UJ Prof. dr hab. med. Małgorzata Zwolińska-Wcisło Dr. hab. med. Bożena Regulska-Ilow, prof. UM Dr med. Maciej Rogala Dr med. Krzysztof Sadowski Prof. dr hab. med. Marek Sanak Dr med. Agnieszka Sarnecka Dr med. Agnieszka Serafin Dr med. Adam Stańczyk Dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek, prof. UJ Prof. dr hab. med. Ewa Straburzyńska-Migaj Dyrektor Gabriela Sujkowska Prof. dr hab. med. Andrzej Surdacki Dr med. Krystyna Szafraniec Dr hab. med. Dorota Szostak-Węgierek Dr med. Konstanty Szułdrzyński 5/

8 Nagroda Komitetu Naukowego Konferencji Kardiologia Prewencyjna 2017 za doniesienie oryginalne o największej wartości naukowej (grant pokrywający koszty opłaty konferencyjnej - EUROPREVENT 2018) Członkowie Komisji Konkursowej: Prof. dr hab. med. Kalina Kawecka-Jaszcz - przewodnicząca Prof. dr hab. med. Barbara Cybulska Prof. dr hab. med. Zbigniew Gąsior Prof. dr hab. med. Andrzej Pająk Nagroda Komitetu Naukowego Konferencji Kardiologia Prewencyjna 2017 i Klubu 30 Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego za doniesienie oryginalne o największej wartości naukowej, którego pierwszym autorem jest osoba w wieku 35 lat (grant pokrywający koszty opłaty konferencyjnej - EUROPREVENT 2018) IX K Członkowie Komisji Konkursowej: Dr med. Błażej Michalski - przewodniczący Dr med. Justyna Domienik-Karłowicz Dr hab. med. Miłosz Jaguszewski 6/

9 Recenzenci nadesłanych doniesień naukowych: Dr med. Paweł Balsam Prof. dr hab. med. Wojciech Drygas Prof. dr hab. med. Piotr Jankowski Dr hab. med. Marek Klocek Dr hab. med. Grzegorz Kopeć, prof. UJ Dr med. Agnieszka Młynarska Dr hab. med. Agnieszka Olszanecka Prof. dr hab. med. Andrzej Pająk Dr med. Agnieszka Sarnecka Dr med. Daniel Śliż Dr hab. med. Katarzyna Stolarz-Skrzypek, prof. UJ Dr hab. med. Wiktoria Wojciechowska Dr med. Jadwiga Wolszakiewicz 7/

10 WARSZTATY Przeglądy systematyczne i metaanalizy - jak interpretować SALA A SALA A SESJA PLENARNA Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego KURS Diagnostyka i leczenie zespołu uzależnienia od tytoniu PIĄTEK 17 listopada SALA B SALA B SESJA PLENARNA Medycyna personalizowana czy zapobiegawcza SESJA WSPÓLNA Z POLSKĄ GRUPĄ NARODOWĄ MIĘDZY- NARODOWEGO TOWARZY- STWA BIOSTATYSTYKI KLINI- CZNEJ Pułapki analizy statystycznej SALA C SALA C SESJA PLENARNA Zapalna teoria miażdżycy SALA D SESJA PLENARNA Wtórna prewencja ChNS w codziennej praktyce w Polsce - wyniki badania POLASPIRE OTWARCIE KONFERENCJI SALA A WYKŁAD INAUGURACYJNY David Wood - President of the World Heart Federation Global challenges for cardiovascular disease prevention WYKŁAD INAUGURACYJNY Tomasz Grodzicki - Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum Czy istnieją granice dla profilaktyki schorzeń układu sercowo-naczyniowego? WYKŁAD INAUGURACYJNY Andrzej Tykarski - Prezes Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Horyzonty farmakoterapii nadciśnienia tętniczego A B C D E SESJA SATELITARNA FIRMY PFIZER Terapia nie antagonistami witaminy K u pacjentów z niezastawkowym migotaniem przedsionków w 2017r. SESJA INSTYTUTU KARDIOLOGII W WAR- SZAWIE Nowe, nieinwazyjne metody obrazowania w diagnostyce choroby wieńcowej IX K SESJA PLENARNA Wyniki dużych polskich badań nad czynnikami ryzyka SESJA ZDROWIA PUBLICZNEGO Najważniejsze kampanie społeczne SESJA REFERATOWA I A B WYKŁAD SPECJALNY WYKŁAD WSPARTY GRANTEM EDUKACYJNYM FIRMY KRKA SALA A SALA B SALA C SALA D INTERAKTYWNE WARSZTATY WYKŁAD WSPARTY FIRMY NOVARTIS GRANTEM EDUKACYJNYM Nowe możliwości leczenia FIRMY ASTRAZENECA HFrEF - praktyczny przewodnik SALA B SALA A MINISESJA PLENARNA Nowoczesne rozwiązania w opiece nad pacjentami z niewydolnością serca SESJA WSPÓLNA Z KOLEGIUM LEKARZY SPECJALISTÓW GERIATRII W POLSCE Problemy geriatryczne u chorych kardiologicznych SESJA REFERATOWA II SALA C SESJA PLENARNA Telekardiologia - narzędzie w pracy lekarza czy nadal gadżet? SESJA PLENARNA Organizacja opieki nad pacjentami z chorobami układu krążenia w Polsce 8/

11 SALA A SESJA POLSKIEGO FORUM PROFILAKTYKI Aktualizacja wytycznych SOBOTA 18 listopada SALA B SESJA KLUBU 30 PTK Profilaktyka, wczesna diagnostyka i terapia, a poprawa rokowania w chorobach układu krążenia w aspekcie SESJA REFERATOWA III SALA C SALA D SESJA SEKCJI KARDIOLOGII SPORTOWEJ PTK Prewencja nagłych zgonów sercowych u sportowców SALA A SALA B SALA C SALA D SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKACYJNEMU FIRMY SANOFI-AVENTIS WYKŁAD WSPARTY GRANTEM FIRMY BERLIN-CHEMIE SALA B SESJA KONTROWERSJE W KARDIOLOGII PREWENCYJ- NEJ DEDYKOWANA PAMIĘCI ŚP. DR MED. RAFAŁA ILOWA Czy wyniki badania PURE zmienią zalecenia w zakresie spożywania tłuszczów i węglowodanów? SESJA PLENARNA Czynniki ryzyka sercowonaczyniowego a profil hemodynamiczny SESJA PLENARNA Jakość w medycynie - co to znaczy, jak oceniać? :50 SALA B SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKA- CYJNEMY FIRMY BOEHRIN- GER-INGELHEIM Bezpieczeństwo przede wszystkim SESJE PLAKATOWE I, II, III, IV PRZERWA OBIADOWA SALA A SALA B SALA C SALA D SESJA PLENARNA Kontrowersje w kardiologii prewencyjnej SALA A SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKA- CYJNEMU FIRMY RECORDATI SESJA PLENARNA Zespół kruchości - problem zaniedbywany w kardiologii. Czego nie ma w wytycznych w zakresie zespołu kruchości oraz: SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKA- CYJNEMU FIRMY MSD SALA C SESJA WSPÓLNA Z POLSKIM TOWARZYSTWEM LIPIDOLO- GICZNYM SESJA WSPÓLNA Z SEKCJĄ REHABILITACJI I FIZJOLOGII WYSIŁKU PTK Trening fizyczny: szkodzi czy pomaga u pacjentów z SALA A SALA B SALA C SALA D SESJA PLENARNA SESJA PLENARNA Co nowego w profilaktyce Nowoczesna diagnostyka i leczeniu chorób serca i naczyń? i leczenie SESJA PLENARNA Człowiek jest tym, co zje SESJA PLENARNA Jak ograniczyć ryzyko związane z udziałem w masowych biegach długodystansowych oraz w innych ekstremalnych wysiłkach wytrzymałościowych (ultra maratony, triatlon, maratony pływackie)? ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI Ogłoszenie autorów prezentacji plakatowych o największej wartości naukowej. Ogłoszenie zwycięzcy w konkursie o grant EUROPREVENT 2018 SALA A 9/

12 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA A WARSZTATY Przeglądy systematyczne i metaanalizy - jak interpretować Prowadzące: Małgorzata Bała, Wiktoria Leśniak Wiktoria Leśniak Ocena wiarygodności i interpretacja wyników przeglądu systematycznego, Cochrane Collaboration Małgorzata Bała Ćwiczenia praktyczne w małych grupach z oceny wiarygodności i interpretacji wyników przeglądu systematycznego SALA A SESJA PLENARNA Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego 2017 IX K Przewodniczący: Andrzej Surdacki, Lidia Tomkiewicz-Pająk, Andrzej Wysokiński 1. Wojciech Wojakowski Zawał serca z uniesieniem odcinka ST 2. Grzegorz Gajos Podwójna terapia antypłytkowa 3. Stanisław Bartuś Choroba tętnic obwodowych 4. Monika Komar Zastawkowe choroby serca 10/

13 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA B KURS Diagnostyka i leczenie zespołu uzależnienia od tytoniu Prowadzący: Magdalena Cedzyńska, Joanna Pazik, Irena Przepiórka, Krzysztof Przewoźniak PANEL I: Dlaczego leczenie z palenia tytoniu jest ważnym elementem postepowania lekarskiego? WPROWADZENIE: Tytoń albo zdrowie 1. Toksykologia dymu tytoniowego 2. Schorzenia odtytoniowe 3. Wielkość ekspozycji na dym tytoniowy ludności Polski 4. Wielkość szkód zdrowotnych wynikających z palenia tytoniu w Polsce PANEL II: Leczenie uzależnienia od tytoniu WPROWADZENIE: Rola lekarza w leczeniu uzależnienia od tytoniu A. UZALEŻNIENIE a-zespół uzależnienia od tytoniu. Objawy abstynencji b-model zmiany postaw wobec palenia tytoniu B. DIAGNOSTYKA a-ocena ekspozycji na dym tytoniowy b-pomiar uzależnienia od tytoniu c-ocena faz zaprzestania palenia d-pomiar motywacji do zaprzestania palenia C. LECZENIE a-medycyna oparta na dowodach w leczeniu uzależnienia od tytoniu b-nikotynowa Terapia Zastępcza c-bupropion d-cytyzyna e-wareniklina f-motywacja i wsparcie w leczeniu uzależnienia od tytoniu g-rzucanie palenia a masa ciała Egzamin i dyskusja 11/

14 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA B SESJA PLENARNA Medycyna personalizowana czy zapobiegawcza Przewodniczący: Magdalena Kostkiewicz, Katarzyna Stolarz-Skrzypek, Tomasz Zdrojewski 1. Adam Fronczak Medycyna personalizowana nieunikniona przyszłość czy moda? 2. Marek Sanak Rola obciążenia genetycznego w rozwoju chorób cywilizacyjnych 3. Tadeusz Osadnik Geny a profilaktyka pierwotna chorób układu krążenia - wyniki projektu GENEPREV IX K 12/

15 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA C SESJA WSPÓLNA Z POLSKĄ GRUPĄ NARODOWĄ MIĘDZYNARODOWEGO TOWARZYSTWA BIOSTATYSTYKI KLINICZNEJ Pułapki analizy statystycznej Przewodniczący: Krystyna Szafraniec 1. Maciej Polak Analiza zmiennych jakościowych - czy test Chi2 zawsze wystarczy? 2. Ewa Kawalec Kiedy model regresji liniowej jest odpowiedni? 3. Krystyna Szafraniec Metody regresyjne w analizie zmiennych jakościowych 4. Agnieszka Micek Jak analizować dane, gdy ważny jest czas do wystąpienia zdarzenia SALA C SESJA PLENARNA Zapalna teoria miażdżycy Przewodniczący: Anna Kabłak-Ziembicka, Ewa Lewicka, Anetta Undas 1. Miłosz Jaguszewski Współczesne poglądy na patogenezę miażdżycy 2. Andrzej Budaj Badanie CANTOS - leczenie przeciwzapalne w miażdżycy 13/

16 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA D SESJA PLENARNA Wtórna prewencja ChNS w codziennej praktyce w Polsce - wyniki badania POLASPIRE Przewodniczący: Piotr Hoffman, Kalina Kawecka-Jaszcz, Jarosław Kaźmierczak 1. Piotr Jankowski Badanie POLASPIRE 2. Karol Kamiński Różne szpitale, różne postępowanie 3. Renata Wolfshaut-Wolak Kontrola palenia tytoniu u osób z ChNS w Polsce 4. Andrzej Pająk Kontrola hipercholesterolemii u osób z ChNS w Polsce 5. Zbigniew Gąsior Kontrola nadciśnienia tętniczego u osób z ChNS w Polsce IX K 6. Maciej Haberka Nadwaga i otyłość u osób z ChNS w Polsce 7. Paweł Kozieł Leczenie farmakologiczne w rok po hospitalizacji z powodu ChNS w Polsce 8. Danuta Czarnecka Zmiana jakości leczenia w prewencji zawału serca w ciągu ostatnich 20. lat w Polsce Dyskusja z udziałem: Jadwiga Nessler, Ewa Mirek-Bryniarska, Piotr Podolec, Andrzej Wiśniewski 14/

17 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA A OTWARCIE KONFERENCJI WYKŁAD INAUGURACYJNY David Wood President of the World Heart Federation Global challenges for cardiovascular disease prevention WYKŁAD INAUGURACYJNY Tomasz Grodzicki Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Collegium Medicum Czy istnieją granice dla profilaktyki schorzeń układu sercowo-naczyniowego? WYKŁAD INAUGURACYJNY Andrzej Tykarski Prezes Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego Horyzonty farmakoterapii nadciśnienia tętniczego /

18 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA A SESJA SATELITARNA FIRMY PFIZER Terapia nie antagonistami witaminy K u pacjentów z niezastawkowym migotaniem przedsionków w 2017 r. Przewodniczący: Andrzej Budaj, Anetta Undas 1. Andrzej Budaj Miejsce leków przeciwzakrzepowych w najnowszej aktualizacji wytycznych ESC 2017 dotyczącej podwójnego leczenia przeciwpłytkowego 2. Anetta Undas Indywidualizacja leczenia przeciwkrzepliwego - szczególne sytuacje kliniczne 3. Jacek Lewandowski Adherencja - jedna z kluczowych kwestii w skutecznej terapii przeciwkrzepliwej 4. Dyskusja IX K SALA A WYKŁAD SPECJALNY Przewodniczący: Andrzej Budaj, Ewa Straburzyńska-Migaj Jarosław Drożdż Od czynników ryzyka do niewydolności serca - epidemiologia, profilaktyka, leczenie 16/

19 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA B SESJA INSTYTUTU KARDIOLOGII W WARSZAWIE Nowe, nieinwazyjne metody obrazowania w diagnostyce choroby wieńcowej Przewodniczący: Wojciech Drygas, Tomasz Hryniewiecki, Cezary Kępka 1. Cezary Kępka Stratyfikacja ryzyka w chorobie wieńcowej w oparciu o wynik badania obrazowego 2. Maksymilian Opolski U kogo można odstąpić od wykonania koronarografii w diagnostyce choroby wieńcowej? 3. Mateusz Śpiewak Co nowego w obrazowaniu choroby wieńcowej w wytycznych ESC / AHA / ACC? SALA B WYKŁAD WSPARTY GRANTEM EDUKACYJNYM FIRMY KRKA Tomasz Grodzicki Czy istnieje optymalne połączenie hipotensyjne? 17/

20 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA C SESJA PLENARNA Wyniki dużych polskich badań nad czynnikami ryzyka Przewodniczący: Karol Kamiński, Andrzej Wysokiński, Tomasz Zdrojewski 1.Andrzej Pająk 40 lat epidemiologii chorób układu krążenia w Polsce 2. Agnieszka Doryńska, Magdalena Kozela Badanie HAPIEE: Czynniki ryzyka w 10-letniej obserwacji prospektywnej 3. Anna Fijałkowska Częstość nadwagi i otyłości u polskich 8-latków - projekt WHO: Childhood Obesity Surveilance Initiative (COSI) 4. Jacek Jóźwiak Rozpowszechnienie klasycznych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w populacji pacjentów POZ w Polsce. Wyniki badania LIPIDOGRAM2015 & LIPIDOGEN2015 IX K 18/

21 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA D SESJA ZDROWIA PUBLICZNEGO Najważniejsze kampanie społeczne Przewodniczący: Krzysztof Chlebus, Adam Fronczak, Piotr Jankowski 1. Małgorzata Lisowska-Magdziarz Kampanie społeczne jako narzędzie interwencji populacyjnych 2. Piotr Hoffman Zdrowe Dzieci, Zdrowa Młodzież, Zdrowi Dorośli 3. Jacek Jóźwiak Maj Miesiącem Mierzenia ciśnienia tętniczego (MMM17) 4. Mariusz Gąsior Zawał serca - czas to życie 5. Jadwiga Nessler Kampania Niewydolność serca Dyskusja z udziałem: Tomasz Brzostek - Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu, UJ CM Jarosław Foremny - Małopolski Państwowy Inspektor Sanitarny Grzegorz Juszczyk - Dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, Państwowy Zakład Higieny Grzegorz Raczak - Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Roman Topór-Mądry - Przewodniczący Sekcji Prewencji i Epidemiologii PTK 19/

22 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA E SESJA REFERATOWA I Przewodniczący: Maciej Haberka, Paweł Balsam, Wiktoria Wojciechowska U01 A. Płotek, A. Krawczyk-Ożóg, R. Rajtar, K. Olszewska, D. Dudek Wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w prewencji wtórnej a ich realizacja w praktyce klinicznej U02 K. Stępień, K. Nowak, V. Baravik, P. Skorek, A. Kozynacka, J. Nessler Kliniczne i laboratoryjne wskaźniki zaawansowania choroby wieńcowej u pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym. Badanie kohortowe retrospektywne U03 J. Baran, J. Podolec, M. Tomala, B. Nawrotek, T. Berger, T. Przewłocki, K. Żmudka, A. Kabłak-Ziembicka Wzrost profilu ryzyka u chorych z degeneracyjnym zwężeniem zastawki aortalnej w ciągu jednej dekady U04 P. Sowa, J. Jamiołkowski, M. Zalewska, M. Łapińska, M. Szpakowicz, A. Raczkowski, T. Hyszko, K. Kamiński Siła uścisku dłoni w ocenie składu ciała pacjentów z chorobą niedokrwienną serca IX K U05 M. Kurpaska, P. Krzesiński, G. Gielerak, A. Stańczyk, K. Piotrowicz, B. Uziębło-Życzkowska, A. Skrobowski Wpływ leczenia hipotensyjnego na spoczynkowy profil hemodynamiczny warunkujący wydolność fizyczną u chorych z nadciśnieniem tętniczym U06 P. Mołek, K. Nowak, K. Stępień, A. Włodarczyk, P. Pasieka, M. Kowalik, K. Krawczyk, J. Zalewski, J. Nessler Warunki pogodowe a częstość występowania ostrych zespołów wieńcowych Komisja Konkursowa: Błażej Michalski - przewodniczący Justyna Domienik-Karłowicz Miłosz Jaguszewski 20/

23 SPONSOR PLATYNOWY

24 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA A INTERAKTYWNE WARSZTATY FIRMY NOVARTIS Nowe możliwości leczenia HFrEF - praktyczny przewodnik Przewodniczący: Grzegorz Opolski 1. Małgorzata Lelonek Dla kogo sakubitril/walsartan? - profil kliniczny pacjenta 2. Jadwiga Nessler Jak włączyć sakubitryl/walsartan i jak optymalizować jego dawkowanie? 3. Ewa Jankowska Sakubitryl/walsartan - objawy niepożądane, jak ich unikać i jak reagować IX K MINISESJA PLENARNA Nowoczesne rozwiązania w opiece nad pacjentami z niewydolnością serca SALA A Przewodniczący: Ewa Jankowska, Ewa Straburzyńska-Migaj Paweł Balsam Pacjent z niewydolnością serca - czy rozwiązania mobilne mogą zmienić przebieg choroby? 22/

25 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA B WYKŁAD WSPARTY GRANTEM EDUKACYJNYM FIRMY ASTRAZENECA Jacek Legutko Czy nowe rekomendacje DAPT i STEMI ESC dotyczące leczenia przeciwpłytkowego mają wpływ na postępowanie w terapii polskich pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym? SALA B SESJA WSPÓLNA Z KOLEGIUM LEKARZY SPECJALISTÓW GERIATRII W POLSCE Problemy geriatryczne u chorych kardiologicznych Przewodniczący: Barbara Gryglewska, Agnieszka Młynarska, Andrzej Surdacki 1. Marek Klocek Czy jakość życia zawsze poprawia się w wyniku leczenia? 2. Radosław Magierski Zaburzenia funkcji poznawczych - czy to zawsze otępienie? 3. Barbara Gryglewska Czy ryzyko niedożywienia ma znaczenie dla kardiologa? 23/

26 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA C SESJA REFERATOWA II Przewodniczący: Magdalena Kostkiewicz, Barbara Małecka, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz U07 K. Chlebus, B. Cybulska, A. Smaga, K. Wróbel, B. Wojtyniak, M. Pajkowski, M. Gruchała, T. Zdrojewski Rozpowszechnienie, diagnostyka i leczenie hipercholesterolemii rodzinnej w praktyce ambulatoryjnej w Polsce U08 R. Wolfshaut-Wolak, W. Bielecki, W. Drygas, K. Kozakiewicz, A. Tykarski, T. Zdrojewski, A. Pająk, M. Polak Wiedza na temat czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca w populacji dorosłych Polaków. Badanie przekrojowe WOBASZ II U09 P. Kusak, P. Jankowski, A. Bednarek, P. Moskal, T. Klupa, M. Małecki, D. Czarnecka 24-hour central blood pressure profile in type 1 diabetics U10 A. Wojtkowska, A. Surtel, K. Kędzierski, M. Nastaj, J. Wysokińska-Miszczuk, K. Sawicka, M. Prasał, A. Wysokiński Związek stanu przyzębia z występowaniem zawału serca Komisja konkursowa: IX K Kalina Kawecka-Jaszcz - przewodnicząca Barbara Cybulska Zbigniew Gąsior Andrzej Pająk 24/

27 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA C SESJA PLENARNA Telekardiologia - narzędzie w pracy lekarza czy nadal gadżet? Przewodniczący: Tomasz Hryniewiecki, Anna Kabłak-Ziembicka, Krzysztof Przewoźniak 1. Zbigniew Kalarus Co jutro telemedycyna zaoferuje pacjentom z zaburzeniami rytmu? 2. Lech Poloński w imieniu konsorcjum badania MONITEL-HF Telemonitoring chorych z urządzeniami wysokoelektrycznymi - wyniki randomizowanego badania MONITEL-HF 25/

28 PROGRAM PIĄTEK 17 listopada SALA D SESJA PLENARNA Organizacja opieki nad pacjentami z chorobami układu krążenia w Polsce Przewodniczący: Piotr Hoffman, Jarosław Kaźmierczak, Ryszard Piotrowicz 1. Piotr Jankowski Kompleksowa opieka po zawale serca 2. Andrzej Gackowski Krok do przodu: optymalna organizacja opieki nad pacjentami z niewydolnością serca w Polsce 3. KOS-Zawał. Co działa dobrze, co trzeba poprawić? Krystian Wita - punkt widzenia dyrektora szpitala Mariusz Gąsior - punkt widzenia kardiologa szpitalnego Zbigniew Eysymontt - punkt widzenia rehabilitacji kardiologicznej Dyskusja z udziałem: Lidia Gądek - Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Andrzej Jacyna - p.o. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia Małgorzata Nietopiel - Dyrektor Departamentu Prewencji Rehabilitacji ZUS Jarosław Pinkas - Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Gabriela Sujkowska - Dyrektor w Agencji Technologii Medycznych i Taryfikacji Adam Witkowski - Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego IX K 26/

29 SPONSOR PLATYNOWY

30 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA A SESJA POLSKIEGO FORUM PROFILAKTYKI Aktualizacja wytycznych 2017 Przewodniczący: Grzegorz Kopeć, Piotr Podolec, Roman Topór-Mądry 1. Tomasz Zdrojewski Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego 2. Maciej Małecki Cukrzyca 3. Danuta Czarnecka Nadciśnienie tętnicze 4. Piotr Jankowski Palenie tytoniu 5. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz Nadwaga i otyłość IX K 6. Piotr Podolec Farmakoterapia prewencyjna 7. Zlatko Fras New frontiers in cardiovascular prevention 28/

31 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA A SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKACYJNEMU FIRMY SANOFI-AVENTIS Zagadki detektywistyczne w kardiologii Przewodniczący: Jarosław Kaźmierczak, Piotr Podolec 1. Marlena Broncel, Anna Kapica-Marynowska Czy zapalenie ścięgna Achillesa może być objawem istotnego problemu kardiologicznego? 2. Agnieszka Mickiewicz, Magdalena Miara-Kosewska Szczupła, prowadząca zdrowy, aktywny tryb życia kobieta zbliża się do wieku, w którym przedwcześnie zmarł jej ojciec - czy powinna się niepokoić? 3. Małgorzata Myśliwiec Czy można uchronić dzieci obciążonych rodziców przed rozwojem przedwczesnej miażdżycy? Dyskusja: Nie ma nic równie mylącego jak oczywisty fakt (Arthur Conan Doyle) 29/

32 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA B SESJA KLUBU 30 PTK Profilaktyka, wczesna diagnostyka i terapia, a poprawa rokowania w chorobach układu krążenia w aspekcie: Przewodniczący: Miłosz Jaguszewski, Błażej Michalski, Aleksander Prejbisz 1. Justyna Domienik-Karłowicz...otyłości i zaburzeń lipidowych 2. Maciej Wybraniec...nadciśnienia tętniczego i chorób nerek 3. Miłosz Jaguszewski...choroby wieńcowej i migotania przedsionków 4. Karolina Kupczyńska...niewydolności serca z zachowaną frakcją wyrzutową i nadciśnienia płucnego IX K SALA B WYKŁAD WSPARTY GRANTEM FIRMY BERLIN-CHEMIE Piotr Hoffman Nadciśnienie tętnicze i niewydolność serca - przykład continuum sercowo-naczyniowego 30/

33 PROGRAM SOBOTA 18 listopada PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA B SESJA KONTROWERSJE W KARDIOLOGII PREWENCYJNEJ DEDYKOWANA PAMIĘCI ŚP. DR. MED. RAFAŁA ILOWA Czy wyniki badania PURE zmienią zalecenia w zakresie spożywania tłuszczów i węglowodanów? Przewodniczący: Wojciech Drygas, Tomasz Klupa, Małgorzata Zwolińska-Wcisło Anita Aranowska Co wynika z badania PURE? Katarzyna Zatońska - komentarz badacza w badaniu PURE Andrzej Pająk - komentarz epidemiologa Danuta Gajewska - komentarz dietetyka Daniel Śliż - komentarz kardiologa 31/

34 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA C SESJA REFERATOWA III Przewodniczący: Małgorzata Bała, Karol Kamiński, Andrzej Wysokiński U11 A. Sławska, Z. Siudak, A. Dziewierz, D. Dudek Charakterystyka demograficzna, występowanie czynników ryzyka oraz zachowań prozdrowotnych u pacjentów z zawałem mięśnia sercowego leczonych PCI w latach , w Polsce w zależności od płci i wieku. Dane z ogólnopolskiego rejestru ORPKI U12 K. Chlebus, M. Pencina, T. Zdrojewski, M. Pajkowski, J. Borowiec, N. Gilis-Malinowska, A. Borzyszkowska, I. Nabiałek, A. Mickiewicz, A. Rynkiewicz, J. Stokwiszewski, M. Fijałkowski, R. Gałąska, A. Wojtecka, M. Gruchała Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego w kohorcie chorych Krajowego Centrum Hipercholestrolemii Rodzinnej (KCHR) w porównaniu do populacji ogólnej dorosłych Polaków U13 P. Smolik, P. Jankowski, P. Kozieł, R. Wolfshaut-Wolak, K. Kawecka-Jaszcz, A. Pająk, D. Czarnecka Epidemia nadwagi i otyłości wśród pacjentów z chorobą niedokrwienną serca U14 M. Suwała, E. Dziankowska-Zaborszczyk, W. Drygas, M. Kwaśniewska, K. Kozakiewicz, A. Pająk, A. Tykarski, T. Zdrojewski, W. Bielecki Wpływ palenia tytoniu na masę ciała osób dorosłych. Wyniki WOBASZ II IX K U15 M. Rojek, M. Rajzer, T. Pizoń, D. Czarnecka, P. Skalski Wpływ narażenia na nocny hałas lotniczy na profil dobowy ciśnienia tętniczego U16 A. Czekajło, D. Różańska, K. Zatońska, A. Szuba, B. Regulska-Ilow Ocena związku między wzorami żywienia a występowaniem zespołu metabolicznego w grupie uczestników badania PURE Polska Komisja konkursowa: Kalina Kawecka-Jaszcz - przewodnicząca Barbara Cybulska Zbigniew Gąsior Andrzej Pająk 32/

35 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA C SESJA PLENARNA Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego a profil hemodynamiczny Przewodniczący: Karol Kamiński, Marek Klocek, Marek Rajzer 1. Katarzyna Piotrowicz Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego a profil hemodynamiczny 2. Paweł Krzesiński Jak wykorzystać nieinwazyjną ocenę hemodynamiczną w optymalizacji leczenia chorych z nadciśnieniem tętniczym? 3. Marcin Wełnicki Dobra tolerancja leczenia kluczem do skutecznej prewencji sercowo-naczyniowej: jak radzić sobie z niezamierzonymi efektami hemodynamicznymi leków hipotensyjnych? 4. Adam Stańczyk Wpływ zanieczyszczeń powietrza na funkcję śródbłonka a ryzyko zdarzeń sercowonaczyniowych 5. Ewelina Pałkowska-Goździk Dieta a profil hemodynamiczny: czy nasz układ krążenia lubi wszystko, co nam smakuje? 33/

36 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA D SESJA SEKCJI KARDIOLOGII SPORTOWEJ POLSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO Prewencja nagłych zgonów sercowych u sportowców Przewodniczący: Jarosław Drożdż, Artur Mamcarz, Daniel Śliż 1. Anna Turska-Kmieć Przyczyny nagłych zgonów sercowych u sportowców - choroby strukturalne serca 2. Michalina Galas Przyczyny nagłych zgonów sercowych u sportowców - choroby elektryczne serca 3. Renata Główczyńska Badania elektrokardiograficzne (EKG, testy wysiłkowe, Holter) jako badania przesiewowe sportowców 4. Lidia Ziółkowska Badania echokardiograficzne jako badania przesiewowe sportowców 5. Andrzej Folga Kardiologiczne badania przesiewowe sportowców w Polsce i na świecie IX K 34/

37 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA D SESJA PLENARNA Jakość w medycynie - co to znaczy, jak oceniać? Przewodniczący: Maciej Banach, Grzegorz Opolski, Izabella Uchmanowicz 1. Kornelia Kotseva Quality assurance in contemporary medicine/cardiology 2. Halina Kutaj-Wąsikowska Jakość w ochronie zdrowia - wizja Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia 3. Piotr Jankowski Jakość w ochronie zdrowia - wizja towarzystw naukowych 4. Zbigniew J. Król Jakość w ochronie zdrowia - wizja Ministerstwa Zdrowia Dyskusja z udziałem: Lidia Gądek - Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Marek Gierlotka - Konsultant Wojewódzki w dziedzinie kardiologii Tomasz Hryniewiecki - Dyrektor Instytutu Kardiologii w Warszawie Jerzy Kulikowski - Prezydent Towarzystwa Promocji Jakości Opieki Zdrowotnej Roman Topór-Mądry - Przwodniczący Sekcji Prewencji i Pro-filaktyki PTK, Prezes Agencji Oceny Technologicznych Medycznych i Taryfikacji Marian Zembala - Poseł na Sejm Rzeczypospolitej, Dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca, Były Minister Zdrowia 35/

38 PRZERWA OBIADOWA :50 SALA B SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKACYJNEMY FIRMY BOEHRINGER-INGELHEIM Bezpieczeństwo przede wszystkim 1. Danuta Czarnecka Bezpieczna i skuteczna terapia przeciwkrzepliwa u pacjentów z migotaniem przedsionków 2. Piotr Odrowąż-Pieniążek Nowoczesne leczenie przeciwkrzepliwe a interwencje sercowe IX K 36/

39 SPONSOR ZŁOTY SPONSOR ZŁOTY

40 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SESJA PLAKATOWA I Moderatorzy: Miłosz Jaguszewski, Marek Klocek P01 K. Knap, G. Kopeć, A. Sarnecka, A. Lenart, P. Podolec Wpływ biernego palenia tytoniu na postawy prozdrowotne wśród młodzieży gimnazjalnej z terenu województwa Małopolskiego - M-CAPRI P02 A. Basiak, K. Połtyn-Zaradna, M. Wołyniec, A. Szuba, K. Zatońska Zmiana wartości wskaźników BMI i WHR podczas 6-letniej obserwacji populacji PURE Polska P03 A. Besala, M. Kozela, A. Pająk Postrzeganie zmian własnej pozycji społeczno-ekonomicznej od 1989 roku a umieralność z powodu chorób układu krążenia. Badanie HAPIEE P04 I. Kamińska, M. Szpakowicz, M. Łapińska, J. Bychowski, E. Sawicka, K. Kamiński, E. Rodakowska, J. Bagińska Deklaracje w porównaniu z obiektywnym stanem higieny jamy ustnej w grupie pacjentów z chorobą wieńcową P05 P. Nadrowski, W. Wojakowski, M. Skrzypek, W. Drygas, A. Pająk, T. Zdrojewski, W. Bielecki, A. Tykarski, K. Kozakiewicz Związek wykształcenia z profilem sercowo-naczyniowych czynników ryzyka w populacji osób młodych (<40 roku życia) P06 M. Broszkiewicz, W. Drygas Analiza przeżycia/trwania w szacowaniu nawrotu wśród osób palących poszukujących terapii P07 M. Konieczyńska, E. Sobieraj, A. Bryk, M. Dębski, M. Polak, P. Podolec, B. Małecka, A. Pająk, A. Undas Różnice w wiedzy pomiędzy pacjentami z migotaniem przedsionków otrzymującymi NOAC oraz antagonistów witaminy K, w 2017 roku P08 M. Zalewska, J. Jamiołkowski, P. Sowa, M. Szpakowicz, M. Łapińska, R. Motkowski, J. Bychowski, K. Kamiński Rola rehabilitacji kardiologicznej w trwałej zmianie stylu życia wśród pacjentów z chorobą niedokrwienną serca P09 J. Walusiak-Skorupa, A. Marcinkiewicz, A. Lipińska-Ojrzanowska, W. Hanke Profilaktyka chorób układu krążenia w ramach opieki profilaktycznej nad pracownikami - działania w Narodowym Programie Zdrowia P10 J. Ruszkowska, W. Drygas Obiekty sportowe jako ośrodki promocji zdrowia - doświadczenia Europejskiej Sieci Healthy Stadia P11 B. Róg, M. Okólska, K. Sałapa, M. Smaś-Suska, N. Dłużniewska, P. Podolec, L. Tomkiewicz-Pająk Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów po leczeniu interwencyjnym koarktacji aorty P12 J. Słowik, M. Palka-Słowik, I. Maciejewska, M. Szostak-Trybuś, P. Paszek Ocena częstości występowania nadciśnienia tętniczego u osób z nadwagą i otyłością IX K 38/

41 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SESJA PLAKATOWA II Moderatorzy: Paweł Krzesiński, Agnieszka Olszanecka P13 M. Burzyńska, M. Pikala, I. Maniecka-Bryła Trendy umieralności z powodu chorób układu krążenia wśród osób w wieku 65 lat i więcej w Polsce przy użyciu utraconych standardowych oczekiwanych lat życia, P14 A. Genowska, M. Polak, K. Szafraniec, A. Pająk Zmiany w umieralności przedwczesnej z powodu chorób układu krążenia w Polsce według płci i miejsca zamieszkania P15 M. Kozela, A. Besala, A. Pająk Poczucie bezpieczeństwa a zapadalność na choroby układu krążenia w 9-letniej obserwacji polskiej kohorty HAPIEE P16 D. Różańska, A. Czekajło, K. Zatońska, A. Szuba, B. Regulska-Ilow Związek między wartością ładunku glikemicznego diet dorosłych mieszkańców województwa dolnośląskiego z czynnikami socjo-demograficznymi - wyniki badania PURE Polska P17 A. Waśniowska, G. Kopeć, K. Szafraniec, A. Pająk, P. Podolec Wiedza o czynnikach ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (ChSN) w populacji Województwa Małopolskiego według oceny na podstawie dwóch niezależnych badań przekrojowych P18 J. Zamojska, M. Gruca, P. Kędziora, J. Stańczyk Ocena czynników ryzyka chorób układu krążenia w populacji małych dzieci powiatu kutnowskiego P19 J. Jóźwiak, M. Mastej, A. Windak, T. Tomasik, W. Lukas, Ł. Skowron, D. Nowak, M. Latos, A. Ślęzak, M. Banach Rozpowszechnienie klasycznych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w populacji pacjentów POZ w Polsce. Wyniki badania LIPIDOGRAM2015 & LIPIDOGEN2015 P20 B. Bobrowska, R. Rajtar-Salwa, A. Dziewierz, A. Gębka, D. Dudek Częstość występowania hipercholesterolemii rodzinnej wśród pacjentów hospitalizowanych z powodu choroby niedokrwiennej serca P21 A. Sławska, Z. Siudak, D. Dudek Zawał serca jako pierwsza manifestacja choroby niedokrwiennej serca - różnice demograficzne, częstość występowania czynników ryzyka i charakterystyka angiograficzna na podstawie bazy ORPKI w Polsce, w latach P22 P. Gorzelak, A. Pawlik, O. Jabłonowska, P. Tęcza, L. S. Rekalde, J. Kovtsun, M. Broncel Częstość występowania Hipercholesterolemii Rodzinnej u pacjentów hospitalizowanych w jednym z łódzkich szpitali i analiza ich leczenia P23 K. Przewoźniak Koniec epidemii palenia tytoniu - czy to możliwe, kiedy i jak? P24 B. Bobrowska, W. Zasada, R. Rajtar-Salwa, A. Gębka, D. Dudek Charakterystyka młodych chorych z zawałem serca typu 1 P25 D. Dyrcz, B. Przywara Profilaktyka pierwotna chorób układu sercowo-naczyniowego wśród młodych dorosłych P26 P. Nadrowski, W. Wojakowski, M. Skrzypek, W. Drygas, A. Pająk, T. Zdrojewski, W. Bielecki, A. Tykarski, K. Kozakiewicz Czy wyższy dochód ma korzystny wpływ na profil sercowo-naczyniowych czynników ryzyka w populacji osób młodych (<40 roku życia) 39/

42 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SESJA PLAKATOWA III Moderatorzy: Błażej Michalski, Wiktoria Wojciechowska P27 A. Waśkiewicz, D. Szostak-Węgierek, M. Zujko, A. Pająk, K. Kozakiewicz, A. Niklas, M. Kwaśniewska, T. Zdrojewski, W. Drygas Jakość diety, w tym poziom spożycia antyoksydantów, u kobiet w wieku rozrodczym z populacji polskiej P28 K. Pawlak-Sobczak, A. Tykarski, A. Pająk, T. Zdrojewski, J. Piwoński, W. Bielecki, W. Drygas, E. Dziankowska-Zaborszczyk, M. Kwaśniewska, K. Kozakiewicz Wsparcie społeczne w aspekcie szeroko rozumianego zdrowia jednostki w świetle badań populacyjnych Wobasz i Wobasz II P29 R. Gajda, S. Rybka, E. Rębowska, M. Kwaśniewska, W. Śmigielski, W. Drygas Ocena czynności serca u sportowców-amatorów poddanych wielokrotnie powtarzanemu wysiłkowi wytrzymałościowemu podczas maratońskiej sztafety pływackiej o długości 500 km P30 E. Sawicka, M. Paniczko, K. Ptaszyńska-Kopczyńska, M. Szpakowicz, M. Łapińska, T. Hryszko, M. Ciołkiewicz, J. Jamiołkowski, R. Motkowski, J. Bućko, A. Raczkowski, A. Szpakowicz, M. Kożuch, W. Musiał, K. Kamiński Porównanie fizykalnych metod oceny otyłości brzusznej wśród pacjentów z chorobą niedokrwienną serca P31 P. Wójcik-Kosicka, K. Stolarz-Skrzypek, A. Skrzek, D. Czarnecka Ocena spożycia magnezu oraz częstości spożycia produktów będących źródłem magnezu przez pacjentów ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym oraz członków ich rodzin P32 D. Parol, D. Śliż, M. Wełnicki, J. Sobiecki, D. Dąbrowska, I. Michnowska, M. Pawłowska, A. Mamcarz Profil spożycia kwasów tłuszczowych w diecie biegaczy-amatorów na diecie wegańskiej w porównaniu do biegaczy na diecie mieszanej P33 M. Stalmach, D. Zawadzka, J. Mazur, A. Oblacińska, A. Fijałkowska Aktywność fizyczna i witalność a zdrowie subiektywne polskich 15-latków w kontekście masy ciała P34 A. Skrzypek, M. Szeliga, P. Jagielski, A. Stalmach-Przygoda, B. Kowalska, M. Nowakowski Analiza wpływu narodowości na styl życia studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum (UJ CM) P35 S. Kamińska, M. Pikala, E. Dziankowska-Zaborszczyk, W. Bielecki, E. Rębowska, K. Kozakiewicz, W. Drygas, M. Kwaśniewska Ocena zależności pomiędzy spożyciem i suplementacją witaminy D a ryzykiem zaburzeń metabolicznych P36 A. Piskorz, J. Moszkowicz, A. Nowacka, R. Wolfshaut-Wolak, A. Gniadek Zachowania zdrowotne a stan odżywienia pielęgniarek w wieku przed i pomenopauzalnym pracujących zawodowo - wyniki wstępne P37 M. Marcinkiewicz, W. Hanke, J. Walusiak-Skorupa Dylematy postępowania prewencyjnego wobec kierowców i pracowników z chorobami sercowo-naczyniowymi P38 D. Stettner-Leonkiewicz, A. Tomaszewski, A. Głowniak, A. Wysokiński Guz płuca wnikający do lewego przedsionka u pacjenta z napadowym migotaniem przedsionków P39 M. Okólska, B. Róg, K. Sałapa, L. Tomkiewicz-Pająk Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z dwupłatkową zastawką aorty P40 B. Franczyk, A. Gluba-Brzózka, J. Rysz Biomarkery w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego u osób dializowanych IX K 40/

43 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SESJA PLAKATOWA IV Moderatorzy: Renata Główczyńska, Monika Komar P41 M. Szpakowicz, E. Sawicka, M. Łapińska, K. Ptaszyńska-Kopczyńska, M. Paniczko, T. Hryszko, M. Ciołkiewicz, M. Zalewska, J. Jamiołkowski, R. Motkowski, J. Bućko, A. Raczkowski, A. Szpakowicz, S. Pogorzelski, S. Dobrzycki, K. Kamiński Nawodnienie a parametry hemodynamiczne w ocenie nieinwazyjnej u pacjentów z przewlekłą chorobą niedokrwienną serca P42 M. Rojek, M. Rajzer, W. Wojciechowska, J. Gąsowski, T. Pizoń, D. Czarnecka Związek pomiędzy parametrami ciśnienia tętniczego oraz objętością lewego przedsionka w kontekście wskaźnika masy lewej komory P43 J. Jamiołkowski, M. Zalewska, P. Sowa, M. Łapińska, M. Szpakowicz, M. Ciołkiewicz, I. Kowalska, K. Kamiński Wpływ składu ciała na wyrównanie gospodarki węglowodanowej pacjentów z chorobą niedokrwienną serca P44 M. Negrusz-Kawecka, T. Bańkowski Stężenie chemeryny w surowicy pacjentów z chorobą wieńcową P45 A. Wojtkowska, A. Surtel, K. Kędzierski, M. Nastaj, J. Wysokińska-Miszczuk, A. Wysokiński Wpływ zapalenia przyzębia na markery stanu zapalnego wśród pacjentów z zawałem mięśnia serca P46 M. Łapińska, E. Sawicka, M. Szpakowicz, B. Sosnowski, K. Ptaszyńska-Kopczyńska, M. Paniczko, T. Hryszko, M. Ciołkiewicz, J. Jamiołkowski, P. Sowa, R. Motkowski, J. Bućko, A. Raczkowski, A. Szpakowicz, S. Dobrzycki, J. Bychowski, K. Kamiński Związek parametrów konstytucjonalnych z ryzykiem wystąpienia urazów w przebiegu hipotonii ortostatycznej u pacjentów z przewlekłą chorobą niedokrwienną serca P47 T. Bańkowski, B. Karolko, M. Negrusz-Kawecka Stężenie omentyny w surowicy pacjentów z chorobą wieńcową P48 T. Bańkowski, M. Negrusz-Kawecka, B. Karolko Stężenie waspiny w surowicy osób z chorobą wieńcową P49 I. Uchmanowicz, M. Lisiak, M. Wleklik Prewencja Zespołu Kruchości w chorobach układu sercowo-naczyniowego P50 M. Falkiewicz, A. Styczeń, K. Widenka, A. Tomaszewski, A. Wysokiński Trzepotanie przedsionków u kobiety ze śluzakiem lewego przedsionka, ubytkiem przegrody międzyprzedsionkowej typu sinus venosus, chorobą wieńcową oraz sarkoidozą P51 A. Sałacki, A. Haratym-Zwolak, A. Witkowski, A. Wysokiński Całkowite zamknięcie pnia lewej tętnicy wieńcowej u 46 letniego pacjenta P52 R. Braczkowski, B. Braczkowska Pacjenci po przebytym zawale mięśnia sercowego u lekarza POZ P53 P. Styrc, P. Jankowski, P. Kozieł, R. Wolfshaut-Wolak, A. Pająk, D. Czarnecka Wiedza i zachowania prozdrowotne pacjentów w rok po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca P54 A. Krzywonos-Zawadzka, A. Franczak, A. Olejnik, I. Bil-Lula Hamowanie ekspresji inos, enos i fosforylowanej-enos przy użyciu 1400W zwiększa efekt kardioprotekcyjny mieszaniny doksycykliny i ML-7 41/

44 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA A SESJA PLENARNA Kontrowersje w kardiologii prewencyjnej Przewodniczą: Wojciech Hanke, Maciej Rogala, Ewa Straburzyńska-Migaj 1. Jarosław Drożdż Kiedy pacjent z niewydolnością serca może wrócić do pracy? 2. Andrzej Marcinkiewicz Czy każdy pacjent z chorobą serca może prowadzić samochód? SALA A IX K SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKACYJNEMU FIRMY RECORDATI 1. Danuta Czarnecka -adrenolityki w codziennej praktyce - scenariusze w różnych sytuacjach klinicznych 2. Piotr Hoffman Skuteczna beta-blokada u chorego z migotaniem przedsionków - nie tylko kontrola częstości rytmu komór 42/

45 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA B SESJA PLENARNA Zespół kruchości - problem zaniedbywany w kardiologii. Czego nie ma w wytycznych w zakresie zespołu kruchości oraz: Przewodniczący: Barbara Gryglewska, Paweł Krzesiński, Konstanty Szułdrzyński 1. Barbara Gryglewska Zespół kruchości - co to jest? 2. Marek Gierlotka...leczenia ostrego zawału serca 3. Piotr Jankowski...leczenia nadciśnienia tętniczego i dyslipidemii 4. Ewa Jankowska...leczenia niewydolności serca 5. Adam Witkowski...leczenia wad zastawkowych 43/

46 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA C SESJA ZORGANIZOWANA DZIĘKI GRANTOWI EDUKACYJNEMU FIRMY MSD Co zrobić dziś, żeby uratować pacjentów jutro? Przewodniczący: Grzegorz Opolski 1. Grzegorz Opolski Czy możemy być zadowoleni z wyników naszego leczenia pacjentów z hipercholesterolemią? 2. Jacek Legutko Optymalizacja terapii obniżającej poziom cholesterolu w prewencji wtórnej incydentów sercowo-naczyniowych SALA C SESJA WSPÓLNA Z POLSKIM TOWARZYSTWEM LIPIDOLOGICZNYM IX K Przewodniczący: Maciej Banach, Marlena Broncel, Barbara Cybulska 1. Jacek Jóźwiak Porównanie profilu lipidowego w populacji pacjentów POZ w Polsce w oparciu o wyniki badań LIPIDOGRAM2004, LIPIDOGRAM 2006 i LIPIDOGRAM Krzysztof Dyrbuś Ocena skuteczności leczenia dyslipidemii u pacjentów z OZW w Polsce na podstawie Rejestru TERCET 3. Maciej Banach Ocena częstości występowania Rodzinnej Hipercholesterolemii w Polsce w grupie pacjentów badań LIPIDOGRAM oraz pierwsze wyniki ogólnopolskiego rejestru PTL-FH 44/

47 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA D SESJA WSPÓLNA Z SEKCJĄ REHABILITACJI I FIZJOLOGII WYSIŁKU PTK Trening fizyczny: szkodzi czy pomaga u pacjentów z... Przewodniczący: Zbigniew Eysymontt, Wiktoria Wojciechowska, Jadwiga Wolszakiewicz 1. Grzegorz Kopeć...tętniczym nadciśnieniem płucnym? 2. Krzysztof Sadowski...kardiomiopatią przerostową? 3. Agnieszka Mawlichanów...tętniakiem aorty? 4. Ryszard Piotrowicz...zespołem wydłużonego QT? 45/

48 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA A SESJA PLENARNA Co nowego w profilaktyce i leczeniu chorób serca i naczyń? Przewodniczący: Krystyna Kozakiewicz, Roman Topór-Mądry, Tomasz Zdrojewski 1. Agnieszka Sarnecka Co nowego na Kongresie Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego 2017? 2. Jadwiga Wolszakiewicz Co nowego na Konferencji Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji 2017? 3. Anna Fijałkowska Co nowego na Kongresie EuroPrevent 2017? 4. Agnieszka Olszanecka Co nowego na Kongresie European Society of Cardiology 2017? 5. Tomasz Klupa Co nowego na Kongresie American Diabetes Association 2017? IX K 6. Aleksander Prejbisz Co nowego na Kongresie European Society of Hypertension 2017? 46/

49 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA B SESJA PLENARNA Nowoczesna diagnostyka i leczenie Przewodniczący: Maciej Haberka, Barbara Małecka, Maria Olszowska 1. Maciej Banach Biomarkery w diagnostyce chorób układu krążenia 2. Hanna Szwed Współczesna diagnostyka choroby niedokrwiennej serca 3. Piotr Jankowski Optymalna farmakoterapia po zabiegach rewaskularyzacji mięśnia sercowego 4. Ryszard Piotrowicz Miejsce telerehabilitacji w polskim systemie opieki zdrowotnej 47/

50 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA C SESJA PLENARNA Człowiek jest tym, co zje Przewodniczący: Agnieszka Serafin, Katarzyna Zatońska, Małgorzata Zwolińska-Wcisło 1. Dorota Szostak-Węgierek Czy dieta paleo jest dobra dla serca? 2. Danuta Gajewska Zasadność stosowania diet eliminacyjnych w kardiologii 3. Anna Witkowska Aktywność antyoksydacyjna diety i polifenole w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego IX K 48/

51 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA D SESJA PLENARNA Jak ograniczyć ryzyko związane z udziałem w masowych biegach długodystansowych oraz w innych ekstremalnych wysiłkach wytrzymałościowych (ultra maratony, triatlon, maratony pływackie)? Przewodniczący: Anna Turska-Kmieć, Wojciech Hanke, Agnieszka Młynarska 1. Wojciech Drygas Wprowadzenie 2. Magdalena Kwaśniewska 40 lat doświadczeń w orzecznictwie i diagnostyce sportowców - amatorów wykonujących intensywne, długotrwałe i ekstremalne wysiłki fizyczne 3. Robert Gajda Jak ograniczyć ryzyko zdrowotne związane z udziałem amatorów w biegach maratońskich? 4. Artur Mamcarz Komentarz członka Komisji Medycznej Polskiego Komitetu Olimpijskiego Dyskusja z udziałem: Renata Główczyńska - Przewodnicząca Sekcji Kardiologii Sportowej PTK Jarosław Kaźmierczak - Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii 49/

52 PROGRAM SOBOTA 18 listopada SALA A ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI Przewodniczący: Wojciech Drygas, Piotr Jankowski, Grzegorz Kopeć, Agnieszka Młynarska, Andrzej Pająk, Roman Topór-Mądry, Tomasz Zdrojewski Daniel Śliż Najlepsze doniesienia naukowe, najistotniejsze opinie, nierozwiązane kontrowersje w czasie Konferencji Kardiologia Prewencyjna 2017 Ogłoszenie autorów prezentacji plakatowych o największej wartości naukowej. Ogłoszenie zwycięzcy w konkursie o grant EUROPREVENT 2018 IX K 50/

53 ZAPRASZAMY do udziału w kolejnej XI Konferencji Sekcji Prewencji i Epidemiologii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Kardiologia Prewencyjna wytyczne, wątpliwości, gorące tematy która odbędzie się listopada 2018 roku w Krakowie

54 SPONSOR PLATYNOWY SPONSOR ZŁOTY SPONSOR SREBRNY SPONSOR

55 SESJA REFERATOWA I U01 WYTYCZNE DOTYCZĄCE ZAPOBIEGANIA CHOROBOM SERCA I NACZYŃ W PREWENCJI WTÓRNEJ A ICH REALIZACJA W PRAKTYCE KLINICZNEJ A. Płotek, A. Krawczyk-Ożóg, R. Rajtar, K. Olszewska, D. Dudek II Oddział Kliniczny Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie Prewencja wtórna chorób sercowo-naczyniowych obejmuje zastosowanie optymalnego leczenia farmakologicznego oraz modyfikacji czynników ryzyka. Celem badania jest ocena jakości realizacji wytycznych dotyczących prewencji wtórnej chorób układu sercowo-naczyniowego. Praca ma charakter prospektywnego badania obserwacyjnego. Do badania włączono 320 osób (92 kobiety) w wieku 64.8±9.0, którzy w przeszłości przebyli zawał serca, PCI, CABG bądź pacjenci z chorobą niedokrwienną serca (ChNS) leczoną zachowawczo. Średnie BMI badanej grupy to 28.7±4.5 kg/m2 (45.6% osób z nadwagą; 34.3% z otyłością). W momencie hospitalizacji 16.3% aktywnie pali papierosy, w wywiadzie 43.8% osób paliło (średnio przez 28.2±12.4 lat, 20.2±10.8 sztuk dziennie). Osoby niepalące średnio nie palą od 13.5±12.3 lat. 99% badanych stwierdziło, że zażywa regularnie leki. 15.4% osób z badanych po zawale serca (149 osób) było na rehabilitacji kardiologicznej. W badaniach laboratoryjnych średnie wartości: cholesterolu całkowitego 4.2±1.4 mmol/l; LDL 2.2±1.0 mmol/l; HDL 1.2±0.4 mmol/l; TG 1.7±1.7; glukozy na czczo u osób bez cukrzycy 5.9±1.3; HbA1c u cukrzyków 7.1±1.2%. Dodatkowo oceniono dietę przy pomocy pytań własnych i aktywność fizyczną z użyciem kwestionariusza IPAQ. Realizacja wytycznych w prewencji wtórnej jest trudna i wymaga dużego nakładu sił, zarówno po stronie samego pacjenta jak i środowiska lekarskiego polegających na stałej kontroli czynników ryzyka i modyfikacji zaleceń w zależności od otrzymywanych wyników. 53/

56 SESJA REFERATOWA I U02 KLINICZNE I LABORATORYJNE WSKAŹNIKI ZAAWANSOWANIA CHOROBY WIEŃCOWEJ U PACJENTÓW Z OSTRYM ZESPOŁEM WIEŃCOWYM. BADANIE KOHORTOWE RETROSPEKTYWNE K. Stępień 1, K. Nowak 1, V. Baravik 1, P. Skorek 1, A. Kozynacka 2, J. Nessler 3 1 SKN przy Klinice Choroby Wieńcowej, UJ CM, Kraków 2 II Oddział Kliniczny Kardiologii i Niewydolności Serca Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II, Instytut Kardiologii UJ CM, Kraków 3 Klinika Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II, Instytut Kardiologii UJ CM, Kraków Zaawansowanie choroby wieńcowej(cad) jest negatywnym czynnikiem prognostycznym w ostrym zespole wieńcowym(acs). W literaturze brakuje badań wskazujących na powiązanie zaawansowania CAD ze stanem klinicznym pacjenta oraz poziomem biomarkerów uszkodzenia mięśnia sercowego. CEL Określenie klinicznych i laboratoryjnych wskaźników zaawansowania CAD u pacjentów z ACS. METODY W badaniu przeanalizowano 684 pacjentów (471(68,86%) mężczyzn (M)), u których zdiagnozowano ACS w latach Wyodrębniono trzy grupy: A-krytyczne zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej lub trójnaczyniowa CAD(181 osób,133(73,48%) M), B-jednonaczyniowa CAD(347 osób,236 (68,01%) M), C-dwunaczyniowa CAD (156 osób,102(65,38%) M). WYNIKI Pacjenci w grupie A byli starsi-72,29±9,81lat, B-66,75±11,41lat (AvsB p<0,001), C-68,42±10,15lat (AvsC p<0,001). W A częściej niż w B odnotowano w wywiadzie dusznicę bolesną (p=0,044), zawał serca (p=0,013), częściej stwierdzano cukrzycę (p<0,001) oraz chorobę naczyń obwodowych (p<0,001). U pacjentów z A częściej niż u chorych z C rozpoznano niewydolność nerek (p=0,018), przy przyjęciu częściej stwierdzano również hiperglikemię (p=0,025). IX K Po wykluczeniu pacjentów z niewydolnością nerek porównano poziom troponiny T-w A był wyższy niż w obu pozostałych (AvsB p=0,026; AvsC p=0,038). W A częściej obserwowano zgony niż w obu pozostałych grupach (AvsB p=0,007; AvsC p=0,035). WNIOSKI Parametry kliniczne i laboratoryjne są przydatne we wstępnej ocenie zaawansowania CAD u pacjentów z ACS. 54/

57 SESJA REFERATOWA I U03 WZROST PORFILU RYZYKA U CHORYCH Z DEGENERACYJNYM ZWĘŻENIEM ZASTAWKI AORTALNEJ W CIĄGU JEDNEJ DEKADY J. Baran 1, J. Podolec 2, M. Tomala 1,3, B. Nawrotek 1, T. Berger 1, T. Przewłocki 1, K. Żmudka 1, A. Kabłak-Ziembicka 1 1 Klinika Kardiologii Interwencyjnej IK UJ CM, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Medycyny Wsi, CM UJ, Kraków 3 Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków PURPOSE The aim of this study was to evaluate changes in the risk profile of patients with symptomatic degenerative aortic valve stenosis (DAS) admitted to cardiac department a decade ago, as compared to currently admitted patients. METHODS We retrospectively evaluated all-comers with confirmed symptomatic moderate-to-severe DAS (aortic valve area <1.5cm2), hospitalised 2005/2006 (Group I: n=140 patients) and in year 2016 (Group II: n=107 patients), who were referred to cardiac unit with the aim of aortic valve repair. A standard transthoracic echocardiogram according to European Society of Echocardiography guidelines, assessment of clinical symptoms with NYHA and CCS classes, classic risk factors distribution, calculation of perioperative risk with the logistic EUROscore II and STS mortality scores were calculated in all patients. RESULTS On admission, Group I vs. Group II patients claimed similar intensification of symptoms in NYHA class (2.3±0.9; median 2.0 vs 2.2±0.9; median 2.0, p=0.258), while higher CCS class was observed in Group I vs Group II patients (2.2±0.7 vs 1.1±1.3; p<0.05). On echocardiography, there were no significant differences between Group I and Group II with respect to mean aortic valve gradients (48.6±19.9 vs 44.2±14.3mmHg, p=0.562), the calculated aortic valve area (0.87±0.3 vs 0.90±0.3, p=0.864), and left ventricle ejection fraction (57.5±12.1%, median 60% vs. 55.4±12.4%, median 60%, p=0.768). Of the total number of patients scanned, patients in Group II, as compared to Group I patients were significantly older (73.1±9.6, median 74y.o. vs 64.1±8.9, median 65 y.o., p<0.001), had higher prevalence of diabetes (31.7% vs 17.8%, p=0.011), hypertension (96.3% vs. 79.3%, p<0.01) and hyperlipidemia (98.1% vs 79.3%, p<0.001). The prevalence of coronary artery disease (at least 1 major coronary artery with lumen reduction exceeding 50%) was 59 (42.1%) and 59 (55.1%) in Group I vs Group II (p=0.043), while extracardiac arteriopathy (17.8% vs 42%, p<0.001), respectively. The mean risk scores in Group II were significantly higher as compared to Group I (for the logistic EUROscore II: 1.26±2.8% vs 2.91±3.2%; p<0.001 and for the perioperative mortality in STS: 1.12±2.43 vs. 2.68±2.5; p<0.01). CONCLUSIONS In a short period of time, covering just a decade, the risk profile of patients admitted with a severe degenerative aortic valve stenosis increased tremendously. We recommend that readily available community echocardiography services should be provided for general practitioners as this will result in early detection of valve disease. The accurate evaluation of valve disease and comorbidities is essential as delay can limit treatment and negatively affect prognosis. 55/

58 SESJA REFERATOWA I U04 SIŁA UŚCISKU DŁONI W OCENIE SKŁADU CIAŁA PACJENTÓW Z CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA P. Sowa 1, J. Jamiołkowski 1, M. Zalewska 1, M. Łapińska 1, M. Szpakowicz 1, A. Raczkowski 2, T. Hyszko 3, K. Kamiński 4,1 1 Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2 Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych w Białymstoku 3 Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii w Białymstoku 4 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku WSTĘP - Siła uścisku dłoni jest uznawana jako dobry parametr służący ocenie stanu zdrowia, szczególnie w odniesieniu do osób starszych. Może być wykorzystywana w predykcji osteoporozy, czy chorób układu krążenia. CEL - Celem badania było sprawdzenie, czy siła uścisku dłoni pacjentów z chorobą niedokrwienną serca może być parametrem pozwalającym oszacować parametry składu ciała. METODOLOGIA - Badanie przeprowadzono w grupie 169 pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (średni wiek 65+/-8). Pacjentom wykonano badanie siły uścisku dłoni (cyfrowy ręczny dynamometr SAEHAN DHD-1) oraz badanie DXA. Analiza statystyczna polegała na wykonaniu modelu regresji wieloczynnikowej w celu wykazania, że z siłą uścisku dłoni, niezależnie od wieku, płci i BMI związek miały parametry jakościowe składu ciała. WYNIKI - Związek siły ucisku dłoni z parametrami jakościowymi składu ciała (DEXA) regresji wieloczynnikowej * Handgrip Zmienna zależna Ręka dominująca Druga ręka B p B P DXA_avg_percent_fat -0,001 0,090-0,001 0,016 DXA_total_bone_mass 11,663 0,003 15,846 0,000 DXA_total_fat_mass -3,801 0,928-33,132 0,454 DXA_total_lean_mass 181,641 0, ,164 0,000 IX K DXA_total_bmd 0,002 0,080 0,003 0,017 DXA_total_bmc 11,663 0,003 15,846 0,000 DXA_total_area 5,291 0,001 7,118 0,000 DXA_arms_bone_mass 2,482 0,000 3,21 0,000 DXA_arms_lean_mass 43,373 0,000 50,843 0,000 DXA_arms_bmd 0,003 0,002 0,004 0,000 DXA_arms_bmc 2,482 0,000 3,21 0,000 DXA_arms_area 1,194 0,031 1,611 0,006 DXA_legs_bone_mass 5,307 0,001 6,566 0,000 DXA_legs_lean_mass 70,512 0,001 75,374 0,001 DXA_legs_bmc 5,307 0,001 6,566 0,000 DXA_legs_area 2,508 0,000 2,961 0,000 DXA_t_score 0,02 0,082 0,03 0,014 DXA_z_score 0,015 0,174 0,024 0,040 * - Modele uwzględniały wiek, płeć i BMI WNIOSKI - Wykazano dodatnią zależność siły uścisku dłoni u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca ze stanem ich składu ciała niezależnie od wieku, płci oraz BMI, w szczególności z masą kostną i mięśniową oraz zawartością mineralną kości. 56/

59 SESJA REFERATOWA I U05 WPŁYW LECZENIA HIPOTENSYJNEGO NA SPOCZYNKOWY PROFIL HEMODYNAMICZNY WARUNKUJĄCY WYDOLNOŚĆ FIZYCZNĄ U CHORYCH Z NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM M. Kurpaska, P. Krzesiński, G. Gielerak, A. Stańczyk, K. Piotrowicz, B. Uziębło-Życzkowska, A. Skrobowski Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa WSTĘP Wydolność fizyczna zależy od funkcji układu krążenia i profilu hemodynamicznego, na który istotny wpływ ma leczenie hipotensyjne (LH). CEL PRACY Ocena powiązania wydolności fizycznej z wybranymi parametrami hemodynamicznymi u chorych z nadciśnieniem tętniczym (NT) oraz ich zmiany w efekcie LH. METODY U 139 chorych z NT oceniono: dystans 6-minutowego marszu (6-MWT_d), parametry hemodynamiczne uzyskane za pomocą echokardiografii, kardiografii impedancyjnej i tonometrii aplanacyjnej, jak również ich zmianę pod wpływem 12-miesięcznego LH. WYNIKI Zaobserwowano korelacje 6-MWT_d z płcią (p<0,01), wiekiem (p<0,01), całkowitą podatnością tętniczą (p<0,01), wskaźnikiem wzmocnienia (p<0,01) oraz ciśnienia napełniania lewej komory (E/e ; p<0,01). Badani z najkrótszym 6-MWT_d (dolny kwartyl<530m) charakteryzowali się niższym rzutem serca i wyższą sztywnością naczyniową oraz byli starsi od tych z najdłuższym 6-MWT_d (górny kwartyl>650m). Po roku LH obserwowano istotne wydłużenie 6-MWT_d (592 vs 613m, p=0,030), w tym najwyraźniejszą poprawę w grupie z dolnego kwartyla (63,4m). Nie wykazano istotnych statystycznie korelacji zmiany 6-MWT_d ze zmianami parametrów hemodynamicznych, a jedynie trend w kierunku korelacji przyrostu 6-MWT_d z redukcją E/e oraz przyrostem rzutu serca. WNIOSKI Obniżona wydolność fizyczna wiąże się z większą sztywnością naczyniową oraz mniejszym rzutem serca i ulega poprawie w efekcie LH. Może to być związane z poprawą funkcji mięśnia sercowego. 57/

60 SESJA REFERATOWA I U06 WARUNKI POGODOWE A CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OSTRYCH ZESPOŁÓW WIEŃCOWYCH P. Mołek 1, K. Nowak 1, K. Stępień 1, A. Włodarczyk 1, P. Pasieka 1, M. Kowalik 1, K. Krawczyk 2, J. Zalewski 2, J. Nessler 1 1 SKN przy Klinice Choroby Wieńcowej UJ CM, Kraków 2 Oddział Kliniczny Choroby Wieńcowej Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II, Instytut Kardiologii UJ CM, Kraków WPROWADZENIE Wpływ pogody na częstość występowania ostrych zespołów wieńcowych (OZW) pozostaje niejasny. Postulujemy, że warunki atmosferyczne w istotny sposób są związane z częstością występowania OZW. METODY Dane kliniczne 658 pacjentów, w tym 479 (72.9%) mężczyzn, hospitalizowanych w okresie jednego roku z powodu OZW, zestawiono z wartościami ciśnienia atmosferycznego, temperatury, opadów i ich dobowych zmian uzyskanych z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. WYNIKI W zależności od liczby OZW/dobę pacjentów przyporządkowano do czterech kategorii: I: 0-1, II: 2-3, III: 4-6, IV: 7-8 OZW/dobę. Zaobserwowano, że im wyższe minimalne (P=0.04) i maksymalne (P=0.06) ciśnienie atmosferyczne (Rycina) oraz im dłuższy czas, w którym zachodziły maksymalne wahania ciśnienia (P=0.065) w dniu poprzedzającym OZW, tym większa była liczba OZW w kolejnym dniu. Z kolei w dniu wystąpienia OZW, większej liczbie OZW towarzyszył krótszy czas trwania maksymalnego spadku temperatury (P=0.04) i mniejsza maksymalna różnica ciśnień (P=0.08). IX K WNIOSKI Liczba OZW w danym dniu jest istotnie związana z rejestrowanymi wybranymi warunkami pogodowymi w danym dniu jak również w dniu poprzedzającym. 58/

61 SESJA REFERATOWA II U07 ROZPOWSZECHNIENIE, DIAGNOSTYKA I LECZENIE HIPERCHOLESTEROLEMII RODZINNEJ W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ W POLSCE K. Chlebus 1, B. Cybulska 2, A. Smaga 3, K. Wróbel 3, B. Wojtyniak 4, M. Pajkowski 1, M. Gruchała 1, T. Zdrojewski 4,5 1 I Katedra i Klinika Kardiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 2 Instytut Żywności i Żywienia im. Prof. dr med. Aleksandra Szczygła, Warszawa 3 PEX PharmaSequence Sp. z o.o., Warszawa 4 Zakład Centrum Monitorowania i Analiz Stanu Zdrowia Ludności, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Warszawa 5 Zakład Prewencji i Dydaktyki, Gdański Uniwersytet Medyczny WSTĘP Hipercholesterolemia rodzinna (FH) jest najczęstszą chorobą genetyczną, prowadzącą do przedwczesnych powikłań miażdżycy. CELEM PRACY jest ocena rozpowszechnienia, diagnostyki i terapii FH w praktyce ambulatoryjnej w Polsce. METODY Badania wykonano w reprezentatywnej próbie 148 lekarzy POZ, kardiologów i diabetologów u 2812 dorosłych pacjentów z hipercholesterolemią i stężeniem LDL-C>1,8 mmol/l, leczonych lub nieleczonych statynami z powodu nietolerancji lub przeciwwskazań. Lekarze deklarowali czy według swego uznania rozpoznali FH. Jednocześnie u wszystkich pacjentów oceniono kryteria FH wg DLCN (Dutch Lipid Clinic Network). Wyniki ważono i ekstrapolowano do ogółu pacjentów ambulatoryjnych w Polsce. Oceniono również sposób i skuteczność prowadzonej terapii. WYNIKI FH6+ wg DLCN stwierdzono u 3,5% badanych pacjentów tj. 136,3 tys. w Polsce. Lekarze rozpoznali FH prawidłowo u 25% pacjentów, natomiast u 75% postawili diagnozę FH mimo braku spełnionych kryteriów wg DLCN. Z kolei w całej grupie chorych z FH6+ u 27% z nich lekarze nie postawili rozpoznania FH. Tylko 37,8% pacjentów otrzymywało duże dawki statyn. U dużego odsetka chorych stwierdzono wysokie stężenie LDL-C, tj. odpowiednio 42,7% 5,0 mmol/l i 59,7% 4,1 mmol/l. WNIOSKI FH jest w Polsce niedostatecznie rozpoznawana i leczona, co wymaga zdecydowanej poprawy edukacji dyplomowej i podyplomowej. 59/

62 SESJA REFERATOWA II U08 WIEDZA NA TEMAT CZYNNIKÓW RYZYKA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA W POPULACJI DOROSŁYCH POLAKÓW. BADANIE PRZEKROJOWE WOBASZ II R. Wolfshaut-Wolak 1, W. Bielecki 2, W. Drygas 3, K. Kozakiewicz 4, A. Tykarski 5, T. Zdrojewski 6, A. Pająk 1, M. Polak 1 1 Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków 2 Uniwersytet Medyczny w Łodzi 3 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie 4 III Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 5 Katedra i Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Poznań 6 Zakład Prewencji i Dydaktyki, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku WSTĘP Wiedza pacjentów na temat czynników ryzyka choroby niedokrwiennej (CHNS) serca ma wpływ na efekty profilaktyki i leczenia. CEL Opisanie wiedzy o czynnikach ryzyka CHNS w dorosłej populacji Polski. METODY Dane zostały zebrane w ramach ogólnopolskiego przekrojowego badania WOBASZ II przeprowadzonego w latach Próba wylosowana z ogólnopolskiej populacji w wieku > 20 lat obejmowała 2751 mężczyzn i 3418 kobiet. Wiedzę o czynnikach ryzyka oceniono na podstawie standardowego kwestionariusza. Różnice w odsetkach znajomości czynnika ryzyka oraz liczbie wymienianych czynników porównano odpowiednio za pomocą testu chi2 oraz Kruskala-Wallisa. WYNIKI Znajomość pojęcia czynnik ryzyka był istotnie wyższy u kobiet (76%) w porównaniu do mężczyzn (70%), p<0,001. Mediana liczby wymienianych czynników ryzyka wyniosła 4 (Q1/Q3=2/5), płeć nie różnicowała liczby wymienianych czynników. Najczęściej wymienianym czynnikiem ryzyka było nadciśnienie tętnicze 57%, najrzadziej wysokie stężenie cholesterolu LDL 10%. Najwięcej czynników ryzyka wymieniali badani w wieku lat (Me=4, Q1/Q3=3/5), najmniej w wieku powyżej 65 lat (Me=3, Q1/Q3=2/4). Wyższe wykształcenie było związane z większa liczbą wymienianych czynników ryzyka. IX K WNIOSKI Konieczne jest podniesienie stanu wiedzy o czynnikach ryzyka w społeczeństwie polskim. Badani z wyższym wykształceniem, w wieku lat charakteryzowali się lepszą wiedzą o czynnikach ryzyka. 60/

63 SESJA REFERATOWA II U09 24-HOUR CENTRAL BLOOD PRESSURE PROFILE IN TYPE 1 DIABETICS P. Kusak 1, P. Jankowski 1, A. Bednarek 1, P. Moskal 1, T. Klupa 2, M. Małecki 2, D. Czarnecka 1 1 I Department of Cardiology, Interventional Electrocardiology and Hypertension, Jagiellonian University Medical College 2 Department of Metabolic Diseases, Jagiellonian University Medical College BACKGROUND There is an increasing evidence that central blood pressure (CBP) is more strongly correlated with target organ damage and cardiovascular events than peripheral blood pressure (PBP). 24-hour profile of CBP differs significantly from PBP, however, 24-hour profile of CBP in subjects with type 1 diabetes has been never studies so far. Therefore our goal was to compare 24-hour profile of CBP and PBP in subjects with and without type 1 diabetes. METHODS The study group consisted of 60 patients with type 1 diabetes (age 40.0±14.0 years, 20 men), whereas 86 subjects without diabetes (age 50.9±15.8 years, 42 men) served as the control group. CBP and its 24-hour profile was measured using the MOBIL-O-GRAPH device, a validated oscillometric device, using a transfer function. RESULTS The 24-hour PBP was 122.9±9.5/79.3±6.7 mmhg in diabetics vs ±11.2/83.4±8.8 mmhg in non-diabetics (p<0.05 for both), whereas 24-hour CBP was 112.6±8.5/77.4±6.6 mmhg in diabetics vs ±10.4/81.6±8.9 mmhg in non-diabetics (p<0.05 for both). The differences were not significant after adjustment for age and sex. The 24-hour systolic BP amplification was 10.5±3.0 mmhg vs. 10.4±3.1 mmhg (p=ns both in univariate and multivariate analysis). The nighttime drop in central systolic and diastolic BP did not differ between pts with and without diabetes (6.9±6.3% vs. 6.6±6.3% and 13.2±6.2% vs. 13.2±7.5%, p=ns both in univariate and multivariate analysis). Diabetes was not related to the 24-hour pulse wave velocity when adjusted for mean BP and age. CONCLUSION We did not find any significant relation between type 1 diabetes and 24-hour central hemodynamics. This study was supported by a grant of the Polish National Science Centre (number DEC-2013/09/B/NZ5/ 00778) 61/

64 SESJA REFERATOWA II U10 ZWIĄZEK STANU PRZYZĘBIA Z WYSTĘPOWANIEM ZAWAŁU SERCA A. Wojtkowska 1, A. Surtel 2, K. Kędzierski 2, M. Nastaj 2, J. Wysokińska-Miszczuk 2, K. Sawicka 1, M. Prasał 1, A. Wysokiński 1 1 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 Katedra i Zakład Peridontologii, Lublin Choroby przyzębia ze względu na częstość występowania zaliczane są do chorób społecznych. Jest to wieloletni, bakteryjny proces zapalny tkanek otaczających ząb. Teorie odnośnie związku zapalenia przyzębia z chorobą niedokrwienną serca (CHNS) zakładają bezpośredni wpływ bakterii, a także mediatorów procesu zapalnego na ścianę naczynia. Badaniu poddano 71 pacjentów (śr. wieku 54 lata) hospitalizowanych z powodu zawału serca oraz 40 osób bez stwierdzonej CHNS (śr. wieku 52 lata). Pacjentów poddano badaniu peridontologicznemu. Stopień nasilenia choroby przyzębia oraz periodontologiczne potrzeby lecznicze określano z wykorzystaniem wskaźnika Community Periodontal Index of Treatment Needs (CPITN). Zaawansowanie zapalenia przyzębia skategoryzowano wg klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Peridontologicznego (AAP). Średnia liczba zębów w grupie badanej to 16, w grupie kontrolnej 25 (p<0,01). Procentowy udział kodów CPITN w grupie badanej: CPITN 0-2%, CPITN 1-5%, CPITN 2-22%, CPITN 3-36%, CPITN 4-35%; w grupie kontrolnej wartości te wynosiły odpowiednio: 2%; 33%; 35%; 20%; 10%. Procentowy udział rozpoznań AAP w grupie badanej: zap. dziąseł-4%, lekkie zap. przyzębia-2%, średnio- -zaawansowane zap. przyzębia-37%, zaawansowane zap. przyzębia-57%; w grupie kontrolnej wartości te wynosiły kolejno: 15%; 10%; 40%; 15%. Ponadto w grupie kontrolnej u 13% stwierdzono brak objawów peridontologicznych (u nikogo z grupy badanej nie stwierdzono zdrowego przyzębia) oraz agresywne zaplenia przyzębia u 7 %. IX K W badaniu wykazano gorszy stan przyzębia w klasyfikacji AAP oraz CPITN, a także mniejszą liczbę zębów wśród pacjentów z zawałem serca niż u osób bez stwierdzonej CHNS. Wśród pacjentów po zawale serca dominowało zaawansowane zapalenie przyzębia (57%) oraz wartość wskaźnika CPITN 3 i 4 (71%), natomiast wśród pacjentów bez CHNS najczęściej stwierdzane było średnio-zaawansowane zapalenie przyzębia (40%) oraz wartość wskaźnika CPITN 1 i 2 (68%). Na tej podstawie można sądzić, że przewlekłe zapalenie przyzębia przyczynia się do występowania zawału mięśnia sercowego. 62/

65 SESJA REFERATOWA III U11 CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA, WYSTĘPOWANIE CZYNNIKÓW RYZYKA ORAZ ZACHOWAŃ PROZDROWOTNYCH U PACJENTÓW Z ZAWAŁEM MIĘŚNIA SERCOWEGO LECZONYCH PCI W LATACH W POLSCE W ZALEŻNOŚCI OD PŁCI I WIEKU. DANE Z OGÓLNOPOLSKIEGO REJESTRU ORPKI A. Sławska 1, Z. Siudak 2, A. Dziewierz 2, D. Dudek 2 1 G.V.M Carint, Ostrowiec Świętokrzyski 2 II Oddział Kliniczny Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie, Instytut Kardiologii UJ CM, Kraków CEL Przedstawienie aktualnej częstości występowania czynników ryzyka i chorób współistniejących u chorych z zawałem serca w Polsce. METODYKA Do analizy włączono pacjentów z zawałem serca STEMI i NSTEMI leczonych PCI w Polsce w latach na podstawie Ogólnopolskiego Rejestru Procedur Kardiologii Inwazyjnej - ORPKI. WYNIK Zidentyfikowano pacjentów spełniających kryteria włączenia. Kobiety stanowiły odpowiednio 14% (<40 rż), 20% (40-59 rż), 34% (60-79 rż) i 55% (>80 rż) chorych (p<0.001). W grupie badanej było ogółem 16% pacjentów po 80 roku życia. * p<0.05 WNIOSKI Odsetek kobiet z zawałem serca leczonych inwazyjnie w Polsce zwiększa się z wiekiem i po 80 roku życia stanowią one ponad połowę pacjentów. Co szósty pacjent leczony PCI z powodu zawału serca ma 80 i więcej lat. Wraz z wiekiem zmniejsza się częstość palenia papierosów (szczególnie u kobiet) oraz średnia waga pacjenta. Z wiekiem rośnie częstość występowania cukrzycy (częstsza u kobiet) i przewlekłej choroby nerek. Średni czas od początku dolegliwości bólowych w zawale serca do pierwszego kontaktu medycznego jest dłuższy u kobiet i rośnie wraz z wiekiem do ponad 3.5 godzin u pacjentów po 80 roku życia. < 40 rż K M rż K M rż K M > 80 rż K M Cukrzyca w wywiadzie 11% 6%* 16% 13%* 31% 22%* 31% 24%* Palenie papierosów aktualne 45% 47% 40% 43%* 18% 26%* 3% 10%* Nadciśnienie tętnicze 34% 36% 59% 56%* 72% 66%* 74% 69%* Udar mózgu w wywiadzie 1.5% 0.3%* 2% 1.5%* 4% 4% 6% 7% Przewlekła choroba nerek w wywiadzie 3% 1.5% 2% 1.5%* 6% 5%* 12% 14%* Waga [kg] 75 89* 74 87* 74 83* 69 77* Czas od początku bólu do pierwszego kontaktu medycznego [min] * * * 63/

66 SESJA REFERATOWA III U12 CZYNNIKI RYZYKA SERCOWO-NACZYNIOWEGO W KOHORCIE CHORYCH KRAJOWEGO CENTRUM HIPERCHOLESTROLEMII RODZINNEJ (KCHR) W PORÓWNANIU DO POPULACJI OGÓLNEJ DOROSŁYCH POLAKÓW K. Chlebus 1, M. Pencina 2, T. Zdrojewski 3,4, M. Pajkowski 1, J. Borowiec 1, N. Gilis-Malinowska 1, A. Borzyszkowska 1, I. Nabiałek 1, A. Mickiewicz 1, A. Rynkiewicz 5, J. Stokwiszewski 6, M. Fijałkowski 1, R. Gałąska 1, A. Wojtecka 7, M. Gruchała 8 1 I Katedra i Klinika Kardiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 2 Duke Clinical Research Institute, Durham 3 Zakład Centrum Monitorowania i Analiz Stanu Zdrowia Ludności, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 4 Zakład Prewencji i Dydaktyki, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku 5 Katedra i Klinika Kardiologii i Kardiochirurgii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 6 Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 7 Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej, Gdańsk 8 Kliniczne Centrum Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku Hipercholesterolemia rodzinna (FH) prowadzi do przedwczesnych powikłań miażdżycy, ale brakuje danych o profilu pozostałych czynników ryzyka (CzR) u tych chorych. CELEM PRACY jest ocena częstości występowania CzR w FH w porównaniu do populacji ogólnej. METODY Badaniami objęto kohortę 1498 dorosłych pacjentów KCHR z FH6+ na podstawie Dutch Lipid Clinic Network (699 z potwierdzoną genetycznie FH+; 799 z ujemnym testem FH-) i porównano do reprezentatywnej próby 2403 Polaków (18-79 lat) z badania NATPOL 2011 (PL). IX K WYNIKI (wartość średnia z 95% przedziałem ufności po standaryzacji wg płci i wieku): LDL-C był najwyższy w FH+ 241 mg/dl ( ,9) vs. FH- 201 (195,3-206,8) i PL 126,2 (124,8-127,6). HDL-C było istotnie wyższe w FH+ i FH- niż w PL; odpowiednio: 56,7 mg/dl (55,2-58,2) i 56,7 (55,2-58,1) vs. 50,7 (50,2-51,3). Ciśnienie skurczowe było niższe w FH+ 128,5mmHg (126,5-130,5) vs. FH- 133,6 (131,7-135,5) i PL 133,4 (132,6-134,3), podobnie jak obwód talii: FH+ 88,6 cm (87,3-90) vs. FH- 91,7 (90,5-93) i PL 90,9 (90,4-91,5). Nie stwierdzono różnic stężenia TG i BMI między FH+, FH- i PL. Chorzy z FH+ 10,1% (7,7-12,5) i FH- 17,4% (14,5-20,3) palili dużo rzadziej niż w PL 28,4% (26,6-30,2). WNIOSKI Chorych z FH charakteryzuje zupełnie odmienny od populacji dorosłych Polaków profil CzR chorób serca i naczyń. 64/

67 SESJA REFERATOWA III U13 EPIDEMIA NADWAGI I OTYŁOŚCI WŚRÓD PACJENTÓW Z CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA P. Smolik 1, P. Jankowski 1, P. Kozieł 1, R. Wolfshaut-Wolak 2, K. Kawecka-Jaszcz 1, A.Pająk 2, D. Czarnecka 1 1 I Klinika Kardiologii i Elektroterapii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Instytut Kardiologii, UJ CM, Kraków 2 Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, Instytut Zdrowia Publicznego, UJ CM, Kraków WSTĘP Badania epidemiologiczne wskazują na stopniowe zwiększanie się rozpowszechnienia otyłości w populacji generalnej Polski. CEL Ocena częstości występowania nadwagi i otyłości u pacjentów po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca. METODY Do badania włączano kolejnych pacjentów w wieku 80 lat, hospitalizowanych z powodu ostrego zespołu wieńcowego lub w celu rewaskularyzacji mięśnia sercowego w krakowskich klinikach i oddziałach kardiologicznych. W 6-18 miesięcy po hospitalizacji oceniono częstość występowania nadwagi i otyłości. Badania prowadzono w latach: , , oraz WYNIKI W kolejnych edycjach w badaniu uczestniczyło 418 (wiek: 57,8±8,3 lat, 73% mężczyzn), 427 (58,6±8,1 lat, 70% mężczyzn), 515 (62,3±8,9 lat, 70% mężczyzn) oraz 616 (64,7±8,8 lat, 65% mężczyzn) pacjentów. Częstość występowania otyłości wzrosła z 24,5% w , 27,2% w , 32,9% w do 33,7% w (p<0,01). Podobne zmiany obserwowano u mężczyzn (18,5% vs 23,5% vs. 31,7% vs. 30,5, p<0,001), ale nie u kobiet (41,3% vs 35,7% vs 35,5% vs 39,6%, p=ns). Częstość występowania nadwagi (50,7% vs 51,3% vs 45,4% vs 47,2%, p=ns) oraz prawidłowej masy ciała (24,8% vs 21,6%, vs 21,8% vs 19,1%, p=ns) nie uległa zmianie. WNIOSKI Stwierdzono stopniowe zwiększanie się częstości występowania otyłości u mężczyzn po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca. Nie obserwowano takiego trendu wśród kobiet. Różnica między mężczyznami a kobietami zmniejsza się. 65/

68 SESJA REFERATOWA III U14 WPŁYW PALENIA TYTONIU NA MASĘ CIAŁA OSÓB DOROSŁYCH. WYNIKI WOBASZ II M. Suwała 1, E. Dziankowska-Zaborszczyk 2, W. Drygas 3,4, M. Kwaśniewska 5, K. Kozakiewicz 6, A. Pająk 7, A. Tykarski 8, T. Zdrojewski 9,10, W. Bielecki 1 1 Zakład Patologii Społecznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2 Uniwersytet Medyczny w Łodzi Zakład Epidemiologii i Biostatystyki 3 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Warszawa 4 Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 5 Zakład Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny, Łódź 6 III Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 7 Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, Kraków 8 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Poznań 9 Zakład Centrum Monitorowania i Analiz Stanu Zdrowia Ludności, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 10 Zakład Prewencji i Dydaktyki, Gdański Uniwersytet Medyczny WSTĘP Badania epidemiologiczne wskazują na mniejszą średnią masę ciała i mniejszą częstość otyłości osób palących tytoń niż nigdy niepalących. CEL Celem badania było poznanie wpływu codziennego palenia tytoniu na masę ciała dorosłych uczestników WOBASZ II. MATERIAŁ I METODY Materiał badania stanowiły ogólnopolskie wyniki WOBASZ II. Grupę badaną utworzyły osoby w wieku lata, codziennie palące co najmniej jednego papierosa dziennie (270 kobiet, 339 mężczyzn). Grupę kontrolną stanowili nigdy niepalący papierosów (270 kobiet, 339 mężczyzn). Wyznaczono średnie masy ciała i BMI. Zastosowano analizę regresji logistycznej jedno- i wieloczynnikowej. IX K WYNIKI W grupie badanej u obu płci, średnie masy ciała i BMI były mniejsze niż w grupach kontrolnych. Różnica w średniej masie ciała mężczyzn nigdy niepalących i codziennie palących wynosiła 3,3 kg (p<0,05), u kobiet 2,7 kg (p>0,05). U obu płci co piąta osoba paląca była otyła (BMI 30,0 kg/m²). Codzienne palenie zmniejszało istotnie częstość występowania otyłości u kobiet w porównaniu z grupą kontrolną i znamiennie zmniejszało szansę na nadwagę/otyłość u mężczyzn (OR=0,86; 95%CI:0,66-0,99; p<0,04); u kobiet OR=0,94; p>0,5). Cechami, które u palących mężczyzn zwiększały szansę na BMI 25,0 były: wiek, średni i wysoki SES oraz stan cywilny - żonaty. WNIOSKI Mniejsza masa ciała palących codziennie mężczyzn, w porównaniu z nigdy niepalącymi, nie może stanowić zachęty do rozpoczynania czy kontynuowania palenia, jako metody kontroli masy ciała. 66/

69 SESJA REFERATOWA III U15 WPŁYW NARAŻENIA NA NOCNY HAŁAS LOTNICZY NA PROFIL DOBOWY CIŚNIENIA TĘTNICZEGO M. Rojek 1,2, M. Rajzer 1, T. Pizoń 1, D. Czarnecka 1, P. Skalski 3 1 I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, UJ CM, Kraków 2 Wydział Medyczny, Uniwersytet Techniczny, Drezno, Niemcy 3 Instytut Lotnictwa, Warszawa TŁO Nocny hałas lotniczy jako stresor środowiskowy powoduje aktywację układu autonomicznego i hormonalnego. Może tym samym prowadzić do zmian w strukturze snu, wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i częstości akcji serca. Celem pracy było zbadanie wpływu ekspozycji na hałas generowany przez samoloty w porze nocy na jakość snu oraz parametry hemodynamiczne - tętno i profil ciśnienia tętniczego. MATERIAŁ I METODY Grupa badana została rekrutowana losowo wśród mieszkańców obszaru narażonego na wysoki poziom nocnego hałasu lotniczego, powyżej 50 db (A). Grupa kontrolna została odpowiednio wytypowana w obszarze niskiego nocnego narażenia na hałas lotniczy poniżej 45 db (A). Wybór terenów oparto na mapach akustycznych. Kryteria włączenia do badania obejmowały wiek (40-65 lat) oraz czas zamieszkania na danym terenie (min. 3 lata). Wymagane dane antropometryczne i demograficzne, informacje o historii medycznej, nawykach oraz jakości snu zebraliśmy w formie kwestionariuszy. W obu grupach przeprowadziliśmy 24h ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi (ABPM) w celu określenia wartości ciśnienia tętniczego (BP) oraz tętna (HR) w czasie doby, dnia i nocy. Na podstawie wyników z ABPM uczestnicy zostali przydzieleni do grupy dippers, non-dipper, reverse dipper and extreme dipper. Określiliśmy relacje między narażeniem na hałas, zakłóceniem snu, BP i HR. WYNIKI Grupa badana (n=101 pacjentów) oraz grupa kontrolna (n=100 pacjentów) nie różniły się pod względem wieku (53.5 vs 53.6 lat), BMI (27.2 vs 27.7 kg/m2) oraz proporcji płci (65% vs 71% kobiet). Nie wykazaliśmy istotnych statystycznie różnic pomiędzy dobowymi ani dziennymi wartościami BP w obu grupach. Różnice pomiędzy grupami widoczne były natomiast w zakresie wartości nocnych DBP (66.6 ± 9.5 vs 63.6 ± 7.3 mmhg, p=0.01) i MAP (81.6 ± 10.7 vs 79.1 ± 8.0 mm Hg, p=0.04), ale nie SBP i PP. Tętno było wyższe w grupie badanej (73.1 vs 70.3 l/min, p=0.02). Analiza profilu dobowego ciśnienia tętniczego wykazała zaburzenia fizjologicznego spadku BP w grupach tylko 34% zakwalifikowano do grupy dippers w grupie badanej vs 54% w grupie kontrolnej. Badanie wykazało, znaczne pogorszenie jakości snu w grupie badanej- 89% pacjentów skarżyło się na złą jakość snu (trudności z zasypianiem, wybudzanie się w nocy, wczesnym budzeniu się) oraz w następstwie prezentowało pogorszoną wydajność w ciągu dnia, dla porównania- podobne zaburzenia odnotowano wśród 42% pacjentów w grupy kontrolnej. WNIOSKI Długotrwałe narażenie na nocny hałas lotniczy jest związane z zakłóceniem snu i zaburzeniem fizjologicznego dobowego profilu ciśnienia tętniczego. Efekt może być częściowo maskowany przez zjawisko przyzwyczajenia się do hałasu. Jednak biologiczna adaptacja jest często niepełna i pociąga za sobą aktywację mechanizmów obronnych mogących inicjować rozwój nadciśnienia tętniczego. 67/

70 SESJA REFERATOWA III U16 OCENA ZWIĄZKU MIĘDZY WZORAMI ŻYWIENIA A WYSTĘPOWANIEM ZESPOŁU METABOLICZNEGO W GRUPIE UCZESTNIKÓW BADANIA PURE POLSKA A. Czekajło 1, D. Różańska 1, K. Zatońska 2, A. Szuba 3, B. Regulska-Ilow 1 1 Zakład Dietetyki, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 2 Katedra i Zakład Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 3 Klinika Chorób Wewnętrznych, 4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Wrocław WPROWADZENIE Analiza wzorów żywienia (WŻ) jest stosowana do określenia synergistycznego efektu oddziaływania składowych diety na wybrane mierniki stanu zdrowia. CEL Ocena związku WŻ z występowaniem zespołu metabolicznego (ZM) i jego składowych w grupie mieszkańców Dolnego Śląska. MATERIAŁ I METODY Grupę badaną stanowiło 1634 uczestników polskiej części badania Prospective Urban and Rural Epidemiological Study. Sposób żywienia został oceniony na podstawie walidowanego kwestionariusza częstotliwości spożycia żywności. WŻ zostały zidentyfikowane za pomocą analizy głównych składowych. Występowanie ZM i jego składowych zostało ocenione na podstawie wspólnych kryteriów IDF/AHA/NHLBI z 2009 r. WYNIKI W badanej grupie wyodrębniono trzy WŻ. Odsetek osób z ZM był istotnie niższy w górnym kwartylu (Q) wzoru rozważnego, w porównaniu z Q1 (40,4% vs 48,9%). Odwrotną zależność zaobserwowano dla zachodniego (Q4 vs Q1: 50,7% vs 40,8%) oraz tradycyjnego (51,0% vs 38,3%) WŻ. Po uwzględnieniu zmiennych towarzyszących, w Q4 wzoru tradycyjnego stwierdzono wyższe ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej niż w Q1 (OR 1,52; 95% CI: 1,10-2,12). Osoby z Q3 rozważnego WŻ miały niższe ryzyko wystąpienia podwyższonego ciśnienia tętniczego niż osoby z Q1 (OR 0,54; 95% CI: 0,36-0,82). IX K WNIOSKI WŻ wyodrębnione wśród uczestników badania pozwalają na ocenę związku synergistycznego efektu oddziaływania składowych diety i występowania ZM. 68/

71 SESJA PLAKATOWA I P01 WPŁYW BIERNEGO PALENIA TYTONIU NA POSTAWY PROZDROWOTNE WŚRÓD MŁODZIEŻY GIMNAZJALNEJ Z TERENU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO - M-CAPRI K. Knap, G. Kopeć, A. Sarnecka, A. Lenart, P. Podolec Klinika Chorób Serca i Naczyń, Instytut Kardiologii, UJ CM, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków WSTĘP Palenie bierne uznawane jest za tak samo szkodliwe jak palenie czynne. Jest ono odpowiedzialne za zwiększenie ryzyka wystąpienia niebezpiecznych chorób, a także zwiększenie śmiertelności wśród dorosłych i dzieci. W związku ze znacznym rozpowszechnieniem nałogu palenia w Polsce, wiele dzieci i młodzieży jest narażonych na działanie dymu tytoniowego w środowisku domowym. CEL Ocena wpływu biernego palenia tytoniu na postawy prozdrowotne wśród młodzieży gimnazjalnej z terenu województwa Małopolskiego. METODY Do badania włączono uczniów pierwszych i drugich klas gimnazjalnych wylosowanych szkół z terenu województwa małopolskiego. Zastosowano autorski kwestionariusz, w którym oceniano poziom aktywności fizycznej, sposób odżywiania, a także rozpowszechnienie stosowania używek przez młodzież gimnazjalną oraz jej najbliższe otoczenie, w tym głównie narażenie na bierne palenie w środowisku domowym (regularne palenie papierosów przez przynajmniej jednego z domowników). WYNIKI Badaną grupę stanowiło 1000 uczniów (51% K) pierwszych i drugich klas gimnazjalnych w średnim wieku 14,1 (± 0,7) lat. Spośród ankietowanych aż 426 (42,6%) uczniów było narażonych na palenie bierne w najbliższym otoczeniu. Wśród uczniów, którzy w domu byli świadkami palenia papierosów, większy odsetek przyznał, że spróbował palenia tytoniu (34,3% vs 12,4%; p<0,0001). Grupa ta także częściej deklarowała kontynuowanie palenia papierosów po pierwszym epizodzie (13,4% vs 4%; p<0,0001). Niemal połowa ankietowanych, których domownicy palili papierosy deklarowała spożywanie alkoholu (46% vs 31,4%; p<0,0001), częściej także osoby te sięgały po narkotyki/dopalacze (5,9% vs 2,1%; p=0,002). Uczniowie, których nie dotyczył problem palenia tytoniu w najbliższym otoczeniu rzadziej opuszczali zajęcia w-f [z dowolnej przyczyny] (32,9% vs 44,6%; p=0,0003). Z kolei ankietowani, których najbliżsi palili papierosy w ich otoczeniu częściej spożywali słodkie napoje gazowane (35,9% vs 24,4%; p=0,0001), rzadziej natomiast spożywały warzywa (59,6% vs 66,6%; p=0,03) i owoce (80,3% vs 85,5%; p=0,02). WNIOSKI Młodzież narażona na palenie bierne w najbliższym otoczeniu rzadziej przestrzega zasad zdrowego stylu życia. Zdecydowanie częściej sięga po alkohol, papierosy oraz narkotyki/dopalacze. Problem ten jest niezwykle istotny i powinien być uwzględniony w programach profilaktycznych. 69/

72 SESJA PLAKATOWA I P02 ZMIANA WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW BMI I WHR PODCZAS 6-LETNIEJ OBSERWACJI POPULACJI PURE POLSKA A. Basiak 1, K. Połtyn-Zaradna 1, M. Wołyniec 1, A. Szuba 2, K. Zatońska 1 1 Katedra i Zakład Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu WSTĘP - Nadmierna masa ciała uznawana jest za niezależny czynnik ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Otyłość istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia, udaru, cukrzycy typu 2 i niektórych rodzajów nowotworów złośliwych. Według WHO, nadwaga i otyłość są bezpośrednimi przyczynami ok. 2,8 mln zgonów rocznie na świecie. CEL - Celem była ocena zmian w występowaniu nadwagi i otyłości w populacji badania PURE Polska na przestrzeni 6 lat. MATERIAŁ I METODA - Polska jest jednym z 21 krajów na świecie biorących udział w Prospektywnym Epidemiologicznym Badaniu Ludności Miejskiej i Wiejskiej (PURE). Wszyscy uczestnicy zostali zbadani zgodnie z ogólnoświatowym protokołem badania PURE. Poniższa analiza dotyczyła 1336 uczestników (874 kobiet oraz 462 mężczyzn), u których zostały wykonane pomiary antropometryczne w badaniu początkowym ( ) oraz 6-letnim. Rozkład masy ciała został oceniony przy wykorzystaniu Body Mass Index (BMI), a występowanie otyłości brzusznej przy wykorzystaniu Waist-to-Hip Ratio (WHR). Ze względu na uzyskane wartości BMI uczestnicy badania zostali zakwalifikowani do czterech grup: niedowaga (BMI <18,5 kg/ m2), prawidłowa masa ciała (BMI 18,5-24,99 kg/m2), nadwaga (BMI 25,00-29,99 kg/m2) oraz otyłość (BMI 30,00 kg/m2). Otyłość brzuszna oceniana na podstawie WHR została rozpoznana u mężczyzn przy wartości WHR 0,94 oraz WHR 0,80 u kobiet. Przyjęto poziom istotności statystycznej p<0,05. WYNIKI - W badaniu 6-letnim zaobserwowano bardzo niekorzystne zmiany w rozkładzie masy ciała oraz częstości występowania otyłości brzusznej. Średnia wartość BMI w badanej populacji wzrosła na przestrzeni 6 lat z 27,93kg/m2±5,08 w badaniu początkowym do 28,33 kg/m2±5,22 w badaniu 6-letnim. Stwierdzono istotny statystycznie spadek odsetka osób z prawidłową masą ciała (z 30,2 % w badaniu początkowym do 25,6 % w badaniu 6-letnim) oraz istotny statystycznie wzrost odsetka osób z otyłością brzuszną (z 62,4% w badaniu początkowym do 71,6% w badaniu 6-letnim). Czynnikami istotnie różnicującymi rozkład masy ciała oraz występowanie otyłości brzusznej były płeć oraz miejsce zamieszkania. Zarówno IX K w badaniu początkowym, jak i w 6-letnim prawidłowa masa ciała istotnie statystycznie częściej charakteryzowała kobiety niż mężczyzn (kobiety: w badaniu początkowym 34,4% i 28,7% w badaniu 6 letnim; mężczyźni: w badaniu początkowym 22,3% i 19,7% w badaniu 6-letnim). Nadwaga istotnie statystycznie częściej występowała w grupie mężczyzn (49,8% w badaniu początkowym i 49,4% w badaniu 6-letnim) niż w grupie kobiet (35,5% w badaniu początkowym i 37,8% w badaniu 6-letnim). Ryzyko wystąpienia nadwagi było ponad 1,5-razy wyższe w grupie mężczyzn (OR=1,8037, Cl= 1,4344-2,2679 w badaniu początkowym oraz OR=1,6062, Cl=1,2788-2,0175 w badaniu 6-letnim). Zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn blisko jedna trzecia badanych to osoby, u których występuje otyłość. Istotne statystycznie zróżnicowanie rozkładu masy ciała występuje również ze względu na miejsce zamieszkania miasto-wieś. Prawidłowa masa ciała charakteryzowała tylko 18,5% mieszkańców wsi w badaniu 6-letnim w porównaniu do 29,6% mieszkańców miast. Miejsce zamieszkania na wsi było istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia otyłości (OR=1,9409, Cl=1,5227-2,4740 w badaniu początkowym oraz OR=1,8978, Cl=1,4980-2,4044 w badaniu 6-letnim). W badaniu 6 letnim aż 40,9% mieszkańców wsi to osoby z otyłością. Wśród mieszkańców miasta odsetek osób z otyłością wynosił 26,7%. Na przestrzeni 6 lat badania zaobserwowano istotny statystycznie wzrost odsetka osób z otyłością brzuszną z 62,4% do 71,6%. Istotnie częściej otyłość brzuszną na podstawie wartości WHR rozpoznawano wśród kobiet niż mężczyzn (75,9% vs 63,4% w badaniu 6-letnim) oraz wśród mieszkańców wsi niż miast (77,6% vs 68,3% w badaniu 6-letnim). Ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej jest blisko 2-krotnie wyższe w przypadku kobiet (OR=0,5483, Cl=0,4293-0,7004 w badaniu 6-letnim) oraz mieszkańców wsi (OR=1,6097, Cl=1,2436-2,0837 w badaniu 6-letnim). WNIOSKI - Po 6 latach obserwacji odsetek uczestników z nadwagą i otyłością, w tym otyłością brzuszną alarmująco wzrósł. Szczególnie intensywne działania profilaktyczne należy skierować do kobiet i mieszańców wsi. 70/

73 SESJA PLAKATOWA I P03 POSTRZEGANIE ZMIAN WŁASNEJ POZYCJI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ OD 1989 ROKU A UMIERALNOŚĆ Z POWODU CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA. BADANIE HAPIEE A. Besala, M. Kozela, A. Pająk Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków Pozycja społeczno-ekonomiczna (PSE) jest związana z umieralnością z powodu chorób układu krążenia (ChUK) w populacji Polski. Niewiele wiadomo o związku pomiędzy zmianami PSE a ryzykiem zgonu z powodu ChUK. Celem pracy było określenie związku pomiędzy oceną zmian PSE a umieralnością z powodu ChUK. Przebadano 8833 mieszkańców Krakowa w wieku lat, wyjściowo nieobciążonych ChUK. Ocenę zmian PSE od 1989r. przeprowadzono przy użyciu pytań dotyczących zmian w zakresie pozycji zawodowej, zarobku, warunków materialnych i ogólnej pozycji społecznej. Obserwację zgonów i ich przyczyn prowadzono w okresie 10 lat. Związek pomiędzy postrzeganiem zmian PSE a umieralnością z powodu ChUK oceniono przy użyciu modelu proporcjonalnych hazardów Coxa. Odnotowano 322 zgony z powodu ChUK. W porównaniu do osób oceniających zmiany od 1989r. jako dobre, u osób oceniających je jako złe stwierdzono wyższe ryzyko zgonu z powodu ChUK. Po uwzględnieniu wpływu płci, wieku, wykształcenia i stanu cywilnego najsilniejszą zależność wykazano w odniesieniu do zmian w zakresie ogólnej pozycji społecznej (HR=1,66;95%CI:1,18-2,33); po uwzględnieniu wartości ryzyka wg SCORE, szacunki te uległy redukcji i stały się nieistotne, zarówno w przypadku ogólnej pozycji społecznej (HR=1,35;95%CI:0,92-1,99), jak i pozostałych cech. Niekorzystna zmiana postrzeganej PSE była związana z wyższym ryzykiem zgonu z powodu ChUK, jednak związek ten można wyjaśnić różnicami w narażeniu na czynniki ryzyka uwzględnione w SCORE. 71/

74 SESJA PLAKATOWA I P04 DEKLARACJE W PORÓWNANIU Z OBIEKTYWNYM STANEM HIGIENY JAMY USTNEJ W GRUPIE PACJENTÓW Z CHOROBĄ WIEŃCOWĄ I. Kamińska 1, M. Szpakowicz 2, M. Łapińska 2, J. Bychowski 3, E. Sawicka 4, K. Kamiński 5,2, E. Rodakowska 1, J. Bagińska 6 1 Zakład Stomatologii Zintegrowanej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2 Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 3 Oddział Kardiologii Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku 4 Klinika Kardiologii UMB - Studenckie Koło Naukowe w Białymstoku 5 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 6 Zakład Propedeutyki Stomatologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Higiena jamy ustnej jest szczególnie istotna w grupie pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi. CEL Ocena nawyków higienicznych oraz stanu jamy ustnej u pacjentów z chorobą wieńcową. Badaniem objęto 169 pacjentów (44-79, średnio 65,4 lat, 27,5% kobiet) miesięcy po hospitalizacji z powodu OZW lub PCI. Badani wypełniali ankietę dotyczącą nawyków higienicznych oraz wykonano ocenę jamy ustnej z użyciem uproszczonego wskaźnika OHI-S, a także aproksymalnego wskaźnika płytki (API). Wśród badanych 50,7% badanych deklarowało ostatnią wizytę u stomatologa ponad rok wcześniej, a 9% zadeklarowało brak codziennego mycia zębów. Aż 48,2% nie używało żadnych uznanych środków pomocniczych do higieny jamy ustnej. 36,3% osób odmówiło poddania się ocenie stanu jamy ustnej przez stomatologa. 21 osób było bezzębnych, co nie pozwala na ocenę wskaźników higieny. Wartości OHI-S powyżej 1,0, świadczące o złej higienie jamy ustnej, wykazano u 42% osób. Złą higienę jamy ustnej (API >70%) wykazano u 79% badanych, a optymalną higienę wykazano u 1 osoby, mediana API wyniosła 96 (IQR ). Zaobserwowano istotny wpływ wykształcenia na wskaźnik OHI-S (p=0,035) oraz wyższy OHI-S u mężczyzn (p=0,04). IX K WNIOSKI Stan higieny jamy ustnej u osób z chorobą wieńcową jest zły. Znaczny odsetek osób z brakiem uzębienia świadczy o długotrwałych zaniedbaniach w odniesieniu do zdrowia jamy ustnej. Wskaźnik OHI-S pozwala precyzyjniej wyodrębnić grupę osób z największymi potrzebami stomatologicznymi w porównaniu z API. Duża grupa osób z chorobą wieńcową wykazuje nadmierny lęk przed badaniem stomatologicznym, widoczny w znacznym odsetku odmowy badania, co może potencjalnie wpływać negatywnie na stan zdrowia jamy ustnej. Rozbieżności pomiędzy deklaracjami a obiektywnym stanem zdrowia jamy ustnej świadczą o potrzebie intensywnej edukacji stomatologicznej w tej grupie pacjentów. Proste i szybkie badanie stomatologiczne, które można przeprowadzić w warunkach oddziału kardiologicznego, pozwala na identyfikację pacjentów szczególnie wymagających edukacji, poprawy higieny jamy ustnej oraz wszechstronnego leczenia stomatologicznego. 72/

75 SESJA PLAKATOWA I P05 ZWIĄZEK WYKSZTAŁCENIA Z PROFILEM SERCOWO-NACZYNIOWYCH CZYNNIKÓW RYZYKA W POPULACJI OSÓB MŁODYCH (<40 ROKU ŻYCIA) P. Nadrowski 1, W. Wojakowski 1, M. Skrzypek 2, W. Drygas 3, A. Pająk 4, T. Zdrojewski 5, W. Bielecki 6, A. Tykarski 7, K. Kozakiewicz 1 1 III Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Zakład Statystyki, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu 3 Klinika Chorób Wewnętrznych, 4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Wrocław 4 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie 5 Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Gdański Uniwersytet Medyczny 6 Uniwersytet Medyczny w Łodzi 7 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu WSTĘP - Badania epidemiologiczne wykazują obecność istotnych różnic w rozpowszechnieniu sercowo-naczyniowych czynników ryzyka między warstwami społecznymi różniącymi się statusem socjoekonomicznym, którego najczęściej stosowanym wykładnikiem jest wykształcenie. Brakuje jednak danych dotyczących populacji osób młodych (<40 roku życia), u których działania edukacyjno-prewencyjne mają kluczowe znaczenie. CEL - Ocena związku między wykształceniem a profilem sercowo-naczyniowych czynników ryzyka w populacji osób młodych. METODYKA -Badaną grupę stanowili losowo wybrani mieszkańcy Polski w wiekuj lat. Stosując 3-stopniową stratyfikację wylosowano uczestników. Badana grupa liczyła 1377 osób. Zakres badania obejmował badanie ankietowe (dane demograficzne, palenie papierosów, wywiad chorobowy, wykształcenie), pomiary ciśnienia tętniczego krwi i antropometryczne oraz pomiary laboratoryjne. Badanych przydzielono do trzech grup według wykształcenia: niepełne średnie, średnie oraz wyższe. W wymienionych grupach analizowano występowanie klasycznych czynników ryzyka miażdżycy. WNIOSEK - W populacji osób młodych, wyższe wykształcenie, w porównaniu do niepełnego średniego, jest związane z rzadszym występowaniem większości analizowanych czynników ryzyka (aktualnego lub wcześniejszego palenia papierosów, nadwagi i otyłości oraz hipercholesterolemii i hipertrójglicerydemii). WYNIKI/TABELA - Częstość występowania czynników ryzyka w grupach wykształcenia w populacji osób młodych. WYKSZTAŁCENIE Cała grupa (%) Niepełne średnie (a) Średnie (b) Wyższe (c) P (a)vs(b)vs(c) Nadciśnienie tętnicze 46 (16,0%) 72 (13,8%) 68 (12,0%) 0,25 Byli palacze 55 (19,2%) 75 (14,3%) 88 (15,5%) <0,0001 Aktualni palacze 129 (45,0%) 171 (32,7%) 98 (17,3%) <0,0001 BMI 25 kg/m2 104 (36,2%) 169 (32,3%) 156 (27,5%) 0,001 BMI 30 kg/m2 44 (15,3%) 75 (14,3%) 59 (10,4%) 0,001 Otyłość brzuszna wg WHR 159 (55,4%) 220 (42,0%) 176 (31,0%) < Cukrzyca 6 (2,0%) 7 (1,3%) 5 (0,9%) 0,33 Hipercholesterolemia 142 (49,5%) 226 (43,2%) 231 (40,7%) 0,05 Hipertrójglicerydemia 77 (26,8%) 100 (19,1%) 78 (13,7%) < Podwyższony LDL-Cholesterol 119 (41,4%) 190 (36,3%) 193 (34,0%) 0,1 Obniżony HDL-Cholesterol 60 (20,9%) 83 (15,9%) 96 (16,9 %) 0,18 73/

76 SESJA PLAKATOWA I P06 ANALIZA PRZEŻYCIA/TRWANIA W SZACOWANIU NAWROTU WŚRÓD OSÓB PALĄCYCH POSZUKUJĄCYCH TERAPII M. Broszkiewicz 1, W. Drygas 2,1 1 Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie WPROWADZENIE Analiza trwania jest rekomendowana do szacowania nawrotu po próbie rzucenia palenia. Wyniki badań pokazują krzywe nawrotu wśród rzucających palenie bez pomocy. Brak wykresów krzywej wśród leczonych, w tym poszukujących terapii. CEL Oszacowanie sukcesu dla próby rzucenia palenia przez zbadanie: (a) kształtu krzywej nawrotu; (b) zakresu długoterminowej nieprzerwanej abstynencji tytoniowej. MATERIAŁ I METODA Materiał gromadzono wśród pacjentów poradni leczenia ZUT w Łodzi (n=627). Do analizy trwania włączono n=205. Kryteria włączenia: zaprzestanie palenia w wyniku próby rzucenia, autodeklaracja 72 godzin abstynencji i okresu abstynencji nieprzerwanej. Oszacowano dynamikę nawrotu przy użyciu analizy trwania Kaplana-Meiera. Różnice w prawdopodobieństwie nawrotu mierzono przy użyciu testu long-rank dla dwóch grup płci (p<0,05). WYNIKI 67,6% K i 60% M wróciło do palenia: 25% po 3 mies., 50% po 9 mies. (mediana). Najkrótszy okres abstynencji 72 godz, najdłuższy 90 miesięcy. Różnice w prawdopodobieństwie nawrotu dla obu płci były nieistotne (p>0,05). WNIOSKI (1) Istnieje potrzeba tworzenia krzywych trwania wśród palących poszukujących terapii, (2) Dostarcza to możliwość tworzenia równań matematycznych, opisujących krzywą nawrotu. IX K 74/

77 SESJA PLAKATOWA I P07 RÓŻNICE W WIEDZY POMIĘDZY PACJENTAMI Z MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW OTRZYMUJĄCYMI NOAC ORAZ ANTAGONISTÓW WITAMINY K, W 2017 ROKU M. Konieczyńska 1, E. Sobieraj 1,2, A. Bryk 1,2, M. Dębski 1,2, M. Polak 3, P. Podolec 1,2, B. Małecka 1,2, A. Pająk 3, A. Undas 1,2 1 John Paul II Hospital, Krakow, Poland 2 Institute of Cardiology, Jagiellonian University Medical College, Kraków, Poland 3 Department of Epidemiology and Population Studies, Institute of Public Health, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Medical College, Kraków, Poland WSTĘP Celem badania było porównanie wiedzy na temat migotania przedsionków (AF) oraz leczenia przeciwkrzepliwego (OAC) pomiędzy pacjentami z AF leczonymi NOAC oraz VKA. MATERIAŁY I METODY Od listopada 2016 do maja 2017 roku, 479 pacjentów Szpitala im. Jana Pawła II w Krakowie z AF (57 % mężczyzn, o średniej wieku 69.2±10.9 lat; 41.8% z utrwalonym AF, o średnim czasie OAC 24 miesiące), w tym 175 leczonych VKA oraz 276 NOACs, wypełniło Jessa AF Knowledge Questionnaire (JAKQ), zwalidowany w Belgii w 2016 roku. WYNIKI Mediana prawidłowych odpowiedzi wyniosła 62.5% (50-75). Kobiety i pacjenci ambulatoryjni (n=176, 36.7%) odpowiadali bardziej poprawnie. Różnica w proporcji prawidłowych odpowiedzi pomiędzy pacjentami leczonymi VKA (36.5%) versus NOAC (57.6%) dotyczyła 3 pytań. Konsekwencje AF w postaci udaru mózgu były bardziej zrozumiałe dla pacjentów leczonych NOAC niż przyjmujących VKA (81.5% vs. 70.9%). Pacjenci leczeni NOAC częściej skonsultowaliby terapię OAC z lekarzem przed zabiegiem operacyjnym (78.7% vs. 67.6%), ale świadomość regularnego zażywania OAC była mniejsza wśród tych pacjentów (76.1 vs 89.7%); wszystkie wartości p<0.05. Tylko 25.9% pacjentów leczonych VKA i 49.3% przyjmujących NOAC wiedziało co zrobić, kiedy zapomnieli przyjąć jedną dawkę OAC. WNIOSKI Pomimo braku refundacji NOAC są w Polsce coraz powszechniej stosowane. Ogólna wiedza pacjentów na temat AF i OAC jest podobna wśród leczonych NOAC i VKA. Pacjenci leczeni NOAC lepiej odpowiadali na pytania dotyczące bezpieczeństwa terapii. Niezależnie od rodzaju OAC, konieczna jest edukacja pacjentów dotycząca AF, konsekwencji choroby i zasad terapii. 75/

78 SESJA PLAKATOWA I P08 ROLA REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ W TRWAŁEJ ZMIANIE STYLU ŻYCIA WŚRÓD PACJENTÓW Z CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA M. Zalewska 1, J. Jamiołkowski 1, P. Sowa 1, M. Szpakowicz 1, M. Łapińska 1, R. Motkowski 2, J. Bychowski 3, K. Kamiński 4,1 1 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych 2 Klinika Pediatrii, Reumatologii, Immunologii i Chorób Metabolicznych Kości, Białystok 3 Oddział Kardiologii Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku 4 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku WSTĘP - Rehabilitacja kardiologiczna jest działaniem wielokierunkowym, które ma na celu zachęcić pacjentów do modyfikacji stylu życia, promując zmianę nawyków żywieniowych, aktywność fizyczną, rezygnację z używek. CEL - Celem badania jest poznanie i analiza wpływu rehabilitacji kardiologicznej na zmiany w stylu życia wśród pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. METODOLOGIA - Badanie przeprowadzono wśród 169 pacjentów z chorobą niedokrwienna serca (średni wiek 65±8 lat). W analizie statystycznej do oceny związków pomiędzy udziałem w rehabilitacji a zmianami stylu życiu oraz czynnikami społeczno-ekonomicznymi zastosowano test niezależności X 2. Do porównania wieku pomiędzy grupami użyto testu t dla grup niezależnych. Oceny wpływu rehabilitacji kardiologicznej na zachowania zdrowotne z uwzględnieniem czynników społecznoekonomicznych dokonano za pomocą modelu regresji logistycznej. WYNIKI Zmienna niezależna w modelu regresji logistycznej* Zmienna zależna (podjęte kroki od czasu incydentu) Udział w rehabilitacji p OR Rzucenie palenia 0,057 3,480 Ograniczenia palenia 0,913 0,930 Redukcji spożycia soli 0,024 2,232 Redukcji spożycia tłuszczu 0,006 2,670 IX K Zmiany typu spożywanych tłuszczów 0,002 2,965 Redukcji spożywanych kalorii 0,008 2,591 Spożywania większej ilości warzyw i owoców 0,098 2,038 Jedzenia więcej ryb 0,042 2,016 Jedzenia więcej tłustych ryb 0,016 2,534 Redukcji cukru 0,190 1,611 Redukcji spożycia alkoholu 0,080 1,861 Regularne jedzenie produktów spożywczych wzbogaconych tł. rośl. 0,133 2,534 Stosowania zaleceń dietetycznych 0,162 1,626 Udziału w ćwiczeniach fizycznych 0,674 1,200 Stosowania ćwiczeń zalecanych przez personel medyczny 0,829 1,105 Uczęszczania na zajęcia sportowe do klubu 0,115 5,774 Zintensyfikowania ogólnych codziennych ćwiczeń fizycznych 0,486 1,268 Dołączenia do grupowych pierwszych wędrówek 0,833 1,308 * Przedstawione modele uwzględniały dodatkowo wiek jako zmienną standaryzującą. WNIOSEK - Udział w rehabilitacji kardiologicznej miał wpływ na poprawę sposobu żywienia pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Nie stwierdzono korzystnych zmian w podejmowaniu aktywności fizycznej i paleniu papierosów. Obserwowane zmiany stylu życia nie były zależne od wieku badanych. 76/

79 SESJA PLAKATOWA I P09 PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA W RAMACH OPIEKI PROFILAKTYCZNEJ NAD PRACOWNIKAMI - DZIAŁANIA W NARODOWYM PROGRAMIE ZDROWIA J. Walusiak-Skorupa, A. Marcinkiewicz, A. Lipińska-Ojrzanowska, W. Hanke Instytut Medycyny Pracy imienia prof. dra med. Jerzego Nofera, Łódź System ochrony zdrowia pracujących w Polsce obejmuje opieką niemal 12,5 mln osób, u których rocznie wykonuje się ponad 4,5 miliona badań do celów Kodeksu Pracy. Dlatego też system ten można wykorzystać do działań profilaktycznych nakierowanych na choroby cywilizacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia. Ocenia się, że u około 15% pracowników wykrywa się wcześniej nieuświadomione nowe przypadki lub nieskuteczną terapię nadciśnienia tętniczego. Celem głównym projektu jest wzmocnienie potencjału zdrowia osób pracujących poprzez implementację działań profilaktycznych w system ochrony zdrowia pracujących. Opracowano zalecenia do badania profilaktycznego nakierowanego na wczesne wykrywanie czynników ryzyka i chorób układu krążenia oraz materiały informacyjne i edukacyjne dla pracowników, pracodawców i służby medycyny pracy. Pilotażowo wdrożono działania profilaktyczne obejmujących ocenę czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych związanych z pracą oraz działania edukacyjne w wybranych zakładach pracy. U wszystkich pracowników wykonano oznaczenie lipidogramu oraz poziomu glukozy we krwi, badanie metodą kwestionariuszową oraz badanie fizykalne. U 68% badanych stwierdzono zaburzenia lipidowe, u 51% otyłość, 45% nie podejmowało żadnej aktywności fizycznej. Wszyscy pracownicy otrzymali zalecenia odnośnie dalszych działań prozdrowotnych. Powyższe działania są pierwszym etapem włączenia profilaktyki chorób układu krążenia w opiekę profilaktyczna nad pracownikami. 77/

80 SESJA PLAKATOWA I P10 OBIEKTY SPORTOWE JAKO OŚRODKI PROMOCJI ZDROWIA DOŚWIADCZENIA EUROPEJSKIEJ SIECI HEALTHY STADIA J. Ruszkowska, W. Drygas Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Idea wykorzystania obiektów sportowych jako ośrodków promocji zdrowia pojawiła się w Anglii na początku XXI wieku. Od 2007 realizowany jest Program Healthy Stadia finansowany przez UE, a od 2009r. istnieje Europejska Sieć Zdrowych Stadionów. Badanie własne przeprowadzone w 10 krajach europejskich pozwoliło zebrać informacje nt. polityki dotyczącej żywienia i żywności (w tym także alkoholu) oferowanej na terenie stadionów, propagowania aktywnego wypoczynku w społeczności lokalnej, działań antynikotynowych, dbałości o zdrowie psychiczne, troski o środowisko naturalne. Uzyskano wyniki z 88 europejskich stadionów sportowych, z czego 10 było obiektami polskimi (Ryc. 1.) Program, który od początku zyskał duże zainteresowanie klubów sportowych (m.in. Liverpool FC, AC Milan, Helsinki FC, FC Porto), dynamicznie się rozwija, najnowszym przedsięwzięciem jest Eurofit interwencja mająca na celu zmobilizowanie do aktywności fizycznej europejskich kibiców-mężczyzn w wieku lat. Mimo wielu prób idea programu nie zyskała poparcia ani polskiego Ministerstwa Zdrowia ani Ministerstwa Sportu, a rodzime stadiony rzadko angażują się w działania z zakresu promocji zdrowia w społeczności lokalnej. IX K 78/

81 SESJA PLAKATOWA I P11 CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB SERCOWO-NACZYNIOWYCH U PACJENTÓW PO LECZENIU INTERWENCYJNYM KOARKTACJI AORTY B. Róg 1, M. Okólska 1, K. Sałapa 2, M. Smaś-Suska 3, N. Dłużniewska 3, P. Podolec 3, L. Tomkiewicz-Pająk 3 1 Konsultacyjna Przychodnia Specjalistyczna Kardiologiczna i Kardiochirurgiczna, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II 2 Wydział Bioinformatyki i Telemedycyny UJ, Kraków 3 Klinika Chorób Serca i Naczyń, Instytut Kardiologii, UJ CM, Kraków CEL BADANIA Koarktacja aorty jest wrodzoną nieprawidłowością aorty piersiowej. Celem badania była ocena czynników ryzyka miażdżycy u pacjentów po operacji koartkacji aorty. METODYKA 58 chorych (36 kobiet, 22 mężczyzn) w wieku (±10.57 lat) porównano z 30 zdrowymi ochotnikami dobranymi pod względem wieku i płci. Analizowano ciśnienie tętnicze krwi, lipidogram, glukozę, markery zapalne, czynniki stylu życia. WYNIKI CoA (N=58) GK (N=30) P Wiek (lata) ± ± BMI (kg/m2) 24.67± ± SBP (mmhg) ± ±10.34 <0.001 DBP (mmhg) 74.95± ± Cholesterol całkowity (mmol/l) 4.33± ± LDL (mmol/l) 2.75± ± HDL (mmol/l) 1.37± ± TG (mmol/l) 0.97± ± Glukoza na czczo (mmol/l) 4.95± ± hscrp (mg/l) 1.03± ± Fibrynogen (g/l) 2.55± ±0.28 <0.001 COA- pacjenci po leczeniu interwencyjnym koarktacji aorty, GK- grupa kontrolna, SBP- skurczowe ciśnienie tętnicze, DBP- rozkurczowe ciśnienie tętnicze Po operacji koarktacji aorty częściej występuje nadciśnienie tętnicze (p<0.001) i hiperlipidemia (p=0.048), leczona statyną. Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w porównaniu z grupą kontrolną w zakresie nadwagi (29.3 vs 26.7% p=0.794), otyłości (12.1 vs 3.3% p=0.254), cukrzycy (5.2 vs 0% p=na), nikotynizmu (10.3 vs 10 % p=0.999), wywiadu rodzinnego (12.1 vs 3.3% p=0.256), aktywności fizycznej (22.4 vs 23.3% p=0.922), nieprawidłowej diety (25.9 vs 36.7% p=0.292).. WNIOSKI Koarktacja aorty wiąże się z wyższym ryzykiem sercowo-naczyniowym, wynikającym z nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii oraz podwyższonych markerów zapalnych. 79/

82 SESJA PLAKATOWA I P12 OCENA CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO U OSÓB Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ J. Słowik, M. Palka-Słowik, I. Maciejewska, M. Szostak-Trybuś, P. Paszek WSTĘP Choroby układu krążenia są najczęstsza przyczyną zgonów w Polsce. Nadciśnienie tętnicze zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych i rozpoznawane jest na podstawie trwałego podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi (140 mmhg/90 mmhg) w co najmniej dwóch różnych pomiarach. Głównym czynnikiem predysponującym do występowania nadciśnienia tętniczego jest nadmierna masa ciała (nadwaga, otyłość). Zredukowanie masy ciała prowadzi do spadku ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. CEL Głównym celem badań była ocena częstości występowania nadciśnienia tętniczego u osób z nadwagą lub otyłością. MATERIAŁ I METODYKA Analizie poddano grupę 80 pacjentów ze stwierdzoną nadwagą lub otyłością. Pomiar ciśnienia tętniczego wykonywany był czterokrotnie w celu potwierdzenia diagnozy. WYNIKI Nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 56% badanych. Znacząco większy odsetek badanych z nadciśnieniem tętniczym dotyczył grupy kobiet (67% badanych). Pacjenci z otyłością brzuszną wykazywali tendencję do zachorowania na nadciśnienie tętnicze dwukrotnie częściej niż pacjenci z otyłością pośladkowo-udową. Nadciśnienie tętnicze znacznie częściej odnotowywane było w grupie z otyłością II i III stopnia. U osób ze stwierdzoną otyłością II i III stopnia oraz nadciśnieniem tętniczym najczęściej odnotowanymi symptomami współistniejącymi były: obniżona tolerancję wysiłku, kołatanie serca, bezdech senny, senność, apatia. IX K WNIOSKI Wzrost wskaźnika BMI oraz WHR ściśle koreluje ze wzrostem wartości ciśnienia tętniczego krwi. 80/

83 SESJA PLAKATOWA II P13 TRENDY UMIERALNOŚCI Z POWODU CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA WŚRÓD OSÓB W WIEKU 65 LAT I WIĘ- CEJ W POLSCE PRZY UŻYCIU UTRACONYCH STANDARDOWYCH OCZEKIWANYCH LAT ŻYCIA, M. Burzyńska, M. Pikala, I. Maniecka-Bryła Uniwersytet Medyczny w Łodzi Zakład Epidemiologii i Biostatystyki WSTĘP Celem pracy była ocena trendów umieralności z powodu chorób układu krążenia w grupie osób starszych w Polsce przy użyciu utraconych standardowych oczekiwanych lat życia, w latach MATERIAŁ I METODY Materiał stanowiła baza danych składająca się z 2,148,871 kart zgonów mieszkańców Polski w wieku 65 lat i więcej, którzy zmarli w latach z powodu chorób układu krążenia. Utracone lata życia obliczono stosując wskaźniki SEYLLp (Standard Expected Years of Life Lost per living person). Analizę trendów przeprowadzono używając modeli joinpoint. Policzono współczynnik APC (Annual Percentage Change). WYNIKI Współczynnik SEYLLp (na 10,000) z powodu chorób układu krążenia w Polsce w grupie osób w wieku 65 lat i więcej zmniejszył się. Wśród mężczyzn z 4619,0 w 2000 roku do 3067,0 w 2014 roku (AAPC=-2,4%, p<0.05), zaś w grupie kobiet z 3038,0 do 2065,0 (AAPC=-2,5%, p<0,05). W 2014 roku największą liczbę utraconych lat życia wśród mężczyzn spowodowała choroba niedokrwienna serca (819,0), zaś wśród kobiet choroby tętnic, tętniczek i naczyń włosowatych (489,0). Niekorzystne trendy (w grupie mężczyzn, jak i kobiet) odnotowano dla niewydolności serca (AAPC odpowiednio 3,3% i 2,8%; p<0.05). WNIOSKI Mimo pozytywnej tendencji analizowanego zjawiska należy zwiększyć nacisk na problem zdrowia kardiologicznego osób starszych celem niwelowania nierówności w zdrowiu i niekorzystnych różnic w przeciętnym dalszym trwaniu życia. 81/

84 SESJA PLAKATOWA II P14 ZMIANY W UMIERALNOŚCI PRZEDWCZESNEJ Z POWODU CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA W POLSCE WEDŁUG PŁCI I MIEJSCA ZAMIESZKANIA A. Genowska 1, M. Polak 2, K. Szafraniec 2, A. Pająk 2 1 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2 Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków WPROWADZENIE Choroby układu krążenia (ChUK) nadal pozostają główną przyczyną umieralności w Polsce. Obciążenie zgonami z powodu ChUK w wieku produkcyjnym jest obecnie trzykrotnie wyższe w porównaniu do krajów EU-15. CEL PRACY Zbadanie zmian w umieralności przedwczesnej z powodu ChUK w Polsce według płci i miejsca zamieszkania. MATERIAŁ I METODA Informacje o umieralności z powodu ChUK ogółem (I00-I99) w 66 podregionach Polski w roku 2010 i 2014 pochodziły z Głównego Urzędu Statystycznego. Analizowano standaryzowane współczynniki umieralności przedwczesnej (SWUP) w wieku lat na 100 tysięcy ludności oraz zmianę SWUP pomiędzy 2014 a 2010 rokiem (iloraz współczynnika standaryzowanego IWS). WYNIKI Umieralność przedwczesna z powodu ChUK istotnie zmniejszyła się u mężczyzn (SWUP=211 w 2010 r. do SWUP=186 w 2014 r.), IWS=0.88, 95% PU ( ). Podobna zmiana wystąpiła u kobiet (SWUP=64 w 2010 r. do SWUP=58 w 2014 r.), IWS=0.91, 95% PU ( ). Korzystne zmiany były bardziej widoczne wśród mężczyzn, szczególnie w podregionach północno wschodniej Polski. Obserwowano również niepokojący wzrost SWUP u obydwu płci, nasilony w południowo zachodniej części kraju. IX K WNIOSKI Pomimo, że umieralność przedwczesna z powodu ChUK obniżyła się w większości podregionów, istnieją wyraźne różnice w tempie zmian według płci i miejsca zamieszkania. Wzrostowe trendy stanowią priorytet działań prewencyjnych i wymagają dalszych analiz. 82/

85 SESJA PLAKATOWA II P15 POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA A ZAPADALNOŚĆ NA CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA W 9-LETNIEJ OBSERWACJI POLSKIEJ KOHORTY HAPIEE M. Kozela, A. Besala, A. Pająk Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków Depresja i niskie poczucie kontroli zwiększają ryzyko zgonu z powodu CHUK. Mniej wiadomo, czy i w jakim stopniu brak PB może wpływać na zachorowalność na CHUK. Badaną grupę stanowiło 8833 mieszkańców Krakowa w wieku lat, wyjściowo nieobciążonych CHUK. PB oceniono skalą 5 pytań dotyczących bezpieczeństwa w okolicy zamieszkania w dzień, w nocy, możliwości uzyskiwania pomocy od sąsiadów oraz zaufania do ludzi. Badanych podzielono na 3 grupy (wysokie, umiarkowane i niskie PB) według wartości tercylowych wyniku pomiaru. Obserwację nowych zachorowań na zawał lub udar oraz zgonów z powodu CHUK prowadzono w okresie 9 lat. Związek pomiędzy PB a zapadalnością na CHUK oceniono z użyciem modelu proporcjonalnych hazardów Coxa, przy uwzględnieniu wpływu płci, wieku, wykształcenia, statusu zawodowego, stanu cywilnego oraz głównych czynników ryzyka CHUK. W czasie obserwacji (Me=9,08 lat) odnotowano 718 nowych przypadków CHUK. Po uwzględnieniu wpływu wieku, u osób z niskim PB ryzyko zachorowania na CHUK było o 24% wyższe w porównaniu do osób z wysokim PB (HR=1,24 95%CI=1,03-1,48). Dalsze uwzględnienie zmiennych społeczno-ekonomicznych i dodatkowo głównych czynników ryzyka CHUK, nie wpłynęło na wartości oszacowań, odpowiednio: HR=1,27 95%CI=1,06-1,52 i HR=1,25 95%CI=1,02-1,53. Nie wykazano istotnego statystycznie związku pomiędzy umiarkowanym PB a zachorowalnością na CHUK. Niskie PB jest predyktorem wyższego ryzyka zachorowania na CHUK, niezależnie od wpływu głównych czynników ryzyka CHUK. 83/

86 SESJA PLAKATOWA II P16 ZWIĄZEK MIĘDZY WARTOŚCIĄ ŁADUNKU GLIKEMICZNEGO DIET DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Z CZYNNIKAMI SOCJO-DEMOGRAFICZNYMI - WYNIKI BADANIA PURE POLSKA D. Różańska 1, A. Czekajło 1, K. Zatońska 2, A. Szuba 3, B. Regulska-Ilow 4 1 Zakład Dietetyki, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 2 Katedra i Zakład Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 3 Klinika Chorób Wewnętrznych, 4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Wrocław 4 Zakład Dietetyki, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wrocław WSTĘP Wysoki ładunek glikemiczny (ŁG) diety oraz niski status społeczno-ekonomiczny są czynnikami sprzyjającymi rozwojowi ChSN. CEL Ocena związku między wartością ŁG diet dorosłych mieszkańców woj. dolnośląskiego a wybranymi czynnikami socjo-demograficznymi. MATERIAŁ I METODY Grupę badaną stanowiło 749 mężczyzn i 1277 kobiet - uczestników polskiej części badania Prospective Urban and Rural Epidemiological Study (PURE). Z badanymi przeprowadzono wystandaryzowany wywiad żywieniowy FFQ. Na podstawie zebranych danych obliczono ŁG diety oraz ŁG/1000 kcal diety. WYNIKI Istotnie większą wartością ŁG charakteryzowały się diety mężczyzn niż kobiet (129,0 g; 95% CI 127,6-130,4 g vs 126,6 g; 95% CI 125,5-127,6 g) oraz diety mieszkańców wsi niż miasta (131,9 g; 95% CI 130,5-133,2 g vs 126,9 g; 95% CI 125,8-128,0 g). Wykazano istotny statystycznie trend zmniejszania się odsetka kobiet, mieszkańców miasta, osób z wykształceniem wyższym oraz byłych palaczy wraz ze zwiększaniem się kwartyli ŁG i ŁG/1000 kcal, a także istotny statystycznie trend zwiększania się odsetka osób w wieku <44r.ż., z wykształceniem podstawowym i zawodowym oraz osób będących w związku małżeńskim wraz ze zwiększaniem się kwartyli ŁG i ŁG/1000 kcal. IX K WNIOSKI Płeć męska, zamieszkanie na wsi, niższy poziom wykształcenia, a także wiek <44 r.ż. i bycie w związku małżeńskim było niekorzystnie związane z ŁG diety, dlatego osoby z tych grup powinny zwrócić uwagę na ograniczenie spożycia produktów o wysokim indeksie glikemicznym. 84/

87 SESJA PLAKATOWA II P17 WIEDZA O CZYNNIKACH RYZYKA CHORÓB SERCOWO-NACZYNIOWYCH (CHSN) W POPULACJI WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO WEDŁUG OCENY NA PODSTAWIE DWÓCH NIEZALEŻNYCH BADAŃ PRZEKROJOWYCH A. Waśniowska 1, G. Kopeć 2, K. Szafraniec 3, A. Pająk 3, P. Podolec 2 1 Oddział Szybkiej Diagnostyki, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków 2 Klinika Chorób Serca i Naczyń, UJ MC, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Kraków 3 Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków Celem analizy było porównanie wyników badania wiedzy o czynnikach ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (ChSN) uzyskanych na podstawie skryningu przy pomocy ankiety wysyłanej pocztą i skryningu w formie wywiadu bezpośredniego. Populacją badaną była populacja mężczyzn i kobiet w wieku lat, mieszkańców Województwa Małopolskiego. W ramach badania pocztowego (M-CAPRI) ankieta została wysłana do losowej próby 5000 osób. W ramach badania przy pomocy wywiadu bezpośredniego (WOBASZ II), badaną próbę stanowiły 832 osoby dobrane na drodze trójstopniowego losowania. METODY Do oceny wiedzy o czynnikach ryzyka w obu badaniach zastosowano ten sam standardowy kwestionariusz. Wyniki przedstawiono w postaci odsetków. Istotność różnic oceniono testem chi2. WYNIKI Do analizy zakwalifikowano dane uzyskane od 973 uczestników badania M-CAPRI oraz 333 uczestników badania WOBASZ II. U mężczyzn pojęcie czynnika ryzyka było znane z podobną częstością (WOBASZ II - 77% vs M-CAPRI - 71%), natomiast u kobiet pojęcie to było częściej znane przez uczestniczki badania M-CAPRI (73% vs 80%, p<0.05). Bez względu na płeć uczestnicy badania WOBASZ II częściej wymieniali jako czynniki ryzyka: hipercholesterolemię, nadużywanie alkoholu, nadciśnienie tętnicze i nieprawidłową dietę. Mężczyźni uczestnicy badania WOBASZ II częściej wymieniali palenie papierosów, a rzadziej niską aktywność fizyczną. WNIOSKI Sposób doboru próby oraz sposób wykonania badania miał istotny wpływ na ocenę wiedzy o czynnikach ryzyka. 85/

88 SESJA PLAKATOWA II P18 OCENA CZYNNIKÓW RYZYKA CHORÓB UKŁADU KRAŻENIA W POPULACJI MAŁYCH DZIECI POWIATU KUTNOWSKIEGO J. Zamojska, M. Gruca, P. Kędziora, J. Stańczyk Klinika Kardiologii i Reumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi W populacji dziecięcej rzadko mamy do czynienia z kliniczną manifestacją chorób układu sercowo-naczyniowego na podłożu miażdzycy. Jednak ich rozwój w populacji osób dorosłych, jest silnie skorelowany z obecnymi już w dzieciństwie czynnikami ryzyka wystąpienia zmian w układzie krążenia. Stąd konieczność profilaktyki tych chorób już u małych dzieci. W profilaktycznym badaniu przeprowadzonym w ramach projektu Żyjesz dla siebie i innych zadbaj o zdrowie poddano badaniu 101 dzieci (50 dziewczynek, 51 chłopców) w wieku wczesnodziecięcym i przedszkolnym z powiatu kutnowskiego województwa łódzkiego. W wykonanych badaniach laboratoryjnych obserwowano istotne odchylenia w zakresie lipidogramu. U 43 dzieci (42,57%) stwierdzano nieprawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego na czczo. Ponadto obserwowano również u 3 dzieci (2,97%) hipertriglicerydemię, a u 14 dzieci (13,86%) podwyższone stężenie frakcji LDL-cholesterolu. U 10 dzieci (9,9%) stwierdzano nadwagę, a u 13 dzieci (12,87 %) otyłość. Ponadto u 4 dzieci (3,96%) stwierdzano nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego, a u 12 badanych (11,88%) wartości ciśnienia tętniczego były graniczne (tj centyl dla płci i wzrostu). Uzyskane wyniki świadczą o występowaniu czynników ryzyka chorób układu krążenia w najmłodszej grupie wiekowej. Dzieci te powinny być pod szczególnym nadzorem pediatrów i lekarzy rodzinnych gdyż potencjalnie są zagrożone wystąpieniem incydentów naczyniowych we wczesnym okresie dojrzałości. IX K 86/

89 SESJA PLAKATOWA II P19 ROZPOWSZECHNIENIE KLASYCZNYCH CZYNNIKÓW RYZYKA CHORÓB SERCOWO-NACZYNIOWYCH W POPULACJI PACJENTÓW POZ W POLSCE. WYNIKI BADANIA LIPIDOGRAM2015 & LIPIDOGEN2015 J. Jóźwiak 1, M. Mastej 2, A. Windak 3, T. Tomasik 4, W. Lukas 1, Ł. Skowron 4, D. Nowak 5, M. Latos 6, A. Ślęzak 1, M. Banach 7 1 Instytut Nauk o Zdrowiu i Żywieniu, Politechnika Częstochowska, Częstochowa 2 Komitet Sterujący badania LIPIDOGRAM 3 Zakład Medycyny Rodzinnej, UJ CM, Kraków 4 Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 5 Miejski Szpital Zespolony, Częstochowa 6 NZOZ Promed, Mierzęcice 7 Zakład Nadciśnienia Tętniczego, Katedra Nefrologii i Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Medyczny, Łódź WSTĘP - Choroby sercowo-naczyniowe są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz efekty terapeutyczne, wynikające z farmakologicznego leczenia chorób kardio-metabolicznych są wciąż niewystarczające w odniesieniu do wytycznych w tym zakresie. CEL - Ogólnopolska przesiewowa ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego wśród dorosłych pacjentów pozostających w 2015/2016 roku pod opieką lekarzy POZ, połączona z laboratoryjną oceną zaburzeń lipidowych (stężenie TC, HDL, LDL, TG) i zaburzeń węglowodanowych (stężenie glukozy i HbA1c), oceną rozpowszechnienia nadwagi i otyłości, hipercholesterolemii rodzinnej, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów serca, udarów mózgu, migotania przedsionków, przewlekłych chorób nerek, palenia papierosów oraz stosowania odpowiedniej diety i umiarkowanej aktywności fizycznej, a także oceną sposobów i skuteczności leczenia dyslipidemii, nadciśnienia tętniczego oraz cukrzycy. MATERIAŁ - Pacjenci w wieku >18 r.ż., zgłaszający się z dowolnego powodu medycznego do 440 lekarzy-badaczy w Polsce w 2015/2016 roku, wyrażający pisemną zgodę na udział w badaniu i anonimowe wykorzystanie danych oraz zabezpieczonego materiału biologicznego do opracowań statystycznych i naukowych. METODY - Przesiewowa ocena rozpowszechnienia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego wśród pacjentów pozostających w 2015/2016 roku pod opieką lekarzy POZ, połączona z laboratoryjną oceną zaburzeń lipidowych i zaburzeń węglowodanowych. Badania laboratoryjne przeprowadzono w jednym ogólnopolskim Laboratorium Centralnym. Wyniki pomiarów antropometrycznych wraz z pomiarami ciśnienia tętniczego oraz wywiadem lekarskim nanoszono na oryginalne ankiety badawcze. Ankiety zostały uzupełnione danymi klinicznymi z historii chorób pacjentów włączanych do badania. Do oceny zaburzeń lipidowych, zaburzeń masy ciała, nadciśnienia tętniczego i zaburzeń węglowodanowych wykorzystano odpowiednio aktualne wytyczne ESC/EAS, WHO, PTNT i PTD. WYNIKI - Do badania włączono pacjentów. Kobiety stanowiły 63% badanych. Średni wiek osób włączonych do obserwacji wyniósł 56,3 lat. Mieszkańcy miast stanowili 51,2% badanych. Do badania włączono odpowiednio 12,6% osób z wykształceniem podstawowym, 29,5% z wykształceniem zawodowym, 35,9% z wykształceniem średnim oraz 22% z wykształceniem wyższym. Stężenie cholesterolu całkowitego > 190 mg/dl, podobnie jak stężenie LDL-cholesterolu > 115 mg/dl, z porównywalną częstością wśród kobiet i mężczyzn, stwierdzono u blisko 60% badanych. Stężenie triglicerydów > 150 mg/dl zaobserwowano u 34,1% badanych, częściej wśród mężczyzn niż kobiet (42,2% vs. 29,5%). W ocenie ciśnienia tętniczego, wartości SBP 140 mm/hg i/ lub DBP 90 mmhg odnotowano wśród 40,1% badanych, częściej w populacji mężczyzn (48,3% vs. 35,3%). BMI > 30 kg/m2 stwierdzono u 34,9 % osób włączonych do badania, częściej wśród mężczyzn (38,2% vs. 32,9%). Aktywni palacze stanowili 16,8% badanych. Palenie papierosów częściej deklarowali mężczyźni (19,9% vs 14,9%). Palenie w przeszłości odnotowano u 29,4% badanych. Stężenie glukozy 126 mg/dl zaobserwowano u 9,9% badanych, częściej w populacji męskiej (12,1% vs. 8,6%). Dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób sercowo-naczyniowych odnotowano u 34,1% badanych. Uprawianie regularnego wysiłku fizycznego deklarowało 40,3% osób włączonych do badania. Dietę według zaleceń lekarskich stosowało 71,2% pacjentów. Alkohol w ilościach umiarkowanych spożywało 65,6% badanych. WNIOSKI - Wśród aktywnych pacjentów korzystających z porad lekarskich w POZ w Polsce najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego pozostaje dyslipidemia, w dalszej kolejności nadciśnienie tętnicze, dalej otyłość, palenie papierosów i cukrzyca. Rozpowszechnienie hipercholesterolemii jest porównywalne dla obu płci. W populacji pacjentów POZ płci męskiej obserwuje się wyższą częstość występowania nadciśnienia tętniczego, otyłości, palenia papierosów i cukrzycy. 87/

90 SESJA PLAKATOWA II P20 CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA HIPERCHOLESTEROLEMII RODZINNEJ WŚRÓD PACJENTÓW HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA B. Bobrowska, R. Rajtar-Salwa, A. Dziewierz, A. Gębka, D. Dudek II Oddział Kliniczny Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie WPROWADZENIE Hipercholesterolemia rodzinna (FH) jest częstym jednogenowym zaburzeniem lipidowym, będącym przyczyną przedwczesnej choroby niedokrwiennej serca (CAD). Celem naszej pracy była ocena częstości występowania FH wśród pacjentów z rozpoznaną CAD. Rozpoznanie FH oparto na podstawie punktacji wg Dutch Lipid Clinic Network (DLCN). METODYKA Przeanalizowano dane dotyczące 1846 pacjentów hospitalizowanych w II O/K Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w latach Do dalszych analiz wybrano pacjentów z CAD, którzy uzyskali co najmniej 3 punkty w skali DLCN. Badaną grupę utworzyło 62 chorych. WYNIKI W badanej grupie dominowali mężczyźni (71%). Średni wiek pacjentów to 53 lata (±7), a średnia waga 86 kg (±18). Dodatni wywiad rodzinny w kierunku FH lub CAD stwierdzono u 25 osób (40%). Pacjenci z pewnym rozpoznaniem FH (>8 pkt.; grupa 1) stanowili 13% badanej populacji, z prawdopodobnym (6-8 pkt.; grupa 2) - 26%, natomiast z możliwym (3-5 pkt.; grupa 3) - 61%. Średnie wartości cholesterolu LDL wyniosły: w grupie 1-4,4 mmol/l (±0,8), w 2-3,6 mmol/l (±0,9), w 3-2,8 mmol/l (±1,1). Jedynie u jednej osoby stwierdzono występowanie kępek żółtych ścięgien, natomiast u nikogo nie zanotowano rąbka starczego rogówki. WNIOSKI Częstość występowania pewnego rozpoznania FH wśród pacjentów hospitalizowanych z powodu CAD wyniosła 1:231. Screening w kierunku FH ma znaczenie w identyfikacji pacjentów najwyższego ryzyka, którzy wymagają szczególnych działań prewencyjnych. IX K 88/

91 SESJA PLAKATOWA II P21 ZAWAŁ SERCA JAKO PIERWSZA MANIFESTACJA CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA RÓŻNICE DEMOGRAFICZNE, CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CZYNNIKÓW RYZYKA I CHARAKTERYSTYKA ANGIOGRAFICZNA NA PODSTAWIE BAZY ORPKI W POLSCE W LATACH A. Sławska 1, Z. Siudak 2, D. Dudek 2 1 G.V.M Carint, Ostrowiec Świętokrzyski 2 II Oddział Kliniczny Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie Instytut Kardiologii UJ CM, Kraków WSTĘP Jednym z pierwszych objawów choroby niedokrwiennej serca (CAD) może być zawał serca. Celem niniejszej pracy było porównanie charakterystyki wyjściowej, wywiadu chorobowego i obrazu angiograficznego pacjentów z zawałem serca jako pierwsza manifestacja CAD do chorych u których występowały wcześniej objawy CAD. METODYKA Do analizy włączono pacjentów z zawałem serca STEMI i NSTEMI leczonych PCI w Polsce w latach na podstawie Ogólnopolskiego Rejestru Procedur Kardiologii Inwazyjnej - ORPKI. WYNIK Zidentyfikowano pacjentów spełniających kryteria włączenia. Pacjenci z zawałem serca jako pierwszym objawem choroby niedokrwiennej serca stanowili 77% badanej grupy. WNIOSKI Pacjenci z zawałem serca jako pierwszą manifestacją CAD stanowili ponad ¾ wszystkich chorych. Grupa ta charakteryzowała się średnim niższym wiekiem, częściej były to kobiety i pacjenci palący papierosy. U pacjentów tych także istotnie częściej wybierano dostęp naczyniowy promieniowy i diagnozowano chorobę jednonaczyniową. Co ciekawe także czas od początku bólu do angiografii był średnio o ponad 2 godziny krótszy u pacjentów z pierwszą manifestacją CAD. 89/

92 SESJA PLAKATOWA II P22 CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA HIPERCHOLESTEROLEMII RODZINNEJ U PACJENTÓW HOSPITALIZOWA- NYCH W JEDNYM Z ŁÓDZKICH SZPITALI I ANALIZA ICH LECZENIA P. Gorzelak, A. Pawlik, O. Jabłonowska, P. Tęcza, L. S. Rekalde, J. Kovtsun, M. Broncel Klinika Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Hipercholesterolemia rodzinna(fh) jest jedną z lepiej poznanych chorób uwarunkowanych genetycznie. Jej częstość ocenia się na 1/200-1/500 w populacji ogólnej. Celem pracy było stworzenie bazy danych pacjentów(pts) z FH w jednym z łódzkich szpitali w celu zapewnienia odpowiedniej profilaktyki i leczenia chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowym celem była ocena skuteczności terapii hipolipemizującej w grupie pts. po zawale mięśnia sercowego. MATERIAŁ I METODY Analizowano bazę danych pts. kierowanych do Izby Przyjęć Chorób Wewnętrznych i Kardiologii jednego z Łódzkich Szpitali w latach , celem selekcji osób mogących chorować na FH. Osoby spełniające kryteria włączenia zapraszano na wizytę. Kryteria włączenia do badania: cholesterol LDL>190 mg/dl, wiek mężczyźni<55r.ż, kobiety<60r.ż, TG<250 mg/dl. Rozpoznanie opierało się na kryteriach Dutch Lipids Clinics Network(DLCN). WYNIKI Przeanalizowano pts. kryteria włączenia spełniło 75 chorych (37 mężczyzn, 38 kobiet, średni wiek: 46±10). Stosując kryteria DLCN odnotowaliśmy: 28 pts. z możliwym FH(LDL 205±16 mg/dl), 45 pts z prawdopodobnym FH(LDL 255±54mg/dl) 2 pts. z pewnym FH(LDL 282±19mg/dl). W badanej grupie 46 pts. przebyło zawał serca, 35 z nich nie było optymalnie leczonych statyną (LDL 125±37mg/dl, średnia dawka statyny 25±7mg). IX K Żaden z pacjentów w trakcie hospitalizacji nie został oceniony przy użyciu kwestionariusza DLCN mimo wysokiego poziomu cholesterolu LDL w młodym wieku, a zatem u pacjentów z 8>punktami nie rozpoznano FH. 90/

93 SESJA PLAKATOWA II P23 KONIEC EPIDEMII PALENIA TYTONIU - CZY TO MOŻLIWE, KIEDY I JAK? K. Przewoźniak Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Warszawa Obserwowany w ostatnich kilkudziesięciu latach postęp w ograniczaniu palenia tytoniu daje nadzieję na wyeliminowanie tego zjawiska z przestrzeni i życia publicznego, a także ze zwyczaju ludzkiego. Coraz więcej krajów podejmuje to wyzwanie i ogłasza, w konkretnej perspektywie czasowej, koniec epidemii palenia tytoniu. Jako pierwsza zrobiła to Nowa Zelandia, nieco później Finlandia, Australia i Turcja, a ostatnio także Polska i Rumumia. W innych krajach nie mówi się o tym publicznie, ale sukcesywnie nad tym pracuje. Jedni stawiają na rewolucyjne, radykalne rozwiązania, inni planują ewolucyjną zmianę postaw wobec tytoniu. W najnowszym wydaniu The Tobacco Atlas po raz pierwszy pokazano, jak wiele dzieli poszczególne kraje i regiony świata od końca tej epidemii. Na możliwą realizację tego celu wskazuje także Światowa Organizacja Zdrowia, proponując kryteria i wskaźniki do oceny tego zjawiska. Do niedawna powszechnie zakładano, że będzie to możliwe, kiedy w danym kraju, regionie lub globalnie wprowadzi się w życie zalecenia Ramowej Konwencji o Ograniczeniu Używania Tytoniu. Ostatnie, innowacyjne zmiany na rynku produktów tytoniowych i reakcja na nie zarówno palaczy i niepalących jak i części środowiska medycznego wskazują, że tobacco endgame może mieć zupełny inny charakter i nastąpić szybciej niż poprzednio zakładano. Stawia na to także przemysł tytoniowy, lokując miliardy dolarów w restrukturyzację rynku wyrobów tytoniowych i promocję zdrowych papierosów. 91/

94 SESJA PLAKATOWA II P24 CHARAKTERYSTYKA MŁODYCH CHORYCH Z ZAWAŁEM SERCA TYPU 1 B. Bobrowska, W. Zasada, R. Rajtar-Salwa, A. Gębka, D. Dudek II Oddział Kliniczny Kardiologii oraz Interwencji Sercowo-Naczyniowych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie WPROWADZENIE Przebyty zawał serca (MI) nierzadko prowadzi do rozwoju przewlekłej niewydolności serca, mając tym samym negatywny wpływ na jakość i długość życia. Celem naszej pracy było przedstawienie charakterystyki młodych chorych z rozpoznanym MI. METODYKA Zgromadzono dane dotyczące pacjentów hospitalizowanych z powodu MI typu 1-go w II O/K Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w latach Spośród tej grupy wybrano pacjentów w wieku do 40 r.ż. Badaną populację utworzyło 25 chorych. WYNIKI W badanej grupie dominowali mężczyźni (96%). Średni wiek pacjentów to 36 lat (±3), a średnia waga 92kg (±9). Najczęściej występującym rozpoznaniem było STEMI (88%), a tętnicą dozawałową gałąź międzykomorowa przednia (LAD, 60%). Częstość występowania poszczególnych czynników ryzyka zawału serca to: nikotynizm-60%; nadciśnienie tętnicze-56%; otyłość-45%; hipercholesterolemia-40%; dodatni wywiad rodzinny-28%; cukrzyca-8%; PChN-4%. Pacjenci z rozpoznaniem STEMI byli istotnie młodsi w porównaniu do pacjentów z rozpoznaniem NSTEMI (p=0.01). Wszyscy pacjenci z rozpoznaniem NSTEMI podawali przy przyjęciu dodatni wywiad rodzinny, natomiast w grupie STEMI jedynie 18% pacjentów (p=0.003). WNIOSKI Młodzi chorzy z zawałem serca to najczęściej mężczyźni z nadciśnieniem tętniczym palący papierosy. Typową prezentacją MI było u nich STEMI, a tętnicą dozawałową LAD. Kontrola modyfikowalnych czynników ryzyka zawału serca ma szczególne znaczenie w grupie pacjentów <40 r.ż. IX K 92/

95 SESJA PLAKATOWA II P25 PROFILAKTYKA PIERWOTNA CHORÓB UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO WŚRÓD MŁODYCH DOROSŁYCH D. Dyrcz, B. Przywara II Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii w Zabrzu, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu WSTĘP Główną przyczyną zachorowalności i przedwczesnej śmierci są choroby układu krążenia. Potencjalnie modyfikowane czynniki ryzyka, ekspozycja środowiska oraz czynniki genetyczne mogą predysponować do wystąpienia określonej jednostki chorobowej układu sercowo-naczyniowego. Procesy miażdżycowe oraz otyłość, to niektóre z czynników rozwijających się w młodym wieku i postępujących w miarę starzenia organizmu, zwiększając ryzyko zachorowania. CEL PRACY Analiza czynników sprzyjających zwiększeniu ryzyka wystąpienia chorób układ krążenia wśród młodych dorosłych oraz ich wiedza na temat profilaktyki pierwotnej. MATERIAŁ I METODY Analizie zostali poddani 906 respondenci, w tym 613 (67,66%) kobiet oraz 296 (32,34%) mężczyzn w wieku 19,47±2,59 lat. Badanie zostało przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując technikę ankiety. WYNIKI Nieprawidłowa masa ciała (BMI 25 kg/m2) była obecna u 12% osób badanych, istotnie częściej była obserwowana u mężczyzn (18,47% vs. 7,70%, p<0,05). Otyłość (BMI 30 kg/m2) istotnie częściej była obserwowana u osób obciążonych wywiadem rodzinnym (2,88% vs. 0,48%, p=0,0066) oraz u palących wyroby tytoniowe (5,65% vs. 1,28%, p=0,0009). Istotnie częściej obecność chorób serca w grupie badanej wykazywały osoby obciążone wywiadem rodzinnym (8,44% vs. 3,81%, p=0,0033). Wiedza młodzieży na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia kształtowała się na poziomie 84,86%. WNIOSKI Postawa antyzdrowotna, występująca u młodych dorosłych, może mieć wyraźne konsekwencje w późniejszym wieku. Wzorce zachowań zdrowotnych wśród młodzieży, które są przekazywane przez osoby z ich środowiska są związane z ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia. Młodzi dorośli są istotnie narażeni na wystąpienie w późniejszym wieku chorób układu krążenia. 93/

96 SESJA PLAKATOWA II P26 CZY WYŻSZY DOCHÓD MA KORZYSTNY WPŁYW NA PROFIL SERCOWO-NACZYNIOWYCH CZYNNIKÓW RYZYKA W POPULACJI OSÓB MŁODYCH (<40 ROKU ŻYCIA) P. Nadrowski 1, W. Wojakowski 1, M. Skrzypek 2, W. Drygas 3, A. Pająk 4, T. Zdrojewski 5, W. Bielecki 6, A. Tykarski 7, K. Kozakiewicz 1 1 III Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Zakład Statystyki, Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu 3 Klinika Chorób Wewnętrznych, 4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ, Wrocław 4 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie 5 Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Gdański Uniwersytet Medyczny 6 Uniwersytet Medyczny w Łodzi 7 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu WSTĘP - Badania epidemiologiczne pokazują obecność istotnych różnic w rozpowszechnieniu sercowo-naczyniowych czynników ryzyka między warstwami społecznymi różniącymi się statusem socjoekonomicznym, którego często stosowanym miernikiem jest dochód. Brakuje jednak danych dotyczących populacji osób młodych (<40 roku życia), u których działania edukacyjno-prewencyjne mają kluczowe znaczenie. CEL - Ocena związku między dochodem a profilem sercowo-naczyniowych czynników ryzyka w populacji osób młodych. METODYKA - Badaną grupę stanowili losowo wybrani mieszkańcy Polski w wiekuj lat. Stosując 3-stopniową stratyfikację wylosowano uczestników. Badana grupa liczyła 1377 osób. Zakres badania obejmował badanie ankietowe (dane demograficzne, palenie papierosów, wywiad chorobowy, dochód), pomiary ciśnienia tętniczego krwi i antropometryczne oraz pomiary laboratoryjne. Badanych przydzielono do trzech grup według dochodu (miesięczny dochód netto przypadający na jedną osobę w rodzinie): poniżej 1000zł, zł oraz powyżej 2001 zł W wymienionych grupach analizowano występowanie klasycznych czynników ryzyka miażdżycy. WNIOSEK - Najwyższy dochód jest związany z częstszym występowaniem hipercholesterolemii (w odniesieniu do cholesterolu całkowitego i LDL) w populacji osób młodych. Wyniki analizy dla pozostałych czynników ryzyka nie osiągnęły poziomu istotności statystycznej (p<0,05). WYNIKI/TABELA - Częstość występowania czynników ryzyka w grupach dochodu w populacji osób młodych. IX K DOCHÓD Cała grupa (%) Niski (a) Średni (b) Wysoki (c) P (a)vs(b)vs(c) Nadciśnienie tętnicze 81 (13,0%) 70 (13,8%) 35 (14,0%) 0,9 Byli palacze 103 (16,6%) 79 (15,5%) 36 (14,4%) 0,16 Aktualni palacze 197 (31,8%) 134 (26,4%) 67 (26,9%) 0,16 BMI 25 kg/m2 194 (31,3%) 149 (29,3%) 86 (34,5%) 0,61 BMI 30 kg/m2 78 (12,6%) 66 (13,0%) 34 (13,6%) 0,61 Otyłość brzuszna wg WHR 258 (41,6%) 188 (37,0%) 109 (43,8%) 0,13 Cukrzyca 12 (1,9%) 3 (0,6%) 3 (1,2%) 0,14 Hipercholesterolemia 273 (44.0%) 200 (39,3%) 126 (50,6%) 0,01 Hipertrójglicerydemia 118 (19,0%) 83 (16,3%) 54 (21,7%) 0,18 Podwyższony LDL-Cholesterol 228 (36,8%) 162 (31,9%) 112 (45,0%) 0,002 Obniżony HDL-Cholesterol 120 (19,3%) 81 (15,9%) 38 (15,2%) 0,2 94/

97 SESJA PLAKATOWA III P27 JAKOŚĆ DIETY, W TYM POZIOM SPOŻYCIA ANTYOKSYDANTÓW, U KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM Z POPULACJI POLSKIEJ A. Waśkiewicz 1, D. Szostak-Węgierek 2, M. Zujko 3, A. Pająk 4, K. Kozakiewicz 5, A. Niklas 6, M. Kwaśniewska 7, T. Zdrojewski 8, W. Drygas 7 1 Instytut Kardiologii, Warszawa 2 Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 3 Uniwersytet Medyczny, Białystok 4 Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 5 Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 6 Uniwersytet Medyczny, Poznań 7 Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź 8 Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk WSTĘP Racjonalne żywienie ma szczególne znaczenie u młodych kobiet gdyż zapobiega rozwojowi chorób dietozależnych, wpływa na procesy rozrodcze oraz zdrowie przyszłego dziecka. CEL Ocena jakości diety kobiet w wieku rozrodczym, całościowo przy wykorzystaniu indeksu jakości diety (HDI), jak i na poziomie wybranych składników odżywczych. METODYKA Z badania WOBASZ II, zrealizowanego w latach 2013/14 na losowej próbie populacji polskiej, wybrano grupę 1458 nieciężarnych kobiet w wieku lat. HDI wyliczono w oparciu o wielkość spożycia 7 składników (nasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol, białko, błonnik, warzywa i owoce oraz wolny cukier). WYNIKI Średni HDI wyniósł 3,3 punktów (7pkt- całkowicie prawidłowa dieta). Prozdrowotny sposób żywienia (5-7 pkt) dotyczył 14% kobiet, większość respondentek (61%) cechowała się niską jakością diety (0-3 punkty). Przeciętna dieta charakteryzowała się wysoką zawartością tłuszczów ogółem (35,6% energii) i nasyconych kwasów tłuszczowych (13,6%) i jednocześnie niską folianów (220 μg), wapnia (549 mg), magnezu (248 mg) i witaminy D (2,5 µg). Zawartości witamin A (942 µg), E (9,7 mg), C (88 mg), B1 (1,0 mg), B2 (1,3 mg), B6 (1,6 mg), B12 (2,8 µg) oraz żelaza (9,5 mg) były zbliżone do wartości zalecanych. Przeciętny potencjał antyoksydacyjny diety wyniósł 12,6 mmol/dzień a zawartość polifenoli 2023 mg/dzień. WNIOSKI Jakość żywienia Polek w wieku rozrodczym znacznie odbiegała od zaleceń, istotnych dla tej grupy wieku. 95/

98 SESJA PLAKATOWA III P28 WSPARCIE SPOŁECZNE W ASPEKCIE SZEROKO ROZUMIANEGO ZDROWIA JEDNOSTKI W ŚWIETLE BADAŃ POPULACYJNYCH WOBASZ I WOBASZ II K. Pawlak-Sobczak 1, A. Tykarski 2, A. Pająk 3, T. Zdrojewski 4, J. Piwoński 5, W. Bielecki 1, W. Drygas 5,7, E. Dziankowska-Zaborszczyk 6, M. Kwaśniewska 7, K. Kozakiewicz 8 1 Zakład Patologii Społecznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2 Klinika Hipertensjologii, Angiologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu 3 Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych Instytut Zdrowia Publicznego, UJ CM, Kraków 4 Zakład Prewencji i Dydaktyki, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 5 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie 6 Pracownia Epidemiologii i Biostatystyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 7 Zakład Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny, Łódź 8 III Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Choroba czy niepełnosprawność jest dla jednostki nierzadko bardzo traumatycznym przeżyciem i trudnym czasem związanym z bólem, cierpieniem czy barierami, jakie stawia własne ciało. W konsekwencji chory często doświadcza uczucia zwątpienia, depresji, niskiej samooceny. W przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej nie tylko ważna jest instrumentalna pomoc medyczna, ale również wsparcie emocjonalne. Wsparcie społeczne jest jednak istotne nie tylko w momencie pojawienia się choroby. Traktowane jest bowiem jako jeden z czynników, które mogą wpłynąć na pogorszenie się stanu zdrowia, ale także chroniących przed pojawieniem się schorzenia. W licznych badaniach udowodniono, iż osoby o niskim wsparciu społecznym, nie mogący liczyć na rodzinę, nie posiadający przyjaciół czy nie uczestniczący aktywnie w życiu społecznym, częściej zapadają na wiele chorób fizycznych i psychicznych (Leavy, 1983; Pommersbach, 1988). Relacjonowany fragment ogólnopolskich badań populacyjnych wskazuje, iż respondenci, którzy byli zadowoleni z relacji z najbliższą rodziną i przyjaciółmi wyżej oceniali swój stan zdrowia, rzadziej korzystali z porad specjalistów oraz byli hospitalizowani. Charakteryzowali się także lepszym samopoczuciem i optymistycznie patrzyli w przyszłość. Subiektywna ocena stanu zdrowia wpływała także na prozdrowotne zachowania. IX K 96/

99 SESJA PLAKATOWA III P29 OCENA CZYNNOŚCI SERCA U SPORTOWCÓW-AMATORÓW PODDANYCH WIELOKROTNIE POWTARZANEMU WYSIŁKOWI WYTRZYMAŁOŚCIOWEMU PODCZAS MARATOŃSKIEJ SZTAFETY PŁYWACKIEJ O DŁUGOŚCI 500 KM R. Gajda 1, S. Rybka 2, E. Rębowska 3, M. Kwaśniewska 3, W. Śmigielski 4, W. Drygas 5 1 Centrum Kardiologii Sportowej przy Centrum Medycznym Gajda-Med, Pułtusk 2 Oddział Chorób Wewnętrznych Szpitala w Śremie 3 Zakład Medycyny Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 4 Zakład Demografii i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego 5 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Instytut Kardiologii w Warszawie Znajomość adaptacji organizmu ludzkiego do wielokrotnie powtarzanego wysiłku wytrzymałościowego w pływaniu jest bardzo skromna. CEL Ocena wpływu ekstremalnego wysiłku pływackiego na czynność serca oraz wybrane wskaźniki antropometryczne, biochemiczne i hematologiczne. MATERIAŁ W sztafecie uczestniczyło 14 dobrze wytrenowanych pływaków-amatorów: 8 kobiet (16 43 lat) i 6 mężczyzn (13 67 lat). W ciągu 4 dni pokonano łącznie 500 km w rzece Warcie w odcinkach po 5 km. Każdy pływak przepłynął 7 odcinków w czasie min. Obiektywne trudności stwarzały: niska temp wody, silny wiatr, deszcz, nocna pora. HR w czasie wysiłku = śr. 143 (min 111- max 197 ). METODA Badanie ECHO serca wykonano 3-krotnie Cyfrowym Przenośnym Aparatem USG Color Doppler SonoScape S8 Exp (S8EXP/S9PRO): przed, na szczycie wysiłku i po 48 h. WYNIKI W badaniu ECHO nie obserwowano istotnych zmian świadczących o pogorszeniu funkcji serca zarówno na szczycie wysiłku jak i po 48 h. Zauważono jedynie pojedyncze wartości morfologiczne przekraczające normę, np. LVDd na szczycie wysiłku czy FAC RV w 2 dobie po nim u najstarszego sportowca oraz dość liczne zmiany czynnościowe w postaci wzrostu prędkości miokardialnych w badaniu TDI. WNIOSKI Długotrwały, powtarzany wielokrotnie wysiłek pływacki w rzece nie miał niekorzystnego wpływu na parametry pracy serca oceniane w badaniu ECHO w grupie dobrze przygotowanych do maratonu kobiet i mężczyzn uprawiających amatorsko pływanie. 97/

100 SESJA PLAKATOWA III P30 PORÓWNANIE FIZYKALNYCH METOD OCENY OTYŁOŚCI BRZUSZNEJ WŚRÓD PACJENTÓW Z CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA E. Sawicka 1, M. Paniczko 2, K. Ptaszyńska-Kopczyńska 1, M. Szpakowicz 2, M. Łapińska 2, T. Hryszko 3, M. Ciołkiewicz 4, J. Jamiołkowski 2, R. Motkowski 5, J. Bućko 6, A. Raczkowski 7, A. Szpakowicz 1, M. Kożuch 8, W. Musiał 1, K. Kamiński 1 1 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 2 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych 3 I Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii, Białystok 4 Klinika Rehabilitacji, Białystok 5 Klinika Pediatrii, Reumatologii, Immunologii i Chorób Metabolicznych Kości, Białystok 6 Oddział Kardiologii Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku 7 Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych, Białystok 8 Klinika Kardiologii Inwazyjnej UMB, Białystok Do oceny dystrybucji oraz rodzaju tkanki tłuszczowej u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (ChNS), oprócz pomiarów antropometrycznych, wykorzystuje się dokładniejsze techniki, tj impedancja bioelektryczna (InBody) i absorpcjometria rentgenowska (DXA). Celem pracy jest wyłonienie najbardziej adekwatnej metody oceny androidalnej tkanki tłuszczowej u chorych z ChNS. Analizie poddano 137 pacjentów, hospitalizowanych miesięcy wcześniej z powodu ostrego zespołu wieńcowego lub celem planowej angioplastyki wieńcowej. Dokonano pomiaru obwodu talii (OT), brzucha (OE) i bioder(ob). Obliczono wskaźnik WHR (OT/OB) i OE/OB. Odczytano także pomiary z InBody. Pomiary odniesiono do parametrów ocenianych w DXA (Tabela 1). Analiza krzywych ROC (punkt odcięcia tkanki androidalnej-mediana 3178g) wykazała istotnie wyższą zdolność predykcyjną OT vs WHR (AUC:0,91 vs 0,7), OE(InBody) vs WHR(InBody) (AUC:0,91 vs 0,84), OE vs OE/ OB (AUC:0,92 vs 0,76). Obwód talii i brzucha niezależnie od metody pomiaru bardziej adekwatnie niż WHR czy OE/OB, odzwierciedla androidalną dystrybucję tkanki tłuszczowej u pacjentów z ChNS. Pomiary metodą InBody dobrze odzwierciedlają ilość i dystrybucję tkanki tłuszczowej. IX K Parametr OT (cm) OE (cm) OE (InBody) (cm) WHR OE/OB WHR (InBody) Masa tkanki tłuszczowej (InBody; g) Obszar tłuszczu trzewnego (InBody; cm 2 ) R;p R;p R;p R;p R;p R;p R;p R;p BMI, kg/m 2 0,87;* 0,92;* 0,86;* 0,39;* 0,5;* 0,66;* 0,92;* 0,89;* Androidalna tkanka tłuszczowa, g Gynoidalna tkanka tłuszczowa, g Stosunek androidalna/ gynoidalna tkanka tłuszczowa Całkowita masa tkanki tłuszczowej, g Absorpcja rentgenowska (DXA) 0,87;* 0,88;* 0,87;* 0,47;* 0,56;* 0,73;* 0,86;* 0,87;* 0,61;* 0,79;* 0,72;* 0,02; 0,86 0,24; 0,005 0,58;* 0,87;* 0,82;* 0,46;* 0,29;* 0,35;* 0,67;* 0,55;* 0,35;* 0,17; 0,048 0,24; 0,006 0,81;* 0,91;* 0,87;* 0,27; 0,002 0,44;* 0,72;* 0,95;* 0,93;* Tabela 1. Korelacje pomiędzy pomiarami antropometrycznymi, danymi uzyskiwanymi metodą bioimpedancji InBody oraz absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA). R - współczynnik korelacji Spearmana; *-p < 0,001 98/

101 SESJA PLAKATOWA III P31 OCENA SPOŻYCIA MAGNEZU ORAZ CZĘSTOŚCI SPOŻYCIA PRODUKTÓW BĘDĄCYCH ŹRÓDŁEM MAGNEZU PRZEZ PACJENTÓW ZE ZDIAGNOZOWANYM NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM ORAZ CZŁONKÓW ICH RODZIN P. Wójcik-Kosicka 1, K. Stolarz-Skrzypek 1, A. Skrzek 1, D. Czarnecka 2 1 I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, UJ CM, Kraków 2 Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków CEL PRACY Ocena spożycia magnezu w diecie wśród pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz ich rodzin. METODYKA Do badania włączono pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i ich krewnych w wieku od 27 do 72 lat, mieszkańców Krakowa i Niepołomic. Przeprowadzono kwestionariusz częstości spożycia, ankietę wiedzy żywieniowej i stosowania suplementów magnezu oraz 3-dniowy wywiad żywieniowy. Dane poddano analizie w programie Dieta-Pro i obliczono średnie spożycie magnezu w diecie badanych osób. WYNIKI Wśród 60 badanych w średnim wieku 47+/-14 lat, nadciśnienie tętnicze rozpoznano u 68% osób. U 58% badanych stwierdzono niedostateczną podaż magnezu (średnio 343,26 mg/dobę). Podaż magnezu była porównywalna wśród osób z nadciśnieniem i prawidłowym ciśnieniem tętniczym (349,52 mg vs 329,77 mg, p=0,36). Większość badanych prezentuje niedostateczny (58%) lub niski (27%) poziom wiedzy żywieniowej na temat magnezu. Wykazano istotną statystycznie korelację między spożyciem wody wapniowo-magnezowej, a średnią ilością magnezu w diecie badanych (p=0,0004). Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym częściej stosują suplementy magnezu w porównaniu z osobami zdrowymi (54% vs 32%). WNIOSKI Dieta populacji polskiej jest ubogomagnezowa, a wiedza na temat znaczenia magnezu niedostateczna. Konieczna jest edukacja zwłaszcza osób z nadciśnieniem tętniczym o znaczeniu magnezu, skutkach jego niedoboru oraz możliwości uzupełniania tych niedoborów przy użyciu zbilansowanej diety. 99/

102 SESJA PLAKATOWA III P32 PROFIL SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W DIECIE BIEGACZY-AMATORÓW NA DIECIE WEGAŃSKIEJ W PORÓWNANIU DO BIEGACZY NA DIECIE MIESZANEJ D. Parol 1, D. Śliż 1, M. Wełnicki 1, J. Sobiecki 2, D. Dąbrowska 1, I. Michnowska 3, M. Pawłowska 1, A. Mamcarz 1 1 III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL WUM 2 Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa 3 Zakład Fizjologii Stosowanej Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN, Warszaw TŁO Ograniczenie części produktów odzwierzęcych, ze względu na obecność nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT) oraz włączenie znacznej ilości produktów roślinnych jest ważnym elementem profilaktyki chorób serca i naczyń (ChSiN). W konsekwencji osoby na dietach wegańskiej rzadziej doświadczają ChSN. CEL Porównanie profilu kwasów tłuszczowych pomiędzy biegaczami-amatorami na diecie wegańskiej a diecie mieszanej. METODY Badaną grupę stanowią biegacze-amatorzy na diecie wegańskiej (n=44) i tradycyjnej (n=54). Przy pomocy badań laboratoryjnych, pomiarów antropometrycznych i 4 dniowego bieżącego notowania określono u badanych profil spożycia kwasów tłuszczowych oraz wybrane czynniki ryzyka ChSN WYNIKI Biegacze na diecie wegańskiej spożywali mniej energii z tłuszczów (25,6 ± 9,8 vs 31,7 ± 6,6%), w tym ponad połowę mniej energii z NKT (5 ± 2 vs 12 ± 3; p=0,0006). Przełożyło się to na niższe stężenie cholesterolu całkowitego w tej grupie (151 vs 183 mg/dl; p=0,001). Również spożycie kwasu alfa-linolenowego (ALA) było wyższe w grupie wegan (1,3 ± 0,91 vs 0,83 ± 0,61%; p < 0,0001). Jednak spożycie długołańcuchowych kwasów omega 3 było śladowe w grupie wegańskiej, mediana wyniosła 0 i 156 mg (p < 0,0001). Również stosunek kwasów omega 3 do omega 6 był mniej korzystny w grupie wegan. IX K WNIOSKI W profilu spożycia kwasów tłuszczowych u biegaczy na diecie wegańskiej występują zarówno różnice na korzyść jak i niekorzyść względem biegaczy na diecie mieszanej. 100/

103 SESJA PLAKATOWA III P33 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I WITALNOŚĆ A ZDROWIE SUBIEKTYWNE POLSKICH 15-LATKÓW W KONTEKŚCIE MASY CIAŁA M. Stalmach 1, D. Zawadzka 1, J. Mazur 1, A. Oblacińska 1, A. Fijałkowska 2 1 Zakład ZDrowia Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2 Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa WSTĘP W okresie dojrzewania kształtują się zarówno zachowania służące zdrowiu, w tym duża aktywność fizyczna, jak i zachowania niekorzystne, sprzyjające powstawaniu nadwagi i otyłości. CEL Analiza poziomu aktywności fizycznej i witalności 15-latków oraz ocena zależności między aktywnością fizyczną i witalnością a zdrowiem subiektywnym w kontekście masy ciała. MATERIAŁY I METODY Ogólnopolskie badanie ankietowe przeprowadzono w roku szkolnym 2013/2014 r. Analizy objęły 601 uczniów w wieku 15 lat. Zastosowano standardowy międzynarodowy kwestionariusz. Analizy statystyczne obejmowały test chi-kwadrat, t-studenta dla prób niezależnych oraz wielowymiarowe modele regresji logistycznej. WYNIKI W badanej grupie kryterium MVPA=7 dni spełniło 16,8% gimnazjalistów. Wysoka witalność u chłopców istotnie wiązała się z aktywnością fizyczną. Stwierdzono istotny związek między poziomem aktywności fizycznej a dolegliwościami fizycznymi u dziewcząt oraz między poziomem witalności a zmiennymi dotyczącymi zdrowia w całej badanej grupie. Chłopcy z prawidłową masą ciała istotnie częściej niż ich rówieśnicy z nadwagą lub otyłością pozytywnie oceniali swoje zdrowie i wykazywali się wyższym poziomem witalności. WNIOSKI Wyższy poziom aktywności fizycznej i witalności, rozumianej jako wewnętrzna energia życiowa ma związek z wyższą oceną zdrowia subiektywnego badanych 15-latków 101/

104 SESJA PLAKATOWA III P34 ANALIZA WPŁYWU NARODOWOŚCI NA STYL ŻYCIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO COLLEGIUM MEDICUM (UJ CM) A. Skrzypek 1, M. Szeliga 1, P. Jagielski 2, A. Stalmach-Przygoda 1, B. Kowalska 1, M. Nowakowski 1 1 Zakład Dydaktyki Medycznej UJ CM, Łazarza 14 Kraków 2 Zakład Żywienia Człowieka Wydział Nauk o Zdrowiu, UJ CM, Kraków WSTĘP Środowisko, media i rówieśnicy wpływają na kształtowanie się nawyków związanych ze stylem życia, a w konsekwencji na występowanie chorób układu krążenia. U studentów UJ CM świadomość zagrożenia konsekwencjami niewłaściwego stylu życia jest duża. CEL Określenie wpływu narodowości na styl życia polskich i zagranicznych studentów UJ CM. METODY Badanie ankietowe przeprowadzone wśród studentów Wydziału Lekarskiego UJ CM ( r). WYNIKI Zanalizowano 209 ankiet. Obcokrajowców (n=88, 42,1%) reprezentowali studenci krajów Skandynawskich oraz nieliczni z Ameryki N. W grupie Polaków (21,08 ± 1,99 lat) kobiet było 58,7% (n=71), wśród zagranicznych (22,26± 2,27lat) 59,1% (n=52). 73,2% studentów stosuje się do zasad zdrowego stylu życia (67,2% Polaków i 81,4% obcokrajowców; p=0,0239). 24,9% studentów nie uprawia żadnego sportu a 34% min.3 x w tyg. Papierosów nie pali 78,5% Polaków i 89,8% obcokrajowców (p= 0,0240). Codziennie pali 4,1% Polaków i żaden obcokrajowiec. IX K Alkoholu nie pije 11,6% Polaków, a 6,7% obcokrajowców. 1x w tyg. lub rzadziej pije 35,5% Polaków a 19% upija się rzadziej niż 1x w tyg., obcokrajowcy odpowiednio 9% i 20,2%. 39,3% obcokrajowców upija się przynajmniej 1x w tyg. Codziennie pije alkohol w małych ilościach 0,8% Polaków i 2,2% obcokrajowców (p=0,000), szczególnie kobiety. WNIOSKI Studenci zagraniczni żyją bardziej aktywnie, piją więcej alkoholu. Polacy palą więcej papierosów. Zarówno narodowość, jak i płeć studentów UJ CM mają wpływ na ich styl życia. 102/

105 SESJA PLAKATOWA III P35 OCENA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY SPOŻYCIEM I SUPLEMENTACJĄ WITAMINY D A RYZYKIEM ZABURZEŃ METABOLICZNYCH S. Kamińska 1, M. Pikala 2, E. Dziankowska-Zaborszczyk 2, W. Bielecki 3, E. Rębowska 4, K. Kozakiewicz 5, W. Drygas 6,7, M. Kwaśniewska 7 1 Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2 Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 3 Zakład Patologii Społecznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi 4 Zakład Medycyny Zapobiegawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 5 III Katedra i Klinika Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 6 Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Warszawa 7 Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie wpływem witaminy D na ryzyko otyłości i innych zaburzeń metabolicznych. Pomimo powszechnie panującej opinii na temat prewencyjnych właściwości witaminy D w kontekście ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego, uzyskane dotychczas wyniki badań w różnych populacjach są niejednorodne. Celem niniejszej analizy jest ocena zależności między spożyciem i suplementacją witaminy D a występowaniem zaburzeń metabolicznych w reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkańców Polski. Badaniem objęto losową próbę dorosłych mieszkańców województwa łódzkiego, lubelskiego i dolnośląskiego w wieku 20 lat, uczestniczących w Wielośrodkowym Badaniu Stanu Zdrowia WOBASZ ( ) i WOBASZ II ( ). U wszystkich uczestników badania przeprowadzono dokładny wywiad, w tym 24-godzinny wywiad żywieniowy. Spożycie witaminy D oceniano na podstawie wywiadu żywieniowego oraz wywiadu dotyczącego przyjmowanych suplementów. Zaburzenia metaboliczne oceniano na podstawie pomiarów obwodu talii, ciśnienia tętniczego krwi, stężenia triglicerydów i cholesterolu HDL-C oraz glikemii na czczo. Uzyskane wstępne wyniki badań wskazują na istnienie negatywnej korelacji pomiędzy spożyciem witaminy D a wybranymi elementami zespołu metabolicznego, w szczególności u osób z podwyższonym wskaźnikiem masy ciała. 103/

106 SESJA PLAKATOWA III P36 ZACHOWANIA ZDROWOTNE A STAN ODŻYWIENIA PIELĘGNIAREK W WIEKU PRZED I POMENOPAUZALNYM PRACUJĄCYCH ZAWODOWO - WYNIKI WSTĘPNE A. Piskorz 1, J. Moszkowicz 2, A. Nowacka 1, R. Wolfshaut-Wolak 3, A. Gniadek 1 1 Wydział Nauk o Zdrowiu Zakład Zarządzania Pielęgniarstwem i Pielęgniarstwa Epidemiologicznego, UJ CM, Kraków 2 Studenckie Koło Naukowe Zakład Zarządzania Pielęgniarstwem i Pielęgniarstwa Epidemiologicznego Wydziała Nauk o Zdrowiu UJ CM, Kraków 3 Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych, UJ CM, Kraków WSTĘP Zachowania zdrowotne są jednym z najważniejszych czynników determinujących stan zdrowia człowieka. CEL Celem pracy była ocena związku między rodzajem zachowań zdrowotnych a stanem odżywienia pielęgniarek aktywnych zawodowo. MATERIAŁ I METODA Badaniami objęto grupę 92 pielęgniarek w wieku lat, zatrudnionych w podmiotach leczniczych na terenie Małopolski. Dane socjodemograficzne oceniono na podstawie standardowego kwestionariusza, zmierzono wzrost, masę ciała, obwód pasa i bioder, określono wskaźnik BMI i WHR. Do oceny zachowań zdrowotnych użyto Inwentarza Zachowań Zdrowotnych Z. Juczyńskiego. Menopauzę oceniono skalą oceny objawów menopauzy (MRS). WYNIKI Ogólny wskaźnik zachowań zdrowotnych badanych pielęgniarek oceniono na poziomie 79,53-5 sten -wynik przeciętny w stosunku do grupy normalizacyjnej. Stwierdzono istotnie wyższą wartość wskaźnika BMI oraz obwodu pasa u pielęgniarek po menopauzie (BMI 27,75; SD=3,21, OT= 89,02; SD= 11,95) w porównaniu z pielęgniarkami przed menopauzą (BMI 24,52; SD=4,80, OT=79,43; SD= 11,41), p=0,001. Nie zaobserwowano istotnych różnic między nasileniem zachowań zdrowotnych, a wartościami wskaźnika BMI i OT w grupie badanych pielęgniarek. IX K WNIOSKI Badane pielęgniarki prezentowały zachowania zdrowotne na poziomie podobnym do populacji ogólnej. Istotny wpływ na stan odżywienia badanych kobiet miała wpływ przebyta menopauza. 104/

107 SESJA PLAKATOWA III P37 DYLEMATY POSTĘPOWANIA PREWENCYJNEGO WOBEC KIEROWCÓW I PRACOWNIKÓW Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI M. Marcinkiewicz, W. Hanke, J. Walusiak-Skorupa Instytut Medycyny Pracy imienia prof. dra med. Jerzego Nofera Wybrane choroby układu krążenia, jeśli na ich rozwój, przebieg lub rokowanie mogło mieć wpływ środowisko pracy lub sposób jej wykonywania, mogą zostać uznane za choroby związane z pracą. W przypadku ich udowodnienia pracownik uzyskuje możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z ich tytułu. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom związanym z pracą oraz systematycznie analizować ich przyczyny. Medyczne działania profilaktyczne polegają na kwalifikacji lekarskiej określającej istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania określonych czynności zawodowych oraz na działalności doradczej ukierunkowanej na ograniczanie wpływu szkodliwości zawodowych. Prewencja w głównej mierze spoczywa na służbie medycyny pracy, jednakże - aby była w pełni skuteczna - wymagane jest współdziałanie z lekarzami prowadzącymi leczenie pacjenta (POZ i kardiologami). Przykład liberalizacji przepisów orzeczniczych wobec kierowców z ciężką hipoglikemią uzmysławia potrzebę określenia również kardiologicznych granic stanu zdrowia ze względu na bezpieczeństwo publiczne (np. ICD). W tym celu konieczne będzie określenie standardów postępowania medycznego oraz zasad komunikacji pomiędzy lekarzami, a także z instytucjami zewnętrznymi (np. wydziałami komunikacji). 105/

108 SESJA PLAKATOWA III P38 GUZ PŁUCA WNIKAJĄCY DO LEWEGO PRZEDSIONKA U PACJENTA Z NAPADOWYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW D. Stettner-Leonkiewicz, A. Tomaszewski, A. Głowniak, A. Wysokiński Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie Mężczyzna lat 66, wieloletni palacz papierosów, z przewlekłą niewydolnością serca NYHA II, w trakcie terapii przeciwkrzepliwej (Xarelto), został przyjęty do szpitala z powodu napadowego migotania przedsionków o nieznanym czasie trwania, w celu umiarowienia kardiowersją elektryczną, po wykonaniu badania echokardiograficznego przezprzełykowego. Z wywiadu wiadomo było iż ok. 1 miesiąc temu miał krótkotrwały epizod krwioplucia i jest w trakcie diagnostyki torakochirurgicznej. W badaniu echokardiograficznym przezprzełykowym (TEE) stwierdzono na prawo od serca dużą masę tkankową o wymiarach 7,8 x 3, 8 cm wnikającą do prawej dolnej żyły płucnej nieomal ją zamykając. Prawa dolna żyła płucna miała szerokość 1,5 cm z pozostawieniem w centralnej części bardzo wąskiego otworu o średnicy 2,5 mm. Przypadek ten zasługuje na uwagę gdyż pokazuje skuteczność leczenia rivaroxabanem u pacjenta z migotaniem przedsionków i najprawdopodobniej zaawansowanym procesem nowotworowym. Ponadto TEE pozwala na rozpoznanie niezwykle rzadkiego szerzenia się procesu chorobowego, który przenika przez ścianę żyły płucnej i dostaje się do lewego przedsionka. Jest to tym bardziej cenne, że w badaniu CT płuc stwierdzono tylko obecność guza bez szczegółów dotyczących serca. Złą wiadomością dla chorego może być to, że inwazja nowotworu do serca dyskwalifikuje go do leczenia operacyjnego. Obecnie trwa czekanie na wynik histopatologiczny, istnieje duża szansa, że nowotworem tym jest gruczolakorak. IX K 106/

109 SESJA PLAKATOWA III P39 CZYNNIKI RYZYKA CHORÓB SERCOWO-NACZYNIOWYCH U PACJENTÓW Z DWUPŁATKOWĄ ZASTAWKĄ AORTY M. Okólska 1, B. Róg 1, K. Sałapa 2, L. Tomkiewicz-Pająk 3 1 Konsultacyjna Przychodnia Specjalistyczna Kardiologiczna i Kardiochirurgiczna, Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II 2 Wydział Bioinformatyki i Telemedycyny UJ, Kraków 3 Klinika Chorób Serca i Naczyń, Instytut Kardiologii, UJ CM, Kraków CEL BADANIA Ocena czynników ryzyka miażdżycy u pacjentów z dwupłatkową zastawką aorty (BAV) w porównaniu z grupą kontrolną dobraną pod względem wieku i płci. METODYKA 30 chorych z BAV porównano z 30 zdrowymi ochotnikami. Oceniano ciśnienie tętnicze, lipidogram, glikemię, markery zapalne i czynniki stylu życia. WYNIKI BAV (N=30) GK (N=30) P Wiek (lata) 27.00± ±9, BMI (kg/m2) 22.97± ± SBP (mmhg) ± ± DBP (mmhg) 74.07± ± Cholesterol całkowity (mmol/l) 4.57 ±1, ± LDL (mmol/l) 2.86±1, ± HDL (mmol/l) 1.42±0, ± TG (mmol/l) 0.93±0, ± Glukoza na czczo (mmol/l) 4.95± ± hscrp (mg/l) 1.29± ± Fibrynogen (g/l) 2.38±0, ± BAV- pacjenci z dwupłatkową zastawką aorty, GK- grupa kontrolna, SBP- skurczowe ciśnienie tętnicze, DBP- rozkurczowe ciśnienie tętnicze Nie wykazano statystycznie istotnych różnic między grupami w występowaniu nadwagi (23,33 vs 26,66%; p=0,766), niskiej aktywności fizycznej (26,6 vs 23,33%; p=0,766) oraz nałogu palenia tytoniu (13,3 vs 10%, p=0,612). W grupie BAV nie występowało nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, tachykardia, narażenie na stres, nadużywanie alkoholu oraz wywiad rodzinny chorób sercowo-naczyniowych. WNIOSKI Pacjenci z BAV mają wyższy poziom glukozy i fibrynogenu i dlatego wymagają systematycznej kontroli kardiologicznej w celu redukcji czynników ryzyka miażdżycy. 107/

110 SESJA PLAKATOWA III P40 BIOMARKERY W OCENIE RYZYKA SERCOWO-NACZYNIOWEGO U OSÓB DIALIZOWANYCH B. Franczyk 1, A. Gluba-Brzózka 2, J. Rysz 1 1 Department of Nephrology, Hypertension and Family Medicine, Medical University of Lodz, Lodz, Poland 2 Department of Nephrology, Hypertension and Family Medicine, WAM Teaching Hospital, Lodz, Poland WSTĘP Wszystkie stadia przewlekłej choroby nerek (PChN) są związane ze zwiększonym ryzykiem miażdżycy i choróbsercowo-naczyniowych oraz śmiertelności z ich powodu. Zlicznych badań wynika, że u pacjentów dializowanych obserwuje się podwyższone poziomy kopeptyny, czynnika różnicowania wzrostu 15 (GDF-15) i białka wiążącego kwasy tłuszczowe serca (h-fabp). MATERIAŁY I METODY Niniejsze badanie obejmowało 50 pacjentów (19 kobiet, 31 mężczyzn) przewlekle hemodializowanych. Stężenie markerów: kopeptyny, GDF-15, h-fabp, troponiny i kinazy kreatynowejw surowicy (CKMB) badano przy użyciu testów ELISA. Analizowano również rozkład procentowy 10 subfrakcji lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL) i 7 subfrakcji lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) przy użyciu systemu Lipoprint (Quantimetrix Corp.). WYNIKI W niniejszym badaniu zaobserwowano wyższy poziom kopeptyny, niższy udział procentowy subfrakcji HDL4 i większy udział procentowy subfrakcji małych cząstek HDL u hemodializowanych pacjentów z cukrzycą w porównaniu z pacjentami bez cukrzycy. U pacjentów, u których stężenie GDF-15 było powyżej 3 kwartyla (Q3) odnotowano również znacznie niższy udział procentowy cholesterolu HDL5 w porównaniu osobami z GFD-15 Q3. Ponadto, procentowy udział subfrakcji cholesterolu HDL5 był istotnie niższy u pacjentów z h-fabp> Q3, a udział subfrakcji HDL o średniej wielkości był znacznie niższy u pacjentów hemodializowanych (HD) z h-fabp> 75 percentyla. IX K WNIOSKI Fakt, że podwyższony poziom jednego biomarkera korelował z wyższymi wartościami innych biomarkerów może sugerować, że ich stężenie zależy od ciężkości choroby. Uzyskane wyniki wskazują również, że pomiar kopeptyny może być pomocne w diagnozowaniu problemów sercowo-naczyniowych u pacjentów dializowanych. 108/

111 SESJA PLAKATOWA IV P41 NAWODNIENIE A PARAMETRY HEMODYNAMICZNE W OCENIE NIEINWAZYJNEJ U PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA M. Szpakowicz 1, E. Sawicka 2, M. Łapińska 1, K. Ptaszyńska-Kopczyńska 2, M. Paniczko 1, T. Hryszko 3, M. Ciołkiewicz 4, M. Zalewska 1, J. Jamiołkowski 1, R. Motkowski 5, J. Bućko 6, A. Raczkowski 7, A. Szpakowicz 1, S. Pogorzelski 8, S. Dobrzycki 8, K. Kamiński 1 1 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych 2 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 3 I Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii, Białystok 4 Klinika Rehabilitacji, Białystok 5 Klinika Pediatrii, Reumatologii, Immunologii i Chorób Metabolicznych Kości, Białystok 6 Oddział Kardiologii Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku 7 Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych, Białystok 8 Klinika Kardiologii Inwazyjnej UMB, Białystok WSTĘP Nawodnienie jest jednym z kluczowych parametrów oceny stanu klinicznego pacjenta, wpływającym na dalszą terapię i rokowanie. Jest to szczególnie ważne u chorych z wywiadem chorób układu sercowo-naczyniowego, z uwagi na stosowanie leczenie i wpływ zaburzeń w gospodarce płynami na parametry hemodynamiczne. CELEM PRACY jest analiza związku zawartości wody w poszczególnych przestrzeniach wodnych oceniana metodą bioimpedancji z parametrami hemodynamicznymi, u osób z przewlekłą stabilną chorobą niedokrwienną serca. MATERIAŁY I METODY Analiza objęła 138 pacjentów w wieku 64,48 ± 8,33 lat, z wywiadem przebytej przed miesiącami hospitalizacji z powodu OZW lub planowej angioplastyki wieńcowej. W zależności od stosunku całkowitej zawartości wody w organizmie do masy ciała, badaną populację podzielono na dwie grupy. WNIOSKI Osoby w starszym wieku, płci żeńskiej, otyłe, z niższymi wartościami ciśnienia tętniczego w próbie ortostatycznej, wykazują niższą zawartości wody w organizmie. Ponadto obserwowano związek niższego nawodnienia z wyższą częstością rytmu serca, co sugeruje potencjalnie niekorzystny wpływ obniżonego nawodnienia na parametry hemodynamiczne organizmu. WYNIKI Tabela 1. Charakterystyka grup. 109/

112 Całkowita zawartość wody 0,51 l/kg (n=70) Całkowita zawartość wody >0,51 l/kg (n=68) P value Charakterystyka kliniczna Wiek, lata 66,87 ± 7,64 62,01 ± 8,35 <0,001 Płeć żeńska, %, (n) 45,71% (32) 8,82% (6) <0,001 Wskaźnik masy ciała, kg/m2 33,41 ± 5,20 27,25 ± 3,26 <0,001 Tętno 70,32 ± 10,99 63,99 ± 9,60 <0,001 Ciśnienie rozkurczowe mmhg 81,35 ± 10,53 86,52 ± 9,85 0,004 Końcowe produkty glikacji, AGE 2,53 ± 0,47 2,24 ± 0,48 0,001 Próba ortostatyczna Ciśnienie rozkurczowe mierzone w pozycji leżącej, mmhg 77,18 ± 8,74 81,19 ± 9,19 0,037 Ciśnienie rozkurczowe mierzone w 1 minucie, mmhg 75,41 ± 10,54 81,20 ± 9,31 0,006 Ciśnienie rozkurczowe mierzone w 3 minucie, mmhg 80,21 ± 10,39 85,04 ± 9,93 0,025 Ciśnienie rozkurczowe mierzone w 5 minucie, mmhg 79,79 ± 9,41 85,07 ± 9,93 0,01 Tętno w pozycji leżącej 69,52 ± 10,21 61,79 ± 9,53 <0,001 Tętno w 1 minucie 77,22 ± 11,36 70,04 ± 12,49 0,007 Tętno w 3 minucie 74,76 ± 12,77 68,57 ± 10,72 0,015 Tętno w 5 minucie 75,70 ± 12,76 68,85 ± 11,18 0,009 Pomiary antropometryczne Obwód talii, cm 104,78 ± 12,69 94,46 ± 9,84 <0,001 Obwód bioder, cm 108,79 ± 9,08 99,29 ± 5,86 <0,001 Analiza składu ciała IX K Woda wewnątrzkomórkowa / m.c 0,27 ± 0,02 0,34 ± 0,02 <0,001 Woda zewnątrzkomórkowa / m.c 0,17 ± 0,02 0,21 ± 0,01 <0,001 ICON Czynność serca 73,92 ± 12,69 65,29 ± 9,93 <0,001 Indeks kurczliwości 30,89 ± 12,63 38,69 ± 11,89 0,001 Zawartość płynu w klatce piersiowej 17,37 ± 3,60 19,72 ± 3,35 <0,001 Objętość wyrzutowa, ml 60,55 ± 11,62 65,57 ± 11,25 0,026 Różnice pomiędzy grupami wszystkich przedstawionych pomiarów są istotne - p<0,05 110/

113 SESJA PLAKATOWA IV P42 ZWIĄZEK POMIĘDZY PARAMETRAMI CIŚNIENIA TĘTNICZEGO ORAZ OBJĘTOŚCIĄ LEWEGO PRZEDSIONKA W KONTEKŚCIE WSKAŹNIKA MASY LEWEJ KOMORY M. Rojek 1,2, M. Rajzer 1, W. Wojciechowska 1, J. Gąsowski 3, T. Pizoń 1, D. Czarnecka 1 1 I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, UJ CM, Kraków 2 Wydział Medyczny, Uniwersytet Techniczny, Drezno, Niemcy 3 Klinika Chorób Wewnętrznych i Geriatrii, UJ CM, Kraków WSTĘP Wydolność fizyczna zależy od funkcji układu krążenia i profilu hemodynamicznego, na który istotny wpływ ma leczenie hipotensyjne (LH). CEL PRACY Ocena powiązania wydolności fizycznej z wybranymi parametrami hemodynamicznymi u chorych z nadciśnieniem tętniczym (NT) oraz ich zmiany w efekcie LH. METODY U 139 chorych z NT oceniono: dystans 6-minutowego marszu (6-MWT_d), parametry hemodynamiczne uzyskane za pomocą echokardiografii, kardiografii impedancyjnej i tonometrii aplanacyjnej, jak również ich zmianę pod wpływem 12-miesięcznego LH. WYNIKI Zaobserwowano korelacje 6-MWT_d z płcią (p<0,01), wiekiem(p<0,01), całkowitą podatnością tętniczą (p<0,01), wskaźnikiem wzmocnienia (p<0,01) oraz ciśnienia napełniania lewej komory (E/e ; p<0,01). Badani z najkrótszym 6-MWT_d (dolny kwartyl<530m) charakteryzowali się niższym rzutem serca i wyższą sztywnością naczyniową oraz byli starsi od tych z najdłuższym 6-MWT_d (górny kwartyl>650m). Po roku LH obserwowano istotne wydłużenie 6-MWT_d (592 vs 613m, p=0,030), w tym najwyraźniejszą poprawę w grupie z dolnego kwartyla (63,4m). Nie wykazano istotnych statystycznie korelacji zmiany 6-MWT_d ze zmianami parametrów hemodynamicznych, a jedynie trend w kierunku korelacji przyrostu 6-MWT_d z redukcją E/e oraz przyrostem rzutu serca. WNIOSKI Obniżona wydolność fizyczna wiąże się z większą sztywnością naczyniową oraz mniejszym rzutem serca i ulega poprawie w efekcie LH. Może to być związane z poprawą funkcji mięśnia sercowego. 111/

114 SESJA PLAKATOWA IV P43 WPŁYW SKŁADU CIAŁA NA WYRÓWNANIE GOSPODARKI WĘGLOWODANOWEJ PACJENTÓW Z CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA J. Jamiołkowski 1, M. Zalewska 1, P. Sowa 1, M. Łapińska 1, M. Szpakowicz 1, M. Ciołkiewicz 2, I. Kowalska 3, K. Kamiński 4,1 1 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych 2 Klinika Rehabilitacji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 3 Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 4 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku CEL - Celem pracy jest ocena związku składu ciała z wyrównaniem gospodarki węglowodanowej pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. METODOLOGIA - Badanie przeprowadzono wśród 169 pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Badanie składu ciała przeprowadzono przy użyciu DXA, a wyrównanie gospodarki węglowodanowej oceniano za pomocą stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c powyżej 6,5%). Osobno analizowano pacjentów z cukrzycą i bez rozpoznanej cukrzycy. Korelacje pomiędzy stężeniem hemoglobiny glikowanej a parametrami składu ciała z badania DXA opisywano za pomocą współczynników korelacji nieparametrycznej Spearmana. Do oceny wartości prognostycznej poszczególnych zmiennych użyto analizy krzywych ROC. WYNIKI - Wartość predykcyjna wybranych parametrów w prognozowaniu przekroczenia stężenia HbA1c powyżej 6,5% - analiza krzywych ROC. Zmienna AUC p Bez cukrzycy Punkt odcięcia AUC p Cukrzyca Punkt odcięcia Czułość Swoistość Czułość Swoistość glikemia na czczo 0,786 0,002 >101,50 100,0% 55,7% 0,881 0,000 >134,50 80,0% 91,2% talia 0,553 0,662 >94,25 100,0% 37,1% 0,661 0,029 >106,25 56,0% 82,4% BMI 0,508 0,922 >28,6 100,0% 39,2% 0,683 0,010 >31,35 68,0% 67,6% IX K DXA_avg_percent_fat 0,656 0,005 >0,33 100,0% 56,7% 0,629 0,080 >0,33 80,0% 41,2% DXA_avg_tissue_thickness 0,518 0,871 >10,27 100,0% 29,9% 0,691 0,006 >11,27 56,0% 79,4% DXA_total_bone_mass 0,732 0,000 <2612,12 100,0% 59,8% 0,642 0,065 <2648,80 52,0% 85,3% DXA_total_fat_mass 0,552 0,619 >26273,71 100,0% 39,2% 0,658 0,030 >30310,69 68,0% 67,6% DXA_total_lean_mass 0,711 0,000 <49140,39 100,0% 61,9% 0,535 0,660 <54663,51 56,0% 67,6% DXA_total_bmd 0,795 0,000 <1,08 100,0% 76,3% 0,585 0,267 <1,23 68,0% 52,9% DXA_android_bone_mass 0,698 0,009 <47,39 100,0% 56,7% 0,582 0,283 <61,46 84,0% 38,2% DXA_android_fat_mass 0,613 0,291 >2619,58 100,0% 36,1% 0,649 0,041 >4132,87 52,0% 79,4% DXA_android_lean_mass 0,665 0,048 <3768,05 100,0% 50,5% 0,521 0,785 >4198,66 48,0% 64,7% DXA_gynoid_bone_mass 0,598 0,189 <316,20 100,0% 42,3% 0,654 0,036 <289,29 56,0% 76,5% DXA_gynoid_fat_mass 0,541 0,684 >3377,94 100,0% 38,1% 0,607 0,155 >4967,64 32,0% 88,2% DXA_gynoid_lean_mass 0,693 0,002 <7344,88 100,0% 57,7% 0,504 0,964 <7684,84 36,0% 73,5% WNIOSEK - U osób chorych na cukrzycę gorsze wyrównanie gospodarki węglowodanowej związane jest przede wszystkim z otyłością - spośród parametrów składu ciała głównym predyktorem jest wyższa całkowita masa tkanki tłuszczowej. Natomiast u osób zdrowych zagrożenie cukrzycą związane jest z niższą całkowitą masą mięśniową i niższą całkowitą gęstością mineralną kości, świadczące pośrednio o mniejszej aktywności fizycznej. 112/

115 SESJA PLAKATOWA IV P44 STEŻENIE CHEMERYNY W SUROWICY PACJENTÓW Z CHOROBĄ WIENCOWĄ M. Negrusz-Kawecka, T. Bańkowski Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Tkanka tłuszczowa i wydzielane przez nią białka odgrywają dużą rolę w patogenezie miażdżycy tętnic i choroby wieńcowej (CAD). Chemeryna jest stosunkowo nowo odkrytą adipokiną. CEL BADANIA Określenie związku między stężeniem chemeryny a przebiegiem klinicznym i rokowaniem pacjentów z CAD. MATERIAŁ I METODY 150 chorych w średnim wieku 64,7±9,7 podzielonych na 4 grupy: 1-pacjenci ze stabilna dławica piersiowa (n=40), 2-chorzy z NSTEMI (n=40), 3- pacjenci ze STEMI (n=40), 4- pacjenci bez CAD (n=30). WYNIKI Stężenie chemeryny nie zależało od rozpoznania CAD (p= 0,28). Nie stwierdzono związku między jej stężeniem a nasileniem zmian miażdżycowych tętnic wieńcowych. Nie stwierdzono korelacji między stężeniem chemeryny a ilością zwężonych tętnic wieńcowych (p=0,36). Najwyższa wartość diagnostyczna chemeryna miała dla rozpoznania zawału okołoproceduralnego (PMI) i zaostrzenia objawów dławicowych w półrocznej obserwacji. Chemeryna była niezależnym czynnikiem predykcyjnym złożonego punktu końcowego wewnątrzszpitalnego (p=0,02). Pacjenci z PMI i kolejnymi PCI mieli wyższe stężenia tego białka (p=0,03 i p=0,007). WNIOSKI 1. Stężenie chemeryny w surowicy pacjentów nie zależy od obecności CAD, nie koreluje z nasileniem zmian miażdżycowych, liczba zwężonych tętnic wieńcowych ani skala TIMI. 2. Stężenie chemeryny ma wysoką wartość diagnostyczną dla PMI. 3. Stężenie chemeryny jest pomocne wyselekcjonowaniu pacjentów z większym ryzykiem zaostrzenia objawów dławicowych. 113/

116 SESJA PLAKATOWA IV P45 WPŁYW ZAPALENIA PRZYZĘBIA NA MARKERY STANU ZAPALNEGO WŚRÓD PACJENTÓW Z ZAWAŁEM MIĘŚNIA SERCA A. Wojtkowska 1, A. Surtel 2, K. Kędzierski 2, M. Nastaj 2, J. Wysokińska-Miszczuk 2, A. Wysokiński 1 1 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2 Katedra i Zakład Peridontologii, Lublin Choroby przyzębia to powszechnie występujące schorzenie jamy ustnej. Przypuszcza się, że bakterie wywołujące zapalnie przyzębia, w wyniku uruchomienia kaskady cytokinowo-zapalnej, mogą spowodować dysfunkcję śródbłonka i tym samym zapoczątkować powstanie miażdżycy oraz destabilizację istniejącej blaszki miażdżycowej. W badaniu wzięło udział 71 pacjentów (śr. wieku 54 lata) hospitalizowanych z powodu zawału serca. W surowicy badano poziom markerów stanu zapalnego (CRP, WBC, OB, fibrynogen). Chorzy poddani byli badaniu peridontologicznemu, w którym określono poziom higieny jamy ustnej, aktywność i nasilenie stanu zapalnego, poprzez pomiar krwawienia przy sondowaniu- BI [%], głębokości kieszonek przyzębnych- PD [mm], liczby kieszonek przyzębnych 4 mm -PD 4 mm i utraty przyczepu łącznotkankowego- CAL [mm]. Przy zastosowaniu testu Spearmana, wykazano pozytywną korelacje pomiędzy wartościami BI [%] a poziomem fibrynogenu (p-0,006), PD [mm] a CRP (p-0,01) i WBC (p-0,02), PD 4 mm [l] a CRP (p-0,04) i WBC (p-0,02), także pomiędzy PD 4 mm [%] i WBC (p-0,01), oraz CAL [mm] a CRP (p-0,02). Dodatnia korelacja istniała również pomiędzy liczbą zębów a OB (p-0,01). Ponadto wśród mężczyzn wykazano korelację pomiędzy CRP a wartościami API [%] (p-0,02) oraz BI [%] (p-0,04). Na podstawie uzyskanych danych wykazano, że nasilenie zapalenia przyzębia wpływa na podwyższenie markerów stanu zapalnego. Tym samym może przyczynić się do powstania i destabilizacji blaszki miażdżycowej. IX K 114/

117 SESJA PLAKATOWA IV P46 ZWIĄZEK PARAMETRÓW KONSTYTUCJONALNYCH Z RYZYKIEM WYSTĄPIENIA URAZÓW W PRZEBIEGU HIPOTONII ORTOSTATYCZNEJ U PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NIEDOKRWIENNĄ SERCA M. Łapińska 1, E. Sawicka 2, M. Szpakowicz 1, B. Sosnowski 8, K. Ptaszyńska-Kopczyńska 2, M. Paniczko 1, T. Hryszko 3, M. Ciołkiewicz 4, J. Jamiołkowski 1, P. Sowa 1, R. Motkowski 5, J. Bućko 6, A. Raczkowski 7, A. Szpakowicz 1, S. Dobrzycki 8, J. Bychowski 6, K. Kamiński 1 1 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych 2 Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku 3 I Klinika Nefrologii z Oddziałem Transplantacji i Pododdziałem Dializoterapii, Białystok 4 Klinika Rehabilitacji, Białystok 5 Klinika Pediatrii, Reumatologii, Immunologii i Chorób Metabolicznych Kości, Białystok 6 Oddział Kardiologii Wojewódzki Szpital Zespolony im. J. Śniadeckiego w Białymstoku 7 Centrum Bioinformatyki i Analizy Danych, Białystok 8 Klinika Kardiologii Inwazyjnej UMB, Białystok WSTĘP Z wiekiem wskutek nieprawidłowego stylu życia i zmian gospodarki hormonalnej wzrasta ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego i nieprawidłowej mineralizacji kośćca. Przekłada się to na zwiększone ryzyko urazów wynikających z ortostatycznych spadków ciśnienia tętniczego(rr) oraz obniżonej mineralizacji kośćca. CEL Badanie ma na celu zwrócenie uwagi na pacjentów z przewlekłą stabilną chorobą niedokrwienną serca narażonych na ryzyko wystąpienia urazów związanych z hipotonią ortostatyczną w związku z obniżoną gęstością kości. MATERIAŁY I METODY Analiza objęła 110 pacjentów w wieku 65,1±7,9 lat po hospitalizacji z powodu OZW lub planowej angioplastyki wieńcowej. Osoby te zostały poddane próbie ortostatycznej oraz pomiarze gęstości kości. W oparciu o wykazane parametry wyłoniono podgrupy: 1-z obniżoną gęstością tkanki kostnej oraz spadkiem RR, oraz 2-bez spadku RR oraz prawidłową gęstością kości. WNIOSKI Osoby niższe, z mniejszą ilością tkanki tłuszczowej, a także odwadniane niezależnie od wartości spoczynkowych ciśnienia tętniczego, są potencjalnie bardziej narażone na ryzyko złamań wynikających z ortostatycznych spadków ciśnienia tętniczego oraz obniżonej gęstości kości. 115/

118 Gr 1 (n=23) Gr 2 (n=16) P value Zawartość mineralna kości Wiek, lata 68,9 ± 7,12 62,3 ± 8,17 0,01 Płeć żeńska, %, (n) 61% (14) 6% (1) 0,03 Wzrost, cm 161 ± 8,84 169,7 ± 8,7 0,003 Masa ciała, kg 71,28 ± 14,18 88,27 ± 15,6 0,001 Wskaźnik masy ciała, kg/m2 27,4 ± 4,52 30,73 ± 5,84 0,05 Pomiary antropometryczne Obwód bioder, cm 99,63 ± 8,29 103,81 ± 10,28 0,16 Obwód talii, cm 90,72 ± 14,35 101,28 ± 12,37 0,02 WHR 0,91 ± 0,1 0,98 ± 0,09 0,037 Analiza składu ciała metodą bioimpedancji Woda wewnątrzkomórkowa, 1 21,13 ± 4,22 27,71 ± 4,67 0,0002 Woda zewnątrzkomórkowa, 1 13,45 ± 2,45 17,22 ± 2,27 0,0002 Całkowita objętość wody w organiźmie, 1 34,57 ± 6,64 44,93 ± 7,38 0,0002 Substancje mineralne, g 3,22 ± 0,54 4,07 ± 0,65 0,0003 Wartość ciśnień w spoczynku Ciśnienie skurczowe 136,71 ± 13,26 138,09 ± 18,11 0,8 Ciśnienie rozkurczowe 80,48 ± 6,45 85,44 ± 11,04 0,09 Badanie gęstości kostnej (DEXA) Androidalna tkanka tłuszczowa, g 2126,90 ± 1149, ,79 ± 1020,79 0,004 Stosunek tkanka tłuszczowa androidalna / gynoidalna, g IX K 0,67 ± 0,32 0,88 ± 0,17 0,02 Masa całkowitej tkanki tłuszczowej, g 22457,40 ± 8017, ,34 ± 7850,27 0, /

119 SESJA PLAKATOWA IV P47 STEŻENIE OMENTYNY W SUROWICY PACJENTÓW Z CHOROBĄ WIEŃCOWĄ T. Bańkowski, B. Karolko, M. Negrusz-Kawecka Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Tkanka tłuszczowa i wydzielane przez nią białka odgrywają dużą rolę w patogenezie miażdżycy tętnic i choroby wieńcowej (CAD). Omentyna jest stosunkowo nowo odkrytą adipokiną. CEL BADANIA Określenie związku między stężeniem omentyny a przebiegiem klinicznym i rokowaniem pacjentów z CAD. MATERIAŁ I METODY 150 chorych w średnim wieku 64,7±9,7 podzielonych na 4 grupy: 1-pacjenci ze stabilną dławicą piersiową (n=40), 2-chorzy z NSTEMI (n=40), 3-pacjenci ze STEMI (n=40), 4- pacjenci bez CAD(n=30). WYNIKI Stwierdzono ujemną korelację stężenia omentyny z nasileniem miażdżycy tętnic wieńcowych (R=-0,21; p=0,01). Nie stwierdzono różnicy w stężeniu omentyny w zależności od postaci CAD. Stężenie tego białka nie różniło się istotnie u pacjentów z chorobą jedno-, dwu- i trój-naczyniową, ale analiza dyskryminacyjna wykazała, że ten parametr stanowi składową kanonicznych funkcji klasyfikacyjnych z wysoką poprawnością dyskryminacji zdarzeń (75%).Omentyna miała wysoką wartość diagnostyczną dla rozpoznawania CAD (stężenie<466,5 ng/ml; AUC=0,65), OZW (stężenie 421,1 ng/ml; AUC=0,62) i STEMI (stężenie 414,5 ng/ ml; AUC=0,64). WNIOSKI 1. Stężenie omentyny jest niższe u chorych z bardziej zaawansowaną CAD. Stężenie tego białka nie różni się w zależności od liczby zwężonych tętnic wieńcowych, ale pomaga w klasyfikacji do grup chorych z chorobą jedno naczynia jedno-, dwu- i trójnaczyniową. 2. Stężenie omentyny jest pomocne w przewidywaniu wystąpienia złożonego punktu końcowego wewnątrzszpitalnego. 117/

120 SESJA PLAKATOWA IV P48 STEŻENIE WASPINY W SUROWICY PACJENTÓW Z CHOROBĄ WIENCOWĄ T. Bańkowski, M. Negrusz-Kawecka, B. Karolko Katedra i Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Tkanka tłuszczowa i wydzielane przez nią białka odgrywają dużą rolę w patogenezie miażdżycy tętnic i choroby wieńcowej (CAD). Waspina jest stosunkowo nowo odkrytą adipokiną. CEL BADANIA Określenie związku między stężeniem waspiny a przebiegiem klinicznym i rokowaniem pacjentów z CAD. MATERIAŁ I METODY 150 chorych w średnim wieku 64,7±9,7 podzielonych na 4 grupy: 1-pacjenci ze stabilną dławicą piersiową (n=40), 2-chorzy z NSTEMI (n=40), 3-pacjenci ze STEMI (n=40), 4-pacjenci bez CAD(n=30). WYNIKI Stężenie waspiny było istotnie niższe u chorych z CAD (p=0,03), ale nie zależało od postaci CAD. Nie stwierdzono różnicy w stężeniu waspiny w zależności od ilości zwężonych tętnic wieńcowych (p=0,41). Stwierdzono ujemną korelację między stężeniem waspiny a skalą Gensini Score i Mod Gensini Score. Najwyższą wartość diagnostyczną waspina miała dla okołoproceduralnego zawału serca (PMI), złożonego punktu końcowego wewnątrz- i pozaszpitalnego. WNIOSKI 1. Stężenie waspiny jest niższe u pacjentów z CAD. 2. Stężenie waspiny nie różni się w zależności od liczby istotnie zwężonych tętnic wieńcowych u pacjentów. 3. Stężenie waspina ma wysoką wartość diagnostyczną do określania powikłań wewnątrzszpitalnych u pacjentów z CAD, takich jak PMI i złożony wewnątrzszpitalny punkt końcowy. IX K 118/

121 SESJA PLAKATOWA IV P49 PREWENCJA ZESPOŁU KRUCHOŚCI W CHOROBACH UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO I. Uchmanowicz 1, M. Lisiak 2, M. Wleklik 2 1 Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego 2 Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Niegdyś koncepcja Zespołu Kruchości (ang. Frailty Syndrome, FS) była uważana wyłącznie za problem geriatryczny. Dziś stała się kluczowym wyzwaniem dla wielu specjalności medycznych, w tym dla kardiologicznych zespołów multidyscyplinarnych. Według doniesień naukowych FS występuje nawet u 50% pacjentów z chorobami układu sercowo naczyniowego. Zespół kruchości jest częścią kontinuum - występującą na drodze pomiędzy pełnym zdrowiem i niezależnością, a zwiększeniem zapotrzebowania na świadczenia medyczne i/lub zwiększeniem zależności od innych. Wśród niepożądanych konsekwencji zdrowotnych FS wymienia się: zaburzenia funkcji poznawczych, zwiększone ryzyko upadków i niepełnosprawności, wzrost chorobowości, instytucjonalizacje, pogorszenie rokowania, obniżenie jakości życia. W ocenie odległej pacjentów kardiologicznych wytyczne postępowania klinicznego rekomendują monitorowanie kruchości, jak i poszukiwanie odwracalnych przyczyn, pogarszających jego wskaźniki. Działania prewencyjne powinny być ukierunkowane nie tylko na przesiewową identyfikację FS ale także na systematyczne wdrażanie interwencji klinicznych, które redukowałyby występowanie tzw. adverse outcome tego zespołu. Do działań prewencyjnych należy zaliczyć m.in.: ukierunkowaną edukację, interwencje żywieniowe, monitorowanie przestrzegania zaleceń terapeutycznych, zapobieganie upadkom, zwiększanie aktywności fizycznej, aktywacje społeczną, czy też działania poprawiające funkcje poznawcze pacjentów. 119/

122 SESJA PLAKATOWA IV P50 TRZEPOTANIE PRZEDSIONKÓW U KOBIETY ZE ŚLUZAKIEM LEWEGO PRZEDSIONKA, UBYTKIEM PRZEGRODY MIĘDZYPRZEDSIONKOWEJ TYPU SINUS VENOSUS, CHOROBĄ WIEŃCOWĄ ORAZ SARKOIDOZĄ M. Falkiewicz, A. Styczeń, K. Widenka, A. Tomaszewski, A. Wysokiński Oddział Kardiologii Uniwersytet Medyczny, Lublin Przypadek 64-letniej kobiety z przetrwałym trzepotaniem przedsionków oraz zaostrzeniem niewydolności krążenia do klasy NYHA III. W TTE i TEE zobrazowano uszypułowany guz w przedsionku lewym, związany z przegrodą międzyprzedsionkową oraz ASD typu górnego sinus venosus, z przeciekiem lewo-prawym, współistniejący z nieprawidłowym spływem RUPV do SVC. KT potwierdziła rozpoznane w echo patologie, ponadto wykazała zwężenia prawej tętnicy wieńcowej oraz limfadenopatię śródpiersia. W badaniu hemodynamicznym rozpoznano prekapilarne nadciśnienie płucne, z niepodwyższonym naczyniowym oporem płucnym oraz istotnym hemodynamicznie przeciekiem lewo-prawym. W koronarografii stwierdzono zamkniętą w ujściu prawą tętnicę wieńcową. W toku dalszej diagnostyki u pacjentki rozpoznano również sarkoidozę oraz zakażenie dolnych dróg oddechowych o etiologii Psedomonas aureginosa. U chorej przeprowadzono złożony zabieg kardiochirurgiczny: pomostowanie aortalno-wieńcowe (Ao-RCA), resekcję guza lewego przedsionka, zamknięcie ASD wraz z korekcją częściowego nieprawidłowego spływu żył płucnych oraz plastykę zastawki mitralnej i trójdzielnej. W Badanie histopatologicznym potwierdzono rozpoznanie śluzaka. IX K 120/

123 SESJA PLAKATOWA IV P51 CAŁKOWITE ZAMKNIĘCIE PNIA LEWEJ TĘTNICY WIEŃCOWEJ U 46 LETNIEGO PACJENTA A. Sałacki 1,2,3, A. Haratym-Zwolak 2, A. Witkowski 2, A. Wysokiński 3 1 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym UM w Lublinie 2 NZOZ Centrum Kardiologii Chełm, Chełm 3 Katedra i Klinika Kardiologii UM w Lublinie Pacjent lat 46, dotychczas bez wywiadu chorób układu krążenia, otyły, wieloletni palacz tytoniu, nie przyjmujący na stałe żadnych leków został przyjęty z SOR do Centrum Kardiologii z powodu zawału serca ściany przedniej celem diagnostyki i leczenia inwazyjnego. W wywiadzie dolegliwości dławicowe nawracały od tygodnia, najsilniej wyrażone w dniu przyjęcia. W badaniu przedmiotowym obecne były cechy zastoju w krążeniu małym. Zapis elektrokardiograficzny ujawnił uniesienie odcinka ST w odprowadzeniach I, avl, V2-V6, obniżenie odcinka ST w odprowadzeniach II, III, avf. W wykonanej w trybie pilnym koronarografii stwierdzono proksymalne zamknięcie pnia lewej tętnicy wieńcowej. Jednoczasowo po przeprowadzeniu prowadnika i odessaniu skrzeplin, poczynając od ostium pnia w kierunku gałęzi międzykomorowej przedniej implantowano stent antyproliferacyjny. Rozwidlenie pnia poszerzono techniką kissing balloons. Uzyskano przepływ TIMI 3. W trakcie dalszej pacjent prezentował cechy niewydolności serca NYHA III/IV z frakcją wyrzutową poniżej 20% oraz nakładającą się infekcją dróg oddechowych. Ostatecznie w 19-dobie hospitalizacji pacjenta w stanie stabilnym, dobrym wypisano do domu. 121/

124 SESJA PLAKATOWA IV P52 PACJENCI PO PRZEBYTYM ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO U LEKARZA POZ R. Braczkowski 1, B. Braczkowska 2 1 Zakład Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2 Katedra Epidemiologii SUM Rozwój kardiologii interwencyjnej w Polsce pozwolił zredukować liczbę zgonów w efekcie zawału mięśnia sercowego. Jednak w ciągu roku po przebytym zawale co szósty uratowany umiera. Przyczyn tej sytuacji dopatruje się w braku ciągłości opieki kardiologicznej i niewykształceniu nawyków prozdrowotnych. Planowane zmiany związane z opieką skoordynowana i opieką skonsolidowaną miałyby ograniczyć tego typu sytuacje. Celem pracy było zebranie informacji od lekarzy POZ o leczeniu przez nich pacjentów którzy przebyli w ciągu ostatnich 5 lat zawał mięśnia sercowego. W badaniu uczestniczyło 60 lekarzy z Katowic, Bytomia, oraz Powiatu Częstochowskiego. WYNIKI Badanie wskazali, że około 60% pacjentów po zawale trafia wcześniej do lekarza POZ niż do kardiologa. Najczęstszym powodem pierwszej wizyty u lekarza POZ była konieczność odebrania skierowania do poradni kardiologicznej. Ponad 50% otrzymało z wypisem skierowanie do ośrodka rehabilitacji. 80% było ponownie hospitalizowanych z powodów które można powiązać przebytym zawałem mięśnia sercowego. Pojedyncze osoby korzystały z usług telemedycznych. Wskazano, że 95% badanych otrzymało przy wypisie informacje dotyczące odpowiednich zachowań. WNIOSKI 1. Wyniki ankiety ukazały dość zróżnicowany obraz opieki pozawałowej, nie zawsze mogący wzbudzać zachwyt, ale też nie zawsze aż tak zły jak bywa niekiedy przedstawiany. 2. Jednym z problemów była konieczność zgłoszenia się po skierowanie do poradni kardiologicznej. IX K 122/

125 SESJA PLAKATOWA IV P53 WIEDZA I ZACHOWANIA PROZDROWOTNE PACJENTÓW W ROK PO HOSPITALIZACJI Z POWODU CHOROBY NIEDOKRWIENNEJ SERCA P. Styrc 1, P. Jankowski 1, P. Kozieł 1, R. Wolfshaut-Wolak 2, A. Pająk 2, D. Czarnecka 1 1 I Klinika Kardiologii i Elektroterapii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Instytut Kardiologii, UJ CM, Kraków 2 Katedra Epidemiologii i Badań Populacyjnych, Instytut Zdrowia Publicznego, UJ CM, Kraków CEL Ocena nawyków żywieniowych, stylu życia i zachowań prozdrowotnych pacjentów w rok po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca. METODY W badaniu udział wzięło 316 osób (średnia wieku 67±8 lat, 215 mężczyzn oraz 101 kobiet) hospitalizowanych z powodu ostrego zespołu wieńcowego lub w celu rewaskularyzacji mięśnia sercowego w krakowskich klinikach i oddziałach kardiologicznych. Badanie realizowano w 6-18 miesięcy po hospitalizacji. Oceniano wiedzę, zachowania prozdrowotne oraz kontrolę wybranych czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca. WYNIKI Wśród 316 uczestników badania 75% osób zadeklarowało wprowadzenie zmian w diecie w okresie poszpitalnym. Zwiększył się odsetek osób spożywających codziennie warzywa i owoce z 73% przed do 82% po incydencie (p<0.01), a zmniejszył osób wybierających tłuste mięsa z 31% przed do 9% po (p<0.001). 70% osób jako podstawową technikę obróbki żywności zadeklarowało gotowanie, a 62% osób regularne stosowało się do zaleceń dietetycznych Zmniejszył się odsetek deklarujących używanie soli kuchennej z 65% przed hospitalizacją do 36% w okresie poszpitalnym (p<0.001). Tylko 13% palaczy podjęło próbę rzucenia palenia. Jedynie 15% pacjentów miało wskaźnik masy ciała <25 kg/m2, a obwód pasa zaledwie u 7% kobiet i 30% mężczyzn jest w normie. Tylko 13% badanych deklarowało regularną aktywność fizyczną, a 48% nie zwiększyło aktywności fizycznej od momentu hospitalizacji i nie planowało tego w najbliższym czasie. WNIOSKI Pacjenci po hospitalizacji z powodu choroby niedokrwiennej serca w niewystarczającym stopniu zmieniają styl życia. Konieczna jest poprawa skuteczności edukacji w zakresie diety, aktywności fizycznej oraz palenia tytoniu. 123/

126 SESJA PLAKATOWA IV P54 HAMOWANIE EKSPRESJI INOS, ENOS I FOSFORYLOWANEJ-ENOS PRZY UŻYCIU 1400W ZWIĘKSZA EFEKT KARDIOPROTEKCYJNY MIESZANINY DOKSYCYKLINY I ML-7 A. Krzywonos-Zawadzka, A. Franczak, A. Olejnik, I. Bil-Lula Katedra Analityki Medycznej, Zakład Chemii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im Piastów Śląskich we Wrocławiu WSTĘP Ostre niedokrwienie z następczą reperfuzją tętnic wieńcowych (I/R) i masywna produkcja cytokin prozapalnych w miejscu I/R mogą prowadzić do zaburzeń kurczliwości mięśnia sercowego. Wzmożona produkcja tlenku azotu (NO) oraz nadtlenoazotynu (ONOO-) w miejscu niedokrwienia/reperfuzji prowadzi do niefizjologicznej nitracji/nitrozylacji białek kurczliwych kardiomiocytów i działania cytotoksycznego ONOO-. Zarówno nitracja/nitrozylacja jak i fosforylacja łańcuchów lekkich miozyny 1 (MLC1) zwiększają podatność białek kurczliwych na ich proteolityczną degradację pod wpływem metaloproteinazy macierzy zewnątrzkomórkowej 2 (MMP-2). Celem eksperymentu była ocena kardioprotekcyjnego działania mieszaniny podprogowych stężeń trzech inhibitorów: doksycykliny (inhibitora MMP-2, Doxy), ML-7 (inhibitora kinazy łańcuchów lekkich miozyny) praz 1400W (selektywnego inhibitora NOS). W badaniach wykorzystano model izolowanego serca szczurzego i izolowanych kardiomiocytów. MATERIAŁ I METODY Serca wyekstrahowane ze szczurów razy Wistar (znieczulonych znieczulonych buprenorfiną 0,02mg/kg, i.p i uśpionych pentobarbitalem sodu, 40 mg/kg, i.p.) poddano perfuzji buforem Krebsa przy użyciu metody Langendorfa. Serca perfundowano 25 min w warunkach tlenowych, następnie poddano je 20 min globalnemu niedokrwieniu i 30 min reperfuzji. Inhibitory enzymów podawano na 10 min przed i 10 min po niedokrwieniu. Wskaźniki hemodynamiczne serca monitorowano przez wyznaczenie RPP (rate pressure product) - iloraz maksymalnej różnicy ciśnienia skurczowego i rozkurczowego w lewej komorze i częstotliwości skurczów serca. W homogenatach serca oznaczono MMP-2 (metodą zymografii żelatynowej), TnI (ELISA) oraz MLC1, inos, enos i P-eNOS (WB). IX K WYNIKI Dodanie selektywnego inhibitora inos (1400W 1 µm) do mieszaniny Doxy (1 μm) oraz ML-7 (0,5 μm) oraz 1400W (1 μm) bezpośrednio do naczyń wieńcowych serca poddanego niedokrwieniu i reperfuzji prowadziło do przywrócenia prawidłowej funkcji mechanicznej serca (94,6±2,8 vs 45,4±2,6, p<0.0001). Synergistyczny lub addytywnych efekt działania mieszaniny inhibitorów zmniejszał ekspresję i syntezę inos/enos/p- -enos, a w konsekwencji redukcja potranslacyjnych modyfikacji MLC1 obniżyła proteolityczna degradację białek kurczliwych podczas niedokrwienia i reperfuzji, poprawiając kurczliwość kardiomiocytów. WNIOSKI Mieszanina niskich stężeń Doxy, ML-7 i 1400W chroni serce przed uszkodzeniem w wyniku I/R i może stanowić nową strategię farmakologicznej prewencji lub leczenia w praktyce klinicznej. 124/

127

128

129 16Amgen001_reklama prasowa 148x105 Q NEW.indd 1 10/31/17 10:44 AM

130

131 (1,2,3) PARTNERZY

132

133

134

135

136 PATRONI MEDIALNI

137

138 KONFERENCJE GALE SPOTKANIA BIZNESOWE IWENTARIUM PULS TWOJEGO BIZNESU iwentarium.pl