Kwartalnik Kulturalny SEKRETY ŻARu Nr 3-4(40-41) 2013.

Transkrypt

1 OD REDAKCJI

2 OD REDAKCJI Drodzy Czytelnicy! Kolejne wydanie naszego kwartalnika poświęcamy głównie, zakończonemu niedawno, Mazowieckiemu Konkursowi Małej Formy Literackiej, którego trzynastą już edycję udało się przeprowadzić mimo wielu niesprzyjających okoliczności. W tym miejscu należy się serdeczne i gorące podziękowanie Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS, które po raz trzeci już przyszło nam z pomocą finansową ze środków Funduszu Popierania Twórczości im. Andrzeja Szczypiorskiego. Wyniki tegorocznego konkursu to podstawowa część niniejszego numeru. Nie miejsce tu na omawianie wyników konkursu, bo zamieszczamy zarówno protokół Jury, jak też rozmowę z Andrzejem Zaniewskim, przewodniczącym tegoż Jury, a w tych materiałach zawarte są zarówno suche wyniki konkursowych zmagań jak i ocena merytoryczna. Prezentujemy również w całości utwory nagrodzone i wyróżnione, a także, po raz pierwszy, nową kategorię utwory, które zostały przez Jury zauważone, a ich druk na lamach Sekretów jest swego rodzaju pozaregulaminowym wyróżnieniem. Oprócz pokłosia konkursowego znajdą Państwo także, jak zwykle felietony Jana Zdzisława Brudnickiego z cyklu Moje podróże literackie i Ireny Stopierzyńskiej-Siek Pod powierzchnią zdarzeń, trochę prozy, listę książek nadesłanych itp. Stanisław Stanik przybliża nam sylwetkę prozaika Zdzisława Umińskiego, a Jan Rychner dzieli się tym, co usłyszał od kogoś, kto był o włos od zagłady w obozie koncentracyjnym w Majdanku. Nie można także zapominać o tym, że rok bieżący to sześćdziesiąta rocznica śmierci Juliana Tuwima. Rok ten został ogłoszony rokiem Juliana Tuwima. W poprzednim numerze było zresztą zasygnalizowane, że jeszcze w roku bieżącym będziemy chcieli nawiązać do tematyki tuwimowskiej. Czyni to Iwona Zielińska-Zamora w eseju, w którym przedstawia związki poety z Inowłodzem, który przez czas jakiś był miejscem letniego wypoczynku rodziny Tuwimów. Sam natomiast przedstawiam moment, w którym o mało nie doszło do mojego osobistego zetknięcia się z poetą, do czego jednak, niestety nie doszło. Wspominam przy tym o drugim poecie, którego sześćdziesiąta rocznica śmierci przypada również w roku bieżącym o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim, a także jeszcze o trzecim Janie Twardowskim. Wszystkich ich łączy znów to, że byli w jakiś sposób związani z warszawskim Aninem. W końcowej części numeru jak zwykle GALERIA. Tym razem pokazujemy w niej obrazy Iwony Półtorak ze Skarżyska Kamiennej, która udostępniła nam kilka swoich, ciekawych kompozycyjnie i kolorystycznie pejzaży. Życzę przyjemnej lektury! Andrzej Rodys sekretarz redakcji 2

3 Kwartalnik Kulturalny SEKRETY ŻARu Nr 3-4 (40-41) 2013 W numerze: Od Redakcji 2 XIII MAZOWIECKI KONKURS MAŁEJ FORMY LITERACKIEJ 4 Protokół Jury XIII Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej 4 Fortuna kołem się toczy rozmowa z Andrzejem Zaniewskim 5 Prezentacje Nagrodzeni i wyróżnieni w kategorii poezji...8 I Nagroda Tomasz Wandzel...8 II Nagroda Katarzyna Kusek 9 III Nagroda Irena Zborowska Wyróżnienie Sławomir Mierzejewski.12 Wyróżnienie Mateusz Modrak 13 Prezentacje Nagrodzeni i wyróżnieni w kategorii prozy...15 I Nagroda - Jacek Majcherkiewicz Pierwsza gwiazda...15 II Nagroda Maksymilian Kozłowski Pogoń III Nagroda Irena Maria Zborowska Raz, dwa, trzy! Teraz ty! 23 Wyróżnienie Joanna Jakubik Liliowe irysy. 25 Wyróżnienie Monika Maciejczyk Długi Ivan 29 Nagrodzeni i wyróżnieni w Konkursie Prace konkursowe zauważone...32 Poezja: Lechosław Cierniak, Mariola Kruszewska, Krzysztof Waldemar Kupiec, Jacek Majcherkiewicz...32 Proza : Małgorzata Burdziłowska (35), Lechosław Cierniak (40), Elżbieta Grabosz (43), Zbigniew Kurzynski (47), Andrzej Liczmonik (50), Danuta Skalska (53)..35 ROK TUWIMOWSKI: Iwona Zielińska Zamora Inowłódz Czy to miłość w pełni odwzajemniona?..55 Andrzej Rodys Mój Anin..58 PUBLICYSTYKA KULTURALNA Stanisław Stanik Zdzisław Umiński ( )...62 Uratowany relacja Juliana Mazurka (wrowadzenie Jan Rychner)...65 MOJE PODRÓŻE LITERACKIE Jan Zdzisław Brudnicki Od Muzeum Kinematografii do jarmarku w Holi 67 POD POWIERZCHNIA ZDARZEŃ Irena Stopierzyńska-Siek Współczesna wolność to możliwość upadku. 68 OPOWIADANIE Iwona Zielińska Zamora A Kobieta chodzi.. 70 GALERIA Malarstwo i grafika Iwony Półtorak..75 3

4 ---XIII MAZOWIECKI KONKURS MAŁEJ FORMY LITERACKIEJ--- PROTOKÓŁ z posiedzenia Jury XIII Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej w dniu 18 października 2013 roku Jury XIII Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej w składzie: Andrzej Zaniewski - przewodniczący Jan Zdzisław Brudnicki wiceprzewodniczący Irena Stopierzyńska-Siek Iwona Zielińska-Zamora Andrzej Rodys - sekretarz stwierdza, ze na konkurs wpłynęło 61 prac, spośród których dwie zostały odrzucone z powodu niezgodności z w regulaminem (brak godła i całkowite ujawnienie danych osobowych 1 przypadek, nadesłanie pracy po upływie terminu 1 przypadek). W konkursie wzięło zatem udział 59 prac, w tym 35 w kategorii poezji i 24 w kategorii prozy. 12 uczestników zgłosiło prace w obydwu kategoriach. Jury, po zapoznaniu się z pracami, postanowiło przyznać nagrody i wyróżnienia w sposób następujący: W kategorii poezji: I miejsce godło BUTELKA II miejsce godło EMMA III miejsce godło SKORPION wyróżnienie godło OGNIK wyróżnienie godło KRUK W kategorii prozy: I miejsce godło TAKITAM II miejsce godło MASKOT III miejsce godło KIER wyróżnienie godło RÓŻA wyróżnienie godło TURZYCA CYTRYNOWA Po otwarciu kopert zawierających dane osobowe uczestników konkursu stwierdzono następującą ostateczną klasyfikację: W kategorii prozy: I miejsce Jacek MAJCHERKIEWICZ z Gorenic, godło TAKITAM, II miejsce Maksymilian KOZŁOWSKI z Mogilna, godło MASKOT, III miejsce Irena Maria ZBOROWSKA z Gostynia, godło KIER, wyróżnienie Joanna JAKUBIK ze Złotokłosu, godło TURZYCA CYTRYNOWA, wyróżnienie Monika MACIEJCZYK z Polanicy-Zdroju, godło RÓŻA. Jury ponadto postanowiło podkreślić, że, spośród pozostałych, nienagrodzonych prac na uwagę zasługują prace następujących uczestników: W kategorii poezji: Lechosława CIERNIA- KA (godło Rak), Jacka MAJCHERKIE- WICZA, (Butonierka), Krzysztofa Waldemara KUPCA (Anna 1), Marioli KRU- SZEWSKIEJ (Powidok). W kategorii prozy: Lechosława CIERNIA- KA (godło Loara), Danuty SKALSKIEJ (Kalina), Zbigniewa KURZYŃSKIEGO (Przedwojenniak), Małgorzaty BURDZI- ŁOWSKIEJ (MB ), Elżbiety GRABOSZ (Jarzębina), Andrzeja LICZ- MONIKA (Limo). Podpisy Jury: Andrzej Zaniewski, Jan Zdzisław Brudnicki, Irena Stopierzyńska-Siek, Iwona Zielińska-Zamora, Andrzej Rodys. W kategorii poezji: I m i e j s c e T o m a s z W A N D Z E L z P r a b u t, g o d ł o B U T E L K A, I I m i e j s c e Katarzyna KUSEK z Grabin, godło EMMA, III miejsce Irena Maria ZBOROWSKA z Gostynia, godło SKORPION, wyróżnienie Sławomir MIERZEJEWSKI z Warszawy, godło KRUK, wyróżnienie Mateusz Modrak z Żyrardowa, godło OGNIK. 4 Drodzy Czytelnicy Sekretów ŻARu! Jeżeli chcecie, by nasz kwartalnik ukazywał się regularnie, by stale podnosił swój poziom, by był bardziej dostępny, to pamiętajcie, że jest to w dużej mierze uzależnione od środków finansowych. Będziemy wdzięczni za każdą wpłatę darowizny na konto: PZN Okręg Mazowiecki Bank Millennium koniecznie z dopiskiem: Darowizna na Kwartalnik Sekrety ŻARu

5 FORTUNA KOŁEM SIĘ TOCZY Z Andrzejem Zaniewskim pisarzem, poetą i krytykiem literackim, przewodniczącym Jury XIII Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej rozmawia Iwona Zielińska Zamora. Iwona Zielińska - Zamora Trzynasta edycja Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej już za nami. Wielokrotnie przewodniczyłeś obradom Jury tego konkursu. Czy pamiętasz, który to już raz? Andrzej Zaniewski Dwunasty i muszę powiedzieć, że udział w tym konkursie jest dla mnie prestiżową sprawą, bo jest to konkurs ważny, znaczący. I.Z.Z. Przez wiele lat ten konkurs był sponsorowany przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i z tego powodu jego formuła była ograniczona tylko do osób z różnymi dysfunkcjami. Czy, Twoim zdaniem, podział na twórców pełno- i niepełnosprawnych jest słuszną zasadą? Andrzej Zaniewski Moim zdaniem jest to podział niesłuszny. Błędna interpretacja zagadnienia. W konkursach z reguły biorą udział profesjonaliści. Nie ma pełno- i niepełnosprawnych twórców. Liczy się tylko sprawność intelektualna. I nie tylko w literaturze, ale również w innych dziedzinach sztuki, no na przykład w malarstwie Vincent Van Gogh czy Henri de Toulouse-Lautrec. 5 I.Z.Z. Od kilku lat jedynym sponsorem Mazowieckiego Konkursu Małej Formy Literackiej jest Fundusz Popierania Twórczości przy Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS, w związku z tym stał się on konkursem otwartym. Czy zauważyłeś jakieś różnice, czy zmienił się poziom nadsyłanych prac? A.Z Nie ma różnicy w poziomie. Zauważam natomiast linię ciągłego rozwoju. Konkurs jest poważny i ważny I.Z.Z Tematyka prac zarówno w prozie, jak i w poezji jest dowolna. W związku z tym pytanie: o czym twórcy najchętniej piszą? A.Z. W nadsyłanych pracach dominuje nurt osobisty. Twórcy piszą o swojej własnej sytuacji, przenoszą na stronice własne doświadczenia; dominuje problem przemijania - głównie dotyczy to poezji nurtu filozoficznego. Są też obecne w utworach konkursowych realia życia, gorzkie, niekiedy dramatyczne zderzenia z losem, problem śmierci we wszystkich jego aspektach. Wiele prac porusza zagadnienia społeczne, coraz rzadziej natomiast pojawia się nurt patriotyczny. I.Z.Z. Twoje kryteria przy ocenie prac konkursowych? A.Z. Staram się spoglądać na nadesłane prace w sposób bardzo obiektywny, tzn. patrzeć na każdą z nich nie przez pryzmat moich osobistych oczekiwań i przez mój osobisty autorski warsztat, tylko tak, jakbym ją oceniał trochę z encyklopedycznego punktu widzenia. To tak, jakbym patrzył na dzieło, które

6 jest zupełnie niezależne od mojej wizji świata i literatury. Nie tyle trudne, co odpowiedzialne. A.Z. Staram się poza tym, to jest już moje osobiste doświadczenie, żeby, gdy czytam utwór, wypracować sobie jakiś własny model po- Każdy, kto podejmuje się tego zadania musi odnajdywać w nim te cechy, które w jakimś stępowania. sensie go wyróżniają, które są najciekawsze, najlepsze. Czasami zdarza się, że w utworze I.Z.Z. literackim ważne jest kilka linii, mimo że Wiem, że nie jest to jedyny konkurs literacki, w którym zasiadasz w szacownym gronie utwór jest długi, powiedzmy: nadmiernie rozbudowany, ale można w nim znaleźć właśnie tych kilka linii, jakieś powiedzenie, me- jurorów. Czy konkursy różnią się między sobą? taforę, jakiś aforyzm, jakąś figurę retoryczną, która jest bardzo ciekawa, wartościowa. Każdy konkurs ma swoje własne cechy. Wy- A.Z. Staram się te utwory wysoko oceniać. Zdaję raźnie to dostrzegam. Zwłaszcza te o charakterze bardziej zamkniętym, one często sobie sprawę, że są utwory, których wartość opiera się na kilku liniach, które zaczynają miewają swoją specyfikę, chociaż i tutaj są bądź kończą utwór, a czasami są w jego wybitne utwory, które mają szansę wejścia środku. A są to linie bardzo ważne. Staram do literatury polskiej. się podchodzić do każdego utworu z życzliwościąwane w Polsce mają też cechy wspólne: są Uważam, że konkursy literackie organizo- Ważne dla mnie jest nowatorskie spojrzenie na wysokim i raczej wyrównanym poziomie. na świat, na miłość, na problemy społeczne i te utwory mają w jakimś sensie pierwszeństwo przed innymi. Zauważmy, jak trudno Do kogo - Twoim zdaniem - powinny być I.Z.Z. jest napisać dobry wiersz o Ojczyźnie w taki adresowane konkursy literackie? sposób, by nie powielał kanonów, by nie był A.Z. banalny. Sama miłość do niej, to za mało. Do twórców będących na początku literackiej drogi. Również do tych, którzy są już po I.Z.Z. Miewasz rozterki przy ocenie prac? Czy debiucie, ale ciągle nie są jeszcze należycie targają tobą niepokoje, że kogoś nie doceniłeś lub przeoczyłeś? kursy są niezbędne, są jedyną szansą poka- docenieni albo w ogóle nie zauważeni. Kon- A.Z. zania swoich dokonań, a rywalizacja i konkurencja tylko sprzyjają twórczości. Ponie- Zawsze istnieje taka możliwość, że ktoś jest niedoceniony należycie. Trzeba zawsze wybierać, zawsze jest dylemat. Musimy jednak giem większy obszar Polski, docierają do waż konkursy przeważnie obejmują zasię- pamiętać, że juror nie działa sam. Gdy mam małych miejscowości i stwarzają w ten sposób szansę dla nieznanych, niedocenianych i wątpliwości, wtedy jest głosowanie, tak naprawdę o przyznaniu nagród i wyróżnień nie mających możliwości zaprezentowania decyduje całe Jury. Najczęściej jednak jest swoich dotychczasowych dokonań twórczych. Nagroda bądź wyróżnienie pozwala tak, że jurorzy podobnie typują. Natomiast zawsze mi żal, że jest taka mała pula nagród, a często prace są na wyrównanym poatami szereg możliwości. na wyjście z cienia, otwiera przed laureziomie. I stąd ta konieczność wyboru. Dla nich konkursy są sprawdzianem, mobilizacją. Poprzez udział w nich sami sobie I.Z.Z. pomagają w kreowaniu własnego wizerunku. Czy bycie jurorem jest trudne? 6

7 I.Z.Z. przedsięwzięć organizowanych przez Polski Czy z konkursów się przypadkiem nie wyrastazji Komitet Olimpijski. W roku 1980 przy oka- letniej Olimpiady w Moskwie, został wy- A.Z. dany tryptyk Znicz olimpijski. Znalazły Z pewnością tak. Pisarz, który ma duży dorobek, się w nim pieśni o tematyce związane z wiele wydanych pozycji książkowych igrzyskami. Są tam również moje teksty pi- i innych publikacji może wziąć udział w sane wspólnie z Bogdanem Loeblem pod konkursie, ale tylko po drugiej stronie w pseudonimem Piotr Trojka. roli jurora. Wcześniej organizowano konkursy pieśni Dla dojrzałego twórcy udział w konkursach olimpijskiej, był też konkurs na wiersz może nieść niebezpieczeństwo przegranej z opiewający niezwykłości Stadionu Dziesięciolecia, młodymi. Sam miałem takie sytuacje, kiedy póki nie został zamieniony w naj- jako początkujący poeta wygrałem z uznanymi większy bodajże bazar handlowy w Europie. przez krytyków twórcami. Była to A swoją drogą (koniecznie to zapisz) bardzo bardzo niezręczna sytuacja zarówno dla ciekawi mnie, jakiż to los czeka w przyszłości nich, jak i dla mnie. obecny Stadion Narodowy? I.Z.Z. I.Z.Z. Rozumiem, że na początku swojej drogi Spodziewam się, że przed Tobą jeszcze wiele twórczej brałeś udział w konkursach? Jaką konkursów literackich, oczywiście z Tobą w rolę odegrały w Twojej karierze pisarza? roli jurora. Co chciałbyś powiedzieć ich A.Z. uczestnikom? Odegrały ogromną rolę. Uczestniczyłem w A.Z. wielu konkursach, byłem wielokrotnie nagradzany. Laureatom powiedziałbym, że dźwigają na Bardzo cenię sobie nagrodę za swoich barkach ciężar nadziei, który zobo- najpiękniejszą metaforę (Kłodzka Wiosna wiązuje ich do wzmożonej pracy twórczej, Poetycka). Wtedy w Jury zasiadali wielcy: zdobywania i poszerzania wiedzy już nabytej Julian Przyboś, Zygmunt Bieńkowski i Miron oraz ciągłej pracy nad sobą zmierzającej Białoszewski. Była to dla mnie ogromna do stałego podnoszenia wartości prezentowanych satysfakcja. Cenię sobie również I nagrodę utworów. w konkursie Czerwonej Róży. To był rok A tym, którym akurat tym razem się nie udało, powiedziałbym: nie przejmujcie się, I.Z.Z. nadal doskonalcie się w sztuce pisania, może Wiem, że brałeś udział w konkursach literackich następnym razem pójdzie lepiej. Jest takie organizowanych w ramach imprez stare przysłowie Fortuna kołem się toczy i towarzyszących Igrzyskom Olimpijskim? tego się trzymajcie! Możesz coś więcej na ten temat powiedzieć naszym Czytelnikom? I.Z.Z. A.Z. Dziękuję bardzo za rozmowę. To już zamierzchłe czasy, dekada lat siedemdziesiątych. Wtedy było wiele takich ***************************** Andrzej Zaniewski poeta, prozaik, powieściopisarz, filozof, krytyk literacki, autor tekstów piosenek, współtwórca grupy poetyckiej Hybrydy. Pełni obecnie wiele funkcji m. in. wiceprezesa Zarządu Głównego ZLP i członka Zarządu Oddziału Warszawskiego ZLP, a także wiceprezesa Stowarzyszenia Autorów Polskich. W przeszłości był m.in. prezesem Stowarzyszenia Kultury Słowiańskiej i wiceprezesem Stowarzyszenia Przeciwko Zbrodni im Jolanty Brzozowskiej. Zasiada w Jury liczących się konkursów literackich. Jest autorem wielu znanych powieści. Jego powieść Szczur stała się światowym bestsellerem i została przełożona na ponad 30 języków Ma w swoim dorobku również wiele tomików wierszy i pokaźny zbiór tekstów popularnych piosenek i pastorałek. Jest laureatem nagród literackich m.in. Nagrody Czerwonej Róży, Nagrody im. Wł. St. Reymonta. Ilustratorką ostatnich książek Andrzeja Zaniewskiego jest jego żona Amanda. 7

8 PREZENTACJE LITERACKIE NAGRODZENI I WYRÓŻNIENI W KATEGORII POEZJI I NAGRODA Tomasz Wandzel RÓŻA Nie chcę umierać jak róża Wolno, świadomie, długo. Jeszcze płatki pachnące i gładkie A już śmierć zagląda w oczy. Jeszcze zapach upaja jak wino, a już głowa chyli się ku ziemi. Chciałabym umrzeć jak bańka mydlana, Szybko bez zbędnego hałasu. WŁOS W KOPERCIE Wyszedł za minutę szósta Nim rozdzwonił się kościół za rogiem. Został po nim włos na poduszce Dowód na realność nocy. Chowam go do białej koperty I z nadzieją czekam na mrok. KOBIETA O DZIEWCZĘCEJ NATURZE Miała w oczach blask zachód słońca rozdarty błyskiem nieba. Miała w głowie myśli, które jedynie znał Bóg. Miała w sercu tłum uczuć a wszystkie pragnęły dojść do głosu. Miała w ciele żarliwość, której starczyłoby dla nieba, piekła i ziemi. Nikt nie chciał jej zrozumieć. Wspaniałej, pięknej, dobrej kobiety o dziewczęcej naturze... PATCHWORK MYŚLI Wątłe trawy pięknych słów. Łąki rozmów pełne kwiatów. Czas upycha zasuszone w szufladach pamięci. Odbiera im nieśmiertelność dając w zamian blasku tchnienie. Niespieszny się kochać ludzi, najpierw ich poznajmy. Dotknijmy oczu, posmakujmy skóry. Trudniej usta opieczętować przelotnym muśnięciem. Łatwiej karmić głodnego pieszczot obietnicą. Po psie zostaje obroża, po ludziach wspomnienia. Dajmy umrzeć temu, co żyć już nie może. Pozwólmy żyć temu, co nie chce umierać. Miliony słów lśniących, złotodajnych, szczerych. Mniej znaczą od jednego zwyczajnego gestu. Dokonać wyboru to zrozumieć siebie. Oddzielić sitem życia to, co Jest od być może. Żyć w zgodzie ze światem, co nie znaczy z sobą. PAPIER I ZŁOTO Nie należymy już do siebie, choć nas wiąże papier i złoto. Serca nie zakujesz w kajdany. Uczuć nie poskromisz łańcuchem. Marzeń nie zatrzaśniesz w klatce. Wspólne sprawy, rzeczy, czasoprzestrzeń, to za mało by wciąż mówić kocham. 8

9 II NAGRODA Katarzyna Kusek J A K E G L E J e s t e m j a k E g l e n i e u t u l o n a, i t a k ą ju ż p o z o s t a n ę. M ó j b ó l, w k l a t c e c z t e r e c h ś c i a n c i c h o s k r a d a s i ę d o g a r d ł a. C z a s p ł y n i e, o b i e c u j ą c z a p o m n i e n i e, k t ó r e j e d n a k n i e n a d c h o d z i t a k b a r d z o o c z e k i w a n e. Z i m n o m i, k r e w l o d o w a c i e j e z s e k u n d ą k a ż d ą, u d e r z e n i e m s e r c a. C o r o k u, l a t e m W y c i ą g a m z s z a f y M a r z e n i a s w e n i e g d y s i e j s z e, i p r z y m i e r z a m j e p r z e g l ą d a j ą c s i ę w l u s t r z e r z e c z y w i s t o ś c i. M o g ł a m b y ć... t y l o m a i n n y m i k o b i e t a m i, ż y ć tu, a l b o t a m. M o i m ż y c i e m, ż y j e t e r a z i n n y k t o ś, i n i e m a j u ż o d w r o t u, a n i o d p o w i e d z i n a t r u d n e p y t a n i a. J e s t e m j a k E g l e, n i e u t u l o n a, p o s t r a c i e... M O Ż E Z A J A K I Ś C Z A S M o ż e z a j a k i ś c z a s... P r a w d a p r z e s t a n i e n o s i ć p r z y c i e m n i a n e o k u l a r y, a T e m i d a p o o m a c k u w y m i e r z a ć s p r a w i e d l i w o ś ć. 9 C i e r p l i w o ś ć, w y d a o w o c t a k w y b o r n y w s m a k u, j a k w i n o z w i n n i c n a j l e p s z y c h. A p r a c a, k l e j n o t e m r o z b ł y ś n i e w d ł o n i a c h u t r u d z o n y c h. Z z i e m i m ą d r o ś ć w y r o ś n i e j a k d ą b r o z ł o ż y s t y, i d a w y t c h n i e n i e m a l u c z k i m. M o ż e z a j a k i ś c z a s L e c z n i e p rę d k o - m ó w i G ł u p i e c. PYTANIA BEZ ODPOWIEDZI Gdzie płyną łez wezbrane potoki, i dokąd zmierza rzeka losu ludzkiego? A krzyk niewiniątek jaki owoc zrodzi? Po co, jak oszalały czas pędzi do przodu, jak czterech jeźdźców apokalipsy? I czyim sprzymierzeńcem jest Śmierć co na głupca czyha? Może odpowiedź znajdziesz zmierzchem purpurowym, gdy poręką twoją będzie tylko nadzieja. Albo zasypiając, w ciszy poznasz prawdę. TRZEBA ŻYĆ... Trzeba żyć, krew piaskiem zasypywać, czasami, zaufać czasowi. Na rany sypać sól, tak na wszelki wypadek, by szybciej porosły blizną. Iść przez życie, jak na wiosenny spacer, pierwszy i ostatni raz. Trzeba żyć,

10 nie oglądać się za siebie bo na starych fotografiach już nikogo nie ma. Trzeba żyć, choć spadają gwiazdy, i liście. Supernowa wybucha, i człowiek się rodzi. Bociany emigrują, gdzie się łatwiej żyje. Przyjdą wiosny spóźnione, zakwitną kasztany. Nawet gdy nas już nie będzie Ziemia w tańcu nie stanie, tylko komu innemu zawróci w głowie. Trzeba ŻYĆ. NAPISZĘ DO CIEBIE Napiszę do Ciebie z podróży przez życie, napiszę do Ciebie na pewno. Na liściu brzozowym lub na płatku śniegu, pomiędzy jesienią a zimą. Opiszę w tym liście, jak mijam powoli, gubiąc siebie w porach roku. I wiedzieć już będziesz jak do mnie masz trafić, gdy słońce otworzy swe oczy. Napiszę do Ciebie, choć słowa zbutwiałe rozsypią się prochem w Twej dłoni. Czy będzie to jutro, czy za nocy milion, napiszę do Ciebie na pewno. Nie pytaj mnie o nic, zbyt dobrze się znamy, niech jedno spojrzenie wystarczy. By rany uleczyć, i nasycić ciszę dwoma naszymi cieniami. III NAGRODA Irena Maria Zborowska NIEUSTĘPLIWA KARTOGRAFIA NIEBA ignoruję bladoniebieską siateczkę żył nad kolanem ty nazwałeś ją wszechświatem nawet gdyby okład słów przywierał kłamstwem nie czuję się gorsza od tej z wybiegu stadniny bywają męczące ważne mieć własny parkur choćby na godziny kradzione ukradkiem zatrzymują gilotyny wskazówek odcinające mnie od jest czy będzie ma prawo zaistnieć bezprawia bywają podniecające nie muszę być numerem jeden mój czas w stosunku do waszych lat wskazuje czempiona poznasz po przyśpieszonym oddechu pięciogwiazdkowych oczach i dłoniach szybkich jak jaskółki w locie FRANCISZKANKA kiedy ranne otwierają nowy dzień pilotażu umęczonych dusz 10

11 zamiast anioła pańskiego zagląda w oczy kolejnemu nieszczęśnikowi przypina skrzydła przed wszystkie nasze sprawdza umiejętność niepewnych lotów licencji pilotażu nie wydaje uczy poruszania się w tłumie PRAWIE JAK FILEMON I BAUCIS nie zestarzejemy się tak pięknie jak staruszkowie z przeciwka nikt nas nie nauczył zbierania naręczy kwiatów snucia słowem lekkim jak pióropusze dmuchawca skryte nie ujrzy światła stałość przesiąka nudą cała w twoich dłoniach godzę się na takie niby nic może wystarcza że ja mówię a ty jesteś SKATE PARK PRZY CHŁODNYM każdy rok zbliża do piachu poza blokowe getto poniósł dziecięcy gwar z deskorolkowcami na czele przywództwo w osiedlowej piaskownicy z nominacji otrzymał Władek Jadzia podpowie jak operować łopatką i wiaderkiem stawiając dno w kierunku nieba on poszuka w pamięci babki górą i wytrze kroplę załzawionych oczu także tę enklawę jak poprzednią zarośnie trawa ona na mogiłach jest zieleńsza nad bezpieczeństwem czuwa z browarem syn Władka jest to winien ojcu ten go żywi on go broni ANALITYCZNE POINTY na koniuszkach prawej wiruje przyszpilony motyl lewą kreśli jak cyrklem enklawę dla siebie nie zbliżaj się do granic grozi zatrzaśnięciem powiek na zawsze odrzuciła wabienie światem można się zakrztusić nie przekracza granic kolekcjonerów sztuczności i pomadek które służą spękanym wargom rozdającym całusy pochlebcom nie do ciebie wyciąga ręce baletnice modlą się stopami 11

12 WYRÓŻNIENIE Sławomir Mierzejewski SZELEST W ciszy potężnieje drażniąc ucho Niepokoi w stronach przegladanej gazety Gniewa seansem odwijania słodyczy z celofanu Budzi szumem przewiewnych liści A nigdy nie wadzi odgłosem przeliczanych banknotów styczeń 2013 STARCZY LOS Przekroczył próg osiemdziesiątki Słowa ściubi jak grosze emerytury żeby starczyło na ostatni rachunek sumienia Chleb krzyżem żegna przed natrętnym głodem Nogi ciąga z mozołem bo ciążą, a kiedyś śmigały jak kasztany zaprzęgnięte do sań w kuligu Klękając przed obrazem Miłosiernego składa wieczorem wyciągnięte ku Niemu w ofierze obie morgi dłoni poorane bruzdami Prosi o przebaczenie win ale sam nie może dotąd wybaczyć danego mu kosza przez Jadźkę sprzed łat sześćdziesięciu PRZEWIDYWANIE Ofiaruję tobie suknię z mgielnego muślinu i sznur jantarów z nadnarwiańskiej plaży Słoneczny świt pomaluje cię na kolory złote Zmierzch ci przekaże tajemnice nocy Ugaszę twe pragnienie czarą rosy I pierwszy chleb upiekę z urodzaju sierpnia A zimą cię oblekę w futro puchowej bieli Rozniecisz żar domowego ciepła grudzień 2012 PRAGNIENIE Pragnęła go nikt nigdy tak bardzo nie prowokował jej ciała świadomie igrając jej zmysłami Pragnęła go to fakt, którego przed sobą nie potrafiła ukryć Pragnęła go bez ograniczeń bez roszczeń ani nadziei Pragnęła go po prostu listopad 2011 styczeń

13 TĘSKNOTA Szukam ciebie we śnie i poza snem Raz śniłaś mi się ale obudziłem się sam Słyszę ciebie w śpiewie szpaka o świcie Biegnę do ogrodu Śpieszę nad staw Szukam na łące w obłokach Rozpoznaję twoje ślady w kwiecie nenufaru w pachnącym jaśminie w krwistych liściach jesieni Szepcze o tobie leśna cisza Milczy polna droga Nie mogę zapomnieć. październik 2012 WYRÓŻNIENIE Mateusz Modrak CIESZĘ SIĘ ŻE TAM BYŁAŚ włosy a byłaś szatynką opadały na kaptur żółtej kurtki z paskiem na rękawie obszyty cienkim futerkiem było to prawdziwe spotkanie Twoje z Kimś ważnym tego Kogoś w Tobie klęcząc w dłoniach ukrywałaś twarz nos ocierany chusteczką wyjmowaną z prawej kieszeni bo w lewej nosiłaś telefon z dużym ekranem polerowanym w dziewczęcym odruchu kobiecości rękawem swetra naciągniętym na dłonie podświetlałaś go w oczekiwaniu na wiadomość pewnie ważną może od samego Boga który powie o Miłości czekaniu z ufnością wierze silniejszej niż śmierć chciałbym siedzieć obok być tak po prostu spojrzeć w oczy uśmiechnąć się ogrzać zmarznięte dłonie podać rękę na znak pokoju klęczałem dwie ławki dalej w modlitwie o wysłuchanie próśb z nadzieją na uśmiech tak piękny jak obecność cieszę się że tam byłaś przyjdź proszę jeszcze kiedyś PRZECIEŻ NIE MÓGŁ ZAMKNĄĆ DRZWI tego dnia wszystko miało się skończyć było postanowione i prawie dokonane przyjaciel poznany w ostatniej chwili obiecał że to wcale nie będzie koniec choć sam mimo odmiennej natury nie był w lepszej sytuacji próbowali zrozumieć i zostać zrozumianymi trochę tak jak ty dzisiaj pokorna i nieśmiała też jest piątek w dodatku pierwszy przyszłaś pojednać się i wynagrodzić za innych 13

14 przypomnieć o krzyżu większym dla miewamy chęć powtarzać Panie, Panie kochających i nie słyszeć że nie każdy kto tak mówi że trudne ale nie można inaczej wejdzie do Królestwa Niebieskiego w miejscu bez zegara spóźnienie wybaczalne lecz ten kto spełnia wolę Boga obecność znaczy więcej stąd chleb podany specjalnie trzeba zrozumieć szybciej niż król nie mogłaś usłyszeć że już po i by niespalenie wrzuconych do kotła przyjść jutro że zamiast szydzić z zagubionych bo co byś pomyślała lepiej pomóc w ich odnalezieniu o tym który nie powinien i nie zamknął drzwi gdzie indziej słychać ten trzask klucz przekręcany w zamku ucieczka przed odpowiedzialnością bo przecież apostołowie też byli różni choć w momencie powołania powinni zmienić swoje życie mieć ręce gotowe do pracy czyste serce młode zapałem krople potu i samotność ktoś powie wiesz jak jest... wybaczasz bo wiesz co to wyrzeczenie ofiarowane za radość innych UCIECZKA JEST KWESTIĄ CZASU najmłodsi bawią się i wystarczy że czują oceniają szczerze a nie przez kontekst starsi bezzasadnie oszukują doświadczenie choć uśmiech z każdym dniem zmienny pomiędzy nimi zbierający pieczątki dojrzałości wartość nie powinna podlegać dyskusji gdyby nie ogólność rachunku sumienia i rozmowa o tym że prążkowane lepsze pierwsi do tego by być krytykowanymi stoją po drugiej stronie konfesjonału wiara w spotkanie z Bogiem pozwoli na otrzymanie miłosierdzia miejsce u stołu zająć mogą jako pierwsi nam pozostanie płacz i zgrzytanie zębów bywamy mądrzy jak faryzeusze więc ucieczka będzie kwestią czasu NA GIGANCIE miała dosyć wszystkiego myślała że tak będzie lepiej początkowo było nawet fajnie do braku łazienki przyzwyczaiła się dworzec był dobry w ciągu dnia można było żebrać że niby na bilet nocą szukała innego miejsca wielu adoratorów czekało jeden ze spotkanych nie był bezinteresowny zabrał satysfakcję pozostawił upokorzenie w sklepie z telewizorami oglądała kolejny odcinek audycja z pytaniem w tytule odpowiedziała na wszystko nie ważne kto widział kto wie przecież i tak nikt nie szuka teraźniejszość bez optymizmu przyszłość złamie resztę TAK JAKOŚ... na początek października błękitny polar był w sam raz chyba lubiłaś w nim chodzić pasował do Ciebie spojrzenie w głębię korytarza podpieranie szkolnej ściany intrygujące zamyślenie przerywane dzwonkiem 14

15 wypożyczone książki plany na przyszłość z ulubionej biblioteki tylko ten smutek brak radości nie wiem. tak jakoś... bardzo dobre oceny przygotowania do matury lubiłaś ciszę więc milczę patrzę na drzewo i na Twój uśmiech z ostatniego zdjęcia NAGRODZENI I WYRÓŻNIENI W KATEGORII PROZY I NAGRODA Jacek Majcherkiewicz PIERWSZA GWIAZDA Z ciężkich, ołowianych chmur sypał gęsty śnieg, drobny jak mąka. Zaczęło się ściemniać, chociaż było kilka minut po piętnastej. Maryla z niepokojem spojrzała przez okno, Boże, pomyślała, żeby tylko nie zasypało drogi. Dom stał daleko od wioski, kiedyś była w nim leśniczówka, pobliski las wyglądał dzisiaj jak wielki, postrzępiony mur. W jednym z wyłomów od zachodniej strony, prześwitywało purpurowe niebo. Jest nadzieja, że śnieżyca niedługo się skończy. Marylka odetchnęła, rzuciła jeszcze okiem na wyskakującą z lasu drogę, pusto. Nie, jeszcze nikogo nie widać powiedziała do ojca. Franciszek siedział przy długim stole zasłanym białym obrusem. Położył na nim ręce, wyglądały jak skrzydła motyla na pustyni. No tak...ale czemu tak długo mamrotał przecież dzisiaj Wigilia, już prawie ciemno, i gwiazdy zaczną wyskakiwać na niebie. Ojciec, dzisiaj nie będzie gwiazd, jest pochmurno Będą upierał się. Ech ty... podeszła i przytuliła jego głowę do swojego boku. Nie przypali się? Nie, wszystko jest prawie gotowe, tylko gości nie widać. Była zmęczona, od rana stała przy kuchni, piekła, gotowała. Rozgrzane blachy zaróżowiły jej twarz. Tutaj gazu nie doprowadzili, ale jakoś tak...lubi jak ogień skacze w palenisku. Tylko od śmierci męża roboty więcej, z drewnem, węglem, i w ogóle ze wszystkimi, bardziej męskimi zajęciami. Ojcu zaczęło się coś dziać z głową, lekarze mówią że to depresja. Gdyby miała dzieci, byłoby lżej, a tak? Żyją z renty ojca, opiekuje się nim, opłaca KRUS chociaż pole leży odłogiem, ot i wszystko. Brat Krzysztof namawia, żeby ojca oddać do domu opieki, wtóruje mu w tym siostra Klaudia. Ale co oni tak naprawdę mogą wiedzieć, pierwszy mieszka w Poznaniu, Klaudia w Gdańsku. Nie, co to, to nie! Nie odda ojca nigdzie, tak nie można... Byłoby lżej? Spojrzała na ojca, starała się wejść w jego oczy, głęboko. Ale były za mgłą. Wszystko zaczęło się gdy umarła mama, Franciszek nie mógł się pogodzić ze śmiercią żony, nie płakał, ale wysechł na wiór, życie parowało z niego. Nie widzisz, że ten dom nam nie sprzyja? Najpierw twój chłop, później mama, sprzedajmy to wszystko w diabły- przekonywała Klaudia. Sprzedajmy? Zabrzmiało to jak wyrok. Sprzedać dzieciństwo, zapach lasu? To jakby sprzedać własną duszę. Sprzedajmy? Dlaczego Klaudia mówi o tym w liczbie mnogiej, przecież dom zapisany jest na nią. Jeszcze nie przyjechali?- Franciszek rozłożył szeroko ręce. Nie, jeszcze nie. Ojciec nie był starym człowiekiem, miał sześćdziesiąt dwa lata, wyglądał jednak dużo poważniej. Zaczęło 15