ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LISZKI

Transkrypt

1 INSTYTUT ROZWOJU MIAST GEOKRAK sp. z.. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LISZKI USTALENIA STUDIUM Załącznik nr 1 d uchwały Rady Gminy Liszki nr,,,,,,,,,,,, z dnia,,,,,,,,,,,,,, WÓJT GMINY LISZKI październik, 2013 r.

2 ZESPÓŁ OPRACOWUJĄCY STUDIUM UCHWALONE UCHWAŁĄ RADY GMINY LISZKI NR VI/36/2011 Z DNIA 23 MARCA 2011 GŁÓWNY PROJEKTANT: mgr Drta Szlenk Dziubek człnek Okręgwej Izby Urbanistów nr KT ZESPÓŁ PROJEKTOWY: mgr Kinga Kuczyńska zagadnienia demgraficzne i spłeczne - zainwestwanie terenu, kmunikacja - uwarunkwania frmaln-prawne mgr inż. Łukasz Ktuła zagadnienia ekfizjgraficzne i przyrdnicze - śrdwisk kulturwe mgr inż. Teresa Mądry infrastruktura techniczna GRAFIKA KOMPUTEROWA: Alicja Stach ZESPÓŁ OPRACOWUJĄCY ZMIANĘ STUDIUM UCHWALONE UCHWAŁĄ RADY GMINY LISZKI NR,,,,,,, Z DNIA,,,,,,,,,,,,,,, GŁÓWNY PROJEKTANT: mgr Drta Szlenk Dziubek człnek Okręgwej Izby Urbanistów nr KT ZESPÓŁ PROJEKTOWY: mgr inż. Łukasz Ktuła mgr inż. arch. Laura Klimczak mgr inż. arch. Anna Przeniczny Instytut Rzwju Miast - 2

3 SPIS TREŚCI: CZĘŚĆ PIERWSZA UWARUNKOWANIA ROZWOJU WPROWADZENIE CELE ROZWOJU MISJA GMINY LISZKI CELE STRATEGICZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU POŁOŻENIE OBSZARU, UKŁAD ADMINISTRACYJNY DOTYCHCZASOWE ZAINWESTOWANIE TERENU ZAINWESTOWANIE MIESZKANIOWE INFRASTRUKTURA TECHNICZNA KOMUNIKACJA PODMIOTY GOSPODARCZE LUDNOŚĆ ORAZ POZIOM WYPOSAŻENIA W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE POZIOM WYPOSAŻENIA W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ POTRZEBY MIESZKAŃCÓW ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA GEOLOGIA I GEOMORFOLOGIA ZASOBY WODNE WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE WALORY KLIMATYCZNE ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA ELEMENTY PODLEGAJĄCE OCHRONIE PRAWNEJ ORAZ STREFY OCHRONNE ŚRODOWISKO KULTUROWE DZIEJE ROZWOJU PRZESTRZENNEGO, UKŁADY WSI, FORMA ARCHITEKTONICZNA ZABUDOWY ZESPOŁY I OBIEKTY ZABYTKOWE ORAZ FORMY ICH OCHRONY WALORY KRAJOBRAZOWE STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE UWARUNKOWANIA FORMALNO-PRAWNE DOTYCHCZASOWE PRZESĄDZENIA PLANISTYCZNE WYDANE DECYZJE WZIZT I POZWOLENIA NA BUDOWĘ REZERWY TERENÓW PRZEZNACZONYCH DO ZAINWESTOWANIA WNIOSKI ZŁOŻONE DO STUDIUM USTALENIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY LISZKI NA LATA USTALENIA STRATEGII ROZWOJU GMINY LISZKI NA LATA USTALENIA DLA GMINY LISZKI Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ORAZ KPZK STAN WŁASNOŚCI GRUNTÓW UWARUNKOWANIA ROZWOJU WNIOSKI DO DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH 66 CZĘŚĆ DRUGA KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ - KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO CA OBSZAR KSZTAŁTOWANIA CENTRUM ADMINISTRACYJNO-USŁUGOWEGO GMINY MN1 MN3 OBSZARY KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ JEDNORODZINNEJ MU1 MU3 OBSZARY KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY MIESZKANIOWO-USŁUGOWEJ UP OBSZAR KONCENTRACJI USŁUG PUBLICZNYCH UK OBSZAR OBIEKTÓW SAKRALNYCH U1 U3 OBSZARY KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY USŁUGOWEJ U/P OBSZAR KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY USŁUGOWO-PRODUKCYJNEJ UC/P OBSZAR KONCENTRACJI DZIAŁALNOŚCI USŁUGOWO-PRODUKCYJNEJ US1 US2 OBSZARY USŁUG SPORTU UTS OBSZAR USŁUG TURYSTYKI I REKREACJI Instytut Rzwju Miast - 3

4 1.13. PG OBSZAR EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ RM OBSZAR ZABUDOWY ZAGRODOWEJ R1 OBSZAR TERENÓW ROLNYCH R2 OBSZAR TERENÓW ROLNYCH REZERWA POD ZBIORNIK RETENCYJNY RE OBSZAR TERENÓW ROLNYCH O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU EKOLOGICZNYM ZP OBSZAR ZESPOŁÓW DWORSKO - PARKOWYCH ZE1 ZE3 OBSZARY ZIELENI O FUNKCJACH EKOLOGICZNYCH I OCHRONNYCH ZN OBSZAR ZIELENI NIEURZĄDZONEJ I IZOLACYJNEJ ZR1, ZR2 - OBSZARY ZIELENI REKREACYJNEJ ZL OBSZAR TERENÓW LEŚNYCH ZD OBSZAR ZIELENI DZIAŁKOWEJ ZC OBSZAR CMENTARZY WS OBSZAR WÓD ŚRÓDLĄDOWYCH TZ TERENY ZAMKNIĘTE E, G, W, K, T OBSZARY INWESTYCJI Z ZAKRESU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I KOMUNALNEJ K.. TERENY KOMUNIKACJI - (KDD, KDL1, KDL2, KDZ1, KDZ2, KDG1, KDG2, KDA) KU1, KU2, KU3 TERENY KOMUNIKACJI - PARKINGI KL TERENY KOMUNIKACJI - LOTNISKO POLITYKA PRZESTRZENNA POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY MIESZKALNEJ POLITYKA WYPOSAŻENIA GMINY W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ I KOMUNALNĄ POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY ZWIĄZANEJ Z AKTYWNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ POLITYKA OCHRONY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO POLITYKA OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO POLITYKA KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU TRANSPORTOWEGO POLITYKA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ POLITYKA GOSPODARKI GRUNTAMI W TYM POLITYKA KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ POLITYKA GMINY NA TERENACH OSUWISKOWYCH I NARAŻONYCH NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI POLITYKA W ZAKRESIE KSZTAŁTOWANIA OBSZARÓW WYMAGAJĄCYCH PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO INWESTYCJE O ZNACZENIU PONADLOKALNYM INWESTYCJE O ZNACZENIU LOKALNYM PLANY MIEJSCOWE OBSZARY DO OBJĘCIA PLANAMI MINIMALNY ZAKRES MERYTORYCZNY PLANÓW DOPUSZCZALNY ZAKRES ZMIAN POTENCJALNE OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA I OBSZARY PROBLEMOWE ISTNIEJĄCE I PROJEKTOWANE OBSZARY OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA TERENY ZAMKNIĘTE OBSZARY PROBLEMOWE CZĘŚĆ TRZECIA SYNTEZA I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ WPŁYW UWARUNKOWAŃ NA USTALENIA STUDIUM UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ SYNTEZA USTALEŃ STUDIUM Instytut Rzwju Miast - 4

5 CZĘŚĆ PIERWSZA UWARUNKOWANIA ROZWOJU Instytut Rzwju Miast - 5

6 1. WPROWADZENIE W dniu r. Rada Gminy Liszki pdjęła Uchwałę nr XI/82/07 przystąpieniu d zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy Liszki (zwaneg dalej Studium), uchwalneg uchwałą Rady Gminy Liszki nr XXXIII/257/98 z dnia r. wraz ze zmianą zatwierdzną Uchwałą Rady Gminy Liszki nr XXXVIII/353/06 z dnia r. W dniu 20 września 2012r. Rada Gminy Liszki pdjęła Uchwałę nr XXII/180/2012 w sprawie przystąpienia d sprządzenia zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy Liszki (skrygwana p etapie uzgdnień uchwałą nr XXXV/320/2013 z dnia 26 września 2013r. Zgdnie z ww uchwałami Rady Gminy, przedmitem zmiany jest: - zmiana zapisów dtyczących infrastruktury technicznej w terenach ZE, - zmiany przeznaczenia terenów w częściach wskazanych na załącznikach graficznych nr 4-6 d ww uchwały. Studium jest dkumentem mającym na celu kreślenie plityki przestrzennej gminy raz lkalnych zasad zagspdarwania przestrzenneg. Ustalenia Studium składają się z: 1. Uchwały Rady Gminy w sprawie uchwalenia Studium, 2. Tekstu Ustaleń Studium załącznik Nr 1 d Uchwały Rady Gminy, 3. Rysunku: Kierunki zagspdarwania przestrzenneg Załącznik Nr 2 d Uchwały Rady Gminy - mapa w skali 1:10 000, 4. Rysunku: Kierunki rzwju infrastruktury technicznej Załącznik Nr 3 d Uchwały Rady Gminy - mapa w skali 1: Rysunku: Uwarunkwania rzwju Załącznik Nr 4 d Uchwały Rady Gminy - mapa w skali 1: Instytut Rzwju Miast - 6

7 2. CELE ROZWOJU Analiza istniejących uwarunkwań rzwju gminy, a w szczególnści stanu zagspdarwania jej przestrzeni, sytuacji spłeczn-gspdarczej, wypsażenia w infrastrukturę techniczną i kmunikacyjną wskazuje, że przyjęte uchwałą Rady Gminy cele i kierunki rzwju, zawarte w Strategii Rzwju Gminy Liszki na lata , pwinny zstać utrzymane. W dkumencie Studium uwzględnin cele rzwju gminy związane z zakresem merytrycznym Studium (związane z gspdarką przestrzenną) MISJA GMINY LISZKI Uwzględniając płżenie gminy, jej walry przyrdnicz-krajbrazwe, ukształtwanie terenu warunkujące mżliwści inwestycyjne dla różnych frm działalnści gspdarczej, a także uwarunkwania rzwju raz zamierzenia samrządu i aspiracje spłecznści lkalnej, przyjmuje się, że głównym celem - misją rzwju gminy będzie: Misja wewnętrzna gminy Liszki: Gmina Liszki wykrzystuje swją gspdarczą i turystyczną przewagę knkurencyjną, wynikającą z bliskści ważneg szlaku kmunikacyjneg raz dużeg śrdka naukw-gspdarczeg, przy jednczesnym zachwaniu walrów przyrdniczych i wyskiej jakści życia mieszkańców Misja zewnętrzna gminy Liszki: Gmina Liszki efektywny biznes i udany wypczynek 2.2. CELE STRATEGICZNE D strategicznych celów rzwju Gminy Liszki, zawartych w Strategii Rzwju Gminy Liszki na lata , należą: 1. Zrównważny rzwój gspdarczy Gminy Liszki; 2. Rzwój turystyki; 3. Zapewnienie eurpejskich warunków życia mieszkańców Gminy Liszki; 4. Zachwanie walrów śrdwiska naturalneg. Instytut Rzwju Miast - 7

8 3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU 3.1. POŁOŻENIE OBSZARU, UKŁAD ADMINISTRACYJNY Zgdnie z uchwałą Rady Gminy Liszki nr XI/82/07 z dnia r., zmiana Studium, bejmuje bszar całej gminy. Gmina Liszki, płżna jest w wjewództwie małplskim, w płudniw-zachdniej części pwiatu krakwskieg (ryc.1). Znajduje się w bezpśrednim sąsiedztwie Krakwa, p jeg zachdniej strnie. Sąsiaduje także z gminami Skawina (d płudnia), Czernichów (d płudniweg zachdu), Krzeszwice (d półncneg zachdu) i Zabierzów (d półncy). Ryc. 1. Gmina Liszki na tle pdziału administracyjneg pwiatu krakwskieg Żródł: pracwanie własne Isttne znaczenie dla rzwju gminy ma płżenie w bezpśrednim sąsiedztwie prtu ltniczeg Kraków Balice, zlkalizwaneg na półnc d gminy Liszki. Płudniw-wschdnią granicę gminy wyznacza rzeka Wisła. Ddatkw przez wschdnią i półncną część gminy przebiegają dcinki autstrady A4. Instytut Rzwju Miast - 8

9 Płżenie gminy sprawia, że pzstaje na pd wpływem intensywnych prcesów urbanizacyjnych, stwarzających szanse dla rzwju gspdarczeg. Urbanizacja stanwi jednak również zagrżenie dla wartści przyrdnicz-krajbrazwych gminy. Rzwój prcesów urbanizacyjnych wiąże się również ze wzrstem prblemów z infrastrukturą techniczną i kmunikacją. Gmina Liszki składa się z 14 miejscwści: Baczyna, Budzynia, Chlerzyna, Chrsnej, Czułwa, Jezirzan, Kaszwa, Kryspinwa, Liszek, Mnikwa, Mrawicy, Piekar, Rącznej i Ściejwic. Pd względem liczby ludnści, największym słectwem jest Kaszów (13,1% gółu ludnści gminy). Baczyn i Mników, twrzące jedn słectw, psiadają największą pwierzchnię (12,8 % pwierzchni gminy). Szczegółwe infrmacje liczbie ludnści i wielkści pszczególnych słectw przedstawin w pniższej tabeli. Tab. 1. Liczba ludnści raz pwierzchnia pszczególnych słectw gminy Liszki Słectw Liczba % gółu Pwierzchnia % gólnej ludnści mieszkańców (ha) pwierzchni ( ) gminy gminy Baczyn + Mników ,1 + 7,2 919,1 12,8 Budzyń 316 2,0 126,2 1,8 Chlerzyn 981 6,4 817,3 11,3 Chrsna 486 3,2 194,7 2,7 Czułów ,5 770,5 10,7 Jezirzany 860 5,6 259,8 3,6 Kaszów ,1 834,6 11,6 Kryspinów ,0 489,6 6,8 Liszki ,3 592,6 8,2 Mrawica 986 6,4 667,8 9,3 Piekary ,5 464,5 6,4 Rączna ,4 801,9 11,1 Ściejwice 813 5,3 266,9 3,7 GMINA OGÓŁEM ,5 100 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki Instytut Rzwju Miast - 9

10 3.2. DOTYCHCZASOWE ZAINWESTOWANIE TERENU ZAINWESTOWANIE MIESZKANIOWE Według danych GUS (stan 31 XII 2007r.) na terenie Gminy Liszki znajduje się gółem mieszkań, psiadających izb. Na jedneg mieszkańca gminy przypada średni kł 25,9 m² pwierzchni użytkwej. Średnia pwierzchnia użytkwa mieszkania wynsi kł 91 m², a na 1 mieszkanie średni przypadają 4,21 izby. W prównaniu d innych wiejskich gmin reginu, stan wypsażenia gminy w mieszkania uznać należy za przeciętny pzim ten jest prównywalny d średnich wartści dla pwiatu krakwskieg. Pniżej w tabeli przedstawin dane dtyczące zasbów mieszkaniwych dla wybranych gmin płżnych w strefie pdmiejskiej Krakwa raz dla pwiatu ziemskieg krakwskieg. Tab. 2. Wypsażenie w mieszkania w 2007 r. Nazwa Liczba Liczba Pwierzchn. Liczba izb Średnia Średnia Średnia Średnia mieszkań izb użytkwa w w liczba sób liczba pwierzchn. pwierzchn. tyś. m 2 mieszkaniu na sób na użytkwa użytkwa w mieszkanie izbę mieszkania m 2 na 1 w m 2 sbę Mgilany ,7 4,31 3,50 0,81 94,0 26,8 Zielnki ,1 4,66 3,17 0,68 112,6 35,5 Liszki ,6 4,21 3,51 0,83 91,0 25,9 pwiat krakwski ,1 4,13 3,30 0,80 87,5 26,5 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych GUS W 2007r. w gminie Liszki, zstał ddanych d użytkwania gółem 62 nwych budynków indywidualnych, z przeznaczeniem mieszkalnym. Całkwita pwierzchnia użytkwa nwych budynków wynsiła m². Przeciętnie pwierzchnia użytkwa jedneg mieszkania wynsiła 142,2 m². Pniżej w tabeli przedstawin dane dtyczące wielkści ddanych w 2005r. zasbów mieszkaniwych, dla wybranych gmin płżnych wkół Krakwa raz dla pwiatu ziemskieg krakwskieg. Instytut Rzwju Miast - 10

11 Tab. 3. Mieszkania ddane d użytkwania w budynkach indywidualnych w 2007 r. Nazwa liczba ddanych mieszkań liczba ddanych izb pwierzchnia użytkwa mieszkań w m 2 średnia pwierzchnia użytkwa 1 mieszkania Mgilany ,0 Zielnki ,3 Liszki ,2 pwiat krakwski ,0 Źródł: pracwanie własne na danych GUS INFRASTRUKTURA TECHNICZNA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA Według danych Urzędu Gminy Liszki, długść wdciągwej sieci rzdzielczej wynsi k. 170 km, natmiast sieci kanalizacyjnej k. 53 km. Należy stwierdzić, że sieć wdciągwa na terenie gminy Liszki jest bardz dbrze rzwinięta. Gmina psiada jedną z najdłuższych sieci wdciągwych wśród gmin wiejskich, zlkalizwanych w pwiecie krakwskim. Blisk 100% mieszkańców gminy psiada mżliwść krzystania z sieci wdciągwej. Źródłami zapatrzenia w wdę gminy, są: rzeka Sanka wraz z ujęciem wdy MPWiK S.A. w Krakwie (zapatrujące Liszki, Budzyń, Chlerzyn, Kaszów, Kryspinów, Mników, Piekary, część Ściejwic), ujęcie głębinwe w Czułwie (zapatrujące większść słectwa Czułów), ujęcie głębinwe w Czułwie Zrębach (zapatrujące kilkadziesiąt gspdarstw dmwych w Czułwie), ujęcie głębinwe w Mrawicy (zapatrujące Mrawicę), ujęcie głębinwe w Rącznej (zapatrujące Rączną, Jezirzany i część Ściejwic), ujęcie głębinwe w Brzskwince w gminie Zabierzów (zapatrujące Chrsną). Największe miejscwści gminy płączne są w jeden system z wdciągiem krakwskim, skąd pchdzi zdecydwana większść zużywanej na terenie gminy wdy. W pzstałej części gminy funkcjnują lkalne ujęcia wdy zapatrujące pzstałe miejscwści. Generalnie uznać należy, że pzim wypsażenia gminy w sieć wdciągwą jest zadawalający. W gminie d sieci wdciągwej jest przyłącznych becnie k. 87,6% Instytut Rzwju Miast - 11

12 mieszkań, c jest jednym z najwyższych wskaźników w pwiecie krakwskim. Pniżej w tabeli przedstawin ilść biektów przyłącznych d sieci wdciągwej w 2007 r. w gminach płżnych analgicznie jak Liszki, tzn. w bezpśrednim sąsiedztwie Krakwa. Tab. 4. Ilść przyłącznych biektów d sieci wdciągwej (stan na r.) Nazwa jednstki liczba mieszkań liczba przyłącznych mieszkań % przyłącznych mieszkań gmina Mgilany ,3 gmina Zielnki ,2 gmina Liszki ,6 pwiat krakwski ,4 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych GUS Wypsażenie gminy w sieć kanalizacji sanitarnej jest nadal niewystarczające, ale c najisttniejsze jest cały czas realizwane. W latach w gminie Liszki przybył blisk 20 km sieci kanalizacyjnej. W bwiązujących becnie na terenie gminy planach miejscwych, ujęt zapis, iż warunkiem realizacji nwej zabudwy jest wypsażenie budynków w urządzenia pzwalające na rzwiązanie spraw gspdarki ściekwej, a d czasu realizacji systemów kanalizacyjnych mżliwe jest stswanie tymczaswych rzwiązań technicznych, pd warunkiem zapewnienia parametrów technicznych instalacji kanalizacyjnej umżliwiających sukcesywne pdłączenie d kanalizacji zbirwej. Również w Planie rzwju lkalneg gminy Liszki na lata , zwrócn szczególną uwagę na ptrzebę rzbudwania gminneg systemu kanalizacji, z uwagi nie tylk na stale rsnące zainwestwanie terenu, ale na płżenie gminy w zlewni Sanki, będącej źródłem wdy pitnej dla Krakwa i częściw gminy Liszki. Pnadt zabezpieczenie pdziemnych zbirników wdnych wymaga pilneg uprządkwania gspdarki ściekwej na terenie gminy. Obecnie na bszarze bjętym zmianą Studium, funkcjnuje bilgiczn-mechaniczna czyszczalnia ścieków typu ECOLO-CHIEF, zlkalizwana w Piekarach. D ww. czyszczalni pdłączne są: Chlerzyn, Budzyń, Kryspinów, Piekary i Liszki. W najbliższym czasie planwana jest realizacja kanalizacji w Mnikwie. Planuje się również wybudwanie drugiej czyszczalni ścieków w Rącznej, która dcelw miałaby bsługiwać Ściejwice, Jezirzany i Rączną. Obecnie istniejąca czyszczalnia w Piekarach psiada przepustwść średnią dbwą na pzimie m 3, a w prach deszczwych pnad 1000 m 3. Gmina Liszki d kilku lat prwadzi zintensyfikwaną plitykę rzwju sieci kanalizacyjnej. Jak prirytet stawia sbie uprządkwanie gspdarki ściekwej w zlewni Sanki raz na terenach Bielańsk-Tynieckieg i Tenczyńskieg Parku Krajbrazweg. Instytut Rzwju Miast - 12

13 Generalnie uznać należy, że pzim wypsażenia gminy w sieć kanalizacyjną nie jest becnie zadawalający. W gminie d sieci kanalizacyjnej jest przyłącznych becnie k. 28,2% mieszkań (ilść ta stale i szybk wzrasta). Pniżej w tabeli przedstawin ilść biektów przyłącznych d sieci wdciągwej w gminach płżnych analgicznie jak Liszki, tzn. w bezpśrednim sąsiedztwie Krakwa Tab. 5. Ilść przyłącznych biektów d sieci kanalizacyjnej (stan na r.) Nazwa jednstki liczba mieszkań liczba przyłącznych mieszkań % przyłącznych mieszkań gmina Mgilany ,5 gmina Zielnki ,3 gmina Liszki ,2 pwiat krakwski ,9 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych GUS SIEĆ GAZOWA Przez wschdnią część gminy Liszki, płudnikw, przebiega magistralny gazciąg wyskprężny 6,3 MPa relacji Skawina Zabierzów. Stanwi n jeden z elementów zapatrzenia w gaz Krakwa i jest częścią systemu transprtująceg gaz ziemny z Pgórza Karpackieg w kierunku Górneg Śląska. Gazciąg jest bezpśrednim źródłem zapatrzenia w gaz dla funkcjnującej w Kryspinwie stacji redukcyjn-pmiarwej I stpnia, której zadaniem jest redukcja wyskieg ciśnienia gazu d wartści średnieg ciśnienia, pd jakim gaz jest dprwadzany d słectw gminy Liszki, pmiar gazu i jeg dryzacja. Gazciąg średniprężny średnicy 150mm relacji Kryspinów Liszki - Kaszów, przebiegający równleżnikw przez teren gminy, jest pdstawwą sią zasilającą system gazwniczy na terenie gminy Liszki. Przesyła n gaz ziemny d sieci rzdzielczych zlkalizwanych na terenie pszczególnych miejscwści. Długść sieci gazwej w granicach gminy wynsi blisk 170 km. Gmina jest niemal w całści zgazyfikwana. D sieci gazwej pdłącznych jest k. 3,6 tys. budynków mieszkalnych gminy. SIEĆ ELEKTROENERGETYCZNA Na bszarze gminy, sieć elektrenergetyczną wyskieg napięcia stanwią dwie linie: 2- trwa linia 220kV relacji Byczyna Skawina 1, Byczyna Skawina 2 raz 2-trwa linia 110 kv relacji Skawina Prądnik. Gmina zapatrywana jest w energię elektryczną za Instytut Rzwju Miast - 13

14 pśrednictwem sieci rzdzielczej średnieg napięcia 15 kv, której pdstawwym elementem są linie napwietrzne 15 kv, łączące się w rzdzielni sieciwej RS Chlerzyn (Chlerzyn LOT Balice; Chlerzyn Rybna; Chlerzyn Czernichów; Chlerzyn Skawina). Od tych linii dprwadzane są dgałęzienia d pszczególnych miejscwści, na których instalwane są transfrmatry 15/0,4 kv. D dbirców energię dstarczają pdpięte d transfrmatrów linie rzdzielcze niskieg napięcia. Istniejąca na terenie gminy Liszki sieć wyskieg napięcia jest w dbrym stanie technicznym. Obecnie gmina mdernizuje sieć średnieg i niskieg napięcia, dla celów zaspkjenia zwiększneg zaptrzebwania na energię mieszkańców gminy. GOSPODARKA ODPADAMI Na terenie gminy nie występują zrganizwane składwiska dpadów. Ich lkalizacja nie jest również ujęta (ze względu na graniczenia wynikające z przepisów drębnych) w Planie rzwju lkalneg gminy. W gminie Liszki funkcjnuje system zbiórki i segregacji dpadów w pstaci kncesjnwanych dbirców. Blisk 85% mieszkańców gminy bjętych jest tą frmą zbiórki dpadów kmunalnych. Zagrżeniem dla śrdwiska przyrdniczeg gminy, są niewątpliwie dzikie wysypiska śmieci, spalanie i inne dzikie pzbywanie się dpadów. Prirytetem na terenie gminy jest wdrażanie przyjęteg Prgramu Gspdarki Odpadami raz 100%-we krzystanie mieszkańców z wywzu dpadów na legalne składwiska. Isttnym zagrżeniem dla śrdwiska jest również nie w pełni rzwiązany prblem grmadzenia i usuwania dpadów pwstających w związku z funkcjnwaniem na terenie gminy terenów rekreacyjnych (np. zbirniki wdne w Chlerzynie i Budzyniu) i związany z tymi miejscami ruch turystyki seznwej, w znaczny spsób wpływający na zanieczyszczenie ww. terenów rekreacyjnych i ich klic. USŁUGI TELEKOMUNIKACYJNE Na analizwanym bszarze działa sieć telefnii kablwej TP S.A. raz funkcjnują główne sieci telefnii kmórkwej. Gmina Liszki jest stelefnizwana w wystarczającym stpniu, a na większści bszaru istnieje mżliwść pdłączenia d internetu. Nie pzwalają na t jedynie stare centrale telefniczne, które bsługują niewielką część gminy. Instytut Rzwju Miast - 14

15 KOMUNIKACJA Płżenie gminy Liszki w bezpśrednim sąsiedztwie Krakwa sprawia, że cechuje się na relatywnie dbrą dstępnścią kmunikacyjną. Przez teren gminy przebiegają 2 dcinki autstrady A4: Katwice - węzeł Balice I przebiega równleżnikw w części półncnej (przez miejscwści: Chrsna i Mrawica); na dcinku tym ruch pdlega płatm; na terenie gminy Liszki nie ma węzła zjazdweg umżliwiająceg włączenie się d ruchu na ww. dcinku autstrady, węzeł Balice I - węzeł Opatkwice (tzw. Zakpiański) przebiega płudnikw w części wschdniej (przez miejscwści: Kryspinów i Chlerzyn); stanwi zachdnią bwdnicę Krakwa; ruch na ww. dcinku nie pdlega płatm, stąd natężenie ruchu jest bardz duże; na terenie gminy istnieje węzeł zjazdwy z autstrady (tzw. węzeł Mirwski) w Piekarach. Równleżnikw, przez śrdek gminy (miejscwści: Kryspinów, Budzyń, Liszki i Kaszów) przebiega drga wjewódzka nr 780 Kraków Alwernia Chełmek Chełm Śląski, będąca główną sią kmunikacyjną gminy. Jest traktwana jak bezpłatna alternatywa płączenia z Górnym Śląskiem, stąd natężenie ruchu na tej drdze jest bardz duże. Wzdłuż wschdnieg dcinka autstrady A4, przebiega ddatkw drga wjewódzka nr 774, łącząca ww. drgę nr 780 (Kryspinów) z gminą Zabierzów. Ma na jedynie 8,4km i jest jedną z najkrótszych dróg wjewódzkich w Małplsce. Jest drgą dużym znaczeniu lkalnym i reginalnym, pnieważ prwadzi d Zalewu Kryspinów i jest drgą djazdwą d ltniska Kraków-Balice. Uzupełnieniem układu pdstawweg jest gęsta sieć dróg pwiatwych i gminnych, z których ważniejsze pełnią funkcję dróg zbirczych i uzupełniają pwiązania między pszczególnymi słectwami gminy (np. Piekary-Ściejwice-Jezirzany, Liszki- Chlerzyn-Mrawica, Mników-Czułów-Sanka, Mników-Mrawica). Chć sieć dróg lkalnych jest dbrze rzwinięta, duże zastrzeżenia budzi stan nawierzchni raz brak dpwiednich parametrów technicznych. Dużym zagrżeniem dla zdrwia i życia mieszkańców gminy jest również brak pbczy i chdników wzdłuż jezdni. Układ dróg krajwych, wjewódzkich i pwiatwych, przebiegających przez gminę Liszki, przedstawia ryc. 2. Z punktu widzenia bsługi wewnętrznej szczególnie isttne znaczenie mają drgi pwiatwe. W tab. 6 zawart infrmacje na temat ich kategrii technicznej raz długści. Gmina Liszki płżna jest w bezpśrednim sąsiedztwie międzynardweg prtu ltniczeg Kraków Balice, zlkalizwaneg na półnc d bszaru bjęteg zmianą Studium. Prt ten jest rzbudwywany, stale zwiększa swją przepustwść i znacznie rzszerza Instytut Rzwju Miast - 15

16 Ryc. 2. Pdstawwy układ drgwy gminy Liszki Źródł: Instytut Rzwju Miast - 16

17 Tab. 6. Drgi pwiatwe przebiegające przez gminę Liszki Źródł: zasięg swych pwiązań w zakresie ltów międzynardwych. Ze względu na kierunek rzbudwy prtu ltniczeg, stale pwiększa się bszar narażny na jeg negatywne ddziaływanie. Szczególnie isttny wpływ ltniska dtyczy słectwa Mrawica. Pza graniczeniami dla rzwju zabudwy (głównie mieszkaniwej) bezpśrednie sąsiedztw międzynardweg prtu ltniczeg Kraków Balice należy traktwać jak element sprzyjający rzwjwi gminy. Instytut Rzwju Miast - 17

18 Płudniw-wschdnią granicę gminy wyznacza rzeka Wisła, będąca największą barierą kmunikacyjną gminy w aspekcie jej pwiązań z Krakwem i Skawiną. Przeprawy przez Wisłę występują jedynie między Jezirzanami a Kpanką raz kresw między Piekarami a Tyńcem. Przez bszar gminy nie przebiegają linie klejwe. Tuż pza półncną granicą gminy, uruchmina zstała jedynie w statnich latach linia klejwa, łącząca prt ltniczy w Balicach ze stacją Kraków Główny. Pdstawwym transprtem publicznym funkcjnującym na terenie gminy są autbusy MPK w Krakwie, autbusy PKS (głównie relacji Kraków Oświęcim) raz prywatni przewźnicy, których usługi w znaczny spsób wpływają na dbrą dstępnść kmunikacyjną gminy. MPK bsługuje kilka linii strefwych: 209 (Kraków Salwatr Kryspinów Balice Mrawica), 229 (Kraków Salwatr Piekary Liszki Czernichów), 239 (Kraków Salwatr Kryspinów Liszki Rączna Jezirzany), 249 (Kraków Salwatr Kryspinów Liszki Kaszów Nwa Wieś Szlachecka), 259 (Kraków Salwatr Piekary Ściejwice), 269 (Kraków Salwatr Kryspinów Budzyń Chlerzyn Mników Czułów). Na terenie gminy Liszki w bwiązujących becnie planach miejscwych zstała wyznaczna sieć ścieżek rwerwych. Nwe trasy rwerwe planuje się pprwadzić wzdłuż Wisły, tam gdzie jest t mżliwe wałami wiślanymi PODMIOTY GOSPODARCZE Na bszarze gminy Liszki (wg danych GUS z 2006 r.) w rejestrze REGON zarejestrwanych jest 1086 pdmitów gspdarki nardwej, w tym tylk 20 w sektrze publicznym. Istnieje 30 spółek handlwych (z czeg 1/5 stanwią spółki z udziałem kapitału zagraniczneg), 55 spółek cywilnych, 3 spółdzielnie i 27 fundacji, stwarzyszeń i rganizacji spłecznych. Najwięcej 935 pdmitów stanwią sby fizyczne prwadzące działalnść gspdarczą. Wyżej wymienine pdmity gspdarki nardwej nie bejmują sób prwadzących indywidualne gspdarstwa rlne. Analizując ww. pdmity gspdarki nardwej według wybranych sekcji, mżna zauważyć blisk 30%-wy udział sekcji handel i naprawy w góle pdmitów gspdarczych zarejestrwanych na bszarze gminy Liszki. Znaczny udział pdmitów bserwuje się także w sekcjach przetwórstwa przemysłweg i budwnictwa (dpwiedni 17,4% i 13%) raz w sekcji bsługa nieruchmści i firm (10,1%). Instytut Rzwju Miast - 18

19 Wśród sób fizycznych prwadzących działalnść gspdarczą, największy dsetek ntwan również w sekcjach: handel i naprawy (31,4%), przetwórstw przemysłwe (17,5%) i budwnictw (14,3%). Wart jednak zauważyć wzrst znaczenia sekcji transprtu wśród sób fizycznych prwadzących działalnść gspdarczą (10,8%), której udział jest większy niż sekcji bsługa nieruchmści i firm (10,5%). Wynika t ze znaczneg udziału prywatnych przewźników w góle transprtu zbirweg, funkcjnująceg na terenie gminy Liszki LUDNOŚĆ ORAZ POZIOM WYPOSAŻENIA W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Według danych Urzędu Gminy Liszki, becnie teren gminy zamieszkuje sób (stan na r.). Pwierzchnia gminy wynsi 72 km 2, a średnia gęstść zaludnienia 2,13 s./ha. Rzwój liczby mieszkańców gminy w ciągu statnich lat przedstawiał stałą tendencję wzrstwą (ryc. 3). Ryc. 3. Rzwój liczby ludnści gminy Liszki w latach liczba sób rk mężczyźni kbiety Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Statystyczneg w Krakwie Instytut Rzwju Miast - 19

20 Według prgnzy demgraficznej sprządznej dla pwiatu krakwskieg, liczba ludnści pwiatu będzie systematycznie wzrastać. Przewiduje się, że w 2010 r. pwiat krakwski będzie zamieszkiwał k. 248,1 tys. sób, a 5 lat później k. 255,4 tys. sób. Liczba ta wzrśnie d k. 262,1 tys. sób w 2020 r., siągając w 2030 r. liczbę k. 268,3 tys. sób. Obserwując stale nasilające się na bszarze gminy Liszki prcesy suburbanizacji, mżna przypuszczać, że gmina - tak jak i cały pwiat krakwski - nadal będzie przejawiała tendencje d rzwju demgraficzn-spłeczneg. Obecnie, pnad 13% mieszkańców gminy zamieszkuje miejscwść Kaszów. Liszki, siedziba administracyjna gminy, jest drugą, c d liczby mieszkańców, wsią (12,3% mieszkańców gminy). Zróżnicwanie liczby ludnści w pszczególnych miejscwściach gminy Liszki przedstawia ryc. 4. Ryc. 4. Liczba ludnści w pszczególnych miejscwściach gminy Liszki (stan na ) Ściejwice Rączna Piekary Mrawica Mników miejscwść Liszki Kryspinów Kaszów Jezirzany Czułów Chrsna Chlerzyn Budzyń Baczyn liczba sób Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki Instytut Rzwju Miast - 20

21 Zróżnicwanie liczby ludnści w pszczególnych miejscwściach gminy wynika czywiście częściw z ich wielkści największe wsie gminy są zamieszkiwane przez największą liczbę sób. Ddatkwymi czynnikami wpływającymi na pzim liczby ludnści zamieszkującej daną miejscwść są m.in. dstępnść kmunikacyjna, bliskść Krakwa, atrakcyjnść przyrdnicza czy krajbrazwa. Birąc pd uwagę gęstść zaludnienia (liczbę sób przypadających na 1ha), najwyższym wskaźnikiem gęstści zaludnienia cechują się Jezirzany (3,3 s./ha), przy średniej dla gminy wynszącej 2,1 s/ha. Wiązać t należy z bliskścią Krakwa raz wyskimi walrami krajbrazwymi. Liszki - centrum administracyjne gminy - są drugie pd względem gęstści zaludnienia wśród miejscwści gminy Liszki. Szczegółwą statystykę przedstawiającą liczbę mieszkańców, pwierzchnię raz gęstść zaludnienia pszczególnych słectw gminy przedstawin w tab. 7. Tab. 7. Gęstść zaludnienia gminy Liszki (stan na r.) Słectw Liczba % gółu Pwierzchnia % gólnej Gęstść ludnści mieszkańców (ha) pwierzchni zaludnienia ( ) gminy gminy (s./ha) Baczyn + Mników ,1 + 7,2 919,1 12,8 1,4 Budzyń 316 2,0 126,2 1,8 2,5 Chlerzyn 981 6,4 817,3 11,3 1,2 Chrsna 486 3,2 194,7 2,7 2,5 Czułów ,5 770,5 10,7 1,5 Jezirzany 860 5,6 259,8 3,6 3,3 Kaszów ,1 834,6 11,6 2,4 Kryspinów ,0 489,6 6,8 2,8 Liszki ,3 592,6 8,2 3,2 Mrawica 986 6,4 667,8 9,3 1,5 Piekary ,5 464,5 6,4 3,1 Rączna ,4 801,9 11,1 2,2 Ściejwice 813 5,3 266,9 3,7 3,1 GMINA OGÓŁEM , ,1 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki Instytut Rzwju Miast - 21

22 Reasumując, głównymi czynnikami warunkującymi gęstść zaludnienia na mawianym bszarze są: bliskść Krakwa, dstępnść kmunikacyjna, atrakcyjnść krajbrazwa i przyrdnicza raz stpień wypsażenia w infrastrukturę techniczną i spłeczną. Analizując ruch naturalny ludnści w latach , mżna stwierdzić, że liczba urdzeń w gminie wahała się d 134 (w 2004 r.) d 168 urdzeń żywych/ rk (w 2000 r.) i pza rkiem 2004 była na stale wyższa d liczby zgnów (ryc. 5). Przyrst naturalny scylwał między -0,39 w 2004 r. a 2,69 w 2005r. (ryc. 6) Ryc. 5. Ruch naturalny ludnści gminy Liszki w latach liczba sób rk urdzenia zgny Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych US w Krakwie Instytut Rzwju Miast - 22

23 3 Ryc. 6. Przyrst naturalny na 1000 mieszkańców w gminie Liszki w latach rk przyrst naturalny Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych US w Krakwie Analizując strukturę wieku i płci ludnści mieszkającej na terenie gminy Liszki, wart się przyjrzeć ludnści w pdziale na bilgiczne, edukacyjne i eknmiczne grupy wieku, w celu dniesienia ich d rynku pracy raz stanu wypsażenia gminy w infrastrukturę spłeczną. Według danych Urzędu Statystyczneg w Krakwie, k. 6,1% mieszkańców gminy stanwiły dzieci d 6 rku życia, czyli będące w wieku przedszklnym i młdsze. Blisk 11% stanwiły dzieci i młdzież w wieku szklnym (pdstawwym i gimnazjalnym), natmiast 9,6% młdzież uczęszczająca d szkół średnich. Osby drsłe stanwiły blisk ¾ spłecznści gminy Liszki, z czeg pnad 13% były t sby w wieku pprdukcyjnym. Ludnść gminy w pdziale na eknmiczne grupy wieku raz udział mieszkańców według płci w pszczególnych przedziałach wieku w 2007 r. według danych Urzędu Statystyczneg w Krakwie, przedstawin na ryc. 7. i 8. Instytut Rzwju Miast - 23

24 Ryc. 7. Udział kbiet w pszczególnych przedziałach wiekwych (kryterium eknmiczne) 17,5% 22,7% 60,5% wiek przedprdukcyjny (0-17 lat) wiek prdukcyjny (18-60 lat) wiek pprdukcyjny (pw. 60 lat) Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych US w Krakwie Ryc. 8. Udział mężczyzn w pszczególnych przedziałach wiekwych (kryterium eknmiczne) 8,8% 23,4% 67,8% wiek przedprdukcyjny (0-17 lat) wiek prdukcyjny (18-65 lat) wiek pprdukcyjny (pw. 65 lat) Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych US w Krakwie Instytut Rzwju Miast - 24

25 Jak wynika z zaprezentwanych wykresów, większść mieszkańców gminy, zarówn wśród kbiet jak i mężczyzn, stanwiły sby w wieku prdukcyjnym (dpwiedni 60,5% i 67,8%). Niewiele mniej niż ¼ gółu mieszkańców stanwiły dzieci i młdzież w wieku przedprdukcyjnym (22,7% dziewczęta i 23,4% chłpcy). Ludnść w wieku pprdukcyjnym stanwiła 26,3% ludnści gminy Liszki. Gmina Liszki na kniec 2006 r. psiadała ddatnie sald migracji wewnętrznych (5,2 ). W ciągu 2006 r. d gminy napłynęł 201 sób, puścił ją natmiast 119 mieszkańców. Strukturę ludnści napływwej i dpływwej według wjewództw migracji i płci, przedstawia tab. 8. Tab. 8. Migracje wewnętrzne wg wjewództw i płci w 2006 r. Migracje wewnętrzne Wjewództw Napływ Odpływ Mężczyźni Kbiety Mężczyźni Kbiety Dlnśląskie Kujawsk-Pmrskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małplskie Mazwieckie Oplskie Pdkarpackie Pdlaskie Pmrskie Śląskie Świętkrzyskie Warmińsk-Mazurskie Wielkplskie Zachdnipmrskie Ogółem Ogółem NAPŁYW 201 X Ogółem ODPŁYW X 119 Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych US w Krakwie Instytut Rzwju Miast - 25

26 Pdsumwując mżna stwierdzić, że stale rsnąca liczba mieszkańców gminy Liszki raz struktura demgraficzna wykazują tendencję wzrstwą. Przewidywać należy dalszy rzwój demgraficzny gminy, związany w znacznym stpniu z napływem ludnści z Krakwa. Gmina stanie niebawem w sytuacji skkweg wzrstu ptrzeb z zakresu infrastruktury technicznej, spłecznej i bsługi kmunikacyjnej POZIOM WYPOSAŻENIA W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ OŚWIATA W granicach gminy Liszki funkcjnuje 10 szkół pdstawwych. Są ne płżne w Chlerzynie, Czułwie, Jezirzanach, Kaszwie (2 szkły), Kryspinwie, Liszkach, Mrawicy, Piekarach i Rącznej. Pzstałe miejscwści nie psiadają szkół pdstawwych na swym terenie (Baczyn, Budzyń, Chrsna, Mników, Ściejwice) i są płączne bwdami szklnymi z sąsiednimi słectwami: Chlerzynem (Mników), Czułwem (Baczyn), Jezirzanami i Rączną (Ściejwice), Kryspinwem (Budzyń) raz Mrawicą (Chrsna). Według danych Urzędu Gminy Liszki na pczątku rku szklneg 2007/2008, najwyższy wskaźnik uczniów przypadających na 1 pmieszczenie przeznaczne d nauki, dntwan w szkle pdstawwej w Jezirzanach (18 ucz./pm.). Jest t wskaźnik niższy niż średnia dla wjewództwa małplskieg. W pzstałych szkłach liczba uczniów przypadających na 1 teg typu pmieszczenie różnicuje się w zależnści d miejscwści i wynsi d 7 ucz./pm. w Czułwie d 16 ucz./pm. we Chlerzynie. Średni wskaźnik uczniów przypadających na miejsce wynsi w gminie 0,82 ucz./miejsce. Rejny bsługi pszczególnych szkół pdstawwych zawart w tab. 9. Na terenie gminy działają 2 gimnazja - w Liszkach i w Mnikwie. W gimnazjum w Liszkach wskaźnik uczniów przypadających na 1 pmieszczenie d nauki wynsi 19 ucz./pm, natmiast w Mnikwie 23 ucz./pm. W bydwu przypadkach wskaźnik ucznia przypadająceg na miejsce w szkle, nie przekracza 1 ucz./miejsce. Szczegółwe dane dtyczące szkół gimnazjalnych zlkalizwanych na terenie gminy Liszki, przedstawia tab. 10. Według danych Urzędu Gminy Liszki, na mawianym bszarze funkcjnują 3 przedszkla: w Budzyniu, Liszkach i Mrawicy (tab. 11). Z udstępninych danych wynika, że liczba miejsc jest wystarczająca w stsunku d liczby dzieci krzystających z przedszkla. We wszystkich 3 przedszklach zatrudnina była wystarczająca liczba wychwawców sprawujących piekę nad dziećmi (1 wychwawca/ dzieci). Na terenie gminy Liszki nie ma zlkalizwanych publicznych szkół średnich leżących w gestii samrządu pwiatweg. W miejscwści Piekary prwadzi działalnść Liceum Ogólnkształcące w Centrum Edukacyjnym Radsna Nwina 2000, zarządzane przez Instytut Rzwju Miast - 26

27 Fundację im. Ks. Siemaszki. Jest t kedukacyjna szkła publiczna, w której nauka jest bezpłatna (w zakresie ramweg prgramu nauczania). Młdzież gminy w zakresie szklnictwa pnad gimnazjalneg jest pnadt bsługiwana przez szkły zlkalizwane przede wszystkim w Krakwie. Tabele dtyczące prblematyki światy zawart na następnych strnach. SŁUŻBA ZDROWIA Na bszarze gminy Liszki pdstawwą piekę zdrwtną zapewnia Samdzielny Gminny Zakład Opieki Zdrwtnej w Liszkach. Obejmuje n swą pieką mieszkańców całej gminy raz inne sby deklarujące chęć pzstawania pd pieką SGZOZ w ramach umów z NFZ. Pnadt w miejscwści Mrawica funkcjnuje Wiejski Ośrdek Zdrwia. Istnieje również sieć gabinetów prywatnych. Ratwnictw medyczne realizwane jest natmiast przez ddział Pgtwia Ratunkweg w Balicach. Pnieważ becnie brak jest rejnizacji, istnieje także mżliwść krzystania z usług medycznych pza miejscem stałeg zamieszkania. Bliskść Krakwa znacznie rzszerza rynek usług pieki zdrwtnej dla mieszkańców raz sób dwiedzających gminę Liszki. Stale twrzne gabinety prywatne ddatkw uzupełniają działalnść publicznej służby zdrwia na mawianym bszarze. Ddatkwą piekę zapewnia na mawianym terenie, Gminny Ośrdek Pmcy Spłecznej w Liszkach, któreg zasięg działania bejmuje całą gminę. Instytut Rzwju Miast - 27

28 Tab. 9. Szkły pdstawwe w gminie Liszki (stan na r.) miejscwść pmieszczenia dydaktyczne szklne miejsca uczniwie abslwenci 2006/2007 nauczyciele (etaty) ddziały ddział "0" (liczba dzieci) sale gimnastyczne biska rejn bsługi (bwód szkły) Chlerzyn , Chlerzyn, Mników Czułów , Czułów, Baczyn Jezirzany Jezirzany, Ściejwice Kaszów I , własny Kaszów I Kaszów II , Kaszów, Rączna, Zagacie, Dąbrwa Szlachecka Kryspinów etat 8/ Kryspinów, Budzyń ddz. 0 Liszki cały Liszki 5 część Mrawica , Mrawica, Chrsna Piekary cały 9 część Piekary, Rączna, Kraków, Mrawica, Jezirzany Rączna Kaszów Wyżrał, Jezirzany, Piekary, Ściejwice Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki Instytut Rzwju Miast - 28

29 Tab. 10. Gimnazja raz szkły średnie w gminie Liszki (stan na r.) miejscwść pmieszczenia dydaktyczne szklne miejsca uczniwie abslwenci 2006/2007 nauczyciele (etaty) ddziały sale gimnastyczne biska rejn bsługi (bwód szkły) Gimnazjum Liszki Gimnazjum Mników , Liceum Radsna Nwina , Jezirzany, Kaszów, Liszki, Piekary, Rączna, Ściejwice Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki hala sprtwa, sala, basen, strzelnica, krty, siłwnia Mników, Mrawica, Kryspinów, Budzyń, Baczyn, Czułów, Chlerzyn, Chrsna, Aleksandrwice, Brzskwinia, Liszki 4 cała gmina Tab. 11. Placówki przedszklne i przedszkla w gminie Liszki w 2007 r. miejscwść przedszkle/ miejsca dzieci wychwawcy (etaty) ddziały rejn bsługi placówka p. (sale) Budzyń cała gmina Liszki cała gmina Mrawica cała gmina Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych Urzędu Gminy Liszki Instytut Rzwju Miast - 29

30 KULTURA Gmina Liszki znana jest nie tylk ze zbirników wdnych w Chlerzynie i Budzyniu, wyrbu słynnej kiełbasy lisieckiej i bułek kukiełek. Jedną z największych atrakcji kulturalnych gminy jest "Święt Wikliny" - impreza związana z długletnią tradycją uprawy i przetwórstwa wikliny w płudniwym rejnie gminy (głównie w Jezirzanach, Rącznej i Ściejwicach). Na bszarze gminy funkcjnuje 7 parafii rzymsk-katlickich (w Liszkach, Mrawicy, Jezirzanach, Kaszwie, Mnikwie, Rącznej i Czułwie). Miejscem nie tylk edukacyjnym, ale i psiadającym bardz dbrze rzwinięte zaplecze rekreacyjne jest śrdek Radsna Nwina 2000 im. ks. Siemaszki w Piekarach. W gminie Liszki funkcjnuje pnadt 8 Ludwych Klubów Sprtwych (w Jezirzanach, Ściejwicach, Rącznej, Piekarach, Liszkach, Kaszwie, Kryspinwie i Czułwie) i 2 Uczniwskie Kluby Sprtwe (w Mnikwie i Piekarach). D rganizacji pzarządwych działających na terenie gminy Liszki należą także Ochtnicze Straże Pżarne (w Jezirzanach, Ściejwicach, Rącznej, Piekarach, Liszkach, Kryspinwie, Kaszwie, Mnikwie i Czułwie), Stwarzyszenie Hryznt z Chrsnej, Stwarzyszenie na rzecz rzwju wsi Czułów z Czułwa, Stwarzyszenie Perspektywa ze Ściejwic, Fundacja im. p. Głąba prmująca zdlną młdzież, UKS Olimp realizujący zadanie w zakresie sprtu dla dzieci zamieszkałych na terenie gminy Liszki raz 3 Dmy Zaknne zlkalizwane w Liszkach, Mrawicy i Mnikwie. W miejscwści Liszki funkcjnuje Gminna Bibliteka Publiczna, z dwiema filiami w Kaszwie i Mrawicy. Oferta śrdków jest stale rzszerzana. Gminna Bibliteka Publiczna trzymuje crcznie śrdki na zakup nwści książkwych. W 2006 rku, dzięki trzymywanemu dfinanswaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Nardweg raz przeznacznym na ten cel śrdkm z budżetu Gminy Liszki, bibliteka wzbgaciła się 1060 nwści książkwych. Zakupy książek są dpaswywane d zgłaszanych ptrzeb czytelniczych a w księgzbirze pjawił się również wiele pzycji z zarządzania, eknmii, filzfii, psychlgii, pedaggiki i prawa, c jest tyle isttne, że książki prócz dzieci i drsłych wypżyczają również studenci. W 2006 rku pnad 1300 czytelników wypżyczył pnad 29 tys. książek z księgzbiru licząceg pnad 27 tys. pzycji. Gminna Bibliteka Publiczna stara się dpaswać fertę bibliteki d wymagań czytelników i pstępującej infrmatyzacji. W tym celu zstał zakupiny specjalistyczny prgram kmputerwy d katalgwania księgzbiru, który pzwlił czytelnikm na uzyskanie szybkiej infrmacji tym, gdzie mżna wypżyczyć pszukiwaną książkę. Pnadt, w Gminnej Biblitece Publicznej funkcjnują cztery kmputery pdłączne d internetu, z których bezpłatnie krzystać mgą wszyscy zaintereswani. Instytut Rzwju Miast - 30

31 POTRZEBY MIESZKAŃCÓW Według prgnzy demgraficznej sprządznej dla pwiatu krakwskieg ziemskieg, liczba ludnści pwiatu będzie systematycznie wzrastać. Wskazuje t na ptrzebę zaspkjenia nie tylk istniejących czekiwań mieszkańców gminy, ale także przeanalizwania zasbów terenów mieszkaniwych, rekreacyjnych raz usług z zakresu światy i infrastruktury spłecznej pzwalających na bsługę mieszkańców gminy w przyszłści. Władze gminy Liszki, chcąc sprstać ptrzebm i wymaganim mieszkańców gminy, w 2005 r. pracwały Plan Rzwju Lkalneg Gminy Liszki na lata Wśród głównych inwestycji z zakresu światy i infrastruktury spłecznej planuje się w ciągu najbliższych lat: wybudwać halę sprtwą w Liszkach przy gimnazjum, wybudwać sale sprtwe przy szkłach pdstawwych, stwrzyć fertę zajęć pzalekcyjnych raz fertę czasu wlneg dla dzieci i młdzieży (przy współpracy szkół, klubów sprtwych i rganizacji pzarządwych), wspierać działania służące pdnszeniu kwalifikacji zawdwych mieszkańców gminy, zmienić sieć szkół pdstawwych (zmniejszyć liczbę szkół), dpsażyć placówki światwe w narzędzia dydaktyczne, wspierać prces pwstawania i realizacji inicjatyw spłecznych w gminie, współpracwać z plicją w celu zwiększania pczucia bezpieczeństwa publiczneg w gminie. W dniesieniu d stanu istniejąceg planwane na najbliższe lata inwestycje, wydają się być w przeważającej mierze wystarczające. Analizując ptrzeby mieszkańców, nie spsób pminąć silnej presji mieszkańców dtyczącej przekwalifikwania terenów z rlnych na budwlane, wynikającej ze stale nasilająceg się prcesu suburbanizacji. Pmim uchwalnych w 2007 rku 3 miejscwych planów zagspdarwania przestrzenneg, pkrywających blisk 98% pwierzchni gminy, w których przewidzian znaczne rezerwy terenów budwlanych, liczba wnisków złżnych d becnie pracwywanej zmiany Studium jest nadal bardz duża (tab.12). Instytut Rzwju Miast - 31

32 Tab. 12. Zbircze zestawienie wnisków złżnych d zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg gminy Liszki przed i p głszeniu w prasie infrmacji przystąpieniu d zmiany Studium liczba złżnych wnisków działek, których dtyczą złżne wniski miejscwść przed p razem przed p razem Baczyn Budzyń Chlerzyn Chrsna Czułów Jezirzany Kaszów Kryspinów Liszki Mrawica Mników Piekary Rączna Ściejwice OGÓŁEM Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych UG Liszki Wniski złżne d zmiany Studium szerzej zstały mówine w rzdziale ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA GEOLOGIA I GEOMORFOLOGIA Budwa gelgiczna i tektnika pdłża skalneg występująceg na terenie gminy Liszki, jest wynikiem długtrwałych, skmplikwanych prcesów gelgicznych, takich jak sedymentacja i ruchy tektniczne, zachdzących na terenie Mnkliny Śląsk-Krakwskiej i Zapadliska Przedkarpadzkieg. Najstarsze sady dsłaniające się na pwierzchni terenu t utwry górnej jury. Budują ne zręby tektniczne Garbu Tenczyńskieg i Pmstu Krakwskieg (Las Wlski). Górna jura reprezentwana jest tu przez kilka rdzajów wapieni: wapienie skaliste, wapienie ławicwe i wapienie płytwe z wkładkami margli i wapieni skalistych. W kresie trzecirzędu, na skutek alpejskich ruchów górtwórczych ukształtwały się charakterystyczne w tutejszym krajbrazie zapadlisk tektniczne, zwane Obniżeniem (Zapadliskiem) Chlerzyńskim raz zrębwe wzniesienia Garbu Tenczyńskieg i Pmstu Krakwskieg (Las Wlski). Na tak Instytut Rzwju Miast - 32

33 ukształtwany teren wkrczył mrze miceńskie, które sadził grube pkłady iłów warstw skawińskich. Prawie cały bszar gminy pkryty jest sadami czwartrzędwymi, przykrywającymi starsze utwry gelgiczne. Większa część sadów czwartrzędwych twrzą utwry plejstcenu pchdzące z kresów zldwaceń płudniwplskieg (piaski ldwcwe) i półncnplskieg (piaski i żwiry rzeczn-peryglacjalne, lessy górne). Utwry hlceńskie t najmłdsze współcześnie sptykane sady czwartrzędu budujące dzisiejsze dliny rzeczne. W dnie dlin Wisły i Sanki występują mułki, gliny i piaski twrzące pkrywy madów. Z sadami piaszczyst-żwirwymi dlin Wisły i Sanki związane jest występwanie kruszywa naturalneg. Ddatkw w dlinie Sanki i jej dpływów występują trfy niskie (największe występuje w Chlerzynie). Na terenie gminy Liszki znajduje się jedn udkumentwane złże kpalin wpisanych d bilansu zasbów kpalin i wód pdziemnych w Plsce. Jest t złże piasków budwlanych Bór-Zagórze w Chlerzynie, eksplatwane d 1996 rku. Decyzją Wjewdy Małplskieg z dn r. (znak ŚR.V.KŻ.7415/42/2003/5) rzeczn, że termin ważnści kncesji złża Bór-Zagórze upływa dnia r., c jest przedłużeniem kncesji udzielnej Krakwskim Zakładm Eksplatacji Kruszywa S.A. przez Wjewdę Krakwskieg decyzją z dnia r. (znak OŚ.VI.7514/17/96), która t kncesja mijała z dniem r. W przeszłści w miejscwściach Jezirzany, Ściejwice eksplatwane były piaski i żwiry, a w miejscwści Kryspinów wapienie. Pnadt na bszarze gminy prwadzna była eksplatacja złóż piasków rzeczn-peryglacjalnych w rejnie miejscwści Chlerzyn, Kryspinów i Budzyń. Pwstałe p eksplatacji zbirniki wdne becnie są użytkwane dla celów rekreacyjnych. Obszar gminy Liszki ma wyraźnie zróżnicwaną gemrflgię terenu, c ma związek z budwą gelgiczną i tektniką Wyżyny Krakwsk-Częstchwskiej i Bramy Krakwskiej. Półncn-zachdnią część gminy pkrywają ciągi wydłużnych pasm wzgórz Garbu Tenczynskieg wyskściach względnych wynszących m pnad pzimem dlin rzecznych. Na strmych zbczach dlin rzcinających wzgórza występują liczne skałki w frmie stańców. Na tym terenie w rejnie siedla Czułów Zręby, płżny jest najwyższy punkt na terenie gminy (262 m n.p.m.). Na terenie Garbu Tenczyńskieg rzwinęły się na szerką skalę zjawiska kraswe (występują tu frmy krasu pdziemneg i pwierzchniweg). Centralną część gminy bejmuje Obniżenie Chlerzyńskie pchdzenia zapadliskweg. Znajduje się tu rzległa, płaska dlina Sanki. Wzdłuż tej rzeki i jej dpływów Obniżenie Chlerzyńskie wyścielne jest rzległymi pdmkłymi łąkami. Nad dliną Sanki płżne są łagdne wzgórza frmie wierzchwinwej. Pmst Krakwski bejmuje płudniwwschdnią część gminy. Zbudwany jest z pjedynczych wapiennych wzgórz zrębwych. Płudniwa i płudniw-wschdnia granica gminy biegnie wzdłuż rzeki Wisły płżnej w dlinie Rwu Spytkwick-Skawińskieg, będąceg zapadliskiem tektnicznym utwrznym bezpśredni na przedplu Karpat. W rzeźbie teg bszaru wyróżnić mżna dwie tarasy Instytut Rzwju Miast - 33

34 akumulacyjne. Taras najniższy zalewwy (d 7 m n.p. rzeki) bejmuje licznie występujące tu starrzecza, zarówn suche jak i wypełnine wdą. Pwyżej pzimu zalewweg występuje taras nadzalewwy (d 25 m n.p. rzeki). W dlinie Wisły, przy granicy z Krakwem, znajduje się najniżej płżny punkt gminy (kł 200 m n.p.m.) ZASOBY WODNE WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE Teren gminy Liszki płżny jest w drzeczu Wisły. Rzeka ta stanwi płudniwwschdnią granicę gminy i na całym dcinku należącym d gminy jest bwałwana (pza wyskim brzegiem w Piekarach). Największym dpływem Wisły jest tu rzeka Sanka, której zlewnia bejmuje centralną i półncną część gminy. Dpływami Sanki na terenie gminy Liszki są ptki Brzskwinia, Kaszwski i Czułwski raz inne mniejsze cieki. Pzstała, płudniwa część gminy jest dwadniana przez ptki będące bezpśrednimi dpływami Wisły, główne z nich t Rącznianka i Szczyrzawa. Na terenie gminy zlkalizwanych jest kilkanaście zbirników wdnych utwrznych głównie w dawnych wyrbiskach i starrzeczach. Największymi są dwa peksplatacyjne zbirniki wdne w Chlerzynie i Budzyniu (zwane zbirnikami w Kryspinwie). Innymi zbirnikami są sztuczne starrzecze Wisły pwstałe w wyniku budwy stpnia wdneg Kściuszk na granicy z Krakwem raz zbirniki w Ściejwicach i Jezirzanach, wymagające uprządkwania i zagspdarwania. Na terenie gminy znajdują się rzległe tereny pdmkłe. Pza Obniżeniem Chlerzyńskim, zlkalizwane są głównie w starrzeczach Wisły raz wzdłuż innych cieków wdnych. Według danych WIOŚ w Krakwie w ramach mnitringu wód pwierzchniwych na terenie Wjewództwa Małplskieg badany jest stan jakści wód Wisły i Sanki. Według przeprwadznych pmiarów stanu jakści, wdy Wisły zaliczne zstały d IV klasy (wdy niezadwalającej jakści), natmiast jakść wód Sanki d III klasy (wdy zadwalającej jakści). Największymi źródłami zanieczyszczenia punktweg rzeki Sanki są ścieki z ptku Kaszwskieg, dstarczane z ubjni i zakładów przetwórstwa mięsneg. Jakść wód pszczególnych dpływów Sanki nie jest mnitrwana. Ich jakść nie pwinna jednak w znaczącym stpniu dbiegać d jakści wód tej rzeki. Pzstałymi czynnikami zanieczyszczającym wdy pwierzchniwe na terenie gminy są głównie pchdzące z gspdarstw dmwych nieczyszczne ścieki scjaln-bytwe, nawzy sztuczne i chemiczne śrdki chrny rślin stswane na bszarach użytkwanych rlnicz. Wdy pwierzchniwe zanieczyszczane są także przez dpady pchdzące z dzikich wysypisk śmieci. Wdy pdziemne na terenie gminy Liszki występują w trzech pzimach wdnśnych: górn-jurajskim, trzecirzędwym i czwartrzędwym, należących d dwóch jednstek Instytut Rzwju Miast - 34