Protokół Nr XLVII/2013

Transkrypt

1 Protokół Nr XLVII/2013 z sesji Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej odbytej w dniu 30 stycznia 2014 roku w godz. od do w sali Ośrodka Kultury w Środzie Wielkopolskiej. W sesji uczestniczyło 16 radnych na ogólny stan 21 radnych. (Lista obecności stanowi zał. nr 1 do protokołu). Usprawiedliwili swoją nieobecność: 1. Radna Zuzanna Markiewicz 2. Radna Krystyna Rachwalska 3. Radny Bogusław Makowski Nie usprawiedliwili swojej nieobecności: 1. Radny Jarosław Frach 2. Radny Rafał Wieruszewski W pierwszej części sesji nie uczestniczył radny D.Węcławiak, czyli na początku stan liczebny Rady wynosił 15-tu radnych. Ponadto w sesji uczestniczyli sołtysi, przewodniczący Komitetów Osiedlowych. (Listy obecności stanowią zał. nr 2, 3 do protokołu). Ze strony Urzędu Miejskiego w obradach uczestniczyli: p. Wojciech Ziętkowski Burmistrz Miasta, p. Maria Mieszczak Sekretarz Miasta, p. Maria Olejniczak - Skarbnik Miasta, p. Lubomiła Zandrowicz - radca prawny oraz Naczelnicy Wydziałów i Kierownicy Referatów Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej. Na wstępie odegrano hejnał Miasta Środy Wielkopolskiej. Pkt 1/ Otwarcie. Otwarcia XLVII sesji Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej dokonał Przewodniczący Rady p. Piotr Mieloch, który powitał Burmistrza Miasta p. W. Ziętkowskiego, radnych, sołtysów, przewodniczących Komitetów Osiedlowych, pracowników Urzędu Miejskiego w Środzie Wielkopolskiej, dyrektorów jednostek organizacyjnych, przedstawicieli spółek gminnych, przedstawicieli prasy, zaproszonych gości oraz mieszkańców miasta i gminy przybyłych na sesję Rady. Pkt 2/ Stwierdzenie prawomocności obrad. Na podstawie listy obecności Przewodniczący Rady stwierdził, że w sesji uczestniczy więcej niż połowa radnych, tak więc Rada jest władna podejmować prawomocne decyzje. Pkt 3/ Przyjęcie porządku obrad. Przewodniczący Rady zaproponował wprowadzić do porządku obrad uchwały o numerach roboczych: 2A, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29: 2A/ zmieniająca uchwałę w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Gminy Środa Wielkopolska na lata ; 19/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego części obrębów ewidencyjnych Januszewo, Jarosławiec, Zmysłowo, gmina Środa Wielkopolska;

2 2 20/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Pławce, Zdziechowice i Romanowo, gmina Środa Wielkopolska; 21/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Romanowo, Zielniki, Janowo i Dębicz, gmina Środa Wielkopolska; 22/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębu ewidencyjnego Tadeuszewo, Brzezie i Chudzice gmina Środa Wielkopolska; 23/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Chudzice, Szlachcin, Pierzchno, Olszewo, gmina Środa Wielkopolska; 24/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Połażejewo, Brzezie i Winna Góra gmina Środa Wielkopolska; 25/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębu ewidencyjnego Winna Góra, gmina Środa Wielkopolska; 26/ zmieniająca uchwałę w sprawie ustalenia cenników dla Ośrodka Sportu i Rekreacji w Środzie Wielkopolskiej; 27/ w sprawie zmiany uchwały nr XXXIII/597/2013 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej w sprawie ustalenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów w zamian za uiszczoną przez właścicieli nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi z dnia 4 kwietnia 2013 roku; 28/ w sprawie wyrażenia zgody na nabycie na rzecz Gminy Środa Wielkopolska nieruchomości położonej w Kijewie; 29/ w sprawie zgody na przystąpienie i objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki Powiatu Średzkiego działającej pod firmą Powiatowe Centrum Rozwoju Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Środzie Wielkopolskiej poprzez wniesienie wkładu pieniężnego. Wszystkie uchwały oprócz uchwały nr 29 były omawiane na wczorajszym posiedzeniu Komisji. W związku z powyższym zwrócił się z prośbą do wnioskodawców o przybliżenie treści. - p.m.bednarz Naczelnik Biura Obsługi Burmistrza wyjaśnił, że 16 stycznia 2014 roku została podjęta uchwała dot. objęcia udziałów w Spółce powiatowej budującej nowy budynek szpitala. Konsekwencją objęcia tych udziałów miało być odciążenie Powiatu w zakresie poręczenia wyemitowanych obligacji. Zarząd Powiatu nie zajął się tą uchwałą do czasu sesji, która miała miejsce przedwczoraj. Decyzją Rady Powiatu obrady zostały przerwane w celu wypracowania przyjęcia zasad przyjęcia pomocy od Gminy Środa. Wypracowano rozwiązanie, które jest zawarte w przedłożonym projekcie uchwały i wieloletniej prognozie finansowej. Sprowadza się to do tego, że Gmina obejmie 35% udziałów w Spółce Powiatowe Centrum Rozwoju za kwotę zł. Adekwatnie do wartości udziałów Gmina poręczy do 5 mln zł wyemitowane już do tej pory obligacje, plus 2,5 mln, które Spółka będzie jeszcze emitować. Te środki pozwolą odciążyć Powiat w zakresie obligacji wcześniej wyemitowanych, jak również pozwolą wygospodarować środki na pełne wyposażenie nowego budynku w sprzęt meblowy i medyczny. Natomiast z kwoty zaproponowanej w uchwale będzie zakupione pełne wyposażenie do oddziału dziecięcego, który będzie otwarty w pierwszej kolejności.

3 3 Innych uwag i zapytań nie wniesiono. Przystąpiono do przegłosowania porządku obrad z zaproponowanymi zmianami. W wyniku głosowania porządek obrad wraz ze zmianami został przyjęty jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Porządek obrad wraz ze spisem uchwał stanowi zał. nr 4 do protokołu. Pkt 4/ Przyjęcie protokołu z poprzedniej sesji. Przewodniczący Rady zauważył, że radni posiadający e, otrzymali drogą elektroniczną protokół z ostatniej sesji Rady. Protokół był również wyłożony do wglądu w Biurze Rady. Uwag nie wniesiono. W wyniku głosowania protokół Nr XLVI z poprzedniej sesji został przyjęty jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Pkt 5/ Informacje Przewodniczącego Rady. Przewodniczący Rady poinformował, że: 1/ Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przesłał wyrok zaskarżonej uchwały Rady Miejskiej w przedmiocie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Stwierdzono nieważność zaskarżonej uchwały w części niektórych paragrafów, a w pozostałym zakresie skargę oddalono. Wyrok Sądu jest do wglądu w Biurze Rady. Następnie poprosił Zastępcę Burmistrza, by przybliżył ten temat. - Z-ca Burmistrza E.Iwańczuk wyjaśnił, że tak jak się spodziewano były dwa wyjścia. Napisać regulamin zrozumiały dla mieszkańców, ale z wieloma powtórzeniami zapisów aktów prawnych wyższej rangi, czyli ustaw i rozporządzeń lub napisać regulamin bardzo lakoniczny na cztery strony, niewiele mówiący mieszkańcom, ale zgodny z procesem legislacyjnym i z zasadą, że w aktach prawnych niższej rangi nie można powtarzać zapisów wyższej rangi. Wybrano pierwszą metodę, dość mocno ograniczając te powtórzenia, jednak stwierdzono, że mimo wszystko by regulamin był zrozumiały dla mieszkańców, chociaż część rzeczy należy powtórzyć i nie musieli szukać w innych przepisach. Niestety Sąd nie podzielił tego stanowiska i wyrzucił wszystko to, co jest w innych aktach prawnych, co nie oznacza, że regulamin jest zły, jest dobry tylko jest bardziej lakoniczny i wszystkie te zapisy, które Sąd uchylił znajdują się w ustawach bądź w rozporządzeniach. W związku z tym zadania, które nakładał ten regulamin na mieszkańców nie zmieniły się tylko wynikają bezpośrednio z ustaw i nie są powtórzone w regulaminie. Natomiast kluczowe rzeczy, jak sposób selekcji odpadów, podział na poszczególne grupy, ustanowienie stawek pozostały bez zmian. W związku z tym w momencie kiedy wyrok Sądu się uprawomocni (za 2 3 tygodnie), Gmina naniesie poprawki do treści regulaminu i na stronie internetowej Urzędu będzie regulamin w obowiązującej już treści. Niemniej jednak nie wpływa to na zadania, zobowiązania, które z niego wynikają dla mieszkańców. 2/ w dniu 22 stycznia br. Burmistrz Miasta Środa Wielkopolska przedłożył sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego; 3/ w dniu 28 stycznia br. Stowarzyszenie Młodych Wielkopolan w Gnieźnie przesłało zaproszenie na XV Jubileuszowe Regionalne Zawody Radnych, Wójtów, Burmistrzów, Prezydentów i Starostów w Tenisie Stołowym o puchar Marszałka Województwa Wielkopolskiego, które odbędą się 1 marca 2014 roku w hali sportowej w Witkowie. Zainteresowane osoby proszone są o zgłaszanie się do Biura Rady; 4/ w dniu wczorajszym na wspólnym posiedzeniu Komisji informował, że wpłynął apel związków zawodowych działających w średzkim szpitalu. Na wczorajszym spotkaniu odczytał odpowiedź na ten temat, która zostanie przekazana zainteresowanym.

4 4 Pkt 6/ Rozpatrzenie skargi na działalność Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska. 1/ w sprawie rozpatrzenia skargi pana Henryka Kaczor na działalność Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska. W pierwszej kolejności głos zabrał radny I.Kubiaczyk, który poinformował, że zapoznał się z treścią projektu uchwały oraz dokumentacją i z zażenowaniem musi powiedzieć, że nie będzie mógł głosować za przyjęciem tej uchwały z wielu powodów. Zaproponował, by głosowanie w tej sprawie przełożyć przynajmniej na następną sesję i być może rozwiązać inaczej. Stwierdził, że wielu radnych zna wnioskodawcę i wie, jaką pełnił funkcję w samorządzie i sprawy takie jak ta, nie powinny być w ogóle rozpatrywane przez Radę, a winny być załatwione pomiędzy Burmistrzem, a p.h.kaczor. Następnie zapytał, kto opracowywał projekt tej ulicy, gdyż zaprojektowanie studzienki na działce pod 15-letnią tują jest nieporozumieniem, a żądanie, by właściciel ją wyciął wiąże się z uzyskaniem zgody odpowiedniego urzędu i z pewnymi stratami. W związku z tym w projekcie powykonawczym można było przesunąć tą studzienkę i tak ostatecznie zrobiono, a spory toczyły się przez długi okres czasu zupełnie niepotrzebnie. Wobec tego zaproponował, by Burmistrz spotkał się z p.h.kaczor w celu rozwiązania sprawy i doprowadzenia do wycofania skargi. Zauważył, że zapoznał się z dokumentacją i jest to plik dokumentów ze sobą sprzecznych. Ponadto stwierdził, że projekt uchwały napisany przez osobę, na którą jest pośrednio skarga jest nieporozumieniem, gdyż w Urzędzie powinien być zespół samokontroli, który zajmowałby się takimi sprawami. Wiadomo, że p.m.orłowski winien przygotować wyjaśnienia, ale nie przygotowywać uchwałę. Wobec tego zaproponował, by nad projektem uchwały zastanowił się inny zespół kontrolujący w Gminie bądź Burmistrz spowodował, by skarga została wycofana. - Burmistrz W.Ziętkowski wyjaśnił, że w tej sprawie był już u p.henryka Kaczora i nie jest to jego problem, ale problem syna. Prawdą jest, że zaprojektowana była studnia w innym miejscu i nie było żadnego problemu, aby zaprojektować i zrobić studnię z drugiego ujęcia i tak zostało to wykonane. Natomiast pan H.Kaczor nie może zrozumieć i pogodzić się z tym, że to nie uprawnia Gminy, by na jego terenie finansowała budowę sieci. Stwierdził, że to nie jest problem Urzędu, Naczelnika, czy pracownika odpowiedzialnego tylko nie zrozumienia, że przyłącze wprowadzane jest co najwyżej do nieruchomości i takie zostało wykonane drugie, dodatkowe przyłącze. Natomiast nie wiadomo skąd przekonanie, że to Gmina powinna doprowadzić je do domu, gdyż nie byłoby to zgodne z prawem. Stwierdził, że dziwi się temu, gdyż p. H. Kaczor jest samorządowcem i jego syna byłoby pewnie stać na zakup rury i wykopanie rowu, ale on chciał, by Gmina to na siłę zrobiła, co byłoby złamaniem prawa. W związku z tym zdziwienie Burmistrza, że taka skarga została złożona, gdyż faktycznie nigdy nie powinna się pojawić. Zauważył również, że mieszkańcy, którzy przez ostatnie 1,5 roku 2 lata mieli możliwość wpięcia się do sieci kanalizacyjnej nie kwestionowali tego, że odcinek w nieruchomości leży w gestii osoby, która posiada tą nieruchomość, a Gmina wykonuje przyłącze do granicy, właściwie w granicy. Zdaniem Burmistrza radny nie zna wszystkich szczegółów w tej sprawie i dziwi się temu, gdyż pierwszy raz słyszy o poruszonej kwestii tui. Niemniej jednak sprawa była wielokrotnie podejmowana i pan H.Kaczor pod wpływem syna nie może się ugiąć, choć pewnie sam prawdopodobnie wie, że nic więcej nie da się zrobić. Natomiast, czy Rada oddali, czy przyjmie uchwałę, to pomija tą kwestię, gdyż są to rzeczy natury osobistej i ktoś chce ambicjonalnie pokazać, że Urząd źle działa. Ponadto zasadniczo nie jest winą Gminy, że jeśli ktoś ma zaprojektowaną budowę przyłącza, czy wyjścia kanalizacyjnego z jednej strony i tak jest w dokumentacji, to na tej podstawie działają projektanci. Jednakże z drugiej strony działki wybudowano również przyłącze do posesji, ale nie można wykonać metrów rury za publiczne pieniądze, gdyż nie ma takiego prawa, które do tego Gminę przymusi.

5 5 - Naczelnik Wydziału Inwestycji i Zamówień p.m.orłowski wyjaśnił, że jest to jedyna sprawa tego typu prowadząc gminną inwestycję kanalizacyjną od 6 lat. Nigdzie nie było takiej sytuacji, że np. ktoś nie chciał wpuścić wykonawcy na teren, by wykonać przyłącze. Odnośnie tui stwierdził, że to nie był problem. Kwestia była taka, że w tym miejscu rzeczywiście była studzienka. Dokonano wizji lokalnej i stwierdzono, że należy tuję ominąć, przesunąć linię przyłącza i tak się stało. W związku z czym panowie Kaczor mają możliwość podłączenia się do kanalizacji gminnej. Natomiast kwestią skargi jest temat pewnego pisma, które złożył pan Kaczor na działalność wykonawców, gdyż na początku całego problemu było spotkanie, gdzie prawdopodobnie wystąpiła dosyć ostra wymiana zdań między wykonawcą, kierownikiem budowy, a panem Kaczorem stąd jest to sprawa dosyć mocno emocjonalna. Chęć zrzucenia odpowiedzialności na Gminę, która miałaby rozstrzygać spór pomiędzy wykonawcą, a panem Kaczorem, w mniemaniu Gminy, nie znajduje odzwierciedlenia i nie powinno być przez Gminę rozpatrywane. Jest to temat pomiędzy dwoma osobami i to one powinny między sobą to wyjaśnić. Natomiast w kwestii technicznej nie ma jakiegokolwiek zaniedbania, przyłącze jest wykonane. Posesja ma wejście od ul. Reja oraz od ul. Kosynierów i istnieje możliwość podłączenia dwóch posesji z jednej i drugiej strony. - Radny P.Dopierała stwierdził, że trochę się dziwi radnemu I.Kubiaczykowi, gdyż sprawa wygląda tak, że jeśli mieszkaniec składa skargę na Burmistrza, to Urząd musi przygotować uchwałę, a Rada rozpatrzyć. Niestety Naczelnik WIiZ nie może tej skargi wycofać, gdyż miał obowiązek napisać uchwałę jeśli wpłynęła skarga na Burmistrza w określonym terminie, czyli skargę może jedynie wycofać pan Kaczor. Wobec tego dziwi się, że radny proponował by Naczelnik wycofywał tą uchwałę. - Radny I.Kubiaczyk stwierdził, że nie powiedział wprost, że pan M.Orłowski ma wycofać skargę, proponował ewentualne przesunięcie głosowania na następną sesję, by dać szansę rozmowy panu Burmistrzowi i panu Kaczorowi. W odniesieniu do tui stwierdził, że ktoś czegoś nie wie, gdyż osobiście ma notatkę służbową z r., w której jest zapisane: Właściciel posesji i pan Henryk Kaczor odmawia usunięcia drzewa we własnym zakresie. Wobec tego stwierdził, że miał takie polecenie, a nie że od razu to zmieniono. - Radny M.Jackowiak zauważył, że jest wiele niejasności i na koniec tej kadencji zostanie niesmak zwłaszcza, że pan Henryk Kaczor jest mieszkańcem gminy, a zarazem byłym samorządowcem i przykro, że ze strony samorządu miałaby go spotkać jakaś nieprzyjemność. Stwierdził, że w samorządzie działa niezależny organ jakim jest Komisja Rewizyjna, która może zająć się tym tematem i przedstawić swoje stanowisko. Natomiast tak jak mówił radny I.Kubiaczyk jest to kruczek, gdyż polecenie było i to nie jest tak, że wszystko co jest zapisane w uchwale, to jest tak dokładnie. W związku z tym wnioskował, by sprawą zajęła się Komisja Rewizyjna i jeśli zostanie to odroczone na jeden miesiąc, to nic się nie stanie. - Naczelnik M.Orłowski wyjaśnił, że notatkę sporządził wykonawca bez udziału Gminy i w momencie otrzymania tej wiadomości podjęto decyzję o przyłączeniu, ominięcia tui, czyli nie jest to przedmiotem. Wobec tego jest to notatka między właścicielem, a wykonawcą, bez udziału inwestora. - Przewodniczący Rady stwierdził, że jest kilka spraw, które wymagałyby wyjaśnienia. Radny M.Jackowiak złożył wniosek formalny, aby uchwałę wycofać i przesunąć ją do rozpatrzenia przez Komisję Rewizyjną, w związku z tym poddał pod głosowanie przedmiotowy wniosek. W wyniku głosowania wniosek radnego M.Jackowiaka został przyjęty przy 12 głosach za, 1 przeciw i 2 wstrzymujących. W związku z powyższym uchwała została wycofana i skierowana do Komisji Rewizyjnej. Przewodniczący dodał, że procedura wygląda w ten sposób, że Komisja Rewizyjna powinna wpisać temat do swojego planu pracy. Rada ma prawo taką uchwałę oddalić i skierować pismo do pana Henryka Kaczora informujące o przesunięciu terminu rozpatrzenia tej skargi, co zostanie wykonane.

6 6 Pkt 7/ Rozpatrzenie projektów uchwał. 2/ zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Środa Wielkopolska na rok Następnie zwrócił się do pani Skarbnik z prośbą o przybliżenie poprawek do uchwały. Skarbnik Miasta zapoznała z treścią poprawki nr 1, która stanowi zał. nr 5 do protokołu. W wyniku głosowania poprawka nr 1 została przyjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Następnie Skarbnik Miasta zapoznała z treścią poprawki nr 2, która stanowi zał. nr 6 do protokołu. W wyniku głosowania poprawka nr 2 została przyjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Uwag do uchwały nie wniesiono i przystąpiono do głosowania. W wyniku głosowania uchwała wraz z poprawkami została podjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Uchwała Nr XLVII/781/2014 stanowi zał. nr 7 do protokołu. 2A/ zmieniająca uchwałę w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Gminy Środa Wielkopolska na lata Następnie zwrócił się z prośbą do pani Skarbnik o przedstawienie poprawki do uchwały, która stanowi zał. nr 8 do uchwały. W tym miejscu na salę obrad wszedł radny D.Węcławiak, czyli stan liczebny Rady wynosił w tym momencie 16-tu radnych. Skarbnik Miasta przedstawiła poprawkę oraz zwróciła się z prośbą o dokonanie poprawki w zapisie dotyczącym poręczenia, gdyż w roku 2025 nie ma już poręczenia dla Spółki Powiatowe Centrum Rozwoju i zamiast kwoty ,- zł winno być ,- zł. - Przewodniczący Rady stwierdził, iż rozumie, że jest to poprawka do poprawki. Uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania poprawki do poprawki. W wyniku głosowania poprawka została przyjęta jednogłośnie, tj. przy 16 głosach za. - Następnie głos zabrał radny P.Dopierała, który stwierdził, że sprawa dotyczy poręczenia i pomocy dla Spółki szpitala średzkiego. Zgodnie z tą uchwałą Gmina obejmie mniejszościowy pakiet w tej Spółce i jakby gwarantem tej Spółki będzie jej majątek, czyli nowe skrzydło szpitala. Gmina odciąża Powiat kwotą blisko 5 mln zł i ma nadzieję, że na sesji Rady Powiatu zostanie podjęta decyzja o kredycie, który zostanie spożytkowany na inwestycje drogowe, czy szpitalne. Ponadto wyraził nadzieję, że nie trzeba będzie tak długo czekać, jak w przypadku tej uchwały, gdyż już w listopadzie 2013 r. była mowa o pomocy dla Powiatu. Podjęto konkretne decyzje i gdyby nie pewne zawirowania w Powiecie oraz dzięki niektórym członkom Zarządu, które spowodowały, że tak szybko rozpatrywany jest temat na dzisiejszej sesji. Niemniej jednak być może Powiat szybko zareaguje i w tej sprawie będzie można liczyć na to, że środki zostaną uwolnione przez Gminę Środa i będą dobrze wykorzystane. Innych uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania poprawki do uchwały. W wyniku głosowania poprawka została przyjęta jednogłośnie, tj. przy 16 głosach za. Przystąpiono do głosowania uchwały. W wyniku głosowania uchwała wraz z poprawkami została podjęta jednogłośnie, tj. przy 16 głosach za. Uchwała Nr XLVII/782/2014 stanowi zał. nr 9 do protokołu. 3/ w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Średzkiego (dot ,00 zł).

7 7 Uchwała Nr XLVII/783/2014 stanowi zał. nr 10 do protokołu. 4/ w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Średzkiego (dot ,00 zł). - Radny P.Wullert zauważył, że na Komisji Infrastruktury zgłoszono pomysł, by nie wykonywać ronda przy Szkole Podstawowej Nr 3, a skrzyżowanie delikatnie wynieść w górę. W związku z powyższym zwrócił się z zapytaniem, co się stało z tym pomysłem, czy został on odrzucony ze względu na koszty, czy inne uwarunkowania. - Radny P.Dopierała (Przewodniczący Komisji Infrastruktury) wyjaśnił, że zgłoszono pomysł by wykonać tam rondo i wynieść całe skrzyżowanie wraz z przejściem dla pieszych, gdyż mogłoby ono być niebezpieczne ze względu na przelot i jego niesymetryczność w stosunku do osi jezdni. Dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych zaproponował, aby skrzyżowanie w ruchu okrężnym wynieść całe wraz z przejściami dla pieszych. Wobec tego stwierdził, że prawdopodobnie radny trochę źle zrozumiał. Innych uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 12 głosach za, 1 przeciw i 3 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/784/2014 stanowi zał. nr 11 do protokołu. 5/ w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Średzkiego (dot ,00 zł). - Radny R.Piechowiak zwrócił się z zapytaniem, czy są wskazane drogi, które będą w tej technologii remontowane, kto będzie decydował oraz w jakim trybie będą remontowane. - Przewodniczący Rady odpowiedział, że na wczorajszym posiedzeniu Komisji było to wyjaśniane, jednakże poprosił Naczelnika o przedstawienie informacji w tym temacie. - Naczelnik M.Orłowski wyjaśnił, że w ramach tej kwoty Gmina proponuje Zarządowi Dróg Powiatowych przebudowanie części odcinków dróg powiatowych, tj. m.in.: Środa Janowo, Szlachcin Winna Góra, w Pławcach, Szlachcin Brzezie Chocicza oraz Szlachcin Chudzice Rumiejki. Wyjaśnił, że nie będą remontowane drogi w całości, ale będą to pewne odcinki, które wspólnie z Dyrektorem Zarządu uznano za najbardziej pilne do wykonania. Natomiast wskazanie Gminy jest takie, by były one maksymalnie przez tereny zabudowane. - Radny R.Piechowiak zapytał, czy w tej sprawie Gmina zawrze umowę. - Naczelnik M.Orłowski wyjaśnił, że zawsze zawierane są umowy, w których sprecyzowane są odcinki dróg do wykonania, czas realizacji, forma postępowania o zamówieniach publicznych i sposób rozliczenia. Po podjęciu uchwały nastąpią dalsze działania. Ponadto w budżecie Powiatu planuje się uwzględnić na remonty dróg powiatowych środki w wys. 200 tys. zł z przeznaczeniem na mniej więcej te same drogi. Pozwoli to wykonać większy zakres prac, gdyż potrzeby są spore. Innych uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania. Uchwała Nr XLVII/785/2014 stanowi zał. nr 12 do protokołu. 6/ w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Średzkiego (dot ,00 zł). Uchwała Nr XLVII/786/2014 stanowi zał. nr 13 do protokołu.

8 8 7/ zmieniająca uchwałę Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej w sprawie programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Środa Wielkopolska w latach Uchwała Nr XLVII/787/2014 stanowi zał. nr 14 do protokołu. 8/ zmieniająca uchwałę Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz pomieszczeń tymczasowych. Uchwała Nr XLVII/788/2014 stanowi zał. nr 15 do protokołu. 9/ w sprawie zmiany uchwały w sprawie utworzenia gminnej jednostki organizacyjnej pod nazwą Zakład Składowania Odpadów Komunalnych Nadziejewo. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 1 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/789/2014 stanowi zał. nr 16 do protokołu. 10/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy oczyszczalni ścieków położonej w Bieganowie obręb Zmysłowo. Uchwała Nr XLVII/790/2014 stanowi zał. nr 17 do protokołu. 11/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy oczyszczalni ścieków położonej w Brzezinach, obręb Brzeziny. Uchwała Nr XLVII/791/2014 stanowi zał. nr 18 do protokołu. 12/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy oczyszczalni ścieków położonej w Koszutach. Uchwała Nr XLVII/792/2014 stanowi zał. nr 19 do protokołu. 13/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy oczyszczalni ścieków położonej w Słupi Wielkiej. Uchwała Nr XLVII/793/2014 stanowi zał. nr 20 do protokołu.

9 9 14/ w sprawie udzielenia bonifikaty od ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego, stanowiącego własność gminy, zbywanego na rzecz najemcy w trybie bezprzetargowym. Uchwała Nr XLVII/794/2014 stanowi zał. nr 21 do protokołu. 15/ w sprawie wyrażenia zgody na udzielenie bonifikaty od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Kilińskiego. W wyniku głosowania za uchwałą głosowało 4 radnych za, 12 przeciw i 0 wstrzymało się od głosu. W związku z powyższym uchwała nie została podjęta. 16/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy części nieruchomości zabudowanej budynkiem przedszkola, położonej w Środzie Wielkopolskiej przy ul. 17 Września 10, na okres 5 miesięcy, ze Środą XXI Sp. z o.o. z siedzibą w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Daszyńskiego 5. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 1 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/795/2014 stanowi zał. nr 22 do protokołu. 17/ w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie przez Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska kolejnej umowy dzierżawy części nieruchomości położonych w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Weychana oraz przy ul. Wrzesińskiej, pod lokalizację tablic reklamowych, na okres 3 lat, ze Środą XXI Sp. z o.o. z siedzibą w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Daszyńskiego 5. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 0 przeciw i 1 wstrzymującym. Uchwała Nr XLVII/796/2014 stanowi zał. nr 23 do protokołu. 18/ w sprawie nieodpłatnego nabycia na własność Gminy Środa Wielkopolska nieruchomości położonej w Środzie Wielkopolskiej przy ul. Topolskiej. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 0 przeciw i 1 wstrzymującym. Uchwała Nr XLVII/797/2014 stanowi zał. nr 24 do protokołu. 19/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego części obrębów ewidencyjnych Januszewo, Jarosławiec, Zmysłowo, gmina Środa Wielkopolska.

10 10 W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 1 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/798/2014 stanowi zał. nr 25 do protokołu. 20/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Pławce, Zdziechowice i Romanowo, gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 1 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/799/2014 stanowi zał. nr 26 do protokołu. 21/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Romanowo, Zielniki, Janowo i Dębicz, gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 15 głosach za, 1 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/800/2014 stanowi zał. nr 27 do protokołu. 22/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębu ewidencyjnego Tadeuszewo, Brzezie i Chudzice gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 14 głosach za, 2 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/801/2014 stanowi zał. nr 28 do protokołu. 23/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Chudzice, Szlachcin, Pierzchno, Olszewo, gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 14 głosach za, 2 przeciw i 0 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/802/2014 stanowi zał. nr 29 do protokołu. 24/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębów ewidencyjnych Połażejewo, Brzezie i Winna Góra gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 14 głosach za, 1 przeciw i 1 wstrzymującym. Uchwała Nr XLVII/803/2014 stanowi zał. nr 30 do protokołu.

11 11 25/ w sprawie: przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru obejmującego część obrębu ewidencyjnego Winna Góra, gmina Środa Wielkopolska. W wyniku głosowania uchwała została podjęta przy 13 głosach za, 1 przeciw i 2 wstrzymujących. Uchwała Nr XLVII/804/2014 stanowi zał. nr 31 do protokołu. 26/ zmieniająca uchwałę w sprawie ustalenia cenników dla Ośrodka Sportu i Rekreacji w Środzie Wielkopolskiej. Z treścią uchwały zapoznał zebranych Przewodniczący Rady, który zwrócił się z prośbą do Dyrektora Ośrodka Sportu i Rekreacji z prośbą o przybliżenie nowej wersji uchwały. - Dyrektor OSiR p. W.Grząślewicz wyjaśnił, że po wczorajszych sugestiach na posiedzeniu Komisji zostały dokonane dwie zmiany, które wydają się oczywiste. Pierwsza dotyczy dopisania wyrazu: brutto przy wynajmie ciągnika, a druga zapisu, że: Powyższy cennik dotyczy wyłącznie jednostek samorządu terytorialnego (JST) i spółek gminnych Środa Wielkopolska. Są to zmiany naniesione po zgłoszonych wnioskach. Natomiast po konsultacjach z Kierownikiem Pływalni, nie tyle wychodząc naprzeciw postulatom radnego D.Węcławiaka, ale patrząc ekonomicznie na ten problem postanowił wprowadzić autopoprawkę i dołożyć wyrazy emerytów i rencistów w Karnecie Aktywnego Seniora. Dyrektor dodał, iż z analizy wynika, że nie ma takich emerytów i rencistów, którzy zostawiają miesięcznie 60,- złotych na Pływalni. Stwierdził, że zależy mu na tym, by uchwała została podjęta na dzisiejszej sesji i gdyby kością niezgody miała być autopoprawka dot. emerytów i rencistów, to wycofuje tą poprawkę, by powrócić do wersji: Karta seniora 60 plus. - Radny D.Węcławiak stwierdził, że poprawka znalazła się w uchwale i ma nadzieję, że znajdzie uznanie radnych, gdyż rzeczywiście może przyciągnie to emerytów i rencistów. Natomiast mając obawy, by młodzi renciści nie krępowali się tego, że zostali dopisanymi do seniorów, to poprosił by nazywało się to: Karnet Aktywnego Emeryta, Rencisty i Seniora. - Radny P.Dopierała stwierdził, że rozumie argumenty ekonomiczne, ale wszyscy wiedzą, jaki jest wiek emerytalny i spokojnie zawiera się powyżej 60-tego roku życia. Stwierdził, że jest w stanie zrozumieć ujęcie w poprawce rencistów, którzy borykają się z chorobami, ale skoro emeryci są grubo powyżej 60-tego roku życia, to nie widzi sensu by dopisywać tą grupę, chyba że myśli się o 40 letnich emerytach, którzy i tak są uprzywilejowani, a teraz mieliby zostać jeszcze bardziej uprzywilejowani. W związku z tym wniósł poprawkę, by grupę emerytów wykreślić. Ponadto stwierdził, że skoro ok. 90% emerytów zawiera się w 60 roku życia, to nie ma to sensu, tym bardziej, że Dyrektor stworzył karnet aktywnego średzianina i jeśli emeryt w wieku 40-lat czuje się aktywny, to może skorzystać z drugiej pozycji. - Radny W.Stalec zaproponował, by dopisać w poprawce jeszcze osoby niepełnosprawne, o których należy także pamiętać, gdyż nie każda osoba niepełnosprawna jest rencistą. - Przewodniczący Rady stwierdził, że wobec tego pytanie na jakiej podstawie będzie oceniane, która osoba jest niepełnosprawna i nie ma renty. - Radny W.Stalec odpowiedział, że na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności. - Przewodniczący Rady stwierdził, że wobec tego dotyczy to wszystkich osób, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności i to również należałoby rozszerzyć. - Radny I.Kubiaczyk zauważył, że są różne stopnie niepełnosprawności, ponieważ osoba nosząca okulary jest już osobą niepełnosprawną i takich osób jest bardzo wiele, gdyż studenci WWSSE otrzymują stypendia za niepełnosprawność i takie zaświadczenia przynoszą. Wobec tego rozumie, że miałoby to dotyczyć osób niepełnosprawnych ze stopniem trzecim.

12 12 - Przewodniczący Rady stwierdził, że nie wie, czy Rada jest teraz w stanie rozstrzygnąć kwestię niepełnosprawności, kto jest taką osobą lub nie. Wobec tego można zarządzić 5 minut przerwy by ustalić ten temat. Ponadto stwierdził, że zgadza się z wypowiedzią radnego p.p.dopierały i zaproponował, by pozostawić zapis dot. osób powyżej 60 roku życia oraz rencistów, gdyż faktycznie renty w Polsce nie są zbyt wysokie i na pewno osoby te chętnie by skorzystały z basenu. Stwierdził, że jest to prosta poprawka i wprowadzi pewien ład. Wobec powyższego Przewodniczący Rady ogłosił 10 minut przerwy. Osoby, które chciałyby ustalić treść poprawki poprosił o zgłoszenie się do niego. Po przerwie na sali nie było radnego J.Ziembinskiego, czyli stan liczebny Rady wynosił w tym momencie 15-tu radnych. - Przewodniczący Rady poinformował, że wnioskodawcy zgłosili poprawkę do załącznika Nr 1 do uchwały Nr XXV/364/2008 (w 1 uchwały) dodając zapisy w pkt V ust. 4, tj. wyrazy brutto przy kwotach w podpunkcie: a, b i c. Ponadto dopisano, że: Powyższy cennik dotyczy wyłączenie jednostek samorządu terytorialnego (JST) i spółek gminnych Gminy Środa Wielkopolska. Poinformował, że jest to pierwsza poprawka. Następnie poinformował, że propozycja zgłoszona przez kilku radnych dotyczy drugiej poprawki, która mówi o wykreśleniu wyrazów: emeryta i rencistę przy zapisie dot. Karnetu Aktywnego Seniora, czyli pozostałby zapis dotyczący osoby powyżej 60-tego roku życia. - Następnie radny P.Wullert zgłosił trzecią poprawkę, gdyż pod tabelą jest zapis mówiący, że bilety ulgowe przysługują dzieciom, młodzieży szkolnej, studentom do 24 roku życia, emerytom i rencistom po okazaniu dokumentu upoważniającego do zniżki. Stwierdził, że osobiście legitymacji studenckiej już nie ma i z tego nie skorzysta, ale można być studentem mając 26 lat i normalna legitymacja studencka upoważnia do zniżek do 26 roku życia (np. z komunikacji miejskiej lub PKP). W związku z tym zaproponował taką poprawkę. - Radny M.Matelski stwierdził, że często w Polsce w instytucjach podejmuje się ważne sprawy bardzo szybko, na kolanie. Natomiast wiele jest różnych grup zainteresowanych przywilejami, dlatego stwierdził, że byłby za tym, by odsunąć tą uchwałę i zastanowić się nad całością. Natomiast propozycję radnego D.Węcławiaka zgłoszoną na wczorajszym posiedzeniu Komisji odebrał jako humorystyczną. W związku z tym zwrócił się z zapytaniem, czy radny korzysta z basenu. - Radny D.Węcławiak odpowiedział, że rzadko, ale ma zamiar. - Radny M.Matelski stwierdził, że jeśli radny nie korzysta z basenu, a przez tą propozycję skorzysta, to wówczas Gmina jest na plus i tak by na to patrzył. Innych uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania poprawek. W tym miejscu przystąpiono do głosowania poprawek. W wyniku głosowania pierwsza (autorska) poprawka została przyjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. W wyniku głosowania druga poprawka została przyjęta przy 13 głosach za, 1 przeciw i 1 wstrzymującym. W wyniku głosowania trzecia poprawka została przyjęta przy 14 głosach za, 0 przeciw i 1 wstrzymującym. Innych uwag nie wniesiono i przystąpiono do głosowania uchwały. W wyniku głosowania uchwała wraz z poprawkami została podjęta przy 14 głosach za 0 przeciw i 1 wstrzymującym. Uchwała Nr XLVII/805/2014 stanowi zał. nr 32 do protokołu. 27/ w sprawie zmiany uchwały nr XXXIII/597/2013 Rady Miejskiej w Środzie Wielkopolskiej w sprawie ustalenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i

13 13 zagospodarowania tych odpadów w zamian za uiszczoną przez właścicieli nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi z dnia 4 kwietnia 2013 roku. W wyniku głosowania uchwała została podjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Uchwała Nr XLVII/806/2014 stanowi zał. nr 33 do protokołu. 28/ w sprawie wyrażenia zgody na nabycie na rzecz Gminy Środa Wielkopolska nieruchomości położonej w Kijewie. W wyniku głosowania uchwała została podjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Uchwała Nr XLVII/807/2014 stanowi zał. nr 34 do protokołu. 29/ w sprawie zgody na przystąpienie i objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki Powiatu Średzkiego działającej pod firmą Powiatowe Centrum Rozwoju Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Środzie Wielkopolskiej poprzez wniesienie wkładu pieniężnego. W wyniku głosowania uchwała została podjęta jednogłośnie, tj. przy 15 głosach za. Uchwała Nr XLVII/808/2014 stanowi zał. nr 35 do protokołu. Pkt 8/ Sprawozdanie z działalności Burmistrza Miasta Środa Wielkopolska w okresie międzysesyjnym. - Przewodniczący Rady zwrócił się z zapytaniem, czy radni mają zapytania do pisemnego sprawozdania, które otrzymali. Sprawozdanie stanowi zał. nr 36 do protokołu. Radni nie zgłosili zapytań. Pkt 9/ Interpelacje i zapytania radnych. - Radny R.Piechowiak zauważył, że na wczorajszym spotkaniu Komisji przy okazji jednej z uchwał wywiązała się dyskusja na temat przedszkoli publicznych i niepublicznych. W związku z tym odniósł się do placówek przedszkolnych, które jeszcze trzy lata temu były placówkami publicznymi i do tej pory są tam jeszcze takie oddziały. Natomiast nabór do grup publicznych został zawieszony bądź wyłączony i Spółka Środa XXI prowadzi tam oddziały niepubliczne. W związku z tym zwrócił się z zapytaniem, jakie Gmina ma plany w stosunku do czterech placówek przedszkolnych w mieście, tj. które z nich zostały wytypowane do całkowitego odpublicznienia, a które z nich zostaną ewentualnie publicznymi i czy w ogóle. Jeżeli nastąpi ewentualnie proces wygaszania, to kiedy, oraz jakie są zamierzenia. - Z-ca Burmistrza E.Iwańczuk wyjaśnił, że dla finansów Gminy jest lepiej, gdy przedszkole prowadzone jest przez podmiot niepubliczny i w tym kierunku te wszystkie działania zmierzają. Stwierdził, że w tej chwili nie potrafi odpowiedzieć w 100%, jak do końca zostanie rozwiązany problem wszystkich przedszkoli, czy ich publiczność wygaśnie, bo nabory nie będą przeprowadzane, czy któreś będzie miało statut przedszkola publicznego. Wszystko jest w sferze dyskusji, ale wyraził nadzieję, że w przeciągu kilku tygodni temat się wyjaśni. Natomiast jeśli radny ma jakieś pomysły, czy sugestie, to zaprosił do ich przedstawienia. - Radny R.Piechowiak podziękował za zaproszenie, jednakże stwierdził, iż spodziewał się, że jest już skrystalizowana jakaś wizja. W związku z tym, jeśli pojawi się jakaś koncepcja, to będzie wdzięczny za sygnał w tej sprawie. Innych pytań nie zgłoszono.

14 14 Pkt 10/ Odpowiedzi na interpelacje zgłoszone na poprzednich sesjach. - Przewodniczący Rady poinformował, że z uwagi na fakt, że nie było interpelacji nie wpłynęła też żadna odpowiedź. Pkt 11/Wolne głosy. - Radny P.Dopierała poinformował, że w związku z przyjętą wcześniej przez Radę Miejską kartą dotyczącą dużej rodziny pn. Wielgachna Famuła od najbliższego poniedziałku mieszkańcy, którzy się kwalifikują będą mogli składać wnioski o wydanie takiej karty. Regulamin przyznawania karty dostępny jest na stronie Gminy Środa Wielkopolska. Po złożeniu takiego wniosku przez jednego z pełnoletnich członków rodziny (w imieniu całej rodziny) taka karta będzie wydana nieodpłatnie w ciągu tygodnia. - Radny D.Węcławiak zwrócił się do Przewodniczącego Komisji Infrastruktury oraz Zastępcy Burmistrza z zapytaniem, czy byłaby możliwość i czy można rozstrzygnąć zasadność montażu lustra drogowego u zbiegu ulicy Raczyńskich, do której dochodzi ulica prowadząca do Osiedla Piastowskiego. Istniejący tam betonowy płot ogranicza widoczność i może przyczynić się do zdarzenia drogowego, na co zwracali uwagę mieszkańcy gminy. W związku z tym zapytał, czy Komisja Infrastruktury mogłaby rozważyć ten temat i ewentualnie zaproponować takie rozwiązanie. Innych głosów nie zgłoszono. Pkt 12/ Zamknięcie sesji. Wobec wyczerpania porządku posiedzenia na tym Przewodniczący Rady p.p.mieloch zakończył XLVII sesję Rady. Protokołowała D.Kędzierska Data sporządzenia: r.