SKIP TRACING a aspekty prawne gdzie jest granica

Transkrypt

1 SKIP TRACING a aspekty prawne gdzie jest granica adw. Michał Rączkowski adw. Luka Szaranowicz Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553) Art Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca działa w sposób określony w 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

2 Przemoc wobec osoby Szeroko pojęta czynność polegająca na zastosowaniu bezpośredniej przemocy fizycznej skierowanej na ciało człowieka, która ma uniemożliwić lub przełamać opór zmuszanego albo nastawić jego wolę w pożądanym przez sprawcę kierunku; Groźba bezprawna musi być realna, aby u obiektywnego obserwatora wywoływać przekonanie, że jest zdolna wpłynąć na decyzję woli jej adresata w kierunku podjęcia wymuszonego groźbą zachowania się. Groźba karalna, czyli grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona; Groźba spowodowania postępowania karnego; Groźba rozgłoszenia wiadomości uwłaczającej czci zagrożonego lub jego osoby najbliższej.

3 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2003 r., III KKN 195/01 "Dla wypełnienia znamion przestępstwa stosowania przemocy lub groźby bezprawnej w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności (jak ujmuje to przepis art k.k.) wystarczy subiektywne przekonanie sprawcy, że wierzytelność faktycznie istnieje, a osoba, wobec której stosuje wymienione w art środki, choćby pośrednio, jest tą osobą, która ma zdolność (możliwość, obowiązek itp.) spełnienia świadczenia, tzn. wydania rzeczy, zwrotu pieniędzy, zapłaty odsetek itp. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2004 r., V KK 282/04 Dla rozpoznania strony podmiotowej przestępstwa z art k.k. rozstrzygające znaczenie ma to tylko, czy sprawca wymuszający zwrot świadczenia działa w takim celu ze świadomością, że na podstawie obowiązującego prawa przysługuje mu (lub osobie, na rzecz której działa) wierzytelność, a więc że dłużnik jest zobowiązany do świadczenia".

4 Wyrok SA w Katowicach z dnia 7 lutego 2008 r., sygn. akt II AKa 460/07 Aby przyjąć działanie sprawców w warunkach, o jakich mowa w przepisie art k.k., musi istnieć wierzytelność i musi być ona w sposób bezprawny egzekwowana w odniesieniu do dłużnika lub chociażby osoby, która pośrednio ma zdolność i możliwość zaspokojenia świadczenia, będąc osobą reprezentującą interesy dłużnika, w ramach szeroko pojętego pełnomocnictwa. Art. 190a. 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat Ściganie przestępstwa określonego w 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

5 Uporczywie nękać to ustawicznie dręczyć, trapić, niepokoić (czymś) kogoś, dokuczać komuś, nie dawać chwili spokoju, gnębić, prześladować kogoś. Powtarzalność i długotrwałość zachowań sprawcy. Skutek w postaci wzbudzenia poczucia zagrożenia lub odczuwania pewnego dyskomfortu (istotne naruszenie prywatności) pokrzywdzony ma czuć się zagrożony. Sankcja: kara pozbawienia wolności do lat 3. Przykłady uporczywe kontakty osobiste lub za pośrednictwem środków teleinformatycznych lub osób trzecich np. zwiększenie presji mającej na celu uświadomienie dłużnikowi nieuchronności uregulowania zobowiązania, cykliczny, regularny kontakt telefoniczny na numery bezpośrednie dłużnika, obecność w pobliżu domu, miejsca pracy np. wizyty terenowych windykatorów w celu oszacowania majątku dłużnika bądź dokonania egzekucji bezpośredniej,

6 uporczywe wysyłanie korespondencji w każdej formie np. perswazyjne wezwania do zapłaty, śledzenie dłużnika, nękanie osób najbliższych np. angażowanie rodziny i osób trzecich w proces przekazywania prośby o kontakt dłużnika z firmą windykacyjną, wezwania do osobistego stawiennictwa w biurze windykatora w celu złożenia wyjaśnień. Przestępstwo naruszenia miru domowego Art Kto wdziera się do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzonego terenu albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. - działanie ("wdziera się"), - zaniechanie ("wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza")

7 Nie stanowi naruszenia miru domowego: niepokojenie mieszkańców telefonami, dzwonieniem lub pukaniem do drzwi w takim przypadku otwarta droga do stosowania przepisu art. 107 kodeksu wykroczeń sankcjonującego uporczywe niepokojenie; wkroczenie przez uprawniony organ władzy np. komornik, policji Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 grudnia 2010 r., II AKa 384/10 Wdarcie w rozumieniu przepisu art.193 k.k. to wejście połączone z pokonaniem przeszkody, lecz nie chodzi tu o przeszkodę o charakterze fizycznym, ale o przełamanie woli osoby uprawnionej, która dla wdzierającego się stanowi barierę do pokonania. Sposób naruszenia woli osoby uprawnionej może być różny, jest on przy tym okolicznością drugorzędną, nieistotną z punktu widzenia bytu samego przestępstwa.

8 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 kwietnia 2007 r., II AKa 57/07 Pojęcie "wtargnięcia do mieszkania" obejmuje wszelkie formy przedostania się (wejścia) do cudzego zamkniętego mieszkania czy innego pomieszczenia chronionego "mirem domowym", wbrew wyraźnej woli jego dysponenta. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2010 r., poz. 46, Nr 275) Art Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do złotych albo karze nagany. Złośliwe wprowadzanie kogoś w błąd - celowe zachowanie sprawcy zmierzające do tego, aby w świadomości innej osoby ukształtował się obraz rzeczywistości odmienny od obiektywnie istniejącego. Inne złośliwe niepokojenie wzbudzanie niepokoju, obawy, lęku, niepewności, zakłócenie spokoju, inne zachowania wyprowadzające pokrzywdzonego z równowagi psychicznej.

9 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926) Art Kto przetwarza w zbiorze dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do których przetwarzania nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Definicja przetwarzania danych osobowych Przetwarzanie oznacza jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych od ich pozyskania do usunięcia, w szczególności zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, łączenie, zestawianie, wywoływanie, udostępnianie, rozpowszechnianie, przesyłanie, usuwanie. Dwie odmiany przestępstwa, gdy: przetwarzanie danych jest niedopuszczalne nie występuje żadna przesłanka legalizacyjna z art. 23 ust. 1 u.o.d.o. przetwarzanie danych jest wprawdzie dopuszczalne, ale dokonuje go osoba, która nie jest uprawniona do takiego postępowania.

10 Art Kto administrując zbiorem danych lub będąc obowiązany do ochrony danych osobowych udostępnia je lub umożliwia dostęp do nich osobom nieupoważnionym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2007 r., VKK 376/07 Udostępnienie danych lub umożliwienie do nich dostępu jednej osobie nie wyczerpuje znamion omawianego przestępstwa krytyczna ocena w piśmiennictwie przedmiotu.

11 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2000 r., II KKN 438/00 "Udostępnianie" danych oznacza tu z założenia działanie sprawcy, polega bowiem na czynieniu dostępnym, ułatwianiu dostępu, zaś "umożliwienie dostępu" do nich - jako czynienie tylko możliwym, ułatwianie, przyczynianie się może nastąpić również przez zaniechanie, a więc niedopełnienie obowiązku. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych art. 24 w zw. z art. 448 k.c. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz.93) Natarczywe działanie firm windykacyjnych może prowadzić do narusza dóbr osobistych m.in. prawa do prywatności, spokoju i nietykalności cielesnej.

12 Art Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Art W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

13 Wyrok SA w Warszawie z dnia 10 czerwca 2011 r., VI Aca 84/11 Nie każde działanie wierzyciela zmierzające do odzyskania długu - legalizuje wkroczenie w sferę dóbr osobistych dłużnika. Działanie bowiem nadmierne, nakierowane na zastraszenie dłużnika, zmierzające do wywołania w nim uzasadnionej obawy o mir domowy, realizowane w oparciu o zasadę, według której "cel uświęca środki" nie może być oceniane inaczej niż, jako wadliwe. Art Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy: 1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych, 2) jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa, 3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą, 4) jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego, 5) jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą.

14 Ochrona Danych Osobowych Art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych określa przesłanki legalizacyjne przetwarzania danych osobowych. Konieczność wdrożenia przez firmy windykacyjne polityki bezpieczeństwa informacji w zakresie danych osobowych. Decyzja GIODO z dnia 13 października 2010 r., sygn. DOLiS/DEC-1177/10 Dłużnik musi się liczyć z tym, że popadając w zwłokę w spełnieniu zobowiązania jego prawo do prywatności może zostać ograniczone ze względu na dochodzenie przez wierzyciela należnych kwot. W przeciwnym wypadku mogłoby dojść do sytuacji, w której dłużnik, powołując się na prawo do ochrony danych osobowych, skutecznie uchylałby się od spoczywającego na nim obowiązku spełnienia świadczenia i sytuacja taka ograniczałaby prawo wierzyciela do uzyskania należnej zapłaty.

15 Wyrok WSA z dnia 16 listopada 2005 r., sygn. akt II SA/Wa 139/05 Nie można też tak rozumieć przepisów ustawy, że udostępnianie danych osobowych dłużnika w celu windykacji należności narusza dobro tej osoby, gdyż byłoby to niczym nieuzasadnione jej uprzywilejowanie. Zawierając umowę cywilnoprawną, należy liczyć się z jej konsekwencjami, a także z tym, że obowiązek wykonania umowy dotyczy jednej i drugiej strony, nawet jeżeli jedna z nich jest konsumentem. Wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2005 r., sygn. akt I OPS 2/2005 Prawnie usprawiedliwiony cel, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), może być oparty także na przepisach prawa cywilnego.

16 Wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 marca 2004 r., sygn. akt II SA 1974/03 Umowa o przelewie wierzytelności podobnie jak działalność gospodarcza prowadzona w zakresie windykacji może powodować, że powstaje usprawiedliwiony cel administratora danych (art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych). Należy jednak pamiętać, że nie może nastąpić pogorszenie sytuacji właściciela danych. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007, Nr 50, poz. 331) Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów Art Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 2. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności: 3. Naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji; Art Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów

17 Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010, Nr 220, poz. 1447) Art. 17. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503) Czyn nieuczciwej konkurencji Art Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

18 Przykłady nieuczciwej konkurencji sygnowanie pism nazwą firma windykacyjno sądowa zawiadomienie o interwencji windykatora terenowego, zamieszczanie informacji o możliwości złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, zamieszczanie w pismach kierowanych do dłużników haseł, treści i znaków graficznych, które miały na celu zastraszanie odbiorcy, wywołanie uczucia lęku oraz wywarcie presji, nierzetelne informowanie o konsekwencjach niespłacenia długu, wysyłanie wezwań do osobistego stawiennictwa w siedzibie firmy windykacyjnej bez podania faktycznej i prawnej podstawy wezwania, informowanie, że do dłużnika zostanie wysłany pracownik terenowy, który wyegzekwuje dług osobiście, lub że dłużnik zobowiązany jest do składania telefonicznych wyjaśnień, co do przyczyn niespłacenia zadłużenia, wywoływani błędnego przekonania, co do uprawnień windykatorów, brak zachowania podstawowych zasad oficjalnej korespondencji.

19 Dziękuję