ISSN X. information for tourists & businesspeople with map winter 4/

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ISSN 1644-289X. information for tourists & businesspeople with map winter 4/2013 2014"

Transkrypt

1 ISSN X information for tourists & businesspeople with map winter 4/

2

3 Urząd Miasta Kielce , Rynek 1, Biuro Obsługi Interesanta tel (099), (509) Regionalne Centrum Informacji Turystycznej Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel Wydział Projektów Strukturalnych i Strategii Miasta Urząd Miasta Kielce , ul. Strycharska 6 tel fax Centrum Obsługi Inwestora Urząd Miasta Kielce , ul. Strycharska 6 tel/fax tel coi@um.kielce.pl Kielce City Hall , Rynek 1, Customer Services phone (099), (509) Regional Centre for Tourist Information Kielce, ul. Sienkiewicza 29 phone informacja@swietokrzyskie.travel Department for Structural Projects and City Strategy Kielce City Hall , ul. Strycharska 6 phone fax Investor Assistance Centre Kielce City Hall , ul. Strycharska 6 phone/fax phone coi@um.kielce.pl Urząd Miasta Kielce Szanowni Państwo, Kielce to nowoczesne, dynamicznie rozwijające się miasto, które wykorzystało skok cywilizacyjny, jaki niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich lat dzięki środkom unijnym, inwestowaniu w placówki kultury, pomoc społeczną, infrastrukturę techniczną i sportową Kielce stały się przyjazne dla swoich mieszkańców, turystów oraz biznesmenów. Dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej prowadzona jest także rozbudowa Targów Kielce - ośrodka najdynamiczniej rozwijającego się w Polsce i Europie. Targi Kielce to od lat miejsce spotkań największych firm na rynku krajowym i zagranicznym, reprezentujących różne dziedziny gospodarki oraz miejsce zawierania wielomilionowych kontraktów. Nasze miasto to ekonomiczne, turystyczne i kulturalne centrum regionu świętokrzyskiego. Znakomita lokalizacja, przychylność władz, dobre warunki do pracy i wypoczynku stanowią poważny atut pozwalający zakładać firmy oraz dynamicznie je rozwijać i cieszyć się sukcesami. Miasto oferuje także ciekawe nieruchomości, interesujący system ulg dla tworzących nowe miejsca pracy, profesjonalną obsługę przedsiębiorców oraz wysoki standard usług okołobiznesowych. Kielce to także miasto sportu i aktywnego wypoczynku. Rozwój sportu w naszym mieście ma szczególne znaczenie. Świadczy o tym nowoczesna infrastruktura sportowa, baza hotelowa oraz aktywny udział kielczan w życiu sportowym miasta. Kielce mają naturalne i niepowtarzalne warunki do uprawiania wielu dyscyplin. Dążąc do nowoczesności, troskliwie pielęgnujemy bogate tradycje historyczne. Ich ślady możemy zobaczyć na każdym niemal kroku. Polecam Państwu zwiedzenie kieleckich muzeów i galerii, skorzystanie z ciekawej oferty placówek kultury. Zapraszam Państwa do Kielc. Wierzę, że czas spędzony w naszym mieście dostarczy wielu wrażeń i będzie bogaty w nowe doświadczenia. Ladies and Gentlemen, Wojciech Lubawski Prezydent Kielc Kielce is a modern, dynamically developing city which has made good use of the opportunity for a civilisational leap offered by Poland s membership in the European Union. In recent years, thanks to EU funds, and investing in institutions of culture, social welfare, as well as technical and sports infrastructure, Kielce has become friendlier to its inhabitants, tourists and businesspeople. For years, thanks to Poland s most rapidly developing Trade Fair Centre (Targi Kielce), the city has been a meeting ground for major Polish and foreign companies representing various branches of economy, and the venue where multi-million contracts have been concluded. Our city is the Świętokrzyskie region s centre of business, tourism and culture. A splendid location, sympathetic authorities, together with good conditions for work and leisure are major trump cards which encourage company establishment, development, and ultimate success. The city has on offer interesting properties, an attractive incentive system for those creating new workplaces, professional services for entrepreneurs, as well as high-standard business-related services. Kielce is also a city of sports and active leisure pursuits. The advancement of sports in our city is especially important. This shows in the modern sports infrastructure, hotel facilities and active participation of the locals in the city s sports life. Kielce has unique natural conditions in which to practise several disciplines. Aspiring to modernity, we take great care of our rich historical tradition. Its traces may be seen at every step. Let me recommend a visit to Kielce museums and galleries, as well as the interesting offer of our institutions of culture. We look forward to seeing you in Kielce. I believe that the time spent in our city will be an enjoyable and memorable experience. Wojciech Lubawski President of Kielce

4 W numerze: Tak nas widzą... How They See Us RPO - podsumowanie The Regional Operational Programme: A Review Inno Tech Expo spotkania B2B w ramach sieci Enterprise Europe Network. Inno-Tech Expo 2013: B2B Meetings under Enterprise Europe Network Nauka ma wyjść do przedsiębiorców Science to Reach out to Entrepreneurs Nasz eko-region w Europie Our Eco-Region in Europe Spółka, która polubiła płynność A Company with a Penchant for Liquidity Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii o możliwościach wsparcia międzynarodowych projektów badawczych w nowej perspektywie finansowej Program HORYZONT 2020 Świętokrzyskie Centre for Innovation and Technology Transfer: Support Opportunities for International Research Projects in the New Financial Perspective the HORIZON 2020 Programme Zimowe niedostatki kielczan w czasie I wojny światowej Winter Hardships Suffered by the Citizens of Kielce during the Great War Szlak Przygody rośnie w siłę The Adventure Trail: Instant Expansion Okładka: Targi Kielce nocą. Fot. Archiwum - Targi Kielce Cover: Kielce Trade Fairs by night. Photo by Kielce Trade Fairs Szanowni Państwo, W sierpniu Kielce gościły uczestników XIV Światowych Letnich Igrzysk Polonijnych. Miasto, jako współorganizator, zostało wysoko ocenione nie tylko przez działaczy związków sportowych i polonijnych, ale przede wszystkim przez samych zawodników polonusów, którzy przyjechali do nas z całego świata. Za pośrednictwem TVP Polonia Igrzyska transmitowano do kilkudziesięciu krajów. Promowanie miasta przez fakty, inwestycje w wydarzenia taka jest nasza filozofia marketingowa, mówi prezydent miasta w rozmowie z naszym dziennikarzem. Mówi także o tym, jak Ratusz przygotowuje się do kolejnej wielkiej imprezy Europeady, czyli 51. Europejskiego Festiwalu Miłośników Kultury Ludowej. Zespoły folkowe z całej Europy będą gościć między 23 a 27 lipca. Ladies and Gentlemen, Maria Malinowska redaktor naczelna This August, Kielce hosted the 14th World Polonia Games. As event co-organisers, the city received very good reviews not only from sports and Polonia associations, but most importantly from the competitors themselves people of Polish origin who came to Kielce from all over the world. The Games were aired to tens of countries courtesy of TVP Polonia Channel. Promoting the city by means of our achievements and investing in events: this is our marketing philosophy, President of Kielce tells our interviewer. He also talks about the City Hall s preparations for another large-scale event, the Europeade i.e. the 51st European Festival of Folk Culture. Folk performer groups from all over Europe will be staying in our city between 23 and 27 July. Maria Malinowska Editor-in-Chief Wydawca: Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska Redaktor naczelna: Maria Malinowska, tel Redaguje zespół Adres redakcji: ul. Kościuszki 11, Kielce tel./fax mariamal@op.pl, zukowska.justyna@op.pl akwarela.plus@neostrada.pl Tłumaczenie: Magdalena Ożarska Projekt graficzny i skład: Studio Reklamy 300dpi - Rafał Urbański Druk: Drukarnia Duet, Kielce, ul. Górna 11a nakład: egz. Distributed free of charge at Business Centres in Kielce (Kielce Trade Fairs); major hotels in Kielce (Świętokrzyski, Uroczysko, Łysogóry, Echo, Leśny Dwór, Pod Złotą Różą, Qubus, Kameralny, Kongresowy, Tęczowy Młyn, Ibis); Malinowy Zdrój at Solec Zdrój; Tourist Information Centres; Staropolska Chamber of Industry and Commerce, Świętokrzyskie Regional Development Agency; banks; Cultural Centres (National Museum in Kielce); Świętokrzyskie Voivodeship Office, Jan Kochanowski University, Kielce University of Technology. Copyright by Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska. All rights reserved Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczanych ogłoszeń. The Publisher takes no responsibility for the content of advertisements. 4 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

5 Szanowni Państwo, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego 2013 rok kończy siedmioletni budżet Unii Europejskiej. W ramach tylko jednego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego otrzymaliśmy na lata w sumie ponad 769,5 mln euro, czyli prawie 3,2 miliarda złotych. Doliczając do tego pozostałe programy pomocowe, m.in. program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej czy Infrastruktura i Środowisko, nasz region miał do dyspozycji prawie 5 miliardów złotych. Przed nami kolejny okres programowania i duże wyzwania związane z przygotowaniem strategicznych dokumentów dotyczących rozwoju regionu i wydatkowania funduszy unijnych. Tym razem, na lata Świętokrzyskie może mieć do dyspozycji 1 miliard 168 milionów złotych z programu regionalnego, a także dodatkowe fundusze z programu Rozwój Polski Wschodniej. W tej puli jest ponad 2,5 miliarda euro do podziału między pięć województw, w tym dla świętokrzyskiego. Będziemy też mogli korzystać z programów sektorowych, które również będą dysponować znacznymi funduszami na rozwój infrastruktury i wsparcie gospodarki. Generalnie możemy zakładać, że pieniędzy będzie więcej niż dotychczas, ale też stoją przed nami poważne wyzwania rozwojowe, z którymi będziemy musieli się zmierzyć. Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Ladies and Gentlemen, The year 2013 marks the end of the European Union s seven-year budget. Under the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship alone, we have received a total of over Eur million, i.e. almost PLN 3.2 billion, for the years If we add to this the remaining aid programmes, including the Human Capital Operational Programme, the Rural Area Advancement Programme, and the Eastern Poland Development or the Infrastructure and Environment Operational Programmes, our region has had almost PLN 5 billion at its disposal. Ahead of us is another programming period and big challenges connected with preparation of strategic documents on the region s advancement and spending the EU funds. This time, for the years , Świętokrzyskie can have PLN 1 billion and 168 million from the regional programme, as well as additional funds from the Eastern Poland Development programme. The latter provides for more than Eur 2.5 billion to be shared by five voivodeships, including Świętokrzyskie. We will also be able to use considerable resources dedicated to the development of infrastructure and economic support. In general terms, it may be assumed that we will have more money than before, but there are also serious progress-related challenges which we will have to face. Kielce Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 Biuro Obsługi Interesantów tel Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) Kielce tel Departament Funduszy Strukturalnych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) Kielce tel Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 Customer Services Centre phone Department for Regional Policy Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza Kielce phone Department for Structural Funds Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza Kielce phone Adam Jarubas Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

6 Tak nas widzą... Promowanie miasta przez fakty dokonane, inwestycje w wydarzenia, które nie znikną tak jak bilboard, ale na trwałe wzbogacą miasto i efekt promocyjny będzie trwał przez wiele lat taka jest nasza filozofia marketingowa. To słowa WOJCIECHA LUBAWSKIEGO, prezydenta Kielc, z którym o wyzwaniach i pożytkach z takiej filozofii płynących, rozmawia Paweł Treger. Prezydent Lubawski podczas Europeady w Gotha. Przypomnijmy: w sierpniu Kielce gościły uczestników XIV Światowych Letnich Igrzysk Polonijnych. Miasto, jako współorganizator, zostało wysoko ocenione nie tylko przez działaczy związków sportowych i polonijnych, ale przede wszystkim przez samych zawodników polonusów, którzy przyjechali do nas z całego świata. Jaki to ma wpływ na kształtowanie wizerunku miasta? Igrzyska były dla nas wielkim wyzwaniem, ale i ogromną szansą. Jako współorganizator imprezy mieliśmy wiele do zaoferowania: świetny stadion piłkarski, nowoczesną halę, zmodernizowany stadion lekkoatletyczny, pływalnie, dobre hotele i fachowców, którzy zapewnili obsługę gości na najwyższym poziomie. Naszym atutem było też duże doświadczenie i sukcesy w organizacji imprez o charakterze międzynarodowym. Organizowaliśmy lub współorganizowaliśmy z powodzeniem zawody sportowe o randze mistrzostw Europy i eliminacji do mistrzostw świata, międzynarodowych turniejów w piłce ręcznej, mistrzostw Polski w kolarstwie MTB i wielu innych dyscyplinach sportowych. Jak się wydaje, współorganizowanie Światowych Igrzysk Polonijnych, było przedsięwzięciem dość wymagającym Tym bardziej doceniamy słowa Longina Komołowskiego, prezesa Stowarzyszenia Wspólnota Polska, który w amfiteatrze na Kadzielni podczas uroczystej gali inaugurującej igrzyska podziękował Kielcom za przyjęcie olimpijczyków, a sportowcom za krzewienie narodowej kultury i podtrzymywanie więzi z ojczyzną. Uroczystość transmitowała TVP Polonia do kilkudziesięciu krajów świata. Codziennie, przez dziesięć dni, miały miejsce transmisje z imprezy, bo o takich wydarzeniach pisze się w gazetach, mówi w radiu, pokazuje w telewizji. Myślę, że promowanie miasta poprzez takie fakty to dobra filozofia marketingowa. Ma głęboki sens inwestowanie w wydarzenia, które nie znikną z dnia na dzień tak jak bilboard, ale na trwałe wzbogacą miasto, a efekt promocyjny będzie trwał przez wiele lat. Budżet igrzysk zamknął się kwotą 2 milionów 200 tys. złotych, bezpośrednio na igrzyska miasto wydało około miliona, a 1 mln 200 tys. zostało przeznaczone na inwestycje, remonty obiektów i zakup sprzętu; wszystko to zostaje w Kielcach do ponownego wykorzystania. Milion wydany na igrzyska jest inwestycją w promocję miasta i regionu. Taka promocja nie musi być związana z wydawaniem dużych pieniędzy: nie wykupujemy czasu antenowego w telewizji, ani miejsca w gazetach; my stawiamy media przed faktami: dziennikarze doceniają i sami odnotowują nasze działania. Bardzo pozytywne relacje z imprezy były prezentowane za pośrednictwem TVP Polonia do wielu krajów świata, a za wykupienie czasu antenowego zapłacilibyśmy zdecydowanie więcej. Dobrze o mieście mówili także uczestnicy zawodów, a tego nie da się przeliczyć na żadne pieniądze blisko 2 tysiące osób startujących i towarzyszących poszczególnym ekipom, powiozło do 31. państw, pozytywny obraz Kielc miasta, które dynamicznie się rozwija, miasta zdrowia, sportu, nowych technologii, kultury i designu. Najbliższe wakacje to również czas dużych wyzwań dla Kielc: w lipcu będziemy gościć uczestników 51. Europejskiego Festiwalu Miłośników Kultury 6 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

7 fot. archiwum UM Kielce Światowe Igrzyska Polonijne odbyły się w Kielcach. Uroczystość transmitowano do kilkudziesięciu krajów świata - dzięki TVP Polonia Ludowej Europeada. Patronat honorowy nad imprezą objęło Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce. Festiwal od 50 lat odbywa się w wybranych miastach Europy. Tym razem komitet organizacji INTER- NATIONAAL EUROPEADE COM- MITTEE rolę organizatora zdecydował się powierzyć stolicy województwa świętokrzyskiego. W dniach lipca 2014 r. Kielce będą gościć zespoły folkowe z całej Europy i tysiące turystów. Skala festiwalu jest ogromna: w poprzedniej edycji festiwalu w Gotha (Niemcy) wystąpiło niemal 200 zespołów (ok osób), zaś sam festiwal obejrzało widzów. Poprzednie edycje Europeady pokazały, że festiwale zapewniają nie tylko niezapomniane wrażenia artystyczne, ale również są wspaniałą promocją dla miast goszczących. Na jakim etapie są przygotowania do Europeady? Przygotowaniem polskiej edycji festiwalu zajmuje się Ratusz, instytucją prowadzącą projekt jest Muzeum Zabawek i Zabawy. Nad całością przygotowań czuwa komitet organizacyjny. Europeada to niepowtarzalna okazja, aby zaprezentować się międzynarodowemu gronu miłośników kul- tury ludowej, nawiązać nowe kontakty i towarzyskie i biznesowe. Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, uzasadniając swój patronat nad festiwalem, wskazuje na jego wymiar społeczny i kulturowy zgodnie z mottem Zjednoczeni w różnorodności. Również termin Europeady jest szczególny, ponieważ impreza odbędzie się w roku będącym 10. rocznicą przystąpienia Polski i dziewięciu innych krajów do Unii Europejskiej. Tym samym Europeada stanie się symbolem integracji europejskiej w duchu kultury i sztuki. To tym bardziej wyjątkowe wyróżnienie dla Kielc. A jak wygląda finansowanie tego przedsięwzięcia? Europeada jest imprezą samofinansującą się, opłaty wniesione przez zespoły są przeznaczone na zapewnienie świadczeń, takich jak noclegi, wyżywienie, bezpłatne przejazdy, a także na pokrycie kosztów organizacyjnych i logistycznych związanych z przygotowaniem festiwalu. Wniesienie opłat przez uczestników pozwala tylko na częściowe sfinansowanie organizacji festiwalu, brakująca kwota zostanie przekazana przez samorząd miasta. Te pieniądze wrócą do nas chociażby w formie podatków czy opłat lokalnych, bo Europeada to wielka impreza, w której udział bierze kilkaset zespołów ludowych z całej Europy, kilka tysięcy roztańczonych i rozśpiewanych osób zapełniających ulice miasta i setki tysięcy widzów. Dla zespołów Europeada to święto, interesujące spotkania i możliwość dołączenia do europejskiej społeczności ludowej. Dla mieszkańców naszego miasta, a także dla widzów i dla turystów, Europeada to wielka atrakcja i okazja dla poznania różnych kultur. Europeada to także szeroka prezentacja różnorodności naszych małych ojczyzn. Jak napisano w Akcie Konstytucyjnym: Europeada jest wyrazem wiary w przyjaźń i braterstwo między narodami kontynentu europejskiego, opiera się na idei jedności w różnorodności. Przyjmuje konkretną formę, między innymi w corocznym zgromadzeniu tysięcy Europejczyków, którzy spotykają się by dać wyraz temu przekonaniu poprzez sztukę ludową i tradycję swoich regionów. Pożytki promocyjne dla Kielc są, jak się zdaje, nie do przecenienia. Już teraz na portalach internetowych miast i gmin europejskich są zamieszczane informacje o imprezie i o mieście, które ją organizuje, a samą imprezę będą pokazywały i opisywały media z całej Europy. Dziękuję za rozmowę. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

8 How They See Us Promoting the city by means of our achievements, investing in events which unlike billboards will not fade into oblivion, but will continue to enrich the city so that the promotional effect will be here to stay for years: this is our marketing philosophy. This is what WOJCIECH LUBAWSKI, President of Kielce has told Paweł Treger in an interview on the challenges and benefits of his philosophy. Just a reminder: in August, Kielce was home to participants in the 14th World Polonia Games. As the event co-organisers, the city received very good reviews not only from sports and Polonia associations, but primarily from the competitors themselves people of Polish origin from all over the world. What influence does this have on modelling the city s image? The Games posed a big challenge to us, which was also a huge opportunity. As event co-organisers, we had a lot to offer: a splendid football stadium, a state-of-the-art sports hall, a modernised athletics stadium, swimming pools, good hotels and professionals who provided top quality services to our guests. Another trump card was also our considerable experience and successful organisation of international events before. We were either organisers or co-organisers of sports events of the European cup or world championship elimination status, as well as international handball competitions, Poland s MTB championships and many other sports events in several disciplines. It seems that co-organising the World Polonia Games was a demanding thing to do. This is why we appreciate the words of Longin Komołowski, President of the Wspólnota Polska Association even more. At the Kadzielnia amphitheatre, during the Games inauguration gala, he expressed his thanks to Kielce for hosting the event and to sports competitors for enhancing the nation s culture and maintaining their ties with the fatherland. The gala was broadcast by Polonia TV Channel to several tens of the world s countries. Every day, for ten days, the event was covered on air because events of this rank are written about in the press, discussed on the radio and shown on television. I think that promoting the city with this kind of events is a good marketing philosophy. It makes sense to invest in events which unlike billboards will not fade into oblivion, but will continue to enrich the city so that the promotional effect will be there to stay for years. The Games budget was closed within the amount of PLN 2,200,000; the city s immediate expenditure on the Games approximated a million, and PLN 1,200,000 went to capital projects, facility renovation and purchase of equipment, all of which has remained in Kielce and can be used again. The President Lubawski during the Europeade in Gotha. million which was spent on the Games was an investment in the city and region s promotion. The promotion does need to involve large capital outlay: we do not buy TV air time or newspaper space; it is us who provide material to journalists who appreciate and take note of our activities. The very favourable broadcasts of the event reached many countries of the world via Polonia TV Channel, while buying air time would have cost us much more. The participants in the Games also spoke highly of our city, which is invaluable: almost 2,000 competitors and accompanying persons of individual teams took with them to thirty-one countries of the world a positive image of Kielce as a city of dynamic development, a city of health, sports, new technologies, culture and design. 8 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

9 The event was aired to several tens of the world's countries courtesy of Polonia TV Channel. The forthcoming summer holiday will be the time of great challenges for Kielce, too: in July, we will be hosting the 51st European Festival of Folk Culture the Europeade. The honorary patronage of this event has been taken by the European Commission Representation in Poland. For fifty years, the Festival has been held in selected European cities. This time, the International Europeade Committee have decided on the capital of Świętokrzyskie Voivodeship as the organisers. On July, 2014, Kielce will receive folk groups and thousands of tourists from all over Europe. The scale of the Festival is enormous: the previous edition in the German city of Gotha saw almost 200 folk groups (ca. 4,500 people), and the festival was watched by 120,000 spectators. The previous editions of the Europeade have shown that these festivals provide not only unforgettable artistic memories, but are also great promotional opportunities for host cities. So at what stage are the preparations for the Europeade now? The preparations of the Polish edition are being overseen by the City Hall; the project co-coordinators are the Museum of Toys and Games. All this is supervised by the organisation committee. The Europeade is a oncein-a-lifetime opportunity to present ourselves to an international community of folk culture lovers, and to start new personal and business contacts. The European Commission Representation in Poland, when validating their patronage of the festival, have pointed to the event s social and cultural dimensions, in accordance with the motto of Unity in Diversity. The dates for the Europeade are special as well: it will be held in the year which sees the tenth anniversary of Poland s accession to the European Union, alongside nine other states. The Europeade will thus become a symbol of European integration in the spirit of culture and art. This makes it even more special as it is a genuine distinction for Kielce. But what about the funding for the event? The Europeade is a self-financing enterprise, as the fees paid by the performers go towards provision of services such as accommodation, catering, free transport, as well as organisational and logistic costs related to the festival. Participant fees are but one part of the festival funding, and the remaining sum will be donated by the city authorities. This money will certainly return to us, even if in the form of taxes or local rates, because the Europeade is a large event, attended by several hundred folk groups from all over Europe, several thousand dancers and singers to fill the city s streets, and several thousand spectators. For folk groups, the Europeade equals a celebration, interesting meetings and opportunities for joining the folk community of Europe. For the inhabitants of our city, just like for the spectators and tourists, the Europeade is a real attraction and a chance to discover other cultures. The Europeade also offers a wide spectrum of presentation opportunities for our little homelands. According to the event s Constitutional Act, the Europeade is the expression of a belief in the friendship and brotherhood between the peoples of the European continent, founded on the idea of unity in diversity. It takes concrete form, among others, in an annual gathering of thousands of Europeans who come together to give expression to this conviction through the folk arts and traditions of their respective regions. The promotional benefits to Kielce are, I understand, of inestimable value. As early as now, internet websites of many European towns and municipalities feature information about the event and the organising city. The event itself will be broadcast and covered by media from all over Europe. Thank you. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

10 RPO Õ podsumowanie Realizację Regionalnego Programu Operacyjnego na lata podsumowano na konferencji, która w październiku odbyła się w gmachu Filharmonii Świętokrzyskiej im. Oskara Kolberga w Kielcach. Nieprzypadkowo: to jeden z obiektów użyteczności publicznej, który powstał dzięki funduszom europejskim. W konferencji uczestniczyli członkowie Zarządu Województwa, przedstawiciele samorządów oraz beneficjenci z różnych środowisk. Dla mnie osobiście wielką satysfakcją jest to, że Unia Europejska zawitała do każdej gminy, co znajduje potwierdzenie w konkretnych inwestycjach i świadczy o zaradności mieszkańców regionu świętokrzyskiego. Nasza skuteczność w wydatkowaniu unijnych środków była wielokrotnie zauważana i doceniona. Znajdujemy się wśród województw, które przodują pod względem stopnia wykorzystania funduszy z RPO tak Adam Jarubas, marszałek województwa świętokrzyskiego, podsumował realizację działań związanych z Regionalnym Programem Operacyjnym na lata W puli Regionalnego Programu Operacyjnego na lata znalazło się blisko 770 mln euro; środki były wydatkowane w ramach siedmiu osi priorytetowych, obejmujących: rozwój przedsiębiorczości, wsparcie innowacyjności, podniesienie jakości systemu komunikacyjnego, ochronę środowiska i rozwój infrastruktury energetycznej, kulturę, turystykę i sport, wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizację małych miast oraz wsparcie techniczne. Zarząd Województwa Świętokrzyskiego jako instytucja zarządzająca RPO WŚ na lata ogłosił łącznie 45 konkursów, na które wpłynęło 2850 wniosków o dofinansowanie. Najwięcej, bo przeszło 1800, dotyczyło inwestycji z zakresu rozwoju przedsiębiorczości. Wartość umów o dofinansowanie zawartych z beneficjentami wynosi 2,8 mld złotych. Dzięki temu udało się zrealizować setki projektów o znaczeniu zarówno lokalnym, jak i regionalnym. Naczelną dewizą we wdrażaniu projektów RPO był zrównoważony rozwój: inicjatywy, niemal w każdym obszarze życia społecznego, były mocno zasilane z funduszy unijnych. Wybudowano m.in. 69 km dróg gminnych, a przebudowano przeszło 140 km. Modernizacja dróg powiatowych objęła odcinki o łącznej długości ponad 200 km. Ze środków RPO powstało 502 km sieci kanalizacji sanitarnej, ponad 487 km sieci wodociągowej, 500 km szlaków turystycznych, przebudowano dziewięć oczyszczalni ścieków. Przewiduje się, iż efektem wdrażania Programu Regionalnego będzie także powstanie ponad 2700 nowych miejsc pracy. Bardzo poważne środki zostały zainwestowane w ochronę zdrowia, naukę i dziedzictwo kulturowe; wybudowane zostały 32 obiekty infrastruktury oświatowej, 18 szpitali i ośrodków zdrowia wyposażono w niezbędny sprzęt i aparaturę naukowo-badawczą. Dzięki tym nakładom wykonano ponad 800 tysięcy badań klinicznych, z których skorzystało ok. 30 tys. osób. Patrząc z perspektywy minionych siedmiu lat, można powiedzieć, że nasz region bardzo dobrze wykorzystał swoją szansę. Pozytywne zmiany widoczne są na każdym kroku. Sami jesteśmy bogatsi w doświadczenia. Cieszy mnie fakt, że udało nam się skutecznie wspomóc beneficjentów w sięganiu po unijne środki, o czym świadczy stopień ich wykorzystania. Można powiedzieć, że kierunek przyjęty przed laty i zastosowane mechanizmy realizacji Regionalnego W puli RPO na lata znalazło się blisko 770 mln euro. Programu Operacyjnego były słuszne. Patrzymy na efekty i traktujemy ten okres jako doskonałą bazę wyjściową do kolejnego okresu programowania na lata uważa Kazimierz Kotowski, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego. Przez minione siedem lat nabraliśmy doświadczenia. Dziś nie tylko umiemy pozyskiwać środki, ale i skuteczniej je wydawać. Czas przygotowania na przykład inwestycji drogowych, które są na ogół bardzo skomplikowane, początkowo był bardzo długi. Teraz porównywalne projekty realizujemy znacznie szybciej, a to istotne, bo dostępność komunikacyjna jest jednym z czynników bardzo mocno wpływających na rozwój regionu. RPO to program, który trafia dokładnie tam, gdzie jest potrzebny podsumował Jan Maćkowiak, członek Zarządu Województwa. Nowy Program Regionalny na lata składać się ma z dziesięciu osi priorytetowych, a głównymi kierunkami będą: innowacje i nauka, konkurencyjna gospodarka, efektywna i zielona energia, dziedzictwo naturalne i kulturowe, nowoczesna komunikacja, rozwój miast, sprawne usługi publiczne, rozwój edukacji i aktywne społeczeństwo, otwarty rynek pracy i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 10 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013 dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata

11 The Regional Operational Programme: A Review The implementation of the Regional Operational Programme for the years was reviewed during an October conference, held at the Oskar Kolberg Concert Hall in Kielce. This is no coincidence: the Świętokrzyskie Concert Hall is one of the public buildings constructed with the use of EU funds. The conference was attended by members of the Voivodeship Board, representatives of selfgovernments and Programme beneficiaries from a variety of backgrounds. The resource pool of the Regional Operational Programme for the years has amounted to almost EUR 770 million. Personally, I am greatly satisfied to see the European Union present in every municipality, which shows in all the individual investment projects, testifying to the enterprising spirit of the Świętokrzyskie region s inhabitants. Our efficiency in using EU funds has been acknowledged and appreciated several times. Our voivodeship comes top of the league in terms of the use of Regional Operational Programme funds : this is how Adam Jarubas, Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship, recapitulated the implementation of the Regional Operational Programme for the years The resource pool of the Regional Operational Programme for the years has amounted to almost EUR 770 million. The resources have been expended under seven priority axes, including the development of entrepreneurship; support to innovation; communications system upgrade; environmental protection and power infrastructure development; culture, tourism and sports; bolstering of bigger cities and revitalisation of smaller towns; as well as technical support. The Board of the Świętokrzyskie Voivodeship, the managers of the Regional Operational Programme for the years , have announced a total of 45 competitions, which attracted as many as 2,850 funding applications. The largest proportion, over 1,800, pertained to capital projects in the field of entrepreneurial development. The value of funding agreements concluded with Programme beneficiaries has reached PLN 2.8 billion. Consequently, hundreds of projects of both local and regional significance have been implemented. During the implementation of Regional Operational Programme projects, the main idea has been sustainable development: these initiatives, in almost all fields of social life, received strong EU funding support. For example, 69 km of municipal roads have been built; more than 140 km have been reconstructed. Modernisation of district roads has covered segments of total length exceeding 200 km. The ROP resources have paid for the building of 502 km of the sanitary network, over 487 km of the waterpipe network, 500 km of tourist trails, as well as nine wastewater treatment plants have been refurbished. The effects of the Regional Programme s implementation are also expected to have included the creation of over 2,700 workplaces. Considerable resources have been invested in health care, science and cultural heritage: 32 educational facilities have been built; 18 hospitals and health centres have been fitted with necessary equipment as well as scientific and testing apparatus. This capital outlay has made it possible for ca. 30,000 patients to undergo over 800,000 clinical tests. When you look back on the past seven years, you can say that our region has made very good use of the opportunities it was given. Changes for the better are visible wherever you look. We are also enriched by the experi- ence. I am happy with the fact that we have succeeded in supporting so many beneficiary applications for EU funds, which is testified to by the extent to which the funds have been used. It can be said that the direction which we adopted years ago and the applied implementation mechanisms for the Regional Operational Programme have been correct. We now look at the results and view the period as an excellent springboard into the next programming period for the years , said Kazimierz Kotowski, member of the Board of Świętokrzyskie Voivodeship. Over the past seven years we have certainly gained experience. Today, we not only know how to acquire funding but also how to use it more efficiently. The time period needed for instance to prepare for road-related capital projects, which on the whole tend to be very complex, used to be very long. At present, comparable projects are being implemented much faster, which is important because transportation accessibility is one of the factors which considerably foster the region s growth. The ROP is a programme that is exactly spot-on, concluded Jan Maćkowiak, member of the Board of Świętokrzyskie Voivodeship. The new Regional Programme for the years is to focus on ten priority axes, the major trends being innovation and science, competitive economy, efficient and green energy, natural and cultural heritage, state-ofthe-art communications, urban development, efficient public services, development of education as well as active society, open labour market and preventing social exclusion. for the development of Świętokrzyskie Voivodeship... Publication co-financed from European Regional Development Fund under Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship for Years Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

12 Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii Sp. z o.o. wspieramy świętokrzyskich przedsiębiorców! Inno Tech Expo spotkania B2B w ramach sieci Enterprise Europe Network. W dniach października 2013 roku odbyły się w Kielcach Targi INNO TECH EXPO 2013, tematycznie związane z szeroko pojętymi innowacjami i nowymi technologiami. Targi odbyły się po raz pierwszy, ale okazały się sukcesem, przyciągając ponad osiemdziesięciu wystawców, wśród których znalazły się firmy nie tylko z Polski, ale i Europy, Azji oraz Ameryki Północnej. Targi były okazją do wielu spotkań. Wielu spośród wystawców było także uczestnikami spotkań biznesowych, zorganizowanych przez Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii Sp. z o.o., partnera sieci Enterprise Europe Network. Sieć Enterprise Europe Network jest największą europejską siecią ośrodków wspierających przedsiębiorstwa. Partnerzy, zrzeszeni w sieci oferują nieodpłatnie usługi informacyjne i doradcze w zakresie kojarzenia partnerów gospodarczych, działalności firm na jednolitym rynku, wymiany technologicznej i dostępu do źródeł finansowania. Sieć Enterprise Europe Network tworzą instytucje otoczenia biznesu izby gospodarcze, agencje rozwoju regionalnego, centra transferu technologii. Ośrodki sieci działają na terenie każdego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, a także w niektórych krajach nienależących do UE (m.in. Stany Zjednoczone, Chiny, Japonia, Rosja, Korea Południowa, Ukraina, Turcja czy Norwegia). Liczba ośrodków należących do sieci sięga obecnie niemal sześciuset. Spotkania B2B, zorganizowane przez Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii, przy współpracy partnerów sieci Enterprise Eu- rope Network, były istotnym elementem Targów i dały okazję do nawiązania interesujących kontaktów biznesowych, które rokują nadzieje na podjęcie współpracy międzynarodowej polskich przedsiębiorców. Wyrazem tego były pozytywne, a nawet entuzjastyczne opinie uczestników: Szczere gratulacje za pomysł oraz podziękowania za ogrom wykonanej pracy organizacyjnej ( ). Targi Inno Tech Expo 2013 wszystkich kosztowały wiele wysiłku, ale myślę, że było warto! (Peter Salek, Expert Global Consulting, USA) Firma Eko - Ognisko z Oświęcimia to jeden z wystawców Inno-Tech Expo 2013, który jako pierwszy podziękował nam za to, że namówiliśmy go do pojawienia się na targach. Okazały się one świetną okazją nie tylko do sprzedaży detalicznej, ale także nawiązania kontaktów b2b z firmami z województwa świętokrzyskiego. W trakcie targów nawiązano także współpracę z delegacjami z Ukrainy oraz Kanady. Firma dzięki Inno-Tech Expo niebawem rozpocznie ekspansję na rynki Europy Wschodniej oraz Ameryki Północnej. Targom towarzyszyło wiele dodatkowych wydarzeń, spośród których zasługującym na szczególną uwagę był Salon Ministrów, w którym uczestniczyli: Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Pani Beata Oczkowicz, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Prof. Jacek Guliński, Zastępca Prezesa Urzędu Patentowego Pan Sławomir Wachowicz, Zastępca Prezesa Polskiej Agencji Przedsiębiorczości Pan Marek Szczepanik, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Pan Adam Jarubas oraz reprezentujący organizatorów Targów: Andrzej Mochoń (Prezes Zarządu Targów Kielce) oraz Łukasz Bilski (Prezes Świętokrzyskiego Centrum Innowacji i Tran- sferu Technologii Sp. z o.o.), Mariusz Goraj (Pełnomocnik Zarządu ŚCITT Sp. z o.o.). Motywem przewodnim rozmów była problematyka dotycząca współczesnego oraz przyszłego finansowania innowacyjnych pomysłów, a także kooperacja na linii przedsiębiorcyuczelnie wyższe. Wiele emocji towarzyszyło wydarzeniu pod nazwą Demo Day, w ramach którego młodzi przedsiębiorcy starali się zainteresować potencjalnych inwestorów swoimi pomysłami na biznes: zaprezentowano wiele innowacyjnych rozwiązań i wynalazków (tzw. strefa młodych naukowców), których kreatorami byli młodzi wynalazcy ze szkół ponadgimnazjalnych województwa świętokrzyskiego: z Połańca, Staszowa, Ożarowa i Ostrowca Świętokrzyskiego. Targi Inno-Tech Expo 2013, będące pierwszą tego typu imprezą w regionie i jedną z nielicznych w kraju, miały charakter międzynarodowy. Pośród ponad 80 podmiotów oprócz polskich wystawców brali udział inni reprezentanci Europy oraz Azji i Ameryki Północnej. Warto nadmienić, że wszyscy zagraniczni wystawcy czynnie uczestniczyli w spotkaniach B2B, a same Targi cieszyły się zainteresowaniem licznej grupy zwiedzających. Komentarze i głosy od uczestników i obserwatorów, jakie dotarły i docierają do organizatorów oraz własne wnioski i podsumowania dają podstawę do tego, aby uznać Targi INNO TECH EXPO 2013 za udane i rokujące nadzieję na to, że kolejna, druga edycja Targów, planowana na przyszły rok będzie jeszcze większym sukcesem a same Targi na trwale wpiszą się w kalendarz Targów Kielce i znajdą swoje miejsce w panoramie wydarzeń gospodarczych w regionie świętokrzyskim. 12 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

13 Many of the exhibitors also participated in business meetings, organised by the Regional Centre for Innovation and Technology Transfer (RCITT), an Enterprise Europe Network partner. The Enterprise Europe Network is Europe s largest network of enterprisesupporting facilities. Network partners offer complimentary information and consultancy services in terms of matching business partners, business operations in the common market, technology exchange and access to funding resources. The Enterprise Europe Network is constituted by businessrelated institutions, such as chambers of commerce, agencies of regional development, and centres for technology transfer. The Network s centres operate in all EU member states and in some non-eu states (including the USA, China, Japan, Russia, South Korea, Ukraine, Turkey and Norway). The number of network centres now totals almost six hundred. B2B meetings, organized by the Regional Centre for Innovation and Technology Transfer, with the co-operation of Enterprise Europe Network partners, constituted a significant element of the Fair and provided opportunities for starting interesting business contacts for Polish entrepreneurs international co-operation. This was reflected in the very positive, even enthusiastic, opinions from the participants: The Regional Centre for Innovation and Technology Transfer (RCITT) Ltd.: Supporting Świętokrzyskie Entrepreneurs Inno-Tech Expo 2013: B2B Meetings under Enterprise Europe Network On October, 2013, in Kielce, the INNO-TECH EXPO 2013 Fair was held, related thematically to broadly understood innovation and new technologies. Held for the first time, the Fair proved an instant success, having attracted more than eighty participants: companies not only from Poland, but from Europe, Asia and North America as well. The Fair was attended by more than eighty exhibitors from Europe, Asia and North America. My sincere congratulations for the very idea and my thanks for the huge amount of work that went into the organisation of the Fair ( ). Inno-Tech Expo 2013 has cost everybody a lot of effort, but to my mind it was well worth it! (Peter Salek, Expert Global Consulting, USA) The Eko-Ognisko company of Oświęcim have been one of the Inno-Tech Expo 2013 exhibitors who were the first to thank us for persuading them to participate in the Fair in the first place. The event proved a splendid opportunity not only for retail sales but also for stetting up B2B contacts with companies from the Świętokrzyskie region. During the event, co-operation was started with the Ukrainian and Canadian delegations, too. Thanks to the Inno-Tech Expo, the company will soon be starting their expansion into the markets of Eastern Europe and North America. The Fair was accompanied by several unique side events. One that merits special attention was certainly the Ministers Salon, attended by the Under-Secretary of State in the Ministry of National Defence, Beata Oczkowicz; Under-Secretary of State in the Ministry of Science and Higher Education, Prof. Jacek Guliński; Vice-President of the Patent Office, Sławomir Wachowicz; Vice-President of the Polish Agency for Enterprise Development, Marek Szczepanik; Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship, Adam Jarubas; alongside representatives of event organisers: Andrzej Mochoń (President of the Kielce Trade Fairs Board of Directors), Łukasz Bilski (President of Regional Centre for Innovation and Technology Transfer RCITT), and Mariusz Goraj (RCITT Board Proxy). The talks focused on the present and future funding for implementation of innovative ideas as well as co-operation between entrepreneurs and institutions of higher education. The Demo Day also had a large attendance as young entrepreneurs set out to interest potential investors in their business ideas: many innovative solutions and inventions were presented (as part of the so-called young scientist zone), developed by young inventors from the voivode- ship s secondary schools of Połaniec, Staszów, Ożarów and Ostrowiec Świętokrzyski. Inno-Tech Expo 2013, the region s first, and one of Poland s few, event in its kind, was an international exhibition. Among over eighty companies, besides Polish exhibitors, it was attended by companies from Europe, Asia and North America. It is worth stressing that all foreign exhibitors were active participants in B2B sessions, and the Fair itself attracted the interest of large numbers of visitors. Basing on the comments and opinions of the participants and observers, as well as their own conclusions, the organisers believe that INNO-TECH EXPO 2013 has proved a success. It is hoped that the next, second, edition of the Fair will be an even bigger success, and that the Fair itself will become a regular Kielce Trade Fairs feature a permanent highlight of the economic agenda in the Świętokrzyskie region. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

14 edukacja Nauka ma wyjść do przedsiębiorców W tym roku akademickim studia na Politechnice Świętokrzyskiej rozpoczęło ponad dziesięć tysięcy studentów, z czego siedem tysięcy to studenci studiów dziennych, pozostali to studenci studiów niestacjonarnych. Dobrze jest mieć ładne budynki, wspaniałe laboratoria, ale najważniejsze jest to, by mieć kogo w tych budynkach uczyć mówiła podczas inauguracji roku akademickiego 2013/2014 obecna wicepremier Elżbieta Bieńkowska. Rozpoczęcie nowego roku akademickiego połączono z podsumowaniem projektu MODIN II. Kanclerz dr inż. Andrzej Sęk otrzymuje medal Politechniki Świętokrzyskiej za istotny wkład w rozwój Uczelni i wzrost jej stanu majątkowego, a w szczególności za inicjatywę i kierowanie projektem MODIN II. Za 95 milionów złotych odnowiono budynki i laboratoria uczelni. Tylko dwa miliony wydała uczelnia, reszta to środki pochodzące z Unii Europejskiej. Możemy dziś śmiało stwierdzić, że wykorzystaliśmy unijną szansę. Wystarczy przejść korytarzem uczelni, aby zobaczyć, jakie zmiany dokonały się w ostatnich latach mówił profesor Stanisław Adamczak, rektor Politechniki Świętokrzyskiej. Elżbieta Bieńkowska, wówczas minister rozwoju regionalnego, przed pięciu laty podpisywała realizację projektu. Politechnika Świętokrzyska wykorzystała swoją szansę, podobnie jak inne uczelnie w kraju. Zyskała jednak więcej: kiedy inne uczelnie narzekają na malejącą liczbę studentów, Politechnika Świętokrzyska cieszy się coraz większym zainteresowaniem mówiła pani minister. Do tej pory nadrabialiśmy opóźnienie cywilizacyjne, stąd wiele inwestycji. Zrobiliśmy jeden skok, a teraz przyszedł czas na drugi. Nauka ma wyjść z murów uczelni do przedsiębiorców. Jeśli przedsiębiorcy nie zainwestują w badania naukowe, nie osiągniemy celu, jakim jest 80 procent unijnego PKB. W Stanach Zjednoczonych 80 procent przedsiębiorców prowadzi badania naukowe, u nas to zaledwie 20 procent. Prawdziwy sukces będzie wtedy, kiedy przestaniemy być krajem, który kupuje licencje na rozwiązania techniczne chronione patentem, a sami zaczniemy je Fot. Paweł Czajkowski sprzedawać. Dlatego Unia Europejska w mniejszym stopniu będzie finansować remonty polskich ulic czy budynków, a więcej pieniędzy przeznaczy na naukę i nowe technologie. Jednym z nowych programów unijnych będzie Inteligentny rozwój. Będzie można pozyskiwać z niego pieniądze na rozwój naukowy, prace badawcze, opracowanie innowacyjnych rozwiązań technicznych podkreślała minister w swoim inauguracyjnym wykładzie, wskazując na zmiany, jakie niesie ze sobą nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata Działania Politechniki Świętokrzyskiej pokazują, że jak najbardziej dostrzega potrzebę współpracy z przemysłem i badań na rzecz jego rozwoju. Uczelnia przystąpiła do realizacji kolejnego projektu w Programie Badań Stosowanych, który od 2012 roku wspiera naukowców i przedsiębiorców w zakresie finansowania badań naukowych nastawionych na wykorzystanie w praktyce. Celem programu jest także wzmocnienie współpracy pomiędzy jednostkami badawczymi i przedsiębiorcami zainteresowanymi zastosowaniem wyników badań w prowadzonej działalności gospodarczej. Katedra Technologii Mechanicznej i Metrologii Wydziału Mechatroniki i Budowy Maszyn Politechniki Świętokrzyskiej wspólnie z Instytutem Zaawansowanych Technologii Wytwarzania w Krakowie oraz Politechniką Poznańską (instytucje te podpisały umowę konsorcjum, którego liderem jest Politechnika Świętokrzyska) realizować będą projekt Badania i ocena wiarygodności nowoczesnych metod pomiaru topografii powierzchni w skali mikro i nano w ramach II Konkursu Programu Badań Stosowanych zorganizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju o wartości PLN. Projekt będzie prowadzony pod kierownictwem prof. dr hab. inż. Stanisława Adamczaka. Na 100 zgłoszonych projektów nasz znalazł się na trzeciej pozycji wśród sześciu zakwalifikowanych do dofinasowania mówi prof. Stanisław Adamczak, rektor Politechniki Świętokrzyskiej. Badania i ocena wiarygodności nowoczesnych metod pomiaru topografii powierzchni w skali mikro i nano Projekt dotyczy pomiarów struktury geometrycznej powierzchni, które ze wszystkich obszarów metrologii wielkości geometrycznych uważane są za najbardziej skomplikowane. Złożoność tych pomiarów jest przyczyną niskiej ich odtwarzalności, a w konsekwencji niskiego poziomu wiarygodności. Prowadzone dotychczas badania porównawcze w kraju i zagranicą dotyczyły jedynie metod stykowych i nie doprowadziły do ustalenia przyczyn niskiej odtwarzalności takich pomiarów. Odpowiedni poziom wiarygodności otrzymywanych podczas pomiarów wartości parametrów struktury geometrycznej powierzchni jest niezbędny do weryfikacji hipotez podczas badań naukowych, a także przy podejmowaniu decyzji w przypadku orzekania o zgodności ze specyfikacją wytwarzanych elementów. Ze względu na to, że stan struktury geometrycznej powierzchni jest jednym z ważniejszych czynników decydujących o właściwościach mających wpływ na funkcjonowanie elementów, takich jak zdolności ślizgowe, smarujące, odporność na ścieranie, wytrzymałość zmęczeniowa, przewodnictwo cieplne i elektryczne, odporność na korozję, szczelność i sztywność połączeń następuje stały rozwój metod i przyrządów służących do pomiarów przestrzennych zarysów nierówności powierzchni. Celem badań, które będą prowadzone w tych trzech ośrodkach naukowych będzie określenie wiarygodności pomiarów topografii powierzchni wykonywanych różnymi metodami i z zastosowaniem najnowocześniejszych przyrządów pomiarowych. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez identyfikację potencjalnych źródeł błędów i powiązanych z nimi niepewności pomiarów. 14 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

15 education Kielce Reliability Testing and Assessment of Modern Micro- and Nano-Scale Surface Topography Measurement Methods The project pertains to geometric surface structure measurements, which are considered the most complex fields in metrology of geometric quantities. The complexity of these measurements causes low reproducibility, resulting in low reliability. The comparative tests hitherto conducted in Poland and abroad have only focused on contact methods, failing to pinpoint the reasons for low measurement reproducibility. An adequate reproducibility level for quantities obtained from geometric surface parameter measurements is necessary for hypothesis verification at testing stages as well as for determination of compliance with the manufactured component specifications. The condition of the geometric surface structure is one of the major factors to determine the properties which affect component performance, such as sliding capacity, lubricating capacity, abrasive wear, fatigue limit, heat and electrical conductivity, resistance to corrosion, or connection tightness and rigidity. Consequently, the methods and devices for spatial measurements of surface irregularity profiles are constantly developed. For the three research centres, the research objective will be to determine the reliability of surface topography measurements carried out by means of various methods and with the use of stateof-the-art measurement equipment. This objective is to be reached by identifying potential error sources and related measurement unreliability. The renovation of the University s buildings and laboratories cost PLN 95 million. Only two million was expended by the University: the remainder came from the European Union. Today it can certainly be said that we have made good use of the opportunity given to us by the EU. One need but walk down a University corridor to see the changes which had taken place in recent years, said Professor Stanisław Adamczak, Rector of the Kielce University of Technology. Five years ago, Elżbieta Bieńkowska, the then Minister of Regional Development, signed the project implementation documents. The Kielce University of Technology used the chance it was given, just like other Poland s institutions of higher education. Yet it gained Science to Reach out to Entrepreneurs In the current academic year, the Kielce University of Technology (Politechnika Świętokrzyska) has admitted over nine thousand students, out of whom seven thousand are in full-time programmes, and the others in part-time programmes. It is nice to have attractive buildings and impressive laboratories but the most important thing is to have students to teach at these facilities, said Deputy Prime Minister Elżbieta Bieńkowska at the academic year inauguration ceremony. The opening of the new academic year was combined with a review of the MODIN II project. more than others who now complain about dropping student numbers, while the Kielce University of Technology enjoys ever-growing interest, said the Minister. Until now, we were catching up with our more advanced neighbours, hence the numerous capital projects. We took one leap, and now the time has come for the next. Science must go beyond the walls of the university and reach out to entrepreneurs. Unless entrepreneurs invest in scientific research, we will not be able to achieve our goal, i.e. 80% of the EU GDP. In the United States, 80% of entrepreneurs carry out scientific research; in Poland, it is but 20%. Our true success will be to stop being a country who buys scientific patents and to start selling licences for patented solutions ourselves. This is why the European Union will be financing the refurbishment of Poland s streets or architecture to a lesser extent, allocating a larger proportion of the funds to science and new technologies. One of the new EU programmes is called Smart Growth : it will enable acquisition of funds for academic advancement, research, and development of innovative technical solutions stressed the Minister in her inauguration lecture as she drew the listeners attention to the changes offered by the new EU financial perspective for the years The activity of the Kielce University of Technology has shown this institution to be fully aware of the need to co-operate with industry and to gear their research to meet industrial needs. The University has embarked on the implementation of another project under the Applied Research Programme, which has since 2012 been supporting scientists and entrepreneurs in financing their research activity with a view to practical application. The programme s objective is also Elżbieta Bieńkowska, the present Deputy Prime Minister, was invited to the official inauguration of the academic year ceremony. to reinforce the co-operation between research units and entrepreneurs interested in application of research results to their business operations. The Chair of Mechanical Technology and Metrology at the Kielce University of Technology s Faculty of Mechatronics and Machine Design, in co-operation with the Institute of Advanced Manufacturing Technology in Krakow and the Poznań University of Technology (these institutions signed a consortium agreement, headed by the Kielce University of Technology), will be implementing a project entitled Reliability Testing and Assessment of Modern Microand Nano-Scale Surface Topography Measurement Methods under the 2nd Applied Research Programme Competition, announced by the National Centre for Research and Development, worth PLN 3,477,600. The project will be headed by Prof. Stanisław Adamczak, Ph.D. habil., Eng. Among one hundred submitted projects, ours came third in the top six which were selected to receive funding, Prof. Stanisław Adamczak, Rector of the Kielce University of Technology, tells us. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER Fot. Jakub Kulpa

16 Nasz eko-region w Europie Jestem przekonany, że podjęte na konferencji rozmowy i ustalenia przyczynią się do dalszego wzrostu polskiej pozycji w Europie w dziedzinie sadownictwa tak wicepremier i minister gospodarki Janusz Piechociński zwrócił się w liście do uczestników konferencji pt. Potencjał gospodarczy sektora przetwórstwa owocowo-warzywnego Ziemi Sandomierskiej, która odbyła się na Zamku Królewskim w Sandomierzu. Organizatorem konferencji był Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, a współorganizatorzy to: Starostwo Powiatowe w Sandomierzu i Stowarzyszenie Eksporterów Polskich. Gośćmi konferencji byli m.in. przedstawiciele ambasad, związków rolniczych i grup producenckich. Uczestnicy spotkania dyskutowali o perspektywach i możliwości rozwoju produkcji owoców i warzyw. Wśród uczestników byli m.in. Zofia Krzyżanowska z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przewodniczący Sejmiku Tadeusz Kowalczyk, marszałek Adam Jarubas, członkowie Zarządu Województwa: Kazimierz Kotowski i Jan Maćkowiak, wiceminister obrony narodowej Beata Oczkowicz, poseł do Parlamentu Europejskiego Czesław Siekierski i Małgorzata Muzoł Świętokrzyski Kurator Oświaty, radna Sejmiku. Celem spotkania było nawiązanie kontaktów handlowych z kontrahentami zagranicznymi, intensyfikacja współpracy oraz promocja regionalnej produkcji owocowo-warzywnej na rynkach zagranicznych. Gośćmi konferencji byli także przedstawiciele ambasad, związków rolniczych, grup producenckich i sami sadownicy, a także przedstawiciele środowisk naukowych. Podczas dyskusji poruszano m.in. tematy dotyczące specyfiki rynku owoców i wa- rzyw w naszym kraju, potencjału sandomierskich producentów, roli organizacji pozarządowych we wspieraniu polskiego eksportu oraz możliwości rozwoju sektora rolno-spożywczego w regionie świętokrzyskim. Sektor żywnościowy jest obecnie bardzo duży, a według danych popyt będzie się zwiększał. Zapotrzebowanie na produkty wysokiej jakości, ekologiczne będzie coraz większe - mówiła wiceminister Zofia Krzyżanowska. Spotkanie było znakomitą okazją do zaprezentowania m.in. korzyści płynących ze wspólnego działania producentów oraz możliwości eksportu ich produktów na Wschód głównie do Rosji czy na Ukrainę. Obecny na konferencji europoseł Czesław Siekierski podkreślał m.in. Jabłko sandomierskie ze względu na panujący tu klimat i wysoką jakość gleb ma swój naturalny i oryginalny smak. Sadownictwo, które jest elitą rolnictwa, ma tu bardzo bogatą tradycję. Trzeba jednak się rozwijać, przetwarzać, produkować takie rzeczy jak soki. Dzięki temu powstaną nowe miejsca pracy, zwiększą dochody. Stąd konieczność wspólnego działania sadowników, przetwórców mówił. Z kolei Kazimierz Kotowski podkreślał rangę grup producenckich: Istniejące już grupy prężnie się rozwijają, pozyskały środki z Unii Europejskiej i już teraz mają się czym chwalić. Dzięki nawiązaniu współpracy z zagranicznymi producentami będą mogły nadal kreować rozwój całego regionu mówił. Aby sandomierscy sadownicy jeszcze lepiej współpracowali z sobą w eksporcie, w 2011 roku został powołany Sandomierski Jabłkowy Korpus Eksporterów. Kontynuacją sandomierskiego spotkania była debata: Innowatorzy spożywczego przemysłu rolnego: Jak współpracować, aby produkować więcej, zdrowiej i lepiej? zorganizowana przez Biuro Regionalne Województwa Świętokrzyskiego w Brukseli funkcjonujące w ramach struktur Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego. Dzisiejsza debata to próba odpowiedzi na pytanie, jak wzmocnić potencjał produkcyjny wschodniej części regionu przy zastosowaniu najnowszych rozwiązań nie tylko z dziedziny technologii produkcji, ale także strategii zarządzania i mechanizmów promocji - mówił Grzegorz Orawiec, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego. Podczas spotkania na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Centrum Przedsiębiorczości i Biznesu samorządowcy, naukowcy oraz przedsiębiorcy ze Świętokrzyskiego odpowiadali na pytania z zakresu wykorzystania narzędzi do osiągnięcia większej efektywności z produkcji i sprzedaży artykułów oraz jak polityka regionalna może wpływać na proces wzrostu poziomu jakości produktów i poziom zatrudnienia w tych sektorach regionalnej gospodarki. O perspektywach dalszego rozwoju grup producentów rolnych w nowym okresie programowania poinformowała Magdalena Kędzierska, dyrektor Świętokrzyskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Kielcach. Podkreślano także rolę samorządu terytorialnego we współpracy lokalnego rozwoju gospodarczego na przykładzie Korpusu Eksporterów. Debata zorganizowana została w ramach XI Europejskiego Tygodnia Miast i Regionów OPEN DAYS 2013 w Brukseli". Hasłem przewodnim debaty w naszym województwie było Europa w naszym regionie. 16 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

17 The participants in the meeting discussed the prospects and opportunities for fruit and vegetable production. The meeting was attended by Zofia Krzyżanowska of the Ministry of Agriculture and Rural Development; Tadeusz Kowalczyk, Head of the Regional Parliament; Marshal Adam Jarubas; members of the Board of the Voivodeship, Kazimierz Kotowski and Jan Maćkowiak; Deputy Minister for National Defence Beata Oczkowicz; Euro Deputy Czesław Siekierski; and Małgorzata Muzoł, Chief Education Officer for Świętokrzyskie Region and member of the Regional Parliament. The objective was setting up commercial contacts with foreign partners, intensifying co-operation, as well as promoting the region s fruit and vegetable production in foreign markets. Other guests included representatives of embassies, farming societies, producer groups, orchard farmers themselves, as well as academic circles. The talks concerned, for example, issues such as the special character of the Polish fruit and vegetable market, the Sandomierz producer potential, the role of the NGOs in supporting Polish experts, as well as opportunities for the farming and food producing sector in the Świętokrzyskie region. The food industry is very large at present, and our data shows that the demand for its produce will be growing. The demand for quality organic food products is on the increase too, said Deputy Minister Zofia Krzyżanowska. The meeting provided a splendid opportunity for presentation of benefits of producer co-operation and export opportunities to the East, mainly Russia and Ukraine. Euro MP Czesław Siekierski stressed that the Sandomierz apples, due to the local climate and quality soil, have very natural and original flavours. Orcharding, the farming elite, has its roots firmly in a very long tradition here. Yet we need to develop, process the fruit, and manufacture goods such as juices. This will create new workplaces and enhance incomes. Hence the need for co-operation of orchard farmers and those in the food processing industry, he said. Kazimierz Kotowski, in turn, emphasised the significance of producer groups: Those groups which are already in existence are undergoing rapid development; they have been acquiring EU funds and have already achieved results to boast of. Thanks to starting co-operation with foreign producers, they will be able to continue shaping the entire region s growth, he said. In order for Sandomierz orchard farmers to enhance their co-operation, the Sandomierz Apple Exporter Corps was established in The follow-up Our Eco-Region in Europe I am convinced that the talks conducted and the decisions taken at this conference will advance Poland s position in European orcharding. This is what Deputy Prime Minister and Minister of Economy, Janusz Piechociński, said in his letter to participants in the conference on The Economic Potential of the Fruit and Vegetable Processing Industry in the Sandomierz Region, which was held at the Royal Castle in Sandomierz. The conference was organised by the Marshal s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship, with the assistance of the District Office in Sandomierz and the Polish Exporters Association. to the Sandomierz meeting was the debate on Innovators of Food and Farming Industry: Methods of Cooperation for More, Healthier and Better Produce, organised by the Regional Office of Świętokrzyskie Voivodeship in Brussels, operating within the structures of the Department of Foreign Policy at the Marshal s Offices. Today s debate was an attempt at answering the question of how to enhance the production potential of the Eastern part of the region with the use of state-of-the-art solutions not only in production technologies but also promotional strategy and mechanism management, said Grzegorz Orawiec, Director of the Department of Foreign Policy at the Marshal s Offices. During the meeting at the Jan Kochanowski University s Centre for Entrepreneurship and Business, representatives of the Świętokrzyskie selfgovernments, scientists and entrepreneurs answered questions concerning Świętokrzyskie region fruit, in particular Sandomierz apples, are our pride. the use of tools for enhanced production and product sales as well as the ways in which regional policies can boost the process of product quality enhancement and employment rates in these sectors of regional economy. Magdalena Kędzierska, Director of the Świętokrzyskie Regional Branch of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture in Kielce, discussed the prospects for further development of farming producer groups in the new programming period. The role of the local self-government in the co-operation for local economic development, as exemplified by the Exporter Corps, was also duly emphasised. The debate was organised in Brussels as part of the 9th European Week of Regions and Cities OPEN DAYS The motto for the debate in our voivodeship was Europe in our Region. Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

18 Spółka, która polubiła płynność Nietypowy pokaz biżuterii organizowany przez Wodociągi Kieleckie w ramach festiwalu mody Off Fashion odbył się w Kieleckim Centrum Kultury. Na wybiegu wystąpiły pracownice i pracownicy wodociągowej spółki, a autorką biżuterii jest stażystka w Wodociągach Justyna Nieduziak. Każda spółka, która ma pracowników z jakimiś zdolnościami, powinna to wykorzystać. To doskonała okazja do promocji przedsiębiorstwa - uważa prezes Henryk Milcarz. "Any company whose staff have talents of any kind ought to capitalise on it. This is an excellent promotional opportunity for the firm," believes President Milcarz. Formuła płynności a więc odpłyńmy w świat alchemii, piękna, urody, elegancji. Niech ten świat przeniesie się do państwa pracy, domów, wszędzie tam, gdzie żyjecie. Niech ten świat będzie piękny powiedział otwierając pokaz prezes Wodociągów Kieleckich Henryk Milcarz. I trzeba przyznać, że tego wieczoru piękna nie brakowało: od pięknych modelek, przez piękną biżuterię po piękne dekoracje i muzykę. W pokazie zatytułowanym Formuła płynności na wybiegu sali za stalową kurtyną Kieleckiego Centrum Kultury pojawili się pracownicy Wodociągów Kieleckich oraz ich dzieci, w pięknych strojach, gustownych fryzurach i makijażu. Pokazowi towarzyszyła muzyka na żywo w wykonaniu Dixieland Revival Band. Jak podkreślała po pokazie Magdalena Kusztal, dyrektor KCK, wodociągowa impreza znakomicie wpisała się w temat przewodni tegorocznej XIV edycji Off Fashion, którym jest Alchemia. Autorką biżuterii wykonanej z ekologicznych materiałów, m.in. papieru, lawy wulkanicznej i sztucznych pereł jest Justyna Nieduziak, stażystka w Wodociągach Kieleckich, absolwentka studiów o kierunku ochrona środowiska. Sama na tę okazję założyła kolczyki w kształcie kranu. Wielkie brawa zebrała również Małgorzata Młynik, laborantka w Wodociągach Kieleckich, która zaprezentowała widowiskowe eksperymenty chemiczne z udziałem wody. Pokazała między innymi, jak odróżnić prawdziwy atrament od podrobionego, jak samodzielnie wykonać chemiczną lampę, która nie potrzebuje prądu aby świecić i jak zrobić sobie małą domową erupcję wulkanu. Na koniec na scenie pojawiła się sama projektantka, Justyna Nieduziak. A gdy zgasły światła, nie kryła wzruszenia. Byłam zaskoczona, że taki pokaz udało się zorganizować. Kiedy pokazałam swoją biżuterię pracownikom w Wodociągach, myślałam, że tylko zrobię coś na zamówienie i na tym się skończy. A tutaj od słowa do słowa stałam się bohaterką prawdziwego pokazu mody! Najtrudniejsze było przełamanie nieśmiałości, żeby wyjść na scenę. Zrobić biżuterię, to nic, ale pokazać się w reflektorach takiej publiczności, to dopiero wyzwanie mówi Nieduziak. Prezes Milcarz namawia innych, aby szli tą drogą. Uważam, że każda spółka, która ma pracowników z jakimiś zdolnościami, powinna to wykorzystywać. Przecież czyjeś hobby to doskonała okazja do promocji przedsiębiorstwa, pomoc w spełnianiu pasji pracowników powoduje, że czują się bardziej związani ze swoim miejscem pracy mówi. Wodociągowy pokaz, zorganizowany w czwartek 14 listopada, był pierwszą imprezą otwierającą tegoroczną edycję festiwalu mody alternatywnej Off Fashion w Kielcach. Więcej zdjęć z pokazu można obejrzeć na stronie internetowej Wodociągów Kieleckich Są tam też linki do filmów umieszczonych na kanale wideo wodociągowej spółki w serwisie YouTube. Ziemowit Nowak rzecznik prasowy Wodociągów Kieleckich 18 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

19 A Company with a Penchant for Liquidity An original jewellery show, organised by Kielce Water and Sewerage Company, was held as part of the Off Fashion Festival at Kielce Centre for Culture. Female and male employees of the Company appeared on the catwalk; the author of the jewellery was Justyna Nieduziak, a trainee at Kielce Water and Sewerage Company. Pokaz był imprezą otwierającą Off Fashion. The show was the opening event of the Off Fashion Festival. Eko-biżuterię zaprojektowała Justyna Nieduziak. The environmentally-friendly jewellery was designed by Justyna Nieduziak. The Liquidity Formula will carry us away into a world of alchemy, art, beauty, and elegance. Let that world be then carried into your workplace, your home, wherever you may be. Let the world become beautiful, said Henryk Milcarz, President of Kielce Water and Sewerage Company. That night was beautiful indeed: there were beautiful models, beautiful jewellery, beautiful decorations and beautiful music. The show titled The Liquidity Formula, held on the catwalk of the Room Behind the Steel Curtain of Kielce Centre for Culture, featured the employees of Kielce Water and Sewerage Company and their children. All sported stylish clothes, hairstyles and makeup. The show was accompanied by live music from Dixieland Revival Band. Afterwards, Magdalena Kusztal, Director of Kielce Centre for Culture, said that the water company show was well in line with the motto for this year s 14th edition of the Off Fashion Festival, i.e. alchemy. The author of the environmentally-friendly jewellery, made of paper, volcanic lava and imitation pearls, is Justyna Nieduziak, a trainee at Kielce Water and Sewerage Company and a graduate in environmental protection. For the event, she wore water-tap-shaped earrings. A round of applause followed spectacular experiments with the use of water, presented by Małgorzata Młynik, a laboratory worker at Kielce Water and Sewerage Company. They included demonstrations of how to tell the difference between real and fake ink, how to make a chemical lamp which does not need electricity, and how to enjoy a small-scale, home-made volcano eruption. At the end of the show, the jewellery designer Justyna Nieduziak appeared on the stage. When the lights were switched off, she could no longer hide her emotions. I am so amazed that the show did finally materialise. When I showed my jewellery to colleagues at Kielce Water and Sewerage Company, I thought that some orders might be placed and that this would be the end of it. What happened, however, was that I became the star of a real fashion show. The most difficult bit for me was to overcome my timidity and come out onto the stage. Making the jewellery is nothing compared to being in the limelight, in front of such a large audience. That was the real challenge, says Nieduziak. President Milcarz is now persuading others to follow in his footsteps. I think that any company whose staff have talents of any kind ought to capitalise on it. An individual s hobby may provide an excellent promotional opportunity for the firm, and helping personnel realise their passions enhances employee dedication, he tells us. The waterpipe show, held on Thursday, 14 November, was the first event to open this year s Off Fashion Festival of Alternative Fashion Design in Kielce. More photos from the show can be viewed at the Kielce Water and Sewerage Company website The website also features links to the Kielce Water and Sewerage Company YouTube videos. Ziemowit Nowak PR Officer, Kielce Water and Sewerage Company Kielce yesterday, today, tomorrow Magazine WINTER

20 Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii o możliwościach wsparcia międzynarodowych projektów badawczych w nowej perspektywie finansowej Program HORYZONT grudnia 2013 r. został przyjęty projekt legislacyjny dotyczący programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji na lata HORYZONT ŚCITT prowadzi aktywną współpracę międzynarodową. Kluczowym elementem programu Horyzont 2020 jest integracja badań naukowych i innowacji poprzez stworzenie jednolitego i spójnego systemu finansowania od etapu koncepcji do wprowadzenia na rynek. Horyzont 2020 będzie skupiał w jednym programie wszystkie unijne środki finansowania badań naukowych i innowacji. Będzie stanowił połączenie trzech dotychczasowych narzędzi finansowego wspierania rozwoju nauki w Europie: v Program Ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego (dotychczas 7PR), v Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), v Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) innowacyjność. Struktura programu Horyzont 2020 opiera się na trzech filarach, zakorzenionych w strategii Europa 2020 : Doskonałość w nauce: v wsparcie najbardziej utalentowanych i kreatywnych osób i ich zespołów prowadzących badania pionierskie najwyższej jakości przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, v finansowanie wspólnych badań w celu znalezienia nowych i obiecujących obszarów badań naukowych i innowacji poprzez wsparcie dla przyszłych i wyłaniających się technologii, v zapewnienie naukowcom specjalistycznych szkoleń i możliwości rozwoju kariery zawodowej poprzez akcję Marie Skłodowska-Curie, v zapewnienie Europie infrastruktury badawczej (w tym e-infrastruktury) dostępnej dla wszystkich naukowców w Europie i spoza niej. Wiodąca pozycja w przemyśle: v przywództwo w KET (Key Enabling Technologies) definiowanych jako: ICT, micro- i nanoelektronika, fotonika, nanotechnologie, biotechnologia, zaawansowane materiały i zaawansowane technologie produkcji i przetwarzania, technologie kosmiczne, v dostęp do kapitału wysokiego ryzyka, v zapewnienie wsparcia w całej UE dla rozwoju innowacji w MŚP. Wyzwania społeczne: v zdrowie, zmiany demograficzne, dobrostan, v bezpieczeństwo żywności, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, gospodarka morska, wody śródlądowe i biogospodarka, v bezpieczna, czysta i wydajna energia, v inteligentny, zielony i zintegrowany transport, v działania na rzecz klimatu, środowisko, efektywne wykorzystanie zasobów i surowców, v Europa w zmieniającym się świecie włączające, innowacyjne i rozważne społeczeństwa, v bezpieczne społeczeństwa ochrona wolności i bezpieczeństwa Europy i jej obywateli. W stosunku do poprzednich programów ramowych, program HORY- ZONT 2020 posiada uproszczoną strukturę oraz wprowadza prostsze zasady udziału w konkursach o granty dla szerszej grupy odbiorców. Ułatwienia dotyczą również samego rozliczania projektów. Na stronie index.cfm?pg=newsalert&year=2013&na =na , trwa rejestracja ekspertów, którzy będą wspierać Komisję Europejską i jej agencje wykonawcze w realizacji nowego Programu. Komisja Europejska potrzebuje niezależnych ekspertów, którzy będą nie tylko oceniać wnioski w nowym programie, ale także oceniać sam program, jak również politykę badawczo-rozwojową i proinnowacyjną UE. Rejestracja w bazie ekspertów będzie trwała przez cały okres realizacji programu Horyzont Oprócz najlepszych naukowców KE chce pozyskać specjalistów z innych sektorów, w tym biznesu i usług. Szczegółowe informacje na temat programu HORYZONT 2020 dostępne są na stronie Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii (ŚCITT) jest jednym z wiodących w regionie ośrodków wspierania przedsiębiorczości. Posiadamy duże doświadczenie w realizacji projektów o zasięgu międzynarodowym oraz krajowym. W oparciu o nasze wieloletnie doświadczenia, oferujemy Państwu szereg usług informacyjnych, doradczych, szkoleniowych i eksperckich, których gwarantem jakości są certyfikaty i akredytacje przyznane ŚCITT przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości czy Sieć Punktów Kontaktowych Programów Badawczych UE, której działalność finansowana jest przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. ŚCITT oferuje usługi konsultacyjnodoradcze w zakresie wnioskowania o dofinansowanie projektów badawczych oraz przedsięwzięć inwestycyjnych z funduszy zewnętrznych, w tym z programów unijnych i krajowych od momentu wypełnienia wniosku, aż do pełnej realizacji dotowanego projektu. Szczegółowa oferta ŚCITT dostępna jest na stronie a pracownicy Spółki są do dyspozycji osób zainteresowanych współpracą od poniedziałku do piątku w godz w siedzibie firmy przy Al. Solidarności 34 w Kielcach (Kieleckie Centrum Biznesu, VI piętro). 20 Magazyn Kielce wczoraj, dziś, jutro ZIMA 2013

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) Financial support for start-uppres Where to get money? - Equity - Credit - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) - only for unymployed people - the company must operate minimum

Bardziej szczegółowo

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in

Bardziej szczegółowo

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition) J Krupski Click here if your download doesn"t start automatically Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama

Bardziej szczegółowo

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition) Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,

Bardziej szczegółowo

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych Dlaczego powstało? - świat przeżywa dziś rewolucję w obszarze edukacji, - naszym celem jest promocja śląskiego jako regionu opartego na wiedzy, i najnowszych technologiach,

Bardziej szczegółowo

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market Sargent Opens Sonairte Farmers' Market 31 March, 2008 1V8VIZSV7EVKIRX8(1MRMWXIVSJ7XEXIEXXLI(ITEVXQIRXSJ%KVMGYPXYVI *MWLIVMIWERH*SSHTIVJSVQIHXLISJJMGMEPSTIRMRKSJXLI7SREMVXI*EVQIVW 1EVOIXMR0E]XS[R'S1IEXL

Bardziej szczegółowo

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition) Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000

Bardziej szczegółowo

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,

Bardziej szczegółowo

SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ

SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ SIŁA EKSPORTU POLSKIEJ BRANŻY KOSMETYCZNEJ THE POWER OF EXPORT IN POLISH COSMETICS INDUSTRY KATARZYNA OLĘDZKA Brand Manager Verona Products Professional AGENDA 1. Branża kosmetyczna w Polsce i na świecie

Bardziej szczegółowo

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme Pracownia Naukowo-Edukacyjna Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme and the contribution by ESF funds towards the results achieved within specific

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu IONS-14 / OPTO Meeting For Young Researchers 2013 Khet Tournament On 3-6 July 2013 at the Faculty of Physics, Astronomy and Informatics of Nicolaus Copernicus University in Torun (Poland) there were two

Bardziej szczegółowo

25 27 May th Logistics, Warehousing and Transport Expo. summary.

25 27 May th Logistics, Warehousing and Transport Expo. summary. summary On logistics in a complex manner, at the Expo Silesia fair only Over two thousand visitors came to Expo Silesia on 25-27 May 2010 during the Logistics, and the Rail Transport Fair held at the same

Bardziej szczegółowo

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register

Bardziej szczegółowo

About the Program. Beneficiaries of the Program. Top 500 Innovators Society building modern science-industry collaboration

About the Program. Beneficiaries of the Program. Top 500 Innovators Society building modern science-industry collaboration Top 500 Innovators Society building modern science-industry collaboration Dariusz Janusek Science for Industry: Necessity is the mother of invention Second Networking Event in the field of modern techniques

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT

Bardziej szczegółowo

IX Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości

IX Świętokrzyska Giełda Kooperacyjna Nowych Technologii Energii Odnawialnej Technologia Przyszłości W imieniu Świętokrzyskiego Centrum Innowacji i Transferu Technologii Sp. z o.o. oraz Targów Kielce pragnę Państwa serdecznie zaprosić do bezpłatnego udziału w IX Świętokrzyskiej Giełdzie Kooperacyjnej

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students Tworzenie ankiety Udostępnianie Analiza (55) Wyniki

Bardziej szczegółowo

Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism

Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism Health Resorts Pearls of Eastern Europe Innovative Cluster Health and Tourism Projekt finansowany Fundusze Europejskie z budżetu państwa dla rozwoju oraz ze Polski środków Wschodniej Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

No matter how much you have, it matters how much you need

No matter how much you have, it matters how much you need CSR STRATEGY KANCELARIA FINANSOWA TRITUM GROUP SP. Z O.O. No matter how much you have, it matters how much you need Kancelaria Finansowa Tritum Group Sp. z o.o. was established in 2007 we build trust among

Bardziej szczegółowo

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition) Janusz Leszek Jurkiewicz

Bardziej szczegółowo

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesnt start automatically Mierzeja Wislana, mapa turystyczna 1:50 000: Mikoszewo, Jantar, Stegna, Sztutowo, Katy Rybackie, Przebrno, Krynica Morska, Piaski, Frombork =... = Carte touristique (Polish Edition) MaPlan Sp. z O.O Click

Bardziej szczegółowo

III FORUM Polskiej Organizacji Turystycznej, Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych z udziałem Dyrektorów Zagranicznych Ośrodków POT

III FORUM Polskiej Organizacji Turystycznej, Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych z udziałem Dyrektorów Zagranicznych Ośrodków POT III FORUM Polskiej Organizacji Turystycznej, Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych z udziałem Dyrektorów Zagranicznych Ośrodków POT 16-18 listopada 2015 r. Światowe Dni Młodzieży, wydarzenie

Bardziej szczegółowo

Effective Governance of Education at the Local Level

Effective Governance of Education at the Local Level Effective Governance of Education at the Local Level Opening presentation at joint Polish Ministry OECD conference April 16, 2012, Warsaw Mirosław Sielatycki Ministry of National Education Doskonalenie

Bardziej szczegółowo

ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland

ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland OECD Przegląd krajowej polityki miejskiej National Urban Policy Review of Poland 17-19 19 March 2010 ZróŜnicowanie polskich miast Urban Inequality in Poland Zygmunt Ziobrowski Instytut Rozwoju Miast The

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD PRASY 18 października 2013 roku

PRZEGLĄD PRASY 18 października 2013 roku Zeskanuj kod QR i przeczytaj przegląd prasy w Serwisie Biura Prasowego PRZEGLĄD PRASY 18 października 2013 roku Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach Biuro Prasowe tel. (41) 342-13-45;

Bardziej szczegółowo

Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce. Sustainable Urban Mobility Planning Poland. Wprowadzenie. Introduction

Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce. Sustainable Urban Mobility Planning Poland. Wprowadzenie. Introduction Planowanie zrównoważonego transportu miejskiego w Polsce Sustainable Urban Mobility Planning Poland Wprowadzenie Introduction Wyzwania polityki UE w zakresie transportu miejskiego Zatłoczenie centrów miast

Bardziej szczegółowo

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011

Implementation of the JEREMIE initiative in Poland. Prague, 8 November 2011 Implementation of the JEREMIE initiative in Poland Prague, 8 November 2011 Poland - main beneficiary of EU structural funds - 20% of allocation within cohesion policy (EUR 67 bln) Over EUR 10 bln of NSRF

Bardziej szczegółowo

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL Formanminsidemlookmatmpoliticsxmculturexmsocietymandm economyminmthemregionmofmcentralmandmeasternm EuropexmtheremismnomothermsourcemlikemNew Eastern EuropeImSincemitsmlaunchminmPw--xmthemmagazinemhasm

Bardziej szczegółowo

PRODUCTION HALL OFFER

PRODUCTION HALL OFFER PRODUCTION HALL OFFER 1. Name of production hall / Nazwa hali produkcyjnej Bałtowska 2. Location / Lokalizacja PRODUCTION HALL DATA Town / Street Miasto / Ulica Ostrowiec Świętokrzyski/Bałtowska Street

Bardziej szczegółowo

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Urząd d Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Instrumenty wsparcia przedsiębiorstw w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 - Ostrowiec Świętokrzyski,

Bardziej szczegółowo

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition) Piotr Maluskiewicz Click here if your download doesn"t start automatically Miedzy

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność PROGRAM OF BACHELOR STUDIES IN Description The objective of the studies is to train an expert in international

Bardziej szczegółowo

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ Part-financed by EU South Baltic Programme w w w. p t m e w. p l PROSPECTS OF THE OFFSHORE WIND ENERGY DEVELOPMENT IN POLAND - OFFSHORE WIND INDUSTRY IN THE COASTAL CITIES AND PORT AREAS PORTS AS LOGISTICS

Bardziej szczegółowo

1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014

1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014 25 LAT 27 LAT 1987-2012 DYSKRET POLSKA 1987-2014 nasi klienci dobrze trafili... get your swing on with us... www.dyskret.com.pl 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 131 tel. +48 12 423 31 00, office@dyskret.com.pl

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej

Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej Wsparcie dyplomacji ekonomicznej dla strategii surowcowej dr Stanisław Cios, Departament Współpracy Ekonomicznej seminarium: Strategia Surowcowa Polski 26 maja 2014 r., Pałac Staszica, Warszawa Wsparcie

Bardziej szczegółowo

III EUROPEAN ECOTOURISM CONFERENCE 26 29.04.2015 POLAND European Ecotourism: facing global challenges

III EUROPEAN ECOTOURISM CONFERENCE 26 29.04.2015 POLAND European Ecotourism: facing global challenges www.european-ecotourism.pl registration: office@european-ecotourism.pl enquires: biuro@sie.org.pl tel. +48 725 994 964 Social Ecological Institute is pleased to invite to III EUROPEAN ECOTOURISM CONFERENCE

Bardziej szczegółowo

Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project can respond.

Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project can respond. Project CARETRAINING PROJECT EVALUATION QUESTIONNAIRE Projekt CARETRAINING KWESTIONARIUSZ EWALUACJI PROJEKTU Please fill in the questionnaire below. Each person who was involved in (parts of) the project

Bardziej szczegółowo

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

Adam Kozierkiewicz JASPERS

Adam Kozierkiewicz JASPERS Adam Kozierkiewicz JASPERS Europa 2020 Flagship initiatives Priorities Targets Digital agenda for Europe Innovation Union Youth on the move Resource efficient Europe An industrial policy for the globalisation

Bardziej szczegółowo

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors

Economic Survey 2018 Poland in the eyes of foreign investors Poland in the eyes of foreign investors International Group of Chambers of Commerce in Poland Part I Characteristics of the surveyed companies Structure of respondents - branches. Supply 2,0% Branches

Bardziej szczegółowo

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition) Katowice, plan miasta: Skala 1:20 000 = City map = Stadtplan (Polish Edition) Polskie Przedsiebiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STAŻU. Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o.

PROGRAM STAŻU. Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o. PROGRAM STAŻU Nazwa podmiotu oferującego staż / Company name IBM Global Services Delivery Centre Sp z o.o. Miejsce odbywania stażu / Legal address Muchoborska 8, 54-424 Wroclaw Stanowisko, obszar działania/

Bardziej szczegółowo

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition) Robert Respondowski Click here if your download doesn"t start automatically Wojewodztwo Koszalinskie:

Bardziej szczegółowo

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w województwie zachodniopomorskim Westpomeranian Integrated Territorial Investments Źródło: Biuletyn Informacyjny 1 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne dla Koszalińsko-Kołobrzesko-

Bardziej szczegółowo

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my

Volley English! Dziś lekcja 1 Zaproszenie. Zapraszamy i my Volley English! Już od dziś, co miesiąc, znajdziecie w naszym serwisie nową ofertę. Zapraszamy Cię do nauki angielskiego w praktycznym wydaniu. Przygotowaliśmy dla Ciebie wyjątkowe materiały, które odnoszą

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 4 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be angry with somebody gniewać się na kogoś Czy gniewasz

Bardziej szczegółowo

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE)

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE) Czy mobilność pracowników uczelni jest gwarancją poprawnej realizacji mobilności studentów? Jak polskie uczelnie wykorzystują mobilność pracowników w programie Erasmus+ do poprawiania stopnia umiędzynarodowienia

Bardziej szczegółowo

POLISH CULTURAL FOUNDATION

POLISH CULTURAL FOUNDATION 177 Broadway Clark, New Jersey 07066 Tel: 732-382-7197 Fax: 732-382-7169 web: www.pcfnj.org e-mail: pcf@pcfnj.org Accept our cordial invitation to JOIN TODAY! Come visit and experience our hospitality.

Bardziej szczegółowo

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society Prof. Piotr Bledowski, Ph.D. Institute of Social Economy, Warsaw School of Economics local policy, social security, labour market Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing

Bardziej szczegółowo

HOW TO COMMUNICATE ECOTOURISM

HOW TO COMMUNICATE ECOTOURISM HOW TO COMMUNICATE ECOTOURISM CHRIS MILNES, HELLENIC ECOTOURISM SOCIETY Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt opracowany przez Społeczny

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) 112 Informator o egzaminie maturalnym z języka angielskiego od roku szkolnego 2014/2015 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition)

Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition) Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department

Bardziej szczegółowo

Galeria Handlowa Starogard Gdański

Galeria Handlowa Starogard Gdański Galeria Handlowa Starogard Gdański Parkridge Retail Miasto Starogard Gdański leży w południowo-wschodniej części województwa pomorskiego, w pobliżu Borów Tucholskich, nad rzeką Wierzycą na Pojezierzu Starogardzkim.

Bardziej szczegółowo

Osoby 50+ na rynku pracy 2013-1-PL1-GRU06-38713

Osoby 50+ na rynku pracy 2013-1-PL1-GRU06-38713 Osoby 50+ na rynku pracy 2013-1-PL1-GRU06-38713 Piąte spotkanie grupy partnerskiej w Katowicach (Polska) 19-20 maj 2015 Program Uczenie się przez całe życie Grundtvig Tytył projektu: Osoby 50+ na rynku

Bardziej szczegółowo

Statystyki mogą być sexy czyli Gdańsk i Pomorze w świetle badań Polskiej Organizacji Turystycznej. dr Krzysztof Celuch

Statystyki mogą być sexy czyli Gdańsk i Pomorze w świetle badań Polskiej Organizacji Turystycznej. dr Krzysztof Celuch Statystyki mogą być sexy czyli Gdańsk i Pomorze w świetle badań Polskiej Organizacji Turystycznej dr Krzysztof Celuch JAKI JEST CEL ZBIERANIA DANYCH? CHCEMY SIĘ WYRÓŻNIAĆ! CHCEMY OBCINAĆ KOSZTY! CHCEMY

Bardziej szczegółowo

OFERTA REKLAMOWA. advertisement offer

OFERTA REKLAMOWA. advertisement offer OFERTA REKLAMOWA 2015 advertisement offer LICZBY GRAMWZIELONE.PL FACTS & FIGURES 5 LAT NA RYNKU YEARS ON THE MARKET 1 POZYCJA NA RYNKU MEDIÓW W POLSCE DEDYKOWANYCH ENERGII ODNAWIALNEJ NO 1 POSITION AMONG

Bardziej szczegółowo

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may

Bardziej szczegółowo

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round Extraclass Football Men Season 2009/10 - Autumn round Invitation Dear All, On the date of 29th July starts the new season of Polish Extraclass. There will be live coverage form all the matches on Canal+

Bardziej szczegółowo

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:. W RAMACH POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ MIĘDZY POLSKĄ AKADEMIĄ NAUK I... UNDER THE AGREEMENT

Bardziej szczegółowo

Życie za granicą Studia

Życie za granicą Studia - Uczelnia I would like to enroll at a university. Wyrażenie chęci zapisania się na uczelnię I want to apply for course. an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time a part-time an online I would

Bardziej szczegółowo

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl. magda.szewczyk@slo-wroc.pl. Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers 1 z 7 2015-05-14 18:32 Ankiety Nowe funkcje! Pomoc magda.szewczyk@slo-wroc.pl Back Twoje konto Wyloguj magda.szewczyk@slo-wroc.pl BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to teachers Tworzenie ankiety Udostępnianie

Bardziej szczegółowo

V MIĘDZYNARODOWEGO BIENNALE PASTELI NOWY SĄCZ 2010 THE 5 TH INTERNATIONAL BIENNIAL PASTEL EXHIBITION NOWY SĄCZ 2010

V MIĘDZYNARODOWEGO BIENNALE PASTELI NOWY SĄCZ 2010 THE 5 TH INTERNATIONAL BIENNIAL PASTEL EXHIBITION NOWY SĄCZ 2010 organizator_organiser Oddział Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu Branch of SOKÓŁ Małopolska Culture Centre współorganizator_co-organiser Stowarzyszenie Pastelistów Polskich The Association

Bardziej szczegółowo

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE

DODATKOWE ĆWICZENIA EGZAMINACYJNE I.1. X Have a nice day! Y a) Good idea b) See you soon c) The same to you I.2. X: This is my new computer. Y: Wow! Can I have a look at the Internet? X: a) Thank you b) Go ahead c) Let me try I.3. X: What

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Departament Infrastruktury Społecznej Wydział Projektu Własnego w Obszarze Turystyki

Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Departament Infrastruktury Społecznej Wydział Projektu Własnego w Obszarze Turystyki Winnica Zabór - historia - 2010 Zabór Vineyard - history - 2010 (1) Spotkania spotkania spotkania Meetings Meetings Meetings Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Urząd Gminy Zabór Municipal Office

Bardziej szczegółowo

What our clients think about us? A summary od survey results

What our clients think about us? A summary od survey results What our clients think about us? A summary od survey results customer satisfaction survey We conducted our audit in June 2015 This is the first survey about customer satisfaction Why? To get customer feedback

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Studia II stopnia niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność INERNATIONAL LOGISTICS Description Master Studies in International Logistics is the four-semesters studies, dedicate

Bardziej szczegółowo

Umowa o współpracy ponadnarodowej

Umowa o współpracy ponadnarodowej Wzór minimalnego zakresu umowy o współpracy ponadnarodowej w ramach PO KL Umowa o współpracy ponadnarodowej Nazwa Programu Operacyjnego w Polsce: : Numer i nazwa Priorytetu: Numer i nazwa Działania: Numer

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku

PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku Zeskanuj kod QR i przeczytaj przegląd prasy w Serwisie Biura Prasowego PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach Biuro Prasowe tel. (41) 342-13-45;

Bardziej szczegółowo

"Strategic management in organizations XXI Century"

Strategic management in organizations XXI Century INTERNATIONAL CONFERENCE "Strategic management in organizations XXI Century" On the days:15 th -17 th of September 2016 in Gdansk POLAND Organizator: Groupivg.com e-mail: biuro@groupivg.com www.groupivg.com

Bardziej szczegółowo

17 marca 2005. - recepcja uczestników / reception of participants - rozdanie materiałów konferencyjnych / distribution of conference materials

17 marca 2005. - recepcja uczestników / reception of participants - rozdanie materiałów konferencyjnych / distribution of conference materials Trzeci Sektor budowa pomostów w Europie. Konferencja brytyjsko-polska z udziałem partnerów z państw Europy Wschodniej. Lublin, 17-18 marca 2005 roku Hala Międzynarodowych Targów Lubelskich, ul. Dworcowa

Bardziej szczegółowo

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku

Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Blow-Up: Photographs in the Time of Tumult; Black and White Photography Festival Zakopane Warszawa 2002 / Powiekszenie: Fotografie w czasach zgielku Juliusz and Maciej Zalewski eds. and A. D. Coleman et

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course.

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course. - University I would like to enroll at a university. Stating that you want to enroll I want to apply for course. Stating that you want to apply for a course an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD PRASY 31 stycznia 2014 roku

PRZEGLĄD PRASY 31 stycznia 2014 roku Zeskanuj kod QR i przeczytaj przegląd prasy w Serwisie Biura Prasowego PRZEGLĄD PRASY 31 stycznia 2014 roku Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach Biuro Prasowe tel. (41) 342-13-45;

Bardziej szczegółowo

The historical influences Poland-Turkey

The historical influences Poland-Turkey The historical influences Poland-Turkey XIX-XX century W czasie zaborów Turcja często postrzegana była jako kraj sprzyjający sprawie polskiej i potencjalny sojusznik. Turcja nigdy nie uznała rozbiorów

Bardziej szczegółowo

Wroclaw, plan nowy: Nowe ulice, 1:22500, sygnalizacja swietlna, wysokosc wiaduktow : Debica = City plan (Polish Edition)

Wroclaw, plan nowy: Nowe ulice, 1:22500, sygnalizacja swietlna, wysokosc wiaduktow : Debica = City plan (Polish Edition) Wroclaw, plan nowy: Nowe ulice, 1:22500, sygnalizacja swietlna, wysokosc wiaduktow : Debica = City plan (Polish Edition) Wydawnictwo "Demart" s.c Click here if your download doesn"t start automatically

Bardziej szczegółowo

Test sprawdzający znajomość języka angielskiego

Test sprawdzający znajomość języka angielskiego Test sprawdzający znajomość języka angielskiego Imię i Nazwisko Kandydata/Kandydatki Proszę wstawić X w pole zgodnie z prawdą: Brak znajomości języka angielskiego Znam j. angielski (Proszę wypełnić poniższy

Bardziej szczegółowo

Tytuł projektu: Osoby 50 + na rynku pracy Project title: People over 50 on the labour market

Tytuł projektu: Osoby 50 + na rynku pracy Project title: People over 50 on the labour market Dzień dobry Good morning Hyvää huomenta Buenos dĺas Projekt Partnerski Grundtviga Spotkanie w Katowicach 26-29 Listopad 2013 Grundtvig partnership project Kick off meeting in Katowice 26 29 November 2013

Bardziej szczegółowo

O FIRMIE. Wspierajmy Polskie produkty!

O FIRMIE. Wspierajmy Polskie produkty! O FIRMIE W 2015 roku Firma Icar obchodzi 25-lecie swojej działalności. Obecnie jesteśmy niekwestionowanym liderem w produkcji ram drewnianych w Polsce. Posiadamy także bardzo silną pozycję w produkcji

Bardziej szczegółowo

Czym są Partnerstwa Strategiczne? Piotr Wołejsza Akademia Morska w Szczecinie Kierownik projektów

Czym są Partnerstwa Strategiczne? Piotr Wołejsza Akademia Morska w Szczecinie Kierownik projektów Czym są Partnerstwa Strategiczne? Piotr Wołejsza Akademia Morska w Szczecinie Kierownik projektów More Academic Entrepreneurial Business Life Coach at European MELES Schools 2.0 Czym są Partnerstwa Strategiczne?

Bardziej szczegółowo

Projekt C-E.N.T.E.R.

Projekt C-E.N.T.E.R. Projekt C-E.N.T.E.R. Projekt: Competence, cooperation and communication in the dissemination and exploitation of EU Projects Program: LLP Key Activity 4 Partnerstwo: 14 partnerów z 13 krajów (AT, BE, DE,

Bardziej szczegółowo

BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS

BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS BULLETIN 2 II TRAINING CAMP POLISH OPEN MTBO CHAMPIONSHIPS 19-22.06.2014 MICHAŁOWO 23-29.06.2014 TRAINING CAMP WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS MASTERS WORLD MTB ORIENTEERING CHAMPIONSHIPS MTB ORIENTEERING

Bardziej szczegółowo

Why choose No Hau Studio?

Why choose No Hau Studio? Why choose No Hau Studio? We ve been perfecting our skills for over 10 years. Branding and Communications are the core of our activities. B2B is our speciality. Customer s Satisfaction is our priority.

Bardziej szczegółowo

Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition)

Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition) Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1:50 000 (Polish Edition) Wybrzeze Baltyku, mapa

Bardziej szczegółowo

April17 19, 2013. Forum is part financed by Podlaskie Region

April17 19, 2013. Forum is part financed by Podlaskie Region Suwałki, POLAND April17 19, 2013 The development of science and technology parks in strengthening cooperation between science and business Berenika Marciniec Polish Agency for Enterprise Development(Poland)

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego STUDIA EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego Numer 3 (75) 2015 Warszawa 2015 Recenzowany kwartalnik Studia Europejskie wydawany przez: Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME.

Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME. Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME 1. Wprowadzenie 2. COSME 3. Finansowanie 4. Enterprise Europe Network 5. Wsparcie prowadzenia 6. 7.

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 1 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to be very busy być bardzo zajętym Jestem teraz bardzo

Bardziej szczegółowo

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014 Załącznik nr 1 General information (Informacje ogólne) 1. Please specify your country. (Kraj pochodzenia:) 2. Is this your country s ECPA

Bardziej szczegółowo

ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland

ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland ETICS: Few words about the Polish market Dr. Jacek Michalak Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), Warsaw, Poland 1957 the first ETICS was applied to residential building in Berlin, Germany the

Bardziej szczegółowo

Węzły y gordyjskie Europy Forum Myśli Strategicznej Warszawa, 16 marca 2009 Dr hab. Krzysztof Rybiński Partner, Ernst & Young Adiunkt, Szkoła a Głowna G Handlowa Email: rybinski@rybinski.eu Blog: www.rybinski.eu

Bardziej szczegółowo

Fraunhofer Partner dla nauki i biznesu w rozwoju potencjału B+R i jego komercjalizacji przez Niemcy/Europę

Fraunhofer Partner dla nauki i biznesu w rozwoju potencjału B+R i jego komercjalizacji przez Niemcy/Europę Fraunhofer Partner dla nauki i biznesu w rozwoju potencjału B+R i jego komercjalizacji przez Niemcy/Europę Wojciech Rośkiewicz Fraunhofer Leipzig & University of Leipzig Prof. UE Dr. Karol Kozak Fraunhofer

Bardziej szczegółowo

Poland) Wydawnictwo "Gea" (Warsaw. Click here if your download doesn"t start automatically

Poland) Wydawnictwo Gea (Warsaw. Click here if your download doesnt start automatically Suwalski Park Krajobrazowy i okolice 1:50 000, mapa turystyczno-krajoznawcza =: Suwalki Landscape Park, tourist map = Suwalki Naturpark,... narodowe i krajobrazowe) (Polish Edition) Click here if your

Bardziej szczegółowo

I webinarium 18.02.2015

I webinarium 18.02.2015 I webinarium 18.02.2015 Współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2007-2013.

Bardziej szczegółowo

Enterprise Europe Network wsparcie dla biznesu w zasięgu ręki

Enterprise Europe Network wsparcie dla biznesu w zasięgu ręki Enterprise Europe Network wsparcie dla biznesu w zasięgu ręki Justyna Kulawik European Commission Enterprise and Industry Trochę historii sieć Euro Info Centres (EIC) Sieć Euro Info Centres powstała w

Bardziej szczegółowo

POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI

POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI POLISH MARITIME CLUSTER POLSKI KLASTER MORSKI 500 wejść dziennie Department of Economics and Management Faculty of Entrepreneurship and Quality Science Pomeranian Special Economic Zone (PSEZ) covers

Bardziej szczegółowo

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 8

Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 8 Angielski bezpłatne ćwiczenia - gramatyka i słownictwo. Ćwiczenie 8 Przetłumacz na język angielski.klucz znajdziesz w drugiej części ćwiczenia. 1. to take a rest - odpocząć Muszę odpocząć. (5) Czy chcesz

Bardziej szczegółowo