Regiony Turystyczne w Polsce. Sabina Tkocz

Transkrypt

1 Reginy Turystyczne w Plsce Sabina Tkcz 1

2 Makrregin Małplski Obejmuje 4 reginy (wjewództwa) płudniwej Plski: Małplski Świętkrzyski Lubelski Pdkarpacki 2

3 Regin Małplski Pczątki rzwju reginu I tysiąclecie n.e., Państw Wiślan, Dzielnica mnarchii Piastwskiej, Obejmuje m.in.. Wyżynę Krakwsk-Częstchwską, Nieckę Nidziańską, Bramę Krakwską, Ktlinę Oświęcimską, Pgórze (zachdnie, śrdkwe), Beskidy Zachdnie, Łańcuch Tatrzański, 3

4 Regin Małplski Warunki naturalne rzwju turystyki Silne zróżnicwanie krajbrazwe, Tatry jedyne góry typu alpejskieg, Beskidy, Wapienne Pieniny, B. atrakcyjny przełm Dunajca, Dlina Wisły, Puszcza Niepłmicka, Dbre warunki narciarskie, wypczynkwe, uzdrwiskwe, 4

5 Regin Małplski Warunki naturalne c.d. 6 parków nardwych Tatrzański, Babigórski, Grczański, Magurski, Ojcwski, Pieniński, 5

6 Regin Małplski Warunki naturalne c.d. Jurajska, wapienna Wyżyna Krakwsk- Częstchwska, Wapienne stańce Maczuga Herkulesa w Pieskwej Skale, Skałki Twardwskieg, Szlak Orlich Gniazd, Ojcwski PN Dlina Prądnika d Pieskwej Skały, przez Ojców p Prądnik Krzeniwskieg, Jaskinia Ciemna k. Ojcwa, najstarsze w Plsce ślady człwieka sprzed k tys. lat, 6

7 Regin Małplski 11 PK, użytki eklgiczne, rezerwaty przyrdy, stanwiska dkumentacyjne, pmniki przyrdy, Warunki terapeutyczne kpalń sli kamiennej, Znaczna część bjęta chrną prawną, Dbre warunki uzdrwiskwe Pdkarpacie Krynica Zdrój, Muszyna Zdrój, Piwniczna Zdrój, Rabka Zdrój, Szczawnica, Kraków, Ktlina Oświęcimska i Ktlina Sandmierska płączne Bramą Krakwską, Puszcza Niepłmicka, 7

8 Regin Małplski Karpaty Regin intensywnej turystyki górskiej, kwalifikwanej, uzdrwiskwej, wypczynkwej, szczególnie narciarskiej, 5 PN (Babigórski, Pieniński, Tatrzański, Grczański i Magurski), Znakmite szlaki kajakwe, Żelazne Wrta przełm Dunajca, Tradycyjna kultura ludwa Pdhala, Zabytkwe dwry szlacheckie i zamki, Lanckrna, Stary Sącz, Biecz zabytkwe zespły urbanistyczne, 8

9 Regin Małplski Tatry międzynardwe śrdki turystyczne Zakpane, Bukwina, Kścielisk, Prnin, Wiski pdhalańskie Czarny Dunajec, Biały Dunajec, Białka, Łpuszna, Jabłnka, Czrsztyn, Przejścia graniczne Chyżne, Łysa Plana, Niedzica, Chchłów, Bardz intensywne wykrzystanie dużej bazy nclegwej, Liczna szlaki turystyczne (Orla Perć, Skla Perć) Wdy uzdrwiskwe szczawyw Pieninach, 9

10 Regin Małplski Tatry c.d. Kasprwy Wierch pnad 65-letnia klej linwa, Giewnt (k.. Zakpaneg) Gubałówka klej linwa, Rysy, szczyt Mnich, Dlina 5-ciu stawów i Mrskie Ok, Dlina Kścieliska, Hala Gąsienicwa, Ruiny zamków Czrsztyn, Niedzica, Dwry szlacheckie Frydman, Łpuszna, 10

11 Regin Małplski Tatry c.d. Bgactw flklrystyczne Górale Pdhalańscy, Pienińscy, Orawianie i Spiszacy, Muzeum im. Chałubińskieg w Zakpanem, Muzeum w Niedzicy i Szczawnicy, Skansen rawski z Zubrzycy Górnej, Zabytki architektury drewnianej Drewniane kściły w Dębnie Pdhalańskim, Grywałdzie, Harklwej, Zakpanem i Orawce, Wille witkiewiczwskie w Zakpanem, 11

12 Regin Małplski Beskidy Pasma: Grce gniazd Turbacza, Beskid Wyspwy, cz. Beskidy Żywieckieg Babia Góra (Babigórski PN, wys m n.p.m, MAB), cz. Beskidu Makwskieg, Beskid Sądecki, Rzeki Raba, Pprad, Dunajec, Kamienica, Wdy mineralne Rabka, Pręba Szczawa, Krynica Zdrój (najwyżej płżne), Muszyna Zdrój, Piwniczna Zdrój, Zagłębie balnelgiczne, Zapry (Rżnów), Pgórze Ciężkwickie Skamieniałe Miast, 12

13 Regin Małplski Warunki kulturwe Obiekty wpisane na listę UNESCO: Kraków zespół starmiejski Kalwaria Zebrzydwska zespół klasztrny Oświęcim muzeum byłeg bzu kncentracyjneg Drewniane kściły Binarwa, Sękwa, Dębn Pdhalańskie, LipnicaMurwana, Wieliczka kpalnia sli kamiennej, Histryczne kpalnie sli kamiennej Wieliczka, Bchnia, 13

14 Regin Małplski Kraków Centrum turystyczne i artystyczne Plski, Miast znaczeniu międzynardwym, Długa histria sięgająca I-IV w., IX w. gród książęcy na Wawelu, XI w. stlica Plski, 1364 r. pierwszy uniwersytet załżny przez Kazimierza Wielkieg, Bardz znaczące zabytki, miast kulturalne teatry, pnad 30 muzeów, 14

15 Regin Małplski Kraków c.d. Wawel zamek i wzgórze zamkwe pczątkw palatium rmańskie, d 1038 r. stała siedziba Kazimierza Odnwiciela, przekształcne w gtycką rezydencję, następnie przebudwane (z rzkazu króla Zygmunta I Stareg) na renesanswą, Muzeum Katedralne (włócznia św. Mauryceg, infuła św. Stanisława, krzyż z diademówksiążęcych z XIII w., płaszcz krnacyjny króla Stanisława Augusta Pniatwskieg), 15

16 Regin Małplski Kraków c.d. Skarbiec krnny na Wawelu wystawa (miecz krnacyjny tzw Szczerbiec, chrągwie króla Zygmunta Augusta, regaliów p Janie III Sbieskim), katedra, (panten plski) dknywan krnacji i pchówków królewskich, przechwywane relikwie i insygnia krnne, Wieża Zygmuntwska Dzwn Zygmunta (kiedyś największy w Plsce) Wawel Zagininy rezerwat archelgicznarchitektniczny i stała ekspzycja, 16

17 Regin Małplski Kraków c.d. Planty pierścień grdów miejskich na miejscu murów, Pzstałści murów Barbakan i Brama Flriańska, trzy baszty (Pasamników, Stlarską, Ciesielską) Barbakan gtycka budwla brnna z siedmima wieżyczkami; dawniej płączny z Bramą Flriańską; wzniesiny w latach za panwania Jana Olbrachta; becnie jest ddziałem Muzeum Histryczneg Miasta Krakwa, złżne tu zstały prchy Juliusza Słwackieg, Brama Flriańska pchdzi z pczątku XIV w., wewnątrz klasycystycznyłtarz z pczątku XIX w. z późnbarkwą kpią cudwneg brazu Matki Bskiej Piaskwej, 17

18 Regin Małplski Kraków c.d. Miast uniwersyteckie Cllegium Maius -najstarszy budynek Akademii Krakwskiej, becnie Muzeum Uniwersytetu Jagiellńskieg bezcenne astrlabiumarabskie z 1054 r., tzw. Glbus Jagiellński, który jest jednym z najstarszych glbusów, na którym umieszczn nazwę Ameryka, Cllegium Nvum jeden z reprezentacyjnych budynków UJ, W auli prtrety wielu wybitnych prfesrów (Józefa Dietla, Józefa Szujskieg) raz brazjana Matejki przedstawiający pstać Mikłaja Kpernika pdczas badań nieba, 18

19 Regin Małplski Kraków c.d. Gtycki kściół. Franciszkanów z secesyjną dekracją Stanisława Wyspiańskieg, Późnbarkwy kściół św. Pitra i Pawła z kryptą Pitra Skargi, Nardwy Stary Teatr, Bibliteka Jagiellńska, Barkwy kściół św. Anny, Rmański kściół św. Andrzeja, Gtycki kściół św. Katarzyny, Klasztr Kamedułów na Srebrnej Górze, Opactw Benedyktynów w Tyńcu, 19

20 Regin Małplski Kraków c.d. Rynek jeden z największych w Eurpie (200 x 200 m), największy w średniwieczu, Kściół Mariacki ze skrzyniwym, późnśredniwiecznym łtarzem Wita Stwsza, Sukiennice średniwieczna hala targwa (becnie renesanswe; na piętrze Galeria Plskieg Malarstwa i RzeźbyXIX wieku ddział Muzeum Nardweg), Ratusz siedziba władz miejskich, niegdyś z więzieniem w pdziemiach z izbą trtur(d naszych czasów zachwała się wieża gtyckaz XIV w., zwieńczna kiedyś gtyckim hełmem; becnie filia Muzeum Histryczneg miasta Krakwa) 20

21 Regin Małplski Kraków c.d. Pmnik Adama Mickiewicza (według prjektu Tedra Rygiera), Pmnik Grunwaldzki pmnik króla Władysława Jagiełły, na placu Matejki, pstawiny w 1910 r. dla upamiętnienia pięćsetnej rcznicy bitwyz Krzyżakami, Pmnik Mikłaja Kpernika dlany z brązu, sti na Plantach przy Cllegium Witkwskieg, Pmnik Tadeusza Kściuszki z brązu, w 1900 r., a Wawelu, na bastinie króla Władysława IV Wazy, Pmnik Józefa Dietla dzieł Xawereg Dunikwskieg, na placu Wszystkich Świętych, 21

22 Regin Małplski Kraków c.d. Teatr im. Juliusza Słwackieg twarty 21 października 1893r., w stylu eklektycznymz przewagą nebarku, pwstał na miejscu wyburzneg w 1892 kściła św. Ducha, pierwszy budynek w Krakwie, który psiadał świetlenie elektryczne, Nardwy Stary Teatr im. Heleny Mdrzejewskiej drugi najstarszy teatr w Plsce, bk Teatru Nardweg w Warszawie i Teatru Wybrzeże w Gdańsku, pdlegających bezpśredni Ministrwi Kultury, 22

23 Regin Małplski Kraków c.d. Opera Krakwska teatrperwy, instytucja pwłana w 1954 r., sięgająca swymi krzeniami wieku XVIIIw., Filharmnia im. Karla Szymanwskieg w Krakwie -najważniejsza i jedna z największych sal kncertwych Krakwa, Centrum Sztuki i Techniki Japńskiej Manggha 23

24 Regin Małplski Kraków Muzea Państwwe Zbiry Sztuki na Wawelu, Sukiennice, Dm Jana Matejki, Zbiry Książąt Czartryskich (Dama z Grnstajem Lenarda da Vinci, Krajbraz z miłsiernym samarytaninem Rembranta), Oddział Czapskich, Muzeum Archelgiczne, Muzeum Histryczne miasta Krakwa, Muzeum Nardwe (najstarsze muzeum nardwym w Plsce), Muzeum Diecezjalne (włócznia św. Mauryceg) 24

25 Regin Małplski Kraków Kazimierz Dawne miast Żydwskie, Zabytki kultury żydwskiej: cmentarz Remuh, synaggi (Stara kniec XV w., Izaaka (1644), Kupa (1643), Tempel (1862), Wyska (1563), Pppera (1620), Kleparz wchdzący w skład Dzielnicy I Stare Miast, płżna na półnc d Stareg Miasta, w latach samdzielne miast, pierścień frtów wkół Krakwa (stwrzny przez Austriaków) Twierdza Kraków(Frt 49 "Krzesławice ), 25

26 Regin Małplski Czerna k. Krzeszwic klasztr Karmelitów Bsych Kpalnia sli w Wieliczce Muzeum Żup Slnych, Zbiry pnad 3000 ekspnatów histrii górnictwa slneg, Kaplica św. Kingi największa pdziemna, Szpital i kmry uzdrwiskwe, Na liście UNESCO, Oświęcim Brzezinka dawny bóz kncentracyjny Auschwitz- Birkenau (UNESCO), 26

27 Regin Małplski Ojców Ptężny niegdyś zamek na miejscu średniwieczneg grdziska, Pieskwa Skała Renesanswy zamek, becnie ddział Państwwych Zbirów Sztuki na Wawelu, Olkusz Tradycje plskieg górnictwa kruszcweg, we wczesnym średniwieczu rzwinęł się górnictw, ze względu na płytk płżne pkłady srebra, 27

28 Regin Małplski Miechów Kściół i klasztr Bżgrbwcówz kńca XII w., zachwane elementy rmańskie i gtyckie, Racławice Miast histryczne (zwycięstw pwstańców T. Kściuszki z armią rsyjską), Pamiątkwy kpiec i pmnik, Czrsztyn Zbirnik wdny na Dunajcu (Tatry), Ruiny zamku 28

29 Regin Małplski Niedzica Nad zaprwym J. Czrsztyńskim, Zachwane ruiny zamku gtyck-renesansweg (dnalezine indiańskie kipu i sfałszwane średniwieczne mnety z mennicy Jannitów), Muzeum Histryczne i Etngraficzne Spisza, Szczawnica Punkt wypadwy w Pieniny, Kniec spływów kajakwych na Dunajcu, Wyciąg krzesełkwy na Palenicę, 29

30 Regin Małplski Prandcin Kściół kamienna, rmańska nawa, gtycki, ceglane prezbiterium, Najstarsza w Plsce figura przydrżna, Książ Wielkplski Późnrenesanswy pałac (XVI w.) z gemetrycznym parkiem, 30

31 Regin Małplski Zakpane Zimwa stlica Plski, Więcej turystów niż mieszkańców, Płżne w Tatrach, Fragment Tatrzańskieg PN, Od półncy Gubałówka (klej linwa), d płudnia Giewnt, Kasprwy Wierch (klej linwa) liczne wyciągi narciarskie, trasy zjazdwe, skcznie narciarskie (Wielka Krkiew 1925 r., największa w Plsce), 31

32 Regin Małplski Zakpane c.d. Liczne zabytki Muzea Stary Kściółek Matki Bżej Częstchwskiej, Drewniany kściół przy ul. Kściuszkwskiej, stary kściółek, Cmentarz zasłużnych na Pękswym Brzyzku, Kaplica Najświętszeg Serca Jezusa w Jaszczurówce, Willa Pd Jdłami, Muzeum Tatrzańskie, GaleriaW. Hasira, Muzeum Stylu Zakpiańskieg w willi Kliba, Muzeum Karla Szymanwskieg w willi "Atma", 32

33 Regin Małplski Zakpane c.d. Wille w stylu witkiewiczwskim, Teatr im. Stanisława Ignaceg Witkiewicza Jesień Tatrzańska i Międzynardwy Festiwal Flklru Ziem Górskich, Różnrdna i rzbudwana baza turystyczna (gastrnmiczna i nclegwa), Siedziba TOPR, Krupówki, Wyjście na Mrskie Ok, 33

34 Regin Małplski Chchłów miejscwść histryczna, pwstanie przeciw austryjackiemu zabrcy 1846 r., Rabka drewniany kściół z Muzeum Etngraficznym, Szczyrzyc zespół klasztrny Cystersów, Dbra kściół (Nardzenia Najświętszej Marii Panny, murwany w stylu nebarkwym, zbudwany w latach r.) i dwór (z 1874 rku, zespół gspdarczy - grzelnia, wzwnia, magazyny, park krajbrazwy z aleją kasztanwą, stawami i wyspą tczną fsą), Laskwa dwór XVI w., Dbczyce przy zbirniku J. Dbczyckie; zespół brnny z zamkiem 34

35 Regin Małplski Nwy Targ Drewniany kściół św. Anny z XVI w., Pmnik pisarza Władysława Orkana, Ośrdek narciarski, Ltnisk (lty turystyczne nad Pdhalem), Tymbark udstępnine zakłady przetwórstwa wcweg, Rabka uzdrwisk (szczególnie dla dzieci), Szczawa uzdrwisk, 35

36 Regin Małplski Limanwa Przy Miejskiej Górze (najwyższy w Plsce stalwy Krzyż), Ośrdek narciarski, Zawja Wieś Beskidu Żywieckieg, Najdłuższa wieś w Plsce, Najstarsze schrnisk w Beskidach na Markwych Szczawinach (1906 r.), Muzeum Turystyki Górskiej, Muzeum Babigórskieg PN, Wyciągi narciarskie, 36

37 Regin Małplski Sucha Beskidzka Zamek becnie ddział Państwwych Zbirów Sztuki na Wawelu, Karczma Rzym rynek, Maków Pdhalanski miejscwść turystycznwypczynkwa, Biecz Zabytkwe stare miast, Fragment murów brnnych, Dm Beieraz wieżą katwską, Kściół i klasztr refrmatów (pierwtnie zamek), 37

38 Regin Małplski Nwy Sącz Jedn z najstarszych miast Małplski (lkwane w 1292 r.), W niewielkiej dległści d J. Rżnwskieg, Zachwane mury brnne, Ruiny zamku (wzniesiny przez króla Kazimierza Wielkieg w latach na skarpie), W pbliżu Sądecki Park Etngraficzny skansen reginalny, prezentującym architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludwą histrycznej Sądecczyzny; bejmuje cztery grupy etngraficzne: Lachów Sądeckich, Pgórzan, Górali Sądeckich i Łemków Nadppradzkich, 38

39 Regin Małplski Stary Sącz Przywilej lkacyjny w XIV w., Klasztr Klarysek załżny przez księżną Kingę (w klasztrze sztandar zdbyty przez Jana III Sbieskieg na Turkach), Zabudwa rynku średniwieczna, Festiwal Muzyki Dawnej, Grlice Miejscwść histryczna, Zabytkwy Dwór Karwacjanów, 39

40 Regin Małplski Tarnów Nad rzeką Białą, Ośrdek przemysłwy (Zakłady Aztwe), Zachwany średniwieczny układ miasta, Renesanswe kamienice, Dm Mikłajwski najstarsza kamienica, Ratusz (prj. J. M. Padvan) XIV w., Muzeum Diecezjalne (najstarsze w Plsce), Muzeum Etngraficzne jedyny w Plsce dział pświęcny Rmm, 40

41 Regin Małplski Tarnów c.d. Mnumentalna Bazylika katedralna Nardzenia NMP z pcz. XV w., kściół gtycki (klegiata), renesanswe nagrbki rdu Tarnwskich, manierystyczne nagrbki rdu Ostrgskich, pmnik nagrbny Barbary z TęczyńskichTarnwskiej, uważany za najpiękniejszą w Eurpie renesanswą rzeźbę przedstawiającą kbietę, krypty w pdziemiach bazyliki, Bima pzstałść p starej synagdze, 41

42 Regin Małplski Tarnów c.d. Park Strzelecki mauzleum gen. J. Bema, Zamek Tarnwskich na Górze św. Marcina, Bchnia 750 letnia kpalnia sli muzeum, sanatrium, Nad rzeką Rabą, Muzeum im. prf. Stanisława Fischera w dawnym klasztrze dminikanów, późnbarkwy budynek, Nwy Wiśnicz gtycki, przebudwany w renesansw-barkwy zamek bastinwy Kmitów, 42

43 Regin Małplski Ciężkwice Zespół drewnianych dmów z pdcieniami, W pbliżu rezerwat Skamieniałe Miast, Lipnica Murwana Rynek z drewnianymi dmami z pdcieniami, Drewniany, gtycki kściół św. Lenarda z XV., Crczny knkurs palm wielkancnych, Kalwaria Zebrzydwska Załżenia urbanistyczne na wzór Kalwarii Jerzlimskiej, Bazylika MB Anielskiej, Klasztr Bernardynów, Miast pielgrzymkwe, 43

44 Regin Małplski Lanckrna Wieś w Beskidzie Makwskim, Zabytkwy układ urbanistyczny, z drewnianymi dmami z pdcieniami, Ruiny zamku Kazimierza III Wielkieg na Górze Lanckrńskiej, Wadwice Miejsce urdzenia Karla Wjtyły, Obecnie miejsce pielgrzymek, Trzynawwy kściół NMP z brazem MB Nieustającej Pmcy (krnwany 1999 r.) 44