1. Składać druki możemy niemalże w dowolnym programie. Niemniej tradycyjne edytory

Transkrypt

1 1. Składać druki możemy niemalże w dowolnym programie. Niemniej tradycyjne edytory tekstów (np. Word) mają liczne ograniczenia nie pozwalające na precyzyjne ustawienie tekstu, operowanie szablonami itd. Natomiast praca z większymi obszarami tekstu w programach graficznych jest mało efektywna i łatwo popełnić błędy. Dlatego do składu komputerowego używa się zazwyczaj specjalnych programów. Dwa najpopularniejsze to QuarkXPress oraz Adobe InDesign. Niestety ich ceny są bardzo wysokie (około zł). Korzystają z nich przede studia graficzne. Cenowo bardziej atrakcyjny (chociaż nie dający takich możliwości jak konkurenci) jest Microsoft Office Publisher. Domowi użytkownicy mają również darmowe rozwiązania takie jak Scribus, PagePlus. Istnieje poza tym polski program do składu: Kombi, jednak od kilku lat nie jest on rozwijany. Między zwolennikami Quarka i Adobe istnieje spór o to, który jest lepszy. Trudno to jednoznacznie rozstrzygnąć. Obydwa mają zbliżoną funkcjonalność. Quark jest trochę bardziej wydajny lepiej się sprawdza przy publikacjach takich jak książki czy czasopisma, o bardziej tradycyjnym układzie. Natomiast w Adobe łatwiej możemy wykonywać różne nietypowe rozwiązania graficzne (lepiej sprawdza się zatem przy projektowaniu np. folderków, ulotek czy skomplikowanych graficznie czasopism lub książek). Generalnie sprawny składacz DTP da sobie radę z obydwoma uzyskując zbliżone efekty. Oczywiście pliki graficzne możemy przygotowywać w programach graficznych takich jak Corel czy Photoshop. 2. Wiedza o przygotowaniu do druku to oczywiście kilka lat nauki i wiele lat praktyki. Niemniej jest kilka podstawowych rzeczy, z których dobrze jest zdawać sobie sprawę: a. Projekty przygotowywane do druku powinny mieć przestrzeń barwną CMYK (nie RGB), ma to znaczenie zwłaszcza przy druku offsetowy. Przy skomplikowanych projektach należy pobrać z drukarni tzw. profil CMYK. Zapewnia to pełne odwzorowanie kolorów (przynajmniej w teorii). b. Druk musi mieć tzw. spady czyli obszar (2 do 4 mm), który będzie odcinany przez drukarnię. Można (jeżeli umiemy) przygotować linie cięcia i pasery. Uwaga niektóre drukarnie wolą jednak przygotowywać to samemu. A zatem jeżeli zamawiamy np plakat A4 to w z drukarni chcemy dostać plakat A4 - projekt przygotowujemy na 297x210 mm (format A4) + spady czyli cały projekt musi mieć np. 300x213 mm (3 mm spady). c. Fotografie i ilustracje ich odpowiednie przygotowanie do druku często wymaga wielu korekt. Niemniej najważniejsze jest odpowiednia jakość zdjęcia. Standardowo przyjmuje się, że zdjęcie powinno mieć 300 dpi. Przy czym nie mniej niż 200 a nie więcej niż 350. Zbyt małe (ale również zbyt duże) mogą prowadzić do wyraźnego spadku jakości. d. Pamiętajmy publikacje drukuje się na dużych arkuszach (zazwyczaj w formatach tupu B), z których wycina się poszczególne strony. Jest to szczególnie istotne w

2 przypadku czasopism i książek. Proces takiego przygotowania obrazu całego arkusza określamy mianem IMPOZYCJI. Do jej autmatycznego przygotowania służą odpowiednie programy (lub dodatki do programów). Obecnie większość drukarni wykonuje (zazwyczaj bez dopłaty) impozycję dla klienta. Jeżeli nie mamy w tej kwestii doświadczenia, lepiej ustalić z drukarnią, że zostanie to przez nich przygotowane. Inaczej może się okazać, że sypnie się nam kolejność stron e. Po oddaniu materiałów do druku a przed ich ostatecznym wydrukiem można otrzymać (ale trzeba to wcześniej zaznaczyć) tzw. proof czyli wydruk próbny. Drukarnie chętnie oddają proof jedynie wybranych stron. Lepiej jednak prosić o proof całości. W przypadku jakichkolwiek późniejszych kontrowersji będzie on też podstawą do składania reklamacji. Jest to szczególnie ważne, ponieważ pozwala na sprawdzenie kalibracji kolorów, układu całości itd. Niestety nawet gdy drukujemy na offsecie większość drukarni przygotuje proof cyfrowy. W efekcie może się on nieco różnić. Zasadniczo jednak druk offsetowy (przy założeniu stosowania dobrych maszyn i dobrych drukarzy) daje lepszą jakość od cyfrowego. f. Oczywiście dzisiejsze drukarnie właściwie mogą obsłużyć dowolny typ plików. Niemniej nie znaczy to, że mamy pełną dowolność. Związane jest to z trzema podstawowymi problemami: 1. Kompresja plików graficznych (stratna np. format jpg) 2. Odwzorowanie kolorów 3. Formaty otwarte / zamknięte Jeżeli chodzi o kompresję w materiałach do druku zasada jest właściwie prosta NIE STOSUJEMY KOMPRESJI STRATNEJ. W praktyce oznacza to, że lepiej nie używać formatów takich jak JPG czy GIF (ten format służy do umieszczania prostych animowanych grafik). Jeżeli już musimy po nie sięgnąć to pamiętajmy by ustawiać jakość na: MAXIMUM QUALITY. Formaty JPG mogą również nie dać wiernego odwzorowania koloru. Więcej o typach formatów graficznych i ich zastosowaniach Pamiętajmy również o różnicach między formatami RASTROWYMI a WEKTOROWYMI. Zasadniczo tam gdzie jest to możliwe lepiej korzystad z GRAFIKI WEKTOROWEJ Najpopularnijeszy program do grafiki WEKTOROWEJ COREL DRAW, do grafiki RASTROWEJ Photoshop

3 Na czym polega różnica? Zasadniczo na tym, że grafika wektorowa jest w pełni skalowalna (można ją powiększad dowolnie bez straty jakości) grafika rastrowa przy dużych powiększeniach traci ostrośd (efekt jaki widziemy przy powiększaniu zdjęd cyfrowych). Dzieje się tak dlatego, że w grafice wektorowej dzięki formułom matematycznym możliwe jest tworzenie ciągłych linii podczas gdy w grafice rastrowej obrazy składają się z pojedynczych punktów (kwadratów) Niestety grafika wektorowa jest znacznie większa objętościowo (wielkośd pliku), zwłaszcza przy ilustracjach fotorealistycznych jej stosowanie jest z tego powodu trudne. Pamiętajmy również, że wszystkie wykonywane cyfrowo fotografie to grafika bitmapowa (czyli rastrowa). Sporo problemów jest również z przeglądaniem grafiki wektorowej. Większośd popularnych przeglądarek grafiki nie pozwala na ich podgląd. Jest również znacznie mniej programów do edycji. Najczęściej wykorzystywanym programami są Corel Draw, Adobe Ilustrator. Istnieją również darmowe programy. Ustępują one jednak wyraźnie możliwościami. Więcej na temat grafiki wektorowej i rastrowej: Więcej o formatach plików graficznych: Do zapisywania do druku najlepiej nadają się formaty takie jak TIFF (daje doskonałe odwzorowanie kolorów), PDF, CDR, EPS. Ważne jest określenie czy druk będzie cyfrowy czy tradycyjny (np. offset). W przypadku cyfrowego mamy większą swobodę. Niemniej przesyłanie otwartych plików (takich,

4 których możliwa jest edycja np. dokumenty w Word) nie jest najlepszym rozwiązaniem. Plik otwarty na innej wersji tego samego programu lub z innymi ustawieniami może otworzyd się ze znacznymi różnicami. Dlatego powinniśmy przekazując cokolwiek do druku powinniśmy stosowad formaty zamknięte (np. PDF) ewentualnie w przypadku formatów takich jak TIFF scalad wszystkie warstwy. Więcej o formatach do druku: W tej chwili jest już chyba jasne, że przed decyzją o druku trzeba określić na jaki rodzaj druku jesteśmy zdecydowani. Do wyboru mamy kilka technik drukarskich. W praktyce zazwyczaj stosuje się jednak offset (typy offsetu: heatsetowe rolowe, coldsetowe rolowe (druk gazetowy), arkuszowe), lub druk cyfrowy. Natomiast druk na materiałach nietypowych często jest realizowany metodą sitodruku. Między drukiem offsetowym a cyfrowym jest kilka zasadniczych różnic. Przede wszystkim jest to zupełnie inna technologia druku. Zasadniczo w druku cyfrowym wersja elektroniczna jest bezpośrednio przenoszona na nośnik (podobnie jak w drukarkach domowych) natomiast druk offsetowy wymaga przygotowania płaskiej formy drukowej (tradycyjnie są to blachy a właściwie aluminiowe giętkie płyty), z których realizowany jest druk. Istnieją różne technologie druku offsetowego. Zasadniczo jednak w przypadku offsetu mamy niższą cenę jednego egzemplarza, ale pod warunkiem większego nakładu. Zasadniczo tzw. minimalka to egzemplarzy. Poniżej tego cena zazwyczaj nie ulega większej zmianie lub jest identyczna czyli za 1 egzemplarz zapłacimy mniej więcej tyle samo co za 500. W przypadku druku cyfrowego możemy bez problemu wydrukować nawet 1 egzemplarz. W praktyce cenniki są jednak zazwyczaj tak skonstruowane, że wprowadzana jest minimalna kwota zamówienia (zazwyczaj około 100 zł), co powoduje, że w efekcie minimalka to kilka (lub kilkanaście w zależności od formatu) egzemplarzy. Niemniej dzięki temu uzyskujemy niższą cenę przy niewielkim nakładzie. Inną zaletą druku cyfrowego jest możliwość personalizacji (np. zaproszenia imienne). W przypadku druku offsetowego jest to bardziej skomplikowany i kosztowny proces. Druk cyfrowy jest realizowany znacznie szybciej. Standardem jest obecnie druk w kilka godzin. Podczas gdy oddając materiał do drukarni offsetowej musimy się liczyć z czasem kilku a nawet kilkunastu dni. Oczywiście w sytuacjach podbramkowych znajdziemy drukarnie, która przygotuje nam wydruki offsetowe nawet w ciągu jednego dnia (pod warunkiem, że nie są to skomplikowane druki np. książki czy czasopisma). Zazwyczaj musimy za to jednak zapłacić dodatkowo i nie każda drukarnia podejmie się takiej realizacji. Wyjątkiem są druki wysokonakładowe takie jak prasa codzienna drukuje się je jednak na specjalnych maszynach (prędkość druku to nawet 40 tys. egz / h). W przypadku druku cyfrowego mamy też mniejsze wielkości arkusza (rzadkością są maszyny większe niż B3). Jakość druku cyforowego jest wciąż jeszcze nieco słabsza niż dobrego offsetu. Wydruki cyfrowe są również mniej odporne (zwłaszcza na długotrwałe działanie promieni słoncznych). Jeżeli potrzebujemy wydrukować mały nakład / szybko / druki spersonalizowane to

5 powinniśmy skierować się do drukarni cyfrowej. W pozostałych przypadkach tańszym i lepszym rozwiązaniem jest zazwyczaj offset. Dla amatorów drukarnie cyforwe mają jeszcze jedną zaletę. Przygotowanie do druku jest prostsze (a właściwie jest większa tolerancja błędów). Po wyborze druku często musimy zastanowić się nad oprawą: Dwa najpopularniejsze rodzaje opraw stosowanych w produkcji książek i czasopism: zeszytowa, klejona miękka (dokładniej: klejona prosta miękka kartonowa). Zestawienie rodzajów opraw: broszurowa, książkowa (podział stosowany w bibliotekarstwie i księgarstwie), całopapierowa, całopłócienna, półpłócienna, ćwierćpłócienna, skórzana (ze względu na charakter materiału pokryciowego (oklejki), grzebieniowa, listwowa, pierścieniowa, spiralowa (odmiany oprawy specjalnej), jednorodna, kombinowana (ze względu na ilość elementów oklejki), miękka, twarda (ze względu na sztywność okładzin i budowę okładki), prosta, złożona (ze względu na ilość grzbietów) przykrywająca, zakrywająca (ze względu na sposób klejenia okładki jednolitej). klejona, specjalna, zeszytowa (ze względu na sposób łączenia wkładu), nakładowa, bibliofilska (ze względu na poziom edytorski).