RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

Transkrypt

1 1 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ w roku szkolnym 2013/2014 Podstawy prawne. Rozporządzenie MEN z dnia 10 maja 2013 r. Data sporządzenia:14 kwietnia 2014 roku. Raport przeznaczony jest dla: 1. Dyrektora Szkoły. 2. Rady Pedagogicznej. 3. Rodziców uczniów klas 0-VI Autorzy: 1. Maria Batko-Kotaś 2. Monika Czekańska Buła 3. Iwona Gawrońska-Lacheta 4. Maria Głowacka 5. Dorota Przebinda 6. Beata Żądło

2 2 I. WSTĘP 1. Opis przedmiotu ewaluacji. Przedmiotem ewaluacji wewnętrznej jest działalność świetlicy szkolnej. Uzasadnienie istoty wymagania Jednym z kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, a co za tym idzie zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego w zakresie kontroli w publicznych szkołach podstawowych w roku szkolnym 2013/2014 jest Zgodność z przepisami prawa organizacji pracy świetlicy szkolnej zorganizowanej w publicznej szkole podstawowej. W myśl przepisów prawa świetlica szkolna jest integralną częścią szkoły przeznaczoną dla uczniów nie tylko klas młodszych, ale przede wszystkim dla uczniów pozbawionych opieki rodziców w czasie ich pracy zawodowej. Prowadzi zorganizowaną działalność opiekuńczo-wychowawczą w celu racjonalnego wykorzystania czasu wolnego wychowanków. Jest ważnym ogniwem w strukturze szkoły. Świetlica organizuje dzieciom pozostającym pod opieką szkoły czas po lub przed lekcjami. Podstawą funkcjonowania świetlicy szkolnej jest ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U Nr 256, poz ze zm.). W art. 67 ustawy wymienione są statutowe zadania szkoły, z których wynika, że szkoła publiczna powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania ze świetlicy. W załącznikach do rozporządzenia MEN w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół zapisano: Dla uczniów, którzy muszą dłużej przebywać w szkole ze względu na czas pracy ich rodziców (prawnych opiekunów), organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia uczniowi opieki w szkole, szkoła organizuje świetlicę Dla uczniów, którzy muszą dłużej przebywać w gimnazjum ze względu na czas pracy ich rodziców (prawnych opiekunów), organizację dojazdu do gimnazjum lub inne okoliczności wymagające zapewnienia uczniowi opieki w gimnazjum, gimnazjum organizuje świetlicę. Z analizy prawa oświatowego wynika jednoznacznie, że powinnością szkoły jest zorganizowanie świetlicy. Jednocześnie art. 5 nakłada obowiązki na organ prowadzący. Do ustawowych zadań organu prowadzącego należy w szczególności zapewnienie warunków działania szkoły, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki oraz możliwości wykonywania przez szkołę zadań statutowych.

3 3 Za zorganizowanie w szkole świetlicy odpowiada dyrektor. Środki finansowe na jej działalność, w tym na zajęcia świetlicowe oraz wyposażenie świetlicy, zapewnić musi organ prowadzący szkołę. Zajęcia świetlicowe mają za zadanie wspierać wielokierunkowo rozwój psychiczny i emocjonalny dzieci. Są one ważnym łącznikiem między działaniami rodziny i szkoły w wychowaniu dziecka, łączą obowiązki rodziców z kontynuacją działań wychowawczo-opiekuńczych szkoły. Świetlica stanowi ważne ogniwo w systemie współczesnego wychowania i opieki nad dzieckiem. Jako wewnątrzszkolna instytucja wychowawcza wspiera działania edukacyjne szkoły oparte na aktywnych metodach pracy z uczniem (kształcenie umiejętności), dostosowanych do jego wieku i możliwości, wspomaga i uzupełnia pracę szkoły we wszystkich jej zakresach, poprzez opiekę nad dzieckiem, oddziaływanie wychowawcze i pracę dydaktyczną z dzieckiem. W swych celach i zadaniach uwzględnia podstawowe funkcje czasu wolnego: odpoczynek (regenerację sił fizycznych i psychicznych), rozrywkę (która wyzwala przyjemne emocje), rozwijanie indywidualnych zdolności i zainteresowań. Do zadań świetlicy należą w szczególności: organizowanie pomocy w nauce, tworzenie warunków do nauki własnej, przyzwyczajanie do samodzielnego myślenia; organizowanie gier i zabaw ruchowych oraz innych form kultury fizycznej w pomieszczeniu i na dworze mających na celu prawidłowy rozwój fizyczny dziecka; organizowanie zajęć mających na celu ujawnienie i rozwijanie zainteresowań, uzdolnień; stworzenie warunków do uczestnictwa w kulturze, kształtowanie kulturalnych nawyków życia codziennego; upowszechnienie zasad kultury zdrowotnej, kształtowanie nawyków higieny i czystości dbałości o zachowanie zdrowia; rozwijanie samodzielności oraz społecznej aktywności; współdziałanie z Rodzicami, Nauczycielami, Wychowawcami i środowiskiem lokalnym szkoły. Świetlica realizując swoje zadania, pracuje z dziećmi różnymi formami (m.in.: gra, zabawa, konkurs, wycieczka i inne, angażujące całą ich osobowość). Wyodrębniając rodzaje zajęć, brane są pod uwagę treści, środki realizacji oraz ich cele. Różnice indywidualne między dziećmi sprawiają, że należy podejmować wobec każdego z nich odmienne działania wychowawcze. Oznacza to konieczność liczenia się ze stanem psychofizycznego rozwoju dziecka oraz z warunkami środowiskowowychowawczymi, w jakich wzrasta.

4 4 W świetlicy zajęcia prowadzone są w grupach wychowawczych. Liczba uczniów w grupie nie powinna przekraczać 25 (z wyłączeniem szkoły specjalnej). Odpowiedzialność za realizację statutowych celów i zadań świetlicy szkolnej ponosi wychowawca świetlicy, organizując jej pracę zgodnie z ułożonym przez siebie planem. Na poziom pracy wychowawczej istotny wpływ mają warunki lokalowe. Prawidłowo urządzona sala do zajęć świetlicowych stwarza odpowiedni nastrój oraz uprzyjemnia pobyt dzieci na zajęciach. Dlatego nie jest obojętne, w jakich warunkach przebiega organizacja tych zajęć. Zajęcia mogą odbywać się nie tylko w specjalnie do tego celu wyznaczonej sali. Podobną funkcję może pełnić sala lekcyjna odpowiednio przystosowana do spełniania zadań opiekuńczych, sala gimnastyczna, biblioteka, boisko szkolne, plac zabaw. Świetlica powinna być wyposażona w pomoce dydaktyczne, sprzęt i materiały umożliwiające prowadzenie zajęć oraz organizację czasu wolnego dziecka (przybory i materiały do zajęć manualnych, czasopisma i książki, gry dydaktyczne i planszowe, przybory do zabaw sportowych, sprzęt audiowizualny). Mając na uwadze znaczenie świetlicy szkolnej i jej istotną rolę dla rozwoju uczniów oraz społeczne zapotrzebowanie na opiekę w świetlicach szkolnych, które będzie wzrastało, ze względu na przemiany gospodarcze zachodzące w kraju, a co za tym idzie wpływało na życie rodzin w kontekście życia jednostkowego (wydłużenie czasu pracy rodziców, brak wystarczającej opieki nad dzieckiem) w roku szkolnym 2013/2014 przeprowadzono ewaluację wewnętrzną dotyczącą funkcjonowania świetlicy szkolnej w naszej placówce. 2. Cele ewaluacji. Zdiagnozowanie działań świetlicy mające na celu ustalenie jej mocnych i słabych stron. 3. Kryteria ewaluacji. Świetlica pomaga uczniom w rozwijaniu ich zainteresowań. Świetlica zapewnia warunki do zabawy i wypoczynku. Świetlica posiada odpowiednią bazę do pełnienia swoich funkcji i zadań. 4. Opis ewaluacji. a) podstawę stanowiły pytania kluczowe: Czy i w jaki sposób świetlica pomaga uczniom w rozwijaniu zainteresowań? W jaki sposób świetlica zapewnia warunki do zabawy i wypoczynku? Jaką świetlica posiada bazę do pełnienia swoich funkcji i zadań?

5 5 b) w badaniach posłużono się następującymi metodami: ilościową (ankiety dla rodziców, uczniów i nauczycieli) jakościową (analiza dokumentów, obserwacja) c) wykorzystane metody, techniki i narzędzia badań to: ankieta dla rodziców uczniów uczęszczających do świetlicy ankieta dla nauczycieli świetlicy ankieta dla dzieci uczęszczających do świetlicy analiza dokumentacji obserwacja d) grupę badawczą stanowili: uczniowie z klas 1-4 uczęszczający do świetlicy ok. 40% nauczyciele pracujący w świetlicy rodzice uczniów z klas 1-4 uczęszczających do świetlicy ok. 40% e) warunki w jakich dane były zbierane Badania zostały przeprowadzone w warunkach szkolnych. Zbieranie danych miało miejsce od stycznia do lutego bieżącego roku szkolnego. Podstawę przeprowadzonych badań stanowiły ankiety skierowane zarówno do rodziców, ich dzieci, jak i nauczycieli. Dobór próby badawczej miał charakter losowy. Kwestionariusz ankiety dla rodziców zawierał 7 pytań; dla uczniów klas 1-4 składał się z 8 pytań; dla nauczycieli zbudowany był z 7 pytań. Były to zarówno pytania zamknięte, jak i otwarte. Pytania zamknięte zawierały kafeterię odpowiedzi, z których ankietowany mógł wybrać jedną lub kilka odpowiedzi. Były one tak skonstruowane, aby nie ograniczały swobody wypowiedzi. Respondenci mieli możliwość podania własnych propozycji, co pozwoliło dostrzec pozostałe istotne aspekty analizowanego obszaru. Odpowiedzi na pytania otwarte pozwoliły poznać indywidualne opinie oraz potrzeby i oczekiwania badanych kierowane pod adresem szkoły. Badaniami objęto: 59 rodziców uczniów z klas 1-4 uczęszczających do świetlicy co stanowi 25% ogółu rodziców dzieci uczęszczających do świetlicy. Badania ankietowe zostały przeprowadzone w styczniu 2014 roku w czasie zebrań z rodzicami.

6 6 78 uczniów (na 236 zapisanych do świetlicy) z klas 1-4 uczęszczających do świetlicy co stanowi 33% ogółu dzieci uczęszczających do świetlicy. Badania ankietowe zostały przeprowadzone w styczniu 2014 roku podczas zajęć wychowawczych. 7 nauczycieli (na 8 pełnych etatów) uczących w świetlicy co stanowi 88% ogółu nauczycieli pracujących w świetlicy. Badania ankietowe zostały przeprowadzone w styczniu 2014 roku. Analiza dokumentów oraz obserwacja dotyczyła głównie określenia czy świetlica szkolna działa zgodnie z przepisami prawa oświatowego oraz z zasadami bezpieczeństwa. Badania te zostały przeprowadzone w styczniu i lutym 2014 roku. Podstawa prawna: 1) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.); 2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324); 3) Załącznik Nr 2 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.); 4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.); 5)Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2009 r., nr 50, poz. 400 ze zm.).

7 7 II. PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ Zgodnie z przedmiotem ewaluacji pytania ankietowe, analiza dokumentów oraz obserwacja miały wyjaśnić kwestie dotyczące: Czy i w jaki sposób świetlica pomaga uczniom w rozwijaniu zainteresowań? W jaki sposób świetlica zapewnia warunki do zabawy i wypoczynku? Jaką świetlica posiada bazę do pełnienia swoich funkcji i zadań? Na podstawie analizy dokumentów (Statut Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 151, Program świetlicy integracyjnej, Regulamin świetlicy, Karta zgłoszenia dziecka do świetlicy, Dzienniki zajęć w świetlicy, Plan pracy świetlicy) oraz obserwacji można stwierdzić, że organizacja pracy świetlicy szkolnej jest zgodna z przepisami prawa. Świetlica szkolna jest częścią składową szkoły. Jej funkcjonowanie i organizacja jest ściśle związana z działaniami szkoły. Praca świetlicy prowadzona jest w oparciu o plan pracy opiekuńczej, wychowawczej i dydaktycznej, który pozostaje w korelacji z Planem Pracy Szkoły oraz opiera się o wytyczne Statutu Szkoły i Regulaminu Świetlicy. Z chwilą, gdy szkole powstały klasy integracyjne, do świetlicy zaczęli uczęszczać także uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych, co stworzyło konieczność opracowania autorskiego programu. Organizacja pracy świetlicy jest dostosowana do organizacji pracy szkoły oraz tygodniowego rozkładu zajęć uczniów. Czynna jest w godzinach Korzystają z niej uczniowie klas 0 - IV. Zapewnienia opiekę uczniom zgłoszonym przez rodziców do stałego przebywania w świetlicy; dojeżdżającym; oczekującym na lekcje, zajęcia pozalekcyjne, obiad; nieuczęszczającym na religię i na inne zajęcia; korzystającym z pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Do świetlicy zapisanych jest 236 uczniów. Szkoła zapewnia zorganizowaną opiekę świetlicową swoim uczniom w trzech przedziałach czasowych: przed lekcjami, w trakcie ich trwania oraz po lekcjach. Głównym zadaniem świetlicy jest organizacja czasu wolnego uczniów pozostających na terenie szkoły przed i po zakończonych zajęciach lekcyjnych. Prowadzenie przez świetlicę zorganizowanych zajęć ma na celu nauczenie uczniów umiejętnego gospodarowania wolnym czasem i daje możliwość wykorzystania go zgodnie z własnymi zainteresowaniami i potrzebami. Zajęcia dodatkowe w świetlicy to: - zajęcia bezpłatne: kółko komputerowe kółko plastyczne kółko muzyczne język niemiecki

8 8 język migowy koszykówka dla kl. I IV sudoku - zajęcia płatne: piłka nożna robotyka szachy język angielski język niemiecki - inne imprezy świetlicowe np. Andrzejki, Dzień Pluszowego Misia, Karaoke, Zimowa Olimpiada Sportowa itp. konkursy, turnieje, wystawy, gry stolikowe, planszowe, odrabianie zadań domowych, pedagogika cyrku, zabawy z chustą animacyjną Klanza, zajęcia haftowania i wyszywania, spotkania z ciekawymi ludźmi (np. żołnierz WP, ornitolodzy, wolontariusze Greenpeace, higienistka szkoły, nauczyciel biblioteki). Pełna informacja o organizacji pracy i ofercie świetlicy zamieszczona jest na stronie internetowej szkoły. Zapytano dzieci i rodziców o to czy lubią przebywać w świetlicy. UCZNIOWIE

9 9 81% ankietowanych uczniów lubi spędzać czas w świetlicy. Swoją wypowiedź argumentują następująco: - ponieważ lubię się bawić, - mam tam kolegów, przyjaciół, - bo Panie są miłe. Odpowiedź negatywną dzieci uzasadniały następująco: - bo jest za głośno. RODZICE 86% ankietowanych rodziców stwierdziło, że ich dzieci chętnie uczęszczają do świetlicy, pozytywnie wypowiadają się na temat pobytu w świetlicy. RODZICE

10 10 Według ankietowanych rodziców, ich dziecko lubi uczęszczać do świetlicy ponieważ: - bawi się z rówieśnikami (47%), - ma urozmaicone zajęcia (34%), - korzysta z czynnego wypoczynku (14%), - dobrze się tam czuje (14%). Zadano rodzicom pytanie dotyczące znajomości oferty pracy świetlicy, natomiast dzieciom, pytanie dotyczące korzystania z proponowanych zajęć. UCZNIOWIE 67% ankietowanych uczniów korzysta z zajęć organizowanych w świetlicy. Dzieci podały następujące powody, dla których nie uczestniczą w proponowanych zajęciach: - bo idę do domu, - wolę się bawić z kolegami, - nie chcę w nich uczestniczyć.

11 11 RODZICE 81% ankietowanych rodziców posiada wiedzę na temat zajęć, które oferuje świetlica. Mimo pełnej informacji o ofercie świetlicy (zamieszczonej na stronie internetowej szkoły oraz tablicach informacyjnych w szkole, a także tej bieżącej informacji podczas spotkań z rodzicami) 19% ankietowanych rodziców nie posiada wiedzy na temat zajęć, które oferuje świetlica. Zdaniem nauczycieli (100% ankietowanych) organizacja pracy pozwala wszystkim dzieciom korzystać z zajęć, które najbardziej lubią.

12 12 Czy i w jaki sposób świetlica pomaga uczniom w rozwijaniu zainteresowań? Poszukując odpowiedzi na to pytanie kluczowe zbadano preferencje uczniów i rodziców dotyczące zajęć odbywających się w świetlicy. Zajęcia, z których najchętniej korzystają dzieci to: - zajęcia sportowe (piłka nożna, koszykówka, gry i zabawy ruchowe) 41wskazań, - zajęcia artystyczne (plastyczne, muzyczne) 21wskazań, - rozrywki intelektualne (sudoku-3, szachy-1, robotyka-2, język obcy-1) 7 wskazań, - zajęcia komputerowe - 4 wskazania. UCZNIOWIE Zajęcia sportowe (w szczególności piłka nożna, koszykówka, zbijak i gry i zabawy na świeżym powietrzu) wskazywane są jako te, z których dzieci korzystają najchętniej 52%. Na drugim miejscu uczniowie wymienili zajęcia artystyczne 26% oraz kolejno rozrywki intelektualne - 9 %, zajęcia komputerowe - 5 %. Według nauczycieli zajęcia preferowane przez dzieci to: zabawy i gry ruchowe (taneczne, cyrkowe, zajęcia sportowe w sali gimnastycznej, w auli, na boisku ) 7 wskazań (100%), wszelkiego rodzaju prace plastyczne, techniczne 5 wskazań (71%), zabawy indywidualne (konstruowanie budowli z klocków, zabawy w kącikach tematycznych) 4 wskazania (57%), imprezy świetlicowe, konkursy 2 wskazania (29%), oglądanie ciekawych, nowych bajek 1wskazanie (14%).

13 13 NAUCZYCIELE Z wypowiedzi nauczycieli wynika, że wszystkie zajęcia cieszą się zainteresowaniem uczniów i każde dziecko może w ofercie zajęć znaleźć coś dla siebie. Na pytanie o zajęcia preferowane przez uczniów, nauczyciele odpowiedzieli, że po dokładnej analizie zainteresowań prowadzone są dla uczniów najatrakcyjniejsze dla nich wszelkie zajęcia ruchowe (100% ankietowanych). Chętnie uczestniczą również w zajęciach plastycznych, technicznych. Na kolejnym miejscu znalazły się zabawy indywidualne dzieci. Można stwierdzić, że aktualna oferta jest wystarczająca, a świetlica pomaga uczniom w rozwijaniu zainteresowań, gdyż zapytani uczniowie o to: Jaką formę zajęć chciałbyś/ chciałabyś mieć przebywając w świetlicy? - uczniowie podawali te same zajęcia, które wymieniali jako te, z których najchętniej korzystają. Ponadto proponują: - zajęcia taneczne, - jazdę konną, - basen, - bezpłatną robotykę. Podobne zdanie mają ankietowani rodzice. Na pytanie zdane wprost: Czy oferta zajęć w świetlicy pomaga w rozwijaniu zainteresowań Państwa dziecka?- odpowiedzieli: - tak 41 wskazań (69%), - nie 8 wskazań (14%), - nie mam zdania 1 wskazanie (2%), - 9 ankietowanych nie odpowiedziało no to pytanie (15%).

14 14 RODZICE Zajęcia, które pomagają w rozwijaniu zainteresowań dzieci zdaniem rodziców to: - zajęcia artystyczne (plastyczne, muzyczne, taniec, haft) 25 wskazań, - zajęcia sportowe (piłka nożna, koszykówka, gry i zabawy ruchowe) 12 wskazań, - zajęcia komputerowe 6 wskazań, - zajęcia intelektualne (sudoku, szachy, zajęcia czytelnicze, koło przyrodnicze, i literackie, języki obce i język migowy, robotyka) 31wskazań. RODZICE

15 15 Według rodziców, których zdaniem proponowana oferta zajęć nie sprzyja rozwijaniu zainteresowań ich dzieci szkoła powinna wprowadzić następujące zajęcia: - teatralne 3 wskazania, - muzyczne 2 wskazania, - aerobic 1 wskazanie, - nauka gry na instrumentach 1 wskazanie, - taniec nowoczesny 1 wskazanie, - chór 1 wskazanie, - zajęcia sportowe dla dziewcząt 1 wskazanie, - zajęcia matematyczne 1 wskazanie, - zajęcia zorganizowane w klasach, podział 1 wskazanie, - wyjścia na świeże powietrze 1 wskazanie, - język chiński 1 wskazanie. Powyższe wypowiedzi świadczą o tym, że rodzice nie znają dokładnie oferty zajęć lub ich dziecko nie ma możliwości uczestnictwa w tych zajęciach, ponieważ większość z nich jest w ofercie szkoły. Ważnym kryterium oceny zajęć realizowanych w świetlicy jest dostosowanie ich do potrzeb rozwojowych dzieci w różnym wieku. Z analizy dokumentacji oraz obserwacji można wskazać elementy organizacji pracy świetlicy sprzyjające zaspokojeniu potrzeb rozwojowych dzieci. Są to: - stały ramowy plan zajęć uwzględniający czas na zabawę, naukę i rozwijanie zainteresowań, - cykliczność zajęć dodatkowych, - stała kadra pedagogiczna, - opieka umożliwiająca korzystanie dzieciom z obiadu (stały nadzór podczas obiadu). Z przeprowadzonej obserwacji wynika, że stosowane formy pracy również sprzyjają zaspokojeniu indywidualnych potrzeb rozwojowych, np.: - dzieci młodsze, czy dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wykonują prace plastyczne z wykorzystaniem szablonu, a dzieci starsze, czy uzdolnione plastycznie w oparciu o własne pomysły, - indywidualne podejście do każdego dziecka, indywidualne objaśnienia, instrukcje, - praca w grupach, czy zespołowe formy wdrażania do życia w grupie. Zaobserwowane zajęcia dostosowane do potrzeb rozwojowych dzieci w różnym wieku to m.in.: - zabawy kierowane ułatwiające wejście w grupę, rozgrywki zespołowe zajęcia adaptacyjne,

16 16 zajęcia pobudzające ciekawość, wyobraźnię, inwencję twórczą, zajęcia rozwijające talenty i zainteresowania, zajęcia manualne, czytelnicze, plastyczne, sportowe, szachy itd. Poproszono nauczycieli świetlicy o podanie przykładów zajęć dostosowanych do potrzeb rozwojowych dzieci w różnym wieku. I tak według nich są to: - zajęcia ruchowe i tematyczne dostosowane do potrzeb i możliwości dzieci (zróżnicowany stopień trudności, pomoce z przeznaczeniem dla odpowiedniej grupy wiekowej) 7 wskazań, kółka zainteresowań wg potrzeb dzieci i rodziców 2 wskazania, podział dzieci na grupy (6-latki oddzielnie) 3 wskazania. Z zestawienia danych wynika, że nauczyciele mają świadomość konieczności uwzględniania w planach zajęć potrzeb rozwojowych pozostających pod ich opieką dzieci w różnym wieku. Indywidualizują formy i metody pracy, organizują zajęcia adresowane do dzieci w różnym wieku, dbają o adaptację do warunków szkolnych i integrację w grupie dzieci najmłodszych. Badaniu poddano również dydaktyczne efekty pracy świetlicy, analizując przede wszystkim możliwość odrabiania przez uczniów zadań domowych. I tak uczniowie: - nie odrabiają zadań w świetlicy 46 wskazań, - odrabiają zadania samodzielnie 29 wskazań, - odrabiają, prosząc o pomoc nauczyciela 12 wskazań, - odrabiają korzystając z pomocy koleżanek i kolegów 11 wskazań. UCZNIOWIE

17 17 UCZNIOWIE Jak uczniowie odrabiają zadania domowe w świetlicy? samodzielnie korzystam z pomocy nauczyciela korzystam z pomocy koleżeńskiej 41 % badanych uczniów wykorzystuje czas spędzany w świetlicy na odrabianie zadań domowych. W większości wykonują je samodzielnie, zawsze jednak pod opieką nauczyciela świetlicy. Na pytanie: Czy dziecko korzysta z możliwości odrabiania zadań domowych w świetlicy? - ankietowani rodzice odpowiedzieli: - tak 35 wskazań, - nie 19 wskazań, - niestety nie chce odrabiać, woli bawić się z dziećmi 1wskazanie. RODZICE

18 18 Nauczyciele zostali zapytani o to, w jakiej formie uczniowie odrabiający zadania domowe w świetlicy uzyskują pomoc w tym zakresie. Wskazali następujące formy: - są ustalone godziny i miejsce do odrabiania zadań (są wyznaczone dyżury nauczycieli) 7 wskazań, - dzieci korzystają z pomocy kolegów i koleżanek z gimnazjum (w ramach wolontariatu) oraz studentów odbywających praktyki 7 wskazań, - dzieci wzajemnie sobie pomagają 1 wskazanie. Zaobserwowane formy pomocy to: - indywidualna pomoc objaśnianie poleceń, naprowadzanie na właściwe rozwiązanie, kontrola poprawności wykonania zadań przez osobę sprawującą w danym momencie opiekę, - wdrażanie do samopomocy koleżeńskiej, - zadania dodatkowe w przypadku uczniów, którzy mają problemy z opanowaniem materiału, - korzystanie z pomocy dydaktycznych dostępnych w świetlicy, - umożliwienie dzieciom odrabiania zadań domowych w bibliotece wsparcie ze strony nauczycieli biblioteki w tym zakresie. W jaki sposób świetlica zapewnia warunki do zabawy i wypoczynku? Poszukując odpowiedzi na to pytanie kluczowe zbadano w pierwszej kolejności zbadano preferencje uczniów i rodziców dotyczące form wypoczynku dzieci podczas przebywania w świetlicy. Zdaniem rodziców preferowane formy wypoczynku dzieci przebywających w świetlicy to: - swobodne zabawy (samodzielne i z rówieśnikami) 35 wskazań, - gry (w tym: planszowe - 4, logiczne - 2, zręcznościowe - 1, bilard - 1) 18 wskazań - sportowe(piłka nożna, koszykówka, gry i zabawy ruchowe) 14 wskazań, - oglądanie filmów, bajek 9 wskazań, - zajęcia intelektualne(czytelnicze) 5 wskazań, - artystyczne (plastyczne) 3 wskazania.

19 19 RODZICE Za formę wypoczynku rodzice uznali też: odrabianie lekcji (3 wskazania), konkursy (2 wskazania). Ankietowane dzieci podczas pobytu w świetlicy lubią wypoczywać w następujący sposób: - czynny wypoczynek (gry i zabawy sportowe oraz ruchowe zarówno w sali gimnastycznej jak i na boisku szkolnym) 32 wskazania, bierny wypoczynek (na pufie, kanapie, materacu) 22 wskazania, oglądanie telewizji 6 wskazań. UCZNIOWIE

20 20 Zdaniem ankietowanych rodziców świetlica zapewnia warunki do zabawy poprzez: - dużą ilość zabawek i gier 17 wskazań, - kąciki zabaw 13 wskazań, - sprzęt sportowo - rekreacyjny (bilard, piłkarzyki) 5 wskazań, - organizacja zajęć (różnorodne zajęcia, dobry kontakt, zachęcanie do wspólnej zabawy) 15 wskazań. RODZICE Pojawiły się też opinie wartościujące 15 wskazań - bardzo dobrze 2 wskazania, - dobrze 7 wskazań, - średnio 1wskazanie, - dostatecznie 1 wskazanie, - wystarczająco 3 wskazania, - we właściwy sposób 1 wskazanie. Na pytanie w jaki sposób świetlica zapewnia warunki do wypoczynku odpowiedziało 56% badanych rodziców. Ich zdaniem świetlica zapewnia warunki do wypoczynku poprzez: - organizację zabaw i gier (zabawy grupowe, na świeżym powietrzu, kąciki zabaw, oglądanie filmów, aktywny wypoczynek aktywny) - 10 wskazań, - relaksację (możliwość wyciszenia się, wyizolowania się) 6 wskazań, - troskę o każde dziecko indywidualnie 1wskazanie.

21 21 Pojawiły się też opinie wartościujące: - brak warunków do wypoczynku (świetlica jest przepełniona, jest za głośno) 8 wskazań, - średnio -5 wskazań, - dobre warunki 2 wskazania. Zdaniem 13% ankietowanych rodziców świetlica nie zapewnia satysfakcjonujących warunków do wypoczynku ich dzieci. Wskazują na brak miejsca do cichego wypoczynku, przepełnienie, hałas. Zdaniem ankietowanych nauczycieli świetlica zapewnia warunki do zabawy poprzez: ciągłe doposażanie świetlicy w gry, zabawki, klocki 6 wskazań, podział na grupy ze względu na wiek i zainteresowania (gry planszowe, zajęcia muzyczne, sportowe, organizowanie zabaw, konkursów) 6 wskazań, zapewnienie miejsca do zabawy (sale świetlicowe, sala klasy O, aula, mała sala gimnastyczna, podwórko, boiska szkolne przy sprzyjających warunkach pogodowych) - 4 wskazania, prowadzenie zorganizowanych zajęć stałych, tematycznych 2 wskazania. Zdaniem ankietowanych nauczycieli świetlica zapewnia warunki do wypoczynku poprzez: zajęcia relaksacyjne i wyciszające (muzykoterapia, słuchanie bajek) 6 wskazań, ciche zajęcia w 2 sali 6 wskazań, bajki, filmy edukacyjne 2 wskazania, wydzielony kącik wypoczynkowy odpowiednio umeblowany, dostosowany do potrzeb - 2 wskazania, wyjścia na boiska 1wskazanie. Uczniowie zostali zapytani o to, czy mają swoje ulubione miejsca, w których odpoczywają będąc w świetlicy. 76% ankietowanych uczniów ma takie swoje ulubione miejsce.

22 22 UCZNIOWIE Tymi miejscami są: - altanka 19 wskazań, - kanapa 16 wskazań, - mała salka 14 wskazań, - pufa 13 wskazań. Wśród uczniów, którzy nie mają takiego miejsca pojawiały się pojedyncze propozycje miejsc, które byłyby ich ulubionymi. Są to: - plac zabaw poza terenem szkoły, - salka, gdzie jest zawsze cicho i można odpoczywać.

23 23 Jaką świetlica posiada bazę do pełnienia swoich funkcji i zadań? Kolejnym badanym elementem organizacji pracy świetlicy było wyposażenie w sprzęt i pomoce dydaktyczne. Ankietowani rodzice ocenili wyposażenie świetlicy: - wystarczające do prowadzenia zajęć 42 wskazania, - niewystarczające 7 wskazań, - na wysokim poziomie 5 wskazań, - nie mam zdania 5. RODZICE Jak oceniają Państwo wyposażenie świetlicy? na wysokim poziomie 9% nie mam zdania 8% niewystarczające 12% wystarczające 71%

24 24 Ankietowani nauczyciele ocenili wyposażenie świetlicy: - na wysokim poziomie 0 wskazań, - wystarczające do prowadzenia zajęć 4 wskazania, - niewystarczające 3 wskazania, - nie mam zdania 0 wskazań. NAUCZYCIELE Jak nauczyciele oceniają wyposażenie świetlicy? niewystarczające 43% wystarczające do prowadzenia zajęć 57% Rodzice wskazywali na następujące braki: - zbyt mała ilość: gier 4 wskazania, zabawek 2 wskazania, klocków 1 wskazanie, mebli do odpoczynku (materace, fotele) 2 wskazania, - mało miejsca jak na taką ilość dzieci 3 wskazania, - brak czystego dywanu 1 wskazanie, - brak dodatkowej sali 1 wskazanie, - brak odgrodzenia kącika wypoczynkowego od części zabawowej 1 wskazanie, - zbyt mała ilość nauczycieli 1 wskazanie. Pojawiła się nawet taka wypowiedź: Panie wychowawczynie pracują wspaniale, ale warunki lokalowe są bardzo złe 1 wskazanie.

25 25 Nauczyciele wskazywali następujące braki: niewystarczająca ilość mebli w kąciku wypoczynkowym (dodatkowa kanapa, pufy, wygodny narożnik) 3 wskazania, brak projektora, laptopa, Internetu 2 wskazania. Według nauczycieli w najbliższym czasie, aby usprawnić funkcjonowanie świetlicy należałoby: - zakupić kanapę, narożnik 4 wskazania, - podłączyć Internet 2 wskazania, - odnowić pierwszą salę (malowanie, renowacja altanki) - 3 wskazania, - zakupić projektor, laptop -1 wskazanie, - zapewnić toaletę przy świetlicy 1 wskazanie. Jeżeli chodzi o propozycje dzieci, to pojawiały się pojedyncze wypowiedzi: - plac zabaw, - salka, gdzie jest zawsze cicho i można odpoczywać. Warto zauważyć, że rodzice uczniów oceniają wyposażenie świetlicy znacznie wyżej, niż pracujący w niej nauczyciele. Z drugiej strony na pytanie o zmiany, które należałoby wprowadzić w świetlicy, pojawiały się wypowiedzi zarówno dzieci jak i rodziców potwierdzające spostrzeżenia nauczycieli. Warto w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć, że: dzieci najchętniej wypoczywają w świetlicy w następujący sposób: czynny wypoczynek (gry i zabawy sportowe oraz ruchowe zarówno w sali gimnastycznej jak i na boisku szkolnym) - 32 wskazania, bierny wypoczynek na pufie, kanapie i materacu 22 wskazania, oglądając telewizję 6 wskazań. a ulubione miejsca, w których odpoczywają w świetlicy to: mała salka 14 wskazań, altanka 19 wskazań, kanapa - 16 wskazań, pufa 13 wskazań.

26 26 III. WNIOSKI KOŃCOWE I REKOMENDACJE Wnioski oceniające. 1. Oferta świetlicy obejmuje zarówno zadania opiekuńcze jak i różnorodne zajęcia zapewniające dzieciom optymalny rozwój. 2. Organizacja i formy pracy dostosowane są do potrzeb rozwojowych dzieci, sprzyjają nauce i nabywaniu umiejętności społecznych. 3. Dzieci lubią spędzać czas w świetlicy, mogą liczyć na wsparcie nauczycieli. 4. Baza jest wystarczająca jednak wymaga ciągłej modernizacji i uzupełnień. 5. Warunki do wypoczynku należałoby dostosować do aktualnych potrzeb dzieci. Wnioski rekomendacyjne. Poprawę sytuacji świetlicy należy rozpocząć od: udostępnienia jej większej liczby sal oraz zwiększenia nakładów finansowych na: wyposażenie, remonty, wymianę zepsutego sprzętu, zagospodarowanie terenów przyszkolnych, aby pobyt dziecka w świetlicy kompensował mu chwilowy brak rodziny, co jest możliwe tylko poprzez pracę w mało licznych grupach. 1. Uzupełnienie bazy świetlicy szkolnej poprzez zakup mebli do wypoczynku, wykładziny, renowację altanki, dostęp do Internetu, ciągłe doposażanie w gry planszowe, filmy, zabawki do kącików zainteresowań dostosowanych do wieku dzieci oraz materiały, przybory potrzebne do prowadzenia zajęć cieszących się powodzeniem wśród dzieci. 2. Utrzymanie bogatej oferty zajęć lubianych przez dzieci i oczekiwanych przez rodziców w taki sposób, który pozwoliłby na zmniejszenie przepełnienia w pomieszczeniach świetlicy. 3. Wzbogacenie oferty o zajęcia proponowane przez dzieci i rodziców. Raport sporządziły: 1. Maria Batko-Kotaś 2. Monika Czekańska Buła 3. Iwona Gawrońska-Lacheta 4. Maria Głowacka 5. Dorota Przebinda 6. Beata Żądło

27 27