1. Zła się nie ulęknę... Polacy pomagający Żydom na Kielecczyźnie w latach II wojny światowej

Transkrypt

1 1. Zła się nie ulęknę... Polacy pomagający Żydom na Kielecczyźnie w latach II wojny światowej Wystawa autorstwa składa się z ponad 40 plansz, na których przedstawiono historię zagłady Żydów na Ziemi Świętokrzyskiej oraz zaangażowanie Polaków w ratowanie żydowskich współobywateli. Na wystawę składają się: zdjęcia, dokumenty, relacje Polaków ratujących Żydów, a także sylwetki żołnierzy z oddziałów partyzanckich: Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych, którzy nie tylko ratowali Żydów, ale również wspomagali ludność, która taką pomoc niosła. Podziemie zbrojne chroniło przed konfidentami czy szantażystami, fabrykowało fałszywe dokumenty tożsamości dla zbiegłych z getta bądź wyszukiwało bezpieczne kryjówki. Na ekspozycji pokazane zostało także duchowieństwo polskie, które dawało schronienie dzieciom żydowskim w ochronkach, sierocińcach, pomagało zamkniętym w gettach poprzez działające kuchnie Caritasu. Księża wydawali metryki chrztu, dzięki którym Żydzi mogli starać się o uzyskanie aryjskich dokumentów. Pozostała część wystawy to liczne przykłady niesienia pomocy Żydom przez społeczeństwo Kielecczyzny. Ta heroiczna postawa często kończyła się tragicznie, wiele przykładów pokazuje, że odwaga mieszkańców wsi, miasteczek i miast naszego regionu prowadziła do eksterminacji zarówno tych, którzy ratowali jak i tych, którym tę pomoc niesiono. Optymistycznym był fakt, że wiele z historii przedstawionych na wystawie skończyło się szczęśliwie, gdy Polacy i Żydzi doczekali wspólnie końca wojny. Ekspozycja zawiera także sylwetki tych Polaków, którym przyznano po wojnie tytuł Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Autor: Ewa Kołomańska / Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek / Muzeum Wsi Kieleckiej 2. Wołyń ziemia znaczona polską krwią Wystawa prezentowała zdjęcia i dokumenty przedstawiające życie mieszkańców Wołynia w latach , w szczególności ludności wiejskiej, podczas dwóch okupacji - sowieckiej i niemieckiej. Ekspozycja ukazywała jedną z największych w historii naszego polskiego zbrodni dokonanych na terenie Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii. Według współczesnych szacunków na Wołyniu wymordowano ponad 60 tys. Polaków. Autor: Ewa Kołomańska / Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek / Muzeum Wsi Kieleckiej

2 3. Wrzesień 39 w niemieckiej propagandzie,,wrzesień 39 w niemieckiej propagandzie" autorstwa Ewy Kołomańskiej w opracowaniu plastycznym Grzegorza Chorążka. Do jej opracowania posłużyła w większości obszerna kolekcja zdjęć i niemieckich wydawnictw propagandowych dotyczących wojny z Polską w 1939 r, będąca w zasobach michniowskiej placówki. Wśród nich licznie reprezentowane wydawnictwa albumowe i wspomnieniowe dotyczące walk Wermachtu, Luftwaffe oraz ukazujące Adolfa Hitlera jako ukochanego Wodza III Rzeszy, który wspiera swe walczące wojska. Wydawnictwa niemieckie 1939 roku i 1940 roku takie jak,,die Werhmacht,,, Mit Hitler in Polen,,,Bilddokumente des Feldzugs in Polen,,, Auf den Straßen des Sieges,, Der große deutsche Feldzug gegen Polen przedstawiają zwycięski marsz niemieckich oddziałów w kampanii przeciwko Polsce. Książki i albumy zawierają bogaty zbiór ilustracji i zdjęć m.in. niemieckich dowódców, zdjęć z pól bitew, oraz sposobu w jaki niemiecka ludność mieszkająca w Polsce witała wkraczające oddziały. W tego typu publikacją propagandowych Polska i Polacy, ukazani zostali jako obywatele kraju cywilizacyjnie zacofanego, który nie był w stanie przeciwstawić się militarnej potędze Niemiec. Polska zaś, ze względu na uwarunkowania kulturalne i społeczne powinna służyć Rzeszy, a jej terytorium miało stać się nową ziemią dla narodu niemieckiego. Wydawnictwa te stanowią bezcenną bazę źródłową do poznania historii. Pokazują ją z punktu widzenia innego narodu z perspektywy państwa, które przez następnych pięć lat w sposób okrutny i krwawy sprawowało rządy nad Polską. Autor: Ewa Kołomańska / Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek / Muzeum Wsi Kieleckiej 4. Mauzoleum Pamięci Wystawa składa się z 21 plansz poświęconych historii powstania, działalności i zachodzącym na przestrzeni lat zmianą w funkcjonowaniu Mauzoleum. Autor: Katarzyna Jedynak / Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek / Muzeum Wsi Kieleckiej

3 5. Bodzentyn 1 czerwca 1943 r. Wystawa została zorganizowana i sfinansowana ze środków Urzędu Miasta i Gminy Bodzentyn. Kwerendy przeprowadzono w Instytucie Pamięci Narodowej delegatura Kielce. Autor: Ewa Kołomańska /Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Janusz Furmańczyk/ Muzeum Wsi Kieleckiej 6. Wystawa Bóg, Honor, Ojczyzna. Powstańcy styczniowi 1863 r. oraz partyzanci Ziemi Świętokrzyskiej w latach w walce o wolność Polski Na wystawie pokazane zostały najważniejsze symbole oraz postacie związane z powstaniem styczniowym, pacyfikacją Michniowa oraz czasem II wojny światowej. Można zobaczyć m.in.: ilustracje inspirowane dziełami Artura Groettgera, karabin maszynowy wyprodukowany w Suchedniowie z 1944 roku, oryginalną mapę Kielc pochodzącą z okresu II wojny światowej, eksponaty z XIX wieku, ryngraf z wizerunkiem Matki Boskiej, medale, gazety, kosy z 1863 roku, militaria. Ideą wystawy było pokazanie, że narodowi polskiemu, pomimo tragicznych wydarzeń jakich doświadczył, udało się ocalić wiarę w niepodległość, kultywować tradycję przodków i dzięki temu zachować ciągłość trwania idei narodowej. Autor: Katarzyna Jedynak /Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek /Muzeum Wsi Kieleckiej/.

4 7. Świat powinien wiedzieć... Martyrologia chłopów polskich Wystawa została otwarta 12 lipca 2012 roku podczas uroczystych obchodów 69 Rocznicy Pacyfikacji Michniowa. Ekspozycja obrazująca tragiczne, wojenne losy mieszkańców Michniowa. Na 21 planszach pokazano unikatowe dokumenty i fotografie z momentu pacyfikacji, działalności partyzanckiej, z robót przymusowych i walki z okupantem. Na wystawie można zobaczyć także m.in. fragment zgliszczy jednego z zabudowań, znaleziony przez mieszkańców podczas prac ziemnych. Pokazane zostały również Kresy Wschodnie. W gablotach znalazły się autentyczne przedmioty i eksponaty z tamtego okresu, listy oraz broń, którą wytwarzano w pobliskim Suchedniowie. Autor: Ewa Kołomańska, Katarzyna Jedynak /Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek /Muzeum Wsi Kieleckiej 8.,,II wojna światowa na Kielecczyźnie Na wystawie przedstawiono najważniejsze wydarzenia i fakty z okresu okupacji niemieckiej, udokumentowane zdjęciami, mapami, fotokopiami artykułów z ówczesnej prasy. Autorzy wystawy przedstawili dni, miesiące i lata okupacji poczynając od pierwszych nalotów bombowych dnia 1 września 1939 roku, dramatyczną codzienność okupacyjną naznaczoną strachem i terrorem. Łapanki, więzienia, deportacje, rozstrzeliwania, bezwzględne egzekwowanie okupacyjnego prawa ustanowionego przez najeźdźcę. Organizowanie się konspiracji i ruchu oporu. Wystawa prezentuje również walkę mieszkańców kielecczyzny na wszystkich frontach II wojny światowej od kampanii wrześniowej do walki w Afryce, Europie Zachodniej, a także w Armii Polskiej powołanej na terenach ZSRR pod dowództwem generała Berlinga. Wystawa nawiązuje także do zmiany sytuacji geopolitycznej na ziemiach polskich w latach Tworzenie się nowego ładu społeczno politycznego na ziemiach polskich po wkroczeniu Armii Czerwonej.Do realizacji wystawy wykorzystano zdjęcia z Archiwum Państwowego w Kielcach, Ośrodka Szkolenia dla Potrzeb Sił Pokojowych na Bukówce, Instytutu Pamięci Narodowej delegatura Kielce, Związków Kombatanckich oraz materiały własne Mauzoleum Wsi Polskich w Michniowie. Autor: Ewa Kołomańska, Maciej Chłopek / Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Janusz Furmańczyk.

5 9.,, Papiery, prasa, książki, dokumenty, fotografie, listy świadkowie czasu okupacji Muzeum Wsi Kieleckiej zakupiło ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego unikalną kolekcję Wydawnictw i dokumentów wytworzonych w związku z okupacją niemiecką i sowiecką na ziemiach polskich w latach , która wzbogaci zasoby Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie W skład tej kolekcji weszło ponad 900 eksponatów, wśród których znalazły się książki, gazety, dokumenty identyfikacyjne, listy, pamiętniki i fotografie z okresu II wojny światowej. Liczną grupę stanowią książki niemieckojęzyczne wydane na początku lat 40. XX wieku, odnoszące się do wojny z Polską we wrześniu 1939 roku, m.in.: 18 Tage Weltgeschehen, Der Grosse deutsche Feldzug gagen Polen, Auf den Strassen des Siges czy Der Feldzug in Polen, a także wydany w 1943 roku w Berlinie Amtliches Material zum Massenmord von Katyn. Dodatkowo w zespole znalazły się gazety z okresu wojny, zarówno tzw. prasa gadzinowa, podporządkowana władzom okupacyjnym, jak i polska prasa zagraniczna czy konspiracyjna. Największy zbiór stanowi Goniec Krakowski, ale w kolekcji znaleźć można takie tytuły, jak Gazeta Polska w Brazylii, Polska Walcząca, Straż nad Bugiem czy Biuletyn Obozu Mauthausen. Dokumenty zgromadzone w kolekcji to także: personalausweisy, ausweisy, kenkarty oraz karty przydziałowe i żywnościowe. Najliczniejszą grupę eksponatów, ponad 500 szt., stanowią fotografie z lat z ziem polskich, wśród których znalazły się zdjęcia z wizyty Gubernatora Hansa Franka w Kielcach, fotografie więźniów radzieckich z obozów na Bukówce i Świętym Krzyżu, więźniów oflagów i stalagów, fotografie zniszczeń wojennych, z kampanii wrześniowej w 1939 r., z życia codziennego pod dwiema okupacjami. Autor: Ewa Kołomańska /Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, opracowanie plastyczne: Grzegorz Chorążek /Muzeum Wsi Kieleckiej