Antonio Gramsci. Turyński ruch rad fabrycznych
|
|
- Ewa Stefaniak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Antonio Gramsci Turyński ruch rad fabrycznych Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2007
2 Sprawozdanie Antonio Gramsciego Turyński ruch rad fabrycznych zostało opublikowane po raz pierwszy po rosyjsku, niemiecku i francusku w Internazionale Comunista, r. 1920, nr 14, a następnie ukazało się w języku włoskim bez podpisu w piśmie L'Ordine Nuovo I, nr 73 z 14 marca r Podstawa niniejszego wydania: Antonio Gramsci, Pisma wybrane, tom 1, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa Tłumaczenie z języka włoskiego: Barbara Sieroszewska. 2
3 (Sprawozdanie przesłane Komitetowi Wykonawczemu Międzynarodówki Komunistycznej w lipcu roku 1920) Jeden z członków delegacji włoskiej, który właśnie powrócił z Rosji Radzieckiej, opowiedział robotnikom turyńskim, że trybuna, na której nastąpiło powitanie delegacji w Kronsztadzie, ozdobiona była następującym transparentem: Niech żyje turyński strajk powszechny z kwietnia 1920 roku! Robotnicy przyjęli tę wiadomość z wielką radością i zadowoleniem. Większość członków wysłanej do Rosji delegacji włoskiej była przeciwna kwietniowemu strajkowi powszechnemu. W swoich artykułach skierowanych przeciwko strajkowi twierdzili oni, że robotnicy turyńscy padli ofiarą złudzenia i przecenili znaczenie strajku. Toteż robotnicy turyńscy z radością usłyszeli o tym dowodzie sympatii towarzyszy z Kronsztadu i powiedzieli sobie: Nasi towarzysze, komuniści rosyjscy, lepiej zrozumieli i ocenili wagę strajku kwietniowego aniżeli oportuniści włoscy i dali im dobrą nauczkę. S t r a j k k w i e t n i o w y Turyński ruch kwietniowy był rzeczywiście doniosłym wydarzeniem nie tylko w dziejach proletariatu włoskiego, ale również w dziejach proletariatu europejskiego, a nawet, rzec można, w historii proletariatu całego świata. Po raz pierwszy w historii proletariat podjął walkę o kontrolę nad produkcją, choć nie popchnął go do tej akcji ani głód, ani bezrobocie. Co więcej, walkę tę podjęła nie tylko mniejszość, nie sama tylko awangarda klasy robotniczej. Masy robotnicze Turynu jak jeden mąż stanęły do walki i doprowadziły ją do końca, nie bacząc na wyrzeczenia i ofiary. Metalowcy strajkowali przez miesiąc, pozostali robotnicy przez dziesięć dni. Strajk powszechny w ostatnich dziesięciu dniach rozszerzył się na cały Piemont i zmobilizował około pół miliona robotników przemysłowych i rolnych, obejmując zatem około czterech milionów ludności. Kapitaliści włoscy wytężyli wszystkie siły, aby zdusić turyński ruch robotniczy. Wszystkie środki państwa burżuazyjnego oddane zostały do ich dyspozycji, podczas gdy robotnicy prowadzili walkę sami, bez żadnej pomocy ze strony kierownictwa Partii Socjalistycznej ani ze strony Powszechnej Konfederacji Pracy. Przeciwnie, kierownictwo partii i konfederacji wyszydziło robotników turyńskich i robiło wszystko, co było w jego mocy, aby powstrzymać robotników i chłopów włoskich od wszelkiej akcji rewolucyjnej, za której pośrednictwem chcieli oni zamanifestować swoją solidarność z braćmi turyńskimi i przyjść im z wydatną pomocą. Ale robotnicy turyńscy nie upadli na duchu. Wytrzymywali cały napór kapitalistycznej reakcji, zachowali dyscyplinę aż do końca i nawet po klęsce dochowali wiary sztandarowi komunizmu i rewolucji światowej. A n a r c h i ś c i i s y n d y k a l i ś c i Propaganda anarchistów i syndykalistów przeciwko dyscyplinie partyjnej i dyktaturze proletariatu nie miała najmniejszego wpływu na masy nawet wówczas, kiedy wobec zdrady przywódców strajk zakończył się klęską. Robotnicy turyńscy poprzysięgli, że wzmogą walkę rewolucyjną i poprowadzą ją na dwa fronty: przeciwko zwycięskiej burżuazji i przeciwko zdradzieckim przywódcom. Świadomość i dyscyplina rewolucyjna, której masy turyńskie dały dowody, wywodzą się z gospodarczych i politycznych warunków, w jakich rozwijała się walka klasowa w Turynie. 3
4 Turyn jest ośrodkiem o charakterze wybitnie przemysłowym. Prawie trzy czwarte ludności, której jest tu pół miliona, stanowią robotnicy. Element drobnomieszczański stanowi znikomą mniejszość. W Turynie znajduje się ponadto zwarta masa urzędników i techników, którzy są zorganizowani w związkach zawodowych i należą do Izby Pracy. W czasie wszystkich wielkich strajków stali oni u boku robotników, a zatem jeśli nie wszyscy, to w każdym razie znaczna ich część osiągnęła świadomość prawdziwego proletariatu walczącego przeciwko kapitałowi o rewolucję i komunizm. P r o d u k c j a p r z e m y s ł o w a Produkcja turyńska, jeśli spojrzeć na nią z zewnątrz, jest całkowicie scentralizowana i jednorodna. Pierwsze miejsce zajmuje w niej przemysł metalurgiczny, zatrudniający około 50 tysięcy robotników i 10 tysięcy urzędników i personelu technicznego. W samych tylko zakładach Fiata pracuje 35 tysięcy ludzi robotników, urzędników i techników. W głównych zakładach tego przedsiębiorstwa pracuje 16 tysięcy robotników wytwarzających wszelkiego rodzaju samochody za pomocą najnowocześniejszych udoskonalonych metod. Produkcja samochodów jest produkcją charakterystyczną dla turyńskiego przemysłu metalowego. Większa część załóg składa się z robotników wykwalifikowanych i z inżynierów, którzy jednak nie przesiąknęli mentalnością drobnomieszczańską, jak to się dzieje z robotnikami wykwalifikowanymi w innych krajach, a zwłaszcza w Anglii. Produkcja samochodów, zajmująca pierwsze miejsce w przemyśle metalurgicznym, podporządkowała sobie inne gałęzie produkcji, jak przemysł drzewny i gumowy. Metalowcy stanowią awangardę proletariatu turyńskiego. Ze względu na wyjątkową sytuację tego przemysłu każdy ruch wszczęty przez jego robotników staje się powszechnym ruchem mas i przybiera charakter polityczny i rewolucyjny nawet wówczas, jeśli początkowo dotyczył jedynie żądań z dziedziny ruchu zawodowego. Turyn posiada jedną tylko poważną organizację zawodową liczącą 90 tysięcy członków Izbę Pracy. Istniejące grupki anarchistów i syndykalistów nie mają żadnego niemal wpływu na masy robotnicze, które mocno i zdecydowanie stoją po stronie Partii Socjalistycznej, składającej się po większej części z robotników komunistów. Ruch komunistyczny rozporządza następującymi organizacjami bojowymi: sekcją partii, liczącą 1500 członków, dwudziestu ośmioma kołami o łącznej liczbie 10 tysięcy członków i dwudziestu trzema organizacjami młodzieży, liczącymi 2 tysiące członków. W każdym przedsiębiorstwie istnieje stała grupa komunistyczna z własnym trzonem kierowniczym. Poszczególne grupy łączą się według położenia topograficznego ich zakładów pracy w grupy rejonowe, które skupiają się dokoła komitetu kierowniczego wchodzącego w skład sekcji Partii, która to sekcja kieruje całym ruchem komunistycznym w mieście i przewodzi masom robotniczym. T u r y n s t o l i c ą W ł o c h Przed rewolucją burżuazyjną, która stworzyła ustrój burżuazyjny we Włoszech, Turyn był stolicą małego państewka, obejmującego Piemont, Ligurię i Sardynię. W tym okresie w Turynie dominował drobny przemysł i handel. Po zjednoczeniu Królestwa Włoskiego i przeniesieniu stolicy do Rzymu zdawało się, że Turyn straci znaczenie. Ale w krótkim czasie miasto przezwyciężyło kryzys gospodarczy i stało się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych Włoch. Można powiedzieć, że Włochy mają trzy stolice: Rzym jako ośrodek administracyjny państwa burżuazyjnego, Mediolan jako centrum handlowe i 4
5 finansowe kraju (wszystkie banki, urzędy handlowe i instytucje finansowe koncentrują się w Mediolanie) i wreszcie Turyn jako ośrodek przemysłu, w którym produkcja przemysłowa osiągnęła najwyższy stopień rozwoju. Z chwilą przeniesienia stolicy do Rzymu z Turynu wyemigrowała cała drobno i średniomieszczańska inteligencja, która dostarczyła nowemu państwu burżuazyjnemu personelu administracyjnego, niezbędnego dla jego funkcjonowania. Natomiast rozwój wielkiego przemysłu przyciągnął do Turynu kwiat włoskiej klasy robotniczej. Proces rozwojowy tego miasta jest tedy z punktu widzenia historii Włoch i włoskiej rewolucji proletariackiej niezmiernie ciekawy. Proletariat turyński stał się w ten sposób przewodnikiem duchowym włoskich mas robotniczych, związanych z tym miastem różnego rodzaju więzami pokrewieństwa, tradycji, historii. Marzeniem każdego włoskiego robotnika jest otrzymanie pracy w Turynie. Wszystko to wyjaśnia powody, dla których masy robotnicze całych Włoch pragnęły nawet wbrew woli swoich przywódców zamanifestować swoją solidarność ze strajkiem powszechnym w Turynie. Widzą one w tym mieście centrum, stolicę rewolucji komunistycznej, Piotrogród włoskiej rewolucji proletariackiej. D w a p o w s t a n i a z b r o j n e W ciągu wojny imperialistycznej w latach Turyn przeżył dwa zbrojne powstania. Pierwsze, które wybuchło w maju roku 1915, miało na celu zapobieżenie przystąpieniu Włoch do wojny z Niemcami (przy tej sposobności splądrowany został Dom Ludowy). Drugie powstanie, w sierpniu roku 1917, miało cechy zbrojnej walki rewolucyjnej na wielką skalę. Wieść o rewolucji lutowej w Rosji powitana została w Turynie z nieopisaną radością. Robotnicy płakali ze wzruszenia na wieść o tym, że władza cara została obalona przez robotników Piotrogrodu. Ale robotnicy turyńscy nie dali się otumanić demagogiczną frazeologią Kiereńskiego i mienszewików. Kiedy w lipcu 1917 roku przybyła do Turynu misja, wysłana do Europy zachodniej przez Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich Piotrogrodu, i delegaci Smirnow i Goldenberg ukazali się pięćdziesięciotysięcznej rzeszy robotników, powitały ich ogłuszające okrzyki: Niech żyje Lenin! Niech żyją bolszewicy! Goldenberg nie był zbytnio z tego przyjęcia zadowolony; nie mógł zrozumieć, jakim sposobem towarzysz Lenin zdobył wśród robotników turyńskich tak wielką popularność. Nie należy zapominać, że epizod ten miał miejsce po zgnieceniu lipcowego zrywu bolszewickiego, że włoska prasa burżuazyjna grzmiała przeciwko Leninowi i bolszewikom, nazywając ich zbójami, intrygantami, agentami i szpiegami imperializmu niemieckiego. Od początku wojny włoskiej (24 maja 1915 roku) proletariat turyński nie przeprowadził ani jednej masowej manifestacji. B a r y k a d y, r o w y s t r z e l e c k i e, z a s i e k i Imponujący wiec, zorganizowany na cześć wysłanników piotrogrodzkiej rady delegatów, zapoczątkował nowy okres ruchów masowych. Nie minął miesiąc i robotnicy turyńscy z bronią w ręku powstali przeciwko imperializmowi i militaryzmowi włoskiemu. Powstanie wybuchło 23 sierpnia roku Przez pięć dni robotnicy walczyli na ulicach miasta. Powstańcy, uzbrojeni w karabiny, granaty i karabiny maszynowe, zdołali zająć niektóre dzielnice miasta i trzykrotnie lub czterokrotnie podejmowali próby zdobycia centrum miasta, w którym znajdowały się siedziby instytucji rządowych i komendantur wojskowych. 5
6 Ale dwa lata wojny i reakcji osłabiły silną niegdyś organizację proletariatu. Robotnicy, dysponujący słabszym uzbrojeniem, zostali pokonani. Na próżno oczekiwali poparcia ze strony żołnierzy, którzy dali się zwieść insynuacjom, jakoby rewolta została zainscenizowana przez Niemców. Lud wznosił barykady, kopał rowy, otoczył niektóre dzielnice drutem kolczastym, przez który przebiegał prąd elektryczny, i przez pięć dni odpierał wszystkie ataki wojska i policji. Poległo przeszło 500 robotników, ponad 2 tysiące odniosło ciężkie rany. Po klęsce najbardziej bojowe elementy zaaresztowano i wywieziono. Ruch proletariacki utracił swe rewolucyjne napięcie. Ale nastroje komunistyczne wśród proletariatu turyńskiego nie wygasły. Dowodem tego może być następujący epizod: wkrótce po powstaniu sierpniowym odbyły się wybory do rady administracyjnej Turyńskiego Zjednoczenia Spółdzielczego, olbrzymiej organizacji, która zapewnia aprowizację jednej czwartej ludności. Z j e d n o c z e n i e S p ó ł d z i e l c z e ACT 1 składa się ze Spółdzielni Kolejarzy i Powszechnego Stowarzyszenia Robotniczego. Już przed wielu laty sekcja socjalistyczna opanowała radę administracyjną, teraz jednak sekcja ta nie była w stanie przeprowadzić aktywnej agitacji wśród mas robotniczych. Kapitał zjednoczenia składał się po większej części z udziałów Spółdzielni Kolejarzy, należących do kolejarzy i ich rodzin. Wraz z rozwojem zjednoczenia wartość udziałów podniosła się z 50 do 700 lir. Partia zdołała jednak przekonać udziałowców, że zadaniem spółdzielni robotniczej są nie zyski jednostek, lecz wzmocnienie środków walki rewolucyjnej, i udziałowcy zadowolili się dywidendą w wysokości trzech i pół procentu od wartości nominalnej 50 lir, nie zaś od realnej wartości akcji 700 lir. Po powstaniu sierpniowym utworzył się, przy poparciu policji oraz prasy burżuazyjnej i reformistycznej, komitet kolejarzy, mający na celu wydarcie Partii Socjalistycznej władzy nad radą administracyjną. Akcjonariuszom obiecano natychmiastową likwidację różnicy 650 lir między wartością nominalną a realną udziałów spółdzielni. Kolejarzom obiecano rozmaite przywileje w dziedzinie dystrybucji środków żywności. Zdrajcy reformiści, wspomagani przez prasę burżuazyjną, puścili w ruch wszystkie środki propagandy i agitacji, aby przekształcić spółdzielnię z organizacji robotniczej w przedsiębiorstwo handlowe o charakterze drobnomieszczańskim. Klasa robotnicza wystawiona została na wszelkiego rodzaju prześladowania. Cenzura tłumiła głos sekcji socjalistycznej. Ale na przekór wszystkim prześladowaniom i szykanom socjaliści, którzy ani na chwilę nie odstąpili od swego poglądu, że spółdzielnia robotnicza jest jednym ze środków walki klasowej, ponownie osiągnęli większość w Zjednoczeniu Spółdzielczym. Partia Socjalistyczna uzyskała 700 głosów na ogólną liczbę 800, mimo że większość wyborców stanowili urzędnicy kolejowi, po których spodziewano się, że po upadku powstania sierpniowego przejawią pewną chwiejność, jeśli nie tendencje reakcyjne. P o w o j n i e Po zakończeniu wojny imperialistycznej ruch proletariacki poczynił szybkie postępy. Masy robotnicze Turynu zrozumiały, że okres historyczny zapoczątkowany minioną wojną różni się zasadniczo od okresu poprzedzającego wojnę. Turyńska klasa robotnicza wyczuła natychmiast, że III Międzynarodówka jest tą organizacją proletariatu światowego, której zadaniem jest kierowanie wojną 1 Alleanza Cooperativa Torinese. Red. 6
7 domową, zdobycie władzy politycznej, wprowadzenie dyktatury proletariatu i stworzenie nowego ładu w stosunkach ekonomicznych i społecznych. Ekonomiczne i polityczne problemy rewolucji były przedmiotem dyskusji na wszystkich zgromadzeniach robotniczych. Najlepsze siły awangardy robotniczej zaczęły rozpowszechniać tygodnik o kierunku komunistycznym: L'Ordine Nuovo. Na łamach tego tygodnika roztrząsano wszelakie zagadnienia rewolucji, takie jak organizacja rewolucyjna mas, która winna pozyskać związki zawodowe dla sprawy komunizmu, przeniesienie walk prowadzonych przez związki zawodowe z płaszczyzny czysto korporacyjnej i reformistycznej na płaszczyznę walki rewolucyjnej, oraz zagadnienia kontroli nad produkcją i dyktatury proletariatu. Na porządku dziennym postawiono również sprawę rad fabrycznych. W przedsiębiorstwach turyńskich istniały już przedtem małe komitety robotnicze, uznawane przez kapitalistów. Niektóre z nich wszczęły już walkę przeciwko zbiurokratyzowaniu i duchowi reformizmu w związkach zawodowych. Ale większość tych komitetów była jedynie emanacją związków zawodowych. Listy kandydatów do tych komitetów (komisji wewnętrznych) ustalane były przez organizacje zawodowe, które najchętniej wysuwały robotników o skłonnościach oportunistycznych, takich, którzy nie przyczynialiby kłopotu pracodawcom i którzy potrafiliby zdusić w zarodku wszelkie próby ruchów masowych. Zwolennicy L'Ordine Nuovo w swojej pracy propagandowej wysuwali na pierwsze miejsce konieczność przekształcenia komisji wewnętrznych oraz zasadę, że ustalanie list kandydatów należy do kompetencji mas robotniczych, a nie wierzchołka piramidy związkowej biurokracji. Zadania, które stawiali oni przed radami fabrycznymi, to: roztoczenie kontroli nad produkcją, uzbrojenie i przysposobienie wojskowe mas, przygotowanie polityczne i techniczne mas. Rady nie miały już pełnić dawnej roli psów łańcuchowych strzegących interesów klas panujących ani hamować działania skierowanego przeciwko ustrojowi kapitalistycznemu. E n t u z j a z m d l a r a d Propaganda na rzecz rad fabrycznych spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem w masach. W przeciągu pół roku powstały rady fabryczne we wszystkich fabrykach i zakładach metalurgicznych, a w związku zawodowym metalowców komuniści uzyskali większość. Zasada rad fabrycznych i kontroli nad produkcją została aprobowana i przyjęta przez większość uczestników kongresu i większość związków zawodowych należących do Izby Pracy. Organizacja rad fabrycznych opiera się na następujących zasadach: w każdej fabryce, w każdym zakładzie przemysłowym tworzy się na zasadzie przedstawicielstwa (a nie w oparciu o dawny system biurokratyczny) organ, który uosabia siłę proletariatu, walczy z ustrojem kapitalistycznym poprzez objęcie kontroli nad produkcją i przygotowuje masy robotnicze do walki rewolucyjnej i do stworzenia państwa robotniczego. Rada fabryczna musi być utworzona zgodnie z zasadą podziału organizacyjnego na gałęzie przemysłu; powinna ona stanowić dla klasy robotniczej wzór komunistycznego społeczeństwa, do którego droga wiedzie przez dyktaturę proletariatu. W społeczeństwie tym nie będzie już podziału na klasy, wszystkie stosunki społeczne regulowane będą zgodnie z technicznymi potrzebami produkcji oraz odpowiadającej im organizacji i nie będą podporządkowane zorganizowanej władzy państwowej. Klasa robotnicza powinna odczuć piękno i szlachetność ideału, o który walczy i dla którego ponosi ofiary. Powinna zdać sobie sprawę, że do osiągnięcia tego ideału konieczne jest przejście przez szereg etapów. Powinna uznać konieczność dyscypliny rewolucyjnej i dyktatury. Każdy zakład przemysłowy dzieli się na oddziały, każdy oddział na brygady według specjalności, każda brygada spełnia pewną określoną część pracy. Robotnicy każdej brygady wybierają spośród siebie 7
8 jednego towarzysza, nadając mu mandat imperatywny i warunkowy 2. Zgromadzenie delegatów całego zakładu przemysłowego stanowi radę, która z kolei wybiera ze swego grona komitet wykonawczy. Zgromadzenie sekretarzy politycznych poszczególnych komitetów wykonawczych tworzy centralny komitet rad, wyłaniający spośród siebie miejski komitet dla organizacji propagandy, opracowywania planów akcji, zatwierdzania projektów i wniosków poszczególnych rad. R a d y i k o m i t e t y w e w n ę t r z n e p o d c z a s s t r a j k ó w Niektóre zadania rad fabrycznych mają charakter czysto techniczny, a nawet przemysłowy, jak na przykład kontrola nad personelem technicznym, zwalnianie tych urzędników, którzy okażą się wrogami klasy robotniczej, walka z dyrekcją o prawa i wolność, kontrola nad produkcją i operacjami finansowymi fabryki. Rady fabryczne szybko zapuściły korzenie. Masy chętnie przyjęły tę formę organizacji komunistycznej, skupiły się dokoła komitetów wykonawczych i energicznie poparły walkę przeciwko kapitalistycznemu samowładztwu. Mimo że ani biurokracja związków zawodowych, ani przemysłowcy nie chcieli uznać rad i komitetów, odniosły one jednak poważne sukcesy: przepędziły agentów i szpiegów nasłanych przez kapitalistów, nawiązały stosunki z urzędnikami i personelem technicznym w celu zdobycia informacji o położeniu finansowym i przemysłowym przedsiębiorstw; skupiły w swoim ręku władzę dyscyplinarną i wykazały skłóconym, rozproszonym masom, jakie znaczenie dla przemysłu ma bezpośredni zarząd robotniczy. Działalność rad i komisji wewnętrznych uwydatniła się najwyraźniej podczas strajków. Strajki te utraciły swój dawny charakter impulsywności i przypadkowości i stały się wyrazem świadomej działalności mas rewolucyjnych. Organizacja techniczna rad i komisji oraz ich umiejętność działania udoskonaliły się tak dalece, że w ciągu pięciu minut można było osiągnąć przerwanie pracy przez l6 tysięcy robotników rozproszonych na przestrzeni 42 oddziałów zakładów Fiata. W dniu 3 grudnia 1919 roku rady fabryczne dały namacalny dowód, że są zdolne do kierowania ruchem mas na wielką skalę. Na wezwanie sekcji socjalistycznej, skupiającej w swym ręku dźwignie całego mechanizmu ruchów masowych, rady fabryczne zmobilizowały bez specjalnych przygotowań w ciągu godziny 120 tysięcy robotników podzielonych według zakładów pracy. W godzinę potem armia proletariacka ruszyła niby lawina, dotarła do samego centrum miasta i wymiotła z ulic i placów całą nacjonalistyczną i militarystyczną hołotę. W a l k a z r a d a m i Na czele ruchu o utworzenie rad fabrycznych stali komuniści należący do sekcji socjalistycznej i do organizacji związkowych. Brali w nim jednak udział również anarchiści, usiłujący przeciwstawić swoją pompatyczną frazeologię jasnym i precyzyjnym sformułowaniom komunistów marksistów. Ruch ten napotkał zaciekły opór ze strony funkcjonariuszy związkowych, kierownictwa Partii Socjalistycznej i zespołu Avanti! Zarzuty tych ludzi opierały się na rozróżnieniu pomiędzy pojęciem rady fabrycznej i pojęciem rady delegatów. Konkluzje ich wywodów miały charakter czysto teoretyczny, abstrakcyjny, biurokratyczny. Za ich pompatycznymi frazesami kryła się chęć uniemożliwienia bezpośredniego udziału mas w walce rewolucyjnej, pragnienie utrzymania opieki organizacji związkowych nad masami. Ludzie z kierownictwa partii uchylali się zawsze od podjęcia inicjatywy w 2 Mandat imperatywny i warunkowy pełnomocnictwa, których wyborcy udzielają wybranym przez siebie przedstawicielom do realizacji pewnych określonych zadań i zajęcia ściśle określonego stanowiska w danej kwestii. Red. 8
9 jakiejkolwiek akcji rewolucyjnej aż do czasu opracowania planu skoordynowanej akcji, a równocześnie nie robili nic dla przygotowania i opracowania takiego planu. Ruch turyński nie zdołał wyjść poza granice lokalne, gdyż puszczono w ruch cały mechanizm biurokratyczny związków zawodowych, aby przeszkodzić masom robotniczym innych części Włoch w pójściu za przykładem Turynu. Ruch turyński był wyszydzany, oczerniany, szkalowany i krytykowany na wszystkie sposoby. Ostra krytyka ze strony organizacji związkowych i kierownictwa Partii Socjalistycznej dodała otuchy kapitalistom, którzy teraz nie natrafiali już na żadne hamulce w swojej walce z proletariatem turyńskim i radami fabrycznymi. Na konferencji przemysłowców, odbytej w marcu 1920 roku w Mediolanie, opracowano plan uderzenia. Ale opiekunowie klasy robotniczej organizacje ekonomiczne i polityczne nie zaprzątali sobie głowy tym faktem. Opuszczony przez wszystkich proletariat turyński zmuszony był sam, własnymi siłami stawić czoło kapitalizmowi i władzy państwowej. Turyn zalany został całą armią policjantów, w punktach strategicznych dokoła miasta rozmieszczono armaty i karabiny maszynowe. I kiedy cały ten aparat wojenny był gotowy do akcji, kapitaliści rozpoczęli prowokowanie proletariatu. Prawda, że w obliczu tych tak niesłychanie ciężkich warunków walki proletariat zawahał się, czy przyjąć wyzwanie; ale kiedy stało się jasne, że starcie jest nieuniknione, klasa robotnicza odważnie porzuciła postawę nacechowaną rezerwą i postanowiła prowadzić walkę aż do zwycięskiego końca. S o c j a l i s t y c z n a R a d a K r a j o w a w M e d i o l a n i e Metalowcy strajkowali przez cały miesiąc, inne kategorie robotników dziesięć dni. Przemysł całej prowincji stanął, komunikacja została sparaliżowana. Proletariat turyński był więc odcięty od reszty Włoch, ale organa centralne nie uczyniły nic, aby mu pomóc. Nie opublikowały ani jednej odezwy wyjaśniającej narodowi włoskiemu doniosłości walki robotników turyńskich. Avanti! odmówiło wydrukowania odezwy turyńskiej sekcji partyjnej. Na towarzyszy turyńskich sypały się zewsząd takie epitety, jak anarchiści i awanturnicy. W tym czasie miała się odbyć w Turynie rada krajowa partii. Przeniesiono ją do Mediolanu, gdyż miasto oddane na pastwę strajku powszechnego wydawało się niezbyt odpowiednie jako miejsce socjalistycznych dyskusji. Przy tej okazji ujawniło się całe niedołęstwo ludzi powołanych do kierowania partią. Podczas gdy masy robotnicze odważnie broniły w Turynie rad fabrycznych, tej pierwszej organizacji opartej na zasadach demokracji robotniczej, organizacji urzeczywistniającej ideę władzy proletariackiej w Mediolanie wałkowano projekty i teoretyczne metody stworzenia rad jako formy władzy politycznej, którą proletariat ma zdobyć. Dyskutowano o sposobach usystematyzowania zdobyczy, których jeszcze nie było, pozostawiając proletariat turyński własnemu losowi i dając burżuazji dogodną sposobność unicestwienia istniejącej już władzy robotniczej. Włoskie masy proletariackie zamanifestowały swoją solidarność z towarzyszami turyńskimi w rozmaitych formach. Kolejarze z Pizy, Livorno i Florencji odmówili przewożenia wojsk kierowanych do Turynu, robotnicy portowi i marynarze z Livorno i Genui sabotowali ruch w portach. Wbrew woli związków zawodowych proletariat wielu miast rozpoczął strajki. Strajk powszechny w Turynie i całym Piemoncie rozbił się o sabotaż i opór organizacji związkowych i samej partii. Miał on jednak ogromne znaczenie wychowawcze, wykazał bowiem, że jedność robotników i chłopów jest osiągalna, oraz dowiódł raz jeszcze pilnej konieczności podjęcia walki z całą biurokratyczną machiną organizacji związkowych, stanowiącą najsilniejsze oparcie dla oportunistycznych poczynań parlamentarzystów i reformistów, których celem jest zduszenie wszelkich ruchów rewolucyjnych mas pracujących. 9
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII ( wg programu Wczoraj i dziś nr dopuszczenia 877/4/2017 ). Rok szkolny 2017/2018 Ocena dopuszczająca : - zna datę i postanowienia
Bardziej szczegółowoAntonio Gramsci. Historyczna rola miast
Antonio Gramsci Historyczna rola miast Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2007 Artykuł Antonio Gramsciego Historyczna rola miast ukazał się bez podpisu w piśmie
Bardziej szczegółowoAnatolij Łunaczarski. Wychowanie a Nowa Polityka Ekonomiczna
Anatolij Łunaczarski Wychowanie a Nowa Polityka Ekonomiczna 1 http://maopd.wordpress.com/ Artykuł Anatolija Łunaczarskiego z roku 1921. Maoistowski Projekt Dokumentacyjny 2013 2 Towarzysz Lenin w artykule
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Przedmowa Wprowadzenie: Próba konceptualizacji rosyjskiego procesu rewolucyjnego Rozdział 1. Rewolucje a rewolucja rosyjska
SPIS TREŚCI Przedmowa.................................. 11 Wprowadzenie: Próba konceptualizacji rosyjskiego procesu rewolucyjnego 1904 1934... 21 1. Różne interpretacje... 23 Debata wśród emigrantów...
Bardziej szczegółowoZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII
ZAKŁADANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W KLASIE VII Zakładane osiągnięcia uczniów to wiadomości i umiejętności, którymi uczeń powinien się wykazywać po zakończeniu nauki w szkole podstawowej. Dzięki przyporządkowaniu
Bardziej szczegółowoHISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny
HISTORIA klasa VII - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny - wymienia datę kongresu wiedeńskiego, cele i główne państwa - wie, na czym polegała rewolucja przemysłowa - potrafi wymienić nowe idee polityczne
Bardziej szczegółowoAntonio Gramsci. Do komisarzy oddziałowych zakładów Fiat Centro i Brevetti
Antonio Gramsci Do komisarzy oddziałowych zakładów Fiat Centro i Brevetti Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2007 Artykuł Antonio Gramsciego Do komisarzy oddziałowych
Bardziej szczegółowoPOWSTANIE WARSZAWSKIE
POWSTANIE WARSZAWSKIE Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną w okupowanej przez Niemców Europie, zorganizowaną przez Armię Krajową w ramach akcji BURZA. Planowane na kilka dni, trwało ponad
Bardziej szczegółowoMao Tse-tung. Więcej uwagi sprawie przyciągania inteligencji
Mao Tse-tung Więcej uwagi sprawie przyciągania inteligencji http://maopd.wordpress.com/ Uchwała Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin z 1 grudnia 1939 roku Maoistowski Projekt Dokumentacyjny
Bardziej szczegółowoPolskie Państwo podziemne Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A
Polskie Państwo podziemne 1939-1945 Przygotowała: Katarzyna Kossakowska Klasa III A FLAGA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO Polskie Państwo Podziemne (w skrócie PPP) to tajne struktury Państwa Polskiego istniejące
Bardziej szczegółowoHISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA
2016-09-01 HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje
Bardziej szczegółowoMao Tse-tung. Dwojaki los Chin
Mao Tse-tung Dwojaki los Chin http://maopd.wordpress.com/ Przemówienie Towarzysza Mao Tse-tunga z okazji otwarcia VII Zjazdu Komunistycznej Partii Chin wygłoszone 23 kwietnia 1945 roku. Maoistowski Projekt
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) 6. Dziedzictwo antyku. Uczeń: 1) charakteryzuje
Bardziej szczegółowoKOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK
Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek. Warsztaty historyczne KOMENDANT NACZELNIK MARSZAŁEK Śladami Józefa Piłsudskiego Część 2: DAŁ POLSCE WOLNOŚĆ, GRANICE, MOC SZACUNEK Podczas studiów Józef zaangażował
Bardziej szczegółowo1989-2014 25 LAT WOLNOŚCI. Szkoła Podstawowa nr 14 w Przemyślu
1989-2014 25 LAT WOLNOŚCI Szkoła Podstawowa nr 14 w Przemyślu W 1945 roku skończyła się II wojna światowa. Był to największy, jak do tej pory, konflikt zbrojny na świecie. Po 6 latach ciężkich walk hitlerowskie
Bardziej szczegółowo2. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich został utworzony 30 grudnia 1922 roku.
Lekcja Temat: ZSRS imperium komunistyczne. 1. Po rewolucjach ( lutowa i październikowa) władza w Rosji przeszła w ręce bolszewików pod przywództwem W.I. Lenina. 2. Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich
Bardziej szczegółowoTemat: Ojczyzna zawsze bliska memu sercu tworzenie kompozycji graficznych.
SCENARIUSZ LEKCJI INFORMATYKI W KLASIE V Temat: Ojczyzna zawsze bliska memu sercu tworzenie kompozycji graficznych. Nauczyciel: Zofia Lewandowska Cele lekcji: przekształcanie fragmentów rysunku, kopiowanie
Bardziej szczegółowoVI Zakończenie Zakończenie 205 Analiza rozdziału 1 Kapitału uwypukliła wiele cech kapitału walki klas zarówno ogólnie, jak i jego różnych podziałów. Jeśli chodzi o podstawowy stosunek klasowy kapitał-praca
Bardziej szczegółowoSocjalizm paostwowy wobec gospodarki światowej lata 90-te
Socjalizm paostwowy wobec gospodarki światowej 1917-lata 90-te Idea marksistowska Formacje społeczno-ekonomiczne i prawa historii Kapitalizm i wartośd dodatkowa Nieuchronnośd socjalizmu Idea marksistowska
Bardziej szczegółowoOd początku okupacji przygotowywano się do wybuchu powstania Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących Polski 27 października 1943 r. gen.
Od początku okupacji przygotowywano się do wybuchu powstania Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących Polski 27 października 1943 r. gen. Sosnkowski wydaje rozkaz o rozpoczęciu przygotowań do
Bardziej szczegółowoMao Tse-tung. Ruch 4 maja
Mao Tse-tung Ruch 4 maja http://maopd.wordpress.com/ Artykuł napisany przez towarzysza Mao Tse-tunga w maju 1939 roku dla gazet jenańskich w związku z dwudziestą rocznicą rucha 4 maja. Maoistowski Projekt
Bardziej szczegółowoB8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2
B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając
Bardziej szczegółowoZADANIA DO SPRAWDZIANU
ZADANIA DO SPRAWDZIANU 1. Rozszyfruj skróty. a) PRL Polska Rzeczpospolita Ludowa b) NRD Niemiecka Republika Demokratyczna c) RFN Republika Federalna Niemiec d) ZSRR Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Słowo wstępne 11
SPIS TREŚCI Słowo wstępne 11 I. POJĘCIE EUROPY ORAZ PERIODYZACJA JEJ DZIEJÓW 13 1. Etymologia słowa Europa" 13 2. Europa jako pojęcie geograficzne 14 3. Europa jako pojęcie historyczne i kulturowe 15 4.
Bardziej szczegółowoCo wolno dziennikarzowi?
Co wolno dziennikarzowi? Co w dziennikarstwie jest etyczne? Co i rusz czytamy słowa oburzenia na dziennikarzy za ich udział w wojnie politycznej, po jej lewej, bądź prawej stronie. Wydawało się, że różnimy
Bardziej szczegółowo2014 rok Rok Pamięci Narodowej
2014 rok Rok Pamięci Narodowej I. 100 rocznica wybuchu I wojny światowej I wojna światowa konflikt zbrojny trwający od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą, tj. Wielką Brytania, Francją,
Bardziej szczegółowoPowstanie Warszawskie. Anna Strus 6a
Powstanie Warszawskie Anna Strus 6a Powstanie Warszawskie rozpoczęte 1 sierpnia 1944 roku wystąpienie zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający
Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający wymagania w zakresie wiadomości omawia najważniejsze postanowienia i konsekwencje traktatu wersalskiego definiuje pojęcie totalitaryzmu omawia główne
Bardziej szczegółowoMateriał porównawczy. do ustawy z dnia 24 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach. (druk nr 909)
BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy Materiał porównawczy do ustawy z dnia 24 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach (druk nr 909) U S T A W A z dnia 16 października 1992 r. o
Bardziej szczegółowoAntonio Gramsci. Związki zawodowe a dyktatura
Antonio Gramsci Związki zawodowe a dyktatura Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2007 Artykuł Antonio Gramsciego Związki zawodowe a dyktatura ukazał się bez podpisu
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoRozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/
Rozkład materiału kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/ Lp. Temat jednostki lekcyjnej Zagadnienia 1. I wojna światowa geneza, przebieg, skutki Proponowana Scenariusz lekcji liczba godzin str.
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE
POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE "PRZED 75 LATY, 27 WRZEŚNIA 1939 R., ROZPOCZĘTO TWORZENIE STRUKTUR POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO. BYŁO ONO FENOMENEM NA SKALĘ ŚWIATOWĄ. TAJNE STRUKTURY PAŃSTWA POLSKIEGO, PODLEGŁE
Bardziej szczegółowoEGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI Numer zadania Wymagania ogólne (z podstawy programowej) 1. II. Analiza
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowoNowy kształt Europy. Historia Polski Klasa VI SP
Nowy kształt Europy Historia Polski Klasa VI SP Plan zajęć Powtórzenie Koniec pięknej epoki I wojna światowa Europa po wojnie Ćwiczenia Podsumowanie Praca domowa Bibliografia Praca domowa "Powiedz, co
Bardziej szczegółowoOBYWATEL W DEMOKRATYCZNEJ POLSCE
... imię i nazwisko ucznia czas trwania konkursu: 45 minut maks. liczba punktów: 65... nazwa i adres szkoły OBYWATEL W DEMOKRATYCZNEJ POLSCE KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoWarszawa, kwiecień 2011 BS/47/2011 POLACY O SYTUACJI W LIBII
Warszawa, kwiecień 2011 BS/47/2011 POLACY O SYTUACJI W LIBII Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia 2011 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul.
Bardziej szczegółowoTemat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej
Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej 1. Wybory do sejmu ustawodawczego (1919r.) 26 stycznia 1919 r. przeprowadzono wybory w dawnym Królestwie i Galicji Zachodnie, w czerwcu 1919 dołączyli
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI PAŃSTWO - KOŚCIÓŁ W POLSCE
Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Instytut Historii Państwa i Prawa Zakład Historii Administracji Studia Stacjonarne Administracji pierwszego stopnia Małgorzata Pasztetnik
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoAndrzej Jezierski. Cecylia Leszczyńska HISTORIA
Andrzej Jezierski Cecylia Leszczyńska HISTORIA Wydawnictwo Key Text Warszawa 2003 Spis treści Od autorów 13 Rozdział 1 Polska w średniowieczu 1.1. Państwo 15 1.2. Ludność 19 1.2.1. Zaludnienie 19 1.2.2.
Bardziej szczegółowoŻołnierze Wyklęci Źródło: http://www.wykleci.ipn.gov.pl/zw/geneza-swieta/3819,wstep.html Wygenerowano: Piątek, 8 stycznia 2016, 02:46
Żołnierze Wyklęci Źródło: http://www.wykleci.ipn.gov.pl/zw/geneza-swieta/3819,wstep.html Wygenerowano: Piątek, 8 stycznia 2016, 02:46 Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla
Bardziej szczegółowoAntonio Gramsci. Związki zawodowe a rady
Antonio Gramsci Związki zawodowe a rady Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2007 Artykuł Antonio Gramsciego Związki zawodowe a rady ukazał się bez podpisu w piśmie
Bardziej szczegółowo1. Publikacje książkowe. * Działalność Polskich Związków Zawodowych w ŚFZZ , Warszawa 1986; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s.
1. Publikacje książkowe * Działalność Polskich Związków Zawodowych w ŚFZZ 1945-1957, Warszawa 1986; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 142, * Światowa Federacja Związków Zawodowych 1945-1985,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320)
Spis treści Do Czytelnika 5 Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Państwo patrymonialne (połowa X w. 1320) 1.1. Początki i rozwój państwa polskiego (do 1138). Rozbicie dzielnicowe i dążenia
Bardziej szczegółowo1. Republika i jej społeczeństwo
Republika Rzymska 1. Republika i jej społeczeństwo Od 509 roku p.n.e. Rzym jest republiką Na podstawie tekstu ze s. 163-164 uzupełnić diagram SPOŁECZEŃSTWO RZYMSKIE Patrycjusze Plebejusze Niewolnicy PATRYCJUSZE
Bardziej szczegółowoWarszawa, lipiec 2014 ISSN NR 99/2014 STOSUNEK DO RZĄDU PO WYBUCHU AFERY TAŚMOWEJ
Warszawa, lipiec 2014 ISSN 2353-5822 NR 99/2014 STOSUNEK DO RZĄDU PO WYBUCHU AFERY TAŚMOWEJ Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia 2014 roku Fundacja Centrum
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: HISTORIA. Uczyć się z historii. Niepodległość historia i pamięć po 90 latach.
KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Przedmiot: HISTORIA Uczyć się z historii. Niepodległość historia i pamięć po 90 latach. ETAP WOJEWÓDZKI
Bardziej szczegółowoKOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?
KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ? ROZBIORY POLSKI PRZYCZYNĄ UTRATY NIEPODLEGŁOŚCI NASTĄPIŁY W II POŁOWIE XVIII W. NA DRODZE CESJI TERYTORIUM I RZECZYPOSPOLITEJ DOKONANEJ PRZEZ
Bardziej szczegółowo, , STOSUNEK DO INTERWENCJI NATO W JUGOSŁAWII PO TRZECH TYGODNIACH OD JEJ ROZPOCZĘCIA
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA KRAJOWEJ KONWENCJI SLD z dnia 14 grudnia 2013 r. w sprawie zmiany Statutu SLD
UCHWAŁA KRAJOWEJ KONWENCJI SLD z dnia 14 grudnia 2013 r. w sprawie zmiany Statutu SLD 1 Działając na podstawie art. 23 pkt. b) Statutu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Krajowa Konwencja uchwala następujące
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo NIEDOSTETECZNY
Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo NIEDOSTETECZNY Nie zna pojęć: faszyzm, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. Nie potrafi wymienić
Bardziej szczegółowoOdrodzenie Państwa Polskiego w listopadzie 1918 roku. Teksty źródłowe
Odrodzenie Państwa Polskiego w listopadzie 1918 roku Teksty źródłowe Odezwa Rady Regencyjnej do Narodu Polskiego -11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna do Narodu Polskiego. Wobec grożącego niebezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo. Niedostateczny
Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Niedostateczny - Nie zna pojęć: faszyzm, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. - Nie potrafi wymienić
Bardziej szczegółowoHISTORIA USTROJU POLSKI. Autor: Marian Kallas
HISTORIA USTROJU POLSKI Autor: Marian Kallas Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część I Dawne państwo polskie (do 1795) Rozdział 1. Powstanie Polski i zmiany terytorialno-administracyjne
Bardziej szczegółowoZADANIA DO SPRAWDZIANU
ZADANIA DO SPRAWDZIANU 1. Do daty dopisz wydarzenie: a) 1 IX 1939 r. wybuch II wojny światowej (agresja niemiecka na Polskę) b) 17 IX 1939 r. agresja radziecka na Polskę c) 28 IX 1939 r. kapitulacja Warszawy
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowo, , INTERNET: STOSUNEK DO RZĄDU PAŹDZIERNIK 94
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 621-07 - 57, 628-90 - 17 INTERNET: http://www.korpo.pol.pl/cbos
Bardziej szczegółowoNadwiślański Oddział Straży Granicznej
Nadwiślański Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.nadwislanski.strazgraniczna.pl/wis/aktualnosci/24195,inauguracja-wystawy-pt-powstanie-warszawskie -w-medalierstwie.html Wygenerowano: Środa, 1
Bardziej szczegółowoŁatwość zadań dla zdających z województwa pomorskiego
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Wykaz umiejętności sprawdzanych poszczególnymi zadaniami GH-H1-132
Bardziej szczegółowoAutor: Błażej Szyca kl.vii b.
1795 1918 Autor: Błażej Szyca kl.vii b. Pod koniec XVIII wieku Polska utraciła niepodległość. Wówczas Rosja, Prusy, Austria wykorzystując osłabienie naszego kraju podzielili ziemie Polski między siebie.
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo
Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Dopuszczający -Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, romantyzm, pozytywizm,
Bardziej szczegółowoGRUPA A. a) zniesienie stanu wojennego w PRL-u b) obrady Okrągłego Stołu / 2
Rozdział VII. W powojennej Polsce GRUPA A 8 1. Podaj rok, w którym miały miejsce poniższe wydarzenia. a) zniesienie stanu wojennego w PRL-u b) obrady Okrągłego Stołu 2. Zdecyduj, czy poniższe zdania są
Bardziej szczegółowoHistorisch-technisches Informationszentrum.
1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało
Bardziej szczegółowoWłodzimierz I. Lenin. O zadaniach proletariatu w obecnej rewolucji
Włodzimierz I. Lenin O zadaniach proletariatu w obecnej rewolucji Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (Uniwersytet Warszawski) WARSZAWA 2005 Artykuł O zadaniach proletariatu w obecnej rewolucji zawiera
Bardziej szczegółowoAutor: Zuzanna Czubek VIB
Autor: Zuzanna Czubek VIB 1795r.- III rozbiór Polski (dokonany przez Prusy, Austrię i Rosję), Polska na 123 lata zniknęła z mapy Europy i świata. Prusy w wyniku trzech rozbiorów zagarnęli: Pomorze, Wielkopolskie,
Bardziej szczegółowo, , WYSUWANIE WZAJEMNYCH OSKARŻEŃ - GRA WYBORCZA CZY PRZEJAW PATOLOGII ŻYCIA POLITYCZNEGO?
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 69-35 - 69, 68-37 - 04 61-07 - 57, 68-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.4 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 69-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 21 zaliczenie z oceną
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Marian Kallas Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoKarpacki Oddział Straży Granicznej
Karpacki Oddział Straży Granicznej Źródło: http://www.karpacki.strazgraniczna.pl/ko/komenda/izba-tradycji/17648,izba-tradycji.html Wygenerowano: Czwartek, 19 października 2017, 23:53 Izba Tradycji Autor:
Bardziej szczegółowoWYBORY DO PARLAMENTU W 1922 ROKU: pierwsze wybory do parlamentu odbyły się w 1919 roku; pełnoprawnymi można
Demokracja parlamentarna w II Rzeczpospolitej WYBORY DO PARLAMENTU W 1922 ROKU: pierwsze wybory do parlamentu odbyły się w 1919 roku; pełnoprawnymi można nazwać wybory z roku 1922, kiedy funkcjonowała
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Marian Kallas Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoWiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie
KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 49/2018 Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie Kwiecień 2018 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą. Wykorzystanie
Bardziej szczegółowoZarządzanie talentami w polskich przedsiębiorstwach - wyniki badań
Zarządzanie talentami w polskich przedsiębiorstwach - wyniki badań Informacja o badaniu Pomimo trudnej sytuacji na rynku pracy, zarówno polskie jak i międzynarodowe przedsiębiorstwa coraz częściej dostrzegają
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ DEZAPROBATA EWENTUALNEJ INTERWENCJI ZBROJNEJ W IRAKU BS/31/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LUTY 2003
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII
Przedmowa XIII Część 1 TEORIE POLITYCZNE 1. Co to jest polityka? Definiowanie polityki 4 Polityka jako sztuka rządzenia 6 Polityka jako sprawy publiczne 10 Polityka jako kompromis i konsensus 11 Polityka
Bardziej szczegółowoOcena porozumień Okrągłego Stołu i zmian po 1989 roku
Ocena porozumień Okrągłego Stołu i zmian po 1989 roku Wybrane wyniki sondażu Solidarność doświadczenie i pamięć przeprowadzonego przez CBOS w dniach od 12 marca do 12 kwietnia 2010 roku Krzysztof Pankowski,
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ LUDZIE I WYDARZENIA W HISTORII POLSKI XX WIEKU BS/194/99 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, GRUDZIEŃ 99
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowomusimy zatem wiedzieć policzyć dokładnie zawołać po imieniu opatrzyć na drogę Zbigniew Herbert
IDEA Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego służy pogłębieniu refleksji nad polskim doświadczeniem konfrontacji z dwoma totalitaryzmami nazistowskim i komunistycznym. Został powołany
Bardziej szczegółowoSpis treści. Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski. Do Czytelnika Przedmowa... 13
Spis treści Do Czytelnika.............................................. 11 Przedmowa................................................ 13 Dział I Kształt terytorialno-administracyjny i ludność Polski Część
Bardziej szczegółowoJanusz. Skodlarski. h v J I J WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2005
Janusz Skodlarski h v J J jj^ju J i 'J I J WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2005 SPIS TREŚCI: OD AUTORA 11 ROZDZIAŁ 1 Zagadnienie syntezy historii gospodarczej dla ekonomistów 13 1. Przedmiot historii
Bardziej szczegółowo, , INTERNET:
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 621-07 - 57, 628-90 - 17 INTERNET: http://www.korpo.pol.pl/cbos
Bardziej szczegółowo, , ROCZNICE I ŚWIĘTA WAŻNE DLA POLAKÓW WARSZAWA, KWIECIEŃ 96
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowomarzec' , 23:09 Dziady
marzec'68 http://marzec1968.pl/m68/historia/6959,dziady.html 2019-03-17, 23:09 Dziady W listopadzie 1967 r. przypadała 50. rocznica wybuchu rewolucji październikowej. Z tej okazji w całym kraju przygotowano
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. 35. rocznica powstania NSZZ Solidarność NR 114/2015 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 114/2015 ISSN 2353-5822 35. rocznica powstania NSZZ Solidarność Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz
Bardziej szczegółowoW tych krajach, gdzie pospolite ruszenie lub oddziały ochotnicze stanowią armię lub wchodzą w jej skład, nazwa armii rozciąga się na nie.
REGULAMIN HASKI Z 1907 R. Załącznik DO IV KONWENCJI HASKIEJ Z 1907 R. Art. 1. Ustawy, prawa i obowiązki wojenne stosują się nie tylko do armii, lecz również do pospolitego ruszenia i oddziałów ochotniczych,
Bardziej szczegółowoHo Chi Minh. Trochę rozważań o kwestii kolonialnej
Ho Chi Minh Trochę rozważań o kwestii kolonialnej http://maopd.wordpress.com/ Artykuł napisano i opublikowano po raz pierwszy w roku 1922. Maoistowski Projekt Dokumentacyjny 2012 2 Odkąd partia Francji
Bardziej szczegółowoPODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy)
2016-09-01 HISTORIA PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy) SZKOŁY BENEDYKTA IV etap edukacyjny zakres podstawowy Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń porządkuje i synchronizuje
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoWokół Praskiej Wiosny. Interwencja w Czechosłowacji w 1968 r.
marzec'68 https://marzec1968.pl/m68/edukacja/wystawy/18754,wokol-praskiej-wiosny-interwencja-w-czechoslowacji-w-1 968-r.html 2019-06-29, 18:11 Wokół Praskiej Wiosny. Interwencja w Czechosłowacji w 1968
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Wydarzenie roku 2015 w Polsce i na świecie NR 3/2016 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 3/2016 ISSN 2353-5822 Wydarzenie roku 2015 w Polsce i na świecie Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O STRAJKACH I DEMONSTRACJACH W OBECNEJ SYTUACJI KRAJU BS/142/99 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, WRZESIEŃ 99
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:
Bardziej szczegółowoROZLICZENIA Z KOMUNIZMEM
K.65/08 ROZLICZENIA Z KOMUNIZMEM Warszawa, październik 2008 roku W dn. 2-6.10.2008 r. TNS OBOP zbadał opinie Polaków w sprawach związanych z rozliczeniem z komunizmem. W społeczeństwie dominuje przekonanie,
Bardziej szczegółowoLO: to be able to describe the historical background of the film To define terms: propaganda, współzawodnictwo pracy
LO: to be able to describe the historical background of the film To define terms: propaganda, współzawodnictwo pracy Sytuacja polityczno-gospodarcza Polski w latach 50. Pierwsze wolne wybory w powojennej
Bardziej szczegółowoHISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI. Imię:... Nazwisko:... Data:...
HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Połącz pojęcia z ich wyjaśnieniami (0-5p.) ententa obóz polityczny mający na celu uzdrowienie państwa polskiego plebiscyt
Bardziej szczegółowoOSTATNIA NARADA CZŁONKÓW WKR
OSTATNIA NARADA CZŁONKÓW WKR /09.05.2013 R./ W Dzień Zwycięstwa (w Polsce obchodzone jako Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności) święto państwowe obchodzone 9 maja z okazji zakończenia II wojny światowej
Bardziej szczegółowoczystości, podkreślił, że robotnicy, którzy strajkowali na Lubelszczyźnie w roku, byli kontynuatorami polskich tradycji
G łos związkowca Numer 22/2016 e-tygodnik Regionu Środkowo-Wschodniego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego 13.07.2016 36. rocznica Lubelskiego Lipca 1980 Uczestnicy protestów, związkowcy z Solidarności,
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 69-35 - 69, 6-37 - 04 693-46 - 9, 65-76 - 3 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.4 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 69-40 - 9 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoKarol Marks ( )
Karol Marks (1818-1883) Karol Marks Filozof, ekonomista, rewolucjonista System wyjaśniający działanie przyrody i całego społeczeostwa Wpływ: Niemiecka filozofia historii Socjaliści utopijni David Ricardo
Bardziej szczegółowo