PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ GMINY MIASTA OZORKÓW

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ GMINY MIASTA OZORKÓW PROJEKT AKTUALIZACJI OZORKÓW, 2016 r. dla infrastruktury i środowiska

2 ZAMAWIAJĄCY: Gmina Miasto Ozorków ul. Wigury Ozorków tel./fax , e- mail: sekretariat@umozorkow.pl WYKONAWCA: Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Kwidzyńska Łódź tel fax agencja@auipe.pl ZESPÓŁ AUTORSKI: Andrzej Gołąbek Marta Podfigurna Jarosław Mrówczyński Monika Mrówczyńska Ryszard Olczak Maja Zajkiewicz 2

3 SPIS TREŚCI 1 STRESZCZENIE 8 2 INFORMACJE OGÓLNE PODSTAWA FORMALNA PODSTAWA PRAWNA WYBRANE POWIĄZANIA NA POZIOMIE WSPÓLNOTOWYM WYBRANE POWIĄZANIA NA SZCZEBLU KRAJOWYM WYBRANE POWIĄZANIA LOKALNE PODSTAWA ŹRÓDŁOWA ZAŁOŻENIA DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ WYMAGANIA PROCEDURALNE DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ 25 3 OGÓLNA STRATEGIA GMINY CELE STRATEGICZNE CELE SZCZEGÓŁOWE 29 4 OCENA STANU OBECNEGO OGÓLNE INFORMACJE O GMINIE UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE STATYSTYKI LUDNOŚĆ PODMIOTY GOSPODARCZE BUDYNKI MIESZKALNE I UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W MIEŚCIE OZORKÓW KLIMAT AKWENY I CIEKI WODNE KOMPLEKSY LEŚNE I LESISTOŚĆ KOMUNIKACJA I TRANSPORT KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 41 3

4 4.8 GOSPODARKA ODPADAMI OCHRONA PRZYRODY 43 5 OCENA JAKOŚCI POWIETRZA PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA OZONU PRZYZIEMNEGO PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA PYŁU ZAWIESZONEGO I BENZO(A)PIRENU ZAWARTEGO W PYLE ZAWIESZONYM PM10 OCENA STANU AKTUALNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE ZAOPATRZENIE W CIEPŁO ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ ZAOPATRZENIE W GAZ 54 7 ZAŁOŻENIA DO BAZOWEJ INWENTARYZACJI ŹRÓDEŁ EMISJI W GMINIE MIASTO OZORKÓW ANALIZA ZUŻYCIA ENERGII ANALIZA EMISJI CO PODSUMOWANIE BAZOWEJ INWENTARYZACJI I PROGNOZY DO PRODUKCJA I DYSTRYBUCJA ENERGII CIEPŁO ENERGIA ELEKTRYCZNA OZE 73 8 ZIDENTYFIKOWANE OBSZARY PROBLEMOWE OBSZAR PROBLEMOWY NR 1: BRAK SCENTRALIZOWANEGO SYSTEMU GRZEWCZEGO NA WIĘKSZYM OBSZARZE GMINY OBSZAR PROBLEMOWY NR 2: NIEDOSTATECZNE WYKORZYSTANIE OZE W BILANSIE ENERGETYCZNYM GMINY OBSZAR PROBLEMOWY NR 3: NISKA EMISJA OBSZAR PROBLEMOWY NR 4: EMISJA LINIOWA/TRANSPORTOWA 75 9 DZIAŁANIA NA RZECZ GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ W GMINIE MIASTO OZORKÓW METODOLOGIA DOBORU DZIAŁAŃ 77 4

5 9.2 ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE CHARAKTER DZIAŁAŃ PRZEWIDZIANYCH DO REALIZACJI W PLANIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ODDZIAŁYWANIA ZAPLANOWANYCH DZIAŁAŃ NA ŚRODOWISKO DZIAŁANIA NA RZECZ GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ OGRANICZANIE NISKIEJ EMISJI EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW SYSTEM ZARZĄDZANIA ENERGIĄ W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ MODERNIZACJA OŚWIETLENIA ULICZNEGO ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII ENERGIA SŁONECZNA SYSTEMY SOLARNEGO PODGRZEWANIA WODY UŻYTKOWEJ INSTALACJA FOTOWOLTAICZNA POMPY CIEPŁA ENERGIA WIATRU ENERGIA CIEKÓW WÓD POWIERZCHNIOWYCH ENERGIA GEOTERMALNA BIOGAZ Z ODPADÓW KOMUNALNYCH INSTALACJE PROSUMENCKIE WYKORZYSTUJĄCE ODNAWIALNE ŹRÓDŁA DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA PODSUMOWANIE MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA OZE W GMINIE MIASTO OZORKÓW ZIELONE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE GRUPOWE ZAKUPY ENERGII KAMPANIE EDUKACYJNO-INFORMACYJNE 106 5

6 DZIAŁANIA ADMINISTRACYJNE PLANOWANIE PRZESTRZENNE PLANOWANE DZIAŁANIA NISKOEMISYJNE W GMINIE MIASTO OZORKÓW PLAN WDRAŻANIA, MONITOROWANIA I WERYFIKACJI PLAN WDRAŻANIA PLAN MONITOROWANIA PLAN WERYFIKACJI ŹRÓDŁA FINANSOWANIA UNIJNA PERSPEKTYWA BUDŻETOWA ŚRODKI NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ ŚRODKI WFOŚIGW W ŁODZI BANK OCHRONY ŚRODOWISKA FUNDUSZ TERMOMODERNIZACJI I REMONTÓW INNE PROGRAMY KRAJOWE I MIĘDZYNARODOWE PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA PROGRAM FINANSOWANIA ENERGII ZRÓWNOWAŻONEJ W POLSCE (PolSEFF 2 ) FINANSOWANIE TYPU ESCO 150 ZAŁĄCZNIKI 13 SPIS RYSUNKÓW SPIS TABEL SŁOWNICZEK TERMINOLOGICZNY DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE FORMULARZE ANKIET 161 6

7 18 KARTY PRZEDSIĘWZIĘĆ BAZA INWENTARYZACJI EMISJI CO

8 1. STRESZCZENIE Celem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków jest przedstawienie zakresu działań możliwych do realizacji w związku z ograniczeniem zużycia energii finalnej oraz zmniejszeniem emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych do atmosfery. Cel ten jest zbieżny z dotychczasową polityką ochrony środowiska Gminy i wpisuje się w jej dotychczasową politykę energetyczną. Celem dokumentu jest przedstawienie wyników inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń gazów cieplarnianych oraz analiza działań przyjętych do realizacji. Do celów szczegółowych należą: dalszy rozwój planowania energetycznego oraz rozwój zarządzania energią w Gminie, zmniejszenie zużycia energii końcowej i paliw w poszczególnych sektorach wykorzystania energii, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza związanych ze zużyciem energii i paliw na terenie Gminy, realizacja wzorcowej roli sektora publicznego w zakresie racjonalnego gospodarowania energią (zgodnie z Ustawą o efektywności energetycznej), zaangażowanie wszystkich uczestników lokalnego rynku energii w działania ograniczające zużycie energii i emisję gazów cieplarnianych, zapewnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa energetycznego Gminy, spełnienie wymagań Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczących formy i zakresu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków wyznacza główny cel strategiczny rozwoju Gminy: OGRANICZENIE ZUŻYCIA ENERGII KOŃCOWEJ O 26,47% ORAZ ZMNIEJSZENIE EMISJI CO 2 O 15,44% DO ROKU 2020 W STOSUNKU DO ROKU 2002 NA TERENIE GMINY MIASTO OZORKÓW W projektowanym dokumencie postawiono następujące cele szczegółowe: CEL 1 Redukcja emisji gazów cieplarnianych, w szczególności CO 2 o 15,44% do roku 2020, CEL 2 Redukcja do 2020 roku zużycia energii finalnej w Gminie o 26,47% do roku 2020, CEL 3 Zwiększenie do roku 2020 udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym Gminy do poziomu 8,95%, CEL 4 Poprawa jakości powietrza dla obszaru Gminy Miasto Ozorków, dla którego realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK) w celu: osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, osiągnięcia poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10, osiągnięcia poziomu docelowego ozonu przyziemnego. Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powinno polegać na ograniczaniu: emisji z palenisk domowych, tzw. niskiej emisji z sektora komunalnego, emisji ze zużycia energii elektrycznej na oświetlenie dróg, emisji liniowej z transportu. Aby ocenić stan, w jakim obecnie znajduje się Gmina Miasto Ozorków, przeprowadzono ankietyzację budynków położonych na jej terenie, sprawdzono liczbę pojazdów poruszających się po obszarze miasta oraz natężenie ruchu z nim związane oraz zbadano ilość i jakość oświetlenia ulicznego. Wszystkie zebrane dane, dotyczące roku bazowego 2002, roku kontrolnego 2014 i prognoz na rok 2020, znajdują się w bazie inwentaryzacji emisji CO 2. Można w niej znaleźć informacje o wykorzystaniu i zużyciu energii w podziale sektorowym oraz podziale na poszczególne nośniki i źródła. 8

9 Na podstawie bazy inwentaryzacji emisji CO 2 określono następujące obszary problemowe: 1. brak scentralizowanego systemu grzewczego na większym obszarze miasta, 2. mały udział energii z OZE w bilansie energetycznym Gminy, 3. niska emisja, 4. emisja liniowa/transportowa. Zapewnienie jak najlepszej jakości powietrza planuje się poprzez: termomodernizację budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, promowanie i wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, stosowanie oświetlenia typu LED wszędzie tam, gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione, wsparcie transportu publicznego i ekologicznego sposobu jazdy, modernizację i rozbudowę dróg, w tym budowę nowych ścieżek rowerowych i węzłów przesiadkowych typu P&R, B&R, dalszą gazyfikację miasta, rozwój miejskiej sieci ciepłowniczej, wprowadzenie systemu zarządzania energią w budynkach użyteczności publicznej, działalność administracyjną, promocyjną i edukacyjną służącą gospodarce niskoemisyjnej w mieście. W Planie przedstawiono wiele działań dotyczących różnych sektorów: budynków użyteczności publicznej, mieszkalnictwa, oświetlenia ulicznego i transportu. Większość z tych działań to zadania długoterminowe, a ich realizacja uzależniona jest od pozyskania środków zewnętrznych na realizację zaplanowanych działań. Oprócz działań, za których realizację odpowiedzialna jest Gmina lub planowanych do realizacji przez podmioty zewnętrzne, wiele z nich jest uzależnione od mieszkańców miasta Ozorków. Każdy z nich, wykonując codzienne czynności związane z ogrzewaniem budynków, zużywaniem ciepłej wody użytkowej, dojazdem do pracy czy przygotowaniem posiłków, może wpłynąć na końcowy rezultat w postaci ograniczenia emisji CO 2. Realizacja zadań wyznaczonych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miasto Ozorków przyczyni się do poprawy jakości powietrza w Gminie, przybliży ją do osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego i podwyższy standardy jakości życia mieszkańców. Dzięki realizacji wyznaczonych działań zakłada się osiągnięcie następujących celów ekologicznych: zmniejszenie zużycia energii i paliw, zwiększenie udziału energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych, utrzymywanie wysokiej jakości powietrza w Gminie poprzez minimalizację zanieczyszczeń pochodzących z tzw. niskiej emisji, podniesienie poziomu świadomości ekologicznej i akceptacji społecznej dla prowadzonych działań ochronnych (m.in. poprzez edukację ekologiczną i zapewnienie dostępu do informacji o środowisku). Konieczność wykorzystywania alternatywnych źródeł energii wynika głównie z potrzeby ograniczenia szkodliwych produktów spalania pierwotnych nośników (węgla i jego odmian), ograniczoności źródeł kopalnych, jak również dążenia do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poszczególnych regionów. W Ozorkowie istnieją odpowiednie warunki do wykorzystywania "zielonej energii", bazujące na wykorzystaniu siły wiatru czy energii słonecznej. Odnawialne źródła energii mogą stanowić istotny udział w bilansie energetycznym miasta. Mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego regionu, a zwłaszcza do poprawy zaopatrzenia w energię na terenach o słabo rozwiniętej infrastrukturze energetycznej. Ich zadaniem jest między innymi zapewnienia braku przerw w dopływie energii elektrycznej do domów mieszkańców. 9

10 W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej przewiduje się rozwój miasta oparty o zwiększenie liczby infrastruktury budowlanej oraz rozwój gospodarki dającej mieszkańcom zatrudnienie. Taki rozwój spowoduje zwiększenie konsumpcji składników, w tym energii cieplej, elektrycznej oraz wykorzystania paliw. Rozwój zrównoważony, kierujący się zasadami gospodarki niskoemisyjnej oraz stosujący zawarte w dokumencie zalecenia, jak również realizacja zaplanowanych działań spowodują, że mimo większego zużycia energii do atmosfery zostanie wyemitowana mniejsza ilość zanieczyszczeń. Wpłynie to pozytywnie na środowisko życia mieszkańców, w tym przede wszystkim na jakość powietrza w mieście. 10

11 2. INFORMACJE OGÓLNE W trosce o środowisko naturalne, a także wychodząc naprzeciw polityce ekologicznej Państwa zmierzającej do redukcji emisji gazów cieplarnianych, Gmina Miasta Ozorków przystąpiła do realizacji opracowania pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków. 2.1 PODSTAWA FORMALNA Podstawą do opracowania dokumentu pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków jest umowa nr AUiPE 6/2015 zawarta w dniu pomiędzy Gminą Miasto Ozorków a Agencją Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi przy ulicy Kwidzyńskiej 14. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków opracowany jest zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi, zaleceniami, zakresem i problematyką określonymi w Załączniku nr 9 do Regulaminu Konkursu Nr 2/POIiŚ/9.3/2013 w ramach priorytetu IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata , działanie 9.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej ogłoszonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wykonanie niniejszego opracowania ma na celu wskazanie zmiany zapotrzebowania na energię, między innymi poprzez realizację przedsięwzięć racjonalizujących zużycie poszczególnych nośników energii przez odbiorców. Zdefiniowano możliwe do realizacji działania w zakresie ograniczenia emisji, poprawy efektywności energetycznej oraz zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Realizacja wskazanych działań przyczyni się do wypełnienia zobowiązań wynikających z dyrektyw unijnych, mających na celu wdrożenie priorytetów polskiej polityki energetycznej poprzez dążenie do wypełnienia celów pakietu klimatyczno-energetycznego, wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, a także ochrony środowiska naturalnego przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej, związanej z wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii i paliw. 2.2 PODSTAWA PRAWNA Dokument został opracowany zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej i jest powiązany oraz spójny z celami, priorytetami i działaniami następujących dokumentów strategicznych: 1. na szczeblu Unii Europejskiej: Biała Księga transportu: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, Decyzja Rady i Komisji 98/181/WE z dnia 23 września 1997 r. w sprawie zawarcia przez Wspólnoty Europejskie Traktatu w sprawie Karty Energetycznej i Protokołu do Karty Energetycznej, w sprawie efektywności energetycznej i związanych z nią aspektów środowiskowych, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/8/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/32/WE z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/55/WE, 11

12 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Energetyczna Mapa Drogowa 2050, Europejska Polityka Energetyczna Komunikat Komisji do Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego, Europejska Strategia Energia 2020, Komunikat Komisji Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Pakiet energetyczno-klimatyczny, Zielona Księga - Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii. 2. na szczeblu krajowym: Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2011, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP) 2007, Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, Polityka ekologiczna Państwa w latach z perspektywą do roku 2016, Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku, Polityka Klimatyczna Polski, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 października 2012 r. w sprawie przetargu na wybór przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania ilości energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej oraz wysokości jednostkowej opłaty zastępczej, Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 roku, Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (t.j. Dz. U. z 2011 Nr 94, poz. 551 z późn. zm.), 12

13 Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2015 r., poz. 184), Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o Odnawialnych Źródłach Energii (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 478), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199 z późn. zm.), Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595 z późn. zm.), Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2013 r., poz. 596 z późn. zm.), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.), Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 16 sierpnia 2011 roku oraz aktualne rozporządzenia do ww. ustaw. 3. na szczeblu wojewódzkim: Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata , Strategia Rozwoju Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego 2020+, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego. 4. na szczeblu lokalnym: Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2004 r. do 2007 r. z perspektywicznymi działaniami do 2011 r., Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2008 r. do 2011 r. z perspektywicznymi działaniami do 2015 r., Strategia Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata , Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Zgierskiego na lata , Integracja transportu miejskiego i kolejowego na przykładzie Ozorkowa, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miasta Ozorkowa na lata z perspektywą do 2016 r., Zintegrowany Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Miasta Ozorkowa na lata , Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Ozorkowa przyjęty uchwałą nr XVIII/160/11 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 19 grudnia 2011 r., Plan Gospodarki Odpadami Dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r., Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miasto Ozorków. 13

14 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej ma przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.: a) redukcji emisji gazów cieplarnianych, b) zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, c) redukcji zużycia energii finalnej, poprzez podniesienie efektywności energetycznej. Ponieważ dla Gminy Miasto Ozorków zostały stwierdzone ponadnormatywne poziomy pyłu PM10, benzo(a)pirenu i ozonu w powietrzu, zatem tego obszaru dotyczą Programy ochrony powietrza dla strefy łódzkiej oraz Plan Działań Krótkoterminowych. Zadania wymienione w tych dokumentach zostały uwzględnione przy tworzeniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Jednym z głównych celów Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest redukcja emisji gazów cieplarnianych, ich prekursorów (tlenek węgla CO, tlenki azotu (NO + NO 2) NO X, niemetanowe lotne związki organiczne NMLZO) oraz dwutlenku siarki SO 2. Zgodnie z definicją KOBIZE do gazów cieplarnianych należą: dwutlenek węgla CO 2, metan CH 4, podtlenek azotu N 2O, sześciofluorek siarki SF 6, grupy gazów HFC (fluorowęglowodory: HFC-23, HFC-32, HFC-125, HFC-134a, HFC-143a, HFC- 152a, HCF227ea), grupy gazów PFC (perfluorowęglowodory: CF 4, C 2F 6, C 4F 10). Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest spójny z Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miasto Ozorków oraz z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Ponadto opracowanie jest zgodne z: regulaminem konkursu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , Priorytet IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej (PGN) Konkurs nr 2/POIiŚ/9.3/2013 (w szczególności z Załącznikiem nr 9 do w/w Regulaminu Szczegółowe zalecenia dotyczące planu gospodarki niskoemisyjnej), Umową o dofinansowanie Projektu Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków oraz wnioskiem o dofinansowanie projektu pn. Plan gospodarki niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków, poradnikiem Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) WYBRANE POWIĄZANIA NA POZIOMIE WSPÓLNOTOWYM Przekształcenie w kierunku gospodarki niskoemisyjnej to jedno z najważniejszych wyzwań gospodarczych i środowiskowych dla Unii Europejskiej. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków jest spójny z celami strategicznych dokumentów na poziomie wspólnotowym, m.in. w zakresie:,,pakietu klimatyczno-energetycznego,,,strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa 2020, Dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady odnośnie stawianych celów w zakresie gospodarki niskoemisyjnej,,,planu działania w celu poprawy efektywności energetycznej we Wspólnocie Europejskiej czy Zielonej Księgi Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego. Poniżej pokrótce omówione zostaną założenia wybranych dokumentów wspólnotowych. Pakiet klimatyczno-energetyczny Pakiet klimatyczno-energetyczny to próba zintegrowania polityki klimatycznej i energetycznej Unii Europejskiej. W skład pakietu wchodzą akty prawne i założenia dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia efektywności energetycznej czy promocji energii ze źródeł odnawialnych. Cele,,Pakietu klimatyczno-energetycznego obejmują: 14

15 1. redukcję emisji CO 2 o 20% w roku 2020 w porównaniu do 1990 r., 2. wzrost zużycia energii ze źródeł odnawialnych w UE z 8,5 do 20% w 2020 r. (dla Polski: z 7% do 15%), 3. zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2020 o 20%. Strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa 2020 Strategia zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa 2020 to strategia, która obejmuje okres do 2020 roku. Dokument przedstawia cele unijnego rozwoju społecznogospodarczego uwzględniającego zasady zrównoważonego rozwoju. Przez rozwój zrównoważony należy rozumieć wzrost gospodarczy z zachowaniem równowagi pomiędzy środowiskiem naturalnym a człowiekiem. W dokumencie znalazło się pięć nadrzędnych celów, które UE ma osiągnąć do 2020 roku. Związane są one z: zatrudnieniem, badaniami i rozwojem, klimatem i energią, edukacją, integracją społeczną i walką z ubóstwem. Dyrektywa 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy Dyrektywa jest podstawowym aktem prawa unijnego, który określa wymagania dotyczące ochrony powietrza w państwach członkowskich UE. Dokument ten wzmacnia obowiązujące przepisy tak, aby państwa członkowskie zostały zobowiązane do przygotowania oraz wdrożenia planów i programów, które pozwolą usunąć niezgodności. Tam, gdzie podjęto wszelkie stosowne środki, ww. dyrektywa umożliwia odroczenie terminu realizacji zakładanych celów na terenach, na których nie przestrzegane są wartości dopuszczalne (pod warunkiem spełnienia odpowiednich kryteriów). Ponadto, dyrektywa potwierdza założenia dotychczas obowiązujących przepisów w zakresie pominięcia dla celów zgodności udziału zanieczyszczeń pochodzących z naturalnych źródeł. Dyrektywa 2008/50/WE wprowadza również nowe podejście w zakresie kontroli pyłu zawieszonego PM2,5. Polega ono na ustaleniu pułapu stężenia PM2,5 w powietrzu atmosferycznym dla zabezpieczenia ludności przed nadmiernie wysokim zagrożeniem. Uzupełnieniem powyższego jest prawnie niewiążący cel dotyczący ograniczenia ogólnego narażenia człowieka na działanie PM2,5 w latach w każdym państwie członkowskim, w oparciu o dane pomiarowe. Dyrektywa przewiduje także bardziej rozbudowany system monitorowania określonych zanieczyszczeń, który pozwoli na lepsze poznanie zanieczyszczeń i ułatwi opracowanie na przyszłość bardziej skutecznej polityki w tym zakresie. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych Celem dokumentu jest stworzenie wspólnych ram dla promowania energii ze źródeł odnawialnych. Dyrektywa wskazuje obowiązkowe krajowe cele ogólne w odniesieniu do całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie. Dyrektywa przedstawia także zasady odnoszące się do takich dziedzin, jak między innymi: procedury administracyjne, informacje, szkolenia oraz dostęp do energii ze źródeł odnawialnych do sieci elektroenergetycznej. Przedstawia także kryteria zrównoważonego rozwoju dla biopaliw i biopłynów. W myśl dyrektywy Państwa Członkowskie powinny: stosować technologie energooszczędne oraz energię ze źródeł odnawialnych w transporcie, promować wymianę najlepszych wzorców przy wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych między lokalnymi i regionalnymi inicjatywami rozwojowymi oraz rozpowszechniać korzystanie z finansowania strukturalnego w tym obszarze, 15

16 łączyć rozwój energii ze źródeł odnawialnych ze wzrostem wydajności energetycznej, aby doprowadzić do obniżenia emisji gazów cieplarnianych, doprowadzić do decentralizacji w produkcji energii, w tym zwiększyć udział lokalnych źródeł energii, doprowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa w dostawach energii w skali lokalnej, zmniejszenia odległości transportu, a także strat energii z tego wynikających. Dyrektywa zachęca do aktywizacji władz lokalnych w celu ustanawiania celów przekraczających cele krajowe oraz zaangażowania władz lokalnych w prace zmierzające do opracowania krajowych planów działania w zakresie energii odnawialnej. Z tejże Dyrektywy wynikają zobowiązania dla Polski dotyczące udziału energii odnawialnych w końcowym zużyciu energii do 2020 roku. W myśl Dyrektywy, do 2020 roku Polska powinna osiągnąć co najmniej 15% udział energii z odnawialnych źródeł energii w ogólnym zużyciu energii brutto, a w tym przynajmniej 10% udziału energii odnawialnej, która zużywana jest w transporcie. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej Dyrektywa ustanawia wspólną strukturę ramową dla środków, które służą do wspierania efektywności energetycznej w Unii Europejskiej, po to by zapewnione było osiągnięcie głównego unijnego celu, który zakłada zwiększenie efektywności energetycznej do ok. 20% do 2020 r., a także aby stworzone były warunki służące dalszemu polepszaniu efektywności energetycznej po wspomnianym okresie czasu. Dyrektywa ta reguluje przepisy dotyczące usunięcia barier na rynku energii, a także tyczące się przezwyciężenia nieprawidłowości przy funkcjonowaniu rynku, które prowadzą do ograniczenia efektywności dostaw i wykorzystywania energii, a także przewiduje ona ustalenie orientacyjnych krajowych celów w zakresie efektywności energetycznej na 2020 r. Dyrektywa określa niezbędność zwiększenia wskaźnika renowacji budynków, ponieważ zasoby budowlane, które istnieją są sektorem o najwyższym potencjale w zakresie oszczędności energii. W związku z tym, państwa członkowskie powinny ustanowić długoterminową strategię wspierania inwestycji w renowację krajowych zasobów budynków mieszkaniowych i użytkowych zarówno publicznych, jak i prywatnych (Art. 4). Z kolei w art. 5 pkt. 7 wskazane jest to, iż państwa członkowskie zachęcają instytucje Publiczne, w tym na szczeblu regionalnym i lokalnym, a także podmioty z sektora mieszkalnictwa socjalnego podlegające prawu publicznemu aby wprowadzały systemy zarządzania energią, obejmujące audyty energetyczne. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie UE do tego, by do zakończenia 2020 roku każdy nowo powstający budynek użyteczności publicznej był budynkiem zero emisyjnym. Aby do tego doprowadzić państwa członkowskie mają za zadanie opracować krajowe plany realizacji tegoż celu. Taki dokument powinien posiadać między innymi lokalną definicję budynków, które zużywają energię bliską zeru, działania mające na celu promocję budownictwa zero emisyjnego z zawartymi planowanymi nakładami finansowymi przeznaczonymi na ten cel, jak również dokładne krajowe wymagania tyczące się zastosowania energii z odnawialnych źródeł energii w nowo wybudowanych budynkach, jak również w tych modernizowanych. Raporty przedstawiające postępy realizacji ograniczania energochłonności budynków będą publikowane przez państwa członkowskie UE co trzy lata. Plan działania w celu poprawy efektywności energetycznej we Wspólnocie Europejskiej Plan ten ma na celu wezwanie do aktywniejszego i skuteczniejszego promowania efektywności energetycznej, jako podstawowej możliwości realizacji zobowiązań UE do redukcji emisji gazów cieplarnianych, przyjętych podczas konferencji w Kioto niż to miało miejsce dotychczas. Posiada on oszacowania potencjału ekonomicznego efektywności energetycznej w krajach UE poprzez eliminację istniejących barier rynkowych, które przyczyniają się do hamowania upowszechniania technologii 16

17 efektywnych energetycznie. W planie tym przedstawione są zasady i środki, mające na celu pomoc w usunięciu istniejących barier wzrostu efektywności energetycznej. Zielona Księga Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego Dokument ten ma charakter ogólny i jest to przede wszystkim przedstawienie problematyki sektora energetycznego w Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego krajów członkowskich. Przedstawia on prognozę energetyczną uwzględniającą rozszerzenie UE do 30 państw. Ukazane są w nim zagadnienia, które koncentrują się w ogromnej mierze na trzech obszarach: bezpieczeństwa energetycznego, przez co rozumiane jest zmniejszenie ryzyka związanego z uzależnieniem od zewnętrznych źródeł energii i paliwa; polityce polegającej na kontroli wielkości zapotrzebowania na paliwa i energię; ochronie środowiska, rozumianej przede wszystkim jako walka z globalnym ociepleniem, a co za tym idzie obniżeniem emisji gazów cieplarnianych. W planie tym ukazano ramy długofalowej strategii energetycznej UE oraz nakreślono, jakie przyświecają priorytety w zakresie poprawy stanu bezpieczeństwa energetycznego, które mają swoje odniesienie do dwóch grup działań: po stronie popytu, poprzez wzrost efektywności energetycznej gospodarki; po stronie podaży, poprzez wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym krajów unijnych WYBRANE POWIĄZANIA NA SZCZEBLU KRAJOWYM Ustawa Prawo Energetyczne Artykuł 18. Prawa Energetycznego określa zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. Zgodnie z tym artykułem do zadań gminy należy: planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się w obszarze gminy, finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy, planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie na obszarze gminy. Realizacja tych zadań musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli nie ma takiego planu, realizacja następuje zgodnie z kierunkiem rozwoju gminy zawartym w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z artykułem 19. wójt (burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest do opracowania projektu założeń do planu zaopatrzenie w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe zwane projektem założeń. Projekt taki opracowuje się dla obszaru gminy na okres co najmniej 15 lat i musi być on aktualizowany co 3 lata. Dokument ten określa: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na energię elektryczną, cieplną i paliwa gazowe, wszelkie działania racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych z odnawialnych źródeł energii, możliwości pozyskania energii elektrycznej i ciepła użytkowego z kogeneracji oraz odpowiednie zagospodarowanie ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, określenie możliwości zastosowania środków poprawiających efektywność energetyczną, zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej zakres współpracy z innymi gminami. Przedsiębiorstwa energetyczne zobowiązane są do udostępnienia nieodpłatnie planów oraz propozycji rozwoju, w celu opracowania projektu założeń. 17

18 Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami, oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. Jednostki organizacyjne i osoby zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeżenia i uwagi do projektu założeń. Założenia do planu uchwalane są przez Radę Gminy/Miasta. Jeżeli plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń (artykuł 19), należy opracować projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczna i paliwa gazowe. Projekt planu opiera się na założeniach uchwalonych przez Radę Gminy/Miasta i wtedy ma zastosowanie artykuł 20 Prawa Energetycznego. Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków W dniu 29 sierpnia 2014 r opracowano nową ustawę o charakterystyce energetycznej budynków, która obowiązuje od r. Nowa ustawa ma na celu wdrożenie postanowień dyrektywy unijnej 2010/31/UE dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Ustawa ta określa: zasady sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, zasady kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynkach, zasady prowadzenia centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków, sposób opracowania krajowego planu działań mającego na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii. Wraz z nową ustawą zmianie uległy zasady sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Zgodnie z nią obowiązek sporządzenia świadectwa będzie ciążyć na właścicielach lub zarządcach budynków, którzy będą chcieli je sprzedać lub wynająć. Dotyczy to również osób, które posiadają spółdzielcze prawo do lokalu. W przypadku budynków użyteczności publicznej o powierzchni przekraczającej 250 m² świadectwo jest wymagane i jego kopia musi być umieszczona w widocznym miejscu. Obowiązek ponownego wykonania świadectwa obowiązuje też dla budynków o powierzchni przekraczającej 500 m², dla których wykonano takie świadectwa przed wejściem w życie nowej ustawy. Zgodnie z ustawą świadectwo będzie ważne 10 lat. W przypadku przeprowadzenia jakichkolwiek prac termomodernizacyjnych, świadectwo traci ważność. Wprowadzono zasady kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynkach. Artykuł 23 ust. 1 i 2 ustawy nakłada na właściciela lub zarządcę budynku obowiązek poddania kontroli systemów grzewczych i systemów chłodniczych. Kontrola ma polegać na ocenie stanu technicznego systemu ogrzewania z oceną efektywności energetycznej kotłów oraz prawidłowości dostosowania ich mocy do potrzeb grzewczych. Kontrole systemów grzewczych i chłodniczych mają na celu wyeliminowanie ewentualnych nieprawidłowości w działaniu tych systemów, co może skutkować zwiększeniem zużycia energii WYBRANE POWIĄZANIA LOKALNE Poniżej zostanie wykazana zgodność założeń Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi na poziomie województwa, powiatu i gminy. Zintegrowany Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Miasta Ozorkowa na lata przyjęty uchwałą nr LII/534/09 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 29 października 2009 r., zmieniony w 2011 r. Plan Rozwoju Lokalnego jest podstawowym dokumentem planistycznym wskazującym zadania priorytetowe dalszego rozwoju Gminy Miasta Ozorków na lata i określającym sposób osiągnięcia tych zadań. Przedmiotem planowania są przedsięwzięcia obejmujące: 1. wszelkie nakłady inwestycyjne związane z realizacją danego projektu począwszy od prac badawczych dotyczących danego projektu, wykupu gruntów, itp., aż do zakończenia prac budowlanych i oddania obiektu do użytku, 2. modernizacja istniejącego rzeczowego majątku trwałego i zakupy inwestycyjne, 3. działania z zakresu wspierania przedsiębiorczości na obszarze rewitalizowanym, 18

19 4. działania społeczne na obszarze rewitalizowanym. Dokument zakłada wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii w tym geotermii, energii cieków wodnych, wiatru i słońca. Na poprawę stanu środowiska naturalnego wpłyną także takie działania jak: modernizacja indywidualnych kotłowni węglowych, zastosowanie technologii grzewczych pozwalających na zmianę obecnie stosowanego paliwa na przyjazne dla środowiska i energooszczędne, likwidacja systemu ogrzewania piecami węglowymi w budynkach wielorodzinnych, ewentualna rozbudowa sieci ciepłowniczej zgodnie z potrzebami, wymiana instalacji wewnętrznych c.o. i c.w.u. oraz wyposażenie w regulatory pogodowe budynków użyteczności publicznej, komunalnych, spółdzielczych i indywidualnych, termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, automatyka węzłów cieplnych. Do działań w zakresie poprawy sytuacji komunikacyjnej w Ozorkowie zaliczono realizację budowy szybkiego tramwaju regionalnego - Projekt Łódzkiego Tramwaju Regionalnego zakłada powstanie całkiem nowej trasy na linii Pabianice - Łódź - Zgierz z możliwością jej przedłużenia do Ozorkowa lub alternatywnie utworzenie Miejskiej Komunikacji Autobusowej obejmującej teren Miasta Ozorkowa wraz z zakupem taboru niskopodłogowego. Przewidziano również rozbudowę sieci gazowej oraz modernizację i rozbudowę oświetlenia ulicznego. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miasto Ozorków na lata Projekt założeń dla gminy Miasto Ozorków był wykonywany w tym samym czasie co Plan Gospodarki Niskoemisyjnej. Dokumenty są spójne co do zawartości w zakresie oceny stanu aktualnego zaopatrzenia Gminy w czynniki energetyczne oraz planowanych zmian do 2020 roku, przy czym w Projekcie założeń pokazano dłuższa perspektywę do roku Dokument analizuje możliwość stosowania przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych oraz możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r., aktualizacja programu przyjętego uchwałą nr XXIX/243/2004 z 25 listopada 2004 r. Program Ochrony Środowiska jest dokumentem kształtującym długofalową politykę ochrony środowiska dla Miasta Ozorków. Do przyjętych celów zalicza zapewnienie wysokiej jakości powietrza oraz redukcja emisji pyłów i gazów. Realizacja tego celu ma nastąpić poprzez działania priorytetowe: ograniczenie emisji ze źródeł komunalnych, zwiększanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, stosowanie do celów grzewczych paliwa o parametrach bardziej przyjaznych środowisku np. gaz, wysokiej jakości węgiel, paliwa alternatywnego, ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych. W szczególności realizacja może nastąpić poprzez: ograniczanie niskiej emisji poprzez zastosowanie paliw alternatywnych (wierzba, malwa,rzepak, słoma), kolektorów słonecznych, pomp ciepła lub kotłów gazowych nowej generacji, ograniczanie zużycia ciepła do ogrzewania obiektów usługowych i mieszkaniowych poprzez ocieplenie (termomodernizacje) budynków lub wymiana stolarki okiennej, promowanie wykorzystania proekologicznych nośników energii i informowanie o szkodliwości spalania odpadów (szczególnie tworzyw sztucznych) w ramach prowadzonej edukacji ekologicznej mieszkańców, 19

20 rozbudowa sieci gazowej lub ciepłowniczej i zastępowanie w ten sposób ogrzewania indywidualnego, eliminacja ruchu tranzytowego z centrum, zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej, poprawa standardów technicznych dróg Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Ozorkowa przyjęty uchwałą nr XVIII/160/11 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 19 grudnia 2011 r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wśród kierunków zagospodarowania dla Gminy Miasta Ozorków wymienia m.in. obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk. Wśród wymienionych terenów są tu dolina rzeki Bzury, obszary leśne i użytki rolne. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r., aktualizacja planu przyjętego uchwałą nr XXIX/243/2004 z 25 listopada 2004 r. Zakłada on konieczność wprowadzenia działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami w tym redukcji ilości powstających odpadów komunalnych, redukcji ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska. Podstawowymi celami są m.in. objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnej zbiórki odpadów, wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2004 r. do 2007 r. z perspektywicznymi działaniami do 2011 r. Program ochrony środowiska określa główne kierunki rozwoju mające na celu poprawę stanu środowiska jako całości oraz poszczególnych jego elementów. W odniesieniu do planu gospodarki niskoemisyjnej najważniejsze znaczenie ma priorytet dotyczący Ochrony atmosfery i klimatu oraz energii odnawialnej. Zakłada on następujące kierunki działań: racjonalizacja zużycia energii oraz wspieranie poszanowania energii - zmniejszenie zużycia energii na cele grzewcze i oświetleniowe, zmniejszenie wielkości niskiej emisji energetycznej - eliminacja lub ograniczanie stosowania paliw stałych w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach w miastach, wzrost wykorzystania energii odnawialnej -wsparcie realizacji instalacji wykorzystujących energię słoneczną, kotłowni na biomasę oraz instalacji wykorzystujących biogaz (przy dużych składowiskach odpadów). Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2008 r. do 2011 r. z perspektywicznymi działaniami do 2015 r. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami wyznacza główne cele gospodarki odpadami na terenie całego powiatu. Ogólnie przyjętą zasadą dla wszystkich odpadów jest zachowanie hierarchii działań w zakresie postępowania z odpadami polegającej na: zapobieganiu powstawania odpadów, odzysku, w tym recyklingu (materiałowego i organicznego), spalaniu połączonym z odzyskiem energii (termiczne przekształcanie odpadów), unieszkodliwianiu (np. przez składowanie). Na obszarze powiatu planuje się przede wszystkim działania zmierzające do ograniczenia powstawania odpadów oraz odzysku powstałych odpadów. Strategia Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata Strategia jest kluczowym dokumentem strategicznym, systematyzującym wiedzę o Powiecie oraz wyznaczającym długofalowe kierunki jego rozwoju osiągane poprzez zakładane działania. Określiła on następujące cele i działania istotne z punktu widzenia planów gospodarki niskoemisyjnej: 20

21 Cel strategiczny III Tworzenie korzystnych warunków do życia dla mieszkańców i inwestorów, Cel operacyjny III.3 Ochrona środowiska i utrzymanie porządku publicznego. Proponowane działania to m.in.: rozwiązanie problemu składowania i przetwarzania odpadów komunalnych - budowa zakładu zagospodarowania odpadów w Piaskach Bankowych (Związek Międzygminny Bzura ), budowa spalarni odpadów niebezpiecznych. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Zgierskiego na lata Plan jest dokumentem, który analizuje obecną sytuację społeczno-gospodarczą i określa potrzeby społeczności lokalnej oraz określa kierunki działań zmierzające do poprawy obecnej sytuacji. W myśl zapisów planu planowana jest poprawa stanu środowiska w wyniku spadku poziomu zanieczyszczeń. Strategia Rozwoju Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego Obejmuje obszar Miasta Łodzi oraz powiatów brzezińskiego, łódzkiego wschodniego, pabianickiego i zgierskiego. Strategia została opracowana w dwóch częściach. Pierwsza przedstawia diagnozę stanu aktualnego, druga cele strategiczne rozwoju obszaru metropolitalnego. Opracowana strategia pełni funkcję Strategii Rozwoju Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego oraz operacyjnej Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Jako cel strategiczny przedstawia Rozwój gospodarki zasobooszczędnej i niskoemisyjnej oraz ochronę środowiska przyrodniczego. Dla Miasta Ozorków zdiagnozowano istniejące rozeznanie poziomu i źródeł emisji dwutlenku węgla oraz planowane działania związane z gospodarką niskoemisyjną, takie jak rozbudowa miejskiego systemu ciepłowniczego oraz planowana termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego do 2020 r. Strategia rozwoju województwa przedstawia najważniejsze cele strategiczne planowane do osiągnięcia oraz główne kierunki działań. Ważnym elementem jest zawarty w celu strategicznym Poprawa warunków życia mieszkańców regionu poprzez poprawę jakości środowiska: Ochrona i poprawa stanu środowiska oraz przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym i antropogenicznym obejmujący ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Program Gospodarki Odpadami Województwa Łódzkiego oraz Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r. Dokumenty te przewidują budowę nowej kwatery zapewniającej odbiór odpadów do 2022 roku na składowisku odpadów komunalnych w Modlnej. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 przewiduje się również utworzyć związek gmin w celu utworzenia Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Piaskach Bankowych gm. Bielawy. Po zapełnieniu nowej kwatery w Modlnej, odpady powinny być kierowane do instalacji w Piaskach Bankowych. Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu docelowego ozonu przyziemnego przyjęty uchwałą NR XLIII/797/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29 stycznia 2014 r. Program ochrony powietrza został opracowany ze względu na mierzone przekroczenia poziomów docelowych ozonu w 2008 roku. Na jego podstawie traci moc wcześniej obowiązująca uchwała Nr XIV/234/11 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 30 sierpnia 2011 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu docelowego ozonu. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL b.23. Obszar objęty programem: obszar województwa łódzkiego (Dz. Urz. Województwa Łódzkiego z dnia 13 października 2011 r. Nr 297, poz. 3022). 21

22 Program ochrony powietrza dla miasta Ozorkowa ma na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych ozonu w powietrzu. Plan opisuje kierunki działań mające na celu obniżenie emisji tego zanieczyszczenia z terenu strefy łódzkiej. Są to przede wszystkim działania systemowe, w tym działania mające na celu: rozwój transportu zbiorowego, budowę systemu tras rowerowych, budowę lub rozbudowę centralnych systemów ciepłowniczych lub/i gazowych lub/i energetycznych, podłączenie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej lub wymianie przestarzałych konstrukcyjnie źródeł węglowych na posiadające certyfikaty energetyczno-emisyjne wysokosprawne źródła ciepła bądź zasilane w energię cieplną ze źródeł energii odnawialnej, stosowanie paliwa o parametrach jakościowych jak najlepiej dostosowanych do danego rodzaju/typu kotła, termomodernizacje budynków, instalowanie i stosowanie urządzeń do pomiarów zużycia energii cieplnej i zaworów termostatycznych grzejnikowych, kontrolę gospodarstw domowych w zakresie właściwego gospodarowania odpadami, w celu zaniechania praktyk spalania w domowych kotłach i paleniskach odpadów lub paliw niekwalifikowanych. Wszystkie ww. zadania są zgodne z planem gospodarki niskoemisyjnej. Uchwała obowiązuje od roku. Plan działań krótkoterminowych dla strefy łódzkiej w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego i poziomu docelowego ozonu przyziemnego oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń przyjęty uchwałą Nr LIII/964/14 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 października 2014 r. Celem Planu działań krótkoterminowych jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego ozonu przyziemnego w powietrzu oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń. Planem objęte są gminy powiatów strefy łódzkiej, w tym zgierskiego (z wyjątkiem miast Zgierz i Aleksandrów Łódzki). Plan określa: Sposób postępowania właściwych organów administracji publicznej wraz z zakresem działań krótkoterminowych w przypadku ryzyka wystąpienia przekroczenia poziomu docelowego ozonu przyziemnego Tryb i sposób powiadamiania podmiotów oraz społeczeństwa o ryzyku przekroczeniu lub przekroczeniu poziomu docelowego/alarmowego ozonu przyziemnego. Przewidywane skutki realizacji działań krótkoterminowych, zagrożenia i bariery realizacji. Sprawozdanie z realizacji planu działań krótkoterminowych. Uzasadnienie zakresu określonych i ocenionych zagadnień planu działań krótkoterminowych. Działania krótkoterminowe wymienione w planie są zgodne z planem gospodarki niskoemisyjnej w mieście Ozorków. Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych przyjęty uchwałą NR XXXV/690/13 z dnia 26 kwietnia 2013 r. Program ochrony powietrza został opracowany ze względu na zaobserwowane przekroczenia stężeń w 2010 roku. W programie określono działania mające na celu ograniczenie emisji m.in.: 22

23 budowa lub rozbudowa centralnych systemów ciepłowniczych lub/i gazowych lub/i energetycznych, podłączenie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej lub wymianie przestarzałych konstrukcyjnie źródeł węglowych na posiadające certyfikaty energetyczno-emisyjne wysokosprawne źródła ciepła bądź zasilane w energię cieplną ze źródeł energii odnawialnej, stosowanie paliwa o parametrach jakościowych jak najlepiej dostosowanych do danego rodzaju/typu kotła, termomodernizacje budynków, instalowanie i stosowanie urządzeń do pomiarów zużycia energii cieplnej i zaworów termostatycznych grzejnikowych, kontrolę gospodarstw domowych w zakresie właściwego gospodarowania odpadami, w celu zaniechania praktyk spalania w domowych kotłach i paleniskach odpadów lub paliw niekwalifikowanych. Program ochrony powietrza dla miasta Ozorkowa ma na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu. Częścią integralną Programu jest Plan działań krótkoterminowych. Celem Planu działań krótkoterminowych jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń Wyżej wymieniony Program Ochojnu Powietrza został zmieniony następującymi uchwałami: UCHWAŁA NR XLII/778/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu, zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002. UCHWAŁA NR LIII/945/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia 28 października 2014 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002 Uchwała wskazuje, że Programem ochrony powietrza w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 oraz w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 objęte są obszary powiatów woj. łódzkiego w tym powiat zgierski gmina miejska Ozorków. Uchwała obowiązuje od roku. 23

24 2.3 PODSTAWA ŹRÓDŁOWA Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Podstawę źródłową opracowywanego dokumentu stanowią: informacje pozyskane z Urzędu Miejskiego w Ozorkowie oraz zebrane w Gminie Miasto Ozorków, Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miasto Ozorków, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata , Strategia Rozwoju Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego 2020+, Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego, Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2004 r. do 2007 r. z perspektywicznymi działaniami do 2011 r., Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zgierskiego na okres od 2008 r. do 2011 r. z perspektywicznymi działaniami do 2015 r., Strategia Rozwoju Powiatu Zgierskiego na lata , Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Zgierskiego na lata , Integracja transportu miejskiego i kolejowego na przykładzie Ozorkowa, Zintegrowany Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Miasta Ozorkowa na lata , Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Ozorkowa przyjęty uchwałą nr XVIII/160/11 Rady Miejskiej w Ozorkowie z dnia 19 grudnia 2011 r., Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Miasta Ozorków na lata z perspektywą do 2016 r., Modernizacja Oświetlenia Ozorków Materiał roboczy do uzgodnień końcowych, Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim w r., Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu docelowego ozonu przyziemnego przyjęty uchwałą NR XLIII/797/13 z dnia 29 stycznia 2014 r. Plan działań krótkoterminowych dla strefy łódzkiej w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego i poziomu docelowego ozonu przyziemnego oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń przyjęty uchwałą Nr LIII/964/14 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 października 2014 r. Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych przyjęty uchwałą Nr XXXV/690/13 z dnia 26 kwietnia 2013 r., Uchwała Nr XLII/778/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu, zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002. Uchwała Nr LIII/945/14 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 października 2014 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002 Wieloletni Plan Finansowy Gminy Miasto Ozorków, dane pozyskane z gmin ościennych, dane Głównego Urzędu Statystycznego, 24

25 dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Łodzi, Baza inwentaryzacji emisji CO 2 w Gminie Miasto Ozorków, inne dane, analizy i projekty. 2.4 ZAŁOŻENIA DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Wymogi dotyczące ostatecznego kształtu dokumentu pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków zawarte są w Załączniku nr 9 do Regulaminu Konkursu Nr 2/POIiŚ/9.3/2013 w ramach IX osi priorytetu Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, działanie 9.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej ogłoszonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zgodnie z ww. wymaganiami w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Ozorkowa : objęto całość obszaru geograficznego Gminy Miasto Ozorków, skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli działaniach mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz dwutlenku węgla, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu, zaproszono do współuczestnictwa przy tworzeniu dokumentu podmioty będące producentami i odbiorcami energii, objęto planem obszary, w których władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej (sektor budynków komunalnych, oświetlenia ulicznego i transport), wskazano działania mające na celu wspieranie produktów i usług efektywnych energetycznie, wskazano działania mające wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii (współpraca z mieszkańcami i działania edukacyjne), zapewniono spójność z nowotworzonymi założeniami do planów zaopatrzenia w ciepło, chłód i energię elektryczną bądź paliwa gazowe i programami ochrony powietrza. 2.5 WYMAGANIA PROCEDURALNE DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Wymagania proceduralne związane są również z regulaminem konkursu, w którym Gmina wzięła udział, aby uzyskać dofinansowanie do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Są to: przyjęcie do realizacji planu poprzez uchwałę Rady Gminy, wskazanie mierników osiągnięcia celów (rozdział 11), określenie źródeł finansowania (rozdział 12), określenie planu wdrażania, monitorowania i weryfikacji (rozdział 11), spójność z innymi planami/programami (miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, planem zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, programem ochrony powietrza rozdział 2.2.3), zgodność z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (rozdział 2.5). Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko jest procedurą administracyjną prowadzoną w przypadku projektów takich jak koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (na poziomie gminy), planów zagospodarowania przestrzennego, przyjmowanych przez administrację strategii rozwoju regionalnego, polityk, strategii, planów lub programów z zakresu przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa i rybołówstwa, turystyki lub innego 25

26 wykorzystania terenu, które wyznaczają ramy dla późniejszych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W myśl artykułu 3. ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz z późn. zm.) ocena taka obejmuje uzgodnienie stopnia szczegółowości z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. W celu podjęcia decyzji o konieczności wykonania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla dokumentu pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków lub o wystąpieniu do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Łodzi oraz Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi o odstąpienie od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wraz z uzasadnieniem poddano analizie następujące uwarunkowania: 1. obszar, którego dotyczy projektowany dokument oraz działania przewidziane w nim do realizacji, 2. charakter działań przewidzianych w dokumencie, 3. powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach strategicznych, 4. rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności: a) prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań, b) prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych, c) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska, 5. cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności: a) obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu, b) formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym. Po przeprowadzeniu wnikliwej analizy stwierdzono możliwość wystąpienia do administracją ochrony środowiska z wnioskiem o uzgodnienie stanowiska w sprawie odstąpienia od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dokumentu pn. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków. Wnioski takie wystosowano do: 1. Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Łodzi, ul. Traugutta 25, Łódź, 2. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego przy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi, ul. Wodna 40, Łódź. Możliwość odstąpienia od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wynika z następujących przesłanek: 1. realizacja postanowień niniejszego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko, 2. dokument przewiduje realizację założonych działań przez wykwalifikowane podmioty, 3. plan sporządzony jest w celu zminimalizowania negatywnych oddziaływań na środowisko, sukcesywnej likwidacji źródeł emisji zanieczyszczeń, zwiększenia liczby wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz wspierania działań efektywnych energetycznie, 4. dokument nie przewiduje realizacji żadnych przedsięwzięć ani zamierzeń inwestycyjnych, mogących znacząco oddziaływać na środowisko, 5. realizacja założeń planu oddziaływać będzie w sposób pozytywny na środowisko. 26

27 Możliwość odstąpienia od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko na podstawie art. 48 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wynika z następujących przesłanek: 1. dokument stanowi niewielkie modyfikacje w ustaleniach przyjętych już dokumentów nadrzędnych, 2. dokument zawiera założenia i wpisuje się w dokumenty nadrzędne zarówno na szczeblu UE, krajowy, wojewódzkim jak i powiatowym, 3. dokument dotyczy obszarów w granicach jednej gminy Gminy Miasto Ozorków. Po zapoznaniu się z przedmiotową dokumentacją i projektem dokumentu Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi (pismo z dnia r., znak PWIS.NSOZNS SK) nie stwierdził konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Łodzi (pismo z dnia r., znak WOOŚ- II AJ) stwierdziła, że projektowany dokument wyznacza ramy do późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i nakazał przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu uzgodniono z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Łodzi i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Łodzi. W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko opracowano dokument pn. Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Łodzi (pismo z dnia r. znak WOOŚ- II AJ) i Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi (pismo z dnia r. znak PWIS.NSOZNS AM) zaopiniowali pozytywnie projekt Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko. Z uwagi na chęć zawarcia w Planie dodatkowych zadań niskoemisyjnych, w dniu 25 lutego 2016 r. Rada Miejska w Ozorkowie podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia do zmiany Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków (Uchwała Nr XXII/131/16). Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (pismem WOOŚ-II AJa z dnia r.) wskazał konieczność opracowania prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu Aktualizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków w zakresie zgodnym z art. 51 i art. 52 ww. ustawy. Również Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi określił, iż Prognoza powinna zostać wykonana zgodnie z art. 51 ust. 2 pkt. 1, 2 i 3 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz ze zm.). W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko opracowano dokument pn. Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu Aktualizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków. Uzyskanie odpowiednich opinii oraz przeprowadzenie wymaganej procedury oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z wyżej cytowaną ustawą, odbywało się przy zapewnieniu udziału społeczeństwa i z tego powodu wszystkie dokumenty dotyczące uzgodnień oraz opinii stosownych organów podane były do publicznej wiadomości np. poprzez umieszczenie na stronie internetowej gminy. 27

28 3. OGÓLNA STRATEGIA GMINY Gospodarka niskoemisyjna wynikająca z dyrektyw Unii Europejskiej została uwzględniona w dokumentach przyjętych na szczeblu krajowym, w tym głównie w Polityce Energetycznej Polski do 2030 roku. Cele niskoemisyjne znalazły swoje odzwierciedlenie w programach wojewódzkich. Odniesienia do zadań związanych z gospodarką niskoemisyjną można znaleźć również w wielu dokumentach strategicznych na szczeblu Powiatu i Gminy. Zgodność celów gospodarki niskoemisyjnej w wymienionych dokumentach nadrzędnych z opracowywanym na poziomie gminnym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej sprawia, że cele na szczeblu wojewódzkim, krajowym, wspólnotowym i międzynarodowym zostały w nim uwzględnione. Zgodnie z przyjętym w 2009 r. pakietem energetyczno-klimatycznym, do 2020 r. Unia Europejska: o 20% zredukuje emisje gazów cieplarnianych (z opcją 30% redukcji, o ile w tym zakresie zostaną zawarte stosowne porozumienia międzynarodowe) w stosunku do poziomu emisji z 1990 r., o 20% zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii (dla Polski cel ten wynosi 15%), o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz na rok 2020, zwiększy udział biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych co najmniej do 10%. Plany gospodarki niskoemisyjnej mają m.in. przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie energetyczno-klimatycznym do roku 2020, tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej, poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK). Gospodarka niskoemisyjna, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz zwiększenie efektywności energetycznej są przedmiotem planów na szczeblu unijnym, krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Należy podkreślić, iż realizacja tych celów winna przyczynić się do osiągnięcia szeroko rozumianego bezpieczeństwa energetycznego gminy. 3.1 CELE STRATEGICZNE Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków wyznacza główny cel strategiczny: OGRANICZENIE ZUŻYCIA ENERGII KOŃCOWEJ ORAZ ZMNIEJSZENIE EMISJI CO 2 NA TERENIE GMINY MIASTO OZORKÓW. Cele strategiczne założone w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej są zbieżne z celami dokumentów wyższego szczebla i obejmują: poprawę jakości powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Miasto Ozorków, stałe podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców oraz poprawę dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, zachowanie równowagi ekologicznej w procesie rozwoju gospodarczego gminy, w tym właściwą lokalizację przestrzenną inwestycji, skuteczne wdrażanie mechanizmów prawnych, finansowych i ekonomicznych zapewniających efektywną i terminową realizację założonych celów ekologicznych. 28

29 3.2 CELE SZCZEGÓŁOWE Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków W projektowanym dokumencie postawiono następujące cele szczegółowe: CEL 1 Redukcja emisji gazów cieplarnianych, w szczególności CO 2 o 15,44% do roku 2020, CEL 2 Redukcja do 2020 roku zużycia energii finalnej w Gminie o 26,47%, CEL 3 Zwiększenie do roku 2020 udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym Gminy do poziomu 8,95%, CEL 4 Poprawa jakości powietrza dla obszaru Gminy Miasto Ozorków, dla którego realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK) w celu: osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, osiągnięcia poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10, osiągnięcia poziomu docelowego ozonu przyziemnego. Poprzez realizację wyznaczonych działań zakłada się osiągnięcie następujących celów ekologicznych: zwiększenie udziału energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych, utrzymywanie standardów, zapewniających wysoką jakość powietrza poprzez minimalizację zanieczyszczeń pochodzących z tzw. niskiej emisji, podniesienie poziomu świadomości ekologicznej i akceptacji społecznej dla prowadzonych działań ochronnych (m.in. poprzez edukację ekologiczną i zapewnienie dostępu do informacji o środowisku). Realizując powyższe cele, każdorazowo należy analizować stan techniczny systemów elektroenergetycznych, istniejące potrzeby i konieczność pokrycia obecnych i przyszłych potrzeb energetycznych gminy i jej mieszkańców. Tylko takie kompleksowe podejście do sprawy pozwoli na zrównoważony rozwój gospodarczy z jednoczesną minimalizacją negatywnych skutków dla środowiska. Postawione cele strategiczne są zbieżne z celami strategicznymi dokumentów nadrzędnych na poziomie unijnym, krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym, opisanych w rozdziale

30 4. OCENA STANU OBECNEGO Zanim zostaną omówione problemy gospodarki energetycznej, przedstawione zostaną te aspekty charakterystyki Gminy Miasto Ozorków, które mają wpływ na dalsze analizy energetyczne i ekologiczne. 4.1 OGÓLNE INFORMACJE O GMINIE Gmina Ozorków zlokalizowana jest w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim. Jest to gmina miejska obejmująca obszar Miasta Ozorków o całkowitej powierzchni ha. Bezpośrednio graniczy z trzema gminami wiejskimi: Ozorków, Zgierz i Parzęczew. Miasto Ozorków wchodzi w skład Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej. Rozwój społeczny, gospodarczy oraz zanieczyszczenie powietrza Gminy Miasta Ozorków jest ściśle powiązane z Łodzią. Istotne oddziaływanie na rozwój miasta ma położenie ważnych szlaków komunikacyjnych bezpośrednie sąsiedztwo z drogą krajową nr 91 relacji Gdańsk Łódź Cieszyn oraz oddalonego o ok. 4,5 km od Miasta węzła Emila autostrady A2 (Świecko Poznań Łódź Warszawa - Kukuryki). Rysunek 1 Lokalizacja Gminy Miasto Ozorków w odniesieniu do kraju, województwa i powiatu [Źródło: 30

31 Struktura powierzchni Gminy przedstawia się następująco : Tabela 1. Struktura użytkowania ziemi w mieście Ozorków w latach 2000, 2012 i 2015 [Źródło: Diagnoza Łódzkiego Obszaru Metropolitarnego, * dane przekazane przez Starostwo Powiatowe w Zgierzu] grunty orne sady użytki rolne łąki pastwiska razem lasy i grunty zadrzewione. zakrzewione grunty zagospodarowane i zurbanizowane trasy komunikacyjne drogi tereny kolejowe razem grunty pod wodami * pozostałe Porównując zachodzące w mieście zmiany zauważyć można, na podstawie powyższej tabeli, że w ostatnich latach spada ilość gruntów rolnych, a wzrasta terenów zagospodarowanych. Świadczy to o rozwoju charakteru miejskiego miasta oraz o rozwoju budownictwa, głównie mieszkaniowego. Choć dominująca jest przestrzeń miejska, to znaczącą część Miasta stanowią tereny zielone przechodzące dalej w tereny wiejskie. Przebiegająca przez Miasto rzeka Bzura i jej dolina stanowią ważnym korytarz ekologiczny. Kompleksy leśne na terenie Miasta stanowią kontynuację dużych obszarów leśnych - Lasów Grotnickich i Sokolniki-Las. 4.2 UWARUNKOWANIA GOSPODARCZE STATYSTYKI LUDNOŚĆ Według danych ewidencji ludności Urzędu Miejskiego w Ozorkowie pod koniec 2014 r. roku Miasto Ozorków zamieszkiwało osób. Gęstość zaludnienia wynosiła ok osoby na km 2. Na terenie miasta zauważalny jest typowy dla małych miast długoterminowy trend zmniejszania się liczby mieszkańców. Wyjątkiem był rok 2011 w którym zanotowano wzrost liczby mieszkańców o 120 osób. Zmiana liczby ludności na terenie Miasta Ozorkowa jest warunkowana głównie ujemnym przyrostem naturalnym oraz saldem migracji wewnętrznych i zagranicznych. Od 2004 r. duże znaczenie ma emigracja do Państw Unii Europejskiej w wyniku wstąpienia Polski w jej struktury. Istotne znaczenie ma także przemieszczanie się ludności w wieku produkcyjnym do większych ośrodków miejskich, jak Łódź czy Warszawa. Jest to typowa emigracja zarobkowa uwarunkowana względami ekonomicznymi. W ostatnich latach zauważalny jest także trend migracji ludności na tereny sąsiednich gmin wiejskich, osoby te zwykle dalej pracują na terenie Miasta Ozorkowa. 31

32 Rysunek 2 Zmiana liczby ludności Gminy Miasta Ozorków w latach wraz z prognozą [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Dane dotyczące liczby ludności przyjęto zgodnie ze statystykami GUS dla okresu W pozostałych okresach przyjęto szacunki na podstawie analiz własnych. Tabela 2. Ludność w Gminie Miasto Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS, Ewidencja ludności UM Ozorków oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Rok Liczba ludności Źródło danych Rok Liczba ludności Źródło danych prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza UM Ozorków prognoza prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza UM Ozorków 32

33 4.2.2 PODMIOTY GOSPODARCZE Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Miasto Ozorków jest typową jednostką usługową. Charakteryzuje się dużym udziałem jednostek zajmujących się usługami podstawowymi, nastawionymi na obsługę mieszkańców oraz swojego bezpośredniego otoczenia. Wskaźnik przedsiębiorczości w mieście jest niższy od przeciętnej. Z końcem 2014 r. zarejestrowanych w rejestrze REGON było 1444 podmiotów gospodarki narodowej prowadzących działalność na terenie Miasta Ozorkowa, w tym 50 podmiotów z sektora publicznego oraz 1394 podmiotów z sektora prywatnego. W sektorze prywatnym dominującym rodzajem podmiotu są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 1143 podmioty. Szczegółowa analiza dynamiki zmian w ostatnich latach pokazuje wzrost ilości podmiotów gospodarczych trwający do roku 2008, kiedy osiągnęły one maksymalną wartość Po tym okresie nastąpił dwuletni gwałtowny spadek liczby podmiotów, który doprowadził do względnego ustabilizowania się ich liczby od 2010 r. Najwięcej przedsiębiorstw prowadziło działalność w sekcji PKD pozostała działalność 1094 podmiotów głównie handlowych, mniejszy udział miała sekcja przemysł i budownictwo 330 podmiotów. Na terenie miasta przeważają przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, tylko 90 zatrudnia więcej niż 50 osób. Rysunek 3 Podział podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ze względu na ilość zatrudnianych osób [Źródło: Rejestr REGON] i więcej liczba podmitów gospodarczych Na terenie miasta leży jedna z podstref Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Większość najważniejszych podmiotów prowadzących działalność przemysłową zlokalizowana jest właśnie na jej terenie. Są to m.in. Ceramika Tubądzin II Sp. z o.o., Scanaqua Sp. z o.o. (producenci wyposażenia sanitarnego), ORSA - MOTO Sp. z o.o. (producent części do pojazdów mechanicznych), INTERPRINT Polska Sp. z o.o. (produkcja z zakresu papiernictwa i poligrafii), HTL - STREFA S.A., FASSADEN GLAS TECHNIK Polska SA, Greiner MULTIfoam Sp. z o.o. Na podstawie liczby podmiotów gospodarczych odnotowanych w ostatnich latach oszacowano trend zmiany liczby podmiotów, względem którego obliczono prognozowaną liczbę podmiotów gospodarczych w latach Wyniki obliczeń wskazują nieznaczny spadek ilości podmiotów do poziomu ok w 2030 r. 33

34 Rysunek 4 Zmiana liczby podmiotów gospodarczych w latach z prognozą do 2030 [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Tabela 3. Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Miasto Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Rok Liczba podmiotów gospodarczych Źródło danych Rok Liczba podmiotów gospodarczych Źródło danych prognoza BDL ,5 prognoza BDL prognoza BDL ,5 prognoza BDL prognoza prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL 34

35 4.2.3 BUDYNKI MIESZKALNE I UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W MIEŚCIE OZORKÓW Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego na terenie Miasta Ozorków liczba mieszkań wynosi (stan na rok 2013), ich łączna powierzchnia użytkowa to ok. 439 tys. m 2. W ostatnich latach liczba zasobów mieszkaniowych ulega nieznacznym wahaniom. Od 2011 r. obserwowany jest trend niewielkiego wzrostu liczby budynków mieszkalnych i mieszkań. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosi ok. 57 m 2. W przypadku nowo oddanych mieszkań w 2008 r. przeciętna powierzchnia wynosiła aż 157 m 2. W 2013 r. zaledwie 0,7% mieszkań wyposażonych było w centralne ogrzewanie. Tereny mieszkaniowe charakteryzują się zróżnicowaną strukturą obejmującą: zabudowę centrum z terenami mieszkaniowo-usługowymi, zabudowę o przewadze terenów usługowych, zlokalizowanych głównie wzdłuż ulic wlotowych do miasta, zabudowę jednorodzinną, zabudowę zagrodową, osiedla i zespoły zabudowy wielorodzinnej. Budownictwo mieszkaniowe w Ozorkowie charakteryzuje stosunkowo duży udział budownictwa wielorodzinnego, skupiającego się głównie w Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Aktualnie Spółdzielnia zrzesza 4218 członków, posiada 112 budynków mieszkalnych, w których znajduje się 3386 lokali mieszkalnych. Rysunek 5 Zmiana ilości zasobów mieszkaniowych w Gminie Miasto Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] iość zasobów mieszkaniowych rok 35

36 Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Miasto Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Rok Ilość zasobów mieszkaniowych Źródło danych Rok Ilość zasobów mieszkaniowych Źródło danych prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza prognoza prognoza prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza Spadek liczby mieszkańców, ale także chęć poprawienia warunków życia prowadzi do niewielkiego wzrostu liczby domów i mieszkań na terenie Ozorkowa. Przy niewielkim wzroście ilości zabudowań obserwuje się Duzy wzrost powierzchni budynków, co świadczy o wzroście powierzchni mieszkalnej przypadającej na osobę. Rysunek 6 Zmiana powierzchni zasobów mieszkaniowych na terenie Miasta Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] Tabela 5. Średnia powierzchnia mieszkań ogółem na terenie Gminy Miasta Ozorków [Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS oraz prognoza na podstawie opracowania własnego] 36

37 Rok Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Średnia powierzchnia mieszkań [m 2 ] Źródło danych Rok Średnia powierzchnia mieszkań [m 2 ] Źródło danych prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza prognoza prognoza prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL prognoza BDL W skład mieszkaniowego zasobu miasta Ozorków wchodzą lokale mieszczące się w budynkach będących w całości lub części własnością Miasta. Komunalny zasób mieszkaniowy stanowi 729 lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej ,10 m 2 oraz 111 lokali użytkowych o łącznej powierzchni użytkowej 6 073,17 m 2 mieszczących się w 137 budynkach. W 10 nieruchomościach prywatnych, w których Miasto Ozorków pełni rolę zarządcy, mieści się 77 lokali mieszkalnych o powierzchni użytkowej 2 861,13 m 2 oraz 8 lokali użytkowych o powierzchni użytkowej 375,87 m 2. Miasto jest właścicielem 282 lokali mieszkalnych o powierzchni użytkowej ,27 m 2 w 22 budynkach wspólnot mieszkaniowych. Struktura wiekowa budynków i lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego przedstawia się następująco (stan na 2007 r.): Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %, Budynki wzniesione w latach %. Infrastruktura mieszkaniowa w mieście Ozorków różni się wiekiem, powierzchnią zabudowy, technologią wykonania, przeznaczeniem oraz energochłonnością wynikającą z podstawowych parametrów. Ogólny stan budynków w Gminie jest bardzo podobny do sytuacji całego województwa. Stosowane technologie zmieniały się wraz z upływem czasu i rozwojem technologii wykonania materiałów budowlanych oraz wymogów normatywnych. Począwszy od najstarszych budynków, w których zastosowano mury wykonane z cegły oraz kamienia wraz z drewnianymi stropami, kończąc na budynkach najnowocześniejszych, gdzie zastosowano ocieplenie przegród budowlanych materiałami 37

38 termoizolacyjnymi. Największy udział w strukturze wieku budynków mają budynki z lat Należy zwrócić uwagę na udział budynków mieszkaniowych o złym stanie technicznym i bardzo niskim stopniu termomodernizacji. Jednak stan ten stale się poprawia. Na terenie Gminy Miasta Ozorków znajdują się budynki użyteczności publicznej o zróżnicowanym przeznaczeniu, wieku i technologii wykonania. Wśród budynków użyteczności publicznej można wyróżnić: 8 przedszkoli i punktów przedszkolnych, 2 szkoły podstawowe, 2 miejskie biblioteki publiczne, gimnazjum, 3 zespoły szkół, Młodzieżowy Dom Kultury im. Małego Księcia, Miejski Ośrodek Kultury, Miejską Krytą Pływalnie WODNIK, Budynek Urzędu Gminy, Urząd Miejski w Ozorkowie. Wśród nich 7 budynków poddanych było termomodernizacji w latach Wzrost liczby budynków to jednocześnie wzrost zapotrzebowania na energię i paliwa. Powierzchnia budynków w Gminie będzie w dalszych analizach punktem odniesienia do wskazania zmian względnych zużycia paliw i energii. Budynki mieszkalne w bazie zostały podzielone na budynki mieszkaniowe jednorodzinne i wielorodzinne. Wśród budynków komunalnych, użyteczności publicznej wydzielono obiekty oświatowe, sportowe, kultury, służby zdrowia i sakralne. 4.3 KLIMAT Gmina Miasto Ozorków pod względem klimatycznym nie odbiega znacząco od sąsiednich gmin, leży w regionie zaliczanym do typu klimatów Krainy Wielkich Dolin. Charakteryzuje się on jednymi z najniższych opadów na terenie kraju, dając średnią roczną sumę opadów na poziomie mm. Temperatura średnia w ciągu roku wynosi ok. 7 8 C. Najwyższe średnie temperatury obserwuje się w lipcu (17-18 C) a najniższe w styczniu (ok. -2 C). Dominujące na terenie Gminy są wiatry z kierunku zachodniego. 4.4 AKWENY I CIEKI WODNE Gmina Miasto Ozorków znajduje się na obszarze zlewni rzeki Bzury, będącej lewym dopływem Wisły. Odcinek Bzury przepływający z południa na północ Gminy ma długość 3,5 km i w całości jest na tym odcinku uregulowany. Jej średni przepływ wynosi 1,5 m/s, a średni spadek 1,43%. Rów Przekora jest lewobrzeżnym dopływem rzeki Bzury, biorący początek na terenie Ozorkowa i posiadającym w swej zlewni szereg rowów otwartych zbierających wody opadowe oraz melioracyjne. Układ hydrograficzny uzupełniają dość liczne, niewielkie stawy i sztuczne zbiorniki, wśród których największy zlokalizowany jest na cieku Starówka w południowej części miasta Ozorkowa. Jego powierzchnia całkowita wynosi 12,3 ha, w tym: 0,8 ha zajmuje powierzchnia wyspy zaprojektowanej dla ptaków a 2,1 ha ma zbiornik osadnikowy. Pojemność zbiornika jest równa w przybliżeniu 199,1 tys. m 3, (zbiornik osadnikowy ma objętość 25,8 tys. m 3 ). Zbiorniki wykorzystywane są dla retencjonowania wód oraz w celach rekreacyjnych, w tym dla celów sportów wodnych i wędkarstwa. W przeszłości rzeka Bzura wykorzystywana była do napędzania młynów oraz małych elektrowni wodnych. Aktualny Zintegrowany Plan Rozwoju Lokalnego ponownie dopuszcza taką możliwość. Dodatkowo zakłada się w przypadku rozwoju energetyki geotermalnej wykorzystanie wody z rzeki Bzury do chłodzenia układu wytwarzania energii elektrycznej. 38

39 4.5 KOMPLEKSY LEŚNE I LESISTOŚĆ Gmina Miasto Ozorków charakteryzuje się niewielkim stopniem lesistości. Grunty leśne zajmują ok. 6,8% jej ogólnej powierzchni, co odpowiada ok. 105 ha (dane za 2007 r.). Przeważającą część stanowią lasy będące własnością Gminy. Las miejski zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części gminy. Stanowi dwa zwarte kompleksy o powierzchniach 102 i 2 ha przedzielone drogą krajową. Pozostałe, prywatne, obszary leśne występują w dużym rozproszeniu i obejmują obszar niewielki powierzchniowo ok. 4 ha. Kompleksy leśne tworzą bór mieszany świeży, bór świeży oraz las mieszany. Najczęściej występującymi gatunkami są: sosna, świerk, brzoza, olsza oraz dąb czerwony. 4.6 KOMUNIKACJA I TRANSPORT Ważnym elementem funkcjonowania miasta Ozorków jest jego połączenie komunikacyjne z Łodzią. Ze względu na niewielką odległość spora część mieszkańców regularnie bądź okazjonalnie przemieszcza się do Łodzi. W zapewnieniu dobrej dostępności komunikacyjnej pomaga transport zbiorowy: kolejowy i autobusowy. Uśredniony czas dojazdu do Łodzi szacowano na około 45 minut transportem zbiorowym z gmin zaplecza ŁOM w 2012 r. Ozorków charakteryzuje się niskim odsetkiem dzieci dojeżdżających do szkół do Łodzi. Szkolnictwo wyższe charakteryzuje się najwyższą skalą dojazdów pośród wszystkich typów placówek edukacyjnych. Bliskość miasta wojewódzkiego decyduje o tym, że około 90% studiujących dojeżdża oczywiście do Łodzi i obok dojazdów do szkół, głównie szczebla ponadgimnazjalnego, jest to jedyny przypadek, gdzie, jako środek transportu przeważa komunikacja zbiorowa. Biorąc pod uwagę niewielką odległość do miasta wojewódzkiego, dojazdy do szkół wyższych składają się na ogół z codziennych przepływów obserwowanych w obrębie obszaru metropolitalnego, czyli obok dojazdów do pracy, generują największe relacje przestrzenne pomiędzy Łodzią i regionem podłódzkim. UKŁAD DROGOWY Sieć drogową Gminy Miasto Ozorków wytyczają następujące szlaki drogowe: droga krajowa Nr 91 relacji Gdańsk Łódź Katowice Cieszyn granica państwa. Okala miasto Ozorków od wschodniej strony. Trasa krzyżuje się z szeregiem dróg m.in. ulicami Zgierską i Łęczycką na terenie Miasta Ozorków, droga wojewódzka Nr 708, biegnąca z Ozorkowa do Brzezin przez Warszyce i Stryków. Stanowi przedłużenie ul. Maszkowskiej w Ozorkowie; długość 201 m, droga wojewódzka Nr 469, rozpoczynająca się w północnej części Ozorkowa przebiegająca przez Uniejów do Konina, obejmująca ul. Wróblewską o długości 128 m, drogi powiatowe o łącznej długości ok. 20,043 km, drogi gminne: o asfaltowe o łącznej długości 22,626 km, o gruntowe o łącznej długości 20,595 km, o utwardzone o łącznej długości 1,966 km. Istotnym problemem jest jakość dróg gminnych z których ponad połowa to drogi gruntowe i gruntowo szlakowe, ponadto znaczna część dróg asfaltowych wymaga rozbudowy lub przebudowy. Ich eksploatacja wiąże się ze znacznie większą emisją zanieczyszczeń wynikającej z emisji pyłu z powierzchni drogi oraz ograniczonych prędkości poruszania się samochodów. Ostatnie kompleksowe pomiary dobowego ruchu pojazdów silnikowych wykonane przez GDDKiA w 2010 r. wykazały dużą intensywność wykorzystania dróg krajowych na terenie Gminy Miasta Ozorków. Duża ilość pojazdów poruszających się po drogach krajowych może być uciążliwa dla mieszkańców terenów przyległych. Tabela 6 Dobowy ruch pojazdów po drogach według pomiarów GDDKiA z 2010 r. Lp. Droga Liczba pojazdów na dobę 1 krajowa Nr

40 LINIE KOLEJOWE Ważnym elementem układu komunikacyjnego Gminy Miasta Ozorków jest jej połączenie kolejowe. Przez teren miasta przebiega jednotorowa linia kolejowa nr 16 relacji Łódź Kutno. Stanowiąca główne połączenie kolejowe Łodzi z północną i północno-zachodnią częścią kraju. Linia przebiega przez Miasto na odcinku o długości ok. 3,5 km. Podróżni mogą korzystać z dwóch stacji kolejowych Ozorków oraz Ozorków Nowe Miasto. Uruchomione niedawno połączenia Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej znacznie zwiększyły ilość pociągów kursujących na tej trasie i nadały jej znaczenie w ogólnym systemie komunikacyjnym Miasta Ozorków i regionu. W przypadku linii kolejowych należy zwrócić uwagę również na problem skrzyżowań z drogami kołowymi. To ma bardzo istotne znaczenie z punktu widzenia płynności w ruchu kołowym, a także bezpieczeństwa ruchu. Uzupełnienie systemu kolejowego stanowią dwa odcinki linii wąskotorowych, będące swoistym reliktem historycznym analizowanego obszaru. Jest to linia łącząca Ozorków z Łęczycą i Krośniewicami (obecnie nieprzejezdna ze względu na braki w wyposażeniu infrastrukturalnym) oraz linia z Rogowa do Białej Rawskiej. Współcześnie należy traktować je jedynie jako atrakcję turystyczną. KOMUNIKACJA TRAMWAJOWA i AUTOBUSOWA Głównym elementem komunikacyjnym łączącym Miasto Ozorków z Łodzią jest tramwaj linii 46 jeżdżący przez Zgierz. Trasa Łódź Ozorków liczy 34 km i jest najdłuższą linia tramwajową w Polsce. Na terenie Ozorkowa zlokalizowane jest 6 przystanków tramwajowych. Długość pojedynczego toru na terenie Ozorkowa wynosi 4,2 km. Średni czas przejazdu między krańcowymi stacjami w Ozorkowie i Łodzi wynosi ok. 100 minut. Tramwaje kursują systematycznie w porze dnia oraz w nocy. W przypadku wystąpienia awarii kursuje komunikacja zastępcza autobusowa. Od 2012 roku Gmina Miasto Ozorków jest uczestnikiem porozumienia międzygminnego w sprawie międzygminnej komunikacji tramwajowej dla funkcjonowania linii tramwajowej nr 46. Organizatorem tego publicznego transportu jest Gmina Miasto Łódź, w imieniu i na rzecz której czynności wykonuje Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi, a usługę wykonuje MPK Łódź sp. z o.o. Stan techniczny infrastruktury tramwajowej w dużym stopniu wymaga doinwestowania. Dotyczy to przede wszystkim linii podmiejskich, które od lat, poza nielicznymi odcinkami nie były modernizowane. Szansą na poprawę ich stanu technicznego jest kontynuacja projektu pt. Łódzki Tramwaj Regionalny (ŁTR). Według wstępnych założeń projekt zakładał pełną modernizację linii tramwajowej, wraz z budową systemu sterowania ruchem, na trasie Pabianice Łódź Zgierz Ozorków. W latach , zrealizowano jedynie pierwszy jego etap, który polegał na kompleksowej modernizacji odcinka ŁTR przebiegającego przez Łódź. KOMUNIKACJA AUTOBUSOWA Trasa Ozorków-Łódź obsługiwana jest także przez kilka firm świadczących usługi w zakresie przewozu osób. Ze względu na dużą ilość miejsc przystankowych oraz na częstotliwość kursowania, komunikacja autobusowa spełnia także rolę komunikacji miejskiej. Przewozy pasażerskie są realizowane przez spółki PKS, prywatnych przewoźników (typu bus) oraz gminne spółki przewozowe (typu MPK). Na trasie Łódź - Ozorków realizowane jest ok. 90 kursów dziennie przez kilku konkurujących ze sobą przewoźników. TRANSPORT TOWAROWY Ze względu na bliskie sąsiedztwo miasta Łódź, jak i lokalizację ważnych szlaków komunikacyjnych relacji północ-południe i wschód-zachód, na terenie Gminy Miasta Ozorków przebiega intensywny transport towarowy. Koncentruje się on na drogach krajowych i wojewódzkich stanowiąc pewną uciążliwość dla lokalnych społeczności. 40

41 RUCH PIESZY I ROWEROWY Ruch pieszy i rowerowy stanowi dopełnienie systemu komunikacji na terenie Gminy Miasta Ozorków. Umożliwia przemieszczanie się na krótkich i średnich dystansach w obrębie miasta. W celu ułatwienia ruchu pieszych wybudowano chodniki wzdłuż dróg w centrum miasta z intensywną zabudową. Jednak większość ruchu pieszego odbywa się po poboczu w peryferyjnych częściach miasta oraz wzdłuż większości odcinków dróg krajowych i wojewódzkich. Stanowi to poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa pieszych. Długość obecnych ścieżek rowerowych w mieście wynosi 900 m. Aktualnie wybudowana jest jedna ścieżka rowerowa w ciągu ulic Unii Europejskiej i Lipowej. TRANSPORT WODNY Rzeka Bzura przebiegająca przez obszar Miasta Ozorków nie jest wykorzystywana do transportu wodnego. Ze względu na słaby rozwój tej formy transportu na terenie kraju, mało prawdopodobne jest komercyjne wykorzystanie tej rzeki w celach transportowych. 4.7 KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Obrazem przestrzennego rozwoju gminy, jest postępujące zagospodarowywanie jej obiektami służącymi mieszkańcom do zamieszkania, zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, pracy i wypoczynku. Wzajemne relacje, wielkości i rozmieszczenie terenów o różnych funkcjach, cechach zabudowy i zagospodarowania określają strukturę funkcjonalno-przestrzenną gminy. Dzięki prawidłowemu gospodarowaniu przestrzenią można również osiągnąć optymalne zaopatrzenie gminy w czynniki energetyczne. Mniejsze rozproszenie zabudowy pozwala na zmniejszenie odcinków dostarczających np. energię elektryczną, a to zmniejsza straty podczas przesyłu. Obecnie tylko 10% obszaru Gminy Miasto Ozorków jest objęte miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Ozorków zostało przyjęte Uchwałą Rady Miejskiej w Ozorkowie Nr XVIII/160/11, w dniu 19 grudnia 2011 r. Dokument określa podstawowe kierunki długofalowego rozwoju gminy i jest podstawą opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Określa główne cele polityki przestrzennej, przekształcenia ekonomiczne, społeczne i przestrzenne, zmierzające do: wzrostu poziomu życia mieszkańców, tworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju przedsiębiorczości, ochrony i wzbogacania środowiska przyrodniczego i kulturowego, racjonalnej gospodarki zasobami miasta. Realizacja celów nastąpi poprzez wyznaczone kierunki działań, obejmujące m.in.: rozwój terenów budownictwa mieszkaniowego poza terenami chronionymi oraz cennymi przyrodniczo (dolina rzeki Bzury, lasy), koncentrację zabudowy na terenach istniejącej zabudowy mieszkaniowej w celu bardziej ekonomicznego wykorzystania urządzeń infrastruktury, utworzenie układu zieleni przyulicznej z ciągami pieszymi i rowerowymi na terenach zainwestowania miejskiego, rozwój sieci regionalnych tras rowerowych, zapewnienie odpowiedniej jakości środowiska przyrodniczego w mieście, sukcesywną rozbudowę infrastruktury technicznej na terenach częściowo zainwestowanych i przeznaczonych do zainwestowania, działania w celu realizacji systemu utylizacji odpadów, budowę, rozbudowę i modernizację usprawniającą układ komunikacji, dostosowanie parametrów technicznych dróg i ulic do zróżnicowanych funkcji pełnionych przez nie w obsłudze ruchu i poszczególnych obszarów, wymagań ruchu i jego bezpieczeństwa oraz różnego charakteru obszarów, rozwiązanie problemu bezkolizyjnych połączeń drogowych i pieszo-rowerowych, sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 41

42 Ze względu na realizowany w Gminie zrównoważony rozwój, zaleca się obejmowanie miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego dalszych jej obszarów w celu zapewnienia rozwoju Gminy wraz z poszanowaniem istniejących wartości przyrodniczych. Należy zwrócić uwagę, iż kierunki zagospodarowania przestrzennego Gminy wskazują na otwartość na inwestycje, szczególnie w zakresie infrastruktury technicznej, turystycznej i gospodarczej zabezpieczającej potrzeby mieszkańców. 4.8 GOSPODARKA ODPADAMI Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j.: Dz. U. z 2015r. poz. 87 z późn. zm.) określa obowiązki gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Jest ona zobowiązana do zorganizowania systemu zbiórki tych odpadów od mieszkańców. Miasto Ozorków realizuje ten obowiązek za pomocą Ozorkowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o. o. z siedzibą w Ozorkowie przy ul. Żwirki 30. W systemie funkcjonującym na terenie miasta każdy mieszkaniec miał możliwość zadeklarowania chęci segregacji odpadów lub jego braku i na tej podstawie miał wyznaczone stawki opłat. Wystawiane przed posesję odpady są odbierane z ustaloną częstotliwością. W segregacji odpadów pomagają różne oznaczenia kolorystyczne worków bądź pojemników. Dodatkowo odpady komunalne można samodzielnie dostarczyć do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) położonego w Ozorkowie, na terenie Ozorkowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o. o. przy ul. Żwirki 30. Tabela 7 Ilość i rodzaj odpadów zebranych w 2014 r. na terenie Miasta Ozorków Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Zmieszane odpady komunalne ( ) 4 664,1 Opakowania ze szkła 314,9 Odpady budowlane i rozbiórkowe ( , , ) 203,4 Opakowania z tworzyw sztucznych 221,8 Zmieszane odpady opakowaniowe 31,3 Urządzenia zawierające freony 5,2 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne ( *, ) 15,3 Przeterminowane leki 0,9 Zużyte opony 6,5 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 0,1 Opakowania po farbach 0,2 Odpady nie ulegające biodegradacji ( ) 274,9 Odpady wielkogabarytowe 60,3 Papier ( , ) 162,3 Odpady zielone 305,2 Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów ( ) 13,9 Zebrane odpady są kierowane na składowiska odpadów oraz poddawane procesowi odzysku. Na terenie Miasta nie znajduje się żadna regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK). Niesegregowane odpady komunalne oraz odpady biodegradowalne są przetransportowywane do Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Krzyżanówku, będącej własnością POM EKO SERWIS Sp. z o.o. Według danych z 2014 r. dla Miasta Ozorków: osiągnięty poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania wyniósł >50%, osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wyniósł 30,2%, 42

43 osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wyniósł 100%. Na terenie Miasta Ozorków nie jest zlokalizowane żadne składowisko odpadów. Odpady są więc wywożone poza teren gminy. Ścieki z terenu Miasta Ozorków odprowadzane są do oczyszczalni ścieków komunalnych zlokalizowanej w rejonie wsi Cedrowice, w odległości ok. 3 km na północ od miasta (zarządzający Ozorkowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Ozorkowie). Wcześniej ścieki oczyszczane były tylko mechanicznie, przez zatrzymanie części pływających na kratach. Obecnie jest to nowoczesny, zautomatyzowany obiekt, który pozwala na spełnienie wysokich wymagań w zakresie oczyszczania ścieków. Metoda oparta jest na biologicznej metodzie oczyszczania osadem czynnym, wspomagana metodami mechaniczno-chemicznymi. Dobowa przepustowość oczyszczalni wynosi około 6 tysięcy m 3. Osady ściekowe są głównie wykorzystywane do rozprowadzania na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszenia gleby (odzysk metodą R10). Ze względu na niewielką ich wytwarzaną ilość nie przewiduje się unieszkodliwiania osadów metodą termiczną. 4.9 OCHRONA PRZYRODY Na terenie Miasta Ozorków znajduje się 27 pomników przyrody (według danych Rejestru Form Ochrony Przyrody prowadzonego przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi, stan na r.) podlegających ochronie w myśl Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. 2013, poz. 627). Wyróżnić można następujące gatunki drzew: dąb szypułkowy, olcha czarna, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, klon srebrzysty. Większość z nich zlokalizowana jest na terenie parku miejskiego przy ul. Traugutta. Dokumenty strategiczne Gminy zawierają informację o planowanym do utworzenia Ozorkowskim Zespole Przyrodniczo-Krajobrazowym. Ma być on zlokalizowany na obszarach występowania rzadkich gatunków storczyków łąkach oraz przyległych obszarach leśnych i gruntach ornych w południowowschodniej części miasta. Zapisy studium uwarunkowań i kierunków rozwoju Miasta Ozorków zakładają zasady zagospodarowania na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych: dla terenów upraw polowych i użytków zielonych i zieleni nieurządzonej: nakaz przynajmniej częściowej (fragmentarycznej) renaturyzacji doliny Bzury, dopuszczenie wycinki drzew w terenie miejskim, tylko w koniecznych sytuacjach, zachowanie zadrzewień śródpolnych, utrzymanie dotychczasowych form zagospodarowania (w szczególności otwartych przestrzeni terenów łąk, zgodnie przyjętymi kierunkami), realizacja infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej np. ścieżek pieszo-rowerowych wzdłuż rzeki i zbiornika, utrzymanie drożności lokalnych ciągów ekologicznych, minimalna powierzchnia biologicznie czynna 70%, opracowanie projektu (koncepcji) zagospodarowania zbiorników wodnych jako elementu realizacji polityki zrównoważonego rozwoju. na pozostałych obszarach: minimalna powierzchnia biologicznie czynna 60%, utrzymanie drożności lokalnych ciągów ekologicznych, uwzględnienie w koncepcjach zagospodarowania terenu istnienia zadrzewień. Tereny leśne, w myśl zapisów Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju Miasta Ozorków, zostały objęte ochroną z powodu ważnej roli w funkcjonowaniu środowiska przyrodniczego. Na tym obszarze zakazuje się zmiany użytkowania terenu, w tym obowiązuje zakaz zabudowy, zakaz zmiany warunków siedliska, zakaz poboru piasku, zakaz wysypywania i wylewania nieczystości. 43

44 5. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA O jakości powietrza atmosferycznego w Gminie Miasto Ozorków decydują przede wszystkim: zanieczyszczenia emitowane ze środków transportu w postaci tlenku azotu, tlenku węgla i węglowodorów, pochodzące z emisji spalin samochodowych, zanieczyszczenia pochodzące z sektora komunalnego, powstające podczas spalania paliw stałych i gazowych w systemach grzewczych, w postaci pyłu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, węglowodorów, migracje z innych obszarów, powodujące zwiększenie obecności w powietrzu SO 2, NO i pyłu opadającego, Wśród źródeł przemysłowych do największych należą te zlokalizowane na terenie zakładów SCANAQUA sp. z o.o., Ceramika Tubądzin II Sp. z o.o. oraz Ozorkowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. W ocenie rocznej prowadzonej przez WIOŚ pod kątem spełnienia kryteriów jakości powietrza ustanowionych w celu ochrony zdrowia uwzględnia się: dwutlenek siarki SO 2, dwutlenek azotu NO 2, tlenek węgla CO, benzen C 6H 6, ozon O 3, pył PM10, pył PM2,5, ołów Pb w PM10, arsen As w PM10, kadm Cd w PM10, nikiel Ni w PM10, benzo(a)piren BaP w pyle PM10. W kryteriach ustanowionych w celu ochrony roślin uwzględnia się: dwutlenek siarki SO 2, dwutlenek azotu NO 2, ozon O 3. Wynikiem oceny dla wszystkich substancji jest zaliczenie strefy do określonej klasy: klasa A - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych, klasa B - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji; ze względu na to, że w 2014 roku obowiązywał margines tolerancji tylko dla pyłu zawieszonego PM2,5, klasę B strefa mogła otrzymać jedynie dla tego jednego zanieczyszczenia, klasa C - jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony poziomy dopuszczalne. Miasto Ozorków należy do strefy łódzkiej. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002 Na podstawie rocznych ocen powietrza publikowanych przez WIOŚ za ostatnie cztery lata otrzymano następujące klasy: Tabela 8 Klasyfikacja strefy ze względu na ochronę zdrowia [Źródło: WIOŚ w Łodzi, Roczna ocena...] NO 2 z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych A A A A SO 2 z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych A A A A BENZEN z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych A A A A CO z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych A A A A PM10 z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych C C C C PM2,5 z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych C C C C B(a)P z uwzględnieniem poziomu docelowego C C C C As z uwzględnieniem poziomu docelowego A A A A Cd z uwzględnieniem poziomu docelowego A A A A Ni z uwzględnieniem poziomu docelowego A A A A Pb z uwzględnieniem poziomów dopuszczalnych A A A C O 3 z uwzględnieniem poziomu docelowego A A A A O 3 uwzględnieniem poziomu celu długoterminowego D2 D2 D2 D2 44

45 Tabela 9 Klasyfikacja strefy ze względu na ochronę roślin [Źródło: WIOŚ w Łodzi, Roczna ocena...] NO x A A A A SO 2 A A A A O 3 A/D2 A/D2 A/D2 A/D2 D2 - KLASA DLA OBSZARU STREFY DLA POZIOMY DŁUGOTERMINOWEGO OZONU W okresie pomiędzy rokiem 2011 i 2014 klasyfikacja strefy łódzkiej zmieniła się dla tylko dla ołowiu (Pb) w pyle PM10, od 2014 r. obserwuje się przekroczenia wartości dopuszczalnych. Na przestrzeni lat niezmiennie występują przekroczenia stężeń dopuszczalnych dla pyłu PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenu w pyle PM10. Ze względu na przekroczenia poziomów dopuszczalnych oraz poziomów docelowych Sejmik Województwa Łódzkiego uchwalił Programy Ochrony Powietrza dla strefy łódzkiej. Opracowane dokumenty zawierają plany działań krótkoterminowych mające ograniczyć emisję i poprawić jakość powietrza na terenie strefy. Programami ochrony powietrza objęty jest obszary gminy miejskiej Ozorków: od roku w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10, od roku w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego ozonu przyziemnego. Celem Planów działań krótkoterminowych jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego substancji w powietrzu oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń. Na terenie miasta Ozorkowa obowiązują obecnie następujące dokumenty: 5.1 PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA OZONU PRZYZIEMNEGO Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu docelowego ozonu przyziemnego przyjęty uchwałą NR XLIII/797/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29 stycznia 2014 r. Program ochrony powietrza został opracowany ze względu na mierzone przekroczenia poziomów docelowych ozonu w 2008 roku. Na jego podstawie traci moc wcześniej obowiązująca uchwała Nr XIV/234/11 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 30 sierpnia 2011 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu docelowego ozonu. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL b.23. Obszar objęty programem: obszar województwa łódzkiego (Dz. Urz. Województwa Łódzkiego z dnia 13 października 2011 r. Nr 297, poz. 3022). Program ochrony powietrza dla miasta Ozorkowa ma na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych ozonu w powietrzu. Zgodnie z danymi zawartymi w ww. uchwale powiat zgierski należy do obszaru przekroczeń wartości docelowej ozonu przyziemnego w strefie łódzkiej w 2008 r., określone ze względu na ochronę zdrowia o kodzie LdSLoO38h_4. Szacunkowy obszar przekroczeń wynosi ok. 117,58 km 2, a wartości stężeń 8-godzinnych kroczących dla 26 doby wynoszą 120, µg/m3. 45

46 Rysunek 7 Obszary przekroczeń stężeń 8-godzinnych kroczących dla 26 doby, w której wystąpiło przekroczenie docelowe ozonu w strefie łódzkiej w 2008 r., określone ze względu na ochronę zdrowia [źródło: Załącznik nr 3 do uchwały nr XLIII/797/13]. Plan opisuje kierunki działań mające na celu obniżenie emisji tego zanieczyszczenia z terenu strefy łódzkiej. Są to przede wszystkim działania systemowe, w tym działania mające na celu: rozwój transportu zbiorowego, budowę systemu tras rowerowych, budowę lub rozbudowę centralnych systemów ciepłowniczych lub/i gazowych lub/i energetycznych, podłączenie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej lub wymianie przestarzałych konstrukcyjnie źródeł węglowych na posiadające certyfikaty energetyczno-emisyjne wysokosprawne źródła ciepła bądź zasilane w energię cieplną ze źródeł energii odnawialnej, stosowanie paliwa o parametrach jakościowych jak najlepiej dostosowanych do danego rodzaju/typu kotła, termomodernizacje budynków, instalowanie i stosowanie urządzeń do pomiarów zużycia energii cieplnej i zaworów termostatycznych grzejnikowych, kontrolę gospodarstw domowych w zakresie właściwego gospodarowania odpadami, w celu zaniechania praktyk spalania w domowych kotłach i paleniskach odpadów lub paliw niekwalifikowanych. 46

47 Plan działań krótkoterminowych dla strefy łódzkiej w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego i poziomu docelowego ozonu przyziemnego oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń przyjęty uchwałą Nr LIII/964/14 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 października 2014 r. Celem Planu działań krótkoterminowych jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego ozonu przyziemnego w powietrzu oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń. Planem objęte są gminy powiatów strefy łódzkiej, w tym zgierskiego (z wyjątkiem miast Zgierz i Aleksandrów Łódzki). Plan określa: Sposób postępowania właściwych organów administracji publicznej wraz z zakresem działań krótkoterminowych w przypadku ryzyka wystąpienia przekroczenia poziomu docelowego ozonu przyziemnego Tryb i sposób powiadamiania podmiotów oraz społeczeństwa o ryzyku przekroczeniu lub przekroczeniu poziomu docelowego/alarmowego ozonu przyziemnego. Przewidywane skutki realizacji działań krótkoterminowych, zagrożenia i bariery realizacji. Sprawozdanie z realizacji planu działań krótkoterminowych. Uzasadnienie zakresu określonych i ocenionych zagadnień planu działań krótkoterminowych. 5.2 PROGRAM OCHRONY POWIETRZA DLA PYŁU ZAWIESZONEGO I BENZO(A)PIRENU ZAWARTEGO W PYLE ZAWIESZONYM PM10 Program ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych przyjęty uchwałą NR XXXV/690/13 z dnia 26 kwietnia 2013 r. Program ochrony powietrza został opracowany ze względu na zaobserwowane przekroczenia stężeń w 2010 roku. W programie określono działania mające na celu ograniczenie emisji m.in.: budowa lub rozbudowa centralnych systemów ciepłowniczych lub/i gazowych lub/i energetycznych, podłączenie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej lub wymianie przestarzałych konstrukcyjnie źródeł węglowych na posiadające certyfikaty energetyczno-emisyjne wysokosprawne źródła ciepła bądź zasilane w energię cieplną ze źródeł energii odnawialnej, stosowanie paliwa o parametrach jakościowych jak najlepiej dostosowanych do danego rodzaju/typu kotła, termomodernizacje budynków, instalowanie i stosowanie urządzeń do pomiarów zużycia energii cieplnej i zaworów termostatycznych grzejnikowych, kontrolę gospodarstw domowych w zakresie właściwego gospodarowania odpadami, w celu zaniechania praktyk spalania w domowych kotłach i paleniskach odpadów lub paliw niekwalifikowanych. Program ochrony powietrza dla miasta Ozorkowa ma na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu. Częścią integralną Programu jest Plan działań krótkoterminowych. Celem Planu działań krótkoterminowych jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia przekroczeń poziomu alarmowego, dopuszczalnego i docelowego pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w powietrzu oraz ograniczenia skutków i czasu trwania zaistniałych przekroczeń Wyżej wymieniony Program Ochojnu Powietrza został zmieniony następującymi uchwałami: 47

48 UCHWAŁA NR XLII/778/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu, zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002. UCHWAŁA NR LIII/945/14 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO z dnia 28 października 2014 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXXV/690/13 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 26 kwietnia 2013 roku w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy w województwie łódzkim w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 oraz planu działań krótkoterminowych. Nazwa strefy: strefa łódzka. Kod strefy: PL1002 Uchwała wskazuje, że Programem ochrony powietrza w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 oraz w celu osiągnięcia poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 objęte są obszary powiatów woj. łódzkiego w tym powiat zgierski gmina miejska Ozorków. Program wskazuje na dwa obszary przekroczeń poziomu pyłu zawieszonego PM10 znajdujące się w granicach Ozorkowa i są to: 1) Obszar przekroczeń Ld12SldPM10d19- obszar o charakterze miejskim, znajdujący się w granicach Ozorkowa, zajmuje powierzchnię 1,8km2 i zamieszkiwany jest przez 11,4 tys. osób. Emitowany ładunek pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich typów źródeł wynosi tu 62,8 Mg a maksymalne stężenia średnie dobowe z modelowania osiągają 58,8µg/m3. Liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego wynosi 42. W stężeniach przeważa emisja powierzchniowa i napływowa. Tabela 10 Procentowy udział rodzajów/typów emisji w stężeniach całkowitych pyłu zawieszonego PM10 24h w obszarze przekroczeń Ld12SldPM10d19 [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] Typ emisji Napływ Powierzchniowa Liniowa Rolnictwo Przemysłowa Udział procentowy w stężeniach 49,9 48,4 1,2 0,2 0,2 48

49 Rysunek 8 Obszar przekroczeń Ld12SldPM10d19 w strefie łódzkiej w 2012r. [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] Rysunek 9 Przewagi emisji w stężeniach PM10 24h w obszarze przekroczeń Ld12SldPM10d19 w strefie łódzkiej w 2012r. [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] 49

50 2) Obszar przekroczeń Ld12SldPM10d25- zlokalizowany na terenie gminy miejskiej Ozorków, zajmuje powierzchnię 0,5 km2 i zamieszkiwany jest przez 1,3 tys. osób. Emitowany ładunek pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich typów źródeł wynosi 22,0 Mg a maksymalne stężenia średnie dobowe z modelowania osiągają 55,5 µg/m3. Liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego wynosi 45. W stężeniach przeważa emisja powierzchniowa i napływowa. Tabela 4. Procentowy udział rodzajów/typów emisji w stężeniach całkowitych pyłu zawieszonego PM10 24h w obszarze przekroczeń Ld12SldPM10d25 [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] Typ emisji Napływ Powierzchniowa Liniowa Rolnictwo Przemysłowa Udział procentowy w stężeniach 41,1 47,4 10,2 0,9 0,4 Rysunek 10 Obszar przekroczeń Ld12SldPM10d25 w strefie łódzkiej w 2012r. [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] 50

51 Rysunek 11 Przewagi emisji w stężeniach PM10 24h w obszarze przekroczeń Ld12SldPM10d25 w strefie łódzkiej w 2012r. [źródło: Załącznik nr 2 do uchwały Nr LIII/945/14] Program wskazuje na jeden obszar przekroczeń poziomu dopuszczalnego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 i jest to: 1) Obszar Ld12SldB(a)Pa01- zlokalizowany jest na terenie wielu gmin wiejskich i miejskich strefy łódzkiej, zajmuje powierzchnię 5655,5 km2 i zamieszkiwany jest prze 915,8 tys. osób. Emitowany ładunek B(a)P ze wszystkich typów źródeł wynosi 1996,1 kg a stężenia roczne z pomiarów osiągają 10,8 ng/m3 (Radomsko).Maksymalne stężenia średnie roczne z modelowaniem osiągają 5,5 ng/m3 (Piotrków Tryb.) W stężeniach przeważa emisja powierzchniowa na obszarach miejskich oraz emisja napływowa na obszarach o charakterze rolniczym. Ozorków znajduje się w całości w ww. obszarze. 51

52 6. OCENA STANU AKTUALNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE W niniejszym rozdziale zostało omówione obecne zapotrzebowanie i wykorzystanie czynników energetycznych w mieście. W poszczególnych podrozdziałach omówiono aspekty związane z zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. 6.1 ZAOPATRZENIE W CIEPŁO W Gminie Miasto Ozorków potrzeby cieplne realizowane są za pomocą: lokalnych ciepłowni, indywidualnych kotłowni, sieci ciepłowniczej. Indywidualny system grzewczy to kocioł, piec, palenisko domowe lub inny sposób zabezpieczenia potrzeb grzewczych budynku, w którym jest zainstalowany/podłączony. Na terenie miasta odbiorcy indywidualni wykorzystują głównie piece spalające węgiel kamienny i jego pochodne, gaz sieciowy lub drewno i odpady drzewne. Ciepło w budynkach wykorzystywane jest do celów socjalno-bytowych, ogrzewania budynków, przygotowania ciepłej wody użytkowej, a także do celów technologicznych. Ogrzewanie większości budynków, zarówno mieszkaniowych jak i użyteczności publicznej, realizowane jest za pomocą indywidualnych kotłowni lub pieców grzewczych. Najczęściej stosowanym paliwem jest węgiel i jego odmiany (miał, ekogroszek), drewno i gaz. Energia elektryczna i olej opałowy wykorzystywane są sporadycznie. Jednakże struktura stosowanych paliw jest bardzo różnorodna, co widać w opracowanej bazie inwentaryzacji emisji CO 2 na terenie Gminy Miasto Ozorków. Zakłady przemysłowe położone w ŁSSE zaopatrywane są w ciepło za pomocą indywidualnych kotłowni gazowych. Ze źródła scentralizowanego korzystają mieszkańcy budynków należących do Ozorkowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i inne spółdzielcze, administrowanych przez Ozorkowskie Przedsiębiorstwo Komunalne oraz budynki prywatne, komunalne i usługowe. Ciepło dostarczane za pomocą sieci ciepłowniczej pochodzi z Ozorkowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego. Źródłem zasilania sieci cieplnej jest kotłownia gazowo-olejowa. Łączna długość sieci ciepłowniczej wynosi ok. 14,5 km. Składa się na nią: sieć magistralna (1x Φ 350-zasilanie, 2x Φ 200-powrót), sieci rozdzielcze (od Φ 200 do Φ 65), przyłącza do obiektów. Kotłownia wraz z siecią ciepłowniczą, węzłami cieplnymi i instalacjami w budynkach stanowi zamknięty system ciepłowniczy. Kotłownia i sieć ciepłownicza pracują na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla miasta Ozorkowa Stan techniczny sieci ciepłowniczej, a szczególnie napowietrznej magistrali nie jest najlepszy. Rurociąg zasilający ɸ 350 został zbudowany pod koniec lat 80-tych, natomiast rurociągi powrotne 2 x ɸ 200 zostały oddane do użytku w 1972 roku. Kotłownia gazowo-olejowa została oddana do użytku w roku 2003 i jej stan techniczny w chwili obecnej nie budzi żadnych zastrzeżeń. Moc tej kotłowni wynosi 23,1 MW, na którą składają się trzy kotły wodne wysokotemperaturowe (o mocach 10,5 MW, 9,3 MW oraz 3,3 MW). Wielkość mocy zamówionej ogółem (dane na kwiecień 2015 r.) wyniosła 15,89 MW w tym: - 13,78 MW na potrzeby c.o., - 2,11 MW na potrzeby c.w.u. Wielkość mocy zamówionej dla poszczególnych odbiorców przedstawia tabela

53 Tabela 11 Wielkość mocy zamówionej w podziale na kategorie odbiorców [Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPK Sp. z o.o.] moc c.o. c.w.u. odbiorca [kw] [kw] [kw] budynki mieszkalne (OSM) 8 972, , ,39 budynki mieszkalne (WM) 1697, ,15 55,95 budynki użyteczności publicznej 3931, ,00 873,80 budynki usługowe/przemysłowe 1018, ,00 0,00 pozostałe 273,30 264,10 9,20 RAZEM: , , , ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ Gmina Miasto Ozorków jest w pełni zelektryfikowana. Zasilanie odbywa się za pomocą sieci linii i stacji średniego i niskiego napięcia. Eksploatacją i dystrybucją energii elektrycznej na potrzeby odbiorców zlokalizowanych na terenie Gminy Miasta Ozorków zajmuje się firma PGE Dystrybucja Spółka Akcyjna Odział Łódź Miasto. Ogólny stan techniczny urządzeń zasilających teren Ozorkowa jest dobry. Na bieżąco prowadzone są prace polegające na wymianie wyeksploatowanych urządzeń na nowe, zmniejszające możliwość wystąpienia awarii. W opracowanej bazie bierze się pod uwagę energię elektryczną wykorzystywaną w budynkach każdego typu do celów bytowych, przemysłowych, oświetlenia i grzewczych (na cele c.o. i c.w.u.). Ponadto obliczona została ilość energii niezbędnej do zapewnienia oświetlenia ulicznego w gminie. Należy podkreślić, iż odbiorcy przemysłowi, w tym przedsiębiorstwa położone w ŁSSE SA konsumentami ponad połowy energii elektrycznej zużywanej w mieście. W kolejnych latach, w związku z narastającymi potrzebami konsumpcyjnymi społeczeństwa, zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie wzrastać. Prognozuje się wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o około 1 3%. Taki wskaźnik wzrostu jest zgodny z ogólnymi tendencjami krajowymi. Należy więc rozważyć strukturę wykorzystywanej energii elektrycznej. W roku bazowym 2002 OZE nie było wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej, w roku kontrolnym 2014 energia elektryczna wykorzystywana w Gminie Miasto Ozorków w większości pochodziła z Polskiej Sieci Elektroenergetycznej. W roku 2020, dzięki zaplanowanym działaniom, prognozuje się zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym Gminy. Na terenie Gminy Miasta Ozorków nie ma obecnie przyłączonych do sieci żadnych farm wiatrowych. Granicząca z Gminą Miastem Ozorków Gmina Parzęczew planuje budowę Parku Wiatrowego Parzęczew składającego się z czterech elektrowni wiatrowych zlokalizowanych w miejscowości Parzęczew oraz we wsi Śniatowa, połączonych ze sobą systemami linii kablowej 15kV. Jako punkt przyłączeniowy do sieci elektroenergetycznej Parku Wiatrowego Parzęczew zakłada się GPZ Ozorków 110/15kV po stronie średniego napięcia. Ze względu na ciągle zwiększającą się powierzchnię zabudowy, wzrasta także zużycie energii elektrycznej. Ważne zatem jest, aby w perspektywie roku 2020 nie rozważać ilości emisji jako wartości bezwzględnej, tylko w odniesieniu np. do powierzchni budynków. Takie względne wartości będą mówiły o poprawiających się standardach wykorzystania i zużywania energii elektrycznej w Gminie. 53

54 6.3 ZAOPATRZENIE W GAZ Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Gmina Miasto Ozorków jest zaopatrzona w gaz ziemny sieciowy. Długość sieci gazowej jest równa 24 km. Operatorem systemu dystrybucyjnego, który zajmuje się głównie budową i eksploatacją sieci gazowej na terenie Gminy jest Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Zasilanie odbywa się z pomocą gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Zgierz Łęczyca. W Gminie istnieje również dobre zaopatrzenie w gaz propan-butan w butlach. Na terenie Gminy Miasta Ozorków znajduje się obecnie 226 czynnych przyłączy do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Ponad 150 gospodarstw domowych korzysta z gazu do celów ogrzewania budynków. W ostatnim czasie w większości gmin ŁOM, w tym również w Ozorkowie, systematycznie wzrasta zużycie gazu, który wykorzystywany jest przede wszystkim na ogrzewanie mieszkań. Z punktu widzenia ograniczania emisji gazów cieplarnianych trend ten należy ocenić pozytywnie. Sytuacje tę wzmacnia zmiana paliwa z węgla na gaz w miejskiej ciepłowni OPK Sp. z o.o. W opracowanej bazie bierze się pod uwagę gaz wykorzystywany w budynkach każdego typu do celów socjalno-bytowych, przemysłowych i grzewczych (na cele c.o. i c.w.u.). W kolejnych latach, między innymi dzięki planowanej dalszej rozbudowie sieci gazowej w gminie, zakłada się wzrost zużycia gazu na jej terenie. 54

55 7. ZAŁOŻENIA DO BAZOWEJ INWENTARYZACJI ŹRÓDEŁ EMISJI W GMINIE MIASTO OZORKÓW W ramach projektowanego dokumentu wykonano bazę inwentaryzacji emisji CO 2 na terenie administracyjnym całej Gminy Miasto Ozorków wraz z inwentaryzacją gazów cieplarnianych ze zidentyfikowanych źródeł. Zaplanowano zmniejszenie zużycia paliw, redukcję emisji CO 2 oraz wzrost wykorzystania źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym Gminy do roku Do obliczenia emisji przyjęto zużycie energii finalnej w tym: energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia, socjalno-bytowe oraz grzewcze, energii dostarczanej za pomocą lokalnych kotłowni i sieci ciepłowniczej, energii ze spalania paliw konwencjonalnych w tym węgla, gazu i oleju, energii ze źródeł odnawialnych. Inwentaryzację i bilans przeprowadzono dla poszczególnych obszarów wykorzystania i związanych z nimi grup odbiorców energii: zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki komunalne, użyteczności publicznej, usługowe, budynki mieszkalne, zakłady przemysłowe), zużycie energii dla zapewnienia oświetlenia ulicznego, zużycie energii w transporcie. Podczas opracowywania inwentaryzacji emisji rozesłano informacje do wszystkich interesariuszy opracowania wraz z ankietami do wypełnienia w celu wniesienia danych inwentaryzacyjnych i planowanych działań. Do bazowej i kontrolnej inwentaryzacji emisji wykorzystano dane uzyskane od interesariuszy opracowania, w tym: Urzędu Miejskiego w Ozorkowie, jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego w Ozorkowie, Starostwa Powiatu Zgierskiego, producentów ciepła i właścicieli lokalnych kotłowni, mieszkańców Gminy na podstawie prowadzonej ankietyzacji, Wykorzystano także dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oraz informacje pozyskane bezpośrednio na miejscu oraz z ogólnodostępnych źródeł (np. strony internetowe). Inwentaryzacja objęła cały obszar administracyjny Gminy Miasto Ozorków. Jako rok bazowy przyjęto rok 2002, dla którego pozyskano większość zebranych danych, w tym również na podstawie opracowanego w 2002 roku dokumentu pn. Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Po przeprowadzonych wnikliwych analiz dostępnych danych i materiałów źródłowych wykonano inwentaryzację kontrolną dla roku Rokiem docelowym, dla którego prognozuje się wielkości zużycia i emisji jest rok W analizach wzięto pod uwagę prowadzone i planowane inwestycje wpływające na zużycie i wykorzystanie energii, w tym termomodernizacje budynków, modernizacje instalacji c.o. i c.w.u., montaż instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Dla obliczenia emisji z poszczególnych źródeł, zastosowano wskaźniki podane w poniższej tabeli: Tabela Ciepło sieciowe Wskaźniki przyjęte do obliczeń w bazowej inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych. Źródło ciepła KOBIZE Jednostka paliwa/ energii WO (GJ/Mg; GJ/m 3 ) [KOBIZE] WE (kg/gj) [KOBIZE] Wi(-) wskaźnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej (Rozporządzenie dotyczące charakterystyki energetycznej) ciepło z elektrociepłowni węgiel kamienny GJ 21,22 93,87 0,8 ciepło z elektrociepłowni węgiel brunatny GJ 8,37 109,67 0,8 ciepło z elektrociepłowni przemysłowej GJ 22,74 94,7 0,8 ciepło z lokalnej ciepłowni węgiel kamienny GJ 21,63 94,97 1,3 ciepło z lokalnej ciepłowni węgiel brunatny GJ 8,35 109,62 1,3 55

56 2. Węglowe brykiet węgla kamiennego Mg 20,7 92,71 1,1 brykiet węgla brunatnego Mg 20,7 92,71 1,1 koks naftowy Mg 31 99,83 1,1 koks i półkoks (w tym gazowy) Mg 28, ,1 węgiel kamienny Mg 22,37 94,65 1,1 węgiel brunatny Mg 8,37 109,53 1,1 3. Gazowe gaz ziemny wysokometanowy m 3 0, ,82 1,1 gaz ziemny zaazotowany m 3 0, ,82 1,1 gaz z odmetanowania kopalń m 3 0, ,82 1,1 gaz ciekły Mg 47,31 62,44 1,1 gaz rafineryjny Mg 48,15 66,07 1,1 gaz koksowniczy m 3 0, ,43 1,1 gaz wielkopiecowy m 3 0, ,79 1,1 4. Olejowe olej napędowy (w tym lekki olej opałowy) Mg 43,33 73,33 1,1 oleje opałowe Mg 40,19 76,59 1,1 5. Energia elektryczna Przyjęto jak dla elektrociepłowni: energia elektryczna (sieć elektroenergetyczna) 6. OZE kwh 8,27 225,56 3 biogaz Mg 0, ,33 0,5 drewno opałowe i odpady pochodzenia drzewnego Mg 15,6 109,76 0,2 energia słoneczna - fotowoltaika, kolektory kwh 0, energia wiatrowa kwh 0, Inne ropa naftowa Mg 42,3 72,6 1 benzyny silnikowe Mg 44,8 68,61 1 benzyny lotnicze Mg 44,8 69,3 1 paliwa odrzutowe Mg 44,59 70,79 1 półprodukty z przerobu ropy naftowej Mg 44,8 72,6 1 inne produkty naftowe Mg 40,19 72,6 1 odpady przemysłowe Mg 140,14 1 odpady komunalne - biogeniczne Mg 11, odpady komunalne - niebiogeniczne Mg 10 89,87 1 KOBIZE - Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami: Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2010 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok Bazę wykonywano na podstawie ankiet otrzymanych od interesariuszy dokumentu z terenu Gminy Miasto Ozorków. W przypadku braku uzyskania danych przyjęto następujące wskaźniki i założenia wyliczone w oparciu o lokalne statystyczne dane źródłowe: 56

57 zapotrzebowanie na ciepło dla budynku jednorodzinnego: około 0,6 GJ/m 2 /rok, zapotrzebowanie na ciepło dla budynku niemieszkalnego (w tym użyteczności publicznej): około 0,9 GJ/m 2 /rok, zużycie oleju: 11,4 kg/m 2 /rok, zużycie gazu: 16 m 3 /m 2 /rok, zużycie węgla: 0,04 Mg/m 2 /rok, zużycie drewna opałowego: 0,05 m 3 /m 2 /rok, zapotrzebowanie na energię elektryczną: około 45 kwh/m 2 /rok, kolektor c.w.u.: 2,3 GJ/m 2 powierzchni kolektora, fotowoltaika, energia elektryczna: kwh/budynek/rok, pompa ciepła: kwh/rok. Zużycie energii cieplnej i elektrycznej, spalanie paliw oraz wykorzystanie źródeł odnawialnych położonych na terenie Gminy Miasto Ozorków podzielono w bazie danych na następujące kategorie: BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE PUBLICZNE, w tym: budynki wyposażenie/urządzenia komunalne, budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne), budynki mieszkalne, komunalne oświetlenie publiczne, TRANSPORT, w tym: tabor gminny, transport publiczny, transport prywatny i komercyjny. Ze względu na miejski charakter gminy i nie występujący duży przemysł sektor ten pominięto w analizach. 7.1 ANALIZA ZUŻYCIA ENERGII Dla kolejnych lat otrzymujemy następujące zestawienia zużycia energii: 57

58 Tabela 13. Końcowe zużycie energii BEI 2002 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Końcowe zużycie energii [kwh] BEI 2002 R. l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny paliwa kopalne gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa energia odnawialna słoneczna cieplna geotermiczna słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna razem BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ Budynki, 1 wyposażenie/urządzenia komunalne , , ,87 0, ,52 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,55 Budynki, 2 wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) , , ,03 0, ,74 0, ,48 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,63 3 Budynki mieszkalne , , ,68 0, , , ,04 0,00 0,00 0, , ,76 0,00 0,00 0, ,09 Komunalne oświetlenie ,20 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,20 publiczne 5 Przemysł , , ,91 0,00 0, ,87 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,63 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,49 0, , , ,52 0,00 0,00 0, , ,76 0,00 0,00 0, ,10 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,25 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,33 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,52 0, , ,70 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,96 RAZEM TRANSPORT ,08 0,00 0,00 0,00 0, ,52 0, , ,70 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,29 RAZEM , , ,49 0, , , , , ,70 0, , ,76 0,00 0,00 0, ,39 Zużycie energii w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 19,33 MWh Liczba mieszkańców: os. 58

59 Tabela 14. Końcowe zużycie energii MEI 2014 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Końcowe zużycie energii [kwh] MEI 2014 l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny paliwa kopalne gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa energia odnawialna słoneczna cieplna geotermiczna słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna razem BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ 1 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne , , ,60 0, ,88 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,71 0,00 0,00 0, ,49 Budynki, 2 wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) , , ,67 0, ,43 0, ,21 0,00 0,00 0,00 0, ,34 0,00 0,00 0, ,60 3 Budynki mieszkalne , , ,20 0, , , ,54 0,00 0,00 0, , , ,00 0,00 0, ,57 spółdzielnie 3.1 mieszkaniowe wspólnoty 3.2 mieszkaniowe , , ,00 0, ,43 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , , ,50 0, ,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , jednorodzinne ,75 0, ,70 0, , , ,54 0,00 0,00 0, , , ,00 0,00 0, ,40 Komunalne oświetlenie ,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,00 publiczne 5 Przemysł , , ,01 0, ,83 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,82 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,48 0, , , ,75 0,00 0,00 0, , , ,00 0,00 0, ,48 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,60 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,50 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,38 0, , ,67 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , ,55 RAZEM TRANSPORT ,60 0,00 0,00 0,00 0, ,38 0, , ,67 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,65 RAZEM , , ,48 0, , , , , ,67 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,14 Zużycie energii w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 17,39 MWh Liczba mieszkańców: os. 59

60 Tabela 15. Końcowe zużycie energii prognoza 2020 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Końcowe zużycie energii [kwh] PROGNOZA 2020 l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny paliwa kopalne energia odnawialna razem gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa słoneczna cieplna geotermiczna słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna 1 2 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ , , ,88 0, ,41 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,13 0,00 0,00 0, , , , ,39 0, ,10 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,23 0,00 0,00 0, ,48 3 Budynki mieszkalne , , ,83 0, , , ,16 0,00 0,00 0, , , , ,00 0, ,96 spółdzielnie 3.1 mieszkaniowe wspólnoty 3.2 mieszkaniowe , , ,14 0, ,11 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , , ,07 0, ,07 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , jednorodzinne ,91 0, ,62 0, , , ,16 0,00 0,00 0, , , , ,00 0, ,45 4 Komunalne oświetlenie publiczne ,87 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,13 0, ,00 5 Przemysł , , ,28 0, ,82 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,68 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,38 0, , , ,16 0,00 0,00 0, , , , ,13 0, ,52 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,70 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,42 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,21 0, , ,21 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,51 RAZEM TRANSPORT ,72 0,00 0,00 0,00 0, ,21 0, , ,21 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,93 RAZEM , , ,38 0, , , , , ,21 0, , , , ,13 0, ,44 Zużycie energii w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 17,06 MWh Liczba mieszkańców: os. 60

61 Z powyższych tabel wynika następujące struktura zużycia energii w kolejnych okresach. Tabela 16. Struktura zużycia energii w poszczególnych latach [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] zmiana Energia elektryczna [kwh] , , ,11-1,16% Ciepło/chłód [kwh] , , ,83-4,21% Węgiel kamienny [kwh] , , ,58 27,44% Węgiel brunatny [kwh] , , ,03 13,26% Gaz ziemny [kwh] , , ,16 2,54% Gaz ciekły [kwh] , , ,78-65,96% Olej opałowy [kwh] , , ,21-113,18% Olej napędowy [kwh] 0,00 0,00 0,00 0,00% Benzyna [kwh] , , ,38-37,26% Biogaz [kwh] 0,00 0,00 0,00 0,00% Biomasa [kwh] , , ,57 33,01% Słoneczna cieplna [kwh] 8 188, , ,66 97,65% Geotermiczna [kwh] 0, , ,00 100,00% Słoneczna elektryczna [kwh] 0,00 0, ,13 100,00% Wiatrowa elektryczna [kwh] 0,00 0,00 0,00 0,00% Energia końcowa [kwh] , , ,44-26,47% UDZIAŁ OZE W BILANSIE [%] 4,65% 6,61% 8,95% 48,10% 61

62 Rysunek 12. Struktura zużycia energii w poszczególnych latach [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Energia końcowa [kwh] , , ,39 Wiatrowa elektryczna [kwh] Słoneczna elektryczna [kwh] Geotermiczna [kwh] Słoneczna cieplna [kwh] Biomasa [kwh] Biogaz [kwh] Węgiel kamienny [kwh] Węgiel brunatny [kwh] Benzyna [kwh] Olej napędowy [kwh] Olej opałowy [kwh] Gaz ciekły [kwh] Gaz ziemny [kwh] Ciepło/chłód [kwh] Energia elektryczna [kwh] 0,00 0,00 0, ,13 0,00 0, , ,00 0, , , , , , ,90 0,00 0,00 0, , , ,49 0,00 0,00 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

63 Stąd otrzymujemy podsumowanie dla zapotrzebowania na energię: Tabela 17. Zapotrzebowanie na energię w poszczególnych latach 2002 [MWh] 2014 [MWh] 2020 [MWh] ZMIANA BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,68-3,22% TRANSPORT , , ,54-66,46% RAZEM , , ,21-26,47% per capita 19,33 17,39 17,06-13,31% Rysunek 13. Zmiana zapotrzebowania na energię [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] , , , , , , , , , ,5 0, , [kwh] 2014 [kwh] BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ TRANSPORT 2020 [kwh] 7.2 ANALIZA EMISJI CO 2 Dla kolejnych lat otrzymujemy następujące zestawienia emisji CO 2: 63

64 Tabela 18. Emisja CO 2 BEI 2002 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Emisje CO 2 [kg]/emisje ekwiwalentu CO 2 [kg] BEI 2002 r. paliwa kopalne energia odnawialna l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa słoneczna cieplna geotermicz na słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna razem 1 2 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ , , ,35 0, ,14 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , , ,82 0, ,13 0, ,37 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,04 3 Budynki mieszkalne , , ,52 0, , , ,08 0,00 0,00 0, ,65 0,00 0,00 0,00 0, ,76 4 Komunalne oświetlenie publiczne ,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,08 5 Przemysł , , ,18 0,00 0, ,99 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,30 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,88 0, , , ,44 0,00 0,00 0, ,65 0,00 0,00 0,00 0, ,89 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,27 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,89 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,16 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,62 0, , ,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,29 RAZEM TRANSPORT ,27 0,00 0,00 0,00 0, ,62 0, , ,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,45 RAZEM , , ,88 0, , , , , ,00 0, ,65 0,00 0,00 0,00 0, ,34 Emisja CO 2 w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 8,11 t CO 2 Liczba mieszkańców: os. 64

65 Tabela 19. Emisja CO 2 MEI 2014 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Emisje CO 2 [kg]/emisje ekwiwalentu CO 2 [kg] MEI 2014 r. l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny paliwa kopalne gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa energia odnawialna słoneczna cieplna geotermiczna słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna razem BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ 1 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne , , ,99 0, ,96 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,36 Budynki, 2 wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) 89781, , ,25 0, ,67 0, ,52 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,16 3 Budynki mieszkalne , , ,18 0, , , ,97 0,00 0,00 0, ,01 0,00 0,00 0,00 0, ,99 spółdzielnie 3.1 mieszkaniowe wspólnoty 3.2 mieszkaniowe , , ,98 0, ,64 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , , ,49 0, ,98 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , jednorodzinne ,73 0, ,71 0, , , ,97 0,00 0,00 0, ,01 0,00 0,00 0,00 0, ,95 Komunalne oświetlenie ,40 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,40 publiczne 5 Przemysł , , ,96 0, ,88 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,05 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,37 0, , , ,49 0,00 0,00 0, ,01 0,00 0,00 0,00 0, ,96 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,34 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,81 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,15 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,25 0, , ,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,76 RAZEM TRANSPORT ,34 0,00 0,00 0,00 0, ,25 0, , ,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,92 RAZEM , , ,37 0, , , , , ,08 0, ,01 0,00 0,00 0,00 0, ,87 Emisja CO 2 w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 7,85 t CO 2 Liczba mieszkańców: os. 65

66 Tabela 20. Emisja CO 2 prognoza 2020 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków Emisje CO 2 [kg]/emisje ekwiwalentu CO 2 [kg] prognoza 2020 r. l.p. kategoria energia elektryczna ciepło/chłód węgiel kamienny węgiel brunatny gaz ziemny paliwa kopalne gaz ciekły olej opałowy olej napędowy benzyna biogaz biomasa energia odnawialna słoneczna cieplna geotermiczna słoneczna elektryczna wiatrowa elektryczna razem BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ 1 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne , , ,69 0, ,29 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,44 Budynki, 2 wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunlane) 87832, , ,62 0, ,68 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,04 3 Budynki mieszkalne , , ,96 0, , , ,25 0,00 0,00 0, ,02 0,00 0,00 0,00 0, ,89 spółdzielnie 3.1 mieszkaniowe wspólnoty 3.2 mieszkaniowe , , ,16 0, ,09 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , , ,58 0, ,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , jednorodzinne ,26 0, ,22 0, , , ,25 0,00 0,00 0, ,02 0,00 0,00 0,00 0, ,94 Komunalne oświetlenie ,30 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,30 publiczne 5 Przemysł , , ,32 0, ,63 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,85 RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,60 0, , , ,25 0,00 0,00 0, ,02 0,00 0,00 0,00 0, ,53 TRANSPORT 6 Tabor gminny 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 7 Transport publiczny ,82 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,19 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,02 8 Transport prywatny i komercyjny 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,39 0, , ,88 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,85 RAZEM TRANSPORT ,82 0,00 0,00 0,00 0, ,39 0, , ,88 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, ,87 RAZEM , , ,60 0, , , , , ,88 0, ,02 0,00 0,00 0,00 0, ,39 Emisja CO 2 w przeliczeniu na 1 mieszkańca: 7,84 t CO 2 Liczba mieszkańców: os. 66

67 Z powyższych tabel otrzymujemy strukturę powstawania emisji CO2 w kolejnych okresach: Tabela 21. Emisje CO 2 w kolejnych okresach [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] zmiana Energia elektryczna [kg/rok] , , ,60-1,16% Ciepło/chłód [kg/rok] , , ,75-4,21% Węgiel kamienny [kg/rok] , , ,50 27,44% Węgiel brunatny [kg/rok] , , ,02 13,26% Gaz ziemny [kg/rok] , , ,25 2,54% Gaz ciekły [kg/rok] , , ,78-65,96% Olej opałowy [kg/rok] , , ,88-113,18% Olej napędowy [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00% Benzyna [kg/rok] , , ,60-37,26% Biogaz [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00% Biomasa [kg/rok] , , ,02 33,01% Słoneczna cieplna [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00% Geotermiczna [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00% Słoneczna elektryczna [kg/rok] Wiatrowa elektryczna [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00% 0,00 0,00 0,00 0,00% Emisja CO 2 [kg/rok] , , ,39-15,44% 67

68 Rysunek 14. Struktura emisji CO 2 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] Emisja CO2 [kg/rok] , , ,34 Wiatrowa elektryczna [kg/rok] Słoneczna elektryczna [kg/rok] Geotermiczna [kg/rok] Słoneczna cieplna [kg/rok] Biomasa [kg/rok] Biogaz [kg/rok] Węgiel kamienny [kg/rok] Węgiel brunatny [kg/rok] Benzyna [kg/rok] Olej napędowy [kg/rok] Olej opałowy [kg/rok] Gaz ciekły [kg/rok] Gaz ziemny [kg/rok] Ciepło/chłód [kg/rok] 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, , , ,65 0,00 0,00 0, , , ,88 0,00 0,00 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , Energia elektryczna [kg/rok] , , ,64 0, , , , ,00 68

69 Stąd otrzymujemy podsumowanie dla emisji CO 2: Tabela 22. Emisje CO 2 w poszczególnych latach [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] 2002 [Mg CO 2] 2014 [Mg CO 2] 2020 [Mg CO 2] ZMIANA BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,71-2,64% TRANSPORT , , ,38-59,49% RAZEM , , ,09-15,44% 8,11 7,85 7,84-3,44% Rysunek 15. Zmiana emisji CO 2 [źródło: Baza inwentaryzacja emisji CO 2] , , , , , , , , , , ,45 0, kg CO , , kg CO , , kg CO2 BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ TRANSPORT 69

70 7.3 PODSUMOWANIE BAZOWEJ INWENTARYZACJI I PROGNOZY DO 2020 Bazowa inwentaryzacja emisji została przeprowadzona na podstawie ankiet skierowanych do mieszkańców Gminy, właścicieli budynków użyteczności publicznej oraz przedsiębiorców. Wiele informacji zostało pozyskanych z Urzędu Miejskiego i jego referatów. Tam, gdzie brakowało danych faktycznych, posłużono się metodą wskaźnikową w celu oszacowania zużycia i wykorzystania energii. W obliczeniach emisji posługiwano się wartością emisji CO 2 bez uwzględnienia emisji innych gazów cieplarnianych: CH 4 oraz N 2O, które wg wytycznych SEAP nie są wymagane do obliczeń. W celu oszacowania poziomu emisji CO 2 przyjęto jako rok bazowy rok 2002, dla którego pozyskano większość wiarygodnych danych. Inwentaryzację kontrolną przeprowadzono dla roku 2014, w którym większość danych zebrano w wyniku ankietyzacji. Rok prognozowany stanowi rok W niniejszym rozdziale podsumowano informacje o zużyciu energii i związanej z tym emisji dwutlenku węgla w poszczególnych sektorach, grupach użytkowników energii w odniesieniu do roku 2002, 2014 i Tabela 23. ZESTAWIENIE REDUKCJI ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ KOŃCOWĄ ORAZ EMISJI CO 2 W ROKU 2020 W STOSUNKU DO ROKU BAZOWEGO Zestawienie redukcji emisji CO 2 w roku 2020 w stosunku do roku bazowego emisja CO 2 redukcja/ wzrost emisji CO [kgco 2/a] 2014 [kgco 2/a] PROGNOZA 2020 [kgco 2/a] 2020 do 1990 [%] BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,53-2,64% TRANSPORT , , ,87-59,49% RAZEM , , ,39-15,44% per capita 8 110, , ,0-3,44% Tabela 24. Zestawienie redukcji zapotrzebowania na energię w roku 2020 w stosunku do roku bazowego zapotrzebowanie na energię redukcja/ wzrost zapotrzebowania na energię 2002 [kwh] 2014 [kwh] PROGNOZA 2020 [kwh] 2020 do 1990 [%] BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA, OŚWIETLENIE I PRZEMYSŁ , , ,52-3,22% TRANSPORT , , ,93-66,46% RAZEM , , ,44-26,47% per capita , , ,0-13,31% 70

71 Rysunek 16. Przewidywany trend w zakresie zużycia energii [kwh] i emisji CO 2 [kg CO 2] do 2020 roku ogółem , , , , , , , , ,00 0, ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ Liniowy (ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ) EMISJIA CO2 Liniowy (EMISJIA CO2) Rysunek 17. Przewidywany trend w zakresie zużycia energii [kwh] i emisji CO 2 [kg CO 2] do 2020 roku per capita , , , , ,00 0, ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ per capita EMISJIA CO2 per capita Liniowy (ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ per capita) Liniowy (EMISJIA CO2 per capita) Na powyższych wykresach zaznaczono kolorem czarnym linie planowanego trendu spadku zużycia energii i związanej z nim emisji CO 2. Jak widać przewiduje się spadek zapotrzebowania na energię w wartościach ogólnych. Biorąc pod uwagę liczbę ludności w danym roku otrzymujemy spadek zapotrzebowania na energię i emisji CO 2 w kolejnych latach. Tabela 25. Udział energii z odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym gminy UDZIAŁ OZE W BILANSIE [%] 4,65 6,61 8,95 71

72 W Gminie Miasto Ozorków w wyniku realizacji gospodarki niskoemisyjnej w latach 2002 do 2020 realizuje się następujące cele: REDUKCJA EMISJI CO 2 O 15,44% DO 2020 ROKU REDUKCJA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ KOŃCOWĄ O 26,47% DO 2020 ROKU ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU OZE W BILANSIE ENERGETYCZNYM GMINY DO 9% DO 2020 ROKU Jako podstawę do wykonania prognozy redukcji zapotrzebowania na energię i redukcję emisji do 2020 roku wzięto pod uwagę następujące dane: zużycie i wykorzystanie energii na terenie Gminy Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r., emisja CO 2 wynikająca ze spalania paliw w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r., struktura zużycia i wykorzystania paliw i energii w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r., liczba mieszkańców w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r., powierzchnia budynków w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r., liczba zarejestrowanych pojazdów, natężenie ruchu i paliwa spalane przez silniki spalinowe w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r. i tendencje krajowe, liczba punktów świetlnych i jakość oświetlenia ulicznego w Gminie Miasto Ozorków w roku bazowym 2002 r. i w inwentaryzacji kontrolnej 2014 r. Następnie przeanalizowano wszelkie zmiany jakie zaszły na terenie Gminy Miasto Ozorków w latach oraz ogólnopolskie trendy związane ze zużyciem i wykorzystaniem paliw w sektorze budynki, oświetlenie uliczne i transport. Wykonano kontrolną inwentaryzację emisji na rok 2014 w oparciu o: zużycie i wykorzystanie energii na terenie Gminy Miasto Ozorków w roku 2014, emisję CO 2 wynikającą ze spalania paliw w Gminie Miasto Ozorków w roku 2014, strukturę zużycia i wykorzystania paliw i energii w Gminie Miasto Ozorków w roku 2014, liczbę mieszkańców w Gminie Miasto Ozorków w roku 2014, powierzchnię budynków w Gminie Miasto Ozorków w roku 2014, liczbę zarejestrowanych pojazdów, natężenie ruchu i paliwa spalane przez silniki spalinowe w Gminie Miasto Ozorków w roku 2014, liczbę punktów świetlnych i jakość oświetlenia ulicznego w Gminie Miasto Ozorków w roku W kolejnym kroku założono prognozy dla badanych obszarów: prognoza demograficzna w oparciu o dane GUS, prognozowany rozwój budownictwa i związany z nim wzrost powierzchni budynków, zwiększenie energochłonności dla zapewnienia komfortu użytkowników i zabezpieczenia potrzeb nowych obiektów, prognozowana redukcja zapotrzebowania na energię wynikająca ze spełniania wymagań normatywnych oraz dalszej termomodernizacji budynków, prognozowana racjonalizacja zużycie energii w budynkach użyteczności publicznej dzięki wprowadzonemu systemowi zarządzania energią, prognozowany wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł do produkcji ciepła i energii elektrycznej, prognozowana struktura wykorzystania i zużycia energii i paliw na podstawie sytuacji społeczno-gospodarczej w gminie, prognozowany rozwój infrastruktury drogowej i zwiększenie ilości oświetlenia ulicznego, prognozowany rozwój transportu w tym wzrost ilości pojazdów i zmiana struktury stosowanych paliw. 72

73 Do dalszych analiz wzięto pod uwagę założenia wynikające z dokumentów planistycznych gminy wymienionych w podstawie źródłowej (pkt. 2.3.) oraz wyznaczające trendy ogólne dokumenty wojewódzkie, krajowe i unijne, w tym przede wszystkim: założenia pakietu energetyczno-klimatycznego, Politykę Energetyczną Polski do 2030 roku. Na podstawie powyższych założeń ustalono dla gminy linię trendu określającą zużycie energii w odniesieniu do roku 2020 oraz zaznaczono na tej linii położenie gminy dotyczące realizacji celu w 2014 roku. Dla realizacji założonego ambitnego celu należy prowadzić działania inwestycyjne służące racjonalizacji wykorzystania energii i paliw w mieście, dążyć do optymalnego wykorzystania źródeł odnawialnych, a także podejmować działania organizacyjne i edukacyjne. Te ostatnie nie przyniosą od razu wymiernych korzyści, jednak w dłuższej perspektywie zmieniając nawyki lokalnej społeczności przyczynią się nie tylko do osiągnięcia zamierzonych celów, ale również akceptacji społecznej dążenia do nich. Dla realizacji postawionego przed gminą wyzwania zmniejszenia zużycia energii końcowej oraz redukcji emisji CO 2 do 2020 r., należy, w miarę możliwości finansowych, podjąć się realizacji wszystkich zadań zamieszczonych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej. Biorąc pod uwagę, iż gmina nie ma wpływu na największą grupę użytkowników energii na jej terenie jaką są mieszkańcy i budynki mieszkaniowe, należy podejmować wszelkie możliwe działania, zarówno dofinansowujące inwestycje u odbiorców, jak i edukacyjne czy szkoleniowe. Tylko kompleksowe podejście i realizacja działań we wszystkich obszarach omawianych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej może przynieść sukces gminy w poprawie powietrza atmosferycznego. 7.4 PRODUKCJA I DYSTRYBUCJA ENERGII W tym rozdziale zostaną omówione instalacje do produkcji i dystrybucji energii w celach komercyjnych ze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych CIEPŁO W Ozorkowie ciepło jest produkowane w lokalnej ciepłowni należącej do Ozorkowskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. Wszystkie kotłownie indywidualne są instalacjami lokalnymi, zaopatrującymi w ciepło budynek dla którego są dedykowane. Wykorzystanie ciepła powstającego z odnawialnych źródeł zostało omówione w innych rozdziałach niniejszego opracowania ENERGIA ELEKTRYCZNA W Gminie Miasto Ozorków nie ma konwencjonalnych źródeł wytwórczych energii elektrycznej. Instalacje energetyczne wykorzystujące odnawialne źródła energii takie jak np. siłownie wiatrowe, farmy fotowoltaiczne czy elektrownie wodne powstające na terenie Gminy i produkujące energię elektryczną będą ją sprzedawały do sieci elektroenergetycznej. Na terenie Gminy nie ma obecnie przyłączonych do sieci żadnych farm wiatrowych OZE Na terenie zabudowanym, zwłaszcza w budownictwie mieszkaniowym, użyteczności publicznej i produkcyjno-usługowym, istnieją warunki do wykorzystania małych tzw. prosumenckich źródeł energii. Potencjalne technologie to: panele fotowoltaiczne (PV), kolektory słoneczne (termiczne), pompy ciepła, biomasa (kotły biomasowe), małe turbiny wiatrowe. Możliwości ich wykorzystania zostały omówione w rozdziale

74 8. ZIDENTYFIKOWANE OBSZARY PROBLEMOWE Na podstawie wykonanej bazowej inwentaryzacji emisji można podjąć się wskazania obszarów problemowych w Gminie Miasto Ozorków. Będą to obszary charakteryzujące się największą emisją bezwzględną lub względną. Obszary te można wyznaczać wg klucza terytorium, gdzie występują przekroczenia lub największe zanieczyszczenia, rodzaju instalacji lub budynków, rodzaju emisji (punktowa, liniowa, powierzchniowa), wykorzystania paliw, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego itp. Są to miejsca, gdzie działania zmierzające do ograniczenia emisji dwutlenku węgla są szczególnie potrzebne. Z drugiej jednak strony istnieją poważne ograniczenia, które utrudniają bądź wręcz uniemożliwiają podjęcie reakcji ze strony władz samorządowych. W Gminie Miasto Ozorków wyznaczono następujące obszary problemowe: 8.1 OBSZAR PROBLEMOWY NR 1: BRAK SCENTRALIZOWANEGO SYSTEMU GRZEWCZEGO NA WIĘKSZYM OBSZARZE GMINY Na obszarze Gminy Miasto Ozorków scentralizowany system ogrzewania zasila około 50% mieszkańców. Zaopatrzenie większości obiektów w mieście w ciepło odbywa się w sposób indywidualny poprzez lokalne i indywidualne źródła ciepła, zasilające poszczególne obiekty. Podstawowymi paliwami spalanymi na terenie Gminy w procesach energetycznych są przede wszystkim miał węglowy i węgiel, a następnie gaz oraz biopaliwa rozumiane jako odpady drzewne. Największym problemem jest niska świadomość społeczna oraz wieloletnie nawyki, które skutkują spalaniem w piecach domowych wielu odpadów i paliw o bardzo niskiej jakości. Struktura zabudowy miasta nie daje jednak podstaw ekonomicznych do rozbudowywania scentralizowanego źródła zasilania. 8.2 OBSZAR PROBLEMOWY NR 2: NIEDOSTATECZNE WYKORZYSTANIE OZE W BILANSIE ENERGETYCZNYM GMINY Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jest obecnie na bardzo niskim poziomie. Związane jest to z nieunormowanymi przepisami prawnymi w tym zakresie, brakiem świadomości społecznej oraz ciągle wysokimi kosztami instalacji. 8.3 OBSZAR PROBLEMOWY NR 3: NISKA EMISJA Niska emisja to zanieczyszczenia pochodzące z sektora komunalnego powstające podczas spalania paliw w systemach grzewczych zasilających bezpośrednio budynki. Emisja zanieczyszczeń do powietrza pochodzi głównie z lokalnych kotłowni i indywidualnych źródeł ciepła, które opalane są zazwyczaj węglem kamiennym, często o wysokiej zawartości siarki. Niejednokrotnie w piecach domowych spalane są różnego rodzaju odpady (tworzywa sztuczne, tekstylia, opony), co powoduje wprowadzanie do środowiska szkodliwych gazów takich jak np. dioksyny i furany (mogące działać kancerogennie i mutagennie). 74

75 Rysunek 18. Związki chemiczne znajdujące się w niskiej emisji i ich wpływ na zdrowie człowieka Elementem składowym niskiej emisji są zanieczyszczenia emitowane podczas ogrzewania budynków mieszkalnych lub użyteczności publicznej oraz spalania paliw przez silniki spalinowe pojazdów. Na terenie miasta nie ma zlokalizowanych większych przemysłowych źródeł emisji, które miałaby wpływ na zwiększenie zanieczyszczeń w powietrzu. Jednym z największych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Gminie Miasto Ozorków jest niska emisja. Wynika stąd, że wszelkie działania zmierzające do poprawy jakości powietrza w Gminie powinny w pierwszej kolejności dotyczyć programów związanych z ograniczeniem niskiej emisji. Ponieważ niewątpliwą przyczyną niskiej emisji jest nagminne spalanie w domowych piecach paliw niskiej jakości, a także odpadów, w tym tworzyw sztucznych, gumy i tekstyliów, należy prowadzić wszelkiego typu działania edukacyjne i informacyjne w celu zmiany nawyków grzewczych mieszkańców. Ograniczaniu niskiej emisji sprzyja również rozwój sieci gazowej. 8.4 OBSZAR PROBLEMOWY NR 4: EMISJA LINIOWA/TRANSPORTOWA Emisja pochodząca z transportu jest sumą emisji pierwotnej i wtórnej. Źródłem emisji pierwotnej jest emisja pochodząca ze spalania paliw w silnikach pojazdów. Uzależniona jest od paliw stosowanych w silnikach spalinowych oraz od ich stanu technicznego. Emisja wtórna wywołana jest porywaniem pyłu z drogi, ścieraniem opon i okładzin hamulcowych. Wielkość emisji wtórnej zależy od warunków, jakie panują na analizowanych trasach przejazdów, w szczególności rodzaju nawierzchni, szybkości przejazdu oraz rodzaju poruszających się pojazdów. Emisja z transportu jest dużo bardziej szkodliwa dla ludzi niż zanieczyszczenia pochodzące np. z przemysłu. Należy wziąć tu przede wszystkim pod uwagę fakt, że spaliny samochodowe rozprzestrzeniają się w dużych stężeniach na niskich wysokościach, w bezpośrednim sąsiedztwie ludzi. Niebezpieczeństwo szkodliwego wpływu tych emisji w Gminie Miasto Ozorków związane jest z usytuowaniem zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej wzdłuż ruchliwych dróg. 75

76 Redukcja emisji w transporcie wymaga ogromnych nakładów. Największy wpływ na ograniczenie emisji szkodliwych substancji i zużycie energii w transporcie ma wprowadzenie pojazdów na alternatywne paliwa i napędy, zmiana zachowań komunikacyjnych (zamiana samochodu indywidualnego na transport zbiorowy, rowerowy czy pieszy). Skuteczność działań na rzecz redukcji emisji transportowych wymaga szerokiej kampanii uświadamiającej wśród mieszkańców. 76

77 9. DZIAŁANIA NA RZECZ GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ W GMINIE MIASTO OZORKÓW W tej części opracowania przeanalizowany zostanie dobór działań mających na celu realizację postawionych celów strategicznych i szczegółowych. Rozpatrzone zostaną aspekty organizacyjne i finansowe możliwych działań oraz oszacowane efekty ekologiczne. Możliwości ograniczania emisji gazów cieplarnianych na terenie Gminy Miasto Ozorków związane są przede wszystkim z: zastosowaniem środków poprawy efektywności energetycznej, zastosowaniem nowych technologii niskoemisyjnych, pozyskiwaniem energii ze źródeł odnawialnych, ograniczaniu ruchu pojazdów samochodowych, edukacją ekologiczną. 9.1 METODOLOGIA DOBORU DZIAŁAŃ W Planie Gospodarki Niskoemisyjnej skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli wszystkich działaniach mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla. Wskazano zadania inwestycyjne, w następujących obszarach: zużycie energii w budynkach/instalacjach: o budynki i urządzenia komunalne, o budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, o budynki mieszkalne, o oświetlenie uliczne, zużycie energii w transporcie oraz zadania nieinwestycyjne, takie jak planowanie gminne, zielone zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej, edukacja ekologiczna, etc. Rozważając, które działania Gmina winna podjąć do realizacji w ramach gospodarki niskoemisyjnej należy kierować się trzema głównymi kryteriami: 1. KOMPETENCJE Należy rozważyć czy Gmina ma możliwość podjęcia działań w danym zakresie lub obszarze. Przykładem jest emisja z tras komunikacyjnych będących w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, gdzie Gmina nie jest władna podejmować jakiekolwiek działań. Podobnie jest w przypadku obiektów osób prywatnych i przedsiębiorstw, w stosunku do których Gmina nie może podejmować działań inwestycyjnych. W tych przypadkach do podejmowania działań można jedynie zachęcać i promować ich aspekt niskoemisyjny. 2. FINANSOWANIE Działania inwestycyjne w zakresie ochrony powietrza, związane są z ponoszeniem dużych nakładów finansowych, a prosty czas zwrotu inwestycji jest rozciągnięty na wiele lat. Stąd też wiele z działań przewidzianych do realizacji ma charakter warunkowy, uzależniony od pozyskania dofinansowania ze źródeł zewnętrznych. 3. AKCEPTACJA SPOŁECZNA W opracowaniu nie zaproponowano działań, które wpisują się w gospodarkę niskoemisyjną, ale są społecznie kontrowersyjne, np. budowa biogazowi. Działania takie chociaż wykazują pozytywny efekt ekologiczny (produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych), to jednak wiążą się z licznymi sprzeciwami społeczeństwa. 77

78 Dla właściwej realizacji zadań istotny jest także sposób postrzegania działań gminy przez jej mieszkańców oraz inwestorów. W celu osiągnięcia aprobaty lokalnej społeczności dla prowadzonych zadań, a nawet czynnego zaangażowania się mieszkańców w gospodarkę niskoemisyjną w gminie, należy wykazać korzyści społeczne, jakie może ona przynieść. Należą do nich między innymi: 1. poprawa jakości życia mieszkańców poprzez poprawę jakości powietrza w gminie, 2. możliwość ingerowania interesariuszy w planowanie działań niskoemisyjnych w gminie poprzez zgłaszanie uwag i wniosków do podejmowanych zadań w procesie konsultacji społecznych, 3. zwiększenie dostępu do informacji o działaniach proekologicznych i możliwościach ich dofinansowania, 4. zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców i zmiana złych nawyków wykorzystywania i zużywania energii, 5. ograniczenie kosztów ponoszonych przez mieszkańców na energię elektryczną, ciepło i gaz, 6. poprawa komfortu użytkowania budynków mieszkalnych dzięki wprowadzeniu nowoczesnych rozwiązań, 7. zwiększenie komfortu cieplnego w budynkach użyteczności publicznej, z których korzystają mieszkańcy, w tym placówek oświatowych, sportowych, kultury itp., 8. poprawa infrastruktury komunikacyjnej i drogowej na terenie gminy, 9. zwiększenie bezpieczeństwa na drogach dzięki modernizacji infrastruktury drogowej i oświetlenia ulicznego, 10. zwiększenie atrakcyjności komunikacji publicznej i rowerowej jako alternatywy dla transportu indywidualnego, 11. zmniejszenie czasów przejazdu i ułatwienie poruszania się po drogach, 12. zmniejszenie kosztów ponoszonych przez gminę na energię dzięki zakupom zbiorowym i wykorzystaniu OZE oraz wprowadzaniu zasad efektywnego wykorzystania energii, 13. zmiana nawyków kierowców służąca obniżeniu kosztów eksploatacji pojazdów i poprawie jakości powietrza, 14. postrzeganie gminy jako miejsca przyjaznego mieszkańcom i działającego na rzecz ochrony powietrza. Warunkiem realizacji wszystkich działań przedstawionych w niniejszym planie są właściwe kompetencje, możliwości techniczne, organizacyjne i finansowe ich przeprowadzenia. Decyzja co do ostatecznej realizacji przedsięwzięć będzie podejmowana w zależności od pozyskania środków zewnętrznych na ich realizację. 9.2 ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE Przy doborze działań dla realizacji założonych celów, można kierować się strukturą organizacyjną realizujących je podmiotów. Zadania te można podzielić na trzy grupy: zadania realizowane przez podmioty administracyjne Gminy, zadania realizowane przez mieszkańców, zadania realizowane przez podmioty gospodarcze. W przypadku dwóch ostatnich grup, Gmina nie jest zaangażowana organizacyjnie ani finansowo, lecz aktywność takich działań zależy od roli samorządu w ich promocji i upowszechnianiu. Ze względu na osiągane efekty zadania można podzielić na: służące bezpośrednio redukcji zużycia energii końcowej np. termomodernizacja obiektów, hermetyzacja instalacji itp., służące redukcji emisji gazów cieplarnianych np. modernizacja kotłowni, instalacja wysokosprawnego źródła, wykorzystanie OZE. W ramach Planu zostały przeanalizowane uwarunkowania i możliwości redukcji zużycia energii, wraz z oceną ich efektywności ekologiczno-ekonomicznej. Dla wybranych działań opracowano 78

79 harmonogram realizacji z określeniem odpowiedzialności określonych struktur administracyjnych. Wskazano również źródła finansowania zaplanowanych działań. Wskazane do realizacji działania niskoemisyjne zostały wybrane na podstawie: bazy inwentaryzacji emisji dla Gminy Miasto Ozorków, możliwości budżetowych wynikających z Wieloletniej Prognozy Finansowej, planów działań wynikających z innych dokumentów strategicznych, analiz własnych. Należy również zwrócić uwagę na interesariuszy PGN, zarówno pod względem stron zaangażowanych w realizację zadań, jak i odbiorców zaplanowanych działań. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej powinien wywrzeć swoje działanie na obszarze całej Gminy na wszystkich interesariuszy w tym: mieszkańców, uczniów szkół, lokalną administrację, spółki miejskie, przedsiębiorstwa energetyczne, organizacje pozarządowe, podmioty działające w sferze transportu, firmy budowlane, deweloperów, przemysł/przedsiębiorców, usługi, interesariuszy zewnętrznych. Mając na uwadze zmienność warunków, a także fakt, iż każde z podejmowanych działań niesie ze sobą określone rezultaty i doświadczenia, niniejszy plan powinien być systematycznie korygowany. Sugeruje się aktualizację planu nie rzadziej niż co trzy lata i każdorazowo po zakończeniu dużej inwestycji przynoszącej efekty ekologiczne lub w miarę potrzeb Gminy. Działania wskazane w Planie mają charakter kierunkowy i powinny być korygowane wraz ze zmianami w postępie technicznym, czy możliwościami finansowymi Gminy. Każdorazowo przed podjęciem decyzji o realizacji inwestycji należy przeprowadzić szczegółowe analizy ekonomicznoekologiczne. 9.3 CHARAKTER DZIAŁAŃ PRZEWIDZIANYCH DO REALIZACJI W PLANIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ W dokumencie przewidziano do realizacji zadania inwestycyjne, edukacyjne oraz administracyjne. DZIAŁANIA INWESTYCYJNE Związane są z modernizacją infrastruktury technicznej, zmierzają do podniesienia efektywności energetycznej, racjonalnego wykorzystania energii i redukcji emisji CO 2 do powietrza poprzez: stosowanie nowoczesnych technologii, zwiększanie sprawności produkcji i przesyłu, zmniejszanie energochłonności, prowadzenie termomodernizacji źródeł i budynków, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Działania inwestycyjne zazwyczaj podzielone są na dwa etapy: projektowy i realizacyjny. DZIAŁANIA EDUKACYJNE Zadania służące edukacji ekologicznej oraz promowaniu działań związanych z efektywnością energetyczną, racjonalnym wykorzystaniem energii i wykorzystywaniem OZE. Ten aspekt nie jest łatwy do monitorowania czy sprawdzenia, jednak posiada cechy, które mogą znacznie przyczynić się do zrealizowania celu strategicznego. Po pierwsze jest to działanie niskonakładowe, a czasami wręcz bezinwestycyjne. Po drugie zaś, prawidłowo prowadzone działania 79

80 informacyjne zwiększą świadomość ekologiczną mieszkańców, co wymiernie przełoży się na zmniejszenie zużycia energii na terenie Gminy. DZIAŁANIA ADMINISTRACYJNE Zadania mające na celu uregulowanie zarządzania energią w Gminie i prawidłową gospodarkę energetyczną. 9.4 ODDZIAŁYWANIA ZAPLANOWANYCH DZIAŁAŃ NA ŚRODOWISKO Plan Gospodarki Niskoemisyjnej nie przewiduje realizacji projektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a czas ich oddziaływania winien ograniczyć się do czasu wykonywania prac budowlanych i organizacyjnych. Wszystkie zaplanowane w dokumencie zadania, zgodnie z realizacją postawionych celów, mają jak najbardziej proekologiczny charakter. Wśród planowanych zadań inwestycyjnych nie zawierają się przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz z późn. zm.). Spośród zadań zaplanowanym do realizacji w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Miasta Ozorków, mogących mieć potencjalny wpływ na środowisko wymienić należy przedsięwzięcia inwestycyjne: termomodernizacja budynków, wymiana oświetlenia ulicznego, modernizacja dróg gminnych, w tym budowa ścieżek rowerowych. Realizacja zaplanowanych działań inwestycyjnych będzie mogła spowodować czasowy wzrost krótkotrwałego zapylenia. Wzmożony ruch samochodów ciężkich oraz prace ziemne mogą powodować wystąpienie krótkotrwałych zmian klimatu akustycznego, a także wystąpienie emisji niskich zanieczyszczeń w postaci spalin w ilościach nieprzekraczających obowiązujących norm. Elementy środowiska naturalnego narażone na oddziaływania krótkotrwałe będą mogły wrócić do pierwotnych parametrów natychmiast po zakończeniu prac, dzięki zachowaniu odpowiedniej organizacji placu budowy i organizacji zaplecza socjalnego. Wszystkie odpady zostaną wywiezione na RIPOK. Wszelkie działania będą ukierunkowane i nadzorowane przez specjalistów. Prace prowadzone będą z zastosowaniem zasad zrównoważonego rozwoju i ładu przestrzennego. Działania inwestycyjne będą miały pozytywne oddziaływanie na poszczególne komponenty środowiska po zakończeniu ich realizacji. Niemniej, część z inwestycji służących zmniejszeniu uciążliwości niskiej emisji, może mieć uboczne, negatywne skutki dla środowiska, powstające wyłącznie w czasie realizacji zadania. Możliwa jest jednak ocena i minimalizacja tego wpływu wybierając odpowiednie projekty oraz nadzorując ich wykonanie. Na etapie prowadzenia inwestycji czy budowy mogą to być m.in.: naruszenia powierzchni ziemi, zakłócenia ruchu drogowego (oraz związane z tym: zwiększona emisja spalin i hałasu z ruchu samochodowego, pylenie z dróg, zmniejszenie bezpieczeństwa na drodze), wytwarzanie odpadów budowlanych oraz powstawanie nieużytecznych w danym miejscu mas ziemnych, emisja spalin i hałasu z maszyn budowlanych, naruszenie siedlisk gatunków, konieczność ewentualnej wycinki drzew i krzewów. W celu ograniczenia potencjalnego negatywnego oddziaływania na środowisko w trakcie realizacji przedmiotowych działań należy podjąć przede wszystkim środki zapobiegające, tj.: zapewnienie dopełnienia procedur oceny oddziaływania na środowisko dla poszczególnych przedsięwzięć inwestycyjnych, które tego wymagają, realizację zapisów określonych w decyzjach administracyjnych, regulaminach gminnych oraz w przepisach prawnych. 80

81 Potencjalne negatywne oddziaływanie wskazanych inwestycji na środowisko można ograniczyć poprzez dobrze przemyślany wybór lokalizacji oraz odpowiedni dobór rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych. Wielkość wywoływanych oddziaływań środowiskowych zależy w znacznym stopniu od lokalnych uwarunkowań i zastosowanych rozwiązań ograniczających negatywny wpływ na środowisko. Ponadto prawidłowy projekt, uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jak i w fazie eksploatacji inwestycji, także pozwoli istotnie ograniczyć te oddziaływania. Do ogólnych działań ograniczających potencjalnie negatywne oddziaływanie należą: prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków siedliskowych, selektywne gromadzenie powstających odpadów oraz przekazywanie ich uprawnionym firmom do unieszkodliwienia lub odzysku, stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych, ograniczenie hałasu poprzez zastosowanie obudów i ekranów akustycznych, organizację pracy, ograniczającą czas przebywania w obszarach zagrożonych hałasem, planowanie hałaśliwych prac w takim czasie, aby narażona na hałas była jak najmniejsza liczba mieszkańców, maskowanie elementów dysharmonijnych dla krajobrazu, prowadzenie konsultacji ze społecznością lokalną w celu uniknięcia konfliktów społecznych. Przed przystąpieniem do prac termomodernizacyjnych Wykonawca robót powinien opracować Informację Zasad Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia przy Wykonywaniu Robót Budowlanych (tzw. Informacja BIOZ). Dokument ten określa prawidłowy sposób prowadzenia prac z zachowaniem wymagań ochrony środowiska, BHP oraz ogólne uwagi dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa. Postępowanie zgodnie z Informacją BIOZ w sposób znaczący ograniczy negatywne oddziaływanie na środowisko. W przypadku prowadzenia prac rozbiórkowych, remontowych, modernizacyjnych i termomodernizacyjnych, przed ich rozpoczęciem, zarządca budynku powinien zlecić ornitologowi inwentaryzację przyrodniczą w zakresie występowania ptaków gatunków chronionych. Obowiązek uzgadniania wszelkich prac inwestycyjnych realizowanych przy zabytkach nieruchomych z Konserwatorem Zabytków eliminuje wystąpienie negatywnego wpływu realizowanych projektów na zachowanie dziedzictwa kulturowego. W dokumencie wskazano na konieczność każdorazowego wykonywania wymaganych ocen oddziaływania na środowisko dla planowanych inwestycji, zgodnie z obowiązującym prawem. Pozostałe zadania mają charakter edukacyjno-promocyjny (szkolenia i promowanie poprawnych zachowań wpływających na ograniczenie niskiej emisji). W tym przypadku wyklucza się ryzyko negatywnego oddziaływania na środowisko. Nie przewiduje się prawdopodobieństwa wystąpienia oddziaływań skumulowanych i transgranicznych. Na realizacji projektów ujętych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej powinno zyskać zarówno środowisko, ludzie, jak i kultura. Projekty modernizacyjne pozytywnie będą oddziaływać na środowisko naturalne w związku z oszczędnością ciepła i energii elektrycznej. Oddziaływanie projektów na człowieka wynikać będzie z poprawy warunków mieszkaniowych oraz jakości powietrza atmosferycznego. Poprawa jakości powietrza atmosferycznego wpłynie korzystnie na zdrowie ludzi i zwierząt, a materialne dziedzictwo kultury zachowane zostanie dla przyszłych pokoleń. 81

82 9.5 DZIAŁANIA NA RZECZ GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Najprostszą i najefektywniejszą metodą gospodarki niskoemisyjnej w gminie będzie ograniczenie zużycia paliwa lub jego zmiany na tzw. paliwo ekologiczne. Można to osiągnąć stosując następujące działania: zmniejszenie zużycia energii poprzez stosowanie rozwiązań efektywnych energetycznie wszędzie tam gdzie to możliwe, zmniejszenie zużycia energii poprzez zmniejszenie energochłonności budynków, czyli ich termomodernizację i modernizację systemów energetycznych, modernizacja oświetlenia ulicznego i wykorzystywanie energooszczędnych źródeł światła, wprowadzanie zasad zrównoważonego transportu w gminie, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej. W tym rozdziale omówiono powyższe grupy zadań związanych z gospodarką niskoemisyjną w Gminie Miasto Ozorków OGRANICZANIE NISKIEJ EMISJI Głównym celem programów ograniczających niską emisję jest zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. Dzieje się tak dzięki wymianie starych, nieefektywnych urządzeń grzewczych na bardziej nowoczesne, o wysokiej sprawności oraz montażowi kolektorów słonecznych czy paneli fotowoltaicznych. Biorąc pod uwagę istniejący w Ozorkowie sposób zaopatrywania w ciepło, oparty w połowie na indywidualnych systemach ogrzewania wykorzystujących paliwa węglowe, należy przykładać dużą wagę do poziomu jakości powietrza i podejmować wszelkie działania mające na celu jego poprawę EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA Wprowadzenie środków wspomagających efektywność energetyczną, ułatwi osiągnięcie celu zmniejszenia zużycia paliw kopalnych i redukcji emisji CO 2. W tej kategorii można wykazać następujące działania: optymalizacja oświetlenia ulic, promocja zastosowania oświetlenia energooszczędnego w obiektach prywatnych, wymiana oświetlenia wewnętrznego na energooszczędne w budynkach jednostek podległych Urzędowi Miejskiemu, wymiana sprzętu AGD i RTV na energooszczędny. Kwestie związane z oszczędnością energii i izolacyjnością cieplną, w odniesieniu do budynków projektowanych, nowobudowanych i przebudowywanych lub przy zmianie sposobu użytkowania, reguluje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U nr 75 poz. 690). Planowane zadanie ma na celu spełnienie wymagań dotyczących wyposażenia technicznego budynku, parametrów wpływających na jego energooszczędność oraz jakość ochrony cieplnej. Zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych - również oświetlenia wbudowanego, powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający spełnienie wymagań minimalnych. Przez wymagania minimalne rozumie się: zapewnienie wartości wskaźnika EP [kwh/(m 2 rok)], określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych również do oświetlenia wbudowanego, obliczonej według przepisów dotyczących 82

83 metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynków, mniejszej od wartości granicznych określonych w rozporządzeniu; przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku powinny odpowiadać przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Zadanie ma celu również spełnienia obowiązku przeprowadzania analizy możliwości racjonalnego wykorzystania wysokoefektywnych systemów alternatywnych dla wszystkich budynków oraz zmianę zakresu analizy. Opis techniczny projektu architektoniczno-budowlanego powinien określać analizę możliwości racjonalnego wykorzystania wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło, do których zalicza się zdecentralizowane systemy dostawy energii oparte na energii ze źródeł odnawialnych, kogenerację, ogrzewanie lub chłodzenie lokalne lub blokowe, w szczególności, gdy opiera się całkowicie lub częściowo na energii ze źródeł odnawialnych oraz pomp ciepła. Zastosowanie tych systemów powinno być rozważane na etapie sporządzania projektu budowlanego, który jest zatwierdzany w decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego. Analiza może zostać przeprowadzona dla wszystkich znajdujących się na tym samym obszarze budynków o tym samym przeznaczeniu i o podobnych parametrach techniczno-użytkowych. Celem jest upowszechnienie stosowania rozwiązań alternatywnych tam, gdzie ma to ekonomiczne, techniczne i środowiskowe uzasadnienie TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW Podstawowym narzędziem służącym poprawianiu efektywności energetycznej w rękach Gminy jest termomodernizacja. Kompleksowa termomodernizacja obejmować może następujące działania: zwiększenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych, zwiększenie szczelności przegród zewnętrznych, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, modernizację systemu grzewczego i wentylacyjnego, modernizację systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej, modernizację systemu oświetlenia i innych urządzeń wykorzystujących energię elektryczną, ewentualne zamiany konwencjonalnego źródła ciepła na źródło niekonwencjonalne (energia z biomasy, wody, wiatru, geotermalna, słoneczna itp.). Straty energii cieplnej w budynku przedstawia poniższy rysunek: Rysunek 19. Straty energii w budynku 83