Dążenie gmin do niezależności energetycznej Towards energy independency of communities

Transkrypt

1 INSTYTUT GÓRNICTWA ODKRYWKOWEGO Dążenie gmin do niezależności energetycznej Towards energy independency of communities Marta Resak Transnational Conference 25 th 26 th of November 2014, Wrocław Fostering communities on energy transition, climate protection and regional development

2 Wstęp Samorząd lokalny a bezpieczeństwo energetyczne Możliwości działania Koordynacja działań Zarządzanie energetyczne a regionalna wartość dodana Podręcznik dobrych praktyk

3 Samorząd lokalny a bezpieczeństwo energetyczne Samorządy lokalne: nadzorują wszystkie działania mające miejsce na ich obszarach opracowują plany rozwoju realizują określone cele gospodarcze i społeczne określają strategie zapewniające mieszkańcom dostęp do energii mają bezpośredni dostęp do mieszkańców i posiadają wiedzę na temat ich potrzeb jeśli posiadają znajomość lokalnych zasobów energetycznych i zapotrzebowania na energię, mogą zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne na swoim obszarze Za dostarczanie energii i zapewnienie bezpieczeństwa sieci energetycznej odpowiedzialni są zazwyczaj zewnętrzni dostawcy energii. Produkcja i dystrybucja energii na poziomie lokalnym może jednak zmniejszyć zależność od podmiotów zewnętrznych.

4 Samorządy chcące przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego mają szerokie możliwości, niezależne od zewnętrznych dostawców energii: Przygotowanie i wdrażanie lokalnego planu energetycznego Oszczędzanie energii Produkcja energii ze źródeł lokalnych Budowa lub modernizacja lokalnej sieci ciepłowniczej Planowanie przestrzenne w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Zapewnienie edukacji w zakresie zagadnień związanych z energetyką

5 Przygotowanie i wdrażanie lokalnego planu energetycznego Pierwszym krokiem na drodze do poprawy bezpieczeństwa energetycznego w gminie jest opracowanie koncepcji energetycznej/lokalnego planu energetycznego. Etapy: inwentaryzacja zużycia energii; profil energetyczny gminy określenie użytecznych zasobów i potencjału oszczędności wyznaczenie celów opracowanie zestawu działań, które należy podjąć w celu realizacji określonych celów (roadmap), harmonogram działań przyjęcie planu energetycznego i jego realizacja I Local energy concept Sesja równoległa g GOOD PRACTICE EXAMPLE: Frankenberg Praha Libuš Rotenburg Citizens working together on the energy concept Model energy concept for the city district Developing the energy concept for 2000 sq. km area

6 Oszczędzanie energii Można powiedzieć, że efektywność energetyczna jest najbardziej skutecznym i najtańszym źródłem energii. Działania służące oszczędzaniu energii dają natychmiastowe wyniki i często nie wymagają znacznych nakładów finansowych. W dążeniu do uniezależnienia się od zewnętrznych dostaw energii wskazane jest rozpoczęcie właśnie od oszczędzania energii. W ten sposób do zabezpieczenia dostaw energii w większym stopniu przyczyni się wykorzystanie energii odnawialnej i będzie ono postrzegane jako lepsza inwestycja. II Saving energy GOOD PRACTICE EXAMPLE: Nový Lískovec Renovation of residential buildings Częstochowa Management leading to energy saving in public buildings Ptuj Energy saving in street lighting Środa g. 9.35

7 Produkcja energii ze źródeł lokalnych W przypadku energii elektrycznej z lokalnych źródeł wpływ elektrowni na bezpieczeństwo energetyczne jest raczej pośredni. W przypadku ogrzewania opartego na odnawialnych źródłach można natychmiast wyeliminować lub znacznie zmniejszyć zależność od zewnętrznych dostaw energii w sposób bezpośredni. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, najczęściej w połączeniu ze sobą, w oparciu o lokalny potencjał, plus towarzyszące mu znaczne zmniejszenie zużycia energii, poprawią bezpieczeństwo energetyczne każdej społeczności. III Producing energy from local sources GOOD PRACTICE EXAMPLE: Dzierżoniów Salaš Cölbe Wierzchosławice Solar thermal energy use to improve local energy balance Clean air and local wood instead of imported coal The community profiting from the sun The first photovoltaic farm in Poland

8 Budowa lub modernizacja lokalnej sieci ciepłowniczej Jedną z opcji zabezpieczenia dostaw energii i uniezależnienia się od zewnętrznych dostawców jest obsługa własnej sieci. W przypadku sieci elektroenergetycznej jest to trudne. Łatwiejsza jest budowa i obsługa lokalnej sieci ciepłowniczej. Jeśli sieć ciepłownicza już istnieje, zastosowanie nowych źródeł energii jest stosunkowo proste, ale należy zapewnić optymalizację kosztów energii. Budowa nowej sieci ciepłowniczej wymaga dużych nakładów inwestycyjnych i silnego wsparcia przyszłych użytkowników końcowych. W lokalnych sieciach najczęściej stosowanym źródłem ciepła jest biomasa. IV Installing district heating Środa g GOOD PRACTICE EXAMPLE: Roštín Schönstadt Kočevje Producing fuel for district heating within 4 km surroundings Cooperative-owned heat-grid Precursor district heating system in Slovenia

9 Planowanie przestrzenne w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Planowanie przestrzenne pozwala zapewnić pożądany rozwój terenów w celu stworzenia lokalnego systemu energetycznego, ochronę wartości nieruchomości i krajobrazu poprzez: Zapewnienie przestrzeni dla lokalnej produkcji energii w planach zagospodarowania przestrzennego Określenie wymagań np. dotyczących sposobu ogrzewania Promowanie bardziej zwartej zabudowy mieszkaniowej z zapewnieniem możliwości spaceru, jazdy na rowerze i korzystania z transportu publicznego (ograniczenie zużycia paliw i ochrona otwartej przestrzeni) V Land use planning to ensure energy security GOOD PRACTICE EXAMPLE: Baunatal Niestetal The new energy efficient residential area Planning the commercial area supplied with renewables Środa g. 9.10

10 Zapewnienie edukacji w zakresie zagadnień związanych z energetyką Zarządzaniu energetycznemu muszą towarzyszyć kampanie informacyjne i inne działania komunikacyjne. Wszystkie grupy docelowe muszą być świadome tego, co chcemy osiągnąć. Edukacja i promocja powinna zaczynać się od wyjaśnienia potrzeby zmian w istniejącym zarządzaniu energią i jasno stwierdzać, jakie inicjatywy i działania przyczynią się do osiągnięcia których celów. Strony muszą wiedzieć, w jaki sposób mogą zaangażować się w inicjatywy energetyczne w praktyce. VI Providing education Sesja 4 g GOOD PRACTICE EXAMPLE: Plzeň Cloppenburg Kassel Vransko Energy management training... not only for energy managers Educating the youngest citizens Showing where energy is lost Innovation Centre fostering new technologies

11 Koordynacja działań Przygotowanie i wdrażanie lokalnego PLANU energetycznego Oszczędzanie energii - Poznaj zasoby - Określ cele Produkcja energii ze źródeł lokalnych - Wybierz narzędzia i środki Środa g Zredaguj plan i wyznacz koordynatora (np. menedżera ds. energii) Budowa lub modernizacja lokalnej sieci ciepłowniczej - Rozpocznij wdrażanie - Monitoruj postępy Planowanie przestrzenne w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Zapewnienie EDUKACJI w zakresie zagadnień związanych z energetyką

12 Zarządzanie energetyczne a regionalna wartość dodana Pozytywne skutki: lokalne inwestycje, szczególnie ważne dla obszarów wiejskich pojawienie się nowych rodzajów działalności w sektorze usług nowe miejsca pracy większe wpływy podatkowe wzrost ilości pieniędzy pozostających w obrocie w lokalnej gospodarce poprawa stanu środowiska, w szczególności zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza wyższa jakość życia integracja mieszkańców Obecna sesja g

13 Podręcznik dobrych praktyk pt. Od zarządzania energią do bezpieczeństwa energetycznego Authors: Marta Resak, Thomas Duwe, Oldřich Sklenář, Saša Erlih, Regine Hassenpflug, Arno Scheer, Johannes Möller Graphic design: Anna Nowacka

14 Dziękuję za uwagę Thank you for your attention Fostering communities on energy transition, climate protection and regional development 25 th 26 th of November 2014 INSTYTUT GÓRNICTWA ODKRYWKOWEGO Marta Resak Poltegor-Instytut