PARTNER PATRON MEDIALNY PATRON

Transkrypt

1 ORGANIZATORZY PARTNER PATRON MEDIALNY PATRON

2 Komunikat prasowy Warszawa, 30 listopada 2009 Test na HIV. Test na odpowiedzialność 1 grudnia Światowy Dzień AIDS Według szacunków UNAIDS na świecie HIV zakaziło się ok. 68 milionów osób. Obecnie z wirusem żyje ok. 33 miliony osób. Co 6 sekund na świecie ktoś zakaża sie HIV, co 9 sekund jakaś osoba umiera na AIDS. Z tej przyczyny co 14 sekund zostaje osierocone dziecko. Na koniec roku 2007 w Europie Zachodniej i Środkowej żyło ok. 800 tys. osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. Rok ten zakończył się ok. 8% wzrostem liczby nowo wykrytych zakażeń w stosunku do roku Ogółem można powiedzieć, iż liczba zakażeń HIV pomiędzy rokiem 2000 a 2007 podwoiła się. W roku 2000 wskaźnik zakażeń HIV wynosił 39 na milion mieszkańców, a w roku 2007 było to 75 zakażeń na milion mieszkańców. W r najwyższe w Europie wskaźniki zakażeń miały Estonia, Ukraina, Portugalia i Republika Mołdowy. Wysokie wskaźniki zakażeń odnotowano także na Łotwie, w Kazachstanie, Uzbekistanie, Wielkiej Brytanii i Szwajcarii. W Europie Wschodniej dominowały zakażenia HIV w populacji biorącej narkotyki dożylne. W Europie Zachodniej i Środkowej do zakażeń dochodziło głównie poprzez ryzykowne kontakty seksualne z przewagą heteroseksualnych. Niepokojący jest jednak także duży wzrost liczby zakażeń w populacji MSM. W krajach UE/EFTA największy, 39% odsetek nowych przypadków zakażeń HIV zanotowano w populacji mężczyzn utrzymujących stosunki seksualne z mężczyznami (MSM). Wspólną cechą epidemii na wszystkich kontynentach i we wszystkich krajach jest fakt, iż zakażenia HIV dotykają głównie osób młodych. Ponad 50% osób zakażających się HIV na świecie jest między 15. a 24. rokiem życia. Polska nie stanowi tu wyjątku, 8% wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej 20 roku życia, zaś 48 % wszystkich zakażeń HIV dotknęło osób między 20. a 29. rokiem życia. Od roku 1985 do końca września br. wykryto w naszym kraju po nad 12,5 tys. za ka żeń. Sta ty stycz nie każ de go dnia pra wie trzy oso by do wia du ją się w na szym kra ju o fak cie za ka że nia HIV. Są to za zwy czaj za ka że nia, któ rych moż na by unik nąć, sto su jąc

3 od po wied nią pro fi lak ty kę. Tym cza sem za ka że niu ule ga co raz wię cej osób o orien ta cji he - te ro sek su al nej, bez nar ko ma nii do żyl nej w wy wia dach. Ob ser wu je się tak że wzrost zakażeń w populacji MSM. Osoby te zakażają się poprzez ryzykowne kontakty seksualne, często połączone ze stosowaniem środków psychoaktywnych. Niezbędne jest zatem wzmocnienie działań skierowanych do populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia. Zakażenia wirusem HIV stanowią wciąż duże wyzwanie dla zdrowia publicznego w Europie. Wśród przyczyn tej sytuacji należy wymienić: stały wzrost liczby zakażeń HIV, wieloaspektowość problematyki związanej z epidemią (generuje wiele negatywnych implikacji dla innych dziedzin gospodarki, dlatego uznawany jest za problem ekonomiczny, polityczny, społeczny), brak szczepionki, feminizacja epidemii (ponad 50% osób zakażających się HIV to kobiety), wysokie koszty leczenia ARV, współistnienie zakażenia HIV z HCV, HBV i gruźlicą, profilaktyka (w wielu krajach prowadzi się zbyt mało działań, mających na celu zapobieganie zakażeniom HIV), stygmatyzacja i dyskryminacja wobec populacji szczególnie wrażliwych na ryzyko zakażenia, migracje (problem dotyczy w szczególności krajów Europy Zachodniej). Co roku Światowy Dzień AIDS jest okazją do podsumowania działań, które przez cały rok prowadzi Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia oraz organizacje pozarządowe. Organizowana co roku konferencja prasowa, propaguje ideę bezpłatnego i anonimowego testowania w kierunku HIV. W tym roku, aby zwiększyć liczbę odbiorców informacji o HIV/AIDS oraz wzmocnić przekaz, jaki niesie ze sobą Światowy Dzień AIDS, 1 grudnia, Krajowe Centrum ds. AIDS zwróciło się do mediów z prośbą o zamieszczenie na pierwszej stronie, a w przypadku telewizji przypięcie symbolu solidarności z osobami zakażonymi czerwonej kokardki. Integralną częścią tej inicjatywy jest zawieszenie na fasadzie Pałacu Kultury i Nauki wielkiej czerwonej kokardki. Czerwona kokardka to symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV i AIDS, ich rodzinami i przyjaciółmi. Symbolizuje poświęcenie i zaangażowanie w walkę z AIDS. Szacunkowe dane epidemiologiczne w Polsce wskazują wyraźnie, że liczba osób zakażonych HIV jest co najmniej ponad dwukrotnie (a według niektórych ekspertów trzykrotnie) wyższa od liczby potwierdzonych i wykrytych zakażeń HIV czyli około 20 tys. osób nie wie o swoim zakażeniu. Polska w porównaniu do innych krajów (Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Włochy, Łotwa, Holandia, Słowacja, Szwecja, Zjednoczone Królestwo) wykazuje najwyższy, ponad 50% odsetek osób nieświadomych swojego zakażenia. Liczba badań w kierunku HIV w Polsce, choć z roku na rok coraz większa, jest wciąż zbyt mała. Test na HIV. Test na odpowiedzialność to hasło tegorocznej kampanii propagującej ideę bezpłatnego i anonimowego testowania w kierunku HIV. Ambasadorami tej kampanii zgodzili się zostać Aleksandra Kwaśniewska i Jakub Wesołowski. W ramach kampanii zaplanowano plakaty i ulotki edukacyjne z wizerunkiem ambasadorów zachęcające do wykonania testu w kierunku HIV. Materiały edukacyjne będą dostępne w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD) na terenie kraju, w stacjach sanitarnoepidemiologicznych oraz w placówkach służby zdrowia. Bezpłatne i anonimowe testy w kierunku HIV można wykonać podczas Warszawskich Dni Te sto wa nia na HIV w War sza wie w Punk cie Kon sul ta cyj no -Dia gno stycz nym (PKD) przy Przy chod ni Ana liz Le kar skich IZIS ul. Chmiel na 4 w dniach 5 i 12 grud nia 2009 r. w go dzi - nach

4 Z inicjatywy Krajowego Centrum ds. AIDS w ramach obchodów Światowego Dnia AIDS, odbyła się w Warszawie konferencja prasowa pod hasłem: Test na HIV. Test na odpowiedzialność. W konferencji udział wzięli m. in.: goście honorowi Minister Adam Fronczak Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Minister Krzysztof Stanowski Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Hanna Gronkiewicz-Waltz Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy, prof. dr hab. med. Małgorzata Pawłowska Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy, dr Anna Marzec-Bogusławska Dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS, o. Arkadiusz Nowak Prowincjał Zakonu Posługujących Chorym, Prezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej. Podczas konferencji zostały omówione najważniejsze problemy związane z HIV/AIDS, w tym konieczność podnoszenia świadomości społecznej w zakresie profilaktyki HIV/AIDS oraz konieczność propagowania wykonywania testów w kierunku HIV przez osoby podejmujące ryzykowne zachowania. Więcej informacji: D&D Communication tel. 0 22/ kom anna.paplinska@ddc.com.pl Krajowe Centrum ds. AIDS ul. Samsonowska 1, Warszawa tel./fax (022) , fax: (022) aids@aids.gov.pl,

5 EPIDEMIOLOGIA NA ŚWIECIE Według szacunków UNAIDS HIV zakaziło się na świecie ok. 68 milionów osób. Obecnie z wirusem żyje ok. 33 miliony osób. Co 6 sekund na świecie ktoś zakaża sie HIV, co 9 sekund jakaś osoba umiera na AIDS. Z tej przyczyny co 14 sekund zostaje osierocone dziecko. ZAKAŻENIA HIV NA ŚWIECIE 33 MLN OSÓB ŻYJĄCYCH Z HIV [30 36 MLN], 2007 Źródło: ECDC Na koniec roku 2007 w Europie Zachodniej i Środkowej żyło ok. 800 tys. osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. Rok ten zakończył się ok. 8% wzrostem liczby nowo wykrytych zakażeń w stosunku do roku Ogółem można powiedzieć, iż liczba zakażeń HIV pomiędzy rokiem 2000 a 2007 podwoiła się. W roku 2000 wskaźnik zakażeń HIV wynosił 39 na milion mieszkańców, a w roku 2007 było to 75 zakażeń na milion mieszkańców. W r najwyższe w Europie wskaźniki zakażeń miały Estonia, Ukraina, Portugalia i Republika Mołdowy. Wysokie wskaźniki zakażeń odnotowano także na Łotwie, w Kazachstanie, Uzbekistanie, Wielkiej Brytanii i Szwajcarii. W Europie Wschodniej dominowały zakażenia HIV w populacji biorącej narkotyki dożylne. W Europie Zachodniej i Środkowej do zakażeń dochodziło głównie poprzez ryzykowne kontakty seksualne z przewagą heteroseksualnych. Niepokojący jest jednak także duży wzrost liczby zakażeń w populacji MSM. W krajach UE/EFTA największy, 39% odsetek nowych przypadków zakażeń HIV zanotowano w populacji mężczyzn utrzymujących stosunki seksualne z mężczyznami (MSM).

6 DROGI ZAKAŻEŃ HIV. EUROPA ZACHODNIA Źródło: ECDC DROGI ZAKAŻEŃ HIV. EUROPA ŚRODKOWA Źródło: ECDC Zakażenia wirusem HIV stanowią wciąż duże wyzwanie dla zdrowia publicznego w Europie, z ponad nowo zdiagnozowanych przypadków zakażeń zgłoszonych w 2006 r. w 29 krajach Europy (z wyjątkiem Włoch, Hiszpanii i Liechtensteinu), co wpływa na ogólny wskaźnik incydencji, który wynosi 6 na

7 DROGI ZAKAŻEŃ HIV WYKRYTYCH W LATACH W KRAJACH UE Źródło: ECDC Epidemia HIV w Europie ma charakter niejednorodny i nawet w sąsiadujących z Polską państwach przybiera zdecydowanie różne formy. W Europie Środkowej i Skandynawii pozostaje na stałym poziomie, a do nowych zakażeń dochodzi tam najczęściej już nie drogą iniekcji środków psychoaktywnych, ale poprzez kontakty seksualne. Z kolei w Europie Wschodniej, głównie na terytorium Federacji Rosyjskiej, na Ukrainie i w Państwach Bałtyckich, obserwuje się lawinowy wzrost zakażeń HIV i umieralności na AIDS głównie w populacji osób stosujących środki psychoaktywne w iniekcjach. Sytuacja w tych państwach przybrała zatrważające rozmiary, zbliżone swoją wielkością do rozmiarów epidemii w krajach afrykańskich. DROGI ZAKAŻEŃ HIV. EUROPA WSCHODNIA Źródło: ECDC

8 SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W POLSCE Wspólną cechą epidemii na wszystkich kontynentach i we wszystkich krajach jest fakt, iż zakażenia HIV dotykają głównie osób młodych. Ponad 50% osób zakażających się HIV na świecie jest między 15. a 24. rokiem życia. Polska nie stanowi tu wyjątku, 8% wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej 20. roku życia, zaś 48% wszystkich zakażeń HIV dotknęło osoby między 20. a 29. rokiem życia. Od roku 1985 do końca września br. wykryto w naszym kraju ponad 12,5 tys. zakażeń. Statystycznie każdego dnia prawie trzy osoby dowiadują się w naszym kraju o fakcie zakażenia HIV. Są to zazwyczaj zakażenia, których można by uniknąć, stosując odpowiednią profilaktykę. Tymczasem zakażeniu ulega coraz więcej osób o orientacji heteroseksualnej, bez narkomanii dożylnej w wywiadach. Obserwuje się także wzrost zakażeń w populacji MSM. Osoby te zakażają się poprzez ryzykowne kontakty seksualne, często połączone ze stosowaniem środków psychoaktywnych. Niezbędne jest zatem wzmocnienie działań skierowanych do populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia. ZAKAŻENIA HIV, ZACHOROWANIA NA AIDS I ZGONY CHORYCH NA AIDS W LATACH

9 ŚREDNIA ROCZNA LICZBA NOWO WYKRYWANYCH ZAKAŻEŃ HIV W LATACH , WEDŁUG WOJEWÓDZTW ZACHOROWANIA NA AIDS ROZPOZNANE W LATACH , WEDŁUG DROGI ZAKAŻENIA

10 ZAKAŻENIA HIV W LATACH WEDŁUG WIEKU. DANE KRAJOWEGO CENTRUM DS. AIDS 10% 4% 3% 8% 27% 48% < >50 brak danych Według danych skumulowanych 56% osób, które uległy zakażeniu HIV nie ukończyło 29. roku życia, w tym 8% w momencie zakażenia nie ukończyło dwudziestego roku życia. Najliczniejsza grupą grupą (ok. 75%) wśród zakażonych HIV i chorych na AIDS w Polsce stanowią osoby w wieku produkcyjnym (20-49 lat).

11 ANONIMOWE I BEZPŁATNE TESTOWANIE W KIERUNKU HIV Bezpłatnie i anonimowo testy na obecność wirusa HIV, połączone z poradnictwem przed testem i po nim, w odniesieniu do indywidualnych zachowań pacjenta, można wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Obecnie w Polsce funkcjonuje 28 PKD, rekomendowanych i współfinansowanych przez Krajowe Centrum ds. AIDS. Punkty kon sul ta cyj no -dia gno stycz ne two rzo ne są dzię ki do ta cjom Mi ni stra Zdro wia udzie la - nym przez Kra jo we Cen trum ds. AIDS w ra mach otwar te go kon kur su ofert dla or ga ni za cji po za rzą do wych. Ich dzia łal ność jest też wspie ra na przez wła dze lo kal ne. Sza cun ko we da ne epi de mio lo gicz ne w Pol sce wska zu ją wy raź nie, że licz ba osób za ka żo - nych HIV jest co naj mniej po nad dwu krot nie (a we dług nie któ rych eks per tów trzy krot nie) wyż -

12 sza od licz by po twier dzo nych i wy kry tych za ka żeń HIV. Wie le osób nie wie o swo im za ka - że niu. Licz ba ba dań w kie run ku HIV, choć z ro ku na rok co raz więk sza, jest wciąż zbyt ma - ła. Za pew nie nie nie ujaw nia nia oso bom trze cim sta tu su se ro lo gicz ne go oso by poddającej się badaniu, a także bezpłatność testowania i szeroka dostępność leczenia ARV, stały się dla wielu ludzi w Polsce zachętą do poddania się badaniu. SZACUNKOWY ODSETEK OSÓB NIEŚWIADOMYCH SWOJEGO ZAKAŻENIA HIV Źródło: HIV in Europe 2007 Polska w porównaniu do innych krajów (Czechy, Dania, Francja, Niemcy, Włochy, Łotwa, Holandia, Słowacja, Szwecja, Zjednoczone Królestwo) wykazuje najwyższy, ponad 50% odsetek osób nieświadomych swojego zakażenia.

13 WYBRANE PRZYCZYNY, DLA KTÓRYCH HIV/AIDS STANOWI WYZWANIE DLA ZDROWIA PUBLICZNEGO W EUROPIE I UNII EUROPEJSKIEJ 1. Stały wzrost liczby zakażeń HIV Sytuacja w regionie Europy jest bardzo zróżnicowana. W Europie Zachodniej obserwuje się pewną stabilizację liczby zakażeń HIV, niepokojący jest jednak stały wzrost liczby zakażeń drogą kontaktów seksualnych. Zjawisko powiązane jest z migracjami osób z regionów i krajów o wysokiej prewalencji zakażeń HIV (kraje Europy Wschodniej, kraje Afryki Podzwrotnikowej). Dzięki zapewnieniu szerokiej dostępności leczenia ARV, odnotowuje się spadek śmiertelności z przyczyn związanych z HIV/AIDS, a także znaczącą poprawę jakości życia osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. W Europie Wschodniej natomiast wciąż obserwuje się lawinowy wzrost liczby zakażeń HIV i pomimo faktu, iż do większości zakażeń dochodzi w populacji osób stosujących dożylnie środki psychoaktywne, obserwuje się systematyczny wzrost liczby zakażeń także drogą kontaktów seksualnych. Rozprzestrzenianie się zakażeń HIV w krajach byłego Związku Radzieckiego nie idzie w parze z podejmowaniem właściwych działań, mających na celu ograniczenie samej epidemii i jej negatywnych skutków. W większości tych krajów procent osób mających dostęp do leczenia ARV oraz programów redukcji szkód (dla byłych i czynnych narkomanów) jest bardzo niewielki, co spowodowane jest nie tylko wysokimi kosztami terapii, ale też brakiem zaangażowania rządów niektórych państw oraz wciąż obecnej stygmatyzacji i dyskryminacji osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. 2. Wieloaspektowość problematyki związanej z epidemią AIDS, będąc niewątpliwie problemem zdrowotnym, generuje wiele negatywnych implikacji dla innych dziedzin gospodarki, dlatego uznawany jest za problem: ekonomiczny (koszty terapii oraz koszty związane z niezdolnością do pracy i zgonami osób młodych, chorych na AIDS), polityczny (w wielu krajach niektóre elementy profilaktyki zakażeń HIV takich, jak programy skierowane do populacji mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami MSM, stosowanie prezerwatywy, programy redukcji szkód, pozostają ciągle tematami tabu, a podejście do tej tematyki traktowane jest jako element gry politycznej), społeczny (liczba dzieci podwójnie osieroconych z przyczyn związanych z HIV/AIDS wciąż rośnie, jest to zjawisko szczególnie widoczne w krajach byłego Związku Radzieckiego). 3. Brak szczepionki Naukowcy są zgodni co do faktu, iż na skuteczną szczepionkę terapeutyczną czy profilaktyczną przyjdzie nam jeszcze zaczekać wiele lat. Stan ten jest m.in. konsekwencją

14 zdolności podtypów serologicznych HIV do częstych mutacji, brakiem właściwego modelu zwierzęcego do badań nad szczepionką, która stosowana będzie u ludzi, zagadnieniami etycznymi itd. Dlatego jedyną skuteczną formą walki z epidemią pozostaje wciąż profilaktyka. 4. Feminizacja epidemii Ponad 50% osób zakażających się HIV to kobiety. W niektórych krajach sąsiadujących z Unią Europejską (Ukraina) obserwuje się jedne z wyższych wskaźników zakażeń wertykalnych. Profilaktyka zakażeń wertykalnych wiąże się z dostępnością do leczenia antyretrowirusowego i w niektórych krajach wciąż pozostaje wyzwaniem dla systemu opieki zdrowotnej. 5. Wysokie koszty leczenia ARV Ze względu na patenty chroniące leki antyretrowirusowe, ceny leków w Unii Europejskiej pozostają na stałym, bardzo wysokim poziomie. Koszty terapii ARV są jedną z głównych barier w dostępności leczenia ARV w innych regionach świata. 6. Współistnienie zakażenia HIV z HCV, HBV i gruźlicą W krajach Europy Wschodniej procent osób zakażonych jednocześnie HIV i HCV waha się średnio od 10% na Ukrainie do około 80% w Kirgizji i na Białorusi. W populacjach stosujących dożylnie środki psychoaktywne odsetek ten wynosi między 70% a 90%. Rokowania w przypadku tej koinfekcji są znacznie gorsze ze względu na fakt, iż HBV i HCV prowadzi do marskości wątroby, raka wątroby, a także komplikuje proces terapii AIDS. Także gruźlica stanowi problem. Około 3,3% osób chorych na gruźlicę zakażonych jest jednocześnie HIV. Odsetek ten systematycznie rośnie, w roku 2004 wynosił 2,1%. 7. Profilaktyka W wielu krajach prowadzi się zbyt mało działań, mających na celu zapobieganie zakażeniom HIV. Często wiąże się to z brakiem przyzwolenia społecznego na prowadzenie otwartych kampanii profilaktycznych, niosących ze sobą mocne przekazy dotyczące seksualności człowieka, zdrowia reprodukcyjnego kobiet, zachowań w populacji mężczyzn mających seks z mężczyznami itp. Często niewystarczający poziom działań profilaktycznych wynika z ograniczeń finansowych. W celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów w walce z epidemią, powinno się wdrażać tak zwany model holistyczny, polegający na zachowaniu właściwych proporcji pomiędzy profilaktyką, leczeniem i opieką nad osobami zakażonymi HIV i chorymi na AIDS.

15 8. Stygmatyzacja i dyskryminacja wobec populacji szczególnie wrażliwych na ryzyko zakażenia (particularly vulnerable populations) Zgodnie z zobowiązaniami, jakie przyjęły na siebie kraje w dokumentach międzynarodowych (ONZ, Deklaracja Dublińska, Deklaracja Wileńska) i rezolucjach, poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej jest warunkiem koniecznym do skutecznego przeciwdziałania epidemii. Tymczasem w wielu krajach pacjenci zakażeni HIV i chorzy na AIDS nie mają równego dostępu do świadczeń medycznych, świadczeń socjalnych czy rynku pracy. Powoduje to lęk przed poznaniem własnego statusu serologicznego oraz uniemożliwia objęcie programami profilaktycznymi populacji szczególnie wrażliwych na ryzyko zakażenia takich, jak: mężczyźni mający seks z mężczyznami, osoby transseksualne, osoby świadczące komercyjnie usługi seksualne, osoby osadzone w zakładach penitencjarnych, migranci, osoby stosujące narkotyki drogą dożylną. 9. Migracje Problem ten dotyczy w szczególności krajów Europy Zachodniej. W roku 2005 do Unii Europejskiej wyemigrowało legalnie 45 mln osób. Badania prowadzone przez Światową Organizację Zdrowia wykazały, iż większość migrantów (64,5%) ma bardzo małą wiedzę na temat problematyki HIV/AIDS, a prawie połowa z nich (46,3%) nie zna sposobu zabezpieczania się przed zakażeniem. Wielu migrantów pochodzi z krajów o wysokiej endemiczności zakażeń HIV. Osoby te wymagają specjalnie dostosowanych świadczeń zdrowotnych oraz uregulowań prawnych, w celu zwiększenia ich dostępności do profilaktyki, leczenia i opieki w krajach docelowych.

16 PROJEKT CZERWONA KOKARDKA Czerwona kokardka to symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV i AIDS, ich rodzinami i przyjaciółmi. Symbolizuje poświęcenie i zaangażowanie w walkę z AIDS. Czerwona kokardka jest w kształcie odwróconego V, ponieważ jeszcze nie odniesiono zwycięstwa nad epidemią HIV i AIDS. Stanowi pierwszy krok na drodze upowszechnienia problematyki HIV i AIDS. Historia Idea czerwonej kokardki powstała w 1991 r. Pomysł znaku został zainspirowany żółtą wstążeczką, upamiętniającą żołnierzy amerykańskich uczestniczących w wojnie w Zatoce Perskiej. Czerwony kolor wybrano ze względu na skojarzenia, jakie wywołuje: krew, namiętności, walkę i miłość. Symbol czerwona wstążeczka został wymyślony przez członków Visual AIDS organizację charytatywną zrzeszającą artystów, działającą w Nowym Jorku. Celem grupy było zachęcenie wszystkich do upamiętnienia zmarłych i umierających z powodu AIDS kolegów, zwiększenie świadomości na temat HIV i AIDS, uświadomienie potrzeb ludzi żyjących z HIV i AIDS oraz ich bliskich, a także wezwanie rządów do zwiększenia funduszy na badania i opiekę nad zakażonymi. Początkowo niewiele osób rozumiało znaczenie symbolu. Większość nie wiedziała, że ma on jakikolwiek związek z AIDS. Sens wyjaśniono dopiero podczas wręczania nagród telewizyjnych. Pomysłodawcy nie przypuszczali, że symbol stanie się aż tak popularny i będzie tak wiele znaczył dla ludzi zakażonych i chorych oraz ich bliskich. Dziś Co roku w Światowy Dzień AIDS, Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia, oraz organizacje pozarządowe prowadzą akcje profilaktyczne oraz propagują ideę bezpłatnego i anonimowego testowania w kierunku HIV, organizują konferencję. Niestety z uwagi na ograniczone środki finansowe przeznaczone na działania profilaktyczne, którymi dysponuje Centrum, opisane inicjatywy nie mogą być wystarczająco szeroko rozpropagowane i docierają do bardzo ograniczonej liczby odbiorców. Aby zwiększyć liczbę odbiorców informacji o HIV/AIDS oraz o obchodach 1 grudnia Krajowe Centrum ds. AIDS poprosiło media: gazety, portale internetowe i telewizje, które wychodzą lub emitują swój program 1 grudnia, by zamieściły na pierwszej stronie lub w przypadku telewizji przypięły symbol solidarności z osobami zakażonymi czerwoną kokardkę. Integralną częścią tej inicjatywy jest zawieszenie na fasadzie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie wielkiej czerwonej kokardki. PKiN jest doskonałym miejscem do tego typu akcji społecznej z uwagi na symboliczne oraz promocyjne znaczenie tego budynku nie tylko dla mieszkańców stolicy, ale całej Polski.

17 Produkcja i instalacja banneru była możliwa tylko dzięki udostępnieniu korpusu głównego PKiN, dzięki decyzji Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy, za opłatą w wysokości 1% regularnej ceny oraz wsparciu finansowemu następujących instytucji i firm: Biura Polityki Społecznej Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, Firmy ABG S.A. Firmy l Oréal Polska Sp. z o.o. Dodatkowo z inicjatywy Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy na czerwono zostanie podświetlona fasada budynku Urzędu. Krajowe Centrum ds. AIDS jako pomysłodawca dziękuje sponsorom oraz wszystkim osobom, dzięki którym realizacja tego projektu stała się możliwa!

18 Projekt współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Zdrowia i Konsumentów PROJEKT H-CUBE HBV-HCV-HIV: Trzy poważne zagrożenia dla młodych Europejczyków. Diagnoza sytuacji oraz stawianie czoła tym wyzwaniom w krajach UE Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia przystąpiło do współfinansowanego przez Komisję Europejską projektu H-Cube. Celem głównym projektu jest identyfikacja dobrych praktyk i dzielenie się doświadczeniami dotyczącymi profilaktyki trzech chorób zakaźnych: HIV, wirusowego zapalenia wątroby typu B (HBV) i C (HCV). Projekt H-Cube rozpoczął się 1 maja 2009 r. i trwać będzie 30 miesięcy. Uczestniczą w nim zarówno instytucje administracji publicznej, jak i organizacje pozarządowe z wielu krajów Europy: Włoch, Rumunii, Grecji, Słowenii, Polski, Czech, Bułgarii, Węgier, Cypru, Malty i Litwy. Implementacja projektu odbywać się będzie poprzez realizację programów szkoleniowych i kampanii profilaktycznych. Grupą docelową jest młodzież w wieku oraz ich rodzice i nauczyciele. Cykle szkoleniowe będą miały na celu zwiększenie wiedzy dorosłych na temat chorób zakaźnych tak, aby mogli oni z kolei przekazać te informacje dzieciom i młodzieży. Dodatkowo, w krajach biorących udział w projekcie będą organizowane kampanie profilaktyczne skierowane do młodych ludzi. Kolejnym etapem projektu będzie opracowanie przez specjalistów międzynarodowych założeń kursu szkoleniowego metodą e-learningu do wykorzystania przez nauczycieli i wychowawców podczas prowadzenia zajęć na temat HBV, HCV oraz HIV przy użyciu innowacyjnego podejścia pedagogicznego oraz nowych metod nauczania i szkolenia metodami on-line. Strona internetowa projektu to: (strona ogólna projektu) oraz (strona projektu skierowana do osób młodych). Problem zakażeń HIV, HBV i HCV oraz koinfekcji występujących pomiędzy nimi stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego tak w Europie, jak i na całym świecie. Wieloaspektowość tego zagadnienia powoduje, iż zakażenia te powinny być traktowane nie tylko jako problem zdrowotny, ale także społeczny czy ekonomiczny. Nastolatki i osoby poniżej 24. roku życia stanowią grupę osób wchodzących w wiek aktywności seksualnej, co stwarza ryzyko transmisji zakażenia HIV, HBV i HCV tą drogą. Nie bez znaczenia są również spotykane w tej grupie wiekowej zachowania takie, jak np. przekłuwanie różnych części ciała przypadkowym sprzętem. Wśród ludzi młodych częściej dochodzi do zakażeń zarówno HBV, jak i HCV w nieprofesjonalnych studiach tatuażu czy kolczykowania ciała. Istotne ryzyko zakażeń stanowi także podejmowanie zachowań ryzykownych, m.in. przyjmowanie środków odurzających drogą dożylną.

19 Projekt współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Zdrowia i Konsumentów Wspólną cechą epidemii na wszystkich kontynentach i we wszystkich krajach jest fakt, iż zakażenia HIV dotykają głównie osób młodych. Ponad 50% osób zakażających się HIV na świecie jest między 15. a 24. rokiem życia. Polska nie stanowi tu wyjątku, 8% wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej 20. roku życia, zaś 48% wszystkich zakażeń HIV dotknęło osób między 20. a 29. rokiem życia. Statystycznie każdego dnia prawie trzy osoby dowiadują się w naszym kraju o fakcie zakażenia HIV. Są to zazwyczaj zakażenia, których można by uniknąć, stosując odpowiednią profilaktykę. Ściśle związany z epidemią HIV/AIDS problem stanowią zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby, głównie HCV, HBV oraz ich koinfekcje z HIV. W krajach Europy Wschodniej odsetek osób zakażonych jednocześnie HIV i HCV waha się średnio od 10% na Ukrainie do około 80% w Kirgizji i na Białorusi. W populacjach stosujących dożylnie środki psychoaktywne odsetek ten wynosi między 70% a 90%! W Polsce ponad 20% wszystkich rejestrowanych nowych przypadków wzw B dotyczy ludzi młodych w grupach wiekowych lat i lata. Zapadalność na wzw B w tych grupach wiekowych przewyższa zapadalność w populacji ogólnej. Zakażenie HCV dotyczy około 3% populacji świata, co oznacza jego występowanie u ponad 170 milionów ludzi. W Polsce częstość tych zakażeń wynosi około 1,5%, ale nie przeprowadzono dotychczas populacyjnych badań epidemiologicznych, więc dane mogą być niedoszacowane. Zakażenia rejestrowane wśród ludzi młodych w wieku lata stanowiły w roku 2007 około 15% wszystkich rejestrowanych przypadków. Szczegółowych informacji na temat projektu udziela: Krajowe Centrum ds. AIDS tel. (022)

20 PROF. DR HAB. MED. MAŁGORZATA PAWŁOWSKA ZAKAŻENIA HBV I HCV U NASTOLATKÓW Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia co trzeci człowiek na świecie miał kontakt z wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV), a ponad 350 milionów spośród nich choruje na przewlekłe choroby wątroby tej etiologii. HBV przyczynia się do miliona zgonów rocznie, a rak wątrobowokomórkowy (HCC) jest piątym co do częstości nowotworem. W Polsce liczbę przewlekle zakażonych HBV szacuje się na około 400 tysięcy, a zgony w wyniku następstw wirusowych zapaleń wątroby (wzw) znajdują się na drugim miejscu w klasyfikacji przyczyn zgonów z powodu chorób zakaźnych. Wirusowym zapaleniom wątroby typu B można skutecznie zapobiegać poprzez szczepienia ochronne. W Polsce powszechne szczepienia noworodków p/wzw B prowadzone od 1996 roku oraz profilaktyka bierno-czynna u noworodków matek zakażonych HBV przyczyniły się do istotnego, blisko 10-krotnego zmniejszenia zapadalności na wzw B w porównaniu z okresem sprzed szczepień. Pomimo tego nadal rejestruje się nowe przypadki zakażeń HBV. Ponad 20% wszystkich rejestrowanych nowych przypadków wzw B dotyczy ludzi młodych. Zapadalność na wzw B osób w wieku lata przewyższa zapadalność ogólną. Nastolatki stanowią grupę osób wstępujących w wiek aktywności seksualnej, co stwarza ryzyko transmisji zakażenia HBV tą drogą. Duże znaczenie mają również spotykane w tej grupie wiekowej zachowania ryzykowne, jak np. przyjmowanie środków odurzających drogą dożylną. Wśród ludzi młodych częściej dochodzi do zakażeń zarówno HBV, jak i HCV w nieprofesjonalnych studiach tatuażu czy kolczykowania ciała. Zakażenia HBV wśród młodych kobiet stwarzają ryzyko ich transmisji matczyno-płodowej, stąd ogromna rola edukacji, jak też prowadzenia badań przesiewowych w kierunku zakażeń wirusami hepatotropowymi (HBV i HCV) w tych grupach wiekowych oraz badania dzieci matek zakażonych tymi wirusami. Zakażenie HCV dotyczy około 3% populacji świata, co oznacza jego występowanie u ponad 170 milionów ludzi. W Polsce częstość tych zakażeń wynosi około 1,9%, ale nie przeprowadzono dotychczas populacyjnych badan epidemiologicznych, stad dane mogą być niedoszacowane. Konsekwencjami klinicznymi zakażeń HCV są przewlekłe zapalenia wątroby, marskość wątroby oraz rak wątrobowokomórkowy. Są to główne przyczyny przeszczepień wątroby u dorosłych i przyczyn zgonów. W Polsce zakażenia HCV szerzą się przede wszystkim drogą zakażeń szpitalnych, stąd pacjenci często hospitalizowani, poddawani drobnym zabiegom, w tym stomatologicznym, są w grupie ryzyka tego zakażenia. Podobnie jak w zakażeniach HBV zwiększone ryzyko zakażenia HCV dotyczy narkomanów przyjmujących środki odurzające droga dożylną, a też wykonywanych nieprofesjonalnie procedur pozamedycznych związanych z przerwaniem ciągłości tkanek (tatuaże, kolczykowanie ciała, itd.) Niepokojące są dane dotyczące wysokiej częstości zakażeń HCV wśród osadzonych w zakładach karnych. Zakażenia rejestrowane wśród ludzi młodych w wieku lata stanowią od 2006 roku 15% wszystkich rejestrowanych przypadków, a zapadalność w grupie lata przewyższa zapadalność ogólną.

21 Problem tych zakażeń jest szczególnie istotny ze względu na ich głównie bezobjawowy przebieg, oraz brak możliwości czynnej profilaktyki. Bez podjęcia szerokich badań przesiewowych w tym kierunku większość osób zakażonych HCV jest pozbawiona opieki medycznej. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do ludzi młodych, gdyż wczesne wykrycie zakażenia HCV i wczesne podjęcie leczenia przesądzają o sukcesie terapeutycznym. Ze względu na możliwość wertykalnej transmisji tego zakażenia ważne są badania kobiet w wieku rozrodczym. Pomimo braku szczepionki p/wzw C jak też skutecznej chemioprofilaktyki, wykrycie zakażenia HCV u kobiety ciężarnej umożliwia obok opieki hepatologicznej nad matką także szybką diagnostykę tego zakażenia u nowo narodzonego dziecka. Kluczową rolę w zapobieganiu tym zakażeniom, oprócz czynnej profilaktyki możliwej w odniesieniu do HBV, ma ich wczesne wykrywanie i leczenie. Stąd ogromne znaczenie kampanii edukacyjnych skierowanych zarówno do pracowników medycznych, jak i całego społeczeństwa, a w szczególności do młodzieży i jej opiekunów.

22 INFORMACJA O KAMPANII KRAJOWEGO CENTRUM DS. AIDS WRÓĆ BEZ HIV W latach 2008 i 2009 Krajowe Centrum ds. AIDS przeprowadziło multimedialną kampanię społeczną Wróć bez HIV. Miała ona na celu, podobnie jak w latach ubiegłych, podniesienie poziomu wiedzy na temat HIV i AIDS oraz zmniejszenie liczby zakażeń HIV spowodowanych ryzykownymi zachowaniami. Kampania była skierowana do osób podróżujących w kraju i za granicę zarówno w celach turystycznych, jak i zawodowych. Wybór takiej grupy docelowej był spowodowany faktem, iż wyjazdy, bez względu na swój charakter i czas trwania, mogą wpływać na zmianę zachowań: wzrasta ryzyko zachowań bardziej swobodnych, ryzykownych. Odbiorcami kampanii były przede wszystkim osoby: dorosłe (18-35 lat) wyjeżdżające za granicę i podróżujące po Polsce (charakter i czas podróży dowolny) aktywne seksualnie żyjące w związkach formalnych, nieformalnych oraz nieposiadające stałego partnera dla których wyjazd oznacza rozłąkę ze stałym partnerem odpowiedzialne za własne zdrowie. Główne przekazy kampanii: Nieważne kim jesteś, gdzie jesteś, co robisz, jakie masz wykształcenie, czy też przekonania HIV i AIDS może dotyczyć także Ciebie. Zawsze i wszędzie unikaj ryzykownych zachowań. HIV i AIDS nie zna granic. Seks, tak jak podróż, to wspaniałe przeżycie, może dawać dużo satysfakcji i szczęścia, jeśli zadbamy o swoje bezpieczeństwo. Wykorzystuj wiedzę o HIV w praktyce. Negocjuj techniki bezpieczniejszego seksu, używaj prezerwatywy. Nie bój się rozmawiać o przeszłości seksualnej partnera. Zrób test na HIV, dowiedz się jaki jest Twój status serologiczny. Zachęć swoją partnerkę lub partnera do wykonania testu. W ramach kampanii powstały cztery kreacje: Wakacje marzeń 2099 zł. HIV gratis. z myślą o osobach podróżujących turystycznie, Praca za granicą HIV gratis. dla osób wyjeżdżających do pracy, Przystanek w podróży 50 zł. HIV gratis. dla klientów osób sprzedających usługi seksualne oraz czwarta Wyjazd służbowy. Dieta 45. HIV gratis. dla podróżujących służbowo. W 2009 roku kampania zyskała nowe kolory. Dzięki nim kreacja stała się jeszcze bardziej widoczna i przyciągająca uwagę. Wszystkie elementy kampanii łączyło proste, uniwersalne logo walizka z jednoznacznym komunikatem Wróć bez HIV. Na wszystkich materiałach kampanii pojawił się też rozpoznawany już od lat znak Nie daj szansy AIDS! Zrób test na HIV.

23 Honorowy patronat nad kampanią objął Minister Zdrowia, a także Główny Inspektor Sanitarny, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy, Marszałek Województwa Mazowieckiego i Wojewoda Mazowiecki. Partnerów pozyskiwały też Wojewódzkie Stacje SanitarnoEpidemiologiczne, Urzędy Wojewódzkie i Urzędy Marszałkowskie na terenie całego kraju. Wykonawcą kampanii była agencja reklamowe Martis S.A., która wygrała przetarg nieograniczony na wykonanie projektu oraz organizację i przeprowadzenie na jego podstawie ogólnopolskiej kampanii społecznej z zakresu HIV/AIDS. Wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu kampanii, bardzo dziękujemy!

24 Agenda Ministra Zdrowia Krajowe Centrum ds. AIDS Krajowe Centrum ds. AIDS, istnieje od r. 1993, jest instytucją o zasięgu ogólnopolskim, dla której organem założycielskim jest Minister Zdrowia. Do zadań Krajowego Centrum należy m.in. koordynacja działań mających na celu zwalczanie epidemii HIV/AIDS w Polsce, tj. profilaktyka zakażeń HIV i leczenie antyretrowirusowe na terenie całego kraju. Współpracując z innymi podmiotami, przedstawicielami różnych środowisk, opracowuje harmonogram realizacji Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV i monitoruje jego realizację. Dokument ten określa politykę Państwa w zakresie zapobiegania i zwalczania HIV/AIDS oraz poprawy jakości życia zakażonych HIV i chorych na AIDS, a także przeciwdziałania izolacji społecznej i poczuciu wyobcowania tych osób. Krajowe Centrum ds. AIDS prowadzi również działalność informacyjno-oświatową na temat HIV/AIDS i szkolenia dla określonych grup zawodowych, takich jak służba zdrowia, nauczyciele, nauczyciele religii, służby mundurowe. Krajowe Centrum ds. AIDS we współpracy z Inspekcją Sanitarną realizuje każdego roku multimedialne kampanie społeczne poświęcone profilaktyce HIV/AIDS, skierowane do różnych grup społecznych. Centrum jest animatorem działań na rzecz lokalnych społeczności, inspiruje organizacje pozarządowe do realizacji programów w zakresie zapobiegania HIV/AIDS. W imieniu Ministra Zdrowia Centrum udziela dotacji celowych na programy profilaktyczne realizowane przez organizacje pożytku publicznego. W ramach tej działalności na terenie całego kraju funkcjonują punkty konsultacyjno-diagnostyczne, w których osoby pełnoletnie wykonać mogą bezpłatnie i anonimowo test w kierunku HIV połączony z poradnictwem. Centrum prowadzi także działalność interwencyjną w zakresie rozwiązywania doraźnych problemów społecznych, pojawiających się w kontekście HIV/AIDS. Zadaniem Centrum jest również współpraca międzynarodowa w zakresie walki z epidemią HIV/AIDS, w tym ze Światową Organizacją Zdrowia, z Komisją Europejską i krajami członkowskimi UE, ONZ i innymi strategicznie ważnymi partnerami. Każdego roku Centrum gości liczne delegacje, głównie z państw Europy Środkowej i Wschodniej, pragnące zapoznać się z uznanym na arenie międzynarodowej dorobkiem Polski w zakresie walki z epidemią HIV/AIDS. Krajowe Centrum ds. AIDS ul. Samsonowska 1, Warszawa tel./fax (022) , fax: (022) aids@aids.gov.pl,

25 INSTYTUT PRAW PACJENTA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ Instytut Praw Pacjenta to fundacja powstała w 2004 r. z inicjatywy księdza Arkadiusza Nowaka, który od wielu lat angażuje się w działania mające na celu upowszechnianie praw przysługujących pacjentom. GŁÓWNE CELE DZIAŁALNOŚCI INSTYTUTU PRAW PACJENTA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ DOTYCZĄ: upowszechniania wśród społeczeństwa idei praw pacjenta i wspierania działań mających na celu ich egzekwowanie; podejmowania działań mających na celu traktowanie pacjenta jako najważniejszego podmiotu w systemie ochrony zdrowia, a w szczególności w relacji lekarz pacjent; wspierania i aktywizacji środowisk działających na rzecz praw pacjenta, w tym inspirowania działań na rzecz integracji różnych grup i organizacji reprezentujących pacjentów; wspierania rozwiązań systemowych mających na celu dobro pacjentów oraz podnoszenia świadomości obywatelskiej w dziedzinie praw pacjenta i polityki zdrowotnej państwa; rozwijania współpracy międzynarodowej w powyższym zakresie; propagowania działań mających na celu poprawę stanu zdrowia społeczeństwa i postaw prozdrowotnych. Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej w realizacji swoich celów współpracuje z organizacjami zrzeszającymi pacjentów oraz ekspertami w zakresie opieki zdrowotnej, tak w Polsce jak i za granicą. Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej ul. Nowogrodzka 62 A/315, Warszawa tel.: (022) , fax: (022) kontakt@prawapacjenta.pl;

26