Struktura organizacyjna procesu RPL w uczelni i podstawowe procedury (przykład Uniwersytetu Warszawskiego) Agata Wroczyńska

Transkrypt

1 Struktura organizacyjna procesu RPL w uczelni i podstawowe procedury (przykład Uniwersytetu Warszawskiego) Agata Wroczyńska

2 Na podstawie 1. Oszacowanie koniecznych zmian w organizacji działalności dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego potrzebnych do wdrożenia LLL i LWL oraz skutecznego uznawania efektów uczenia się spoza systemu formalnego. Praca zbiorowa pod red. A. Wroczyńskiej, 2. Artur Chełstowski, Agata Wroczyńska (red), Oszacowanie kosztów zmian w organizacji działalności dydaktycznej Uniwersytetu Warszawskiego koniecznych do wdrożenia LLL, LWL i RPL. 3. Paweł Stępień, Analiza korzyści, jakie może odnieść szkoła wyższa i jej interesariusze z podjęcia nowych działań w zakresie LLL i LWL. Opracowania powstały w ramach realizacji projektu Szkoły wyższe w roli integratora uczenia się przez całe życie współfinansowanego przez Unie Europejską.

3 Definicja Potwierdzanie efektów uczenia się, walidacja: Wieloetapowy proces sprawdzania, czy niezależnie od sposobu uczenia się kompetencje wymagane dla danej kwalifikacji zostały osiągnięte. Walidacja prowadzi do certyfikacji. Obejmuje ocenę osiągniętych efektów oraz sprawdzenie ich zgodności z wymaganiami dla danej kwalifikacji. Proces obejmuje etap wstępny identyfikacji posiadanych kompetencji. Walidacji nie należy mylić uznawaniem kwalifikacji. Walidacji podlegają kompetencje (efekty uczenia się), uznaje się kwalifikacje nadane za granicą (Słownik podstawowych terminów dotyczących KSK, IBE 2014)

4 Założenia/cele 1. Ułatwienie dostępu do studiów osobom dojrzałym w ramach LLL nowa ścieżka rekrutacji na studia 2. Zbliżenie modelu zdobywania wykształcenia do modeli krajów, gdzie w LLL jest zaangażowana znaczna część dorosłego społeczeństwa, gdzie przechodzenie z rynku pracy do szkolnictwa i z powrotem jest rutyną 3. Skrócenie czasu i racjonalizacja studiów w kontekście formalnym dla LLLearnera 4. Autonomia uczelni i jej jednostek organizacyjnych

5 Ustawa Art.170e ust.1: Do potwierdzania efektów uczenia się na danym kierunku, poziomie i profilu kształcenia jest uprawniona podstawowa jednostka organizacyjna uczelni posiadająca co najmniej pozytywną ocenę programową na tym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, a w przypadku nieprzeprowadzenia oceny na tym kierunku studiów podstawowa jednostka organizacyjna uczelni posiadająca uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora w zakresie obszaru kształcenia i dziedziny, do których jest przyporządkowany ten kierunek studiów. Art. 170f: Senat uczelni określa organizację potwierdzania efektów uczenia się, w tym: 1) zasady, warunki i tryb potwierdzania efektów uczenia się; 2) sposób powoływania i tryb działania komisji weryfikujących efekty uczenia się.

6 Ustawa Art.170g 1. Efekty uczenia się mogą zostać potwierdzone: 1) osobie posiadającej świadectwo dojrzałości i co najmniej pięć lat doświadczenia zawodowego w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie; 2) osobie posiadającej tytuł zawodowy licencjata lub równorzędny i co najmniej trzy lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów pierwszego stopnia w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia; 3) osobie posiadającej tytuł zawodowy magistra lub równorzędny i co najmniej dwa lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich w przypadku ubiegania się o przyjęcie na kolejny kierunek studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie.

7 Ustawa Art. 170g (cd.): 2. W przypadku absolwentów kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych oraz kolegiów pracowników służb społecznych przystępujących do potwierdzenia efektów uczenia się nie jest wymagane spełnienie warunku pięcioletniego doświadczenia zawodowego. 3. W wyniku potwierdzenia efektów uczenia się można zaliczyć studentowi nie więcej niż 50% punktów ECTS przypisanych do danego programu kształcenia określonego kierunku, poziomu i profilu kształcenia. 4. Liczba studentów na danym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, którzy zostali przyjęci na studia na podstawie najlepszych wyników uzyskanych w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się, nie może być większa niż 20% ogólnej liczby studentów na tym kierunku, poziomie i profilu kształcenia.

8 Problemy i wyzwania kwestie organizacyjne, m.in.: czy działania mają być podejmowane na poziomie uczelni czy wydziałów? Czy należy tworzyć nowe jednostki w ramach struktury uczelni? kwestie kadrowe: niewystarczająca liczba osób przygotowanych do tego, by wdrażać system i szkolić kadrę odpowiedzialną za działania operacyjne związane z wdrażaniem systemu. Jak wykorzystać posiadane zasoby? kwestie związane z potrzebami odbiorców: grupa odbiorców LLL, w szczególności RPL, jest bardzo zróżnicowana pod względem przygotowania do podejmowania kształcenia, wieku, motywacji. kwestie związane z kosztami i ryzykiem wprowadzenia systemu

9 Pierwsze kroki 1. wdrożenie modelu RPL wymusza przegląd, weryfikację, modyfikację i uspójnienie pełnej oferty dydaktycznej uczelni, skłaniając do głębokiego namysłu nad celowością i trafnością działań dydaktycznych i ich opisu na wszystkich szczeblach ujętego hierarchicznie procesu kształcenia; 2. wdrożenie modelu RPL w uczelni warto rozpocząć od przeglądu zasobów; 3. opracowanie i wdrożenie modelu RPL musi odpowiadać kulturze organizacyjnej uczelni

10 Ważne pytania i problemy 1. czy w uczelni powinna powstać nowa komórka organizacyjna ds. RPL, czy można korzystać z już istniejących struktur organizacyjnych? 2. czy do procesu RPL dopuszczone są wyłącznie osoby spełniające warunki wynikające z art. 170 g Ustawy i ubiegające się o przyjęcie na studia poza rekrutacją otwartą, czy dopuszczone powinny być do procesu też inne grupy (np. studiujący już studenci)? 3. czy podstawowe jednostki organizacyjne uczelni obligatoryjnie uczestniczą w procesie RPL?

11 Regulacja - poziom Uchwała? Zarządzenie? Postanowienie rektora?

12 Autonomia - Rektor ogłasza raz w roku wykaz kierunków - jednostki [ ] zgłaszają listę programów kształcenia [ ] wraz z informacją na temat rekrutacji - Rada Wydziału [ ] ustala kierunki, poziomy, profile i formy studiów, na których mogą być potwierdzane efekty uczenia się - Efekty uczenia się potwierdza się w odniesieniu do programów prowadzonych w uczelni (tu lista wszystkich oferowanych)

13 Uprawnieni - Przepisy regulaminu stosuje się do osób wnioskujących o potwierdzenie efektów uczenia się. - Kandydaci, którzy przyjmowani na pierwszy rok studiów, jeśli spełniają warunki określone w Ustawie [ ] w trybie rekrutacji; studenci, którzy w trakcie trwania studiów spełnili kryteria; inne osoby, posiadające określone w Ustawie doświadczenie zawodowe związane z określonym kierunkiem studiów

14 Ważne pytania i problemy 4. w jaki sposób proces RPL powiązać organizacyjnie z procesem rekrutacji na studia? 5. czy oceny uzyskane w procesie potwierdzania liczą się w dorobku studenta? 6. czy i jak definiować pojęcie doświadczenia zawodowego? 7. czy i jak proces RPL powinien być wspierany przez systemy informatyczne uczelni?

15 Ocena - zamiast oceny dokonuje się wpisu zaliczono ; do ustalenia średniej ocen ze studiów nie uwzględnia się przedmiotów zaliczonych w ramach potwierdzania efektów uczenia się - ocena końcowa wystawiana jest zgodnie ze skalą ocenę określoną w Regulaminie studiów; [ ] tworzy się listy rankingowe kandydatów [ ] według średniej ocen z wszystkich przedmiotów/modułów, które były uznane - Przedmioty zaliczone w następstwie potwierdzenia efektów uczenia się wlicza się do średniej ocen ze studiów

16 Wspomaganie - dziekan powołuje i organizuje Wydziałowy Punkt Informacyjny; Rektor powołuje [..] uczelniany punkt informacyjny

17 Ciało potwierdzające - Komisja Potwierdzająca [ ] to zespół trzech nauczycieli, składający się z dziekana lub Prodziekana [ ] i dwóch nauczycieli wyznaczonych przez Dziekana[ ] o kompetencjach zgodnych z profilem zawodowym wnioskodawcy - w skład komisji weryfikacyjnych wchodzą przewodniczący i przedstawiciele nauczycieli realizujących wskazane programy kształcenia - W procesie oceny może uczestniczyć w charakterze obserwatora student [ ]

18 Weryfikacja efektów - Sprawdzenie przeprowadza Komisja. Sprawdzenie polega na rozwiązaniu testu z pytań odnoszących się do przedmiotu (wiedza i umiejętności), - Komisje weryfikacyjne przygotowują stosowne narzędzia potwierdzania efektów uczenia się [ ]

19 Dokumenty - świadectwo pracy lub zaświadczenie o zatrudnieniu, lub kopia wpisu do rejestru działalności gospodarczej, opis czynności i odpowiedzialności związanych z pracą, własna deklaracja informująca o przedmiotach z planu, których efekty kształcenia zostały osiągnięte - CV, świadectwo dojrzałości lub dyplom ukończenia studiów, potwierdzenie wymaganego doświadczenia zawodowego, certyfikat ukończenia kursu, szkolenia, językowy, zakres obowiązków służbowych, przykłady wykonanych prac, potwierdzenie odbycia stażu - Rektor [ ] może zatwierdzić listę dokumentów wydanych przez instytucje zewnętrzne potwierdzających efekty kształcenia w systemie pozaformalnym i zwalniających z weryfikacji efektów uczenia się np. ECDL, CISCO

20 Decyzja - Komisja weryfikacyjna wydaje decyzję o potwierdzeniu lub niepotwierdzeniu efektów uczenia się; organem odwoławczym od tej decyzji jest Uczelniana Komisja Odwoławcza ds. potwierdzania efektów uczenia się; [ ] komisja rekrutacyjna wydaje decyzje administracyjną o przyjęciu bądź nieprzyjęciu na program [ ] studiów - Decyzje w sprawie potwierdzania efektów uczenia się podejmuje dziekan; jednostka pomocniczą [ ] jest komisja weryfikująca efekty uczenia się - Decyzje o przyjęciu na studia wydaje dyrektor instytutu

21 Ważne pytania i problemy 8. Planując finansowe rozwiązania dotyczące procesu RPL celowe a wręcz konieczne jest precyzyjne określenie docelowej liczby kandydatów (w przeliczeniu na korzyści finansowe); 9. Niezwykle istotną kwestią jest określenie progu opłacalności procesu RPL z punktu widzenia możliwości finansowych kandydata; 10. Ważnym zadaniem byłoby także opracowanie nowych zasad rozliczania pensum (szczególnie istotne w warunkach pogłębiającego się niżu demograficznego i zmniejszania się liczebności studentów na poszczególnych kierunkach studiów).

22 Projekt uchwały UW - zasady 1) Autonomia jednostek w zakresie przystąpienia do procesu potwierdzania efektów uczenia się. 2) Autonomia jednostek w zakresie wskazania programów kształcenia, w odniesieniu do których będzie przeprowadzany proces potwierdzania efektów uczenia się. 3) Autonomia jednostek w zakresie określania szczegółowych zasad rekrutacji, w tym z zasad tworzenia listy rankingowej oraz limitu miejsc. 4) Autonomia jednostek w zakresie określenia zasad i warunków potwierdzenia efektów uczenia się dla określonego modułu kształcenia

23 Model rekrutacji na studia w trybie RPL schemat działania w ramach Uniwersytetu Warszawskiego Punkt Konsultacyjny i Doradztwa Edukacyjnego Rejestracja W IRK TUTOR/ Doradca RPL Wydziały Student UW Komisja Rekrutacyjna Komisje Weryfikujące Wydziały

24 Doradztwo edukacyjne 1. Głównymi odbiorcami punktów doradztwa edukacyjnego, będą osoby chcące uzyskać zgodę na uznanie efektów kształcenia zdobytych poza systemem formalnym i rozpoczęcie studiów w ramach systemu RPL-u. Doradcy edukacyjni wstępnie ocenią, na ile uzyskane przez nich efekty kształcenia pozaformalnego i nieformalnego mogą odpowiadać na wymagania stawiane osobom rozpoczynającą procedurę RPL-u. 2. Rolą doradcy edukacyjnego będzie wspieranie przyszłego studenta RPL-owego na każdym etapie jego drogi edukacyjnej na Uniwersytecie - niezależnie od efektów i podjętych przez niego decyzji edukacyjnych. Ważne jest, aby osoby studiujące w tej formie miały poczucie bezpieczeństwa i czuły się zaopiekowane przez cały okres pobytu na Uniwersytecie Warszawskim. 3. Należy również pamiętać, że poza osobami chcącymi podjąć studia w ramach RPL-u, do doradców edukacyjnych będą zgłaszać się osoby, które chciałyby kontynuować edukację na wiele różnych sposobów, np. w formie studiów podyplomowych, szkoleń czy kursów. 4. Wśród odbiorców usług doradców edukacyjnych na Uniwersytecie Warszawskim znajdą się nie tylko osoby chcące podjąć studia w trybie RPL-u, ale również słuchacze Uniwersytetu Otwartego UW, studenci czy chociażby warszawiacy, pragnący zacząć bardziej świadomie podejmować wyzwania związane z całożyciowym uczeniem się.

25 Model doradztwa edukacyjnego prowadzonego przez Uniwersytet Otwarty Uniwersytetu Warszawskiego Punkt Doradztwa Edukacyjnego UOUW Grupy docelowe i ich wzajemne powiązania RPL-owcy Słuchacze UOW Studenci UW Skierowanie do Biura Karier UW (lub Biur Karier na Wydziałach) Skierowanie do Biura ds. Rekrutacji UW

26 Projekt uchwały Senatu - zasady Proces potwierdzania efektów uczenia się 1. Postępowanie związane z potwierdzeniem efektów uczenia się przeprowadza się wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej 2. Do procesu potwierdzenia efektów uczenia się dopuszczony jest wnioskodawca, który zarejestrował się w systemie Internetowej Rejestracji Kandydatów IRK

27 Proces potwierdzania efektów uczenia się 3. Doradca edukacyjny: a) udziela informacji o zgłoszonych do procesu programach kształcenia i obowiązujących procedurach; b) wstępnie rozpoznaje potrzeby i możliwości kandydata oraz posiadane przez niego efekty uczenia się w odniesieniu do programów kształcenia zgłoszonych przez jednostki na podstawie zapisów 3; c) pomaga kandydatowi uzupełnić portfolio (na poziomie wstępnym, dopuszczającym do dalszych działań) i sprawdza pod względem formalnym dokumenty kandydata; d) sporządza bilans zawodowo-edukacyjny kandydata; e) po ustaleniu w kandydatem wstępnej propozycji programu/programów kształcenia kieruje kandydata do doradcy/doradców ds. potwierdzania efektów uczenia się w danej jednostce/jednostkach

28 Proces potwierdzania efektów uczenia się Działania merytoryczne, odnoszące się w szczególności do: 1. Weryfikacji decyzji wnioskodawcy odnośnie do wybranego programu kształcenia i sprawdzenie posiadanej dokumentacji; 2. identyfikacji, wraz z wnioskodawcą, modułów kształcenia, dla których możliwe byłoby potwierdzenie efektów uczenia; 3. przedstawienia wnioskodawcy informacji o koszcie procesu potwierdzenia efektów uczenia się; 4. dokonania oceny, czy i w jakim stopniu osiągnięte przez wnioskodawcę efekty uczenia się odpowiadają efektom kształcenia zdefiniowanym dla rozpatrywanych modułów kształcenia, odbywają się na poziomie jednostki. W wyniku procesu potwierdzenia efektów uczenia się wydawana jest decyzja, która stanowi podstawę rekrutacji na studia.

29 Rekrutacja w trybie RPL 1. Decyzja o potwierdzeniu lub niepotwierdzeniu efektów uczenia się wydana przez komisję weryfikacyjną w jednostce jest przekazywana do komisji rekrutacyjnej tej jednostki. 2. Na podstawie tej decyzji komisja rekrutacyjna, zgodnie z ustalonymi w jednostce szczegółowymi zasadami rekrutacji, w tym zasadami tworzenia listy rankingowej, kwalifikuje kandydata na określony program kształcenia. 3. Do ubiegania się o przyjęcie na studia w wyniku potwierdzenia efektów uczenia się uprawnione są osoby, które uzyskały w wyniku procedury potwierdzenia efektów uczenia się co najmniej 10 punktów ECTS przypisanych modułom kierunkowym. 4. Komisja rekrutacyjna wydaje decyzję administracyjną o przyjęciu lub nieprzyjęciu kandydata na studia.

30 Procedura 1. Decyzja komisji weryfikacyjnej o potwierdzeniu lub niepotwierdzeniu efektów uczenia się kandydata jest przekazywana kierownikowi jednostki. 2. W przypadku decyzji pozytywnej, w wyniku której zaliczono wnioskodawcy moduły kształcenia, kierownik jednostki zgodnie z 20 Regulaminu Studiów na UW wyznacza studentowi opiekuna naukowego i zatwierdza indywidualny program kształcenia. 3. Właściwy dziekanat (sekretariat studencki) prowadzi ewidencję modułów kształcenia zaliczonych drogą potwierdzenia efektów uczenia się.

31 Opłaty 1. Uniwersytet Warszawski pobiera opłatę za proces potwierdzenia efektów uczenia się zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt. 3a Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. 2. Wysokość opłaty określana jest indywidualnie dla każdego wnioskodawcy w zależności od kosztu modułów kształcenia, które w trakcie procesu potwierdzenia efektów uczenia się zostały przez wnioskodawcę wskazane we wniosku.

32 Kryteria oceny programowej PKA Załącznik nr 1 do statutu Polskiej Komisji Akredytacyjnej: Szczegółowe kryteria oceny programowej Profil ogólnoakademicki i praktyczny 1.6. Polityka rekrutacyjna umożliwia właściwy dobór kandydatów Zasady i procedury rekrutacji zapewniają właściwy dobór kandydatów do podjęcia kształcenia na ocenianym kierunku studiów i poziomie kształcenia w jednostce oraz uwzględniają zasadę zapewnienia im równych szans w podjęciu kształcenia na ocenianym kierunku Zasady, warunki i tryb potwierdzania efektów uczenia się na ocenianym kierunku umożliwiają identyfikację efektów uczenia się uzyskanych poza systemem studiów oraz ocenę ich adekwatności do efektów kształcenia założonych dla ocenianego kierunku studiów.

33 Narzędzia informatyczne wspomagające proces RPL 1. E-portfolio - powinno być wszechstronnym narzędziem, służącym nie tylko kandydatowi/studentowi RPL, ale też doradcy/tutorowi pomagającemu planować jego ścieżkę edukacyjną oraz jednostkom organizacyjnym przeprowadzającym rekrutację i walidację efektów wcześniejszego uczenia się. 2. Centralna baza pytań samosprawdzających i walidacyjnych - opracowanie katalogu kwalifikacji możliwych do zdobycia na Uniwersytecie Warszawskim będzie pierwszym krokiem w kierunku opracowania rozległej bazy pytań samosprawdzających i walidacyjnych administrowanej i udostępnianej przez COME UW.

34 Narzędzia informatyczne wspomagające proces RPL Centralna baza pytań samosprawdzających i walidacyjnych: Przygotowanie takiej bazy umożliwi: 1) Studentowi RPL zweryfikowanie poziomu wiedzy i umiejętności przed przystąpieniem do walidacji, a także sprecyzowanie swoich oczekiwań wobec nauki na Uniwersytecie Warszawskim. Wyniki testów samosprawdzających mogą służyć również doradcy RPL/tutorowi oraz doradcy edukacyjnemu, który planuje ścieżkę edukacyjną studenta. 2) Pracownikom Uniwersytetu Warszawskiego łatwe przygotowanie egzaminów walidacyjnych, pod warunkiem przygotowania wystarczająco obszernej bazy pytań, z której możliwe będzie losowanie wielu wariantów egzaminów (pisemnych i ustnych, do których generowane powinny być pliki z egzaminem i kluczem do wydruku, a także przeprowadzanych w sali komputerowej przy nadzorze komisji walidacyjnych sprawdzanych automatycznie przez system). 3) Centralna baza pytań administrowana przez COME powinna być regularnie uzupełniania i korygowana na przestrzeni lat przez ekspertów dziedzinowych ze wszystkich jednostek Uniwersytetu Warszawskiego.

35 Praca w zespołach Krok 1. Kontakt z koordynatorem RPL/ doradcą edukacyjnym Identyfikacja obszarów kształcenia/ programów kształcenia

36 Krok 2. Kontakt z doradcą RPL. Identyfikacja modułów kształcenia. Przygotowanie wniosku. Krok 3 Potwierdzenie efektów uczenia się przez komisje weryfikujące i decyzja o potwierdzeniu lub niepotwierdzeniu efektów uczenia się Krok 4 Działania komisji rekrutacyjnych.

37 Projekt systemowy Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych Biuro Projektu Krajowych Ram Kwalifikacji ul. Górczewska 8, Warszawa tel.: (22) , krkbiuro@ibe.edu.pl