Quo vadis historio? Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków w Tarnowie. Relacja z konferencji Wokół Szkolnej Edukacji Historycznej.

Transkrypt

1 Quo vadis historio? Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków w Tarnowie. Relacja z konferencji Wokół Szkolnej Edukacji Historycznej. 24 maja 2011 r. odbyła się w tarnowskim ratuszu pierwsza z dwóch konferencji, zaplanowanych w ramach projektu Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków, pod tytułem Wokół szkolnej edukacji historycznej. Konferencję rozpoczął Wicestarosta Tarnowski, Mirosław Banach, który w swoim wystąpieniu wyraził satysfakcję z tematyki, jaką podjęli organizatorzy omawianego przedsięwzięcia. Jednocześnie zaznaczył, iż: Edukacja historyczna w procesie kształcenia i nauczania na wszystkich szczeblach szkolnictwa zajmuje szczególne miejsce, bowiem z jednej strony dostarcza ona wiedzy i umiejętności, a z drugiej ma niezwykłe walory wychowawcze, istotne również z punktu widzenia państwa i społeczeństwa. Wicestarosta podkreślił, że samorząd powiatu tarnowskiego ma świadomość, iż historia lokalna jest istotną częścią naszego dziedzictwa kulturowego i potencjałem, który należy wykorzystywać bieżących działaniach. W części oficjalnej głos zabrała również Zastępca Prezydenta Tarnowa, Krystyna Latała. Odwołując się do własnych, długoletnich doświadczeń zawodowych, podkreśliła potrzebę realizowania edukacji historycznej w szkołach na odpowiednim poziomie oraz jak bardzo jest ona niezbędna w odpowiednim formowaniu intelektualnym i moralnym młodego pokolenia. Do uczestników konferencji wystosował również okolicznościowy list Wicemarszałek Województwa Małopolskiego, Roman Ciepiela. Wyraził w nim nadzieję, iż rozważania podjęte między innymi podczas konferencji Wokół szkolnej edukacji historycznej : doprowadzą do budowania świadomości historycznej wśród wykładowców i nauczycieli, ale przede wszystkim wśród młodzieży, która nie tylko powinna wiedzę zdobywać dla samego jej zdobywania, ale także umiejętnie ją wykorzystywać w życiu. W części oficjalnej konferencji nastąpiło również wręczenie nagród laureatom II Międzypowiatowego Konkursu Wiedzy o Armii Krajowej i Polskim

2 Państwie Podziemnym. Nagrody z rąk Wicestarosty Tarnowskiego odebrali: Patrycja Zaborowska z II LO w Dębicy (pierwsze miejsce) nauczyciel prowadzący Tomasz Czapla; Tomasz Srebro (drugie miejsce) z IV Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowie nauczyciel prowadzący dr Marek Smoła; Dominika Truchan z Liceum w Tuchowie (trzecie miejsce) nauczyciel prowadzący Barbara Zagórska; Marzena Żurek z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Brzesku (czwarte miejsce) nauczyciel prowadzący, Krzysztof Stachoń. Ponadto Wicestarosta Tarnowski przekazał zwycięskim szkołom: II LO w Dębicy, IV LO w Tarnowie i LO w Tuchowie, tablice dydaktyczne, poświęcone historii Armii Krajowej. Na prolog konferencji złożyły się cztery wystąpienia. W krótkiej refleksji na temat edukacji historycznej Prezes Tarnowskiego Oddziału PTH, prof. dr hab. Edmund Juśko, postawił pytania dotyczące skutków zmian jakie przyniesie nowa reforma programowa dla szkolnej edukacji historycznej, oraz czy będzie ona jeszcze spełniać rolę wychowawczą, w ten sposób aby kształtować młodych ludzi z uwzględnieniem wychowania patriotycznego. Prof. Edmund Juśko podziękował również za wsparcie organizacyjne konferencji, wręczając okolicznościowe dyplomy: Wicestaroście Tarnowskiemu, Mirosławowi Banachowi, Prezesowi Rzeszowskiego Oddziału PTH, prof. Wacławowi Wierzbieńcowi oraz Wiceprezes Zarządu Głównego PTH, Zofii T. Kozłowskiej. Drugim prelegentem w tej części konferencji był wspomniany prof. dr hab. Wacław Wierzbieniec, który reprezentował nie tylko PTH Oddział w Rzeszowie, ale i Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Państwową Wyższą Szkołę Techniczno Ekonomiczną w Jarosławiu, której został nowym rektorem. Prof. Wacław Wierzbieniec przedstawił zebranym zagadnienie Uwagi nad wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu historii. Z kolei Wiceprezes Tarnowskiego Oddziału PTH, dr Andrzej Niedojadło wygłosił wykład pt. Historyczne badania regionalne a edukacja regionalna. W prologu głos zabrała również Wiceprezes Zarządu Głównego PTH, ekspertka MEN i autorka podręczników do nauczania historii, Zofia T.

3 Kozłowska. Wskazała ona na genezę zmian programowych, jakie dotyczą szkolnej edukacji historycznej w związku ze zmianami programowymi wprowadzanymi przez MEN, a także omówiła ich najważniejsze założenia. Na część merytoryczną konferencji złożyło się 9 wystąpień historyków młodego pokolenia, reprezentujących ośrodki w Tarnowie i w Rzeszowie. Rozpoczęła ją prelekcja dr. Pawła Juśko (Tarnowski Oddział PTH, Starostwo Powiatowe w Tarnowie), zatytułowana Szkolna edukacja historyczna w opinii uczniów szkół ponadgimnazjalnych powiatu tarnowskiego. Prelegent przygotował ją w oparciu o ankietę, przeprowadzoną wśród uczniów klas trzecich klas licealnych szkół ponadgimnazjalnych powiatu tarnowskiego. W dalszej kolejność wystąpił mgr Tomasz Czapla, nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącym w Dębicy. W swojej prelekcji Świadomość patriotyczna ucznia w świetle przeobrażeń współczesnej szkoły zwrócił uwagę na szereg zagrożeń jakie wiążą się z zapowiadanymi przez MEN zmianami w zakresie szkolnej edukacji historycznej. Jednym z nich jest marginalizacja potrzeby wychowania patriotycznego, czego skutki obciążą polskie społeczeństwo w dłuższej perspektywie czasu. Pracownik Muzeum Okręgowego w Tarnowie, a zarazem członek Tarnowskiego Oddziału PTH, mgr Janusz Kozioł omówił w swojej prelekcji Edukacja historyczna w muzeum, prawne uwarunkowania dla działalności edukacyjnej muzeów w Polsce, a także zanalizował przykłady dobrych praktyk w tym zakresie. Międzyprzedmiotowe ścieżki dydaktyczne w procesie edukacji historycznej na przykładzie szlaku partyzanckiego to zagadnienie, które w swoje prelekcji przedstawił mgr Maciej Małozięć (Tarnowski Oddział PTH, Starostwo Powiatowe w Tarnowie). Swoje wystąpienie oparł na doświadczeniach funkcjonującego już od wielu lat Szlaku Partyzanckiego II Zgrupowania AK Obwodu Dębica. Następnie mgr Bogusław Kleszczyński z Rzeszowskiego Oddziału Instytutu Pamięci omówił temat Zastosowanie gier w edukacji historycznej. W dalszej kolejności głos zabierali: mgr Józef Parys, nauczyciel historii w Zespole Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych w Tarnowie (temat: Edukacja w miejscach pamięci ) mgr Grzegorz Kubacki, doradca metodyczny historii i wiedzy o społeczeństwie w Samorządowym Centrum

4 Edukacji w Tarnowie (Rola doradcy metodycznego w szkolnej edukacji historycznej) oraz dr Paweł Korzeniowski (temat: Jak zainteresować ucznia historią? Historia wojskowa w nauczaniu szkolnym). Ostatnim prelegentem był polonista mgr Mieczysław Czosnyka, nauczyciel j. polskiego w Zespole Szkół Technicznych w Tarnowie (temat: Polonistyka w sojuszu z historią, czyli jak wykorzystywać wiedzę historyczną w nauczaniu języka polskiego). Materiały z konferencji zostaną opublikowane w wydawnictwie związanym z projektem Małopolsko-Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków. Ich wydanie planowane jest na jesień br., po drugim spotkaniu w ramach projektu, które odbędzie się w Rzeszowie. Organizatorami konferencji byli: Tarnowski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego, Samorządowe Centrum Edukacji w Tarnowie oraz Muzeum Okręgowe w Tarnowie, natomiast partnerami: PTH Oddział w Rzeszowie, Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz studenckie Koło Naukowe Semper Fidelis. Patronat honorowy nad konferencją objęli: Wicemarszałek Województwa Małopolskiego, Roman Ciepiela, Starosta Tarnowski, Mieczysław Kras, Prezes Zarządu Głównego PTH, prof. dr hab. Krzysztof Mikulski. Komentarz na własną odpowiedzialność. Projekt Małopolsko- Podkarpackie Spotkania Młodych Historyków jest regionalną odpowiedzią na potrzebę dyskusji i refleksji związanej z dwoma zasadniczymi aspektami, istotnymi dla historii, jako nauki: edukacja historyczna w szkołach oraz perspektywy badań historycznych. Jak sama nazwa wskazuje wspomnianą dyskusję i refleksję inicjują młodzi historycy, którzy za kilka, kilkanaście lat będą kształtować oblicze polskiej historiografii i realizować się w zawodzie nauczyciela historii. Oczywiście zapraszają do dzielenia się własnymi przemyśleniami, naukowymi i pozanaukowymi, również specjalistów, historyków i nauczycieli z bogatym dorobkiem i cieszących się prestiżem w środowisku. Spotkanie w Tarnowie, czyli konferencja Wokół szkolnej edukacji historycznej była okazją do omówienia zmian, jakie są przewidziane w

5 zakresie szkolnej edukacji historycznej przez MEN, a także przedstawiania ciekawych i nowatorskich doświadczeń w realizowaniu edukacji historycznej. Z przykrością jednak stwierdzam, iż pomimo, że chociaż przez pewien czas sala pospólstwa w tarnowskim ratuszu była wypełniona ponad 100 osobową liczbą słuchaczy, to jednak niewielu wśród nich znalazło się nauczycieli historii. Nieobecni głosu nie mają A edukacja historyczna domaga się solidnej debaty. Potrzeba nowych sposobów zainteresowania ucznia historią, potrzeba nowego spojrzenia na rolę wychowawczą historii w zmieniających się realiach programowych i organizacyjnych w szkołach. Z badań ankietowych, przeprowadzonych na potrzebę projektu wynika, iż tylko 5% uczniów wybrało historię jako przedmiot maturalny. To świadczy o niezwykle niskiej popularności historii wśród uczniów. Będzie to miało również niezwykle negatywne skutki dla poziomu i jakości badań historycznych w przyszłości. W tym aspekcie można użyć jedynie słowa: regres. Niestety obserwując środowisko nauczycielskie, w tym również szkolnych historyków, można zauważyć, że dominujące jest wszechobecne narzekanie. Temat owego narzekania zaczyna się od góry, czyli od MEN, a kończy na uczniach i rodzicach. Niewiele w nim jest konstruktywnego myślenia, tym bardziej wniosków. Wizerunek nauczycieli historii wśród uczniów jest, uogólniając, raczej negatywny, co odbija się na popularności tego przedmiotu. Niewielu jest młodych nauczycieli odpowiednio przygotowanych do zawodu, którzy potrafią zainteresować uczniów oraz odzyskiwać dla historii utracone pozycje. Bierność starszego pokolenia, przyjmującego w większości postawę wyczekiwania na emeryturę, potęguje proces degradacji szkolnej edukacji historycznej. Ta krótka diagnoza na kanwie niedawnej konferencji Wokół szkolnej edukacji historycznej zapewne nie przysporzy autorowi sympatii w środowisku nauczycielskim, a może nawet niektórych oburzy. Pisze ją jednak historyk z wykształcenia i z powołania, związany ze szkolnictwem jako nauczyciel historii, pracownik naukowy wyższej uczelni, członek Polskiego Towarzystwa Historycznego, autentycznie zatroskany o przyszły kształt edukacji historycznej

6 i historii jako nauki Na pocieszenie pozostaje mi konstatacja, że w owym zatroskaniu nie jestem odosobniony dr Paweł Juśko W imieniu Komitetu Organizacyjnego Małopolsko-Podkarpackich Spotkań Młodych Historyków dziękuję Dyrektorowi Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Panu Adamowi Bartoszowi, za udostępnienie pięknie odnowionej sali pospólstwa w tarnowskim ratusz na potrzeby konferencji Wokół szkolnej edukacji historycznej. Dziękuję Prezesowi Tarnowskiego Oddziału PTH, prof. Edmundowi Juśko oraz Dyrektor Samorządowego Centrum Edukacji, Pani Barbarze Dagmarze Niziołek w Tarnowie za wszelką życzliwość i wsparcie organizacyjne. W końcu dziękuję studentom członkom Koła Naukowego Semper Fidelis, działającego w Instytucie Historii UR, za uczestnictwo w spotkaniu i wytrwałość. Galeria zdjęć na stronie