Wywiad z aktorem i reżyserem

Transkrypt

1

2 Jerzy Stuhr przewodnikiem po kopalni Wywiad z aktorem i reżyserem Redakcja Sadrolin Tam reżyser i kierownik produkcji: Historia filmu Sól ziemi zaczęła się niemal dwanaście lat temu podczas mojej pierwszej wizyty w kopalni. Kiedy zwiedzałem kopalnię jako turysta odkryłem piękno soli i tego obiektu. Postanowiłem nakręcić film, który zrealizowałem około dziesięć lat temu. Sukces zawdzięczam pomocy wielu osób. Od początku w kopalni uderzyła mnie przyjazna atmosfera, która dawała pewną wolność artystyczną i możliwość wyrażenia swojej wizji w filmie. Ciężko pracowaliśmy nad nową wersją Soli ziemi. Chciałem stworzyć coś wyjątkowego i do tego potrzebowaliśmy kogoś wyjątkowego, kto by tę historię opowiedział. Dlatego właśnie postanowiliśmy poprosić profesora Jerzego Stuhra o wcielenie się w rolę narratora i przewodnika po kopalni. Tak zaszczytnej roli jeszcze nie grałem, a grałem różne: komediowe, bardziej i mniej dramatyczne, ale tak zaszczytnej to nie. I że wkładam na czas zdjęć ten mundur, który Państwo (przewodnicy przyp. red.) nosicie, też się czuję dumny, w jakiś sposób, z tą kopalnią mogę się zjednoczyć i identyfikować bo przecież jak ten film się ukaże, to wszyscy go też będą w jakiś sposób identyfikować ze mną. Za to, że mogłem włożyć ten mundur i reżyserowi, i wszystkim pomagającym mi w kopalni bardzo dziękuję mówił podczas spotkania z dziennikarzami i pracownikami kopalni profesor Jerzy Stuhr. Znany krakowski aktor wcielił się w rolę przewodnika i narratora w nowym filmie Sadrolina Tam Wieliczka sól ziemi. Jak sam mówi nie żałuje, że podjął to wyzwanie. W końcu być przewodnikiem w wielickiej kopalni to nie lada zaszczyt. Marcin Korneluk asystent kierownika produkcji: Nowa wersja filmu powstaje w technologii HD (wysokiej rozdzielczości). To jest ważne, bo technologia telewizyjna zaczyna wyprzedzać obecne możliwości transmisji danych i obraz, który można podziwiać w pierwszej wersji filmu, jest już w zasadzie przeżytkiem. Powstanie wersja standardowa, czyli DVD, a także wersja na Blue-Ray. Planujemy, że film będzie miał 22 wersje językowe. To ważna informacja, ponieważ wiele filmów, które są realizowane w Polsce, powstaje tylko na własny użytek. Wielokrotnie rozmawiałem z reżyserem i daje się wyczuć może nie nostalgię, ale doskonałe zrozumienie polskiej mentalności. Dzięki temu, że reżyser to osoba, która pomimo tego, że mieszka w Szwecji, pochodzi z Persji, ma zupełnie inne spojrzenie na nasz kraj. Patrząc chociażby na to, co się dzieje pod ziemią, widzi inne rzeczy, niż widzimy my. On jest spoza. My nie doceniamy wielu rzeczy, które mamy pod ręką. On to wszystko widzi i dokumentuje. Proszę sobie wyobrazić, że przez te dwanaście lat udokumentował kopalnię już na ponad 300 godzinach materiału. Niemal każda komora, każdy kamień, niemal każdy uśmiech, zarówno przewodniczki jak i przewodnika, to wszystko jest w tym materiale. Muszę Państwu powiedzieć, że to, co tutaj się dzieje w Wieliczce, jest czymś niebywałym, jeżeli chodzi o organizację. Dzięki atmosferze, którą zastaliśmy ze strony władz kopalni, ale nie tylko, również osób, które nam pomagają na co dzień, począwszy od elektryków czy osób pomagających nam choćby transportować sprzęt, widzimy, że tutaj wszyscy chcą pomagać. To nie zdarza się nigdzie indziej. Mówi się, że dobry pilot poleci nawet na drzwiach od stodoły, więc dobry aktor powinien umieć zagrać wszędzie, bez względu na warunki. Ale grać sto metrów i więcej pod ziemią pewnie jest trochę trudniej. Jak zapamięta Pan Profesor te dni spędzone na planie w kopalni? Jerzy Stuhr: W tej mojej kolekcji opowieści o Krakowie i jego okolicach brakowało mi tylko kopalni soli w Wieliczce. Ja już dużo opowiedziałem w moich filmach o Krakowie, czasem robiłem go bohaterem moich filmów, ale ten wspaniały Wawel podziemny (jak mawia pan Stanisław Anioł) dotychczas był dla mnie nie całkiem dobrze opisany, zrozumiany. Właściwie dopiero teraz zrozumiałem fenomen tego zabytku, tej jak mówi Sadri atmosfery, nie tylko samej kopalni, ale również atmosfery ludzi, którzy tutaj pracują. Te kilka dni, które tutaj spędziłem były dla mnie lekcją. Patrzę na Was jak fantastycznie jest widzieć ludzi dumnych, że tu pracują że właśnie temu zakładowi poświęcają swoje życie. To jest rzadkość, żeby być tak przepełnionym dumą, że ma się pieczę nad czymś, co jest unikalne w światowej skali. No i ja się tą dumą też przejąłem. To, że mogę na chwilę (na niby) przecież stać się gospodarzem tej kopalni, oprowadzając telewidzów po niej, jest dla mnie wielkim zaszczytem. Mam poczucie, że spełniam jakąś zaszczytną misję. Nie jest to moja pierwsza przygoda z Wieliczką. W pierwszym dniu, gdy przyszedłem tu na dokumentację, otrzymałem wspaniały prezent. Dostałem w pięknej szkatułce mały woreczek soli owinięty taśmą filmową, znalezioną w komorze Margielnik. Skąd ona tam się wzięła po tylu latach? Ćwierć wieku bo nasi tam byli. To był naprawdę dla mnie gest wzruszający, że ten kawałek taśmy mi ofiarowano można 2

3 powiedzieć jak jakieś relikwie. Informacja o tym, że fragmenty filmu Seksmisja są wykorzystywane przez kopalnię w celach dokumentacyjnych,to też dodatkowy powód do dumy: żeśmy to zarejestrowali. Bo ta komora już się zmieniła i nie wygląda tak jak w tym legendarnym filmie. To była moja pierwsza przygoda. Nie, nie pierwsza przygoda Jako dziecko pamiętam tylko kaplicę świętej Kingi i pamiętam jak grali w tenisa w komorze Warszawa to mi utkwiło. Potem było kilka tygodni spędzonych na planie filmu Seksmisja, a potem jeszcze raz kopalnia gościła mnie w komorze Haluszki ze spektaklem Kontrabasista. Solanka, czasem kapiąca na mnie w czasie spektaklu, jest przeżyciem dla mnie równie niezapomnianym. Piękny spektakl był, będę go zawsze pamiętał, bo tak nisko jeszcze nigdy z tym instrumentem nie zszedłem. No i tyle. To, że mogłem przez te kilka dni nauczyć się też tej kopalni i jej historii, opowiadać o tym, to dla mnie wielka przygoda. Nawet nie przypuszczałem, że będzie aż taka wielka. Wbrew wszelkim opiniom czuję się tutaj bezpiecznie. Nawet na tych najniższych poziomach nigdy nie miałem poczucia jakiegokolwiek zagrożenia. Myślę też, że otaczające mnie grono ludzi to powoduje. Czuję, że jest to miejsce mi przyjazne i każdemu może być przyjazne. Pan Profesor powiedział, że podoba mu się praca przewodnika. Może dałoby się to jakoś załatwić JS: Mógłbym się szybko przyuczyć, z przewodnikami łączy nas aktorów to, że codziennie powtarzamy to samo. I druga rzecz, że nie wolno tego swojego czasem znużenia pokazać tym, co nas słuchają. I przewodnik, i aktor musi za każdym razem wydobyć z siebie jakąś energię, która słuchaczom pozwoli przeżyć zwiedzanie jakby to było pierwszy raz. Gdyby Pan Profesor oprowadzał po kopalni, to odwiedzałby nas nie ponad milion gości rocznie, a dwa razy więcej JS: Myśli Pani? Mój syn musiałby tu przyjść. (śmiech) Od czasu do czasu można by zorganizować takie show. Nie, nie mam tej wiedzy co przewodnicy po kopalni. Jestem tylko przyuczony do oprowadzania i to tylko po niektórych częściach kopalni. Co Pana Profesora skłoniło, żeby podjąć współpracę z reżyserem? JS: To reżyser tego pragnął usilnie. No i rzeczywiście to jest mój pierwszy film, w którym ekipa podeszła do mnie z taką referencją i najważniejsze, że przyjęła moje terminy, bo ja mam je bardzo napięte. I kopalnia i ekipa filmowa dostosowały się do mnie i moich terminów. Za to bardzo dziękuję. Czy wcielając się w rolę przewodnika po kopalni starał się Pan Profesor dodać coś od siebie? JS: To jest tak, że jak słyszę Państwa jak oprowadzają grupy tutaj to jedyna różnica między nimi, a mną jest spowodowana medium, czyli kamerą. Państwo muszą mówić do wszystkich, a ja mogę mówić do jednego widza, tylko przez oko kamery. Różnica między, no powiedzmy właśnie, pracą przewodnika czy na przykład teatrem a filmem jest taka, że w teatrze gram dla wszystkich, a w filmie gram dla jednego widza. W związku z tym mój komentarz może być o wiele bardziej intymny. To jest ta różnica, że ja po słowie akcja zawsze mówię w stosunku do przewodnika chyba bardziej intymnym tonem. Bo wiem, że mam trafić do tego jednego, co siedzi w kinie, czy siedzi przed ekranem telewizora. O taka jest różnica. Mogę sobie też pozwolić czasem na coś więcej, ale to z tym trzeba bardzo uważać. To jest tak jak z pokazem mody: Dlaczego modelce nie dają się uśmiechać? Bo jakby jej się dali uśmiechać to może by się okazało, że ten jej uśmiech jest bardziej atrakcyjny niż to, co ma na sobie. Tak samo jest w mojej roli: ja bym mógł o wiele bardziej zacząć interpretować. Och, jakby wesoło było, prawda? Tu trzeba uważać, żeby nie wysunąć się na plan pierwszy to o czym mówię musi być ważniejsze niż to jak ja to mówię. Cieszę się, że reżyser uznał, że cały mój (jak to po polsku powiedzieć background), czyli wszystko co zrobiłem w życiu jest godne, żeby mówić o kopalni soli w Wieliczce. Czy w ciągu tych kilku dni zdjęć odkrył Pan Profesor dla siebie jakieś miejsce w kopalni na nowo, coś czego może pan do tej pory nie zauważył? JS: Łodzią płynąłem. Tego ponoć nawet jako turysta nie można posmakować. Ja miałem przyjemność nawet kilkanaście razy z chłopcami z ekipy, którzy byli gondolierami przepłynąć. To było dla mnie zupełnie nowe doświadczenie. Byłem też pod dużym wrażeniem kaplicy świętego Antoniego. Opowiadałem tam o tym jak niszczeją rzeźby i jak im szkodzi działanie wilgoci i powietrza. Ale te niszczejące rzeźby dostają zupełnie nowych kształtów. To było dla mnie niesamowite odkrycie, że mimo zniszczenia nabiera to jakiegoś nowego dziwnego piękna. Zresztą, jak się stoi na planie to trwa to godziny i często te godziny oczekiwania są szalenie nudne. Po raz pierwszy właśnie tu w Wieliczce się nie nudzę. Nawet jak jestem sam, to na coś patrzę, coś dostrzegam, albo mi Państwo bardzo sprytnie wskazują miejsca, na które należy zwrócić uwagę. Wspaniałe doświadczenie. A czy zdążył Pan Profesor poczuć korzystny wpływ mikroklimatu jaki panuje w kopalni? JS: Ale to nie jest mój najdłuższy pobyt tu, bo jak mówię, na planie filmu Seksmisja to żeśmy ze dwa tygodnie grasowali po kopalni. Jak to było możliwe żeby tyle kobiet tu zwieźć Ja dopiero teraz widzę, jaki to był organizacyjny ogromny wysiłek jak na tamte czasy. Elementy dekoracji w tej komorze nadal pozostały... JS: No właśnie, nawet mi obiecali, że pójdziemy tam, żeby zobaczyć jak to się zmieniło. Te fragmenty dekoracji to nie wiem czy sobie jeszcze przypomnę, ale wizyty w kopalni na zawsze zostaną w mojej pamięci. 3

4 Jolanta Pawnik, Monika Szczepa Pisali o nas, Dział Public Relations mówili o nas, pokazali nas Każdego roku do kopalni przybywa coraz więcej ekip dziennikarzy, reporterów i fotoreporterów, równocześnie wzrasta liczba publikacji, reportaży radiowych i telewizyjnych na temat obiektu. Tradycyjnie na łamach Solanki relacjonujemy najciekawsze (w ciągu ostatnich miesięcy) wizyty, prezentujemy tematy, a także wybrane publikacje. Spośród dziennikarzy obcokrajowców w ostatnich miesiącach najliczniej kopalnię odwiedzali Hiszpanie i Japończycy. Nie zabrakło reporterów sąsiadów zza zachodniej i południowej granicy. Pojawili się także rzadziej zaglądający do podziemi Filipińczycy, Estończycy i Kazachowie. Pisali o nas Kopalnia bardzo często jest głównym celem podróży zagranicznych mediów. W drugim półroczu 2008 r. do podziemi zawitali m.in. dziennikarze z Bułgarii, Estonii, Szwecji, Ukrainy, Turcji, Finlandii, Rosji, Izraela, Francji, Brazylii, Chin, Wielkiej Brytanii, Słowenii, Japonii, Australii, Etiopii, Węgier, Korei, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Hiszpanii, Czech, Chile, Belgii i Włoch. Wizyty sukcesywnie owocują artykułami w poczytnych magazynach, dziennikach, tygodnikach, miesięcznikach, nie tylko branży turystycznej. Efektem wizyty estońskiego fotoreportera był obszerny artykuł w sekcji turystycznej tygodnika Puhkepäev. Bogato ilustrowany zdjęciami z pewnością przyciągnął wzrok każdego czytelnika. Japoński dziennikarz Koji Morita napisał z kolei artykuł o kopalni uzupełniony wywiadem z przewodnikiem Januszem Zającem. Kopalnia była także obecna na łamach polskich mediów. Miesięcznik Business Media w czerwcowym numerze uznał, że wielickie podziemia, a szczególnie zespół konferencyjno wystawienniczy w komorach Drozdowice, za doskonałe miejsca na organizowanie eventów dla biznesu. Kraków jest świetną bazą wypadową np. do kopalni soli w Wieliczce napisano w magazynie. Ciekawych tekstów w pismach branżowych doczekał się oddawany do dyspozycji gości wiosną 2009 roku Grand Sal Hotel. Wystrój wnętrza i elementy dekoracyjne zostały tak zaprojektowane, aby swym charakterem podkreślały związek obiektu z kopalnią napisał w sierpniowym numerze Poradnik Restauratora, ogólnopolski miesięcznik branżowy dla gastronomii. Japonii Szopenem nie podbijecie ale możecie spróbować solą napisał w lipcu miesięcznik Rynki Zagraniczne, poświęcając kilkukolumnowy artykuł atrakcjom Polski, które mogą zachęcić japońskich biznesmenów czy turystów. W Japonii panuje swoisty kult soli, Japończycy przywiązują do niej dużą wagę, rozróżniają różne jej smaki gazeta cytuje Bogdana Galewskiego z Krajowej Izby Gospodarczej. Stąd sala poświęcona wielickiej kopalni i solne figury przed kilku laty zrobiły prawdziwą furorę w polskim pawilonie na Expo w Aichi. Najważniejszym i bezsprzecznie najbardziej prestiżowym wydarzeniem 2008 roku były obchody 30. rocznicy wpisania wielickiej kopalni na listę UNESCO. Z tej okazji ukazały się dziesiątki tekstów poświęcone historii kopalni, historii UNESCO i miejsc, które w 1978 roku wyróżniono wpisaniem na I listę dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego. Potrzeba było kilkunastu milionów lat, by powstały podwaliny podziemneg o ś w i a - ta; kol e j n y c h stuleci, by z tych podziemi wydobyć to co najcenniejsze; wysiłku wielu rąk i umysłów ludzkich, by powstało podziemne miasto nie mające sobie równych na świecie napisała w specjalnym dodatku przygotowanym z okazji rocznicy Gazeta Krakowska. Kraków i Wieliczka razem, ale osobno napisała o jubileuszu Gazeta Wyborcza. Kraków nie potrafi wykorzystać promocyjnie kopalni soli w Wieliczce twierdzi autor artykułu, a wtóruje mu Grażyna Leja, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. turystyki Dawno już zrozumieliśmy, że ani Kraków bez Wieliczki ani Wieliczka bez Krakowa sobie nie poradzą. Jeśli Kraków nie chce utracić swojej silnej pozycji na turystycznej mapie Europy, musi rozszerzyć swoją ofertę o nowe atrakcyjne produkty i wzmocnić współpracę z gminami regionu np. z Wieliczką radzi stolicy Małopolski Katarzyna Sobierajska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki. Rocznica wpisania Wieliczki na listę UNE- SCO była pretekstem do wielu artykułów na tematy kulturalne. Większość pism i portali kulturalnych obszernie anonsowała i recenzowała uroczysty koncert Jana A. P. Kaczmarka Podróż do światła, który zakończył trzydniowe uroczystości rocznicowe. Bardzo rzadko zdarza mi się tutaj być mówił Jan A. P. Kaczmarek w wywiadach to podwójna radość, bo będę mógł zobaczyć Wieliczkę, w której nigdy nie byłem i zaprezentować muzykę w sali w kopalni, która owiana jest legendą. Koncert w komorze Warszawa cieszył się ogromnym zainteresowaniem i doczekał wielu entuzjastycznych recenzji. Bigos, pierogi, polskie dziewczyny, a może ceny? Co przyciąga zagranicznego turystę, gdzie podróżuje, ile wydaje? dane o ruchu turystycznym w kopalni soli w Wieliczce rozpoczęły doroczny raport turystyczny o Polsce opublikowany w lipcu przez miesięcznik Rynki Zagraniczne. Niektóre miejsca w Polsce oblegane są bez względu na porę roku. Kopalnia Soli Wieliczka stanowi najlepszy przykład. Zabytek z listy UNESCO, uznana za jeden z siedmiu cudów Polski w plebiscycie jednego z dzienników, przyciągnęła ponad milion turystów napisano w raporcie. W sportowym świecie szeroko komentowano Podziemną Galę Boksu pierwszy w wielickiej scenerii widowiskowy pojedynek Macieja Zegana z Dariuszem Snarskim. Walka obydwu panów o tytuł międzynarodowego mistrza Polski wzbudziła ogromne emo- 4

5 cje, nie tylko miłośników boksu. Relacje pojawiły się we wszystkich sportowych gazetach w Polsce (i nie tylko). Walka była ciekawa, jak na polskie warunki mówił w wywiadach Zegan, który zapowiadał wcześniej, że jeśli przegra walkę w Wieliczce, to zakończy karierę. Nietypowa lokalizacja pojedynku, komora Warszawa 125 m pod ziemią, zapewniła mu szczęście. Październik i listopad przyniosły całą serię nieprzychylnych i nie mających poparcia w rzeczywistości tekstów związanych z zabezpieczaniem kopalni. Tygodnik Powszechny napisał o wątpliwościach niektórych naukowców dotyczących metody zamknięcia wycieku w poprzeczni Mina. Tym tropem podążyły inne media. Władze kopalni od początku stały na stanowisku, że materiały prasowe miały związek z trwającym w kopalni wyborem nowego Zarządu. Spór o decyzje dotyczące Miny trwa do dziś, na szczęście na poziomie odpowiednich instytucji. O bezpieczeństwie kopalni i jej gości, a przede wszystkim zabytkowej trasy turystycznej szeroko informowały portale turystyczne, pisma branżowe i agencje informacyjne. Duma regionu jest bezpieczna napisał portal Onet.pl. Należy odróżnić zagrożenie górnicze, zawsze obecne w każdej kopalni, od stanu bezpieczeństwa znajdujących się w niej ludzi. Turyści w Wieliczce są bezpieczni. Nie ma zagrożenia zalania komór i korytarzy Radio Zet cytowało szefów kopalni odpowiedzialnych za zabezpieczenia. Małopolskie dzienniki relacjonowały także posiedzenie Kolegium Doradczego Wojewody Małopolskiego, które było poświęcone bezpieczeństwu kopalni. Ani kopalni soli w Wieliczce, ani miastu nie grozi zalanie, nie ma potrzeby podejmowania jakichkolwiek doraźnych działań ratowniczych napisał w swojej relacji z tego spotkania Dziennik Polski. Media, szczególnie specjalistyczne, z uznaniem zauważyły zakończenie wdrażania programu informatycznego w kopalni. Perła polskiego dziedzictwa kulturowego wdrożyła Impuls 5 napisało czasopismo Business Aplications Rewiev. Oznacza to znaczące unowocześnienie zarządzania jedną z największych polskich atrakcji turystycznych, ułatwi prowadzenie kompleksowej polityki biznesowej kopalni, szczególnie w kwestiach związanych z kontrolą i prawidłowym rozliczaniem realizowanych przez firmę projektów napisał Magazyn BCC. System ERP w kopalni spełnia rolę narzędzia pozwalającego utrzymać w ryzach finanse dwóch spółek relacjonował w obszernym artykule jeden z najpoczytniejszych magazynów komputerowych Computer- World. Ukształtowanie geologiczne wielickiego złoża, jego uwarunkowania i specyfika stały się tematem rozprawy prof. Aleksandra Garlickiego Salt Mines at Bochnia and Wieliczka w sierpniowym numerze Polish geological review wydawanego pod patronatem Ministerstwa Ochrony Środowiska. Sól doczekała się także poważnego opracowania naukowego w listopadowym numerze miesięcznika Wiedza i życie. Historię wydobywania soli w Polsce pokazano tam na tle historii Europy. Eksploatacja żup solnych w Wieliczce i Bochni przynosiła królowi polskiemu ponad 30 procent wszystkich dochodów wpływających do skarbu państwa. Niektórym politykom sen z powiek spędzało uzależnienie od dostaw soli, co było problemem porównywalnym z obecnym uzależnieniem Europy od dostaw gazu i ropy z Rosji czytamy w artykule. Mówili o nas Pod koniec 2008 r. po trasie turystycznej wędrował reporter słoweńskiego radia Slovensky Rozhlas. Pasmo, w którym wyemitowano materiał z kopalni prezentuje ciekawe miejsca i zachęca do ich odwiedzenia. Kopalnia gościła cyklicznie na antenie Z monitoringu prasy... W roku 2008 ukazało się ponad 1300 informacji w prasie i ponad 330 informacji internetowych na temat kopalni. Oznacza to średnio 3,5 relacji prasowej i 1 informację internetową o solnych podziemiach dziennie. W porównaniu do lat ubiegłych jest to wynik rekordowy. Dodajmy, że dane te dotyczą zaledwie 400 monitorowanych tytułów prasowych i kilkudziesięciu czołowych portali internetowych (wg danych z Instytutu Monitorowania Mediów). Radia Kraków. Dziennikarze i ich goście szefowie i pracownicy kopalni w weekendowych programach Przed Hejnałem przybliżali słuchaczom nie tylko historię wielickiej saliny, wydarzenia, sukcesy, ale także plany na przyszłość. Słuchacze Radia Kraków bardzo aktywnie włączali się w konkurs dotyczący kopalni, w którym nagrody były wyjątkowo atrakcyjne. O walorach wielickiej kopalni mówiło też Radio Złote Przeboje i Radio Kielce. Materiały dźwiękowe do programu promującego kopalnię jako doskonałe miejsce do przeżycia wakacyjnej przygody, zostały nagrane w kopalni w lipcu, a następnie wykorzystane w wakacyjnych pasmach radia obejmującego zasięgiem województwo świętokrzyskie. Pokazali nas We wrześniu znakomitą promocją dla kopalni był udział Wieliczki w programie Jaka to melodia (TVP1). W nowej formule programu brali udział reprezentanci miast, którzy oprowadzali po najciekawszych zakątkach swych rodzinnych stron. Robert z Wieliczki, choć w rywalizacji z Malborkiem i Biskupinem programu nie wygrał, wspaniale zareklamował Wieliczkę szczególnie tę podziemną. Na nagranie programu do Warszawy wraz z Robertem udała się liczna grupa wsparcia z orkiestrą kopalni na czele. W drugiej połowie ubiegłego roku dwukrotnie w wielickich podziemiach gościła ekipa znanego i lubianego programu Ziarno. Wakacyjne studio urządzono w komorze Drozdowice IV 110 m pod ziemią. Na wesołe telewizyjne ziarenka czekał gospodarz kopalni, Skarbnik we własnej osobie. Ekipa Ziarna odwiedziła również sanatorium. W Stajni Gór Wschodnich ziarenka nauczyły się wesołej piosenki o czarodzieju i dowiedziały, na czym polega muzykoterapia. Bohaterowie Ziarna odwiedzili kopalnię ponownie w grudniu. Powstał m.in. odcinek poświęcony jasełkom emitowany w okresie bożonarodzeniowym. Jeden z grudniowych programów Prowincjonalia (emisja na antenie TVP Kraków) poświęcony był działaniom kopalni na rzecz ochrony środowiska. Ekipa TV gościła na zorganizowanej w kopalni konferencji Dbając o zieloną przyszłość fundusze UE w sektorze środowiska, zwiedziła warzelnię (w towarzystwie Witolda Tutei i Stanisława Gawędy), a także udała się na poziom VIII do hali pomp. Kopalnia była także bohaterką kolejnych odcinków Wielickiego Skarbnika emitowanego na antenie TVP Kraków. Widzowie mogli zobaczyć programy poświęcone bezpieczeństwu kopalni i zabezpieczaniu podziemi, zabytkowym komorom poza trasą turystyczną, a także bieżącym wydarzeniom. Osobne odcinki programu poświęcone zostały Reprezentacyjnej Orkiestrze Dętej kopalni i Solilandii, realizowanej m.in. w komorze Margielnik Seksmisji. 5

6 Rozmowa z Tomaszem Jachną p.o. Prezesa Zarządu oraz Członkiem Zarządu do spraw ekonomiczno finansowych Kopalni Soli Wieliczka S.A. Wcześniej kopalnię postrzegał jako zabytek, teraz patrzy na nią przez pryzmat ludzi, którzy tu pracują. Tomasz Jachna pełni obowiązki Prezesa Zarządu do czasu wyboru osoby na to stanowisko, jest też Członkiem Zarządu do spraw ekonomiczno finansowych. Jak zastrzega, w tym wydaniu Solanki nie będzie szczegółowej rozmowy o planach, finansach ani zmianach. Jak mówi przyjdzie na to czas, kiedy Zarząd będzie pracował w pełnym składzie. Monika Szczepa: Co jest dla Prezesa najważniejsze we współpracy z ludźmi? Monika Biegun-Juszkiewicz: Jakie kompetencje Pan Prezes sobie ceni? Prezes Tomasz Jachna: Filozoficznie zaczynamy Najbardziej cenię u ludzi uczciwość i zaangażowanie w to, co robią w pracę, którą wykonują. MS: Jakie cechy, Pana zdaniem, powinien posiadać pracownik żeby sprostać oczekiwaniom szefa? TJ: Powinien mieć oczywiście odpowiednie kwalifikacje do pracy w zawodzie, który wykonuje. Powinien też być zaangażowany tzn. nie przychodzić do pracy na osiem godzin, aby w niej po prostu być, ale po to, aby rzeczywiście z zaangażowaniem tę pracę wykonywać. Powinien też identyfikować się z firmą, w której pracuje, dbać o jej dobre imię, wykazywać się inicjatywą. Przede wszystkim realizować nie tylko dokładnie to, co mu przełożony poleci, ale też starać się samemu spojrzeć na swoją pracę w sposób otwarty, bardziej twórczy, podejmować próby poprawy tego, co robi, doskonalenia własnych umiejętności. Ważne, aby był osobą współżyjącą społecznie, koleżeńską i otwartą na kontakty z innymi ludźmi, potrafiącą pracować w zespole. Powinien też umieć spojrzeć na siebie krytycznie. MBJ: Czy tacy są właśnie pracownicy kopalni? TJ: Zauważyłem, że w kopalni ludzie pracują z pokolenia na pokolenie, a poza tym jak już pracują, to często dziesiątki lat. Z pracą zespołową jest bardzo dobrze, ludzie w pełni identyfikują się z kopalnią. Być może tę identyfikację narzuca charakter pracy, bo przecież zawód górnika jest takim zawodem, który buduje solidarność z zespołem ludzi, z którymi się pracuje. W pełni doceniam zarówno wysiłek osób, które pracują w kopalni w zawodach górniczych, ale także tych, które pracują w obsłudze i szeroko rozumianej administracji, bez której firma nie mogłaby funkcjonować. Poznałem już wiele osób z kopalni, wysoko oceniam ich kompetencje i zaangażowanie. MBJ: Skoro już jesteśmy przy pracownikach i kompetencjach: Jaki styl zarządzania Prezes preferuje? TJ: Raczej demokratyczny, z pewnością nie autorytarny. Prawem przełożonego jest oczywiście podejmowanie decyzji i branie za nie odpowiedzialności. Niemniej uważam, że przełożony zawsze powinien najpierw wysłuchać różnych zdań, przeanalizować różne punkty widzenia. Należy spokojnie podejmować decyzje nie ujawniając emocji, zwłaszcza tych negatywnych. To służy wyzwalaniu u ludzi inicjatywy i zwiększa ich motywację do pracy na rzecz firmy. MS: Pracownicy chętnie dowiedzieliby się czegoś więcej o Prezesie TJ: Mam górnicze korzenie, mój dziad był górnikiem pracował przed wojną w kopalni węgla. Ja sam poświęciłem się przede wszystkim finansom i zarządzaniu. Choć, kto wie, czy gdyby żył mój dziadek i wiedział, że w jakimś symbolicznym sensie dołączyłem do górniczej braci, pewnie byłby zadowolony... Jeśli chodzi o moją rodzinę mam żonę i 13-letnią córkę. Staram się poświęcać im jak najwięcej czasu, szczególnie córce, która wie to pewnie każdy, kto ma dzieci w nastoletnim wieku wymaga szczególnego traktowania. Moje doświadczenie zawodowe jest dość bogate Swoją pracę zawodową zaczynałem na Akademii Ekonomicznej w Krakowie jako pracownik naukowy, potem pracowałem w krakowskiej telewizji przez pięć lat jako dyrektor naczelny, następnie w Skawinie w firmie zajmującej się przetwórstwem aluminium byłem prezesem zarządu, no i potem pracowałem na lotnisku w Balicach tam byłem dyrektorem finansowym. MS: Prezes ma też bogaty dorobek naukowy, mam na myśli publikacje z zakresu finansów TJ: Rzeczywiście jestem m.in. współautorem kilku książek z zakresu zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Aktywność na tym polu jest dla mnie bardzo ważna, gdyż zmusza do ciągłego kształcenia i sprzyja podnoszeniu kwalifikacji. Sądzę jednak, że mojego dorobku naukowego nie można uznać za bogaty. MS: Jak Prezes postrzega kopalnię teraz, po miesiącu pracy, a jaka była Pana opinia na jej temat zanim Pan tutaj zaczął pracować? Do tej pory postrzegałem kopalnię przez pryzmat trasy turystycznej. Jest to oczywiście bardzo istotny element funkcjonowania firmy, ale absolutnie nie pokazujący jej w całej okazałości. Na pewno jest to zupełnie inne postrzeganie po tym miesiącu pracy niż to, które miałem wcześniej. Do tej pory kopalnia była dla mnie przede wszystkim zabytkiem i atrakcją turystyczną piękną, znaną i powszechnie docenianą. Teraz postrzegam ją jako firmę, przez pryzmat ludzi, którzy tu pracują i wyzwań które przed nami wszystkimi stoją. MBJ: Hobby, zainteresowania Pana Prezesa? TJ: Większość czasu zajmują mi sprawy zawodowe i naukowe, a czas który mi pozostaje staram się poświęcić rodzinie. MBJ: Dobra książka, film? Dobra książka jak najbardziej. MS: Czy ta praca odpowiada Prezesa oczekiwaniom, czy tak Prezes wyobrażał sobie tę pracę? TJ: Firma jest dobrze zorganizowana, zaawansowana infrastrukturalnie, obserwuję także wysoki poziom kultury organizacyjnej. Oceniam ją jak najbardziej pozytywnie. Ludzie pracują z zaangażowaniem, mają pomysły Mam nadzieję, że i moja praca przyczyni się do sukcesu kopalni i jej pracowników. 6

7 Rozmowa z Dariuszem Wojciechowskim Członkiem Zarządu do spraw technicznych i równocześnie Kierownikiem Ruchu Zakładu Górniczego Pracując w wielickiej kopalni od 1988 r., pokonywał kolejne szczeble górniczej kariery. Od stycznia bieżącego roku pełni funkcję Członka Zarządu ds. technicznych i Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego. Specjalnie dla Solanki opowiada o swojej pracy, zainteresowaniach, poglądach. Monika Szczepa: Czytelnikami Solanki są nie tylko pracownicy Kopalni Soli Wieliczka S. A., doskonale znający techniczną stronę firmy, ale także pracownicy trasy turystycznej i przewodnicy, którym ta tematyka jest mniej znana. Czy może zatem Pan Prezes przybliżyć, czym się obecnie zajmuje? Prezes Dariusz Wojciechowski: Stanowisko Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego to funkcja wynikająca z przepisów górniczych odpowiadam za bezpieczeństwo kopalni jako całości. Oczywiście nie działam sam, bo do pomocy mam zespół ludzi. Poszczególne działy, podlegające mi, zajmują się m.in. przewietrzaniem kopalni, obsługą energomechaniczną, robotami górniczymi, utylizacją wycieków, miernictwem i geologią. Moją rolą jest też właściwe kierowanie sposobem zabezpieczenia zabytkowej i likwidacji niezabytkowej części kopalni. Monika Biegun Juszkiewicz: Które doświadczenie w dotychczasowej pracy w kopalni wydaje się Prezesowi najbardziej wartościowe? Które Prezes ceni i chciałby wykorzystać w zarządzaniu? DW: Cenię sobie cały okres mojej pracy zawodowej, ale najbardziej to, że zaczynałem od podstaw i przeszedłem kolejne szczeble górniczej kariery. Pracę rozpocząłem w 1987 roku w kopalni węgla Bogdanka (woj. lubelskie), równocześnie studiując zaocznie na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Od 1988 roku pracuję w Kopalni Soli Wieliczka. MS: Dwadzieścia jeden lat DW: Tak. Zaczynałem na stanowisku fizycznym, w nieistniejącym już oddziale solanki. Równocześnie kontynuowałem studia górnicze. W roku 1991 przeszedłem do dozoru, później ze stanowiska sztygara, mianowano mnie na kierownika oddziału zabezpieczania, w którym wtedy zatrudnionych było ponad sto osób. Awansowałem do dozoru wyższego, zajmując się zabezpieczaniem i odwadnianiem kopalni. Następnie pełniłem funkcję osoby dozoru wyższego w dziale wentylacji, a w roku 2004 objąłem stanowisko kierownika tego działu. W międzyczasie ukończyłem studia podyplomowe w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem oraz uzyskałem uprawnienia członka rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. Po kolejnych niemal pięciu latach awansowałem na zastępcę kierownika ruchu (ten awans był dla mnie zaskoczeniem ). Obecnie jako Członek Zarządu ds. technicznych i Kierownik Ruchu Zakładu zarządzam ponad 300-osobowym zespołem ludzi. To duża odpowiedzialność, ale i satysfakcja ze znajomości od podstaw problemów i zagadnień kopalni. MBJ: Ludzie co Prezes najbardziej sobie ceni we współpracownikach? DW: We współpracy z ludźmi najbardziej cenię sobie zaufanie i partnerstwo. Muszę otrzymywać informacje zwrotne jak są postrzegane sprawy nie tylko z mojej pozycji, ale i z punktu widzenia pracowników. Pozwoli mi to uniknąć działania na oślep, na zasadzie wydawania dyrektyw. Podejmując decyzje staram się działać na zasadzie partnerstwa, dążąc do budowania zaufania wobec mojej osoby w myśl zasady: zdefiniujmy problem i razem go rozwiążmy. Musimy mieć wszyscy świadomość, że tworzymy zespół, który pracuje dla dobra firmy i jej pracowników. MS: Jakie są zdaniem Prezesa 3 najważniejsze cechy dobrego pracownika? DW: Uczciwość, decyzyjność, lojalność. Pracownik (szef również) musi być uczciwy, to dla mnie jest oczywiste. Zespół, z którym współpracuję to ludzie, od których powinno się wymagać decyzyjności (ode mnie tym bardziej), ale również ponoszenia konsekwencji podejmowanych działań. MBJ: Co jest takiego fascynującego w kulturze górniczej? DW: Przede wszystkim kontakt z naturą fascynujące jest bowiem to, że gdy idzie się samemu podziemnymi wyrobiskami otacza nas tylko natura i głucha cisza. W tej ciszy jest czas na przemyślenia i refleksję. Fascynująca jest sama tradycja górnicza przynależność do grupy ludzi, która ma swoją kulturę, odrębność, ale i świadomość ciągłej walki... W tej tradycji ważne jest samo obcowanie człowieka z naturą, ale i związek z dekalogiem. MBJ: Rodzina, zainteresowania Mam żonę i córkę. Córka właśnie ma sesję, więc jak wszyscy rodzice w podobnej sytuacji trochę się martwimy Zawsze byłem optymistą, więc wierzę, że i tym razem zda wszystkie egzaminy. Optymistyczne podejście do życia jest dla mnie bardzo ważne. Brak optymizmu odbiera energię do działania. Wolny czas najchętniej spędzam z rodziną, lubię kino i ciekawą książkę. 7

8 Rewolucja Wiesław Wiewiórka Dział Robót Górniczych w podsadzaniu Węzeł podsadzkowy obok szybu Kościuszko pracuje pełną parą. Inwestycja była konieczna, by zintensyfikować prace zabezpieczające w niezabytkowych rejonach kopalni. W XX wieku w kopalni zakładano ługownie komorowe, otworowe oraz prowadzono ługowanie natryskowe. Eksploatacja mokra spowodowała dużą destrukcję solnego złoża, niestety także w części zabytkowej na poziomach od II do V. Zbędne pustki likwidowane są metodą podsadzki hydraulicznej. Według dostępnej wiedzy i możliwości technicznych, jest to najlepszy sposób w specyficznych warunkach wielickiej kopalni. Materiał podsadzkowy transportowany jest systemem rurociągów w sposób grawitacyjny, a w odległe rejony kopalni także pod ciśnieniem z wykorzystaniem nasyconego roztworu słonej wody. Technologia podsadzania nie jest obca wielickim górnikom. Już w XIX w. Austriacy stosowali tzw. suchą podsadzkę. Zbędne przestrzenie wypełniano wtedy solnymi odpadami, ziemią i żużlem. Początek XX wieku to rozpoczęcie planowej akcji podsadzania zbędnych wyrobisk w oparciu o udostępnione złoże piasku w rejonie Psiej Górki oraz bardzo nowoczesny na owe czasy transport piasku podsadzkowego gondolową kolejką linową, która łączyła Psią Górkę z otworem podsadzkowym odwierconym do szybika Stainhauser oraz z szybem Górsko, którym piasek zsypywano do kopalni. Kolejne lata wojny i powojenne także były czasem stosowania suchych materiałów. System ten był jednak bardzo kosztowny. Przy zastosowaniu systemu podsadzki hydraulicznej, solanka, jako środek transportu wykorzystywana jest wielokrotnie. To sprawia, że technologia ta jest mniej kosztowna, a także przyjazna dla środowiska naturalnego. Węzeł podsadzkowy przy szybie Kościuszko mieści ok. 1 tys. m 3 piasku. Dostarcza się go do betonowego zbiornika ciężarówkami. Następnie piasek spłukiwany jest przez otwór solankowy na głębokość prawie 130 metrów, na III poziom kopalni. Tam solanka z piaskiem, grawitacyjnie a także ze wspomaganiem pomp, rozprowadzana jest siecią rurociągów do miejsc podsadzania. Piasek wypełnia puste przestrzenie, a solanka poprzez tamy podsadzkowe jest pompowana na poziom VIII, skąd wraca rurociągami na powierzchnię, gdzie wykorzystywana jest ponownie. W pustych przestrzeniach likwidowanych wyrobisk zostaje piasek, bardzo ściśle wypełniający pustki poeksploatacyjne. Solanka z piaskiem transportowana jest obecnie do wschodniej części kopalni. By wypełnić znajdujące się tam pustki, trzeba tam ulokować 440 tys. m 3 piasku. Ten rejon kopalni oddalony jest od węzła podsadzkowego o prawie 4 km. Kopalnia Soli Wieliczka jest prekursorem w polskim górnictwie w technice podsadzania pod górę. Mieszanina solanki i piasku transportowana jest poziomem IV, a następnie, dzięki wysokowydajnym pompom do góry, na poziom III, gdzie podsadzane są wyrobiska niedostępne z innych miejsc. Uruchomienie węzła podsadzkowego przy szybie Kościuszko zrewolucjonizowało tempo podsadzania. W 2001 roku zlikwidowano 40 tys. m 3 pustek, w ubiegłym niemal cztery razy więcej, a możliwości techniczne pozwalają na dalsze zwiększanie ilości wsypywanej podsadzki. Do spełnienia tego zadania nieodzowny jest stabilny system finansowania. W 2008 r. zasypanie piaskiem niemal 150 tys. m 3 pustek, czyli ponad czterdziestu komór kosztowało ok. 12 mln złotych. 8

9 Inwestycje Adam Suślik Dział Inwestycji i Infrastruktury 2008 był kolejnym rokiem istotnych inwestycji w kopalni. Największe zmiany dokonały się na terenie zakładu, w rejonie szybu Kościuszko oraz w Parku Kingi. Na trasie turystycznej dokończono prace w komorze Urszula. W rejonie szybu Kościuszko z powierzchni ziemi zniknęły dawne budynki produkcyjne, remontu doczekał się budynek nadszybia i wieża wyciągowa, wyremontowano też budynki wentylatora, maszyny wyciągowej i rozdzielni elektrycznej. Oddano do eksploatacji nową sprężarkownię. Do magazynu piasku prowadzi nowa droga, wykonano także nową nawierzchnię magazynu piasku. Rejon otworu podsadzkowego TP-28 został odwodniony, opracowano także dokumentację budowy zaplecza techniczno-logistycznego uzyskano pozwolenie na budowę. Prace rewitalizacyjne kontynuowane były także w rejonie szybów Daniłowicz i Kinga. Na terenie Parku Kingi wykonano nową kanalizację sanitarną i burzową, dokonano modernizacji sieci zasilającej w wodę pitną, zabudowano nowy transformator i wybudowano sieć oświetlenia parkowego. Otoczenie hotelu Grand Sal wyłożono kostką brukową, przy fontannie i schodach parkowych zakończono prace kamieniarskie. Na skarpie za hotelem posadzono krzewy, skarpa została odwodniona. W Parku Kingi pojawiły się nowe elementy małej architektury stanął pomnik św. Kingi dłuta włoskiego artysty Enrico Muscetry. W rejonie byłego zakładu produkcyjnego zabudowana została turbina. W ubiegłym roku ruszyły prace przy adaptacji budynku byłego młyna solnego dla potrzeb Podziemnego Ośrodka Rehabilitacyjno-Leczniczego. Swoje przeznaczenie zmienił budynek byłego warsztatu mechanicznego znajdzie się tam miejsce dla administracji. Także dla potrzeb administracyjnych oraz dla potrzeb orkiestry salinarnej zaadaptowany został wschodni segment budynku warzelni. Na terenie byłego zakładu produkcyjnego i bocznicy kolejowej dokonano makroniwelacji i częściowych wyburzeń. Wykonano drogę dojazdową do punktu załadunku soli. Zmodernizowano rampy i zabudowę kontenerów na materiały sypkie w rejonie szybu Kinga. Na terenie całego zakładu wykonano kanalizację kablową dla sieci teletechnicznych, informatycznych i monitoringu. Jednolitymi tablicami oznakowano teren kopalni,wszystkich budynków i biur. Trwały prace rewitalizacyjne w rejonie Psiej Górki. Przełożone zostały rurociągi gazowe, opracowano dokumentację budowlaną i wykonawczą budowy zaplecza sportowego w części zachodniej uzyskano pozwolenia na budowę. W 2008 roku prowadzono też szereg inwestycji związanych z udostępnieniem kopalni dla turystów. Do trasy turystycznej włączono komorę Urszula, wykonano tam roboty górnicze i elektryczne oraz wystrój komory. Odtworzono dawne połączenie kaplicy św. Antoniego z nadszybiem szybu Daniłowicza, dzięki przeszklonej witrynie turyści mogą teraz oglądać kaplicę również od strony podszybia. Dzięki temu połączeniu, istnieje również możliwość skrócenia trasy. W ub. roku ukończono prace górnicze i stolarskie związane z zabudową schodów w komorze Michałowice. Na poziomie II i III oraz międzypoziomie Kazanów wykonano sieć światłowodową. Dzięki temu dało się tam uruchomić urządzenia fiskalne, a w przyszłości ma zostać zainstalowany monitoring. W 2008 r. na trasie turystycznej trwały przygotowania do wdrożenia systemu sprzedaży biletów połączonego z elektroniczną ewidencją gości. Rozpoczęto też prace nad wdrożeniem przewodnika multimedialnego dla turystów. Zakupione zostały urządzenia (150 sztuk), pokryto koszty opracowania tekstów, tłumaczenia, wgrywania. 9

10 Barbórka co roku to czas świętowania, podsumowań, ale i modlitwy. Uroczysta msza święta, akademia, spotkanie barbórkowe, ale i karczma piwna czy comber wydarzeniom towarzyszącym świętu górniczej patronki niemal nie ma końca. Przypomnijmy jak w minionym roku wyglądały uroczystości barbórkowe. Honorowe wyróżnienie Przyjaciel kopalni wręczono Januszowi Mikule Podsekretarzowi Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, Boguszowi Salwińskiemu profesorowi Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Czesławowi Langowi dyrektorowi generalnemu Tour de Pologne. Zarząd Kopalni Soli Wieliczka Spółka Akcyjna nadał Odznakę Zasłużony pracownik pracownikom wyróżniającym się wzorową pracą. To zaszczytne odznaczenie otrzymali: Juliusz Chimiak, Mirosław Cholewa, Waldemar Dańda, Andrzej Dyda, Józef Fundakowski, Anna Klimczyk, Andrzej Kluza, Jarosław Kłapa, Jan Kucharz, Mirosława Nehrebecka, Janina Nowak, Andrzej Sobczyk, Anna Uhl, Paweł Ulmaniec, Ryszard Żuchowski. W uznaniu zasług wniesionych w udoskonalenie i rozwój ratownictwa górniczego oraz długoletniej, ofiarnej pracy w imię szczytnych zasad ochrony i ratowania bezcennej wartości życia ludzkiego decyzją Prezesa Zarządu Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego SA nadano: Leszkowi Pietrzykowi Srebrny Medal, Jerzemu Sajakowi Brązowy Medal. Barbórka 2008 Monika Szczepa, Anna Włodarska Dział Public Relations Górnicze święto (3 grudnia) swą obecnością zaszczycili m.in. przedstawiciele świata polityki, nauki, kultury, instytucji państwowych, wojewódzkich i samorządowych. Barbórka była okazją do podsumowania mijającego roku, a także dokonań kopalni w ostatnim trzydziestoleciu tyle bowiem lat minęło od wpisu tego bezcennego zabytku na listę UNESCO. Jak co roku przyznano odznaczenia państwowe, resortowe i wewnętrzne dla zasłużonych pracowników. Po mszy świętej goście udali się do komory Warszawa, gdzie odbyła się uroczysta akademia, zakończona koncertem Waldemara Malickiego i spotkaniem w komorach Wisła i Stanisława Staszica. Krajowa Rada Związku Zawodowego Górników w Polsce nadała ówczesnemu Prezesowi kopalni Zbigniewowi Zarębskiemu Honorowy Kord Górniczy ZZG w Polsce, natomiast z rąk Dyrektora Generalnego w Ministerstwie Gospodarki odznakę honorową Zasłużony dla górnictwa RP otrzymali: Zdzisław Dziob, Jacek Kwapin, Piotr Szpak. Za zasługi na rzecz rozwoju górnictwa wyróżnieni do nadania stopni górniczych zostali: Jarosław Malik na stopień Generalnego Dyrektora Górniczego III stopnia, Wojciech Jakubiak na stopień Dyrektora Górniczego III stopnia. W uznaniu zasług w dziedzinie górnictwa honorowe szpady górnicze otrzymali: Stanisław Nosal, Dariusz Stachura, Sławomir Stoch, Dariusz Windak, Witold Czaja, Kazimierz Czajkowski, Wiesław Domoń, Jacek Gąska, Robert Kaczmarczyk, Wiesław Kordula, Grzegorz Krysa, Marian Nawalany, Włodzimierz Pytel, Krzysztof Tatarczuch, Robert Zapadliński. Międzyzakładowa Komisja NSZZ Solidarność przy Kopalni Soli Wieliczka w uznaniu wierności ideałowi sierpnia 80 oraz za realizację idei solidarności w środowisku wielickim 10

11 wraz z górniczym Szczęść Boże nadała Bartę Górniczą następującym członkom związku: Małgorzacie Michalik, Mirosławowi Głowackiemu, Stanisławowi Koczwarze, Wiesławowi Nawalany, Jarosławowi Pawlakowi, Markowi Stagraczyńskiemu, Krzysztofowi Tatarczuchowi. Rada Krajowa Związku Zawodowego Górników w Polsce przyznała Odznakę Zasłużony dla Związku Zawodowego Górników w Polsce : Jerzemu Czyżowskiemu złotą odznakę, Ryszardowi Żuchowskiemu srebrną odznakę. Odznaką za zasługi dla Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych odznaczeni zostali: Mirosław Kaczmarczyk, Robert Kaczmarczyk, Ryszard Żuchowski. 27 listopada Barbórkę świętowali pracownicy kopalni obchodzący w 2008 roku jubileusze pracy zawodowej. Jubileusz 45-lecia pracy zawodowej obchodzili: Adam Bromowicz, Jan Lipiński, Adam Ochoński. Jubileusz 40-lecia pracy zawodowej świętowali: Eugeniusz Baronowski, Jan Cygan, Jan Dzido, Henryk Frejek, Józef Golik, Czesław Kaczor, Benedykt Kuc, Zofia Wieczorek. Pięć lat mniej: Jan Babczyk, Krystyna Bednarczyk, Marian Bombel, Juliusz Chimiak, Adam Czech, Andrzej Dyda, Grażyna Gniadek, Adam Gołębiowski, Adam Jamka, Krystyna Jarzyna, Bogusław Karaś, Jarosław Kłapa, Janusz Koczara, Barbara Kopytkiewicz, Jerzy Łośko, Józef Marszałek, Zbigniew Mentel, Halina Michalik, Wojciech Ptak, Stanisław Strug, Władysław Wierciak, Jan Wójcik. Perłową rocznicę pracy zawodowej obchodzili: Stanisław Baran, Julia Bąk, Bogdan Bergiel, Lucyna Bugaj, Kazimierz Czajkowski, Adam Czop, Mariusz Dela, Jan Dyduła, Kazimierz Frey, Andrzej Grabowski, Stanisław Hajduk, Stefan Hankus, Stefan Hankus, Zdzisław Jamróz, Marek Janowski, Adam Jucha, Ryszard Kowal, Andrzej Karaś, Jerzy Kucharczyk, Jan Kuczaj, Wiesław Małajowicz, Dorota Michalec, Emilia Nawalany, Honorata Pawlik, Andrzej Sender, Czesław Seweryn, Danuta Sporna, Zbigniew Stawarczyk, Andrzej Suszkiewicz, Urszula Toboła, Maria Trąpczyńska, Anna Uhl, Paweł Windak, Dariusz Wojciechowski, Piotr Zaręba. 25. rocznicę pracy: Adam Bała, Tadeusz Brożek, Adam Chlebda, Jarosław Chwałek, Jacek Czyżowski, Andrzej Daniec, Tadeusz Dudzik, Jacek Dzięgiel, Józef Fundakowski, Stanisław Garlej, Henryk Gawor, Zofia Grzyb, Andrzej Grzywacz, Marek Iskra, Paweł Janowski, Mirosław Kaczmarczyk, Krystyna Kaczor, Krzysztof Kowalski, Paweł Krawczyk, Jerzy Król, Jacek Kurek, Sławomir Maciejasz, Marek Malarczyk, Jarosław Malik, Piotr Michalik, Michał Polak, Kazimierz Murzyn, Marek Nalepa, Paweł Nawalany, Wiesław Nawalany, Mirosław Nowiński, Krystian Patynowski, Krystyna Pazdur, Marek Przedwolski, Włodzimierz Pytel, Marzena Siewruk, Zbigniew Stanek, Zbigniew Stanisławski, Piotr Starowicz, Piotr Szpak, Bogdan Trzósło, Kazimierz Tynor, Zbigniew Wąsowski, Wiesław Wiewiórka, Marek Zając. Jubileusz 20-lecia pracy zawodowej świętowali: Mariusz Bała, Paweł Baran, Ryszard Dębowski, Józef Dubas, Jacek Dymora, Anna Dziewońska, Jan Gargula, Jacek Gąska, Grzegorz Grochal, Andrzej Irzyk, Jerzy Janus, Krzysztof Kosturek, Adam Marcinek, Marek Matoga, Krzysztof Michalik, Jacek Miękina, Wojciech Mrugała, Marek Pasek, Marek Pilch, Bronisława Półtorak, Dariusz Ptak, Roman Słomski, Anna Stachura, Zbigniew Stankowicz, Jacek Tylek, Mariusz Włoch, Ryszard Żuchowski. 15-lecie obchodzili: Wiesław Batko, Marek Kalinowski, Aleksandra Koczara, Sławomir Stoch, Jan Tworzydło, Paweł Ulmaniec. 11

12 Anna Włodarska, Krzysztof Windak Jakość przede wszystkim Nowa turystyka i nowi turyści, turystyka w działaniach województwa, czy ocena kompetencji przewodników i pilotów to tylko niektóre tematy poruszane podczas IV Forum Pilotażu i Przewodnictwa. Piloci wycieczek, przewodnicy turystyczni, organizatorzy turystyki spotkali się 4 i 5 grudnia 2008 r. w Krakowie, by wspólnie zastanowić się nad jakością swojej pracy i omówić ostateczny kształt nowelizacji ustawy o usługach turystycznych. W sesjach i warsztatach wzięli udział również przedstawiciele Kopalni Soli Wieliczka. Uczestnicy forum analizowali m.in. czynniki wpływające na jakość usług przewodnickich, rozmawiali o sposobach jej kształtowania. Wśród poruszanych zagadnień pojawił się także problem identyfikacji norm rządzących jakością pracy przewodników i pilotów. Pracowano nad modelem prawidłowego kształcenia kadry turystycznej. Specjalizacje, kursy językowe, czy warsztaty merytoryczne bez wątpienia wpływają na podnoszenie jakości usługi przewodnickiej. Przewodnicy o wysokich kwalifikacjach gwarantują, że turyści korzystający z ich wiedzy i opieki będą zadowoleni. Niebawem (pierwsze półrocze 2009 r.) wejdą w życie znowelizowane przepisy ustawy o usługach turystycznych. Wprawdzie ustawa w głównej mierze dotyczy przewodników miejskich i górskich, pilotów i rezydentów, niemniej przedyskutowane w jej kontekście nowe rozwiązania mają szansę sprawdzić się również w Kopalni Soli Wieliczka. Uczestnicy forum postulowali m.in. weryfikację programów szkoleń dla kandydatów na przewodników i pilotów. Większy nacisk na zdobywanie umiejętności praktycznych oraz wnikliwa rekrutacja p o z w o l ą w y e l i - minować osoby, które nie posiadają dostatecznych predyspozycji, by wykonywać zawód przewodnika, bądź pilota wycieczek. Masowość kształcenia przyszłych kadr branży turystycznej z pewnością nie służy jakości ich późniejszej pracy, stąd ostrzejszych wymagań nie można traktować w kategoriach piętrzenia trudności przed kandydatami na przewodników. Warto zauważyć, że pewne rozwiązania organizacyjne i motywacyjne proponowane na forum już od kilku lat z powodzeniem funkcjonują wśród przewodników oprowadzających po wielickiej kopalni. Spotkanie, którego gospodarzem był Urząd Miasta Krakowa, zainicjował dr Zygmunt K r u c z e k, Polska Federacja Pilotażu i Przewodnictwa oraz Stowarzyszenie Pilotów Wycieczek. Patronat nad forum objęło Ministerstwo Sportu i Turystyki, Marszałek Województwa Małopolskiego i Polska Organizacja Turystyczna. Forum było okazją do swobodnej dyskusji z przedstawicielami Ministerstwa, stając się tym samym elementem społecznych konsultacji dotyczących rychłej nowelizacji prawa. Turystyka w liczbach W 2008 roku kopalnię odwiedziło 1,1 miliona gości. 69 % zwiedzających stanowili dorośli, co oznacza 8% wzrost ich udziału w strukturze odwiedzających. Wśród gości 56% stanowili obcokrajowcy, których przyjechało 564,5 tysiąca osób. Spośród nich najczęściej kopalnię zwiedzali Brytyjczycy ( osób), Niemcy ( osób), Francuzi ( osób), Koreańczycy ( osób), Włosi ( osób). W pierwszej dziesiątce znaleźli się także Amerykanie, Norwegowie, Rosjanie, Hiszpanie i Węgrzy. Choć nieliczni, ale odnaleźli kopalnię na mapie swojej podróży turyści z Trynidadu i Tobago, Samoa, Bahreinu, Etiopii, Ghany, Mauritiusa i Gwatemali. W wielickich podziemiach gościli w ubiegłym roku przedstawiciele 131 narodowości. Przewodnicy oprowadzali po zabytkowych solnych podziemiach w językach: angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, rosyjskim, serbo-chorwackim, japońskim, ukraińskim, litewskim. W sumie w 2008 r. przewodnicy obcojęzyczni oprowadzili grup zorganizowanych, polskojęzyczni grupy zorganizowane. 12

13 Kryzys a turystyka Rok 2000 był przełomowy dla turystyki w Małopolsce, został zatrzymany spadek ruchu turystycznego w Krakowie, metropolia regionu, która była w tym roku Europejską Stolicą Kultury, umocniła swą pozycję na mapie świata. Liczba odwiedzających Małopolskę sukcesywnie wzrastała, aż do rekordowego roku 2007, w którym osiągnęła poziom 13,2 miliona odwiedzających. W tym samym roku Kraków odwiedziło prawie 8 mln zwiedzających. Branża turystyczna spodziewała się, że w roku 2008 trudno będzie powtórzyć ten wynik, ale nie spodziewała się, że kryzys przyjdzie tak szybko i w tak złożonym aspekcie. Według szacunkowych danych Instytutu Turystyki liczba odwiedzających Kraków w ubiegłym roku zmniejszyła się o 11% w stosunku do roku 2007, liczba gości z zagranicy spadła aż o 18% i osiągnęła pułap 2 mln gości. Ponadto odwiedzający wydali w Małopolsce o 12% mniej pieniędzy. Do Krakowa w 2008 roku przyjechało prawie 7,1 mln osób z kraju i zagranicy, w tym było 5 mln odwiedzających krajowych, których liczba zmalała prawie o 8%. Rok 2008 to ciąg niekorzystnych zdarzeń dla branży turystycznej w Polsce. Początek roku upłynął pod znakiem zaostrzenia zasad wydawania wiz dla turystów zza wschodnich granic w związku z wejściem Polski do strefy Schengen. Wzrost cen wiz i trudności w ich uzyskaniu spowodowały zauważalny spadek liczby Ukraińców i Rosjan odwiedzających Małopolskę. Drugi kwartał to okres umacniania się polskiego złotego i okres pojawiania się pierwszych symptomów kryzysu finansowego. Silny złoty spowodował, że Polska stała się krajem coraz droższym, a przez to coraz mniej atrakcyjnym dla turystów zagranicznych. W ciągu jednego roku turyści z Wielkiej Brytanii musieli przeznaczyć na podróż do Polski niemal o jedną czwartą więcej funduszy, a Amerykanie często rezygnowali z podróży do Europy z powodu słabnącego dolara. Latem 2008 roku dołączyły kolejne niesprzyjające czynniki, które umocniły trend malejący w turystyce: konflikt zbrojny Gruzji z Rosją oraz kryzys polityczny na Ukrainie. Z uwagi na lokalizację geograficzną Polska jako kraj położony blisko obszaru zagrożonego konfliktem zbrojnym była wybierana jako druga, bądź trzecia destynacja podróży turystycznych obcokrajowców. Kraków był pierwszym miastem w Polsce, które zrozumiało potęgę tanich linii lotniczych. W najlepszym okresie rozkwitu lotniska Balice samoloty odlatywały do Londynu co godzinę, do Krakowa przybywali Niemcy, Włosi, Hiszpanie i Szwedzi a przede wszystkim Anglicy, którzy przylatywali na wieczory kawalerskie. Wycofywanie się tanich linii lotniczych z Balic rozpoczęło się jesienią 2007, kiedy zrezygnowała Renata Gołąb Dział Marketingu z Krakowa tania linia lotnicza SkyEurope, a kolejne miesiące 2008 roku pokazały rosnący kryzys lotniska. W kwietniu 2008 roku port lotniczy Balice po raz pierwszy odnotował spadek liczby odprawionych pasażerów. Jesienią tego samego roku wycofały się z Balic tanie linie Centralwings, w listopadzie wszedł w życie zimowy rozkład lotów z zredukowaną liczbą lotów przez Jet2.com oraz Ryanaira zawieszenie lotów do sześciu miast, w tym rejsów do Londynu dwa razy dziennie. W konsekwencji lotnisko obsłużyło w 2008 roku o około 4% mniej klientów w stosunku do roku poprzedniego. W tym samym okresie katowickie Pyrzowice każdego miesiąca odnotowały kilkunastoprocentowe przyrosty, potwierdzając tym samym recesję Balic. Zła koniunktura krakowskiego lotniska była konsekwencją wrażliwości transportu lotniczego na sytuację makroekonomiczną w skali globalnej, która od kilku kwartałów zdecydowanie się pogarszała. Linie lotnicze odnotowały kłopoty związane z wysokimi cenami paliw. Światowy kryzys na rynku lotów nie ominął Polski. Urząd Lotnictwa Cywilnego zauważył zahamowanie dynamiki przyrostu obsłużonych pasażerów. W pierwszym kwartale 2008 r. wzrost ten osiągnął poziom 17%, w drugim już tylko 12%, podczas gdy w połowie 2007 roku wynosił ponad 27%. Wzrost cen ropy odnotowywany od marca do lipca 2008 roku negatywnie wpłynął na gospodarkę światową poprzez zwiększenie kosztów transportu, rosnącą inflację, co w efekcie skutkowało podniesieniem stóp procentowych. W Polsce dzięki silnej złotówce w stosunku do dolara nie odczuwano tak drastycznie wzrostów cen baryłki ropy na świecie, ale wpłynęło to w znacznym stopniu na turystów zagranicznych przyjeżdżających do Polski. Podczas gdy liczba gości w Krakowie spadała o 11%, kopalnię soli w Wieliczce odwiedziło 1,1 miliona turystów, o 5% mniej niż w roku Według badań Instytutu Turystyki turyści zagraniczni przyjeżdżali do Małopolski głównie dla wypoczynku i zwiedzania unikalnych zabytków. Aż 53% odwiedzających Małopolskę turystów zagranicznych zadeklarowało zakup biletów do atrakcji turystycznych, czyli prawie połowa z nich zwiedziła Wieliczkę. I co najważniejsze, Kopalnia Soli Wieliczka znalazła się w pierwszej trójce największych atrakcji w Małopolsce wraz z Krakowem i Zakopanem. 13

14 Grand Sal kompletuje załogę Otwarcie Hotelu Grand Sal planowane jest na kwiecień bieżącego roku, rekrutacja na kluczowe stanowiska trwa już od kilku miesięcy. Pierwsza osoba pojawiła się już na początku grudnia. Patrycja Smola sprawuje opiekę nad marketingiem i sprzedażą hotelu. Posiada bogate doświadczenie w pracy w hotelarstwie zdobyte we Francji, Stanach Zjednoczonych i na Malediwach. Propozycja Dyrektor Małgorzaty Dobrowolskiej sprawiła, że wróciłam na stałe do Polski. Pamiętam, jak wahałam się, czy nie zostać na Malediwach. Jednak dla mnie najważniejsza jest atmosfera w pracy i już po pierwszym spotkaniu w kopalni soli, wiedziałam, że to jest to. Jestem bardzo dumna z tego, że mogę pracować w miejscu z tak piękną historią. A pracownicy kopalni tworzą rewelacyjną atmosferę w miejscu pracy. Z nowym rokiem do grupy pracowników Hotelu Grand Sal dołączyła Agata Włodek wychowanka Accoru (pracowała m.in. w pierwszym hotelu Ibis w Krakowie, sieci hoteli RT Hotels, hotelach: Jan-Pol S.A. i Business & Spa Farmona). Będzie ona w Grand Sal kierownikiem recepcji. W hotelarstwie najbardziej kocham pracę zespołową i obsługę gościa hotelowego. Uważam, iż bardzo ważnym jest, aby pracownicy się lubili i doskonale z sobą komunikowali. Bardzo lubię Wieliczkę, w której kiedyś mieszkałam przez 4 lata. Duży sentyment mam dla kopalni soli, w której byłam kilkanaście razy z moimi gośćmi. Jest dla mnie zaszczytem pracować w butikowym 4-gwiazkowym Hotelu Grand Sal, a także uczestniczyć w przygotowaniu go do otwarcia. Kolejnym pracownikiem należącym do grupy Hotelu Grand Sal jest Albin Twardowski. Będzie on sprawował pieczę nad gastronomią w hotelu. Swe doświadczenie zawodowe zdobywał w najlepszych renomowanych restauracjach m.in. w najwyższej klasy Restauracji Tetmajerowskiej. Kierował także restauracją w hotelu Qubus Kraków. W kopalni soli pracuje od lipca 2008 r. (dotychczas w dziale gastronomii), a teraz zajmie się pracą związaną z przygotowaniem Hotelu Grand Sal do hucznego rozpoczęcia działalności. W gastronomii najbardziej cenię sprawną i fachową obsługę. Nie ma tu miejsca na pomyłki. Do każdego gościa powinniśmy podchodzić indywidualnie i wyjątkowo. Bardzo ważna jest przy tym praca zespołowa, zaufanie i fachowość. Podopieczni dyrektor Hotelu Grand Sal Małgorzaty Dobrowolskiej zgodnie twierdzą: Z doświadczenia wiemy jak ważna jest atmosfera w pracy. Dlatego też naszym priorytetem jest stworzenie klimatu rodzinnego. Bo tak jak w rodzinie, mamy wzajemnie sobie pomagać, szanować, wspierać i dbać o dobre imię. Rekrutacja w hotelu wciąż trwa, poszukiwane są m.in. osoby do recepcji oraz służba pięter. Chętni powinni wysłać CV na adres: agata.wlodek@kopalnia.pl ERP Mariusz Hoffman Dział Informatyki co to znaczy dla kopalni? Dzięki systemowi ERP praca zespołu jest zsynchronizowana, wymiana informacji jest bardzo szybka, można też mówić o znaczącej oszczędności czasu. ERP jest wszechstronny, można go dostosować do potrzeb i specyfiki przedsiębiorstw w każdej branży. ERP to informatyczny system aplikacji, które integrują działania różnych działów firmy. Dane wystarczy wprowadzić do komputera tylko raz, a będą one widoczne we wszystkich działach. Można je ze sobą zestawiać, porównywać i śledzić obieg dokumentów. Wdrażanie systemu ERP kopalnia zakończyła w 2008 r. Najważniejszym celem tego procesu było stworzenie warunków do powstania wszechstronnego, efektywnego systemu kontrolingu finansowego oraz poprawa gospodarki środkami finansowymi. Prace nad wyborem rozwiązania trwały od 2005 r. Nie było to zadanie łatwe, bo program musiał scalić w jeden system działania spółek o zupełnie odmiennych profilach działania, czyli KSW SA i KSW TT. Decyzja o wdrażaniu systemu ERP była decyzją strategiczną. Doskonale wiedzieliśmy, że dobrze dobrany może być podstawowym narzędziem codziennej pracy nawet przez kilkanaście lat, źle wybrany natomiast, będzie stwarzał problemy i koncentrował na sobie uwagę pracowników. Będzie też generował dodatkowe, nieprzewidziane koszty. W przypadku spółki odpowiedzialnej za obsługę rezerwacji i ruchu turystycznego system ERP został zintegrowany ze specjalnie stworzonym oprogramowaniem. Jeszcze przed startem systemu konieczne było także przeprowadzenie prób integracji aplikacji firmy BPSC z oprogramowaniem kontrolingowym. Każdy z działów biorących udział w wdrożeniu włożył ogrom pracy na każdym jego etapie. Począwszy od analizy i określenia założeń poprzez przygotowanie danych do migracji i wreszcie rozpoczęcia pracy nowego systemu. Każdemu z pracowników KSW SA i KSW TT, biorących udział w wdrożeniu tego systemu należą się podziękowania za pomoc i zaangażowanie. Za nami rok działania tego systemu. Wiemy już na pewno, że okazał się przydatnym narzędziem w optymalizacji kosztów prowadzenia działalności całej firmy. Jeśli chodzi o zarządzanie ruchem turystycznym, uruchomione rozwiązania IT są jednymi z najnowocześniejszych wykorzystywanych w tej branży. Wdrożone aplikacje wspomagają m.in. organizację ruchu turystycznego i usług przewodnickich. Na bieżąco analizowana jest sprzedaż biletów i pamiątek. W każdej chwili możemy uzyskać szczegółowe zestawienia liczby gości, grup turystycznych czy cen biletów. Dzięki tym danym możliwa staje się szybkie planowanie nowych działań i praca nad rozszerzaniem oferty. Nie mam żadnych wątpliwości, że wdrożenie systemu ERP było koniecznością w świecie rosnących oczekiwań i standardów funkcjonujących w biznesie. Zakończenie wdrożenia nie oznacza, zakończenia prac nad wykorzystaniem kolejnych elementów ERP w KSW SA i KSW TT. System IMPULS posiada moduły, które mogą być wykorzystane w przyszłości w naszej pracy: systemy CRM (zarządzania relacjami z klientami), mhr systemem wspierającym i ułatwiającym zarządzanie kapitałem ludzkim i i inne (w zależności od potrzeb). 14

15 KILKA kresek Piotr Starowicz syntezakształtu Górnik czyli Kopalnia jest piękna. Pozwala realizować pomysły, podpowiada tematy prac. Zasadniczo najpierw powstaje plan, pewna koncepcja. Naturalnie podczas jej realizacji dopuszczalne są zmiany. Często jest bowiem tak, że co powstaje szybko, jest spontaniczne, bardzo autentyczne. Bywa, że jeśli postępujemy według sztywnego planu, nie wkładamy już w pracę tylu szczerych emocji. Lepiej pozostawić dzieło niedokończone, niż postawić o jedną kreskę za dużo, bo można je zwyczajnie zagłaskać. Sól to wprawdzie trudny materiał, lecz bez wątpienia piękny. Krucha, w różny sposób reaguje na dłuto. Niekiedy płata figle, nie jest jednobarwna i zdarza się, że jakiś detal nieoczekiwanie powstaje w przezroczystej soli niechby nos lub oko. Dla odmiany w soli spizowej nie występują przerosty, dzięki czemu jest kolorystycznie jednolita. Zanim człowiek stanie się artystą, musi być dobrym rzemieślnikiem. Musi umieć przedstawić rzeczywistość taką, jaka ona jest. Trzeba zrobić to, co się widzi, a nie to, co się wie. Przynajmniej na początek. Prosta kreska wsparta linijką nie jest żadną sztuką, jednak wykreślona od ręki staje się dowodem wielkich umiejętności. Zresztą czysta linia umożliwia syntezę. Przy pomocy kilku zaledwie kresek można ująć istotę rzeczy w sposób ascetyczny, lecz doskonale zrozumiały. Starczy kilka pociągnięć piórkiem, żeby w całej pełni oddać kształt i ruch. Lubię czarną linię wypełnioną kolorem nasyconym, jednorodnym, pozbawionym odcieni, tonów. Tym sposobem mogę jednoznacznie zaakcentować wybrany szczegół, wyróżnić go, sprawić, by był pierwszym elementem, który zostanie dostrzeżony. Okazało się, że spore możliwości daje kształt kieliszka. Na jego podstawie dają się budować uproszczone ludzkie sylwetki tańczące pary, muzykanci. Jeden kształt przenika drugi, tworzy nową jakość rozmyślnie uproszczoną, wyraźną dzięki czarnemu konturowi. Dosłowność nie zawsze oznacza czytelność, dlatego warto niekiedy ująć istotę rzeczy w sposób syntetyczny. Spisała Anna Włodarska Mistrzowie sztuki kulinarnej Marcin Mlostek Dział Gastronomii W listopadzie ub. roku ośmioro pracowników kuchni uczestniczyło w szkoleniach z zakresu Kuchni Bankietowej Zimnej i Gorącej w nowo uruchomionym Instytucie Kulinarnym The CULINARY INSTITUTE in CRACOW. Instruktorami są znani w Polsce Szefowie Kuchni i Cukierni, a także osobowości kulinarne takie jak Karol Okrasa, Robert Sowa czy Jerzy Pasikowski. W grudniu natomiast dwóch kucharzy: Tadeusz Michalik oraz Dariusz Cichy złożyli Egzamin Mistrzowski w zawodzie Kucharza przed Państwową komisją Egzaminacyjną. Egzamin składał się z dwóch części: teoretycznej oraz praktycznej. Aby móc złożyć egzamin mistrzowski kandydat musiał spełnić m.in. następujące warunki: posiadać zaświadczenie o ukończeniu szkoły zawodowej lub dyplom czeladnika, przedstawić świadectwo pracy z minimum 5-letniego stażu pracy. Obaj wykazali się ogromną wiedzą i doświadczeniem uzyskując ocenę bdb w części teoretycznej, natomiast część praktyczną z wynikiem bdb ukończył Tadeusz i z db Dariusz. Panowie dołączyli do Pawła Bobeli, który od roku 2005 posiada już tytuł Mistrza. Tym samym w Dziale Usług Gastronomicznych mamy już trzech Kucharzy z mistrzowskim tytułem. 15

16 WIELICZKA, MAGNUM SAL Wystawa w PARLIAMENT HOUSE, SYDNEY Agnieszka Wolańska Doradca ds. historii, kultury i dziedzictwa narodowego Od lewej: Konsul Generalny RP Ryszard Sarkowicz, doradca ds. historii, kultury i dziedzictwa narodowego Kopalni Soli Wieliczka Trasa Turystyczna Agnieszka Wolańska, kurator wystawy Teresa Wojna-Kenc, Marszałek Parlamentu NSW John Aquilina. Wystawa zorganizowana została z okazji 30-lecia wpisania Kopalni Soli Wieliczka na I Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO, jako podsumowanie roku jubileuszowego. Projekt Wieliczka, Magnum Sal był zrealizowany w ścisłym związku z prezentacją w wielickiej kopalni prac 21 australijskich artystów pod wspólnym tytułem Down Under Ground (lipiec wrzesień 2008 roku). Dzięki temu doświadczeniu Kopalnia Soli Wieliczka mogła się zaprezentować w Australii. Ekspozycja Wieliczka, Magnum Sal przygotowana w gmachu Parlamentu w Sydney w swoich założeniach zawierała różnorodne prace. Złożyły się na nią: wielkoformatowe wydruki zdjęć przedstawiające: widok na teren Kopalni Soli Wieliczka, komorę Stanisława Staszica, komorę Drozdowice, komorę Erazma Barącza, dawny chodnik kopalniany, budynek szybu Daniłowicza, Reprezentacyjną Orkiestrę Dętą Kopalni Soli Wieliczka, komorę Janowice, kaplicę św. Kingi, pięć map kopalni z XVII wieku oraz rzeźby solne (Skrzat, Skarbnik i Górnik wykonane przez górnikow- rzeźbiarzy). Wystawę tę tworzyło również kilka wybranych dzieł australijskich artystów, które były eksponowane w 2008 roku na Down Under Ground. Były to dzieła: Annette (Ping) Biles, Amandy Davies, Grzegorza Dąbrowy, Carole Hartwig, Krisa Smith, Trevora Weekes i Teresy Wojna-Kenc. Zrealizowany w Australii projekt, spotkał się z ogromnym zainteresowaniem wśród zwiedzających z całego świata z uwagi na dobór ciekawych eksponatów, jak również ze względu na to, że był realizowany w bardzo prestiżowym obiekcie jakim jest Parliament House. Zabytkowy gmach Parlamentu w Sydney (z 1830 roku) cieszy się bardzo dużym powodzeniem wśród zwiedzających z całego świata, jest w programie każdej wycieczki, która odwiedza Australię. Przez 25 dni trwania wystawy odwiedziło ją około 100 tysięcy osób. Dniem szczególnej frekwencji był Australia Day 26 stycznia wtedy to wystawę oglądnęło ponad 6 tysięcy osób. Dla ludzi odwiedzających ekspozycję dodatkowo dostępne były ulotki o kopalni, i n f o r m a t o r y i katalogi w języku angielskim. O t w a r c i e wystawy odbyło się 7 stycznia 2009 roku. Ekspozycję otwierali: Konsul Generalny RP Ryszard Sarkowicz, Marszałek Parlamentu NSW John Aquilina, Teresa Wojna-Kenc kurator wystawy. W ostatnim dniu trwania ekspozycji otrzymaliśmy wyjątkowe podziękowania od Ministra Paula Lynch, Ministra Johna Hatzistergos oraz wielu innych członków Parlamentu. Wystawa Wieliczka, Magnum Sal od 5 lutego do 5 kwietnia 2009 roku zagościła w Regional Gallery w Gosford. Jest to o wiele większa ekspozycja bo wzbogacona o instalacje z soli, fragmenty drabin, rynien, lamp solnych itp. Te wszystkie przedmioty zostały przywiezione z kopalni, a nie mogły być uwagi na przepisy obowiązujące w galerii Parlamentu eksponowane w Sydney. Wystawa Wieliczka, Magnum Sal w Sydney spełniła doskonale swoją rolę zarówno w sferze promocyjnej jak i edukacyjnej. Australijskie Radio SBS dwa razy dziennie przez 6 tygodni informowało o wystawie w Parliament House w Sydney. Pani Ernestyna Skuriat przeprowadziła trzy wywiady dla Puls Polonii. W internecie zamieszczono artykuły i zdjęcia z otwarcia wystawy wykonane przez fotografa Toma Koprowski. Wystawa Wieliczka, Magnum Sal została wpisana w wydarzenia na stronie Parliament of New South Wales. Przygotowano artykuły do prasy Express i Weekly informujące o wielickiej kopalni soli. Spośród ok. 100 tysięcy osób zwiedzających wystawę gros osób stanowili nauczyciele i młodzież licealna. Jest to bardzo znaczna grupa odbiorców, ludzi, którzy po zakończeniu matury, planują roczne pobyty w Europie, wliczając w to również Polskę. O wielickiej kopalni, dzięki naszej wystawie mogli dowiedzieć się nie tylko sami Australijczycy, ale również goście z Nowej Zelandii, Japonii, Kanady, Ameryki i Europy. 16

17 Kopalnia odpowiedzialna społecznie Jolanta Pawnik Corporate Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność biznesu) realizowana jest przez firmy, które świadomie budują swój wizerunek w oparciu o dobre relacje z otoczeniem. CSR w Kopalni Soli Wieliczka to przede wszystkim podejmowanie działań sprzyjających środowisku oraz dobrej kooperacji z miastem Wieliczka i jej mieszkańcami. CSR to nie tylko domena największych rekinów na biznesowym rynku. Firmy mniejsze, mające lokalny rodowód, funkcjonujące w miejscu gdzie żyją i mieszkają ich pracownicy, siłą rzeczy podejmują działania na rzecz najbliższego otoczenia, niekoniecznie je definiując. Prowadzenie odpowiedzialnego biznesu przynosi firmie liczne korzyści w perspektywie długofalowej podnosi jej wiarygodność biznesową, wzmacnia znaczenie jako partnera dla lokalnych władz, wpływa wreszcie na poprawę wizerunku na rynku pracy. Społeczna odpowiedzialność firmy stanowi jeden z elementów pozafinansowego motywowania pracowników. Po godzinach Dzięki kodeksom etycznym, programom społecznym, dbałości o środowisko, wizerunek firmy w oczach pracownika ulega poprawie. Pracownicy z większym uznaniem odnoszą się do funkcjonowania firmy widząc, iż część jej aktywności skierowana jest na rozwiązywanie istotnych również dla społeczności, z której pochodzą problemów społecznych. Realizowanie strategii CSR to cały zespół działań, które wzmacniają wizerunek firmy. Najważniejsze działania o charakterze CSR podejmowane przez kopalnię ukierunkowane są na ochronę środowiska naturalnego. W 2003 r. wybudowaną w 1913 roku warzelnię zastąpił nowoczesny Zakład Utylizacji Wód Zasolonych (dzięki pozyskaniu na modernizację obiektu środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej). Tym samym zmieniła się technologia utylizacji wód zasolonych w kopalni, co przyniosło znaczne korzyści dla środowiska m.in. obniżenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego. Dodatkowo dzięki zagospodarowaniu zasolonych wód kopalnianych ograniczony jest ładunek soli i substancji rozpuszczonych odprowadzanych do środowiska. Warzelnia wdrożyła i ciągle doskonali system zarządzania środowiskowego oparty na normie ISO 14001:1996 posiadając niezbędne w tej dziedzinie certyfikaty. Dzięki prowadzeniu proekologicznej polityki udało się również pozyskać fundusze na likwidację funkcjonującej na terenie kopalni ogromnej kotłowni węglowej i zamontować energooszczędne małe kotłownie gazowe. Zmiany te są bardzo istotne z uwagi na sanatoryjny charakter samego miasta Wieliczki. Troszcząc się o środowisko kopalnia dba nie tylko o mieszkańców miasta, ale i całe społeczeństwo. Podejmowane przez kopalnię działania proekologiczne zostały nagrodzone prestiżowym wyróżnieniem Eko-Firma Eksperci docenili udaną rekultywację terenów po byłej kopalni otworowej Barycz i osiągnięcia związane z ujmowaniem i utylizacją wód podziemnych. Do działań CSR w kopalni soli w Wieliczce zaliczyć można także prowadzone w ostatnim czasie prace rewitalizacyjne terenów poprzemysłowych (rekultywację Psiej Górki i planowane przekształcenie jej we współpracy z miastem Wieliczka w tereny rekreacyjno sportowe, a także rewitalizacja Parku św. Kingi), dzięki którym nie tylko turyści, ale i mieszkańcy Wieliczki zyskają miejsca do spacerów, odpoczynku i rekreacji. Uwaga konkurs! Poszukiwany poszukiwana Na zdjęciu przedstawiamy osobę od wielu lat pracującą w Kopalni Soli Wieliczka, ale jest to zdjęcie z dzieciństwa. Spróbujcie odgadnąć, kim jest ta osoba. Wiadomość Pewna para w średnim wieku z północnej części USA zatęskniła w środku mroźnej zimy do ciepła i zdecydowała się pojechać na dół na Florydę i mieszkać w hotelu, w którym spędziła przed dwudziestu laty noc poślubną. Mąż miał dłuższy urlop i pojechał o dzień wcześniej. Po zameldowaniu się w recepcji odkrył, że w pokoju jest komputer i postanowił wysłać maila do żony. Niestety pomylił się o jedną literę. Mail znalazł się w ten sposób w Houston u wdowy po pastorze, która wróciła właśnie z pogrzebu męża i chciała sprawdzić, czy w poczcie elektronicznej są jakieś kondolencje od rodziny i przyjaciół. Jej syn znalazł ją omdlałą przed komputerem i przeczytał na ekranie: Do: Moja ukochana żona. Temat: Jestem już na miejscu. Wiem, że jesteś zdziwiona otrzymaniem wiadomości ode mnie. Teraz mają tu komputery i wolno wysłać maila do najbliższych. Właśnie zameldowałem się. Wszystko jest przygotowane na Twoje przybycie jutro. Cieszę się na spotkanie. Mam nadzieję, że twoja podróż będzie równie bezproblemowa, jak moja. P. S. Tu na dole jest naprawdę gorąco. Odpowiedzi prosimy kierować na numer tel.: marca (poniedziałek) od godz Na pięć pierwszych osób czekają nagrody!!! 17

18 Jaki był rok 2008? Jan Kubas Dyrektor Podziemnego Ośrodka Rehabilitacyjno-Leczniczego Minął już piąty rok działalności Podziemnego Ośrodka Rehabilitacyjno- -Leczniczego jako Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej. Był to rok szczególny, nie tylko ze względu na uruchomienie wielu nowych produktów rehabilitacyjno leczniczych, ale przede wszystkim ze względu na przypadającą w czerwcu 2008 piątą rocznicę utworzenia Ośrodka w strukturach kopalni jako Oddziału Kopalni Soli Wieliczka Trasa Turystyczna. W 2008 roku PORL kontynuował działalność leczniczą dla osób ze schorzeniami dróg oddechowych. Odbywała się ona w ramach turnusów rehabilitacyjno-leczniczych w układzie ambulatoryjnym i kompleksowym (pobyty z zakwaterowaniem, wyżywieniem oraz transferem) w komorze Jezioro Wessel. W kwietniu ubiegłego roku ośrodek poszerzył dotychczasową bazę leczniczą o komorę Stajnia Gór Wschodnich, w której uruchomione zostały najpierw pobyty nocne, a później dodatkowo trzecia zmiana pobytów dziennych. Stajnia wyposażona została w niezbędny sprzęt medyczny i rehabilitacyjno leczniczy. Komora składa się z dwóch części. W jednej z nich znajdują się przedziały sypialne jedno i dwuosobowe oraz dyżurka lekarska. N a t o - m i a s t c z ę ś ć d r u g a przeznac z o - na jest na ćwic z e n i a i relaks a c j ę przy tężni solank o w e j. Jan Kubas dyrektor Ośrodka W ramach uatrakcyjnienia tego miejsca Ośrodek uruchomił dla pacjentów podziemną czytelnię, wystawę minerałów i ekspozycję poświęconą historii lecznictwa w kopalni, a w grudniu 2008 r. czasową wystawę obrazów artystki Elżbiety Łazowskiej. W 2008 roku PORL przyjął łącznie na 3 zmiany 1882 kuracjuszy. To rekordowa liczba, odnotowana dzięki uruchomieniu pobytów w Stajni Gór Wschodnich. Dzięki tej inwestycji nastąpił 28 % wzrost ogółem przyjętych kuracjuszy na leczenie w 2008 roku w stosunku do roku W dalszym ciągu Ośrodek prowadził w gabinetach na powierzchni ziemi konsultacje lekarskie (uruchamiając stałe dyżury lekarzy: pulmonologa i rehabilitacji medycznej), a także wykonywał badania diagnostyczne (spirometria, EKG, inhalacje) oraz zabiegi fizykoterapeutyczne (laseroterapia, elektroterapia, magnetoterapia). W minionym roku Ośrodek rozszerzył swoją ofertę zabiegów fizykoterapeutycznych o krioterapię miejscową. W październiku 2008 roku w wyniku przeprowadzonego w Ośrodku Dział rehabilitacyjno leczniczy lek. med. Małgorzata Szpunar zastępca dyr. do spraw lecznictwa, spec. chorób płuc lek. med. Jolanta Czerwik specjalista chorób płuc Maria Kmiecik pielęgniarka naczelna Katarzyna Świdowska pielęgniarka dyplomowana lek. med. Teresa Konopka spec. rehabilitacji med., kierownik Działu Reh. Lecz. lek. med. Marek Koprowski Dorota Ankowska główny fizjoterapeuta Ośrodka Marzena Boroń muzykoterapeuta Poznajmy się... Agnieszka Sadowska pielęgniarka dyplomowana Elżbieta Filutowska pielęgniarka dyplomowana Edyta Uzar pielęgniarka dyplomowana Agata Słowik st. fizjoterapeuta, pełnomocnik dyr. ds. zarządzania syst. jakości 18

19 Dział finasowo - księgowy Dział obsługi kuracjusza Magdalena Gancarzewicz młodszy fizjoterapeuta Aldona Macheta młodszy fizjoterapeuta Anna Wilk młodszy fizjoterapeuta audytu nadzoru zewnętrznego Ośrodek potwierdził po raz kolejny wysoką jakość świadczonych usług medycznych i prolongował Międzynarodowy Certyfikat Systemu Zarządzania Jakością 9001: 2000 w Ochronie Zdrowia w zakresie leczenia schorzeń układu oddechowego i alergii u osób dorosłych i dzieci. Danuta Wójcik główny księgowy Małgorzata Jaworska specjalista ds. finansowo księgowych i pracowniczych Pod koniec 2008 roku zmieniły się zasady i kryteria kierowania przez lekarzy pacjentów na leczenie do kopalni w ramach kontraktu z NFZ. W myśl nowych zasad, od 2009 r. na leczenie schorzeń układu oddechowego w Podziemnym Ośrodku Rehabilitacyjno Leczniczym w Kopalni Soli Wieliczka mogą kierować tylko lekarze z poradni Pulmonologicznej, Alergologicznej, Rehabilitacji Medycznej. Ośrodek czyni starania, Elżbieta Jucha główny specjalista ds. kompleksowej obsł. kuracjusza, asyst. dyrektora Magdalena Kostrzon specjalista ds. organizacji pobytów rehabilitacyjno leczniczych by z zabiegów w kopalni mogli również korzystać pacjenci kierowani przez lekarzy z Poradni Laryngologicznej. Serdecznie dziękuję wszystkim naszym pacjentom, zarówno pracownikom kopalni, jak i przewodnikom, którzy w 2008 r. korzystali ze świadczeń zdrowotnych naszego Ośrodka. Równocześnie zapraszam do przebywania w PORL w 2009 roku. Sylwia Żebrowska specjalista ds. promocji i programów profilaktycznych Helena Burghart samodzielny referent ds. obsługi kuracjusza Barbara Szpiłyk referent ds. administracji Bartłomiej Dziewoński konserwator sprzętu Poznajmy się... Bogusław Dębowski konserwator sprzętu Zmiana siedziby W 2009 roku Ośrodek zmieni swoją lokalizację na powierzchni. Nowa siedziba Ośrodka będzie się znajdować w dawnym budynku magazynowo administracyjnym KSW S.A. W nowej siedzibie na powierzchni Ośrodek zamierza uruchomić m.in. poradnię rehabilitacyjną z myślą o pracownikach kopalni, MŻK, przewodnikach, tak aby osoby zainteresowane mogły nieodpłatnie korzystać z konsultacji i zabiegów fizjoterapeutycznych (obecnie te świadczenia są odpłatne). 19

20 Werona, Rzym, Piz(z)a... Rafał Potaczek Dział Zarządzania Personelem Solanka to znakomite miejsce by podzielić się wrażeniami z niecodziennej wyprawy, jaką odbyliśmy do Włoch w październiku 2008 r. Podróż rozpoczęła się Mszą św. i odśpiewaniem Barki przed pomnikiem Papieża Jana Pawła II, na parkingu czekało już na nas wcześniej pięć autokarów. Przyznam, że taka grupa ludzi zrobiła na mnie wrażenie, na osobie która miała okazję pierwszy raz uczestniczyć w takiej wycieczce. Pierwszym punktem wyprawy było wieczorne, szybkie zwiedzanie Wiednia i nastrojowa, długa kolacja na Grinzingu, po której czekała nas nocna podróż do Werony. Myślę, że po takiej obfitej kolacji, nikt nie miał problemów z zaśnięciem, nawet w autokarze. Werona przywitała nas poranną mgiełką, ale w ciągu dnia niebo nabrało intensywnie błękitnego koloru i można było podziwiać piękny amfiteatr, balkon Julii, wąskie malownicze uliczki i zamek w Weronie. Wieczorem dotarliśmy do miejsca naszego odpoczynku Rocca di Papa vis a vis Letniej Rezydencji Papieża Castel Gandolfo. Sobotni poranek to mobilizacja i wyprawa na podbój Rzymu. Zwiedzanie rozpoczęliśmy od Bazyliki Santa Maria Maggiore, później był czas wolny. Mnie i przyjaciołom udało się zobaczyć kilka interesujących miejsc m.in. Bazylikę Santa Maria sopra Minerva, przed którą stał obelisk (Obelisk Minerveo) o podstawie w kształcie słonia. Na fasadzie bazyliki zaznaczone są wysokości do których wylewał w przeszłości Tyber. Popołudniu czekały na nas przepiękne fontanny w Tivoli i Willa Hadriana, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ogród z systemem fontann robi ogromne wrażenie. Niedziela była dniem pełnym atrakcji. Zaczęliśmy od Watykanu i Pl. św. Piotra. Zwiedziliśmy Via Della Conciliazione, główną ulicę prowadzącą do Watykanu. Zapytacie, co w tym czasie było do zobaczenia? Uff, wiele. Mam nadzieję, że czegoś nie pominę: grób Jana Pawła II, Bazylikę św. Piotra wraz z kopułą i roztaczającym się z niej pięknym widokiem na Rzym, Ogrody Watykańskie, Pl. św. Piotra. Później zwiedzaliśmy Collosseum, Forum Romanum, Plac Wenecki, Fontannę di Trevi, Schody Hiszpańskie, nie wiem jak inni, ale ja już pod koniec dostałem zadyszki. Mimo to udało mi się zrobić piękne zdjęcie Tybru i Watykanu o zachodzie słońca. Poniedziałek to dzień trzech miast Toskanii: Siena, San Gimignano i Piza. Siena urzekła mnie Katedrą Duomo z piękną fasadą z 1380 r. i oczywiście dość oryginalny o muszlowatym kształcie Piazza del Campo. Na placu tym dwa razy do roku odbywa się słynny wyścig konny, którego tradycja sięga czasów średniowiecza. Następny punkt naszej wycieczki to San Gimignano średniowieczny Manhattan. Obiema rękami podpisuję się pod tym określeniem. To urokliwe, niewielkie miasteczko z pięknymi widokami, wyśmienitym winem oraz lodami n a g r o d z o n y m i na międzynarodowych konkursach. I teraz prawdziwa bomba w iście ekspresowym tempie! Piza, myślałem, że ta wieża jest bardziej pochylona. Po wyczerpującym dniu czekała na nas tylko kolacja, spacer po miasteczku i sen w pokoju hotelowym niedaleko Florencji. Wtorek, to dzień poświęcony zwiedzaniu Florencji wraz z jej największymi zabytkami czyli kościołem Santa Croce (św. Krzyża) w którym pochowanych jest wielu sławnych ludzi m.in. Michał Anioł, Dante Alighieri, Galileusz. Przeszliśmy po Moście Złotników, zobaczyliśmy Baptysterium z słynnymi Rajskimi Drzwiami, Katedrą Santa Maria del Fiore. Florencja była ostatnim punktem na naszej wycieczkowej mapie, czekała nas teraz już tylko podróż do Polski z przystankiem na śniadanie na Słowacji. Do Wieliczki dotarliśmy w środę w godzinach popołudniowych. Serdecznie dziękuję wszystkim uczestnikom za niepowtarzalną atmosferę, niezapomniane wrażenia i wspomnienia, do których miło się wraca. Piłka jest jedna, a bramki dwie Komora Warszawa bywa salą balową, może też być operą, a nawet halą sportową. 14 grudnia 125 m pod ziemią 7 drużyn rywalizowało w XIV Turnieju Piłki Nożnej Związku Zawodowego Górników w Polsce. Piłkarzom Kopalni Soli Wieliczka S.A. nie udało się obronić tytułu mistrzowskiego, ostatecznie nasz zespół zajął czwarte miejsce. W turnieju rywalizowały drużyny KWK Wujek, PSS Bazalt-Gracze sp. z o.o., KWK Sośnica-Makoszowy ruch Sośnica, KS Wieliczka S.A., KWK Chwałowice, Konsorcjum PRG i BSZ S.A. i Sośnica-Makoszowy ruch Makoszowy. Kontuzje zawodników wyeliminowały z turnieju reprezentację KWK Halemba-Wirek ruch Halemba. Finał należał do KWK Chwałowice i KWK Wujek. Pierwsze miejsce wywalczyły Chwałowice, pokonując Wujka 5:4. Anna Włodarska Dział Public Relations Redakcja Monika Biegun - Juszkiewicz Monika Szczepa, Anna Włodarska Magdalena Kowalska Jolanta Pawnik Wydawca: Kopalnia Soli Wieliczka Trasa Turystyczna, Kopalnia Soli Wieliczka S.A. tel.: , pr@kopalnia.pl Foto: Rafał Stachurski, Rafał Potaczek Tadeusz Luraniec, Tom Koprowski Projekt i realizacja Grupa Press Art