KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie

Transkrypt

1 PL PL PL

2 KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia KOM(2008) 640 wersja ostateczna 2008/0194 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie (Tekst mający znaczenie dla EOG) (przedstawiona przez Komisję) {SEC(2008) 2598} {SEC(2008) 2599} PL PL

3 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU 110 Podstawa i cele wniosku Niniejszy wniosek, który dotyczy rozporządzenia mającego zastąpić rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie płatności transgranicznych w euro, stanowi wynik przeglądu prowadzonego przez Komisję od roku Celem niniejszej inicjatywy jest zastąpienie obowiązującego rozporządzenia, tak by uwzględnić zmiany zachodzące na rynku (w szczególności powstanie jednolitego obszaru płatności w euro), wzmocnić ochronę praw konsumentów oraz zagwarantować odpowiednie ramy prawne dla rozwoju nowoczesnego i wydajnego systemu płatniczego w UE. Jednocześnie definicje i treść rozporządzenia 2560/2001 miałyby zostać dostosowane do brzmienia dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego. Nadrzędnym celem przeglądu rozporządzenia jest zakończenie budowy wewnętrznego rynku usług płatniczych w euro, tj. rynku, który charakteryzują skuteczna konkurencja oraz takie same zasady w stosunku do płatności transgranicznych i krajowych, co oznacza znaczne oszczędności oraz inne korzyści dla europejskiej gospodarki. 120 Kontekst ogólny Rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie płatności transgranicznych w euro weszło w życie dnia 31 grudnia 2001 r. W aktualnie obowiązującej wersji dotyczy ono poleceń przelewu, wypłat gotówki z bankomatów oraz płatności elektronicznych (w tym płatności kartą) dokonywanych w euro do kwoty EUR. Gwarantuje ono, że ponoszone przez konsumentów koszty płatności transgranicznej w euro nie mogą być wyższe od kosztów odpowiedniej płatności w euro dokonywanej w obrębie państwa członkowskiego. Dzięki rozporządzeniu doszło do obniżki opłat za płatności transgraniczne w euro do poziomu opłat krajowych, a europejski sektor systemów płatności został zachęcony do stworzenia obejmującej całą UE infrastruktury płatniczej, która stanowi warunek powstania jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA). Rozporządzenie można zatem uznać za kamień węgielny SEPA. Artykuł 8 rozporządzenia nakłada na Komisję obowiązek przedstawienia sprawozdania z jego stosowania i dołączenia w stosownych przypadkach wniosków dotyczących zmian. W sprawozdaniu z dnia 11 lutego 2008 r. (COM(2008) 64) Komisja stwierdziła, że należy zaproponować szereg zmian w rozporządzeniu, służących usunięciu następujących niedociągnięć, które zidentyfikowano w trakcie przeglądu: konieczność rozszerzenia zasady równych opłat na polecenia zapłaty, tak by PL 2 PL

4 stworzyć jednolite warunki konkurencji dla wszystkich instrumentów płatniczych i uniknąć podważenia celów rozporządzenia w sytuacji, gdy zasada równych opłat nie obowiązuje w stosunku do niektórych elektronicznych instrumentów płatniczych wykorzystywanych w transakcjach transgranicznych; problemy z egzekwowaniem przepisów wynikające z niewyznaczenia krajowych organów i pozasądowych organów rozjemczych właściwych do rozstrzygania sporów związanych z rozporządzeniem; zakłócenie wewnętrznego rynku usług płatniczych spowodowane różnicami w zakresie wymogów sprawozdawczych do celów statystyki bilansu płatniczego oraz nieprecyzyjnym sformułowaniem zakresu artykułu dotyczącego tych wymogów. 130 Obowiązujące przepisy w dziedzinie, której dotyczy wniosek Ponieważ proponowane zmiany oznaczałyby zasadniczą zmianę rozporządzenia 2560/2001, proponuje się jego uchylenie i zastąpienie nowym rozporządzeniem. W chwili obecnej problemy opisane powyżej nie mogą zostać rozwiązane przy pomocy rozporządzenia 2560/2001. Ponadto zarówno pod względem definicji, jak i treści istnieją różnice między rozporządzeniem 2560/2001 a dyrektywą 2007/64/WE, co może prowadzić do problemów spójności prawnej. 140 Spójność z pozostałymi obszarami polityki i celami Unii Cele wniosku są spójne z obszarami polityki i celami Unii. Po pierwsze, usprawnione zostanie funkcjonowanie europejskiego rynku usług płatniczych. Po drugie, wspierane będzie osiagnięcie politycznych celów UE w innych obszarach, w szczególności w zakresie ochrony konsumentów (zrównanie i obniżenie opłat za płatności transgraniczne i płatności krajowe z korzyścią dla konsumentów) oraz polityki konkurencji (ustanowienie jednolitych wymogów, praw i możliwości dla wszystkich podmiotów rynkowych oraz ułatwienie transgranicznego oferowania usług płatniczych, a tym samym nasilenie konkurencji). Cele wniosku są zgodne z zasadami dążenia do lepszych uregulowań prawnych oraz ograniczenia obciążeń administracyjnych. Dzięki uproszczeniu transakcji gospodarczych w UE stanowią one również wkład w osiągnięcie ogólnych celów strategii lizbońskiej, tj. wspierania wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy. 2. KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENA SKUTKÓW Konsultacje z zainteresowanymi stronami 211 Metody konsultacji, główne sektory objęte konsultacjami i ogólny profil respondentów W czerwcu 2005 r. zainicjowano badanie dotyczące skutków rozporządzenia 2560/2001 i powiązanych z tym kwestii. W badanie to zaangażowane były organy państw członkowskich, instytucje finansowe, stowarzyszenia handlowe oraz organizacje konsumenckie ze wszystkich państw członkowskich UE. Po zakończeniu badania, między październikiem i grudniem 2005 r. przeprowadzono konsultacje społeczne dotyczące treści rozporządzenia 2560/2001 oraz ewentualnych jego zmian. Komisja regularnie konsultowała państwa członkowskie, Europejski Bank Centralny, PL 3 PL

5 instytucje finansowe, organizacje konsumenckie i pozostałych partnerów społecznych i ekonomicznych. Regularnie informowano i konsultowano obydwa komitety doradcze z zakresu płatności detalicznych (grupę ds. rynku systemów płatniczych i grupę ekspertów rządowych ds. systemów płatniczych), w szczególności w grudniu 2007 r. oraz w marcu i czerwcu 2008 r. Kwestie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego były dyskutowane na wielu forach, m.in. Komitetu ds. Statystyki Walutowej, Finansowej oraz Bilansu Płatniczego, grupy roboczej Eurostatu ds. bilansu płatniczego oraz ustanowionej przez Europejski Bank Centralny wspólnej grupy zadaniowej wysokiego szczebla ds. wykorzystywania danych dotyczących płatności do celów statystyki bilansu płatniczego (wrzesień 2007 r. styczeń 2008 r.). Kwestia ta była również poruszana w rozmowach dwustronnych z przedstawicielami banków centralnych poszczególnych państw członkowskich oraz przedstawicielami branży usług płatniczych (Europejską Radą ds. Płatności). W marcu 2008 r. do tych organów 27 państw członkowskich, które są odpowiedzialne za sporządzanie bilansów płatniczych, rozesłano kwestionariusz, przy pomocy którego miały one ocenić skutki ewentualnych zmian wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie bilansu płatniczego, nakreślić swoje przyszłe plany w odniesieniu do gromadzenia danych statystycznych oraz oszacować koszty ewentualnie wymaganych zmian. 212 Streszczenie odpowiedzi oraz sposób ich uwzględnienia Wszystkie zainteresowane strony wyraziły szerokie poparcie dla koncepcji wyznaczenia organów oraz pozasądowych organów rozjemczych właściwych do rozstrzygania sporów związanych z rozporządzeniem. Rozszerzenie zasady równych opłat na polecenia zapłaty zostało pozytywnie przyjęte przez państwa członkowskie i organizacje konsumenckie, a także zaakceptowane przez większość przedstawicieli sektora płatności. Wyrażony przez Komisję zamiar zajęcia się problemem wymogów dotyczących opartej na płatnościach sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego został bardzo pozytywnie przyjęty przez banki i zaakceptowany przez większość państw członkowskich. Niewielka mniejszość państw członkowskich wyraziła swoje zastrzeżenia odnośnie do tej propozycji, które zostały zanalizowane w ramach oceny skutków. Przeprowadzone rozmowy, otrzymane odpowiedzi oraz wyrażone na piśmie stanowiska zainteresowanych stron posłużyły za podstawę analizy przedstawionej w dwóch dokumentach Komisji: dokumencie roboczym służb Komisji dotyczącym wpływu rozporządzenia 2560/2001 na wysokość opłat bankowych za płatności krajowe (SEC(2006)1783 z grudnia 2006 r.) oraz sprawozdaniu ze stosowania rozporządzenia 2560/2001 (COM(2008)64 z lutego 2008 r.). Ten drugi dokument zawierał wniosek, że w celu rozwiązania stwierdzonych problemów należy zaproponować zmiany do rozporządzenia 2560/2001. Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy specjalistycznej Nie zaistniała potrzeba skorzystania z pomocy ekspertów zewnętrznych. Ocena skutków PL 4 PL

6 Komisja przeprowadziła ocenę skutków wymienioną w programie prac. W ocenie skutków rozpatrzono trzy główne problemy wymienione w sprawozdaniu Komisji z lutego 2008 r. poświęconym rozporządzeniu 2560/2001. Są to: konieczność rozszerzenia zakresu rozporządzenia na polecenia zapłaty, wymogi dotyczące sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego nakładane na transakcje transgraniczne oraz kwestia niewyznaczenia organów i pozasądowych organów rozjemczych właściwych do rozstrzygania kwestii związanych z rozporządzeniem, w tym rozpatrywania skarg konsumentów. W przypadku rozszerzenia zakresu na polecenia zapłaty możliwe warianty to: 1) nierozszerzanie zakresu rozporządzenia na polecenia zapłaty; 2) wspieranie samoregulacji sektora i/lub zalecenie państwom członkowskim podjęcia działań regulacyjnych; oraz 3) uchwalenie przepisów służących rozszerzeniu zakresu rozporządzenia. W przypadku wyboru wariantu 3, zgodnie z wnioskami zawartymi w sprawozdaniu z oceny, w każdym państwie członkowskim obowiązywałyby takie same opłaty w odniesieniu zarówno do krajowych, jak i transgranicznych poleceń zapłaty. Konsumenci korzystaliby z ochrony przed ewentualnymi dyskryminacyjnymi zasadami ustalania cen w odniesieniu do transgranicznych poleceń zapłaty. Jeszcze większe korzyści odniosłyby europejskie przedsiębiorstwa, gdyż są one również odbiorcami płatności. W wyniku zrównania opłat koszty transakcji płatniczych dla przedsiębiorstw byłyby takie same niezależnie od lokalizacji płatnika. W przypadku wymogów dotyczących sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego możliwe warianty to: 4) utrzymanie aktualnego progu wyłączenia dostawców usług płatniczych z obowiązku zgłaszania transakcji na kwotę niższą od EUR; 5) utworzenie na zasadzie dobrowolności grupy ds. usług dodatkowych (Additional Optional Service Community) w ramach SEPA, co umożliwiłoby kontynuację gromadzenia danych statystycznych na podstawie danych rozrachunkowych; 6) wspieranie dobrowolnych dostosowań ze strony państw członkowskich; oraz 7) zlikwidowanie problemów dotyczących wymogów sprawozdawczych poprzez przyjęcie odpowiednich przepisów, co obejmuje trzy podwarianty: 7a) podniesienie progu wyłączenia do EUR; 7b) zniesienie nałożonych na dostawców usług płatniczych wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów bilansu płatniczego opartych na danych rozrachunkowych; oraz 7c) podniesienie progu wyłączenia do EUR, a na drugim etapie zniesienie do stycznia 2012 r. wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów bilansu płatniczego opartych na danych rozrachunkowych. W przypadku preferowanego wariantu 7c koszty płatności zostałyby ograniczone w największym możliwym stopniu, a rozróżnienia administracyjne między płatnościami krajowymi i transgranicznymi zostałyby zniesione. Ponadto istniałyby równe warunki konkurencji dla dostawców usług płatniczych, a korzystanie z transgranicznych usług płatniczych stałoby się prostsze. Zniesienie wymogów dotyczących sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego nastąpiłoby w sposób stopniowy; w pierwszym etapie odpowiednie progi zostałyby podniesione. Umożliwiłoby to właściwym organom stopniowe dostosowanie metod gromadzenia danych do koniecznych zmian, a tym samym ograniczenie wpływu na jakość PL 5 PL

7 statystyk dotyczących bilansu płatniczego. Warianty dotyczące właściwych organów i pozasądowych organów rozjemczych to 8) rezygnacja z wyznaczenia właściwych organów i pozasądowych organów rozjemczych; oraz 9) wyznaczenie organów i pozasądowych organów rozjemczych właściwych do rozstrzygania kwestii związanych z rozporządzeniem. W ramach preferowanego wariantu 9 państwa członkowskie byłyby zobowiązane do wskazania właściwych organów, które miałyby być odpowiedzialne za właściwe stosowanie rozporządzenia na szczeblu krajowym. Konsumenci i przedsiębiorstwa miałyby możliwość ograniczenia kosztów sądowych, a dzięki arbitrażowi i mediacji możliwość przyspieszenia rozstrzygnięcia sporów dotyczących płatności. 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU 305 Krótki opis proponowanych działań Wniosek służy zmianie brzmienia wszystkich przepisów rozporządzenia 2560/2001. Ponadto we wniosku zaproponowano: rozszerzenie zasady równych opłat dla płatności transgranicznych i odpowiednich płatności krajowych na polecenia zapłaty; stopniowe zniesienie do dnia 1 stycznia 2012 r. wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego, nałożonych na dostawców usług płatniczych; zobowiązanie państw członkowskich do wyznaczenia organów i pozasądowych organów rozjemczych właściwych do skutecznego rozpatrywania skarg i rozstrzygania sporów związanych z niniejszym wnioskiem. 310 Podstawa prawna Artykuł 95 ust. 1 Traktatu WE. 320 Zasada pomocniczości Zasada pomocniczości ma zastosowanie, o ile wniosek nie wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji Wspólnoty. Państwa członkowskie nie mogą osiągnąć celów wniosku w stopniu wystarczającym z następujących powodów: 321 W przypadku płatności transgranicznych w euro wymagane jest podejście ogólnowspólnotowe, ponieważ we wszystkich państwach członkowskich obowiązywać muszą te same przepisy i zasady, tak by wszystkim uczestnikom europejskiego rynku usług płatniczych zapewnić pewność prawną i jednakowe warunki konkurencji. Państwa członkowskie nie dysponują równie skutecznymi instrumentami, umożliwiającymi osiągnięcie takich samych rezultatów. Alternatywę mógłby stanowić system umów dwustronnych, których wynegocjowanie ze wszystkimi państwami członkowskimi byłoby trudne i czasochłonne, a ich wdrożenie PL 6 PL

8 kosztowne i złożone. Działanie Wspólnoty zapewni lepsze osiągnięcie celów wniosku z następujących względów Działanie Wspólnoty zagwarantuje pełną harmonizację przepisów we wszystkich państwach członkowskich, a w szczególności usunięcie istniejących nadal na szczeblu państw członkowskich utrudnień dla płatności transgranicznych, np. w postaci wymogów sprawozdawczych do celów statystyki bilansu płatniczego. Nadrzędny cel, jakim jest zmniejszenie kosztów płatności transgranicznych, może zostać najlepiej osiągnięty na szczeblu UE. Wśród zainteresowanych stron (w szczególności państw członkowskich i w sektorze płatności) panuje powszechna zgoda, że wyznaczone cele polityki mogą zostać osiągnięte w najbardziej skuteczny sposób na drodze działania Wspólnoty. Wniosek jest zatem zgodny z zasadą pomocniczości. Zasada proporcjonalności Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności z następujących względów Wniosek nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia wyznaczonych celów. Państwa członkowskie same decydują o wyznaczeniu właściwych organów i pozasądowych organów rozjemczych i, jeśli uznają to za właściwe, mogą wyznaczyć istniejące organy. Państwa członkowskie mają również swobodę decyzji co do alternatywnej metody gromadzenia danych do celów statystyki bilansu płatniczego, która miałaby zastąpić sprawozdawczość w oparciu o dane rozrachunkowe. Wniosek zakłada ograniczenie do minimum wpływu zmian na organy publiczne, podmioty gospodarcze i obywateli. Celem zmniejszenia kosztów państwa członkowskie mogą skorzystać z istniejących organów i struktur administracyjnych. Zniesienie wymogu zgłaszania danych rozrachunkowych do celów statystyki bilansu płatniczego na rzecz innych sposobów gromadzenia danych powinno znacznie zmniejszyć koszty sprawozdawczości do celów statystycznych w państwach członkowskich, których zmiana ta dotyczy. Zrównanie opłat za krajowe i transgraniczne polecenia zapłaty nie powinno oznaczać wyższych obciążeń finansowych lub administracyjnych dla zainteresowanych stron. Wybór instrumentów Proponowane instrumenty: rozporządzenie. Inne instrumenty byłyby niewłaściwe z następujących względów. Wniosek ma na celu zastąpienie obowiązującego rozporządzenia. W związku z tym, a także w celu osiągnięcia możliwie pełnej harmonizacji bez konieczności stosowania krajowych środków transpozycji, właściwe jest posłużenie się formą rozporządzenia również w odniesieniu do niniejszego wniosku. PL 7 PL

9 4. WPŁYW NA BUDŻET 409 Wniosek nie ma wpływu na budżet Wspólnoty. 5. INFORMACJE DODATKOWE Uproszczenie Wniosek przewiduje uproszczenie przepisów oraz procedur administracyjnych w odniesieniu do osób prywatnych. Dostosowanie brzmienia proponowanego rozporządzenia do dyrektywy 2007/64/WE powinno zwiększyć spójność prawną i jasność w przypadku tych dwóch aktów prawnych dotyczących płatności, a tym samym uprościć ramy prawne. Stopniowe zniesienie wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego, opartych na danych rozrachunkowych, powinno w 12 państwach członkowskich, których to dotyczy, zmniejszyć obciążenia administracyjne nałożone na dostawców usług płatniczych o mln EUR rocznie. Ponadto prognozowane skutki oraz doświadczenia państw członkowskich, które zrezygnowały już z tej metody sprawozdawczości, pozwalają przypuszczać, że wraz z wprowadzeniem alternatywnych metod gromadzenia danych statystycznych związane z tym koszty dla społeczeństwa znacznie spadną. Według szacunków Komisji Europejskiej i przy uwzględnieniu wszystkich założeń wyjściowych i zastrzeżeń związanych z zastosowanym modelem kosztów, koszty sprawozdawczości do celów statystycznych w 12 państwach członkowskich zmniejszyłyby się z mln EUR rocznie do mln EUR rocznie. Na poziomie poszczególnych państw członkowskich koszty sprawozdawczości dla społeczeństwa mogłyby zostać zmniejszone do średnio jednej trzeciej lub jednej czwartej obecnych kosztów. Uchylenie istniejącego prawodawstwa Przyjęcie wniosku spowoduje uchylenie rozporządzenia (WE) nr 2560/2001. Klauzula przeglądu/rewizji/wygaśnięcia Wniosek zawiera klauzulę przeglądu. Europejski Obszar Gospodarczy Proponowany akt prawny dotyczy kwestii mających znaczenie dla EOG i z tego względu powinien objąć także Europejski Obszar Gospodarczy. Szczegółowe wyjaśnienie wniosku Poniższe krótkie streszczenie ma ułatwić podjęcie decyzji poprzez wskazanie różnic między niniejszym wnioskiem a obowiązującym rozporządzeniem 2560/2001. Na skutek zmian w definicjach brzmienie wszystkich artykułów uległo zmianie. Ich treść pozostała jednak zasadniczo ta sama, z wyjątkiem wspomnianych wyżej trzech PL 8 PL

10 głównych kwestii. Artykuł 1 przedmiot i zakres opiera się na art. 1 rozporządzenia 2560/2001 i zawiera dodatkowo odniesienie do możliwości stosowania rozporządzenia do walut innych niż euro. Artykuł 2 definicje rozszerza zakres definicji płatności transgranicznych na polecenia zapłaty. Pozostałe definicje dostosowano do definicji zawartych w dyrektywie 2007/64/WE. Artykuł 3 opłaty za płatności transgraniczne dostosowuje art. 3 rozporządzenia 2560/2001 do nowych definicji. Dostawcy usług płatniczych są jednoznacznie zobowiązani do wskazania w każdym przypadku odpowiedniej płatności. Artykuł 4 ułatwienie płatności modyfikuje art. 5 rozporządzenia 2560/2001, uwzględniając rozszerzony zakres niniejszego wniosku. Artykuł 5 Sprawozdawczość do celów statystyk bilansu płatniczego zastępuje art. 6 rozporządzenia 2560/2001 i wprowadza termin, do którego państwa członkowskie muszą znieść oparte na danych rozrachunkowych wymogi w zakresie sprawozdawczości do celów statystyk bilansu płatniczego. Artykuły 6, 7 i 8 właściwe organy, procedury wnoszenia skarg i pozasądowe organy rozjemcze są nowymi artykułami. Zobowiązują one państwa członkowskie do ustanowienia właściwych organów, procedur wnoszenia skarg oraz pozasądowych organów rozjemczych celem zapewnienia zgodności z przepisami niniejszego rozporządzenia. Określono w nich również wymóg przekazania Komisji odpowiednich informacji. Artykuł współpraca jest nowy. Określono w nim zasady współpracy między właściwymi organami i pozasądowymi organami rozjemczymi w przypadku rozstrzygania sporów transgranicznych. Artykuł 10 sankcje zastępuje art. 7 rozporządzenia 2560/2001. Zgodnie z tym artykułem państwa członkowskie mają obowiązek przekazania Komisji szczegółowych informacji dotyczących uregulowań w zakresie sankcji. Artykuł 11 zastosowanie do walut poza strefą euro zastępuje drugą część art. 9 rozporządzenia 2560/2001. Zawiera on również klauzulę praw nabytych dla tych państw członkowskich, które stosują już rozporządzenie w odniesieniu do swoich walut. Artykuł 12 klauzula przeglądu zastępuje podobną klauzulę w art. 8 rozporządzenia 2560/2001. Artykuł 13 uchylenie rozporządzenia 2560/2001 jest nowy. Artykuł 14 wejście w życie zastępuje pierwszą część art. 9 rozporządzenia 2560/2001. PL 9 PL

11 PL 10 PL

12 2008/0194 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie płatności transgranicznych we Wspólnocie (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95 ust. 1, uwzględniając wniosek Komisji 1, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2, uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego 3, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu 4, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Celem umożliwienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz ułatwienia transgranicznego handlu we Wspólnocie konieczne jest, by opłaty za płatności transgraniczne w euro były równe opłatom za odpowiadające im płatności krajowe w obrębie danego państwa członkowskiego. Zasada ta została określona w rozporządzeniu (WE) nr 2560/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie płatności transgranicznych w euro 5, które ma zastosowanie do płatności transgranicznych w euro i w koronach szwedzkich do wysokości EUR. (2) W przyjętym w dniu 11 lutego 2008 r. sprawozdaniu Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania rozporządzenia (WE) nr 2560/2001 w sprawie płatności transgranicznych w euro 6 potwierdzono, że dzięki stosowaniu rozporządzenia (WE) nr 2560/2001 opłaty za płatności transgraniczne w euro zostały skutecznie zmniejszone do poziomu opłat za płatności krajowe, a europejski sektor płatności został zachęcony do podjęcia wysiłków koniecznych do stworzenia ogólnowspólnotowej infrastruktury w zakresie płatności Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U. L 344 z , s. 13. COM(2008) 64 wersja ostateczna. PL 11 PL

13 (3) W sprawozdaniu tym przeanalizowano praktyczne problemy, jakie napotkano podczas stosowania rozporządzenia (WE) nr 2560/2001. W wyniku tej analizy zaproponowano dokonanie szeregu zmian w tym rozporządzeniu, tak by rozwiązać problemy zidentyfikowane w trakcie przeglądu. Problemy te obejmują zakłócenie wewnętrznego rynku usług płatniczych w wyniku różnych wymogów w zakresie sprawozdawczości do celów statystycznych; trudności z egzekwowaniem przepisów rozporządzenia (WE) nr 2560/2001 w związku z brakiem wyznaczonych właściwych organów krajowych; brak pozasądowych organów rozjemczych właściwych w sporach związanych z rozporządzeniem oraz fakt, iż zakres rozporządzenia nie obejmuje poleceń zapłaty. (4) Dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego 7 ustanawia nowoczesne podstawy prawne umożliwiające utworzenie jednolitego, ogólnowspólnotowego rynku usług płatniczych. Celem zagwarantowania spójności prawnej między tymi dwoma aktami prawnymi należy dostosować odpowiednie przepisy rozporządzenia (WE) nr 2560/2001, w szczególności definicje. (5) Rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 dotyczy transgranicznych poleceń przelewu i transgranicznych elektronicznych transakcji płatniczych. Jego zakres obejmuje również czeki transgraniczne, ale wyłącznie do celów przejrzystości. Aby zgodnie z celem dyrektywy 2007/64/WE umożliwić także transgraniczne polecenia zapłaty, należy rozszerzyć zakres rozporządzenia. W przypadku instrumentów płatniczych istniejących wyłącznie lub zasadniczo w formie papierowej, takich jak czeki, nadal nie należy stosować zasady równych opłat, ponieważ ze względu na ich charakter nie można ich przetwarzać w sposób równie wydajny jak płatności elektroniczne. (6) Właściwe jest stosowanie zasady równych opłat, ponieważ należy zapobiec fragmentacji rynków usług płatniczych. W tym celu dla każdej kategorii płatności transgranicznej należy wskazać płatność krajową, która w szczególności pod względem sposobu udzielenia zlecenia, szybkości i stopnia automatyzacji wykazuje takie same lub bardzo podobne cechy co płatność transgraniczna. (7) Istotne jest ułatwienie wykonywania płatności transgranicznych przez dostawców usług płatniczych. W tym celu należy wspierać normalizację, w szczególności w odniesieniu do wykorzystania międzynarodowego numeru rachunku bankowego (IBAN) oraz kodu identyfikującego bank (BIC). Właściwe jest zatem udostępnienie użytkownikom usług płatniczych wystarczających informacji o IBAN i BIC. (8) Zróżnicowane wymogi w zakresie sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego, które dotyczą wyłącznie płatności transgranicznych, utrudniają rozwój zintegrowanego rynku usług płatniczych, w szczególności w ramach jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA). W kontekście SEPA byłoby zatem właściwe stopniowe zniesienie tych opartych na bankowych danych rozrachunkowych wymogów w zakresie sprawozdawczości, przy czym należy uwzględnić okres wymagany do dostosowania w państwach członkowskich sprawozdawczości do celów statystyki bilansu płatniczego do alternatywnych metod gromadzenia danych. Celem zagwarantowania ciągłego, terminowego i wydajnego udostępniania statystyk na 7 Dz.U. L 319 z , s. 1. PL 12 PL

14 temat bilansu płatniczego należy również zapewnić, by swobodnie dostępne dane dotyczące płatności takie jak IBAN, BIC oraz kwota transakcji, bądź podstawowe, zagregowane dane o płatnościach dotyczące poszczególnych instrumentów płatniczych mogły być nadal gromadzone, jeżeli proces gromadzenia danych może być w pełni zautomatyzowany i nie utrudnia automatycznego przetwarzania płatności. (9) Celem zapewnienia możliwości dochodzenia swoich praw w przypadkach niewłaściwego stosowania niniejszego rozporządzenia państwa członkowskie powinny ustanowić odpowiednie i skuteczne procedury składania skarg lub odwołań oraz rozstrzygania wszelkich sporów między użytkownikiem usług płatniczych a jego dostawcą usług płatniczych. Ważne jest również, by wyznaczone zostały właściwe organy i pozasądowe organy rozjemcze, tam gdzie to stosowne, przy wykorzystaniu istniejących procedur. (10) Konieczne jest zapewnienie aktywnej współpracy właściwych organów i pozasądowych organów rozjemczych w obrębie Wspólnoty, tak by sprawnie i szybko rozstrzygać transgraniczne spory związane z niniejszym rozporządzeniem. (11) Konieczne jest, by państwa członkowskie ustanowiły w prawie krajowym skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za nieprzestrzeganie przepisów niniejszego rozporządzenia. (12) Rozszerzenie stosowania niniejszego rozporządzenia na waluty inne niż euro przyniosłoby wyraźne korzyści, w szczególności pod względem liczby objętych płatności. W związku z tym należy ustanowić procedurę powiadamiania umożliwiającą państwom członkowskim, które nie wprowadziły euro jako waluty, rozszerzenie zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia na płatności transgraniczne dokonywane w ich walucie krajowej. Należy jednak przy tym zapewnić, by państwa, które stosują już tę procedurę, nie musiały dokonywać nowego powiadomienia. (13) Właściwe jest, by Komisja przedstawiła sprawozdanie na temat wykorzystania numerów IBAN i BIC na potrzeby uproszczenia płatności w obrębie Wspólnoty. Komisja powinna również przedstawić sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia. (14) Ze względów pewności prawnej oraz przejrzystości rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 powinno zostać zastąpione. (15) Celem zapewnienia spójności prawnej między niniejszym rozporządzeniem i dyrektywą 2007/64/WE, w szczególności w odniesieniu do przejrzystości warunków i wymogów informacyjnych dotyczących usług płatniczych oraz w odniesieniu do praw i obowiązków związanych ze świadczeniem usług płatniczych i korzystaniem z nich, właściwe jest, by niniejsze rozporządzenie obowiązywało od dnia 1 listopada 2009 r. (16) Z uwagi na fakt, że cele działania, jakie ma zostać podjęte, nie mogą zostać osiągnięte w stopniu wystarczającym przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na skalę i skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości, o której mowa w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności wymienioną w PL 13 PL

15 powyższym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza środki, które są konieczne do osiągnięcia tych celów, PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: Artykuł 1 Przedmiot i zakres 1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia zasady dotyczące płatności transgranicznych we Wspólnocie w celu zapewnienia, by opłaty za te płatności były takie same jak opłaty za płatności w tej samej walucie w państwie członkowskim. 2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do płatności transgranicznych do kwoty EUR, które są denominowane w euro lub w walucie jednego z państw członkowskich, o których mowa w art Niniejsze rozporządzenie nie stosuje się do płatności dokonywanych przez dostawców usług płatniczych na ich własny rachunek. Artykuł 2 Definicje Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje: (1) płatności transgraniczne oznaczają elektroniczne transakcje płatnicze inicjowane przez płatnika lub przez odbiorcę lub poprzez odbiorcę i dokonywane przez dostawcę usług płatniczych lub jego oddział w jednym państwie członkowskim w celu udostępnienia środków pieniężnych odbiorcy za pośrednictwem jego dostawcy usług płatniczych lub oddziału tego dostawcy w innym państwie członkowskim; (2) instrument płatniczy oznacza każde zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika usług płatniczych i dostawcę usług płatniczych zbiór procedur, z których korzysta użytkownik usług płatniczych w celu zainicjowania transakcji płatniczej; (3) płatnik oznacza osobę fizyczną lub prawną, która jest właścicielem rachunku płatniczego i składa zlecenie płatnicze z tego rachunku płatniczego, lub w przypadku gdy rachunek płatniczy nie istnieje osoba fizyczna lub prawna, która składa zlecenie płatnicze; (4) odbiorca oznacza osobę fizyczną lub prawną będącą zamierzonym odbiorcą środków stanowiących przedmiot transakcji płatniczej; (5) dostawca usług płatniczych oznacza podmioty należące do jednej z kategorii, o których mowa w art. 1 ust. 1 dyrektywy 2007/64/WE, oraz osoby fizyczne i prawne, o których mowa w art. 26 tej dyrektywy; (6) użytkownik usług płatniczych oznacza osobę fizyczną lub prawną korzystającą z usług płatniczych w charakterze płatnika albo odbiorcy, lub obu łącznie; PL 14 PL

16 (7) transakcja płatnicza oznacza działanie zainicjowane przez płatnika lub odbiorcę, polegające na lokowaniu, transferze lub wycofaniu środków, niezależnie od rodzaju pierwotnych zobowiązań między płatnikiem a odbiorcą; (8) zlecenie płatnicze oznacza każdą dyspozycję płatnika lub odbiorcy dla jego dostawcy usług płatniczych z żądaniem wykonania transakcji płatniczej; (9) opłaty oznaczają każdą opłatę nałożoną przez dostawcę usług płatniczych na użytkownika usług płatniczych i bezpośrednio lub pośrednio związaną z transakcją płatniczą. Artykuł 3 Opłaty za płatności transgraniczne i podobne płatności krajowe 1. Opłaty nakładane przez dostawcę usług płatniczych w odniesieniu do płatności transgranicznych są takie same jak opłaty nakładane przez tego samego dostawcę w odniesieniu do podobnych płatności o tej samej wartości dokonywanych w państwie członkowskim, w którym płatność transgraniczna jest inicjowana. 2. Przy obliczaniu wysokości opłat za płatności transgraniczne do celów ust. 1 dostawca usług płatniczych określa podobną płatność krajową. Artykuł 4 Ułatwienie automatyzacji płatności 1. Dostawca usług płatniczych przekazuje, w stosownych przypadkach, użytkownikowi usług płatniczych jego międzynarodowy numer rachunku bankowego (IBAN) oraz kod identyfikujący banku (BIC). W stosownych przypadkach dostawca usług płatniczych podaje ponadto na wyciągach z rachunku użytkownika usług płatniczych lub w załączniku do nich IBAN i BIC użytkownika. 2. Tam gdzie to stosowne w związku z charakterem transakcji płatniczej, w odniesieniu do inicjowanych przez siebie transakcji płatnik przekazuje na żądanie swojemu dostawcy usług płatniczych IBAN odbiorcy oraz BIC dostawcy usług płatniczych odbiorcy. 3. Tam gdzie to stosowne w związku z charakterem transakcji płatniczej, w odniesieniu do inicjowanych przez siebie transakcji odbiorca przekazuje na żądanie swojemu dostawcy usług płatniczych IBAN płatnika oraz BIC dostawcy usług płatniczych płatnika. 4. Tam gdzie to stosowne w związku z charakterem transakcji płatniczej, w odniesieniu do całego fakturowania towarów i usług we Wspólnocie dostawca, który akceptuje płatności objęte niniejszym rozporządzeniem, przekazuje swój IBAN oraz BIC swojego dostawcy usług płatniczych swoim klientom. PL 15 PL

17 Artykuł 5 Sprawozdawczość do celów statystyk bilansu płatniczego 1. Ze skutkiem najpóźniej od dnia 1 stycznia 2010 r. państwa członkowskie znoszą krajowe obowiązki sprawozdawcze oparte na danych rozrachunkowych, nałożone na dostawców usług płatniczych do celów statystyk bilansu płatniczego i dotyczące płatności transgranicznych do kwoty EUR. 2. Ze skutkiem najpóźniej od dnia 1 stycznia 2012 r. państwa członkowskie znoszą krajowe obowiązki sprawozdawcze oparte na danych rozrachunkowych, nałożone na dostawców usług płatniczych do celów statystyk bilansu płatniczego. 3. Bez uszczerbku dla przepisów ust. 1 i 2 państwa członkowskie mogą nadal gromadzić dane zagregowane lub inne swobodnie dostępne informacje, pod warunkiem że gromadzenie danych spełnia następujące warunki: (a) (b) nie ma wpływu na zautomatyzowane przetwarzanie płatności przez dostawców usług płatniczych; może zostać w pełni zautomatyzowane przez dostawców usług płatniczych. Artykuł 6 Właściwe organy 1. Państwa członkowskie wyznaczają organy odpowiedzialne za zapewnienie zgodności z przepisami niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o tych właściwych organach w terminie sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie bezzwłocznie powiadamiają Komisję o wszelkich późniejszych zmianach dotyczących tych organów. Artykuł 7 Procedury wnoszenia skarg 1. Państwa członkowskie ustanawiają procedury umożliwiające użytkownikom usług płatniczych i innym zainteresowanym stronom składanie do właściwych organów skarg w odniesieniu do domniemanych naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia przez dostawców usług płatniczych. 2. W stosownych przypadkach i bez uszczerbku dla prawa do wszczęcia postępowania przed sądem zgodnie z krajowym prawem proceduralnym, w odpowiedzi właściwych organów do skarżącego informuje się o istnieniu pozasądowych procedur wnoszenia skarg i pozasądowych procedur odszkodowawczych ustanowionych na mocy art. 8. PL 16 PL

18 Artykuł 8 Pozasądowe procedury odszkodowawcze 1. Państwa członkowskie ustanawiają odpowiednie i skuteczne pozasądowe procedury wnoszenia skarg i pozasądowe procedury odszkodowawcze, regulujące rozstrzyganie sporów między użytkownikami usług płatniczych a ich dostawcami usług płatniczych w odniesieniu do sporów związanych z prawami i obowiązkami wynikającymi z niniejszego rozporządzenia, w stosownych przypadkach z wykorzystaniem istniejących organów. 2. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o tych organach w terminie sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie bezzwłocznie powiadamiają Komisję o wszelkich późniejszych zmianach dotyczących tych organów. Artykuł 9 Współpraca transgraniczna 1. Wspomniane w art. 6 i 8 właściwe organy i pozasądowe organy rozjemcze poszczególnych państw członkowskich aktywnie współpracują przy rozstrzyganiu sporów transgranicznych. Artykuł 10 Sankcje 1. Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia i podejmują wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia ich wdrożenia. Sankcje takie są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie zgłaszają Komisji te przepisy najpóźniej do dnia [12 miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia] i bezzwłocznie powiadamiają Komisję o wszelkich późniejszych zmianach dotyczących tych przepisów. Artykuł 11 Zastosowanie do walut innych niż euro 1. Państwa członkowskie, które nie wprowadziły euro jako waluty a zamierzają rozszerzyć stosowanie niniejszego rozporządzenia na swoją walutę, powiadamiają Komisję o swojej decyzji. Powiadomienie to jest publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Rozszerzenie zakresu stosowania staje się skuteczne po czternastu dniach od poblikacji powiadomienia. 2. Państwa członkowskie, które w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zakończyły już procedurę powiadamiania zgodnie z art. 9 rozporządzenia (WE) nr 2560/2001, są zwolnione z wymogu złożenia powiadomienia, o którym mowa w ust. 1. PL 17 PL

19 Artykuł 12 Klauzula przeglądu 1. Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2012 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Europejskiemu Bankowi Centralnemu sprawozdanie dotyczące stosowania numerów IBAN i BIC w automatyzacji płatności, w stosownych przypadkach wraz z odpowiednimi wnioskami. 2. Najpóźniej do dnia 31 grudnia 2015 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Europejskiemu Bankowi Centralnemu sprawozdanie dotyczące stosowania niniejszego rozporządzenia, w stosownych przypadkach wraz z odpowiednimi wnioskami. Rozporządzenie (WE) nr 2560/2001 traci moc. Artykuł 13 Uchylenie Odesłania do uchylonego rozporządzenia uznaje się za odesłania do niniejszego rozporządzenia. Artykuł 14 Wejście w życie Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 listopada 2009 r. Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Parlamentu Europejskiego Przewodniczący W imieniu Rady Przewodniczący PL 18 PL