STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO HOLANDII

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO HOLANDII"

Transkrypt

1 Warszawa, 3 września 2013 r. STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MIĘDZYNARODOWEGO HOLANDII /Notatka analityczna/ SYNTEZA W związku z dynamicznymi i głębokimi zmianami zachodzącymi na arenie międzynarodowej, postępującą globalizacją, pojawieniem się nietradycyjnych wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa, a także kryzysem gospodarczo-finansowym w Europie i potrzebą racjonalizacji wydatków publicznych, rząd Holandii opracował nową Strategię bezpieczeństwa międzynarodowego. Dokument pod koniec czerwca br. przesłany został do parlamentu. Główne założenie strategii to istnienie zależności pomiędzy bezpieczeństwem Holandii a stabilnością i przewidywalnością środowiska bezpieczeństwa zewnętrznego. Rząd zdefiniował strategiczne interesy dotyczące zewnętrznej polityki bezpieczeństwa Holandii, które obejmują: obronę terytorium własnego i sojuszników, efektywny międzynarodowy system prawny oraz bezpieczeństwo ekonomiczne. Na ich podstawie w strategii określono główne kierunki holenderskiej polityki bezpieczeństwa zewnętrznego. Strategia bezpieczeństwa międzynarodowego jest uzupełnieniem opracowanej w 2010 roku Strategii bezpieczeństwa narodowego Holandii, która analizuje głównie bezpieczeństwo tego państwa w wymiarze wewnętrznym. Są to więc dokumenty wobec siebie komplementarne. 1

2 1. Okoliczności powstawania dokumentu: W 2010 roku wydana została Strategia bezpieczeństwa narodowego, która koncentruje się głównie na bezpieczeństwie Holandii w wymiarze wewnętrznym. Strategia bezpieczeństwa międzynarodowego z założenia ma uzupełniać dokument z 2010 roku i koncentruje się na bezpieczeństwie w wymiarze zewnętrznym. Opracowanie dokumentu umotywowane jest przede wszystkim aktualną sytuacją międzynarodową. O ile bieżące działania rządu Holandii koncentrują się na polityce wewnętrznej, to jednak postrzega on bezpieczeństwo państwa na tle Europy i całego świata. W sytuacji dynamicznej, wzmacnianej przez procesy globalizacyjne, zmienności środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego oraz kompleksowego charakteru współczesnego bezpieczeństwa, Holandia odczuwa potrzebę przeprowadzenia samoidentyfikacji strategicznej w środowisku międzynarodowym określenia strategicznych interesów oraz głównych kierunków polityki bezpieczeństwa w wymiarze zewnętrznym. Opracowanie strategii bezpieczeństwa ma zatem przyczynić się do usprawnienia systemu bezpieczeństwa Holandii oraz wzmocnienia wpływów i roli Holandii w Europie i na świecie. Strategia bezpieczeństwa międzynarodowego Holandii jest dokumentem rządowym, opracowanym przez resorty Obrony, Spraw Zagranicznych, Handlu Zagranicznego i Współpracy Rozwojowej, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, Spraw Gospodarczych, Spraw Wewnętrznych i Królestwa Układ dokumentu: Dokument, zatytułowany Bezpieczna Holandia w bezpiecznym świecie, liczy 20 stron. Składa się z trzech zasadniczych części: analizy kontekstowej (charakterystyki środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego Holandii w wymiarze globalnym i europejskim), interesów strategicznych (charakterystyki interesów strategicznych Holandii dotyczących zagranicznej polityki bezpieczeństwa) oraz implikacji politycznych (katalogu działań na rzecz realizacji interesów strategicznych). 1 Zapisy strategii odnoszą się do Holandii oraz Aruby, Curaçao i St. Maarten oraz holenderskich posiadłości w rejonie Morza Karaibskiego: Boanire, St. Eustatius i Saba. 2

3 3. Główne tezy dokumentu: 1) Międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa podlega istotnym i dynamicznym zmianom, które mogą być definiowane na dwóch płaszczyznach: ekonomicznej i geopolitycznej. Zmianom ulega globalny układ sił w świecie rośnie znaczenie tzw. potęg wschodzących w Azji, Ameryce Łacińskiej oraz w Afryce (Afryka staje się największym rezerwuarem surowców), spada natomiast na skutek problemów gospodarczych i społecznych znaczenie Europy. 2) Chociaż w świecie obserwuje się powszechną tendencję do zwiększania wydatków na obronę, w większości państw europejskich wydatki te są zmniejszane. W konsekwencji, otoczenie międzynarodowe Europy staje się coraz bardziej złożone, niestabilne i nieprzewidywalne, a zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa mogą mieć większy wpływ na społeczeństwo europejskie, niż kiedykolwiek w przeszłości. Z drugiej strony, dokonujący się postęp technologiczny, powszechny dostęp do mediów społecznościowych oraz przenoszenie wielu sfer życia do cyberprzestrzeni czyni świat mniejszym, co rodzi nowe szanse inwestycyjne. 3) Rząd Holandii za punkt wyjścia w analizowanej strategii uznaje trzy strategiczne interesy, które będą realizowane w obszarze zagranicznej polityki bezpieczeństwa: obronę terytorium własnego i sojuszników; efektywny międzynarodowy system prawny; bezpieczeństwo ekonomiczne 2. 4) Interesy te będą realizowane poprzez: zwiększanie odpowiedzialności Europejczyków za własne bezpieczeństwo, wzmacnianie współpracy w ramach UE i NATO oraz rozwijanie współpracy wojskowej z innymi państwami europejskimi, osiągnięcie zdolności do podjęcia wspólnej akcji zbrojnej w razie zaistnienia takiej potrzeby; koncentrowanie się na źródłach niestabilności w najbliższym otoczeniu Europy, ze względu na ich niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo i interesy ekonomiczne państw europejskich 3 ; 2 Strategia bezpieczeństwa narodowego Holandii z 2010 roku przedstawia pięć interesów bezpieczeństwa. Obok zapewnienia bezpieczeństwa terytorium i ekonomicznego wyróżniono także: zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego i fizycznego oraz zapewnienie stabilności społecznej i politycznej w państwie. 3

4 położenie nacisku na działania prewencyjne, likwidujące źródła konfliktów w najwcześniejszym możliwym stadium (szczególnie w obszarze terroryzmu, kontroli zbrojeń, zarządzania kryzysowego, zmian klimatycznych, fluktuacji cen żywności, niedoborów surowców naturalnych, w tym wody pitnej, przestrzegania praw człowieka i obywatela); aktywne wspieranie polityki nieproliferacji, rozbrojenia i kontroli zbrojeń, szczególnie w obszarze prawa międzynarodowego. Celem polityki Holandii jest całkowita likwidacja broni masowego rażenia, w tym broni jądrowej; stosowanie zintegrowanego podejścia do kwestii bezpieczeństwa (na bazie bieżącej współpracy międzyministerialnej, szczególnie w takich sferach, jak: dyplomacja, współpraca rozwojowa, obrona, służby porządku publicznego, system sprawiedliwości i handel); rozwijanie współpracy z sektorem prywatnym, w szczególności w dziedzinie bezpieczeństwa gospodarczego (partnerstwo publicznoprywatne na rzecz rozwoju wiedzy i technologii, cyberbezpieczeństwa, bezpieczeństwa dostaw energii, ochrony żeglugi handlowej). 5) Bezpieczeństwo Holandii jest zależne od stabilności i przewidywalności sytuacji międzynarodowej. Dlatego rząd Holandii przywiązuje dużą wagę do aktywnego członkostwa w organizacjach międzynarodowych oraz współpracy międzynarodowej w różnych formatach. Podkreśla się potrzebę wzmocnienia roli prawa międzynarodowego, współpracy transatlantyckiej w ramach NATO i współpracy obronnej państw europejskich. Szansy na realizację własnych interesów Holandia upatruje także w tym, że są one zbieżne z interesami innych państw europejskich. 4. Wnioski: 1) Holenderska strategia wyraźnie wskazuje na cechy współczesnego bezpieczeństwa, tj. wszechstronność, kompleksowość i dynamiczną zmienność. Określenie interesów strategicznych i wypracowanie na ich podstawie koncepcji działania na arenie międzynarodowej świadczy o kompleksowym charakterze strategii i przekonaniu władz Holandii, że 3 O ile ogólna liczba konfliktów na świecie w ostatnim okresie zmalała, to w otoczeniu Europy źródeł niestabilności jest relatywnie Więcej, np. w Syrii, Mali, państwach Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. 4

5 czynniki wpływające na bezpieczeństwo państwa ulokowane są głównie poza jej terytorium. Są one przekonane, że interesy narodowe powinny być realizowane w sposób systemowy, asertywny i praktyczny, z wykorzystaniem organizacji międzynarodowych, których Holandia jest członkiem (głównie w ramach UE, NATO i ONZ). 2) W złożonym i zmieniającym się środowisku międzynarodowym, w sytuacji pojawienia się nowych zagrożeń i wyzwań przenikających przez granice państw (tj. cyberprzestępczość, terroryzm międzynarodowy, zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa energetycznego, surowcowego, nowych technologii, inne), zmniejsza się znaczenie tzw. twardego bezpieczeństwa 4. Konieczne staje się więc podejście kompleksowe, wykorzystujące szeroką gamę różnych instrumentów (np. dyplomatycznych, politycznych, wojskowych, gospodarczych, w obszarze pomocy rozwojowej lub partnerstw publiczno-prywatnych). Wzrasta przy tym znaczenie bezpieczeństwa miękkiego, w ramach którego Holandia będzie rozwijać wszechstronną współpracę międzynarodową w formule dwustronnej, regionalnej oraz z wykorzystaniem organizacji międzynarodowych. Holandia opowiada się za wzmocnieniem stabilizującej funkcji organizacji międzynarodowych, zwłaszcza ONZ, które powinny w oparciu o rządy prawa efektywniej kształtować porządek międzynarodowy. 3) Strategia posiada wszystkie elementy cyklu strategicznego, przy czym nie zostały one zdefiniowane w sposób pełny i jednoznaczny. Wyraźnie określone zostały interesy strategiczne (narodowe), ale nie wyszczególniono celów strategicznych 5. Osobny rozdział poświęcono charakterystyce środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego Holandii w wymiarze globalnym i europejskim. Cechą charakterystyczną holenderskiej strategii jest położenie nacisku na zadaniowość i elastyczność systemu bezpieczeństwa, w oparciu o posiadane zasoby i zdolności. Strategia przygotowania zasobów służących realizacji zadań została jednak opracowana w sposób ogólny i mało konkretny. 4 Z analizy strategii wynika, że Holandia raczej nie obawia się ataku konwencjonalnego na swoje terytorium. Za realne zagrożenie o charakterze militarnym wymienia się jedynie atak rakietowy. 5 Jak wykazano powyżej, Strategia bezpieczeństwa narodowego Holandii z 2010 roku przedstawia pięć interesów bezpieczeństwa, podczas gdy w Strategii bezpieczeństwa międzynarodowego z 2013 r. ujęto tylko trzy z nich. Takie podejście może utrudniać późniejszą hierarchizację działań strategicznych i utrudniać proces ich realizacji. 5

6 4) Fakt opracowania Strategii bezpieczeństwa międzynarodowego, jako komplementarnego dokumentu do Strategii bezpieczeństwa narodowego, może wynikać ze specyficznego położenia geograficznego (mały kraj położony w centrum procesów integracyjnych w Europie), potencjału bezpieczeństwa Holandii i przekonania tamtejszych władz, że bezpieczeństwo może być zapewnione przede wszystkim poprzez skoncentrowanie działań na jego wymiarze zewnętrznym. 5) Zadania strategiczne skierowane są do rządu jako całości, bez wskazywania resortów odpowiedzialnych za ich realizację (odchodzenie od resortowości bezpieczeństwa, za wdrażanie strategii bezpieczeństwa odpowiedzialny rząd, jako całość) 6. Intencją zastosowania takiego podejścia jest pokazanie, że władze Holandii przywiązują duże znaczenie do potrzeby uelastycznienia i koordynacji działań w zakresie zapewniania bezpieczeństwa państwa i obywateli 7. W kontaktach dwustronnych celowe wydaje się więc uzyskanie informacji na temat doświadczeń Holandii w zakresie tego, jak w praktyce realizowane jest zintegrowane podejście do bezpieczeństwa narodowego. Opr. Sławomir Kamiński 6 Strategia nie ma jednego autora, opracowały ją resorty posiadające kompetencje w zakresie bezpieczeństwa narodowego. 7 W 2010 roku opracowana została Doktryna obronna Holandii. Natomiast MSZ Holandii opracował w 2011 r. dokument pt. Cele polityki zagranicznej 2011, w którym podkreślono, że złożony charakter współczesnego bezpieczeństwa wymaga silniejszej artykulacji interesów bezpieczeństwa. 6

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Założenia i implementacja Stanisław Koziej Szef BBN www.bbn.gov.pl @SKoziej 7 stycznia 2015 r. 1 AGENDA 1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SBN

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI

Bardziej szczegółowo

WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA

WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA PTSM, WZ/UW, Warszawa, 25.05.2017 Stanisław Koziej WIELOWYMIAROWOŚĆ (KOMPLEKSOWOŚĆ) CYBERBEZPIECZEŃSTWA 1 CYBERBEZPIECZEŃSTWO JAKO RODZAJ BEZPIECZEŃSTWA Bezpieczeństwo Bezpieczeństwo jako kategoria polityczna

Bardziej szczegółowo

TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA:

TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA: IBK, Warszawa, 25.10.2016 Stanisław Koziej TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA: Strategiczne wyzwania dla Polski i NATO 1 PLAN 1. Istota i charakter cyberbezpieczeństwa 2. Polska: strategiczne

Bardziej szczegółowo

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PROJEKT SPRAWOZDANIA Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Spraw Zagranicznych 2015/2272(INI) 21.12.2015 PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie UE w zmieniającym się globalnym otoczeniu świat bardziej połączony, skonfliktowany i

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO HISZPANII

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO HISZPANII Warszawa, 5 września 2013 r. STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO HISZPANII NOTATKA ANALITYCZNA SYNTEZA 31 maja 2013 roku, po przeprowadzeniu konsultacji politycznych i uzyskaniu aprobaty głównej partii

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU

BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU 11.04.2016 r. BEZPIECZEŃSTWO POLSKI W OBLICZU WYZWAŃ XXI WIEKU Kwiecień 2016 www.koziej.pl @SKoziej 1 ZAGAGNIENIA: Warunki bezpieczeństwa Polski wyzwania i zagrożenia szanse i

Bardziej szczegółowo

BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYKŁAD INAUGURACYJNY BIAŁA KSIĘGA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP - UMACNIANIE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO Stanisław Koziej Szef 1 CEL Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego RP dla Polaków

Bardziej szczegółowo

Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata główne założenia i cele

Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata główne założenia i cele Nowa Strategia Cyberbezpieczeństwa RP na lata 2017-2022 główne założenia i cele Dariusz Deptała Serock, 29-31 maja 2017 r. Strategia Cyberbezpieczeństwa RP- Krajowe Ramy Polityki Cyberbezpieczeństwa Ustawa

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 45 4 5 Język obcy E III 54 54 6 Technologia

Bardziej szczegółowo

TRANSATLANTIC TRENDS POLAND

TRANSATLANTIC TRENDS POLAND TRANSATLANTIC TRENDS POLAND P.1 Czy uważa Pan(i), że dla przyszłości Polski będzie najlepiej, jeśli będziemy brali aktywny udział w sprawach światowych, czy też jeśli będziemy trzymali się od nich z daleka?

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY do Uchwały nr // Rady Wydziału AiBN z dnia 6 kwietnia r. obowiązuje I rok w r.a. / w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 6 64 5 5 Język obcy E III 6 Wychowanie

Bardziej szczegółowo

Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia

Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia Wykaz przedmiotów i modułów, które umożliwiają studentom powracającym z programów ERASMUS i MOST realizację kierunkowych efektów kształcenia Kierunek: Stosunki międzynarodowe (studia I stopnia) Przedmioty

Bardziej szczegółowo

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH r. Stanisław Koziej 1 TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY 2 Agenda Strategiczne środowisko bezpieczeństwa Charakter współczesnego terroryzmu Dylematy walki z terroryzmem

Bardziej szczegółowo

Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY

Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY www.koziej.pl @SKoziej LUBLIN, 9.12.2017r. Stanisław KOZIEJ STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA POLSKI W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY www.koziej.pl 9.12.2017 @SKoziej 1 www.koziej.pl 9.12.2017 @SKoziej 2 ŚRODOWISKO

Bardziej szczegółowo

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika

Bardziej szczegółowo

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar] Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE ZAGADNIENIA OGÓLNE 1. Taktyka i strategia w starożytnym Rzymie i w Grecji 2. Sztuka wojenna podczas I i II wojny światowej

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć

Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia

Bardziej szczegółowo

studia II. stopnia, niestacjonarne Rok I Semestr I Nazwa przedmiotu WY CA KW LB Forma zal.

studia II. stopnia, niestacjonarne Rok I Semestr I Nazwa przedmiotu WY CA KW LB Forma zal. Kierunek: bezpieczeństwo narodowe, studia II. stopnia, niestacjonarne Semestr I Podstawy wiedzy o bezpieczeństwie 10 10 - - egz 4 Filozoficzne problemy bezpieczeństwa 10 - - - zal 2 (obszar nauk humanistycznych)

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Rok I Semestr I Nazwa przedmiotu WY CA KW LB Forma zal. Punkty ECTS Teoria i metodologia wiedzy o

Rok I Semestr I Nazwa przedmiotu WY CA KW LB Forma zal. Punkty ECTS Teoria i metodologia wiedzy o Kierunek: bezpieczeństwo narodowe, studia II. stopnia, stacjonarne Semestr I Teoria i metodologia wiedzy o 15 15 - - egz 4 bezpieczeństwie Filozoficzne problemy bezpieczeństwa 15 - - - zal 2 (obszar nauk

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA Wydział: Filologiczno-historyczny Kierunek: Stosunki Międzynarodowe PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA Rodzaj zajęć: I W/WS II C/K/L/P /PZ/S III PW/PE /KZ Rozkład godzin Piotrków Trybunalski,

Bardziej szczegółowo

Ryszard Unia Europejska

Ryszard Unia Europejska A 377214 Ryszard Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych Wydawnictwo Naukowe Scholar Warszawa 2003 Spis treści Wstęp 13 Rozdział I Budowanie unii politycznej państw Wspólnoty Europejskiej:

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA. Wydział: Filologiczno-Historyczny Kierunek: Stosunki Międzynarodowe

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA. Wydział: Filologiczno-Historyczny Kierunek: Stosunki Międzynarodowe Wydział: Filologiczno-Historyczny Kierunek: Stosunki Międzynarodowe PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH DRUGIEGO STOPNIA Rodzaj zajęć: I W/WS II C/K/L/P/ PZ/S III PW/PE /KZ Rozkład godzin Piotrków Trybunalski,

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII

WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII Przedmowa CZĘŚĆ I. WSTĘP Rozdział 1. Koncepcja strategii Rola strategii w sukcesie Główne ramy analizy strategicznej Krótka historia strategii biznesowej Zarządzanie strategiczne

Bardziej szczegółowo

ZDROWIE A BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE: UJĘCIE STRATEGICZNE

ZDROWIE A BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE: UJĘCIE STRATEGICZNE Warszawa, 5.12.2016 r. Stanisław Koziej ZDROWIE A BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE: UJĘCIE STRATEGICZNE Tezy do debaty nt. ZDROWIE I BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE pod patronatem: Instytutu Studiów Politycznych PAN i

Bardziej szczegółowo

O*/ F* Nazwa przedmiotu. Razem. Liczba godzin. Liczba godzin w semestrze. A. Moduły przedmiotowe kierunkowe. w tym: 1 sem. III r o k 6 sem. 4 sem.

O*/ F* Nazwa przedmiotu. Razem. Liczba godzin. Liczba godzin w semestrze. A. Moduły przedmiotowe kierunkowe. w tym: 1 sem. III r o k 6 sem. 4 sem. wykłady w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab. /s.dypl. ECTS Forma zaliczenia Razem

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT Uzasadnienie konieczności opracowania strategii bezpieczeństwa morskiego państwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym stanowić

Bardziej szczegółowo

problemy polityczne współczesnego świata

problemy polityczne współczesnego świata Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -

Bardziej szczegółowo

Rajmund Ryś Kierujący pracą Departamentu Polityki Przestrzennej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego VI DZIEŃ URBANISTY, Poznań

Rajmund Ryś Kierujący pracą Departamentu Polityki Przestrzennej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego VI DZIEŃ URBANISTY, Poznań RACJONALNE KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI A FUNDUSZE EUROPEJSKIE - SZANSE I WYZWANIA Rajmund Ryś Kierujący pracą Departamentu Polityki Przestrzennej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego VI DZIEŃ URBANISTY, Poznań

Bardziej szczegółowo

Stanisław Koziej INTERESY NARODOWE

Stanisław Koziej INTERESY NARODOWE Stanisław Koziej INTERESY NARODOWE jako podstawa strategii bezpieczeństwa państwa oraz kryterium akceptacji strategii sojuszniczych WRZESIEŃ 2018 www.koziej.pl 1 POJĘCIE INTERESÓW PODMIOTU BEZPIECZEŃSTWA

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja założeń strategii Polskiej Grupy Zbrojeniowej

Aktualizacja założeń strategii Polskiej Grupy Zbrojeniowej Aktualizacja założeń strategii Polskiej Grupy Zbrojeniowej Warszawa, 28 kwietnia 2016 Musimy mieć siły godne czterdziestomilionowego kraju w środku Europy, o trudnym położeniu geograficznym. Mamy świetnych

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wymienić charakterystyczne Afryki.

Bardziej szczegółowo

O*/ F* Nazwa przedmiotu. Razem. Liczba godzin. Liczba godzin w semestrze. A. Moduły przedmiotowe kierunkowe: III r o k 5 sem. 6 sem. II r o k 4 sem.

O*/ F* Nazwa przedmiotu. Razem. Liczba godzin. Liczba godzin w semestrze. A. Moduły przedmiotowe kierunkowe: III r o k 5 sem. 6 sem. II r o k 4 sem. Razem wykłady ćwiczenia ćw.lab/ sem.dypl. w. ćw. ćw.lab./se m.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab./se m.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab./se m.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab./se m.dypl. ECTS w. ćw. ćw.lab./se m.dypl. ECTS w. ćw.

Bardziej szczegółowo

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu Rafał Rowiński, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce Inwestycje w badania i rozwój są jednym ze sposobów wyjścia z kryzysu gospodarczego. Średni

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych

Spis treści. Wstęp. Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych Spis treści Wstęp Część I. Istota, ewolucja i czynniki międzynarodowych stosunków politycznych Rozdział 1 / Marek Pietraś Istota i ewolucja międzynarodowych stosunków politycznych 1. Istota międzynarodowych

Bardziej szczegółowo

Problemy polityczne współczesnego świata

Problemy polityczne współczesnego świata A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. GWIEZDNY KRĄG Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej.

Bardziej szczegółowo

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PROJEKT SPRAWOZDANIA PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Spraw Zagranicznych 28.2.2014 2014/2021(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA zawierającego zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji i Europejskiej Służby Działań

Bardziej szczegółowo

_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY

_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY _ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.

Bardziej szczegółowo

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PROJEKT SPRAWOZDANIA Parlament Europejski 2014 2019 Komisja Spraw Zagranicznych 2016/2067(INI) 29.7.2016 PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie wdrażania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (na podstawie sprawozdania rocznego

Bardziej szczegółowo

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych

VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych VII Konferencja Naukowa: Bezpieczeństwo a rozwój gospodarczy i jakość życia w świetle zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych Wzorem lat ubiegłych Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160 7.3.2018 A8-0048/160 160 Ustęp 96 96. zaleca utworzenie wewnętrznego Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji zarządzanego przez Komisję, służącego większemu wspieraniu społeczeństwa obywatelskiego i

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

ZAKŁAD EUROPEISTYKI. 1

ZAKŁAD EUROPEISTYKI. 1 www.koziej.pl @SKoziej ZAKŁAD EUROPEISTYKI www.koziej.pl @SKoziej 1 Hipoteza: Podstawową słabością UE w dziedzinie bezpieczeństwa jest to, że nie jest ona realnym podmiotem strategicznym. Głównie reaguje

Bardziej szczegółowo

Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw

Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce 2 Trendy yglobalne Globalizacja Zmiany demograficzne Zmiany klimatu WYZWANIE: Konieczność budowania trwałych podstaw wzrostu umożliwiających realizację aspiracji rozwojowych

Bardziej szczegółowo

10130/10 mik/kt/kd 1 DG C IIB

10130/10 mik/kt/kd 1 DG C IIB RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 maja 2010 r. (27.05) (OR. en) 10130/10 TELECOM 58 COMPET 171 RECH 200 NOTA Od: COREPER Do: Rada Nr wniosku Kom.: 9981/10 TELECOM 52 AUDIO 17 COMPET 165 RECH 193 MI 168

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja

Bardziej szczegółowo

Pełna Oferta Usług Edu Talent

Pełna Oferta Usług Edu Talent Przedstawiamy Ci naszą Pełną Ofertę Usług. Przygotowaliśmy dla Ciebie szeroką ofertę profesjonalnego, terminowego i taniego pisania prac. Piszemy dla Ciebie: - prace magisterskie i licencjackie - prace

Bardziej szczegółowo

9635/17 ds/ppa/mak 1 DGE 1C

9635/17 ds/ppa/mak 1 DGE 1C Rada Unii Europejskiej Bruksela, 24 maja 2017 r. (OR. en) 9635/17 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 24 maja 2017 r. Do: Nr poprz. dok.: Dotyczy: Delegacje CULT 76 RELEX 457 DEVGEN 118 COMPET

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY.

UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY. UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji 12.04.2018r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej wojny między

Bardziej szczegółowo

Stanisław Koziej EWOLUCJA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA UNII EUROPEJSKIEJ. Referat na konferencji w Uczelni Łazarskiego, r.

Stanisław Koziej EWOLUCJA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA UNII EUROPEJSKIEJ. Referat na konferencji w Uczelni Łazarskiego, r. Stanisław Koziej EWOLUCJA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA UNII EUROPEJSKIEJ Referat na konferencji w Uczelni Łazarskiego, 22.05.2017r. PROBLEMATYKA 1.UE prestrategiczna i pierwsza strategia: dojrzewanie potrzeby

Bardziej szczegółowo

Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 1. Przedstaw definicję prawdy w różnych koncepcjach prawdy. 2. Przedstaw strukturę klasycznego

Bardziej szczegółowo

Priorytety Polski w zakresie wspólnej polityki rolnej po 2020 roku

Priorytety Polski w zakresie wspólnej polityki rolnej po 2020 roku Priorytety Polski w zakresie wspólnej polityki rolnej po 2020 roku Dokument przyjęty przez radę Ministrów w dniu 16 maja 2017 r. Ryszard Zarudzki Podsekretarz Stanu w MRiRW Jak MRiRW przygotowuje się do

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 47 34 16 58 1 Język obcy E III 18 18 18 54 54 6 Wychowanie fizyczne zal. II 1 1 18 18 3 Technologia informacyjna zal. z oc.

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH

INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH INSTYTUT STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Minimum programowe dla studentów MISH od r. 2009/10 Studia pierwszego stopnia ROK I Historia stosunków międzynarodowych Geografia polityczna i ekonomiczna świata Wstęp

Bardziej szczegółowo

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając

Bardziej szczegółowo

procesem, którego zmienność i dynamika wynikają z dynamicznego, ciągle się zmieniającego charakteru ludzkiej aktywności we wszelkich jej sferach.

procesem, którego zmienność i dynamika wynikają z dynamicznego, ciągle się zmieniającego charakteru ludzkiej aktywności we wszelkich jej sferach. {jcomments on} Polityka jako jedna ze sfer działalności ludzkiej na poziomie społecznym, jest aktywnością właściwie niezbędną mniejszym i większym wspólnotom ludzkim. Dziś, pod wpływem liberalizującego

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej st. bryg. mgr inż. Stanisław Sulenta Zadania Zgodnie z art.

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a

Bardziej szczegółowo

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNY PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO. (slajdy)

STRATEGICZNY PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO. (slajdy) STRATEGICZY PRZEGLĄD BEZPIECZEŃSTWA ARODOWEGO (slajdy) Schemat 1 ARODOWE PLAOWAIE STRATEGICZE PLAOWAIE KOCEPCYJE OPRACOWAIE STRATEGII (Strategia Bezpieczeństwa arodowego RP + strategie bezpieczeństwa sektorowe

Bardziej szczegółowo

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 23.11.2016 r. JOIN(2016) 56 final 2016/0373 (NLE) Wspólny wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia,

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY

PLAN STUDIÓW STACJONARNYCH I stopnia KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE PROFIL: PRAKTYCZNY do Uchwały nr //16 Rady Wydziału AiBN z dnia 13 czerwca 16 r. obowiązuje I rok w r.a. 16/1 w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w ćw lab p w. ćw. lab p 6 364 35 3 58 1 Język obcy E III

Bardziej szczegółowo

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP Opracował: Krzysztof KACZMAR 1 BEZPIECZEŃSTWO jednostka, grupa społeczna, organizacja, państwo nie odczuwa zagrożenia swego istnienia lub podstawowych

Bardziej szczegółowo

POLSKA WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA

POLSKA WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA POLSKA WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA Wieloletni program współpracy rozwojowej 2016-2020 kryteria wyboru priorytetów geograficznych materiały robocze Departament Współpracy Rozwojowej Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Bardziej szczegółowo

OTWARTE KONSULTACJE PUBLICZNE

OTWARTE KONSULTACJE PUBLICZNE WOLNOŚĆ, BEZPIECZEŃSTWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ: JAKA BĘDZIE PRZYSZŁOŚĆ OTWARTE KONSULTACJE PUBLICZNE JAKA JEST OBECNA SYTUACJA? Jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej jest udostępnienie jej obywatelom

Bardziej szczegółowo

Sylabus przedmiotu: System bezpieczeństwa narodowego

Sylabus przedmiotu: System bezpieczeństwa narodowego Sylabus System bezpieczeństwa narodowego Nazwa programu (kierunku) Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Bezpieczeństwo wewnętrzne Wydział Ochrony Zdrowia Poziom i forma studiów Specjalność: Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)

Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji województwa lubuskiego. Dokument przedstawia

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 5 kwietnia 2017 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 5 kwietnia 2017 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 5 kwietnia 2017 r. (OR. en) 7935/17 CULT 34 RELEX 290 DEVGEN 54 COMPET 236 ENFOCUSTOM 92 EDUC 131 COHOM 46 NOTA Od: Do: Nr poprz. dok.: Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady

Bardziej szczegółowo

ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 14.12.2016 R. Stanisław Koziej ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji na seminarium katedralnym Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz stron internetowych... XVII Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI

Spis treści. Wykaz stron internetowych... XVII Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI Spis treści Wykaz skrótów... XIII Wykaz stron internetowych... XVII Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 1 1. Uwagi terminologiczne... 1 2. Elementy charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)

STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA STACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) STUDIA STACJONARNE I ROK I STOPIEŃ zajęć Semestr I zaliczenia Historia polityczna

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY KONGRES BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO KIELCE, 18-20 KWIETNIA 2016 www.chemss2016.org DEKLARACJA

ŚWIATOWY KONGRES BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO KIELCE, 18-20 KWIETNIA 2016 www.chemss2016.org DEKLARACJA ŚWIATOWY KONGRES BEZPIECZEŃSTWA CHEMICZNEGO KIELCE, 18-20 KWIETNIA 2016 www.chemss2016.org DEKLARACJA na temat rozwoju współpracy międzynarodowej w celu umacniania bezpieczeństwa chemicznego oraz rozwoju

Bardziej szczegółowo

Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ

Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ Rozdział l. POJĘCIE DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ 1.1. Definicja dyplomacji 1.1.1. Tradycyjne i nowe

Bardziej szczegółowo

6052/16 mkk/gt 1 DG C 2A

6052/16 mkk/gt 1 DG C 2A Rada Unii Europejskiej Bruksela, 15 lutego 2016 r. (OR. en) 6052/16 COEST 30 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 15 lutego 2016 r. Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 5946/16 COEST 22 Dotyczy: STOSUNKI

Bardziej szczegółowo

Dokument z posiedzenia PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie oświadczeń Rady i Komisji

Dokument z posiedzenia PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie oświadczeń Rady i Komisji Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-0164/2019 6.3.2019 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie oświadczeń Rady i Komisji zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu w sprawie zagrożeń dla

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI)

STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) STRUKTURA STUDIÓW (nabór od roku 2015/2016) STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA (Z UWZGLĘDNIENIEM MODUŁÓW PODLEGAJĄCYCH WYBOROWI) AKADEMIA IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE STUDIA NIESTACJONARNE I ROK I STOPIEŃ

Bardziej szczegółowo

Rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa

Rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa Rozwój obszarów wiejskich i rolnictwa w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) Konferencja prasowa Warszawa, 17 lutego 2017 r. PRZYJĘCIE STRATEGII PRZEZ RADĘ

Bardziej szczegółowo

BIURO RADCY HANDLOWEGO AMBASADY REPUBLIKI BUŁGARII W WARSZAWIE. Polsko - Bułgarskie Forum Gospodarcze Tak daleko, a tak blisko Sofia, r.

BIURO RADCY HANDLOWEGO AMBASADY REPUBLIKI BUŁGARII W WARSZAWIE. Polsko - Bułgarskie Forum Gospodarcze Tak daleko, a tak blisko Sofia, r. BIURO RADCY HANDLOWEGO AMBASADY REPUBLIKI BUŁGARII W WARSZAWIE Polsko - Bułgarskie Forum Gospodarcze Tak daleko, a tak blisko Sofia, 17.05.2017r. 1 ZAKRES PREZENTACJI Geopolityczne znaczenie Polski i Bułgarii;

Bardziej szczegółowo

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PROJEKT SPRAWOZDANIA Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Spraw Zagranicznych 2016/2052(INI) 14.7.2016 PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie Europejskiej Unii Obrony (2016/2052(INI)) Komisja Spraw Zagranicznych Sprawozdawca: Urmas

Bardziej szczegółowo

DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC

DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC DOKTRYNA GIERASIMOWA DR KRZYSZTOF LIEDEL DYREKTOR CBNT CC WALERIJ GIERASIMOW (2013) Reguły wojny uległy zmianie. Wzrosła rola niewojskowych sposobów osiągania celów politycznych i strategicznych, które

Bardziej szczegółowo

WSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19

WSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 ROZDZIAŁ I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 1. Współczesna gospodarka światowa i jej struktura... 19 1.1. Podmioty gospodarki światowej... 21 1.2. Funkcjonowanie

Bardziej szczegółowo

Dyplomacja czy siła?

Dyplomacja czy siła? SUB Hamburg A/543483 Dyplomacja czy siła? Unia Europejska w stosunkach międzynarodowych pod redakcją Stanisława Parzymiesa Scholari Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2009 PIS TREŚCI WSTĘP. DYPLOMACJA

Bardziej szczegółowo

EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY

EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY EWOLUCJA WPZiB TRAKTAT Z LIZBONY Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków www.uj.edu.pl/web/jmc TL ZMIANY W WPZIB 1. Likwidacja struktury filarowej UE - włączenie

Bardziej szczegółowo

System zarządzania rozwojem Polski. Rada Modernizacji, Toruń

System zarządzania rozwojem Polski. Rada Modernizacji, Toruń System zarządzania rozwojem Polski Rada Modernizacji, Toruń 12.12.2017 Projekty strategiczne SOR Kierunki interwencji Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju System zarządzania rozwojem Polski Obszar

Bardziej szczegółowo

Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych

Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych Efektywność wykorzystania środków UE w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju - rola organizacji pozarządowych Warszawa, 8.09.2016 r. 1. Sformułowanie uwag konsultacyjnych dotyczących konkretnej strategii

Bardziej szczegółowo

Wzmocnienie potencjału analitycznego administracji publicznej przedsięwzięcie podjęte przez Szefa Służby Cywilnej

Wzmocnienie potencjału analitycznego administracji publicznej przedsięwzięcie podjęte przez Szefa Służby Cywilnej Wzmocnienie potencjału analitycznego administracji publicznej przedsięwzięcie podjęte przez Szefa Służby Cywilnej Warszawa, czerwiec 2014 r. Dotychczas podjęte inicjatywy Szefa Służby Cywilnej W latach

Bardziej szczegółowo

1.2.1.Cechy i zależności bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. 1.3.Bezpieczeństwo publiczne a bezpieczeństwo wewnętrzne

1.2.1.Cechy i zależności bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. 1.3.Bezpieczeństwo publiczne a bezpieczeństwo wewnętrzne Zarządzanie bezpieczeństwem publicznym. Autor: Marek Lisiecki Wstęp Rozdział 1 Bezpieczeństwo jako przedmiot zarządzania 1.1.Bezpieczeństwo jako podstawowa potrzeba społeczna 1.1.1.Perspektywa organizacyjno-prawna

Bardziej szczegółowo

TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW

TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW ĆWICZENIA III TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW POJĘCIE TERRORYZMU Terroryzm: - jedna z form przemocy politycznej - politycznie motywowana przemoc skierowana przeciw celom

Bardziej szczegółowo