Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów

Transkrypt

1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów Nałęczów, lipiec 2015 roku

2 Zamawiający: Współpraca przy tworzeniu dokumentu ze strony Zamawiającego: URZĄD MIEJSKI W NAŁECZOWIE Ul. Lipowa Nałęczów Tel/Fax (0-81) um@naleczow.pl WWW: Artur Rumiński Mieczysław Mazur Sylwia Dec Karol Kucaba Marek Łukasiewicz Joanna Rząd 2 S t r o n a

3 Spis treści I. STRESZCZENIE... 7 I.1. Część ogólna opracowania... 7 I.2. Zgodność planu gospodarki niskoemisyjnej z dokumentami strategicznym... 7 I.3. Ogólna charakterystyka gminy... 8 I.4. Opis infrastruktury technicznej... 8 I.5. Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii... 8 I.6. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji CO I.7. Identyfikacja obszarów problemowych... 9 I.8. Działania planowane do 2020 roku...10 I.9. Finansowanie inwestycji ujętych w planie...11 I.10. Oddziaływanie na środowisko...11 II. CZĘŚĆ OGÓLNA OPRACOWANIA...12 II.1. Podstawa opracowania...12 II.2. Zakres opracowania...12 II.3. Cel opracowania...13 II.3.1. Cel gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Nałęczów...14 II.4. Aspekty organizacyjne i finansowe...15 II.4.1. Struktura organizacyjna...15 II.4.2. Zasoby ludzkie...17 II.4.3. Budżet i źródła finansowania inwestycji...17 II.4.4. Plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji...18 III. ZGODNOŚĆ PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI...21 III.1. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z unijnymi dokumentami strategicznymi...21 III.1.1. Strategia Europa S t r o n a

4 III.1.2. Zgodność z dyrektywami UE...22 III.2. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z krajowymi dokumentami strategicznymi...23 III.2.1. Polityka ekologiczna państwa na lata z perspektywą do roku III.2.2. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Trzecia fala nowoczesności...24 III.2.3. Strategia Rozwoju Kraju III.2.4. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej...26 III.3. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi województwa lubelskiego...27 III.3.1. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata III.3.2. Program Polska Wschodnia (PO PW)...30 III.4. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ze strategicznymi dokumentami powiatu puławskiego...31 III.4.1. Strategia Rozwoju Powiatu Puławskiego na lata III.4.2. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Puławskiego na lata z perspektywą do roku III.5. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi Gminy Nałęczów...32 III.5.1. Strategia Rozwoju Gminy Nałęczów na lata III.5.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nałęczów...33 IV. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY...34 IV.1. Położenie gminy, podział administracyjny...34 IV.2. Demografia...35 IV.3. Klimat...36 IV.4. Mieszkalnictwo...37 IV.5. Przedsiębiorcy S t r o n a

5 IV.6. Rolnictwo...40 IV.7. Leśnictwo...40 V. OPIS INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...41 V.1. Ogólna charakterystyka infrastruktury technicznej...41 V.2. System gazowy...41 V.3. System elektroenergetyczny...43 VI. CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNYCH SEKTORÓW ODBIORCÓW ENERGII...45 VI.1. Budynki i źródła ciepła...45 VI.1.1. Ogólna charakterystyka budynków mieszkalnych...45 Mieszkalnictwo jednorodzinne...48 VI.1.2. Budynki użyteczności publicznej...49 VI.2. Transport...50 VI.2.1. Transport ogółem...50 VI.2.2. Publiczny transport zbiorowy...51 VI.3. Oświetlenie uliczne...51 VI.4. Działalność gospodarcza...51 VI.5. Gospodarka odpadami...51 VII. WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI CO VII.1. Metodyka pozyskania danych...52 VII.2. Wskaźniki emisji...54 VII.3. Obliczenia wielkości emisji CO VIII. IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH...59 IX. DZIAŁANIA PLANOWANE DO 2020 ROKU...60 IX.1. Długoterminowa strategia - cele i zobowiązania...60 IX.2. Planowane działania krótko i długoterminowe...60 X. FINANSOWANIE INWESTYCJI UJĘTYCH W PLANIE...69 X.1. Środki krajowe...69 X.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej S t r o n a

6 X.1.2. Bank Gospodarstwa Krajowego...69 X.1.3. Bank Ochrony Środowiska...71 X.2. Środki europejskie...75 X.2.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata X.2.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata X.2.3. Program Polska Wschodnia (PO PW)...79 X.2.4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata X.2.5. Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego...80 ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO...82 X.3. Ochrona ptaków podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych...82 X.4. Zakres oddziaływania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na środowisko...83 XI. PODSUMOWANIE...84 XII. LITERATURA...86 XIII. Spisy rysunków, tabel i wykresów...87 XIII.1. SPIS RYSUNKÓW...87 XIII.2. SPIS TABEL...87 XIII.3. SPIS WYKRESÓW S t r o n a

7 I. STRESZCZENIE I.1. Część ogólna opracowania Zakres Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów jest zgodny z postanowieniami, przyjętego w 2008 r. przez UE pakietu klimatyczno-energetycznego, którego podstawowe cele to: 1. redukcja emisji CO 2 o 20% w roku 2020 w porównaniu do 1990 r., 2. wzrost zużycia energii ze źródeł odnawialnych w UE z obecnych 8,5 do 20% w 2020 r.; dla Polski ustalono wzrost z 7 do 15%, 3. zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2020 o 20%. Celem niniejszego opracowania jest m.in.: 1. Wskazanie działań służących poprawie jakości powietrza w Gminie Nałęczów, 2. Ułatwienie podejmowania decyzji o lokalizacji inwestycji przemysłowych, usługowych i mieszkaniowych, 3. Umożliwienie maksymalnego wykorzystania energii odnawialnej, 4. Zwiększenie efektywności energetycznej. Rozdział zawiera również informacje na temat aspektów organizacyjnych i finansowych wdrażania Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów. W szczególności definiuje podstawowe informacje na temat: Struktura organizacyjnej gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy, Wykorzystywanych zasobów ludzkich, Budżetu i źródła finansowania inwestycji zawartych w dokumencie, Planu wdrażania, monitorowania i weryfikacji. I.2. Zgodność planu gospodarki niskoemisyjnej z dokumentami strategicznym Plan gospodarki niskoemisyjnej zachowuje zgodność z dokumentami strategicznymi na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. W rozdziale wskazana została zgodność dokumentu z: 1) unijnymi dokumentami strategicznymi do których należą: a) Strategia Europa 2020 b) Dyrektywami UE w zakresie gospodarki niskoemisyjnej, 7 S t r o n a

8 2) krajowymi dokumentami strategicznymi do których należą: a) Polityka ekologiczna państwa na lata z perspektywą do roku 2016 b) Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Trzecia fala nowoczesności c) Strategia Rozwoju Kraju 2020 d) Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej 3) dokumentami strategicznymi województwa lubelskiego, 4) strategicznymi dokumentami powiatu puławskiego, 5) dokumentami strategicznymi Gminy Nałęczów. I.3. Ogólna charakterystyka gminy W rozdziale scharakteryzowana został ogólna bieżąca sytuacja społeczno-gospodarcza gminy. W szczególności odniesiono się do takich zagadnień jak: 1) Położenie gminy, podział administracyjny 2) Demografia 3) Klimat 4) Mieszkalnictwo 5) Przedsiębiorcy 6) Rolnictwo 7) Leśnictwo I.4. Opis infrastruktury technicznej Na podstawie danych zawartych w dokumentach strategicznych Gminy, aktualnych danych przekazanych przez dostawców ciepła oraz informacji od odbiorców pozyskanych w wyniku badań ankietowych sporządzono analizę stanu istniejącego systemu ciepłowniczego, systemu gazowniczego i elektroenergetycznego. I.5. Charakterystyka głównych sektorów odbiorców energii W rozdziale scharakteryzowana zostały sektory wpływające na emisję dwutlenku węgla na terenie gminy w odniesieniu do roku bazowego. Opisano wpływ na emisję sektorów do których należą: 1) Budynki i źródła ciepła na terenie gminy, w tym: a) Budownictwo mieszkalne, b) Budynki użyteczności publicznej 2) Transport na terenie gminy, w tym: a) Transport ogółem 8 S t r o n a

9 b) Publiczny transport zbiorowy 3) Oświetlenie uliczne na terenie Gminie Nałęczów, 4) Działalność gospodarcza na terenie Gminie Nałęczów, 5) Gospodarka odpadami na terenie Gminie Nałęczów. I.6. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji CO 2 W celu określenie stanu aktualnego tj. oszacowania wielkości emisji gazów cieplarnianych, przeprowadzono inwentaryzację obejmującą gminę w granicach administracyjnych. Inwentaryzacja obejmowała wszystkie sektory związane z produkcją gazów cieplarnianych, wynikających ze zużycia energii finalnej. Zużycie energii finalnej wynika z użytkowania: 1. paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy benzyna itp.), 2. energii elektrycznej, 3. energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. W ramach określenia zużycia energii finalnej, w inwentaryzacji zostały uwzględnione sektory, określające: 1. końcowe zużycie energii w budynkach, urządzeniach i przemyśle, 2. końcowe zużycie energii w transporcie, 3. inne źródła emisji (nie związane ze zużyciem energii np. gospodarka odpadami). I.7. Identyfikacja obszarów problemowych Cele i zobowiązania strategii długoterminowej opierają się na zebranych danych na temat zużycia energii finalnej oraz emisji CO 2 w 2013 w sektorach: budynków użyteczności publicznej, dla których emisja CO 2 stanowi 2,25% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. Budynki użyteczności publicznej to przede wszystkim budynki utrzymywane z budżetu gminy, a więc głównie dotyczy to obiektów typu: szkoły, przedszkola, przychodnie, budynki administracyjne, obiekty kulturalne i sportowe. W związku z tym władze Gminy dysponują możliwością wdrożenia działań, ograniczających zużycie energii finalnej, a tym samym emisję dwutlenku węgla. budynków, należących do przedsiębiorców dla których emisja CO 2 stanowi 57,17 % udziału całkowitej emisji na terenie gminy. W skład sektora tych obiektów wchodzą obiekty generujące usługi, handel, przemysł itp. bez budynków użyteczności publicznej, stanowiących osobny sektor. 9 S t r o n a

10 budynków mieszkalnych dla których emisja CO2 stanowi 35,06% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. W skład sektora obiektów mieszkalnych wchodzi zabudowa jednorodzinna, wielorodzinna. Jednocześnie jest to sektor, na który władze gminy mogą mieć wpływ poprzez wprowadzenie systemu współfinansowania inwestycji, obniżających zużycie emisji. transportu, dla którego emisja CO2 stanowi 4,84% udziału całkowitej emisji na terenie gminy, oświetlenia, dla którego emisja CO2 stanowi 0,68% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. I.8. Działania planowane do 2020 roku Długoterminowa strategia Gminy Nałęczów do 2020 r. będzie obejmować działania polegające na: termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, termomodernizacji budynków sektora mieszkaniowego, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie gminy, ograniczeniu zużycia energii finalnej w obiektach użyteczności publicznej, zwiększeniu efektywności energetycznej, zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń pochodzącej z sektora transportu. Efekty planowanych działań do 2020 r. przedstawiają się następująco: 1. Prognozowane oszczędności energii na poziomie 5488 MWh w okresie , 2. Prognozowany wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych 64 MWh w okresie , 3. Prognozowana redukcja emisji CO2 na poziomie 1729 Mg CO2 w okresie S t r o n a

11 I.9. Finansowanie inwestycji ujętych w planie W rozdziale zawarto informacje niezbędne w zakresie finansowania zewnętrznego inwestycji zawartych w planie. Opisano możliwości jakie dają dostępne obecnie na rynku: 1 Środki krajowe, w tym pochodzące z: a) X.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, b) X.1.2. Bank Gospodarstwa Krajowego, c) X.1.3. Bank Ochrony Środowiska, d) X.2. Środki europejskie, 2 Środki europejskie, w tym pochodzące z: a) X.2.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata , b) X.2.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata , c) X.2.3. Program Polska Wschodnia (PO PW), d) X.2.4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , e) X.2.5. Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego. I.10. Oddziaływanie na środowisko Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów nie wyznacza ram dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a realizacja postanowień tego dokumentu, przy przestrzeganiu odpowiednich procedur bezpiecznego postępowania oraz przepisów bhp, nie powinna spowodować wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi oraz środowiska naturalnego. Ponadto wszelkie ustalenia zawarte w ww. dokumencie dotyczą obszaru mieszczącego się wyłącznie w Gminie Nałęczów. Program w swoich założeniach i celach nie będzie oddziaływał transgranicznie. Tylko budowa obwodnicy Nałęczowa jest przedsięwzięciem mogącym oddziaływać na środowisko ale jej przebieg został poddany strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko podczas uchwalania studium.

12 II. CZĘŚĆ OGÓLNA OPRACOWANIA II.1. Podstawa opracowania Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest dokumentem, w którym wskazane są działania, których realizacja zapewni poprawę stanu powietrza atmosferycznego w gminie, zmniejszenie zużycia energii oraz wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w wytwarzaniu energii. Działania ujęte w planie dotyczą szczebla lokalnego tj. Gminy Nałęczów i odnoszą się wyłącznie do jej obszaru geograficznego w całości. II.2. Zakres opracowania Zakres jest zgodny z postanowieniami, przyjętego w 2008 r. przez UE pakietu klimatyczno-energetycznego, którego podstawowe cele to: 1. Redukcja emisji CO 2 o 20% w roku 2020 w porównaniu do 1990 r., 2. wzrost zużycia energii ze źródeł odnawialnych w UE z obecnych 8,5 do 20% w 2020 r.; dla Polski ustalono wzrost z 7 do 15%, 3. zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2020 o 20%. Zakres obejmuje m.in.: 1. Ocenę aktualnego stanu środowiska wraz z identyfikacją obszarów problemowych, 2. stworzenie bazy emisji CO 2 w oparciu o inwentaryzację źródeł ciepła na terenie Gminy, 3. wskazanie optymalnych działań i zadań na okres objęty planem, 4. monitoring emisji CO 2 na terenie Gminy, 5. określenie poziomu redukcji CO 2 w stosunku do roku bazowego, 6. określenie redukcji zużycia energii finalnej, 7. określenie tendencji zużycia energii ze źródeł odnawialnych, 8. plan wdrażania programu z uwzględnieniem jego monitorowania, 9. przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych i ich źródła finansowania. 12 S t r o n a

13 II.3. Cel opracowania Celem niniejszego opracowania jest m.in.: Wskazanie działań służących poprawie jakości powietrza w Gminie Nałęczów W niniejszym opracowaniu zawarto ocenę jakości powietrza w Gminie Nałęczów, poprzez zwrócenie uwagi na problem emisji CO 2 oraz określenie działań w zakresie obniżenia jej poziomu. Temat uwzględnia emisję zanieczyszczeń, pochodzącą ze źródeł w obiektach jedno- i wielorodzinnych, budynków użyteczności publicznej oraz udział zanieczyszczeń przemysłowych i komunikacyjnych. Inwentaryzacja źródeł emisji oraz jej analiza umożliwiają wskazanie zadań proponowanych do osiągnięcia założonych celów. Ułatwienie podejmowania decyzji o lokalizacji inwestycji przemysłowych, usługowych i mieszkaniowych. Ułatwienie podejmowania decyzji o lokalizacji inwestycji przemysłowych, usługowych i mieszkaniowych rozumiane jest z jednej strony jako określenie obszarów, w których istnieją nadwyżki w zakresie poszczególnych systemów przesyłowych na poziomie adekwatnym do potrzeb, a z drugiej jako analiza możliwości rozumianych na poziomie rezerw terenowych, wynikających z kierunków rozwoju Gminy Nałęczów. Umożliwienie maksymalnego wykorzystania energii odnawialnej. Istotą maksymalnego wykorzystania energii odnawialnej jest określenie stanu aktualnego, a następnie ocena możliwości rozwojowych. Ważne jest więc podanie elementów charakterystycznych poszczególnych gałęzi energetyki odnawialnej, w tym m.in.: potencjału energetycznego, lokalizacji, możliwości rozwojowych oraz aspektów prawnych. Zwiększenie efektywności energetycznej. Założona racjonalizacja użytkowania ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, a także podjęte działania termomodernizacyjne sprowadzają się do poprawy efektywności energetycznej wykorzystania nośników energii przy jednoczesnej minimalizacji szkodliwego oddziaływania na środowisko. Szacuje się, że dotychczas w wyniku prowadzonych działań na terenie Miasta osiągnięto redukcję emisji CO 2 oraz zużycie energii finalnej w wysokości 10%. W związku z powyższym do osiągnięcia zostały cele w postaci: 13 S t r o n a

14 redukcja emisji CO2 o 10% w roku 2020 w porównaniu do 2013 r., wzrost zużycia energii ze źródeł odnawialnych o 8%, zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2013 o 10%. II.3.1. Cel gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Nałęczów Z celów określonych jako cele opracowania dokumentu Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów wynikają cele strategiczne i szczegółowe realizacji gospodarki niskoemisyjnej. Przedstawia je rysunek poniżej. Rysunek 1 Schemat celów strategicznych i szczegółowych gospodarki niskoemisyjnej CEL STRATEGICZNY Zwiększenie efektywności energetycznej na terenie Gminy Nałęczów poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i zastosowaniu technologii ograniczających emisję CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Poprawa jakości powietrza na terenie Gminy Nałęczów CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Wspomaganie realizacji i lokalizacji inwestycji z zakresu zwiększenia efektywności na terenie Gminy Nałęczów CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Zwiększenie udział wykorzystania energii odnawialnej na terenie Gminy Nałęczów e CEL SZCZEGÓŁOWY 4: Zwiększenie efektywności energetycznej w obiektach zlokalizowanych na terenie Gminy Nałęczów 14 S t r o n a

15 Cel strategiczny Cel strategiczny zostało określony jako: Zwiększenie efektywności energetycznej na terenie Gminy Nałęczów poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i zastosowaniu technologii ograniczających emisję. Jego rozwinięcie stanowią cele szczegółowe gospodarki niskoemisyjnej. Cele szczegółowe Z celu strategicznego gospodarki niskoemisyjnej wynikają 4 cele Określone zostały 4 cele zgodne z celem opracowania jakim jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, a także z polityką w zakresie niskiej emisji na terenie Gminy Nałęczów. Należą do nich: 1. Poprawa jakości powietrza na terenie Gminy Nałęczów 2. Przygotowanie założeń wspomagających realizację i lokalizację inwestycji z zakresu zwiększenia efektywności na terenie Gminy Nałęczów 3. Zwiększenie udział wykorzystania energii odnawialnej na terenie Gminy Nałęczów 4. Zwiększenie efektywności energetycznej w obiektach zlokalizowanych na terenie Gminy Nałęczów. Cele te wskazują na kierunku podejmowanych działań na terenie Gminy Nałęczów, a w szczególności planowanych inwestycji. II.4. Aspekty organizacyjne i finansowe II.4.1. Struktura organizacyjna Realizacja założeń podlega Burmistrzowi Nałęczowa. Zadania wskazanie w Planie oraz wpisane do Wieloletniej Prognozy Finansowej podlegają poszczególnym jednostkom, podległym gminie. Za koordynację i monitoring działań określonych w Planie odpowiedzialna jest osoba nadzorująca system zarządzania energią. Bieżący nadzór realizacji Planu podlega osobie koordynującej prace związane inwestycjami i ochroną środowiska na obszarze gminy Nałęczów. Dodatkowo plan przewiduje inwestycje inne niż inwestycje podmiotów zależnych od samorządu, w tym m.in. spółdzielni mieszkaniowej, które realizowane będą niezależnie od Gminy Nałęczów. Jednocześnie niezbędne będzie zbieranie informacji na temat inwestycji zmniejszających emisję wśród wszystkich podmiotów zlokalizowanych na terenie Gminy. 15 S t r o n a

16 Rola koordynatora opiera się na dopilnowaniu wypełnienia celów i kierunków wyznaczonych w Planie poprzez: 1. uwzględnienie ich w zapisach prawa lokalnego, 2. uwzględnianie ich w zapisach dokumentów strategicznych i planistycznych, 3. uwzględnianie ich w zapisach wewnętrznych regulaminów i instrukcji władz Gminy. Ponadto rolą koordynatora będzie zbieranie wszystkich informacji na temat działań zapisanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów i zbieranie ich w jednej wspólnej bazie. W ramach struktury organizacyjnej Urzędu Miejskiego w Nałęczowie planowane jest przeszkolenie dodatkowych osób w zakresie związanym z wykonaniem i aktualizowaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów. Osoby te będą pełniły funkcje doradcze, których celem powinno być wsparcie jednostek Urzędu Miejskiego i innych podległych Gminie Nałęczów, odpowiedzialnych za realizację zadań wskazanych w Planie. 16 S t r o n a

17 II.4.2. Zasoby ludzkie W celu realizacji polityki gospodarki niskoemisyjnej zakłada się wykorzystanie personelu pracującego w Urzędzie Miejskim, oraz osób spoza Urzędu, tj. doradców zewnętrznych, firm konsultingowych i innych jednostek. Osobą koordynującą Plan jest osoba upoważniona do realizacji ww. zadań przez Burmistrza Nałęczowa. Będzie ona odpowiedzialna za systemy zarządzania energią. Osoba odpowiedzialna za systemy zarządzania energią zgodnie z normą PN-EN ISO Systemy zarządzania energią - Wymagania i zalecenia użytkowania będzie odpowiedzialna za: 1. Zapewnienia, że SZE jest ustanowiony, wdrożenie, utrzymanie i ciągłe doskonalenie systemu zarządzania energią, 2. współpracę z przedstawicielami kierownictwa we wspieraniu działań związanych z zarządzaniem energią, 3. przygotowywania raportów na temat wyniku energetycznego, 4. przygotowywania raportów na temat skuteczności i systemu zarządzania energią, 5. nadzorowanie działań związanych z zarządzaniem energią w sposób spójny z celami założonymi w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej oraz w celu wspierania polityki energetycznej, 6. zapewnienie skutecznego zarządzania energią, 7. określenie, nadzorowanie i weryfikowanie kryteriów i metod zapewniających skuteczność funkcjonowania systemu zarządzania energią, 8. podejmowanie inicjatyw związanych z promowaniem świadomości polityki energetycznej i celów na wszystkich szczeblach organizacji oraz w podmiotach wskazanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej. W sytuacji, gdy w Urzędzie Miejskim zbyt duża lub nakładająca się liczbę obowiązków, nie pozwala na właściwą realizację założeń wskazanych wyżej, wskazane jest, aby zaangażowani byli do realizacji ww. zadań konsultanci zewnętrzni. II.4.3. Budżet i źródła finansowania inwestycji Inwestycje, ujęte w Planie będą finansowane ze środków własnych Gminy oraz ze środków zewnętrznych. Środki pochodzące na realizację zadań powinny być ujęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej oraz budżecie Gminy. Dodatkowe środki zostaną pozyskane z zewnętrznych instytucji w formie bezzwrotnych dotacji lub pożyczek na preferencyjnych warunkach w ramach dostępnych środków krajowych i unijnych. 17 S t r o n a

18 Z uwagi na brak możliwości zaplanowania wydatków w budżecie do 2020 r., szczegółowe kwoty ujęte w Planie będą przewidziane na realizację zadań krótkoterminowych. W przypadku zadań długoterminowych zostanie oszacowane zapotrzebowanie na środki finansowe na podstawie dostępnych danych. W związku z powyższym w ramach corocznego planowania budżetu Gminy, wszystkie jednostki odpowiedzialne za realizację wskazanych w Planie zadań są zobowiązane do zabezpieczenia środków w danym roku na wskazany cel. Zadania, na które nie uda się zabezpieczyć finansów ze środków własnych powinny być rozpatrywane pod kątem realizacji z dostępnych środków zewnętrznych. W chwili obecnej rozpoczął się okres programowania finansowego , a tym samym dostęp do nowych funduszy zewnętrznych. II.4.4. Plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji Realizacja Planu powinna podlegać bieżącej ocenie i kontroli, polegającej na regularnym monitoringu wdrażania Planu i sporządzaniu sprawozdania z jego realizacji przynajmniej raz na dwa lata. Sprawozdanie ma służyć do oceny, monitorowania i weryfikacji celów. Raport powinien zawierać analizę stanu istniejącego i wskazówki dotyczące działań koordynujących. Przy szacowaniu redukcji emisji CO 2 należy stosować metody spójne ze stosowanymi w przypadku szacowania emisji bazowej. W tym celu wykorzystywana będzie baza emisji stanowiąca narzędzie wdrożone wraz z przyjęciem Planu. Dodatkowo co najmniej raz na cztery lata powinno się sporządzać inwentaryzację monitoringową, stanowiącą załącznik do raportu wdrażania Planu. Opracowanie inwentaryzacji monitoringowych pozwala na ocenę dotychczasowych efektów realizowanych działań i stanowi podstawę do aktualizacji Planu. Raport wraz w wynikami inwentaryzacji informuje na temat działań zrealizowanych oraz ich wpływie na zużycie energii i wielkość emisji dwutlenku węgla. Uwzględnia uzyskane w ramach realizacji Planu oszczędności energii, zwiększenie produkcji z energii odnawialnej oraz wielkość redukcji emisji CO 2. Dodatkowo sprawozdanie stanowi podstawę do analizy wdrażania Planu, a tym samym ocenę z realizacji założonych celów. Monitoring, sprawozdanie z wdrożenia Planu opiera się na: 1. otrzymanych oszczędnościach energii na podstawie audytów energetycznych, 2. monitorowaniu rzeczywistego zużycia energii elektrycznej, ciepła, paliw kopalnych oraz wody w budynkach użyteczności publicznej, 3. monitorowaniu zużycia energii elektrycznej zużytej na oświetlenie uliczne. 18 S t r o n a

19 Ponadto możliwe jest monitorowanie realizowanych inwestycji za pomocą wskaźników określonych poniżej. Dla każdego działania wskaźniki powinny być wybierane indywidualnie w zależności od zakresu, który będzie obejmować. Tabela 1 Proponowane wskaźniki monitoringu realizacji planowanych działań Rodzaj działania Wskaźnik Jednostka Termomodernizacja Liczba budynków, dla których wykonano termomodernizację Ilość docieplonych przegród zewnętrznych Ilość zmodernizowanych instalacji (c.o. i c.w.u.) szt. m 2 mb lub szt. Odnawialne źródła energii Monitoring zużycia energii, paliw i mediów Oświetlenie uliczne System zielonych zamówień publicznych Edukacja ekologiczna Dofinansowanie do ekologicznych urządzeń grzewczych, kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych dla mieszkańców Powierzchnia budynków poddanych termomodernizacji m 2 Ilość zaoszczędzonej energii w wyniku modernizacji GJ/rok, MWh/rok Liczba instalacji szt. Wielkość instalacji (powierzchnia) m 2 Ilość wytworzonej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w budynkach i MWh/rok obiektach Liczba obiektów objętych systemem monitoringu szt. Liczba zmodernizowanych lamp szt. Roczne zużycie energii elektrycznej przez system oświetlenia gminnego MWh/rok Roczna oszczędność zużycia energii elektrycznej przez system oświetlenia MWh/rok gminnego po modernizacji Roczna liczba usług/produktów których procedura wyboru oparta została także o szt. kryteria środowiskowe/efektywnościowe Liczba akcji społecznych Liczba materiałów, które ukazały się na stronie Urzędu Liczba zmodernizowanych źródeł ciepła Liczba zamontowanych instalacji kolektorów słonecznych Liczba zamontowanych pomp ciepła Źródło: Opracowanie własne szt. szt. szt. szt. szt. 19 S t r o n a

20 Aktualizacja planu pod kątem planowanych inwestycji powinno odbywać się co najmniej raz w ciągu roku. Powinna ona uwzględniać wszystkie potrzeby inwestycyjne Gminy Nałęczów, a także podmiotów zewnętrznych (przedsiębiorców, mieszkańców). Niezbędne jest zachowanie spójności pomiędzy inwestycjami zaplanowanymi w Planie i Wieloletnim Programie Finansowym Gminy. Jednocześnie bieżącej aktualizacji, ze względu na swoją zmiennoś w czasie, powinny podlegać takie elementy jak: Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi, Finansowanie inwestycji ujętych w Planie. 20 S t r o n a

21 III. ZGODNOŚĆ PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI III.1. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z unijnymi dokumentami strategicznymi III.1.1. Strategia Europa 2020 Dokument ten jest dziesięcioletnią strategią Unii Europejskiej, zapoczątkowaną w 2010 r., na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Dla oceny postępów z realizacji założeń strategii przyjęto w niej pięć głównych celów dla całej UE do osiągnięcia do 2020 r., obejmujących: 1. zatrudnienie, 2. badania i rozwój, 3. zmiany klimatu i zrównoważone wykorzystanie energii, 4. edukację, 5. integrację społeczną i walkę z ubóstwem. Strategia zawiera również siedem tzw. inicjatyw przewodnich, w oparciu o które UE i władze państw członkowskich będą nawzajem uzupełniać swoje działania w kluczowych dla strategii obszarach. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły z kolei własne cele krajowe. Jednym z priorytetów strategii jest zrównoważony rozwój oznaczający m.in.: 1. budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej korzystającej z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, 2. ochronę środowiska naturalnego, poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioróżnorodności, 3. wprowadzenie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych, 4. pomoc społeczeństwu w dokonywaniu świadomych wyborów. Unijne cele służące zapewnieniu zrównoważonego rozwoju obejmują: 1. ograniczenie do 2020 r. emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z 1990 r., 21 S t r o n a

22 2. zwiększenie do 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych (dla Polski celem obligatoryjnym jest wzrost udziału OZE do 15%), 3. dążenie do zwiększenia efektywności wykorzystania energii o 20%. Działania związane z realizacją celów oraz innych inicjatyw spadają w dużej mierze na jednostki samorządu terytorialnego, które mogą odnieść największe sukcesy korzystając ze zintegrowanego podejścia w zarządzaniu środowiskiem miejskim poprzez przyjmowanie długo- i średnioterminowych planów działań i ich aktywną realizację. III.1.2. Zgodność z dyrektywami UE W poniższej tabeli zaprezentowano zgodność założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z wybranymi Dyrektywami UE. Tabela 2 Zgodność założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z wybranymi Dyrektywami UE Dyrektywa Dyrektywa 2002/91/WE o charakterystyce energetycznej budynków Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Dyrektywa EC/2004/8 o promocji wysokosprawnej kogeneracji Dyrektywa 2005/32/WE Ecodesign o projektowaniu urządzeń powszechnie Cele główne i działania Ustanowienie minimalnych wymagań energetycznych dla nowych i remontowanych budynków Certyfikacja energetyczna budynków Kontrola kotłów, systemów klimatyzacji i instalacji grzewczych Ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób opłacalny i ekonomicznie efektywny Zwiększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła (kogeneracji) Zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych Promocja wysokosprawnej kogeneracji i korzystne dla niej bodźce ekonomiczne (taryfy) Projektowanie i produkcja sprzętu i urządzeń powszechnego użytku o podwyższonej sprawności energetycznej 22 S t r o n a

23 Dyrektywa Cele główne i działania zużywających energię Ustalanie wymagań sprawności energetycznej na podstawie kryterium minimalizacji kosztów w całym cyklu życia wyrobu (koszty cyklu życia obejmują koszty nabycia, posiadania i wycofania z eksploatacji) Zmniejszenie od 2008r. zużycia energii końcowej Dyrektywa 2006/32/WE o 1%, czyli osiągnięcie 9% w 2016r. o efektywności Obowiązek stworzenia i okresowego uaktualniania energetycznej i serwisie Krajowego planu działań dla poprawy efektywności energetycznym energetycznej Źródło: Opracowanie własne III.2. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z krajowymi dokumentami strategicznymi III.2.1. Polityka ekologiczna państwa na lata z perspektywą do roku 2016 Kierunkami wyznaczonymi przez Politykę ekologiczną Polski utworzoną w 2008 roku są: 1. uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych, 2. aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, 3. zarządzanie środowiskowe, 4. udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, 5. rozwój badań i postęp techniczny, 6. odpowiedzialność za szkody w środowisku, 7. aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym. Jak wskazują autorzy dokumentu po 1988 r. uczyniony został ogromny postęp w redukcji emisji zanieczyszczeń atmosfery. W latach emisję SO2 zmniejszono o 65%, emisję pyłu o 80%, emisję tlenków azotu o 45%, tlenku węgla i dwutlenku węgla o 30%, a emisję metali ciężkich ołowiu, kadmu, rtęci, arsenu i niklu o 38-60%. W dalszym ciągu jednak ciążą na Polsce zobowiązania prawne (krajowe i międzynarodowe) związane z dalszą redukcją zanieczyszczeń atmosfery. 23 S t r o n a

24 Autorzy jako główne cele do osiągnięcia do 2016 roku podają dążenie do spełnienia przez RP zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego oraz z dwóch dyrektyw unijnych (dyrektywa LCP i CAFE). III.2.2. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Trzecia fala nowoczesności Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska Trzecia fala nowoczesności, zwana dalej DSRK, przyjęta została Uchwałą nr 16 Rady Ministrów dnia 5 lutego 2013 roku. Analizowany dokument - DSRK, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.) (art. 9 ust. 1) określa główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju, obejmującym okres co najmniej 15 lat. Stanowi najszerszy i najbardziej ogólny element nowego systemu zarządzania rozwojem kraju, którego założenia zostały określone w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju kraju oraz przyjętym przez Radę Ministrów dnia 27 kwietnia 2009 r. dokumencie Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski. W przypadku tej Strategii to okres prawie 20 lat, gdyż przyjętym przy jej konstruowaniu horyzontem czasowym jest rok Proponowane w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej inwestycje, zmierzają bezpośrednio do realizacji celu głównego, przedstawionego w DSRK, którym jest poprawa jakości życia Polaków. Osiągnięcie tego celu powinno być mierzone, z jednej strony, wzrostem produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca, a z drugiej zwiększeniem spójności społecznej oraz zmniejszeniem nierównomierności o charakterze terytorialnym, jak również skalą skoku cywilizacyjnego społeczeństwa oraz innowacyjności gospodarki w stosunku do innych krajów. Istotą realizacji wskazanego wyżej celu głównego DSRK, jest między innymi wdrożenie założeń inwestycyjnych sugerowanych w takich gminnych dokumentach, jak analizowany Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, zawierający propozycje projektów zgodnych z celami strategicznymi i kierunkami interwencji w obszarze konkurencyjności i innowacyjności, w szczególności celu 7 Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz ochrona i poprawa stanu środowiska. Realizacji wskazanego wyżej celu, wyznaczono następujące kierunki interwencji: 1. Modernizacja infrastruktury i bezpieczeństwo energetyczne; 2. Modernizacja sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych; 24 S t r o n a

25 3. Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację kierunków pozyskiwania gazu; 4. Realizacja programu inteligentnych sieci w elektroenergetyce; 5. Integracja polskiego rynku elektroenergetycznego, gazowego i paliwowego z rynkami regionalnymi; 6. Wzmocnienie roli odbiorców finalnych w zarządzaniu zużyciem energii; 7. Stworzenie zachęt przyspieszających rozwój zielonej gospodarki; 8. Zwiększenie poziomu ochrony środowiska. III.2.3. Strategia Rozwoju Kraju Strategia Rozwoju Kraju 2020, zwana dalej SRK, dokument przyjęty Uchwałą nr 157 Rady Ministrów w dniu 25 września 2012 roku, stanowi element nowego systemu zarządzania rozwojem kraju, którego fundamenty zostały określone w znowelizowanej ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.) oraz w przyjętym przez Radę Ministrów 27 kwietnia 2009 r. dokumencie Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski. Program Gospodarki Niskoemisyjnej, wykazuje zbieżność z zawartą w analizowanym dokumencie Wizją Polski 2020, zgodnie z którą, konkurencyjna gospodarka to gospodarka dysponująca odpowiednimi, efektywnie wykorzystywanymi zasobami energii pozwalającymi na dynamiczny wzrost. Do 2020 r. większość działań związanych z dywersyfikacją źródeł i nośników energii wkroczy w decydującą fazę realizacji. Wzrost efektywności energetycznej gospodarki oraz większe wykorzystanie źródeł odnawialnych sprzyjać będzie zmniejszaniu emisji CO2 i realizacji zobowiązań wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Warunkiem realizacji celów rozwojowych kraju, obok dostępu do energii, jest także przyjazne człowiekowi środowisko, będące podstawą jego egzystencji i służące zaspokajaniu licznych potrzeb. Wprowadzone zostaną nowoczesne rozwiązania służące racjonalnemu korzystaniu z zasobów, przy równoczesnym zmniejszaniu oddziaływania działalności człowieka na środowisko. Realizacja założeń zawartych w Programie Gospodarki Niskoemisyjnej w sposób ogólny realizuje cel główny SRK, mianowicie, wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. W sposób szczegółowy natomiast Program wpisuje się w realizację celów Obszaru strategiczny II. Konkurencyjna gospodarka. W tym, w szczególności Celu II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, zgodnie z zapisami którego, osiągnięcie zrównoważonego rozwoju poprzez harmonijne połączenie wzrostu 25 S t r o n a

26 gospodarczego z wymogami ochrony środowiska stanowić będzie dla Polski w najbliższym dziesięcioleciu jedno z głównych wyzwań rozwojowych. Zachowanie zasobów przyrodniczych w stanie niepogorszonym, a docelowo zwiększenie ich trwałości i jakości, nie może być traktowane jako bariera w rozwoju kraju. Jest to warunek konieczny dla dalszej poprawy jakości życia, realizacji prawa dostępu człowieka do środowiska w dobrym stanie. Podstawowym zadaniem staje się z jednej strony sprostanie rosnącemu zapotrzebowaniu na surowce i energię, z drugiej zaś znajdowanie takich rozwiązań, by maksymalnie ograniczyć negatywny wpływ na środowisko, nie hamując przy tym wzrostu gospodarczego, ale kreując nowe bodźce dla jego pobudzania, zwłaszcza na terenach niezurbanizowanych. Realizacja Celu II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko SRK, następować będzie poprzez wdrożenie następujących priorytetowych kierunków interwencji publicznej: 1. II.6.1. Racjonalne gospodarowanie zasobami; 2. II.6.2. Poprawa efektywności energetycznej; 3. II.6.3. Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii; 4. II.6.4. Poprawa stanu środowiska; 5. II.6.5. Adaptacja do zmian klimatu. Program Gospodarki Niskoemisyjnej został przygotowany w zgodzie ze wszystkimi wyżej wskazanymi kierunkami interwencji. III.2.4. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Opracowanie Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, zwanego dalej NPRGN, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 roku, wynika z potrzeby przestawienia gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną. Takie podejście ma głębokie uzasadnienie merytoryczne, z jednej strony odpowiada na wyzwania związane ze zmianą klimatu, z drugiej zaś pozwala na stworzenie, w dłuższej perspektywie, optymalnego modelu nowoczesnej materiałooszczędnej i energooszczędnej gospodarki zorientowanej na innowacyjność i zdolną do konkurencji na europejskim i globalnym rynku. Działaniem takim objęta będzie cała gospodarka przy zaangażowaniu wszystkich jej sektorów. Jednym z wymiernych efektów tej transformacji będzie osiągnięcie efektu redukcyjnego emisji gazów cieplarnianych i innych substancji, które powiązane będzie z racjonalnym wydatkowaniem środków. 26 S t r o n a

27 Realizacja założonych niniejszym Programem Gospodarki Niskoemisyjnej propozycji inwestycyjnych w sposób klarowny prowadzi do realizacji celu głównego NPRGN, którym jest, rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju. Dla realizacji celu głównego, wyznaczone zostały następujące cele szczegółowe NPRGN: 1. Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii; 2. Poprawa efektywności energetycznej; 3. Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami; 4. Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych; 5. Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami; 6. Promocja nowych wzorców konsumpcji. Realizacja projektów wskazanych Programem Gospodarki Niskoemisyjnej, wykazuje bezpośrednią lub pośrednią komplementarność z wyżej wskazanymi celami szczegółowymi NPRGN, co pozwoli w pełni realizować założenia niniejszego dokumentu. Należy również wspomnieć, iż wykonanie założeń inwestycyjnych Planu Gospodarki Niskoemisyjnej realizuje, nałożone na jednostki samorządu terytorialnego obowiązki w zakresie efektywności energetycznej, które zostały określone ustawą przyjętą 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. Nr 94, poz. 551 z późn.zm.). Ustawa ta, reguluje obowiązki i działania wynikające z Dyrektywy 2006/32/WE, w tym przede wszystkim: 1. zasady określenia końcowego celu w zakresie oszczędnego gospodarowania energią; 2. zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej (audyt); 3. zasady uzyskania i umorzenia świadectwa efektywności energetycznej. III.3. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi województwa lubelskiego III.3.1. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata przyjęty został przez Komisję Europejską decyzją C(2015)887 z dnia 12 lutego 2015 r. Z punktu widzenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej kluczowe będzie rozpoczęcie finansowego wdrażania następujących osi priorytetowych i priorytetów inwestycyjnych: 27 S t r o n a

28 1) Oś Priorytetowa 4 Energia przyjazna środowisku a. Priorytet inwestycyjny 4a: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych: W ramach działań związanych z promowaniem wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych, wspierane będą projekty z zakresu: budowy i przebudowy infrastruktury służącej do produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (fotowoltaika, mikrobiogazownie), budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw 2 i 3 generacji, inwestycje w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii cieplnej, wykorzystujące w pierwszej kolejności energię słoneczną i biomasę, ale także biogaz, energię wiatru oraz wody (np. mikrobiogazownie),, inwestycji związanych z budową i modernizacją dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE, kogeneracja rozproszona oparta na zidentyfikowanych lokalnych zasobach, tj. budowa lokalnych, małych źródeł energii produkujących zarówno energię elektryczną, jak i ciepło na potrzeby lokalne, niewymagająca przesyłania jej na duże odległości oraz poprawa sprawności wytwarzania ciepła poprzez zmianę źródeł ciepła na jednostki wysokosprawnej kogeneracji z OZE (wdrożenie systemu do zarządzania energią), przyłącza jednostek wytwarzania do najbliższej istniejącej sieci (w ramach budowy i modernizacji sieci). 2) Oś Priorytetowa 5 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna a. Priorytet inwestycyjny 4b: Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach: Realizacja celu oszczędności energii w sektorze produkcyjnym będzie obejmować w szczególności: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów w przedsiębiorstwach, zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią, projekty przedsiębiorstw redukujące ilość strat energii, ciepła, wody, w tym pozwalające na odzysk i ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego, 28 S t r o n a

29 zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii; budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu energetycznego), przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie. b. Priorytet inwestycyjny 4c: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym: Realizacja celu tego priorytetu ma znaczenie zarówno dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną i finalną oraz dywersyfikację źródeł energii w kierunku energii odnawialnej, jak również jest niezwykle istotna w kontekście ochrony środowiska, ponieważ zmniejszenie zużycia energii oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii niosą ze sobą ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Realizacja celu oszczędności energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym wielorodzinnym będzie obejmować: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, w tym będących w zasobie JST (m.in. szpitali, szkół) oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych (wdrożenie systemu do zarządzania energią),, zmiany wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE (z wyłączeniem indywidualnych źródeł ciepła), modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji) (wymiana oświetlenia na energooszczędne - LED), generację rozproszoną, poprawiającą sprawność wytwarzania ciepła przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji budynków. c. Priorytet inwestycyjny 4e: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu: Realizacja priorytetu służyć będzie w szczególności: 29 S t r o n a

30 zwiększeniu udziału w przewozie osób gałęzi transportu alternatywnych w stosunku do transportu indywidualnego (transport publiczny w obszarach metropolitalnych), ograniczaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza, a także bezpieczeństwa i podwyższenia jakości środowiska życia. 3) Oś Priorytetowa 6 Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów a. Priorytet inwestycyjny 6a: Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie; W zakresie gospodarki odpadami wspierane będą kompleksowe projekty, obejmujące infrastrukturę niezbędną do zapewnienia kompleksowej gospodarki odpadami w regionie, zaplanowanej zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, m.in.: infrastruktura do selektywnej zbiórki i przetwarzania odpadów komunalnych (w tym papier, metal, plastik, szkło oraz odpady biodegradowalne), infrastruktura do odzysku i recyklingu odpadów (w tym kompostownie dla odpadów organicznych), instalacje do odzysku energii lub mechaniczno-biologiczne instalacje do utylizacji dla pozostałych odpadów z wyłączeniem termicznej utylizacji odpadów (np. wykorzystanie biogazu z oczyszczalni ścieków). III.3.2. Program Polska Wschodnia (PO PW) Program Polska Wschodnia (PO PW) to instrument wsparcia rozwoju społecznogospodarczego 5 województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. W zakresie gospodarki niskoemisyjnej PO Polska Wschodnia wskazany został następujący cel tematyczny: Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, który realizowany będzie na poprzez priorytet: 4.5 promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych. 30 S t r o n a

31 III.4. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ze strategicznymi dokumentami powiatu puławskiego III.4.1. Strategia Rozwoju Powiatu Puławskiego na lata Strategia Rozwoju Powiatu Puławskiego na lata przyjęta została Uchwałą Nr XVIII/119/2008 Rady Powiatu w Puławach z dnia 27 lutego 2008 roku. W niniejszym dokumencie znajduje się analiza sytuacji Powiatu Puławskiego oraz omówienie jego szans i zagrożeń. Wnioski płynące z diagnozy sytuacji powiatu oraz rezultaty konsultacji społecznych znalazły swój wyraz w sformułowanej wizji i misji powiatu oraz opisanych celach strategicznych i operacyjnych. W dokumencie sformułowano następującą Wizję Powiatu Puławskiego: Powiat Puławski dba o swoje walory naturalne i pielęgnuje dziedzictwo historyczne, a jednocześnie sprawnie zarządza i rozbudowuje zaplecze infrastruktury powiatowej, tworząc dogodne warunki do rozwoju turystyki i konkurencyjnej gospodarki. Analizowany Plan Gospodarki Niskoemisyjnej stanowi instrument realizacji I celu strategicznego: Zdynamizować rozwój infrastruktury, w szczególności Celu operacyjnego I.6: Poprawić jakość powietrza. III.4.2. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Puławskiego na lata z perspektywą do roku 2017 Programu Ochrony Środowiska dostarcza władzom powiatu narzędzie, dające możliwość realizacji polityki ekologicznej Państwa na terenie powiatu zgodnego z aktualnymi uwarunkowaniami prawnymi, społecznymi i finansowymi. Kluczowym z punktu widzenia wdrażanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest cel strategiczny: Ochrona powietrza, ekologiczne środki transportu i odnawialne źródła energii, a przede wszystkim wskazane w nim zadania do zrealizowania w perspektywie długoterminowej do 2017: Polepszenie stanu i rozbudowy infrastruktury drogowej (Drogi wojewódzkie i powiatowe); Zwiększenie ilości odbiorców gazu oraz energii odnawialnej; Przeprowadzenie analizy i promowanie możliwych do wykorzystania na terenie powiatu odnawialnych źródeł energii (woda, energia geotermalna, biomasa, wiatr, biogaz); 31 S t r o n a

32 Wspieranie w skali powiatu systemu zachęt dla przedsięwzięć wykorzystujących odnawialne źródła energii i produkcji biopaliw; Organizacja konferencji poświęconych odnawialnym źródłom energii w Powiecie; Promocja kotłowni wykorzystujących pompy ciepła. III.5. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi Gminy Nałęczów III.5.1. Strategia Rozwoju Gminy Nałęczów na lata Strategia Rozwoju Gminy Nałęczów na lata przyjęta została Uchwałą nr XXIII/152/2008 z dnia 30 grudnia 2008 roku. Strategia to efekt pracy i dyskusji lokalnych partnerów ze środowisk społeczno-gospodarczych nad zagadnieniami dotyczącymi problematyki mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Cele niniejszej Strategii są powiązane z dokumentami strategicznymi województwa lubelskiego, w których podkreśla się dążenie do osiągania standardów europejskich poprzez podnoszenie poziomu rozwoju gospodarczego, a także poprawę jakości życia mieszkańców. W toku przygotowywania Strategii, wskazana została następująca Wizja Gminy Nałęczów: Nałęczów to atrakcyjna turystycznie gmina o charakterze uzdrowiskowym, której społeczność cechują: otwartość na turystów, zintegrowane dążenie do zaspokajania potrzeb mieszkańców, dbałość o środowisko naturalne oraz szacunek dla tradycji i dziedzictwa kultury. Gmina Nałęczów realizuje swoją Wizję poprzez wypełnianie Misji, której najważniejszymi elementami są: Realizowanie polityki odpowiadającej oczekiwaniom mieszkańców i wychodzącej naprzeciw inicjatywom prywatnych podmiotów gospodarczych, otwarcie na turystykę uzdrowiskową, która stanowi niepowtarzalną szansę rozwoju, budowa przyjaznego wizerunku Nałęczowa, obecnego w organizacji Gminy, sposobie jej funkcjonowania i reprezentowania na zewnątrz, realizowanie hasła Nałęczów miasto zdrowia, sportu i urody we wszelkich działaniach i inicjatywach podejmowanych przez Gminę, dbałość i poszanowanie dóbr i zasobów naturalnych występujących na terenie Gminy, stanowiących jej największe bogactwo. 32 S t r o n a

33 Do realizacji wyżej wskazanej misji, prowadzić będą zaplanowane cele strategiczne. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się swoim charakterem szczególnie w realizację Celu strategicznego 1: Rozwój turystyki z zachowaniem uzdrowiskowego charakteru Gminy, a przede wszystkim w następujący cel operacyjny i przypisane do niego zadania: Cel operacyjny 1.4: Ochrona środowiska naturalnego Zadanie Ochrona unikalnego klimatu Nałęczowa; Zadanie Promowanie wśród ludności zachowań służących ochronie środowiska naturalnego; Zadanie Efektywne gospodarowanie zasobami. III.5.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nałęczów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nałęczów określa podstawowe cele polityki przestrzennej Gminy, jaki jest osiągnięcie i utrzymanie wartości materialnych i niematerialnych określających godziwe warunki życia mieszkańców, odpowiadające współczesnym potrzebom i oczekiwaniom społecznym. Dokument ten stanowi akt kierownictwa wewnętrznego kształtowania polityki przestrzennej gminy. Określa cele, uwarunkowania, ograniczenia i możliwości rozwoju obszaru Gminy, a także ustala kierunki zagospodarowania przestrzennego. Do głównych celów strategicznych, które definiują rozwój Gminy należą: Utrzymanie i rozwój funkcji uzdrowiskowej, Rozwój turystyki z zachowaniem uzdrowiskowego charakteru Gminy; Tworzenie warunków do wszechstronnego zaspokajania potrzeb mieszkańców i rozwoju zasobów ludzkich; Tworzenie warunków do rozwoju gospodarczego oraz wzrostu poziomu inwestycji. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zachowuje spójność ze wszystkimi zapisami dokumentu w postaci Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Nałęczów. Wszystkie podejmowane działania muszą być zgodne z kierunkami rozwoju zaproponowanymi w Studium. 33 S t r o n a

34 IV. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY IV.1. Położenie gminy, podział administracyjny Gmina Nałęczów jest gminą miejsko-wiejską. Zlokalizowana jest w w województwie lubelskim, powiecie puławskim. Siedzibą gminy jest Miasto Nałęczów. Sąsiadują z nią gminy wiejskie: Garbów, Jastków, Kurów, Markuszów, Wąwolnica i Wojciechów. Gmina zajmuje obszar o łącznej powierzchni 6294 hektarów. Jest on podzielony na 19 sołectw. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 14 miejscowości podstawowych. Są to: Sadurki, Bochotnica-Kolonia, Antopol, Bronice, Bronice-Kolonia, Cynków, Chruszczów- Kolonia, Chruszczów, Charz A, Charz B, Czesławice, Drzewce-Kolonia, Drzewce, Ludwinów, Nałęczów Kolonia, Paulinów, Piotrowice, Bochotnica, Strzelce, Osiedle Dulębów, Osiedle Na Wzgórzu, Osiedle Staromiejskie. Tabela 3 Dane na temat podziału administracyjnego Gminy Nałęczów Nazwa wskaźnika Jednostka Wartość wskaźnika Miejscowości podstawowe ogółem sztuk 14 Sołectwa sztuk 19 Powierzchnia ha 6294 Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok 34 S t r o n a

35 Rysunek 2 Mapa Gminy Nałęczów Źródło: Google Maps, IV.2. Demografia Stan ludności Gminy Nałęczów na koniec 2014 roku wynosił 9140 osób według danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny. Liczba kobiet na koniec 2014 roku wynosiła 4256 osób (co stanowiło około 46,56% ogółu ludności), a mężczyzn 4884 osób. W ciągu ostatnich lat liczba ludności na terenie Gminy Nałęczów spadała. Szczegółowe informacje na temat zmian liczby ludności w latach prezentuje tabela poniżej. 35 S t r o n a

36 Tabela 4 Stan ludności Gminy Nałęczów w latach Nazwa wskaźnika Jednostka Ludność ogółem [osoba] Kobiety [osoba] Mężczyźni [osoba] Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok Najważniejsze wskaźnik w odniesieniu do demografii Gminy prezentuje tabela poniżej. Tabela 5 Najważniejsze wskaźniki demograficzne dla Gminy Nałęczów w 2013 roku Nazwa wskaźnika Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Wskaźnik feminizacji Jednostka Wskaźnik obciążenia demograficznego Wartość wskaźnika [osoba] 65,2 [osoba] 109,7 [osoba] 34,1 Współczynnik feminizacji ogółem [osoba] 116 Ludność na 1 km kw [osoba] 147 Zmiana liczby ludności na 1000 mieszakńców [osoba] 8,6 Urodzenia żywe - 63 Zgony Przyrost naturalny Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok IV.3. Klimat Gęstość zaludnienia oraz wskaźniki Urodzenia żywe, zgony i przyrost naruralny Gmina Nałęczów leży w V regionie bioklimatycznym południowo-wschodnim, który jest najcieplejszym regionem klimatycznym w Polsce. Średnie roczne usłonecznienie na terenie Gminy wynosi 1593 godziny. Średnia roczna temperatura powietrza w Gminie wynosi w ciągu roku 7,4 C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, w którym temperatura osiąga 17,5 o C, a najchłodniejszym styczeń, w którym średnia temperatura spada -3,2 C. Na terenie Gminy kształtuje się mniejsza niż w innych uzdrowiskach liczba dni z opadami, wynosi ona 155 dni (jest znacznie mniejsza niż średnia dla uzdrowisk w wysokości 183 dni). Roczna suma opadów wynosi przeciętnie 540 mm (max opadów w czerwcu 84 mm, min w lutym 25 mm). 36 S t r o n a

37 Wiatry na terenie Gminy zaliczane są do wiatrów umiarkowanych, osiągają średnią prędkość na poziomie około 3,4 m/s, najmocniejsze wiatry można zaobserwować w kwietniu, kiedy ich średnia prędkość osiąga 4,1 m/s. Na terenie Gminy przeważają wiatry wschodnie i zachodnie, a także wiatry z sektora południowego Charakterystyczne cechy klimatu Gminy stanowią o właściwościach leczniczych tego obszaru. Do najważniejszych właściwości regionu należą: samoczynne obniżanie ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszanie dolegliwości chorób serca. Dzięki wyżej wymienionym właściwościom leczniczym Gmina Nałęczów, a w szczególności Miasto Nałęczów stanowi uzdrowisko klimatyczno-kardiologicznego. IV.4. Mieszkalnictwo Na terenie Gminy Nałęczów znajdowało się w 2013 roku łącznie mieszkalnych. budynków Łączna powierzchnia zasobów mieszkaniowych na terenie gminy wyniosła w 2013 roku metrów kwadratowych. Obejmowała ona łącznie 3203 składających się z izb. Zmianę zasobów mieszkaniowych w latach na terenie Gminy Nałęczów prezentuje tabela poniżej. Tabela 6 Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Nałęczów w latach Nazwa wskaźnika Jednostka mieszkania [sztuka] izby [sztuka] powierzchnia użytkowa mieszkań średnia powierzchnia użytkowa mieszkania [m kw.] [m kw.] Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok Na terenie Gminy Nałęczów 2% wszystkich zasobów mieszkaniowych stanowi własność gminy. Jednocześnie 17,19 % komunalnego zasobu mieszkaniowego stanowią lokale socjalne. Dane prezentuje tabela poniżej. 1 Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 r., GOSPODARKA MIESZKANIOWA I KOMUNALNA Grupa: ZASOBY MIESZKANIOWE Podgrupa: Budynki mieszkalne w gminie 37 S t r o n a

38 Tabela 7 Komunalne zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Nałęczów w latach Nazwa wskaźnika Jednostka mieszkania komunalne ogółem Udział % w ogólnej liczbie mieszkań [sztuka] bd bd bd 64 [%] ,00% mieszkania komunalne - powierzchnia użytkowa [m kw.] bd bd bd 1768 Udział % w ogólnej powierzchni mieszkań mieszkania socjalne ogółem Udział % w ogólnej liczbie mieszkań mieszkania socjalne - powierzchnia użytkowa [%] ,66% [sztuka] bd [%] - 0,00% 0,34% 0,34% [m kw.] bd Udział % w ogólnej [%] - 0,00% 0,05% 0,12% powierzchni mieszkań Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok Do zarządców działających na terenie Gminy Nałęczów należą: Spółdzielnia Mieszkaniowa Przedwiośnie, Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa Placówka w Nałęczowie, Wspólnota Mieszkaniowa Apartamenty Nałęczów, Wspólnota Mieszkaniowa ul. Nowickiego, Wspólnota Mieszkaniowa Willi Maria, Wspólnota Mieszkaniowa Antopol, Wspólnota Mieszkaniowa Sadurki, Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Nałęczowie. IV.5. Przedsiębiorcy Na terenie Gminy Nałęczów działa łącznie 843 podmiotów gospodarczych. O charakterze gospodarczym miasta decydują podmioty działające w branży uzdrowiskowej, które zajmują się obsługą kuracjuszy i turystów. Trzy największe przedsiębiorstwa w Nałęczowie to: Zakład Leczniczy Uzdrowisko Nałęczów S.A., Nałęczowianka, sp. z o.o. w Bochotnicy, Nałęczowska Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa w Nałęczowie, ZL Nałęczów Zdrój Sp. z o.o.. 38 S t r o n a

39 Szczegółowe dane na temat liczby i wielkości przedsiębiorstw na terenie gminy przedstawia tabela poniżej. Tabela 8 Podmioty gospodarcze według klas wielkości na terenie Gminy Nałęczów w latach Przedsiębiorstwa według klas wielkości (liczba Jednostka zatrudnionych) Ogółem [podmiot gospodarczy] mikroprzedsiębiorstwo [podmiot (do 9 osób) gospodarczy] małe przedsiębiorstwo [podmiot (od 10 do 49 osób) gospodarczy] średnie przedsiębiorstwo [podmiot (od 50 do 249 osób) gospodarczy] duże przedsiębiorstwo [podmiot (od 250 osób) gospodarczy] Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2014 rok 39 S t r o n a

40 IV.6. Rolnictwo Użytki rolne stanowią 64 % ogólnej powierzchni gminy. Rolnictwo odgrywa ważną rolę w gospodarce Gminy. Wskazuje na to struktura użytkowania ziemi, a także charakter gleb na terenie Gminy, do których należą gleby II i III klasy bonitacyjnej. Tabela 9 Użytki rolne na terenie Gminy Nałęczów w 2010 roku Typ gruntu Liczba [sztuk] Powierzchnia [ha] Udział w ogólnej powierzchni gminy [%] grunty ogółem ,93 73% użytki rolne ogółem ,56 64% użytki rolne w dobrej kulturze ,38 63% pod zasiewami ,24 42% grunty ugorowane łącznie z nawozami zielonymi ,06 2% uprawy trwałe ,73 14% sady ogółem ,55 13% ogrody przydomowe ,94 1% łąki trwałe ,71 3% pastwiska trwałe 57 54,7 1% pozostałe użytki rolne ,18 1% lasy i grunty leśne ,78 4% pozostałe grunty ,6 5% Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2010 rok IV.7. Leśnictwo Grunty leśne stanowią 7 % ogólnej powierzchni gminy. Szczegółowe dane przedstawia tabela poniżej. Tabela 10 Powierzchnia gruntów leśnych na terenie Gminy Nałęczów w 2013 roku Typ gruntu Jednostka Wartość Udział w ogólnej powierzchni gminy [%] grunty leśne ogółem [ha] 438,29 7% lesistość w % [%] 7,00% - grunty leśne publiczne ogółem [ha] 30,29 0% grunty leśne publiczne Skarbu Państwa [ha] 21,49 0% grunty leśne publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów [ha] 0,00 0% Państwowych grunty leśne prywatne [ha] 408,00 6% Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok Źródło: Bank 40 S t r o n a

41 V. OPIS INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ V.1. Ogólna charakterystyka infrastruktury technicznej Na podstawie danych zawartych w dokumentach strategicznych Gminy, aktualnych danych przekazanych przez dostawców ciepła oraz informacji od odbiorców pozyskanych w wyniku badań ankietowych sporządzono analizę stanu istniejącego systemu ciepłowniczego, systemu gazowniczego i elektroenergetycznego. V.2. System gazowy Gmina Nałęczów jest obszarem zgazyfikowanym, który obsługiwany jest przez spółkę: Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Przyłączenia nowych Klientów do sieci gazowej realizowane są indywidualnie na podstawie zawieranych umów przyłączeniowych, zgodnie z procedurami obowiązującymi w Polskiej Spółce Gazownictwa sp. z o.o. Obecnie spółka Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. nie posiada planów rozbudowy sieci gazowych na obszarze Gminy Nałęczów, a wszystkie inwestycje spółki realizowane są z jej środków własnych. Sieci gazowe wysokiego ciśnienia znajdujące się na terenie Gminy Nałęczów należą do firmy Gaz-System. Zestawienie danych o sieci gazowej na terenie Gminy Nałęczów zawierają tabele poniżej. 41 S t r o n a

42 Rok Rok Tabela 11 Długość gazociągów bez czynnych przyłączy gazowych Długość gazociągów bez czynnych przyłączy gazowych ogółem wg podziału na ciśnienia Wyszczególnienie niskie (do 10 kpa włącznie) średnie (powyżej 10kPa do 0,5 MPa włącznie) podwyższo ne średnie (powyżej 0,5 MPa do 1,6 MPa włacznie) wysokie (powyżej 1,6 MPa do 10 MPa włącznie) [m] [m] [m] [m] [m] Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Tabela 12 Czynne przyłącza gazowe w sztukach Czynne przyłącz gazowe wg podziału na ciśnienia w tym: średnie Wyszczególnienie niskie ogółem do budynków (powyżej (do 10 kpa mieszkalnych 10kPa do 0,5 włącznie) MPa włącznie) [m] [m] [m] [m] Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. 42 S t r o n a

43 Rok Tabela 13 Czynne przyłącza gazowe w metrach Wyszczególnienie ogółem [m] niskie (do 10 kpa włącznie) [m] [m] Czynne przyłącz gazowe wg podziału na ciśnienia średnie (powyżej 10kPa do 0,5 MPa włącznie) [m] wysokie (powyżej 1,6 MPa do 10 MPa włącznie) Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Obszar miejski Obszar wiejski Gmina RAZEM Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. V.3. System elektroenergetyczny Jak wynika z informacji pozyskanych ze spółki PGE Dystrybucja S.A. Oddział Lublin obszar terytorialny Gminy Nałęczów jest zasilany z GPZ 110/15kV Nałęczów, za pośrednictwem linii kablowych i napowietrznych SN 15 kv oraz stacji transformatorowych 15/04kV. Stacja 110/15kV Nałęczów, zlokalizowana jest na terenie gminy Nałęczów i zasila również ościenne gminy. Długość linii, ilość stacji transformatorowych oraz moc zainstalowanych transformatorów dla urządzeń PGE oraz urządzeń obcych zlokalizowanych w gminie Nałęczów przedstawia poniższa tabela: Tabela 14 Sieć 110kV, SN i nn 1 Linia 110kV Poniatowa Nałęczów Linia 110kV Nałęczów Puławy Rudy Napowietrzne Napowietrzna 2 Długość linii 15 kv [km] Napowietrzne 73,8 2,30 km 5,00 km Kablowe 32,7 3 Długość linii nn (bez przyłączy) [km] Napowietrzne 88,2 Kablowe 59,6 4 Długość przyłączy nn [km] Napowietrzne 35,8 Kablowe 20,8 5 Stacje transformatorowe 15/0,4 kv [szt.] Słupowe Wewnętrzne 6 Moc zainstalowanych transf. 15/04 kv [kva] [kva] 7000 Źródło: PGE Dystrybucja S.A. Oddział Lublin 43 S t r o n a

44 Tabela 15 Urządzenia obce 1 Długość linii 15 kv [km] Napowietrzne Brak danych 3 Stacje transformatorowe 15/0,4 kv [szt.] 4 Moc zainstalowanych transf. 15/0,4 kv [kva] Kablowe Słupowe 2 Wnętrzowe 4 [kva] 4300 Źródło: PGE Dystrybucja S.A. Oddział Lublin Brak danych W uzgodnionym przez Prezesa URE Planie Rozwoju przedsiębiorstwa na lata przewidziano środki inwestycyjne pozwalające rozbudować sieć w celu przyłączania nowych odbiorców. Każdy wniosek o przyłączenie źródła energii do sieci PGE podlega wnikliwej analizie, a w razie potrzeby jest przedmiotem ekspertyzy odpowiadającej na pytania, jakie stacje i linie należy poddać modernizacji, aby takie przyłączenie było możliwe. 44 S t r o n a

45 VI. CHARAKTERYSTYKA GŁÓWNYCH SEKTORÓW ODBIORCÓW ENERGII VI.1. Budynki i źródła ciepła VI.1.1. Ogólna charakterystyka budynków mieszkalnych Na terenie Gminy Nałęczów zamieszkuje 9279 mieszkańców, w tym 1366 osób w zabudowie wielorodzinnej. W zabudowie zagrodowej i jednorodzinnej w granicach administracyjnych miasta Nałęczowa zlokalizowanych jest 822 gospodarstw domowych natomiast poza granicami miasta 1478 gospodarstw. 2 Na terenie Gminy Nałęczów występują zarówno budynki wielorodzinne jak i jednorodzinne. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła 83,3 m 2 w 2013 roku. W odniesieniu do ludności na jedną osobę zamieszkującą Gminę przypadało około 28,7 m 2 powierzchni mieszkania. Średnio na 1000 mieszkańców miasta przypadało prawie 345,3 mieszkań. Szczegółowe podsumowanie danych prezentuje tabela poniżej. Tabela 16 Wskaźniki opisujące zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Nałęczów w 2013 roku Wartość Nazwa wskaźnika Jednostka wskaźnika Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania m kw. 83,3 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę m kw. 28,7 Mieszkania na 1000 mieszkańców sztuk 345,3 Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok Jak wynika z danych zawartych poniżej na terenie Gminy Nałęczów 2473 mieszkań było wyposażonych w 2013 roku w centralne ogrzewanie. Ponadto według danych GUS 1959 mieszkań posiada gaz sieciowy, co stanowi około 61,16% mieszkań na terenie Gminy. 2 Nałęczów: Odbiór odpadów komunalnych z terenu Gminy Nałęczów. Numer ogłoszenia: ; data zamieszczenia: S t r o n a

46 Tabela 17 Urządzenia techniczno-sanitarne w mieszkaniach na terenie Gminy Nałęczów w latach centralne ogrzewanie gaz sieciowy Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok 46 S t r o n a

47 Tabela 18 Struktura ogrzewania budynków na terenie Gminy Nałęczów (liczba lokali) węgiel węgiel gaz gaz energia msc kamienny brunatny ziemny ciekły elektryczna mieszkania komunalne i socjalne olej opałowy drewno i biomasa energia słoneczna energia geotermalna [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] [lokal] spółdzielnie i wspólnoty pozostałe zasoby mieszkaniowe RAZEM mieszkalne budynki niemieszkalne, w tym gminne: budynki handlu i usług budynki przemysłu i magazynów RAZEM niemieszkalne RAZEM BUDYNKI RAZEM Źródło: Opracowanie własne 47 S t r o n a

48 Mieszkalnictwo jednorodzinne W ciągu ostatnich dwóch lat ( ) oddawanych było średnio rocznie 22 mieszkań indywidualnych (w zakresie mieszkalnictwa jednorodzinnego). Szczegółowe dane na temat poszczególnych lat (brak danych w latach ) przedstawia tabela poniżej. Tabela 19 Budownictwo jednorodzinne w Gminie Nałęczów w latach roku Nazwa wskaźnika Jednostka Mieszkania indywidualne oddane do użytkownia - mieszkania Mieszkania indywidualne oddane do użytkownia - izby Mieszkania indywidualne oddane do użytkownia - powierzchnia sztuk sztuk m kw Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok W wyniku ankietyzacji zebrane zostały 1073 ankiety. Struktura budownictwa jednorodzinnego na terenie Gminy wskazuje, iż 95,9% budynków to budynki wolnostojące, 2,42% budynków to obiekty w zabudowie typu bliźniak, natomiast 1,4% to budynki w zabudowie szeregowej. Według informacji otrzymanych z ankietyzacji mieszkańców, większość budynków to obiekty wybudowane przed 1985 rokiem. Stanowią one około 67,32% wszystkich zabudowań mieszkalnych na terenie Gminy. Szczegółowe zestawienie przedstawia wykres poniżej. Wykres 1 Podział budynków ze względu na rok budowy na terenie Gminy Nałęczów. 39 3,63% 9 0,84% ,97% ,24% ,32% przed po 2010 brak informacji Źródło: Opracowanie własne na podstawie inwentaryzacji 48 S t r o n a

49 W 81,47% budynków na terenie Gminy zostały wykonane prace termomodernizacyjne w postaci wymiany okien, w 54,10% w postaci docieplenia ścian, w 33,71% w postaci docieplenia dachu lub stropodachu. Ponadto 75% budynków ogrzewanych jest paliwem w postaci węgla. 22,91% budynków ogrzewanych jest gazem sieciowym, natomiast 6,8% budynków pelletem. Ponadto w Gminie wykorzystywane są też inne paliwa do ogrzewania budynków do których należą między innymi: wierzba energetyczna, drewno, gaz w butli i energia elektryczna. Najczęściej wykorzystywane jest drewno. Wykorzystywane jest ono w 23,65% budynków na terenie Gminy. Szczegółowe informacje na temat paliw wykorzystywanych w budynkach przedstawia wykres poniżej Wykres 2 Rodzaje źródła ciepła w budynkach na terenie Gminy Nałęczów węgiel gaz pellet inne Źródło: Opracowanie własne na podstawie inwentaryzacji W 46,28% budynków mieszkalnych jednorodzinnych na terenie Gminy Nałęczów ogrzewanie wody odbywa się z wykorzystaniem tego samego paliwa co w przypadku ogrzewania pomieszczeń. W 37,34% budynków wykorzystywane są piecyki gazowe, w 29,52% bojlery elektryczne, a w 3,45% inne źródła energii. Do kategorii inne źródła energii zaliczane są między innymi: ogrzewanie przepływowe, pompa ciepła, kolektory słoneczne. Szacuje się, iż około 3,07% budynków na terenie Gminy posiada instalacje OZE. Jednocześnie około 55,77% mieszkańców deklaruje, iż jest zainteresowana inwestycjami w zakresie OZE, a 43,02% mieszkańców jest zainteresowana termomodernizacją obiektów mieszkalnych na terenie Gminy. VI.1.2. Budynki użyteczności publicznej Na terenie Gminy Nałęczów znajduje się łącznie 18 instytucji działających w sektorze użyteczności publicznej. Należą do nich: 49 S t r o n a

50 1 Urząd Miejski w Nałęczowie 2 Zespół Szkół im. Zygmunta Chmielewskiego w Nałęczowie 3 Zakład Obsługi Placówek Oświatowych w Nałęczowie 4 Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Piotrowicach 5 Szkoła Podstawowa im. Bolesława Prusa w Sadurkach 6 Szkoła Podstawowa im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Drzewcach 7 Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Nałęczowie 8 Gimnazjum im. E.M. Andriollego w Nałęczowie 9 Gimnazjum w Piotrowicach 10 Gimnazjum w Sadurkach 11 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nałęczowie 12 Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Nałęczowie 13 Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Nałęczowie 14 Miejsko-Gminna Biblioteka im. Faustyny Morzyckiej w Nałęczowie 15 Nałęczowski Ośrodek Kultury w Nałęczowie 16 Przedszkole im. Adama Żeromskiego w Nałęczowie 17 Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej w Nałęczowie VI.2. Transport VI.2.1. Transport ogółem Na terenie gminy transport odbywa się głównie samochodami prywatnymi mieszkańców. Łączna liczba pojazdów na terenie Gminy Nałęczów szacowana jest w wysokości: 4 674, w tym pojazdy stanowią samochody osobowe, a 322 motocykle. Szczegółowe dane przedstawia tabela poniżej. Tabela 20 Liczba pojazdów na terenie Gminy Nałęczów w 2013 roku Pojazdy Liczba Pojazd samochodowe na ludności w tys ludności Liczba pojazdów samochody osobowe 469,1 9, motocykle 34,7 9, Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok W celu oszacowania wielkości emisji z transportu ogółem przyjęto ww. ilości samochodów, średni roczny przebieg samochodu po terenie gminy na poziomie 3132 km oraz założenia, że 8% dystansu pokonywane jest przy użyciu paliwa w postaci LPG, 40% - benzyny, a 52% - oleju napędowego. Jednocześnie przyjęto, że średnie spalanie na 100 km samochodów napędzanych LPG wynosi 11 l, w przypadku benzyny 8 l, a oleju napędowego 6 l. 50 S t r o n a

51 VI.2.2. Publiczny transport zbiorowy Według danych GUS na terenie Gminy Nałęczów znajduje się łącznie 46 kilometrów tras komunikacyjnych. Szczegółowy podział przedstawia tabela poniżej. Tabela 21 Liczba tras komunikacyjnych na terenie Gminy Nałęczów w 2007 roku Typ trasy komunikacyjnej Jednostka Wartość wskaźnika autobusowe [km] 46 tramwajowe [km] 0 trolejbusowe [km] 0 obsługiwane przez inne województwo [km] 0 Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, Dane za 2013 rok W celu oszacowania wielkości emisji z transportu publicznego przyjęto ww. ilości samochodów, średni roczny przebieg po terenie gminy Nałęczów na poziomie km oraz założenie, że średnie spalanie na 100 km samochodów obsługujących transport publiczny wynosi 35 l oleju napędowego. VI.3. Oświetlenie uliczne Na terenie gminy zlokalizowanych jest około 1800 punktów oświetleniowych. Ich liczba stanowi podstawę do wyliczenie emisji z tytułu oświetlenia publicznego na terenie Gminy. Na podstawie ww. danych określono, że zużycie energii w ciągu roku wynosi rocznie 576 MWh, co daje emisję CO 2 na poziomie 479 na rok. VI.4. Działalność gospodarcza Na podstawie ww. danych określono, że zużycie energii w ciągu roku przez sektor przedsiębiorstw (zlokalizowane na terenie gminy) wynosi rocznie MWh, co daje emisję CO 2 na poziomie na rok. VI.5. Gospodarka odpadami Na terenie Gminy Nałęczów brak jest zlokalizowanych czynnych składowisk odpadów. Odpady komunalne pochodzące z terenu Gminy unieszkodliwiane są poza terenem miasta. Gmina Nałęczów jest członkiem Celowego Związku Gmin PROEKOB z siedzibą w Bełżycach i jest obsługiwana w zakresie odbioru i unieszkodliwiania odpadów przez spółkę celową tego związku. Na terenie Gminy nie występuje bezpośrednia emisja wynikająca z działalności tego sektora. W związku z powyższym (brak emisji na terenie Gminy, a także brak możliwości bezpośredniego oddziaływania na ten sektor) nie będą prowadzone działania inwestycyjne w tym zakresie. 51 S t r o n a

52 VII. WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI CO 2 Głównym celem działań Gminy w zakresie gospodarki niskoemisyjnej jest zrealizowanie unijnego celu, polegającego na ograniczeniu do 2020 r. emisji CO 2 o co najmniej 20% oraz poprawa jakości powietrza na terenie Gminy. Realizacja tego postanowienia opiera się na wdrożeniu planu działań określonych w niniejszym dokumencie. W celu określenie stanu aktualnego tj. oszacowania wielkości emisji gazów cieplarnianych, przeprowadzono inwentaryzację obejmującą Gminę w granicach administracyjnych. Inwentaryzacja obejmowała wszystkie sektory związane z produkcją gazów cieplarnianych, wynikających ze zużycia energii finalnej. Zużycie energii finalnej wynika z użytkowania: 1. paliw kopalnych (węgiel, gaz ziemny, olej opałowy benzyna itp.), 2. energii elektrycznej, 3. energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. W ramach określenia zużycia energii finalnej, w inwentaryzacji zostały uwzględnione sektory, określające: 1. końcowe zużycie energii w budynkach, urządzeniach i przemyśle, 2. końcowe zużycie energii w transporcie, 3. inne źródła emisji (nie związane ze zużyciem energii np. gospodarka odpadami). VII.1. Metodyka pozyskania danych W celu określenia emisji z terenu miasta zapoznano się z m.in.: 1. zasobami zarządców nieruchomościami, 2. informacjami nt. budynków użyteczności publicznej, 3. działalnością i planami przedsiębiorstw ciepłowniczych, 4. działalnością i planami gestorów energetycznych działających na terenie Gminy, 5. materiałami z pozyskanymi z Gminy, 6. materiałami z Urzędu Marszałkowskiego, 7. informacjami dotyczącymi budynków jednorodzinnych. Rozesłano pisma do zarządców nieruchomości z terenu gminy, gestorów dostawców gazu, ciepła i energii elektrycznej z prośbą o podanie danych dotyczących gospodarki energetycznej budynków, zużycia ciepła i paliw. 52 S t r o n a

53 Jednocześnie przeprowadzono akcję informacyjno-edukacyjną dla mieszkańców miasta, połączoną z ankietyzacją, dotyczącą Planu gospodarki niskoemisyjnej. Mieszkańcy mieli dużo czasu do namysłu, wypełnienia ankiety i jej złożenia, w przypadku gdy pojawiły się pytania pod nr telefonu podanym w ankiecie dostępny był pracownik firmy, który udzielał informacji i pomagał wypełniać ankietę. Ankiety i informacje zebrane od mieszkańców, zarządców i dostawców ciepła sieciowego i gazu ziemnego były podstawą do opracowania niniejszego dokumentu, a także pozwoliły na zaplanowanie działań, które będą realizowane w ramach Planu. Dotyczyły one zarówno domów jednorodzinnych, jak i mieszkań, a także całych budynków wielorodzinnych. W oparciu o powyższe założenia na terenie Gminy została przeprowadzona inwentaryzacja (poprzez ankietyzację korespondencyjną budynki użyteczności publicznej, budownictwo jedno- i wielorodzinne, przedsiębiorstwa), a także w terenie (budownictwo jednorodzinne), w celu określenia zużycia energii finalnej oraz emisji CO 2 w 2013 r. Rok 2013 to rok bazowy wybrany ze względu na dostęp do danych od instytucji i mieszkańców. Do rozpoznania charakteru, funkcji i cech szczególnych budynku (np. sklep, usługi, mieszkalny, niski, wysoki, bliźniak, szeregowiec) wykorzystano serwis internetowy Google Maps, umożliwiający wyszukiwanie obiektów, oglądanie map i zdjęć lotniczych powierzchni Ziemi oraz udostępniający pokrewne im funkcje, ze szczególnym uwzględnieniem usługi Street View, dzięki której można było dokładniej przyjrzeć się obiektom. Do ustalenia adresu obiektu na mapie korzystano z serwisu internetowego Targeo. Pomocne przy ustalaniu charakteru obiektu było również korzystanie z portalu internetowego Geoportal oraz serwisu internetowego Panorama Firm. Dla nielicznych obiektów, pomimo zastosowania wyżej opisanych narzędzi, nie udało się określić ich charakteru i funkcji. 53 S t r o n a

54 VII.2. Wskaźniki emisji Wskaźniki emisji informują nt. ilości ton CO 2 przypadających na jednostkę zużycia poszczególnych nośników energii. Wskaźniki emisji zostały przyjęte dla wszystkich nośników energii, wykorzystywanych na terenie Gminy. W niniejszym opracowaniu wykorzystano standardowe wskaźniki według wytycznych IPPC 3.Przyjęte wskaźniki emisji dla paliw zestawiono w tabeli. Tabela 22 Wskaźniki emisji dla paliw stosowanych na terenie Gminy dane za rok 2013 Wartości Wskaźniki emisji Rodzaj paliwa opałowa (WO) CO 2 (WE) [Wartość] [Jednostka] [Wartość] [Jednostka] Gaz ziemny wysokometanowy 35,98 MJ/m 3 55,82 kg/gj Gaz ziemny zaazotowany 24,85 MJ/m 3 55,82 kg/gj Gaz z odmetanowania kopalń 17,47 MJ/m 3 55,82 kg/gj Drewno opałowe i odpady pochodzenia drzewnego 15,6 MJ/kg 109,76 kg/gj Biogaz 50,4 MJ/kg 54,33 kg/gj Koks i półkoks (w tym gazowy) 28,2 MJ/kg 106 kg/gj Gaz ciekły 47,31 MJ/kg 62,44 kg/gj Benzyny silnikowe 44,8 MJ/kg 68,61 kg/gj Paliwa odrzutowe 44,59 MJ/kg 70,79 kg/gj Olej napędowy (w tym olej opałowy lekki) 43,33 MJ/kg 73,33 kg/gj Oleje opałowe 40,19 MJ/kg 76,59 kg/gj Węgiel kamienny 23,08 MJ/kg 94,62 kg/gj Węgiel brunatny 8,57 MJ/kg 108,6 kg/gj Ciepłownie 21,76 MJ/kg 94,94 kg/gj Źródło: Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2010 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2013, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Warszawa, Listopad DYREKTYWA RADY 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, zwana popularnie Dyrektywą IPPC (ang. Integrated Pollution Prevention and Control) 54 S t r o n a

55 Tabela 23 Wskaźniki ekwiwalentu CO 2 dla innych gazów (wybranych) Rodzaj gazu cieplarnianego Wskaźnik GWP Dwutlenek węgla (CO 2 ) 1 Metan (CH 4 ) 21 Podtlenek azotu (N 2 O) 310 Źródło: VII.3. Obliczenia wielkości emisji CO 2 Całkowitą emisję CO 2 z obszaru Gminy otrzymujemy poprzez zsumowanie emisji CO 2 wyliczonej dla wszystkich nośników energii, stosowanych na terenie Gminy w poszczególnych sektorach. Otrzymana wielkość stanowi podstawę do określenia celu redukcyjnego wyrażonego w tonach CO 2. W obliczeniach wielkości emisji wykorzystano wzór: wielkość emisji CO 2 [Mg CO 2 ], wielkość zużycia energii [MWh] wskaźnik emisji CO 2 [MgCO 2 /MWh]] W 2013 r. zużycie energii elektrycznej w Gminie wyniosło MWh w grupach stanowiących podstawę do wyliczenia emisji na terenie Gminy Nałęczów. Wartości zużycia energii elektrycznej wraz z emisją CO 2 związaną z ich zużyciem zestawiono w poniższej tabeli. Grupa taryfowa Tabela 24 Emisja CO2 wynikająca z zużycia energii elektrycznej 2013 Zużycie energii elektrycznej Wskaźnik emisji Emisja CO 2 MWh/a Mg CO 2 /MWh Mg/a Budynki mieszkalne , Budynki użyteczności publicznej , Przedsiębiorcy , Oświetlenie uliczne 576 0, Suma Źródło: Opracowanie własne 55 S t r o n a

56 Energia elektryczna Ciepło/ chłód Gaz ziemny Gaz ciekły LPG Benzyna Olej napędowy Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Biopaliwo Olej roślinny Inna biomasa Słoneczna cieplna Geotermiczna RAZEM Tabela 25 Końcowe zużycie energii w Gminie Nałęczów w 2013 roku Paliwa kopalne Odnawialne źródła energii Lp Kategoria I BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ Budynki, wyposażenie/ I urządzenia komunalne I.2 Budynki, wyposażenie/ urządzenia niekomunalne MWh/a I.3 Budynki mieszkalne I.4 Komunalne oświetlenie uliczne I.5 Przemysł i usługi RAZEM I: II TRANSPORT II.1 Transport ogółem II.2 Transport publiczny RAZEM II: RAZEM: Źródło: Opracowanie własne 56 S t r o n a

57 Energia elektryczna Ciepło/ chłód Gaz ziemny Gaz ciekły LPG Benzyna Olej napędowy Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Biopaliwo Olej roślinny Inna biomasa Słoneczna cieplna Geotermiczna RAZEM Tabela 26 Emisje CO 2 lub ekwiwalentu CO 2 w Nałęczów w 2013 roku Paliwa kopalne Odnawialne źródła energii Lp Kategoria I I.1 I.2 BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ Budynki, wyposażenie/ urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/ urządzenia niekomunalne Mg/a I.3 Budynki mieszkalne I.4 Komunalne oświetlenie uliczne I.5 Przemysł i usługi RAZEM I: II TRANSPORT II.1 Transport ogółem II.2 Transport publiczny RAZEM II: III GOSPODARKA ODPADAMI III.1 Gospodarka odpadami RAZEM III: RAZEM: Źródło: Opracowanie własne 57 S t r o n a

58 Wykres 3 Końcowe zużycie energii w Nałęczów w 2013 roku Źródło: Opracowanie własne Wykres 4 Emisje CO2 lub ekwiwalentu CO2 w Nałęczów w 2013 roku Źródło: Opracowanie własne 58 S t r o n a

59 VIII. IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH Cele i zobowiązania strategii długoterminowej opierają się na zebranych danych na temat zużycia energii finalnej oraz emisji CO 2 w 2013 w sektorach: budynków użyteczności publicznej, dla których emisja CO 2 stanowi 2,25% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. Budynki użyteczności publicznej to przede wszystkim budynki utrzymywane z budżetu gminy, a więc głównie dotyczy to obiektów typu: szkoły, przedszkola, przychodnie, budynki administracyjne, obiekty kulturalne i sportowe. W związku z tym władze Gminy dysponują możliwością wdrożenia działań, ograniczających zużycie energii finalnej, a tym samym emisję dwutlenku węgla. budynków, należących do przedsiębiorców dla których emisja CO 2 stanowi 57,17 % udziału całkowitej emisji na terenie gminy. W skład sektora tych obiektów wchodzą obiekty generujące usługi, handel, przemysł itp. bez budynków użyteczności publicznej, stanowiących osobny sektor. budynków mieszkalnych dla których emisja CO2 stanowi 35,06% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. W skład sektora obiektów mieszkalnych wchodzi zabudowa jednorodzinna, wielorodzinna. Jednocześnie jest to sektor, na który władze gminy mogą mieć wpływ poprzez wprowadzenie systemu współfinansowania inwestycji, obniżających zużycie emisji. transportu, dla którego emisja CO2 stanowi 4,84% udziału całkowitej emisji na terenie gminy, oświetlenia, dla którego emisja CO2 stanowi 0,68% udziału całkowitej emisji na terenie gminy. 59 S t r o n a

60 IX. DZIAŁANIA PLANOWANE DO 2020 ROKU IX.1. Długoterminowa strategia - cele i zobowiązania Długoterminowa strategia niskoemisyjna Gminy Nałęczów do 2020 r. zawarta w Planie gospodarki niskoemisyjnej będzie obejmować działania polegające na: termomodernizacji budynków użyteczności publicznej, termomodernizacji budynków sektora mieszkaniowego, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie gminy, ograniczeniu zużycia energii finalnej w obiektach użyteczności publicznej, zwiększeniu efektywności energetycznej działań, zmniejszeniu emisji zanieczyszczeń pochodzącej z sektora transportu. Działania będą realizowane poprzez: określenie obszarów, na których przewiduje się uzupełnienie infrastruktury technicznej, wykorzystanie otwartego rynku energii elektrycznej, zapisy prawa lokalnego, uwzględnianie celów i zobowiązań w dokumentach strategicznych i planistycznych. IX.2. Planowane działania krótko i długoterminowe Planowane działania długoterminowe obejmują okres W ramach zaplanowanych działań określono: 1. zakres działania, 2. podmioty odpowiedzialne za realizację, 3. harmonogram uwzględniający terminy realizacji, 4. szacowane koszty realizacji inwestycji, 5. oszczędności energii finalnej, 6. wielkość redukcji emisji CO 2, 7. wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych. 60 S t r o n a

61 Efekty planowanych działań do 2020 r. przedstawiają się następująco: 1. Prognozowane oszczędności energii na poziomie 5488 MWh w okresie , 2. Prognozowany wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych 64 MWh w okresie , 3. Prognozowana redukcja emisji CO2 na poziomie 1729 Mg CO2 w okresie S t r o n a

62 Nr działania Sektor Tabela 27 Planowane działania krótko i długoterminowe Gminy Nałęczów Obiekt/ zadanie Opis Podmiot odpowiedzialny Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty Źródło finansowania Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE Roczna redukcja emisji CO2 Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. 62 S t r o n a Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. Mg MWh/rok MWh/rok MWh MWh Mg CO2 CO2/rok Budynki użyteczności publicznej własne oraz dotacje Termomodernizacja Termomodernizacja budynków lub instrumenty budynków wraz z wraz z instalacjami finansowe: Regionalny instalacjami fotowoltaicznymi Gmina Program Operacyjny, fotowoltaicznymi: do 2020 (wykorzystanie energii Nałęczów Program Infrastruktura Gimnazjum w słonecznej): Gimnazjum w i Środowisko, Piotrowicach, Piotrowicach, Piotrowice 107. Fundusze Ochrony Piotrowice 107. Środowiska Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi: Szkoła Podstawowa w Nałęczowie, ul. Prusa 11. Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi: Zespół Szkół w Nałęczowie ul. Spółdzielcza 17 (4 obiekty). Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi: Szkoła Podstawowa w Drzewcach, Kol. Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi (wykorzystanie energii słonecznej): Szkoła Podstawowa w Nałęczowie, ul. Prusa 11. Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi (wykorzystanie energii słonecznej): Zespół Szkół w Nałęczowie ul. Spółdzielcza 17 (4 obiekty). Termomodernizacja budynków wraz z instalacjami fotowoltaicznymi (wykorzystanie energii słonecznej): Szkoła Podstawowa w Drzewcach, Gmina Nałęczów Gmina Nałęczów Gmina Nałęczów do 2020 do 2020 do 2020 własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko,

63 Nr działania Sektor Obiekt/ zadanie Opis Podmiot odpowiedzialny Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty Źródło finansowania Drzewce 86a. Kol. Drzewce 86a. Fundusze Ochrony Środowiska Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO Instalacje fotowoltaiczne na obiektach: Gimnazjum w Sadurkach, Sadurki 106. Instalacje fotowoltaiczne obiektach: Gimnazjum Publiczne Nałęczowie Spółdzielcza 17. na w ul. Instalacje fotowoltaiczne na obiektach: Przedszkole w Nałęczowie, ul. Ewy Szelburg-Zarembiny 1. Instalacje fotowoltaiczne obiektach: Oczyszczalnia ścieków na w Instalacje fotowoltaiczne na obiektach (wykorzystanie energii słonecznej): Gimnazjum w Sadurkach, Sadurki 106. Instalacje fotowoltaiczne na obiektach (wykorzystanie energii słonecznej): Gimnazjum Publiczne w Nałęczowie ul. Spółdzielcza 17. Instalacje fotowoltaiczne na obiektach (wykorzystanie energii słonecznej): Przedszkole w Nałęczowie, ul. Ewy Szelburg-Zarembiny 1. Instalacje fotowoltaiczne na obiektach: Oczyszczalnia ścieków w Nałęczowie. Gmina Nałęczów Gmina Nałęczów Gmina Nałęczów Gmina Nałęczów do 2020 do 2020 do 2020 do 2020 własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura 63 S t r o n a

64 Nr działania Sektor Obiekt/ zadanie Nałęczowie. Opis Podmiot odpowiedzialny Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty Źródło finansowania i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO2 9 1 Wdrożenie systemu zielonych zamówień/zakupów publicznych Transport Włączenie kryteriów oraz wymagań środowiskowych do procedur udzielania zamówień publicznych, możliwość stosowania oceny LCA (ocenę cyklu życia), poszukiwanie rozwiązań minimalizujących negatywny wpływ wyrobów i usług na środowisko w całym cyklu życia Budowa obwodnicy Nałęczowa - I etap Budowa obwodnicy pomiędzy drogami Nałęczowa - I etap pomiędzy wojewódzkimi drogami wojewódzkimi DW830 DW830 Sadurki i Sadurki i DW826 Piotrowice DW826 Piotrowice Gmina Nałęczów Województ wo Lubelskie do 2020 b/n ,00 własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska S t r o n a

65 Nr działania Sektor 2 Obiekt/ zadanie Budowa Zintegrowanego Węzła Komunikacyjnego Nałęczów. Opis Pakiet inwestycji realizowanych w ramach Zintegrowanej Inwestycji Terytorialnej (ZIT) na terenie Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego (LOF). Inwestycje realizowane w projekcie partnerskim pt. Mobilny LOF. Lider projektu Gmina Niemce. Gminy uczestniczące w projekcie: Świdnik, Głusk, Jastków, Konopnica, Lubartów, Miasto Lubartów, Mełgiew, Nałeczów, Niedrzwica Duża,Piaski, Wólka. Zakres inwestycji: Zintegrowany Węzeł komunikacyjny Nałęczów. Zadanie I. - Budowa elementów Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego przy dworcu PKP. Zadanie II. - Budowa elementów Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego - Nałęczów Centrum. Zadanie III.- Budowa sieci połączeń obszarów zagospodarowanych zadaniami I i II w ramach Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego Nałęczów. Uzupełnieniem III w/w zadań Podmiot odpowiedzialny Gmina Nałęczów w ramach projektu partnerskie go ZIT LOF Termin rozpoczę cia i zakończe nia do 2020 Szacowa ne koszty ,00 Źródło finansowania własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO S t r o n a

66 Nr działania Sektor Obiekt/ zadanie Opis będzie: a) Wykonanie dokumentacji projektowej i aplikacyjnej wymaganej do uzyskania dofinansowania inwestycji w ramach ZIT LOF. b) Wykup gruntów na potrzeby realizacji inwestycji. c) Zakup środków komunikacji niskoemisyjnej-1 autobus, 2 meleksy, 20 skuterów elektrycznych, 50 rowerów tradycyjnych, 50 rowerów elektrycznych. d) Promocja projektu. e) Zarządzanie projektem w fazie realizacji. Podmiot odpowiedzialny Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty Źródło finansowania Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO2 1 Zarządzanie energią własne oraz dotacje lub instrumenty Zarządzanie energią w Spójna polityka Gmina finansowe: Regionalny obiektach użyteczności b/n energetyczna Nałęczów 2020 Program Operacyjny, publicznej Program Infrastruktura i Środowisko, 66 S t r o n a

67 Nr działania Sektor Obiekt/ zadanie Opis Podmiot odpowiedzialny Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty Źródło finansowania Fundusze Ochrony Środowiska Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO2 2 Spójne planowanie przestrzenne inwestycji energetycznych Zapewnienie spójności inwestycji realizowanych na terenie gminy z obowiązującymi dokumentami planistycznymi i strategicznymi gminy Gmina Nałęczów b/n własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska Świadomość energetyczna Rozbudowa strony www gminy Rozbudowa istniejącej strony www o nowe i bardziej dostępne dla mieszkańców informacje dotyczące ochrony środowiska Gmina Nałęczów b/n własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska Współpraca z mieszkańcami oraz przedsiębiorcami działającymi na terenie Gminy Współpraca polegająca na prowadzeniu kampanii informacyjnych i promocyjnych w zakresie efektywności energetycznej oraz zrównoważonego rozwoju. Gmina Nałęczów b/n własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska S t r o n a

68 Nr działania Sektor 3 Obiekt/ zadanie Aktualizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wraz z aktualizacją bazy PGN Opis Zadanie polega na bieżącej aktualizacji dokumentu PGN wraz z bazą emisji w związku ze zmianami zachodzącymi na terenie gminy RAZEM: Podmiot odpowiedzialny Gmina Nałęczów Termin rozpoczę cia i zakończe nia Szacowa ne koszty b/n Źródło finansowania własne oraz dotacje lub instrumenty finansowe: Regionalny Program Operacyjny, Program Infrastruktura i Środowisko, Fundusze Ochrony Środowiska Roczne oszczęd ności energii Produkcj a energii z OZE MWh/rok MWh/rok Roczna redukcja emisji CO2 Mg CO2/rok Oszczęd ności energii do 2020 r. Produkcj a energii z OZE do 2020 r. Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. MWh MWh Mg CO Zadanie - Budowa Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego Nałęczów będzie się składała z trzech wzajemnie połączonych zadań: 1. Zadanie I. Budowa elementów Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego przy dworcu PKP: a.) Budowa 2 parkingów dla samochodów, b.) Budowa drogi łączącej plac przed dworcem PKP ze stacją "Nałęczowskiej Kolejki Wąskotorowej", c.) Budowa miejsc postojowych wzdłuż drogi, d.)budowa drogi dojazdowej do dworca PKP od strony północnej, d.) Budowa placu przed wejściem głównym do dworca PKP, e.)budowa stacji do ładowania baterii dla samochodów elektrycznych, f.) Budowa oświetlenia, g.) budowa parkingów dla rowerów klasycznych i elektrycznych, h.) Wyposażenie elementów węzła w tzw. małą architekturę, i.) Budowa części zintegrowanego monitoringu węzła, j.) Budowa części systemu informacji i inteligentnego zarządzania transportem, k.) zagospodarowanie terenów zielonych. l.) instalacja biletom atu. 2. Zadania II. Budowa elementów Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego - Nałęczów Centrum: a.) Budowa ronda na skrzyżowaniu ulic Armatnia Góra, 1-go Maja, Poniatowskiego, b.) Budowa przystanku autobusowego przy ul. Poniatowskiego, c.) Budowa parkingu przy ul. Poniatowskiego, d.) Budowa traktu pieszo jezdnego w pasie ul. Partyzantów, e.) Budowa stacji do ładowania baterii do samochodów elektrycznych, f.) Budowa przystani rowerowej, g.) Budowa chodnika łączącego przystanek autobusowy i parking przy ul. Poniatowskiego, h.) Budowa parkingu dla autobusów i samochodów osobowych przy ul. Dulębów, i.) Budowa części zintegrowanego monitoringu wizyjnego, j.) Budowa części systemu informacji i inteligentnego zarządzania transportem, k.) Wyposażenie części węzła w elementy małej architektury, l.) Urządzenie terenów zielonych, m.) Budowa oświetlenia n.) Instalacja biletomatu 1 szt. o.) Zakup terenów po byłym dworcu PKS w celu zrealizowania budowy wielofunkcyjnego placu miejskiego. p.) Budowa wielofunkcyjnego placu miejskiego 3.Zadanie III. Budowa sieci połączeń obszarów zagospodarowanych zadaniami I i II w ramach Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego Nałęczów: a.) Budowa chodnika i ścieżki rowerowej przy drodze powiatowej 2540L, b.) Budowa drogi wyposażonej w jezdnię, chodnik, ścieżkę rowerową, pas zieleni i oświetlenie drogowe pomiędzy drogą powiatową 2540L i ul. Kombatantów, c.) Budowa chodnika i ścieżki rowerowej wzdłuż ul. Kombatantów, d.) Budowa traktu pieszo jezdnego i oświetlenia stylowego - ul. Sołdka i ul. Chmielewskiego. Źródło: Opracowanie własne 68 S t r o n a

69 X. FINANSOWANIE INWESTYCJI UJĘTYCH W PLANIE Szereg obiektywnych czynników zewnętrznych pozwala stwierdzić, że pełna realizacja Planu będzie trudna bez zewnętrznego wsparcia finansowego planowanych zadań inwestycyjnych. Co prawda Gmina nie może narzucić mieszkańcom obowiązku wymiany źródeł ogrzewania, może ich jednak do tego zachęcać. Pozwalają na to znowelizowane przepisy (m.in. ustawa prawo ochrony środowiska), które umożliwiają, by takie przedsięwzięcia, jak wymiana i modernizacja kotłów, były dofinansowane ze środków własnych gmin, ale i przy udziale środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. X.1. Środki krajowe X.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Jako priorytetowe traktuje się w szczególności te przedsięwzięcia, których realizacja wynika z konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii Europejskiej. Zgodnie z Listą priorytetowych programów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, planowanych do finansowania w roku 2015 Fundusz dofinansowuje następujące zadania: Ochrona atmosfery, o Poprawa jakości powietrza, o Poprawa efektywności energetycznej, o Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii, o System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme). X.1.2. Bank Gospodarstwa Krajowego Finansowanie z Banku Gospodarstwa Krajowego w postaci premii termomodernizacyjnej możliwe jest do uzyskania dla właścicieli lub zarządców: budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania, budynków użyteczności publicznej stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego i wykorzystywanych przez nie do wykonywania zadań publicznych, lokalnej sieci ciepłowniczej, lokalnego źródła ciepła. 69 S t r o n a

70 Z premii termomodernizacyjnej nie mogą korzystać jednostki budżetowe i zakłady budżetowe. Celem działań finansowanych w ramach premii termomodernizacyjnych musi być m.in.: zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz budynkach stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych, zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków - w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji - z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii. W celu pozyskania premii termo modernizacyjnej niezbędne jest przede wszystkim spełnienie poniższych warunków: Warunkiem otrzymania premii termomodernizacyjnej jest: wykonanie i przedstawienie audytu energetycznego dla budynku, spełnienie minimum jednego z celów w postaci: o zmniejszenia zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania oraz budynkach stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych, o zmniejszenia kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków - w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, o zmniejszenia strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, o całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji - z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii., uzyskanie pozytywnej weryfikacji audytu energetycznego przez BGK, 70 S t r o n a

71 złożenie dokumentów w postaci: wniosku o przyznanie premii termomodernizacyjnej wraz z audytem energetycznym oprawionym w okładkę formatu A-4. Od dnia 19 marca 2009 r. wartość przyznawanej premii termomodernizacyjnej wynosi 20% wykorzystanego kredytu, nie więcej jednak niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. X.1.3. Bank Ochrony Środowiska Dla beneficjentów indywidualnych BOŚ oferuje kredyty z dopłatą z WFOŚiGW, NFOŚiGW, kredyty na urządzenia i wyroby służące ochronie środowiska, kredyty termomodernizacyjne i remontowe, kredyty na zaopatrzenie wsi w wodę. Kredyt na urządzenia ekologiczne Kredyt na zakup i montaż wyrobów i urządzeń służących ochronie środowiska. W tej grupie mieszczą się takie produkty jak: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, przydomowe oczyszczalnie ścieków, systemy dociepleń budynków i wiele innych. Beneficjenci Klienci indywidualni, mikroprzedsiębiorstwa, wspólnoty mieszkaniowe. Warunki kredytu Maksymalna kwota kredytu wynosi do 100% kosztów zakupu i kosztów montażu, przy czym koszty montażu mogą być kredytowane w jednym z poniższych przypadków 1. gdy Sprzedawca, z którym Bank podpisał porozumienie jest jednocześnie Wykonawcą, 2. gdy Wykonawca jest jednostką autoryzowaną przez Sprzedawcę, z którym Bank podpisał porozumienie, 3. gdy Bank podpisał z Wykonawcą porozumienie dotyczące montażu urządzeń i wyrobów zakupionych wyłącznie na zasadach obowiązujących dla niniejszego produktu. Okres kredytowania do 8 lat. Kredyt Ekomontaż 71 S t r o n a

72 Kredyt Ekomontaż daje szansę na sfinansowanie do 100% kosztów netto zakupu i/lub montażu urządzeń tj.: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, systemu dociepleń budynków i wiele innych. Okres kredytowania może sięgać nawet 10 lat. Beneficjenci Jednostki samorządu terytorialnego, spółki komunalne, spółdzielnie mieszkaniowe, duże, średnie i małe przedsiębiorstwa. Słoneczny Ekokredyt Słoneczny Ekokredyt daje szansę na sfinansowanie do 45% kosztów inwestycji z dotacji ze środków NFOŚiGW, polegającej na zakupie i montażu kolektorów słonecznych. Beneficjenci Klienci indywidualni, wspólnoty mieszkaniowe. Kredyt we współpracy WFOŚiGW Oferta kredytowa jest zróżnicowana w zależności od województwa, w którym realizowana jest inwestycja. Informacje o kredytach preferencyjnych udzielanych we współpracy z WFOŚiGW udzielane są bezpośrednio w placówkach banku. Kredyt EnergoOszczędny Przedmiotem, kredytowania są inwestycje prowadzące do ograniczenia zużycia energii elektrycznej, a w tym: 1. wymiana i/lub modernizacja, w tym rozbudowa, oświetlenia ulicznego, 2. wymiana i/lub modernizacja oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego obiektów użyteczności publicznej, przemysłowych, usługowych itp., 3. wymiana przemysłowych silników elektrycznych, 4. wymiana i/lub modernizacja dźwigów, w tym dźwigów osobowych w budynkach mieszkalnych, 5. modernizacja technologii na mniej energochłonną, 6. wykorzystanie energooszczędnych wyrobów i urządzeń w nowych instalacjach, 7. inne przedsięwzięcia służące oszczędności energii elektrycznej. 72 S t r o n a

73 Warunki finansowania wynoszą do 100% kosztu inwestycji dla samorządów, z możliwością refundacji kosztów audytu energetycznego i do 80% kosztu inwestycji dla pozostałych kredytobiorców. Okres kredytowania do 10 lat. Beneficjenci Mikroprzedsiębiorcy i wspólnoty mieszkaniowe. Kredyt EKOoszczędny Kredyt EKOoszczędny daje możliwość obniżenia zużycia energii, wody i surowców wykorzystywanych przy produkcji. Można zmniejszyć koszty związane ze składowaniem odpadów, oczyszczaniem ścieków i uzdatnianiem wody. Finansowanie realizowanych przedsięwzięć, o charakterze proekologicznym dla samorządów do 100% kosztów inwestycji, dla pozostałych 80% kosztów. Beneficjenci Samorządy, przedsiębiorstwa, spółdzielnie mieszkaniowe. Kredyt z klimatem Kredyt z klimatem daje szansę na sfinansowanie szeregu inwestycji służących poprawie efektywności energetycznej. Maksymalny udział w finansowaniu projektów wynosi 85% kosztu inwestycji, jednak nie więcej niż EUR lub równowartość w PLN. Okres kredytowania: do 10 lat, ustalany w zależności od planowanego okresu realizacji. Przedmiotem inwestycji mogą być działania w obszarze efektywności energetycznej, a w szczególności działania polegające na: 1. modernizacji indywidualnych systemów grzewczych w budynkach mieszkalnych obiektach wielkopowierzchniowych, 2. modernizacj małych sieci ciepłowniczych, 3. pracach modernizacyjnych budynków, polegających na ich dociepleniu (np. docieplenie elewacji zewnętrznej, dachu, wymiana okien), wymianie oświetlenia bądź instalacji efektywnego systemu wentylacji lub chłodzenia, 4. montażu instalacji odnawialnej energii w istniejących budynkach lub obiektach przemysłowych (piece biomasowe, kolektory słoneczne, pompy ciepła, panele 73 S t r o n a

74 fotowoltaiczne, dopuszcza się integrację OZE z istniejącym źródłem ciepła lub jego zamianę na OZE), 5. likwidacji indywidualnego źródła ciepła i podłączenie budynku do sieci miejskiej, 6. wymianie nieefektywnego oświetlenia ulicznego, 7. instalacji urządzeń zwiększających efektywność energetyczną, 8. instalacji jednostek kogeneracyjnych lub trigeneracji, 9. budowie systemów OZE. Kredyt EKOodnowa Przedsięwzięcia, mające na celu zwiększenie wartości majątku trwałego przez realizację inwestycji przyjaznych środowisku (w tym wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, termomodernizacja obiektów usługowych i przemysłowych, unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest). Istnieje możliwość łączenia różnych źródeł finansowania np. kredyt może współfinansować projekty wsparte środkami z UE. Kwota kredytu do 85 % wartości kredytowanego przedsięwzięcia, jednak nie więcej niż EUR lub równowartość w PLN. Okres finansowania do 10 lat, ustalany w zależności od planowanego okresu realizacji inwestycji oraz oceny zdolności kredytowej Klienta. Kredyt inwestycyjny NIB Kredyt inwestycyjny NIB (ze środków Nordyckiego Banku Inwestycyjnego) umożliwia rozłożenie kosztów inwestycji w czasie. Cel inwestycji to poprawa środowiska naturalnego w Polsce w trzech strategicznych sektorach związanych z ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną wód i gospodarką wodno-ściekową oraz gospodarką odpadami komunalnymi. Przedmiotem inwestycji mogą być: 1. projekty związane z gospodarką wodno-ściekową, których celem jest redukcja oddziaływania na środowisko, 2. projekty, których celem jest zmniejszenie oddziaływania rolnictwa na środowisko, 3. projekty dotyczące gospodarki stałymi odpadami komunalnymi, 4. wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, 5. termomodernizacja, remont istniejących budynków, o ile przyczyni się do redukcji emisji do powietrza i poprawiają efektywność energetyczną budynku bądź polegają na zamianie paliw kopalnych na energię ze źródeł odnawialnych. 74 S t r o n a

75 Okres finansowania do 3 lat, nie dłużej niż do 30 maja 2019 r. Maksymalny udział NIB w finansowaniu projektu wynosi 50%. X.2. Środki europejskie X.2.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata Program Infrastruktura i Środowisko to krajowy program wspierający gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne. Na potrzeby realizacji zadań założonych w Programie Gospodarki Niskoemisyjnej, szczególnie interesujące będą następujące osie priorytetowe, w ramach których będzie można ubiegać się o środki pomocowe: I. Oś priorytetowa Zmniejszenie emisyjności gospodarki realizowana poprzez następujące priorytety inwestycyjne: o wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; o promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach; o wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym; o rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia; o promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu; o promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe. II. Oś priorytetowa Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, realizowana przez priorytet inwestycyjny: 75 S t r o n a

76 o podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu hałasu. VI. Oś priorytetowa Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach, realizowana przez priorytet inwestycyjny: o promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu. VII. Os priorytetowa Poprawa bezpieczeństwa energetycznego, realizowana przez priorytet inwestycyjny: zwiększenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw poprzez rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu energii oraz poprzez integrację rozproszonego wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. X.2.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata przyjęty został przez Komisję Europejską decyzją C(2015)887 z dnia 12 lutego 2015 r. Z punktu widzenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej kluczowe będzie rozpoczęcie finansowego wdrażania następujących osi priorytetowych i priorytetów inwestycyjnych: Oś Priorytetowa 4. Energia przyjazna środowisku. Priorytet inwestycyjny 4a: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych: W ramach działań związanych z promowaniem wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych, wspierane będą projekty z zakresu: budowy i przebudowy infrastruktury służącej do produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw 2 i 3 generacji, 76 S t r o n a

77 inwestycje w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii cieplnej, wykorzystujące w pierwszej kolejności energię słoneczną i biomasę, ale także biogaz, energię wiatru oraz wody, inwestycji związanych z budową i modernizacją dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE, kogeneracja rozproszona oparta na zidentyfikowanych lokalnych zasobach, tj. budowa lokalnych, małych źródeł energii produkujących zarówno energię elektryczną, jak i ciepło na potrzeby lokalne, niewymagająca przesyłania jej na duże odległości oraz poprawa sprawności wytwarzania ciepła poprzez zmianę źródeł ciepła na jednostki wysokosprawnej kogeneracji z OZE, przyłącza jednostek wytwarzania do najbliższej istniejącej sieci (w ramach budowy i modernizacji sieci). Oś Priorytetowa 5 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna. Priorytet inwestycyjny 4b: Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach: Realizacja celu oszczędności energii w sektorze produkcyjnym będzie obejmować w szczególności: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów w przedsiębiorstwach, zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa, wprowadzanie systemów zarządzania energią, projekty przedsiębiorstw redukujące ilość strat energii, ciepła, wody, w tym pozwalające na odzysk i ponowne wykorzystanie ciepła odpadowego, zastosowanie energooszczędnych (energia elektryczna, ciepło, chłód, woda) technologii produkcji i użytkowania energii; budowa i przebudowa instalacji OZE (o ile wynika to z przeprowadzonego audytu energetycznego), przebudowa linii produkcyjnych na bardziej efektywne energetycznie. Priorytet inwestycyjny 4c: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym: 77 S t r o n a

78 Realizacja celu tego priorytetu ma znaczenie zarówno dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną i finalną oraz dywersyfikację źródeł energii w kierunku energii odnawialnej, jak również jest niezwykle istotna w kontekście ochrony środowiska, ponieważ zmniejszenie zużycia energii oraz wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii niosą ze sobą ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Realizacja celu oszczędności energii w sektorze publicznym i mieszkaniowym wielorodzinnym będzie obejmować: wsparcie dla głębokiej termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, w tym będących w zasobie JST (m.in. szpitali, szkół) oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, zmiany wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła na zasilane OZE (z wyłączeniem indywidualnych źródeł ciepła), modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji), generację rozproszoną, poprawiającą sprawność wytwarzania ciepła przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji budynków. Priorytet inwestycyjny 4e: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu: Realizacja priorytetu służyć będzie w szczególności: zwiększeniu udziału w przewozie osób gałęzi transportu alternatywnych w stosunku do transportu indywidualnego (transport publiczny w obszarach metropolitalnych), ograniczaniu emisji zanieczyszczeń do powietrza, a także bezpieczeństwa i podwyższenia jakości środowiska życia. Oś Priorytetowa 6 Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów Priorytet inwestycyjny 6a: Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie; 78 S t r o n a

79 W zakresie gospodarki odpadami wspierane będą kompleksowe projekty, obejmujące infrastrukturę niezbędną do zapewnienia kompleksowej gospodarki odpadami w regionie, zaplanowanej zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, m.in.: infrastruktura do selektywnej zbiórki i przetwarzania odpadów komunalnych (w tym papier, metal, plastik, szkło oraz odpady biodegradowalne), infrastruktura do odzysku i recyklingu odpadów (w tym kompostownie dla odpadów organicznych), instalacje do odzysku energii lub mechaniczno-biologiczne instalacje do utylizacji dla pozostałych odpadów z wyłączeniem termicznej utylizacji odpadów. X.2.3. Program Polska Wschodnia (PO PW) Program Polska Wschodnia (PO PW) to instrument wsparcia rozwoju społecznogospodarczego 5 województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. W zakresie gospodarki niskoemisyjnej PO Polska Wschodnia wskazany został następujący cel tematyczny: Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, który realizowany będzie poprzez priorytet: 4.5 promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególności na obszarach miejskich, w tym wspieranie zrównoważonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich działań adaptacyjnych i mitygacyjnych. X.2.4. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata jest podstawowym elementem II filara Wspólnej Polityki Rolnej. Celem głównym PROW jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Dla realizacji założeń Programu Gospodarki Niskoemisyjnej będą inwestycje wspierane w Priorytecie 5 (P5), Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, którym jest: o P5: Promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i wspieranie przechodzenia w sektorach rolnym, spożywczym i leśnym na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu; oraz przypisany cel: 79 S t r o n a

80 o 5C) Ułatwianie dostaw i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii, produktów ubocznych, odpadów i pozostałości oraz innych surowców nieżywnościowych dla celów biogospodarki. W ramach szeroko rozumianej gospodarki niskoemisyjnej, ze środków polityki spójności (PS) w zakresie energetyki będą realizowane projekty obejmujące wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych i rozwoju sieci dla OZE. W obszarze OZE przewidywana jest budowa jednostek wytwarzania energii wykorzystujących energię wiatru, biomasę i biogaz, a także energię słońca, geotermii oraz wody wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Z uwagi na niedostateczny poziom rozwoju sieci elektroenergetycznej w Polsce, w stosunku do nagłego wzrostu potrzeb przesyłu mocy, wynikających z planowanych inwestycji w zakresie OZE, wsparcie zostanie skierowane też na projekty dotyczące budowy oraz modernizacji sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii z OZE do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. X.2.5. Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Europejskiego Obszaru Gospodarczego Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej skierowanej przez Norwegię, Islandię i Lichtenstein do państw członkowskich Unii Europejskiej. Głównym zadaniem funduszy norweskich i funduszy EOG jest zmniejszanie różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami-darczyńcami a państwami korzystającymi ze wsparcia. Na dzień zakończenia prac nad Programem Gospodarki Niskoemisyjnej nie zostały podpisane umowy w zakresie kontynuacji, pomocy dla państw członkowskich UE. Jednakże w okresie programowania , Polska otrzymała pomoc w wysokości 570 mln EUR, z czego duża kwota skierowana została na finansowanie projektów w ramach Programu: Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii. Celem wskazanego programu była redukcja emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia powietrza oraz zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie zużycia energii. Dofinansowanie mogły otrzymać następujące typy projektów: o o termomodernizacja budynków użyteczności publicznej; wymiana przestarzałych źródeł ciepła dla budynków użyteczności publicznej (moc do 5 MW); 80 S t r o n a

81 o modernizacja węzłów cieplnych o łącznej mocy do 3 MW dla budynków użyteczności publicznej. Można przypuszczać, że kolejna pula pomocowa, w dużej części również będzie stanowiła dofinansowanie projektów z zakresu ochrony środowiska, w tym powietrza, inwestycji z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii czy łącznie służących ograniczeniu niskiej emisji i będzie stanowić jedno ze źródeł realizacji założeń Programu Gospodarki Niskoemisyjnej. 81 S t r o n a

82 ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO X.3. Ochrona ptaków podczas wykonywania prac termomodernizacyjnych Poniżej została zacytowana opinie Ministerstwa Środowiska i GDOŚ dotyczące kratowania otworów stropodachów: Stropodach, w którym kiedykolwiek przebywały ptaki, w świetle przepisów prawa jest siedliskiem ptaków. Zgodnie z opinią Ministerstwa Środowiska oraz Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ) zakratowanie czy inny sposób zamknięcia otworów takiego stropodachu, nawet poza sezonem lęgowym, jest niszczeniem siedlisk ptaków. Ustawa o ochronie przyrody z dn. 16 kwietnia 2004 (Dz. U nr 151, poz ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz poz. 1348). wprowadzają zakaz niszczenia siedlisk zwierząt dziko żyjących. Stropodachy stanowią siedliska wielu gatunków ptaków, w tym podstawowe siedlisko jerzyka, gatunku ściśle chronionego. Niemal z każdego stropodachu korzystają, lub kiedykolwiek korzystały ptaki. Jakiekolwiek zamykanie otworów wentylacyjnych takiego stropodachu jest niszczeniem siedlisk ptaków. Dlatego zgodnie z prawem otwory wentylacyjne takiego stropodachu nie mogą być zakratowane bez zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, nawet po sezonie lęgowym. Jeśli widzimy zatykanie kratkami otworów wentylacyjnych stropodachów napiszmy pismo do inwestora informujące, że jeśli nie ma zezwolenia RDOŚ, to działa niezgodnie z prawem. Zapytajmy go w piśmie, czy ma zezwolenie i wyślijmy to pismo do wiadomości RDOŚ. Siedliska takie jak szczeliny elewacji nie mogą być oczywiście zachowane w remontowanym budynku. Inwestor niszcząc te siedliska w czasie remontu jest zobligowany do kompensacji przyrodniczej, którą powinna mu wyznaczyć RDOŚ. Zamykanie otworów wentylacyjnych stropodachów nie jest wymagane przez prawo budowlane. Prawo budowlane wymaga kratowania jedynie przewodów będących częścią systemu wentylacji lub klimatyzacji budynku (typu wentylacji mieszkań i innych użytkowanych pomieszczeń). Jest korzystne dla bezpieczeństwa ludzi i ptaków, ponieważ zakratowanie przewodów kominowych uniemożliwia ptakom wpadnięcie do nich (co może się skończyć śmiercią) lub zatkanie ich gniazdem. Otwory wentylacyjne stropodachu nie należą do kategorii otworów, które prawo budowlane nakazuje kratować lub zabezpieczać w inny sposób przed dostępem ptaków. 82 S t r o n a

83 X.4. Zakres oddziaływania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na środowisko Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Nałęczów nie wyznacza ram dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a realizacja postanowień tego dokumentu, przy przestrzeganiu odpowiednich procedur bezpiecznego postępowania oraz przepisów bhp, nie powinna spowodować wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi oraz środowiska naturalnego. Ponadto wszelkie ustalenia zawarte w ww. dokumencie dotyczą obszaru mieszczącego się wyłącznie w granicach Gminy Nałęczów. Program w swoich założeniach i celach nie będzie oddziaływał transgranicznie. Tylko budowa obwodnicy Nałęczowa jest przedsięwzięciem mogącym oddziaływać na środowisko ale jej przebieg został poddany strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko podczas uchwalania studium. Uwzględniając również zapisy Dyrektywy ptasiej planowane działania nie będą oddziaływać negatywnie na populacje ptaków jak również na ochronę siedlisk poszczególnych gatunków. Ocenia się, że Plan w zasadniczy sposób może przyczynić się do poprawy stanu środowiska naturalnego na terenie Gminy Nałęczów. Działania wynikające z przedmiotowego dokumentu zostaną zrealizowane i zaprojektowane w sposób minimalizujący negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne. Charakter planowanych działań, rodzaj i skala oddziaływań na środowisko oraz cechy obszaru objętego spodziewanym oddziaływaniem powodują, że realizacja zadań proponowanych w Programie, nie spowoduje znaczącego negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Realizacja działań przewidzianych w Planie nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko w zakresie zdrowia i życia ludzi. Jednocześnie dokument nie wyznacza ram dla późniejszych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, czy też posiadających potencjalny wpływ na środowisko. Ponadto przewidywane jest, że dla inwestycji wskazanych w Planie niezbędne będzie przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Warunek ten będzie traktowany jako obligatoryjny w przypadku stawiania tego typu wymogu przez fundusz finansujący lub współfinansujący konkretne zadanie inwestycyjne. Inwestycje planowane do realizacji i ujęte w PGN realizowane będą w miarę możliwości budżetowych Gminy Nałęczów i pozyskiwania dofinansowania z funduszy zewnętrznych. Ilość, kolejność i zakres realizowanych inwestycji będzie uzależniony od zdolności ich finansowania i może ulegać zmianie w zależności od decyzji podejmowanych przez Gminę Nałęczów. 83 S t r o n a

84 XI. PODSUMOWANIE Opracowany w dokumencie plan działań do 2020 r. pozwoli na osiągnięcie założonych celów ograniczenia zużycia energii finalnej, redukcji emisji CO 2 oraz wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Tabela 28 Podsumowanie planowanych efektów działań na lata Oszczędności energii do 2020 r. [MWh] Produkcja energii z OZE do 2020 r. [MWh] Roczna redukcja emisji CO2 do 2020 r. [Mg CO 2 ] Budynki użyteczności publicznej Budynki mieszkalne Ciepłownictwo Transport Oświetlenie Zarządzanie energią Świadomość energetyczna RAZEM: Źródło: Opracowanie własne Zaplanowane do realizacji działania na lata pozwolą na: 4. Prognozowane oszczędności energii na poziomie 5488 MWh w okresie , 5. Prognozowany wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych 64 MWh w okresie , 6. Prognozowana redukcja emisji CO2 na poziomie 1729 Mg CO2 w okresie przy nakładach inwestycyjnych na poziomie ,00 zł. Możliwość realizacji założonych działań będzie zależeć od wsparcia finansowego ze źródeł zewnętrznych, w szczególności z funduszy pochodzących z programów uruchamianych w ramach nowej perspektywy finansowej UE na lata Procentowy udział poszczególnych zadań w możliwej do osiągnięcia sumarycznej ilości zaoszczędzonej energii finalnej oraz redukcji emisji CO2, został przedstawiony na poniższych wykresach 84 S t r o n a

85 Wykres 5 Oszczędność energii finalnej do 2020 r. w podziale na zadania Źródło: Opracowanie własne Wykres 6 Redukcja emisji CO 2 do 2020 r. w podziale na zadania Źródło: Opracowanie własne 85 S t r o n a