ZDOBYWAMY ODZNAKI TURYSTYCZNE

Transkrypt

1 ZDOBYWAMY ODZNAKI TURYSTYCZNE Czym w pracy jednostek ZHP są stopnie, sprawności, znaki służb wszyscy wiemy. Ale czy odznaki turystyczne to też instrument metodyczny? Jak go wykorzystać i jakie płyną z niego korzyści? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym poradniku. Dlaczego warto zdobywać odznaki turystyczne: Są potwierdzeniem przejścia konkretnej długości tras, zwiedzenia obiektów, czy noclegu w schroniskach Stanowią element zachęcający do częstego uprawiania turystyki i zdobywania nowych punktów do różnych odznak Sprawiają, że harcerze są dumni z tego, że zdobyli określoną ilość punktów na dany stopień odznaki Zdobyte punkty motywują ich do dalszego wysiłku Są punktem zdrowej rywalizacji pomiędzy harcerzami, o to, kto pierwszy zdobędzie najwyższy stopień odznaki Odznaki turystyczne służą poznaniu walorów turystycznych i krajoznawczych kraju. Często regulaminy (np. kanon krajoznawczy Polski) dają możliwość dotarcia do miejsc, o których się nigdy nie słyszało, a warto je zwiedzić. Gratką są także odznaki regionalne, które są wspaniałym narzędziem do poznania najbliższej okolicy Są elementem uprawiania świadomej turystyki. Nawet, jeśli przez cały dzień grupę prowadził drużynowy, to podczas wpisywania trasy do książeczki każdy harcerz musi spojrzeć na mapę i zobaczyć, jaką drogą oraz jak długo szedł Trasy wpisane do książeczek odznak pozwalają po wielu latach odtworzyć przebieg wędrówki, gdy chce się coś przypomnieć lub ją powtórzyć Zdobycie odpowiednich stopni odznak jest warunkiem koniecznym do przystąpienia do egzaminu, np. na Przodownika Turystyki PTTK (np. wymagane jest zdobycie małej złotej GOT na Przodownika Turystyki Górskiej, małej srebrnej OTP na przodownika turystyki pieszej) Czasem argument: zobacz-jeśli nie pojedziesz na rajd, to Jaś wyprzedzi Cię w ilości zdobytych punktów do GOT, a przecież teraz macie po równo, jest dobrym motywatorem dla leniuszków. Tylko pamiętajmy, żeby nie używać go w przypadku, kiedy wiemy, ze harcerz nie może jechać, bo nie ma funduszy, a takie postawienie sprawy sprawi, że będzie mu przykro Uczą systematyczności, gdyż przebytą trasę wpisujemy każdego dnia do książeczki Jak przygotować drużynę do zdobywania odznak: Powinniśmy przeprowadzić zbiórkę, na której przybliżymy harcerzom idee zdobywania odznak, przedstawimy w skrócie regulaminy i rodzaje odznak Należy zakupić odpowiednie książeczki i wspólnie nauczyć się je wypełniać (najlepiej wpisywać przykładowe trasy na kserokopiach stron z książeczek dla wypróbowania swoich umiejętności). Każdy harcerz powinien mieć pakiet książeczek odznak, które będzie zdobywał wraz z drużyną Powinniśmy stworzyć możliwość zdobywania odznak przez harcerzy także na wyjazdach rodzinnych, prywatnych, szkolnych, (dlatego muszą znać regulaminy i sposoby wypełniania książeczek, żeby nie było konieczne wypełnianie tylko pod okiem drużynowego)

2 Jak wykorzystać odznaki w pracy drużyny: Można wykorzystać odznaki w próbach na stopnie zależnie od stopnia wpisujemy punkt z wymaganą do zdobycia odznaką. (np. ochotniczka zdobywa popularną OTP i popularnego TP, tropicielka natomiast już brązową OTP i popularną GOT oraz brązową ROK to jest oczywiście przykład, gdyż stopnie i typy odznak dobieramy do zaawansowania drużyny w zdobywaniu odznak, możliwości wyjazdowych, zainteresowań itp., bo nie każdy lubi jazdę na rowerze i ma możliwość zdobycia odznak kolarskich, a osoby ze Szczecina będą miały naturalne ograniczenia w zdobywaniu GOT ) Możemy narysować i powiesić w harcówce tablicę, na której będą zaznaczone stopnie poszczególnych odznak, które obecnie posiadają harcerze to dobry element rywalizacji między harcerzami, czy zastępami Ilość zdobytych odznak możemy też potraktować jako element rywalizacji zastępów Znaczki najwyższego stopnia zdobytych odznak możemy umieścić na klapie prawej kieszeni munduru lub kangurce Potwierdzamy zdobycie danej odznaki w rozkazie drużynowego, a następnie wpisujemy ją do książeczki harcerskiej W poradniku znajdziecie opis kilku najważniejszych odznak, które można wykorzystać w pracy drużyny, ale nie ograniczajcie się do tego! Regulaminy wszystkich odznak znajdziecie na stronie internetowej: oraz w oddziałach PTTK. Możliwości są ogromne: turystyka piesza, rowerowa, kajakowa, konna, krajoznawstwo i wiele innych. To, co przedstawiamy poniżej to praktyczny kurs wypełniania książeczek i korzystania z regulaminów, ale pamiętajcie, że to nie zastąpi nigdy całego regulaminu. Tak, więc zdobywanie jakiejkolwiek odznaki rozpoczynamy od DOKŁADNEGO przeczytania regulaminu, żeby potem przy weryfikacji nie okazało się, że o czymś zapomnieliśmy i nie spełniamy wszystkich wymogów zawartych w regulaminie. WERYFIKACJA ODZNAK Nie wystarczy uzbierać wymaganą liczbę punktów na dany stopień odznaki podstawą jej posiadania jest weryfikacja, czyli sprawdzenie zgodności przebytych wycieczek z regulaminem odznaki, potwierdzone pieczątką referatu weryfikacyjnego (zwanego popularnie weryfikatem) w książeczce. Pieczęć ta stanowi potwierdzenie regulaminowego zdobycia odznaki. 1. Znajdujemy Oddział PTTK w pobliżu miejsca zamieszkania ( w tym celu warto odwiedzić stronę 2. Dzwonimy lub udajemy się do Oddziału z pytaniem czy jest w nim weryfikat danej odznaki, a jeśli nie ma to prosimy o adres najbliższego weryfikatu, który ma do tego uprawnienia. 3. Mając adres udajmy się osobiście lub przesyłamy książeczki wypełnione zgodnie z regulaminem odznaki, zawierające wpisaną ilość punktów potrzebną do zdobycia danej odznaki. (Wysyłając książeczki pocztą nie zapomnijcie o dołączniu koperty zwrotnej ze znaczkiem). 4. Niektóre weryfikaty pobierają opłatę za weryfikację odznak inne nie. To zależy od miejsca, ale musicie liczyć się z taką ewentualnością.

3 5. Czasem weryfikator nie zalicza z różnych powodów punktów (powtarzające się trasy, zły wpis, trasa nieregulaminowa itp.), wtedy trzeba dozbierać brakujących punktów i udać się do weryfikacji ponownie. 6. Kiedy mamy już potwierdzone zdobycie odznaki, wtedy zakupujemy sobie znaczek w odpowiednim stopniu i dumnie go nosimy (niektóre weryfikaty sprzedają od razu odznaki, a jeśli nie macie dostępu do miejsca, gdzie można je zakupić, to rozwiązaniem jest zamówienie przez Internet: ) 7. Weryfikując kolejny stopień danej odznaki zawsze udajemy się do weryfikatu z książeczką, w której mamy potwierdzenie zweryfikowania poprzedniej odznaki np. złotą OTP otrzymamy po pokazaniu pieczątki przyznania srebrnej. Przydatne adresy:

4 GOT Górska Odznaka Turystyczna 1.Odznakę zdobywamy podczas pieszych wędrówek w danych pasmach górskich : - Tatry i Podtatrze - Beskidy Zachodnie - Beskidy Wschodnie - Sudety - Góry Świętokrzyskie oraz przygranicznych pasmach górskich Karpat i Sudetów. 2. Wykaz punktów, które trzeba zdobyć w poszczególnych grupach wiekowych na dane stopnie odznaki. Rodzaj i stopień odznaki GOT kategorie wieku I 8-10 lat II lat III lat popularna mała: brązowa srebrna złota duża: brązowa srebrna złota IV powyżej 50 lat i osoby niepełnosprawne odbycie dwóch wycieczek wielodniowych (według zasad określonych w par. 7 Regulaminu) odbycie dwóch wycieczek wielodniowych odbycie dwóch wycieczek wielodniowych 3. Przed wyruszeniem na wycieczkę zaopatrz się w książeczkę GOT i regulamin, w którym znajdziesz trasy punktowane do odznaki. W książeczce należy zbierać pieczątki ze wszystkich ważniejszych obiektów np.: schroniska, muzea, sklepy będące później podstawą podczas weryfikacji jako potwierdzenie przebytych tras. Przy każdej pieczątce należy umieścić datę wycieczki. Jeśli podczas wędrówki obecny jest Przodownik Turystyki Górskiej na dane pasmo lub Przewodnik, w takich wypadkach on potwierdza odbycie trasy-wtedy zbieranie pieczątek nie jest konieczne. 4. Oprócz zebranych pieczątek należy również wszystkie przebyte trasy wpisać do książeczki wg poniższego wzoru:

5 5. Jeżeli w regulaminie GOT nie odnajdziesz wypunktowanej trasy, wtedy wpisujemy punkt wyjścia punkt pośredni, punkt pośredni - punkt dojścia. Przy każdym odcinku liczymy i wpisujemy ile trasa miała kilometrów oraz sumę podejść np. wg poziomic, czy danych z mapy. Następnie obliczamy ile punktów zdobyliśmy wg zasady: 1 punkt za każdy kilometr oraz 1 punkt za 100 metrów sumy podejść. Przykład wpisania trasy niewypunktowanej w regulaminie 6. Po wypełnieniu każdej strony w książeczce zsumuj punkty i na górze następnej strony wpisz punkty z przeniesienia. To pomoże w ogólnym zsumowaniu punktów przed zweryfikowaniem odznaki. 7. Gdy zdobędziesz wystarczającą liczbę punktów na odpowiedni stopień odznaki ( GOT zdobywamy w kolejności stopni) to zsumuj punkty i zostaw miejsce na pieczątkę weryfikacyjną. W jednym roku kalendarzowym można zdobyć tylko jeden stopień GOT PTTK, z wyjątkiem stopnia popularnego i małego brązowego, które mogą być zdobyte w tym samym roku, jeśli zdobywający ukończył 10 lat.

6 Do potwierdzania i weryfikacji książeczek GOT PTTK uprawnieni są w zakresie posiadanych uprawnień wyłącznie przodownicy turystyki górskiej PTTK 8. Nadwyżka punktów z jednego stopnia przechodzi na stopień kolejny, jednak nie więcej niż 50 % punktów zdobytych w roku weryfikacji poprzedniego stopnia. Informacje dostępne też tu:

7 OTP ODZNAKA TURYSTYKI PIESZEJ 1. Odznakę zdobywa się poprzez uczestnictwo w wycieczkach pieszych (na terenie RP) po terenie nizinnym i wymienionych terenach wyżynnych kraju: Góry Świętokrzyskie, Masyw Ślęży, Pogórze Karpackie i Sudeckie, Góry Stołowe, Opawskie i Kaczawskie oraz na terenach kotlin: Jeleniogórskiej, Kłodzkiej, Żywieckiej, Nowotarskiej i Sądeckiej. 2. O odznakę OTP może ubiegać się każdy, kto ukończył 8 lat. Wyjątek stanowi odznaka "Siedmiomilowe Buty", którą można zdobywać tylko przed ukończeniem 8 lat. 3. OTP jest ustanowiona w pięciu kategoriach i może być zdobywana tylko w kolejności wymienionych kategorii i stopni: "Siedmiomilowe Buty" w stopniach: srebrnym i złotym tylko przed ukończeniem 8 lat popularna OTP - bez stopni, mała OTP w stopniach: brązowym, srebrnym i złotym, duża OTP w stopniach: srebrnym i złotym, odznaka "Za Wytrwałość w Turystyce Pieszej", OTP "Dla Najwytrwalszych". Stopień odznaki Liczba punktów popularna 60 pkt 15 pkt brązowa 100 pkt 20 pkt mała srebrna 250 pkt 50 pkt W tym za zwiedzanie do: mała złota 500 pkt 100 pkt Warunki ogólne W dowolnym czasie w jednym roku (12 miesięcy)* w ciągu dwóch lat (24 miesięcy)* w ciągu trzech lat (36 miesięcy)* *(od pierwszej do ostatniej wycieczki) 5. Chcąc zdobywać tę odznakę musisz zakupić książeczkę, w której będziesz wpisywał i potwierdzał przebycie trasy. W tej odznace to Ty ustalasz sobie jej przebieg, musisz jednak pamiętać o podstawowej zasadzie 1 punkt za 1 km.

8 6. Do książeczki wpisuje się nazwy miejscowości początkowej i krańcowej, które należy podkreślić oraz nazwy miejscowości pośrednich; podajemy również ważniejsze obiekty i kolory szlaków jakimi szliśmy. W rubryce: -liczba km wpisuję się liczbę przebytych podczas tej wędrówki kilometrów. 7. Poświadczenie przebytej trasy może być zrealizowane przez: a. Przodownika Turystyki Pieszej PTTK, b. przewodnika PTTK, nauczyciela lub instruktora harcerskiego prowadzącego wycieczkę, c. kierownika wycieczki organizowanej przez organizację młodzieżową, zakład pracy lub inną instytucję. *Poświadczenia przez osoby wymienione w punktach b i c należy potwierdzić pieczątką instytucji organizującej wycieczkę 8. Za zwiedzanie miejscowości umieszczonych w wykazie (patrz regulamin OTP ), zalicza się ustaloną liczbę punktów pod warunkiem wpisania do Książeczki Wycieczek Pieszych obiektów zwiedzanych w danej miejscowości. Wymagane jest zwiedzenie przynajmniej najważniejszych obiektów. Zwiedzenie tej samej miejscowości może być zaliczone tylko raz, niezależnie od stopnia małej OTP. Nie zalicza się punktów za zwiedzanie miejsca zamieszkania. 9. Przy ustalaniu wycieczki dla swoich podopiecznych nie możesz również zapomnieć o górnej granicy zaliczania dziennych przejść pieszych: dla dzieci i młodzieży do lat km, dla pozostałych - 30 km. Dla dzieci zdobywających Siedmiomilowe Buty w stopniu srebrnym 8 km, a w stopniu złotym 12 km.

9 10. Po zdobyciu odpowiedniej liczby punktów( patrz tabelka) udaj się do weryfikatu odznaki.

10 TP Turysta Przyrodnik 1. Odznakę TP zdobywamy zwiedzając różnego rodzaju obiekty przyrodnicze na terenie Polski. ( Obiekty te nie są zawarte w żadnym regulaminie, liczy się tu każdy obiekt w Polsce, jako regulamin służy nam mapa i obserwacja tabliczek, którymi są oznaczone pomniki przyrody, ścieżki dydaktyczne itp.) 2. Odznaka jest ustanowiona w dwóch rodzajach: mała i duża. Mała odznaka ma cztery stopnie, ( aby ją zdobyć trzeba mieć ukończone 7 lat) Popularna podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 20 punktów w max 3 lata Brązowa- podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 50 punktów w max 3 lata Srebrna - podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 100 punktów w max 4 lata Złota- podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 200 punktów w max 5 lata Duża odznaka ma dwa stopnie, ( aby ją zdobywać musimy mieć ukończone 18 lat): Srebrna- podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 300 punktów oraz zwiedzenia 7 parków narodowych w dowolnym czasie Złota - podstawą do jej uzyskania jest zdobycie 500 punktów oraz zwiedzenia 10 parków narodowych w dowolnym czasie 3. Aby zdobywać odznakę należy zakupić książeczkę TP i zbierać w niej potwierdzenia Instruktora Ochrony Przyrody, Przodownika PTTK) oraz uzupełniać wg wzoru: 4. Tu wpisujemy uzyskane punkty, które określamy wg regulaminu: 1. Za prowadzenie lub udział w prowadzeniu wycieczki przyrodniczej, zorganizowanie lub udział w zorganizowaniu imprezy popularyzującej ochronę przyrody (za każdy dzień) - 5 punktów 2. Za udział w wycieczce przyrodniczej (za każdy dzień) - 2 punkty 3. Za zwiedzenie pomnika przyrody, grupy pomników lub alei - 2 punkty 4. Za zwiedzenie użytku ekologicznego - 2 punkty 5. Za zwiedzenie stanowiska dokumentacyjnego - 2 punkty 6. Za zwiedzenie ścieżki przyrodniczej - 4 punkty

11 7. Za zwiedzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego - 4 punkty 8. Za zwiedzenie obszaru chronionego krajobrazu - 4 punkty 9. Za zwiedzenie rezerwatu - 5 punktów 10. Za udział w prelekcji lub odczycie 1 punkt 11. Za zwiedzenie urządzeń hydrotechnicznych (jazy, kanały, budowle wykorzystujące siłę wody lub wiatru) - 3 punkty 12. Za zwiedzenie parku krajobrazowego lub leśnego kompleksu promocyjnego - 8 punktów 13. Za zwiedzenie parku narodowego - 10 punktów 14. Za zwiedzenie innych obiektów przyrodniczych (np. ogrodów dendrologicznych, botanicznych, zoologicznych, muzeów przyrodniczych, parków dworskich i zabytkowych cmentarzy) - 5 punktów 15. Za wykonanie prac na rzecz obiektu przyrodniczego (praca udokumentowana) - 5 punktów 16. Za roczne bezpośrednie prowadzenie udokumentowanych, systematycznych obserwacji przyrodniczych - dla każdego obiektu - 10 punktów 17. Za uzyskanie uprawnień opiekuna przyrody lub instruktora ochrony przyrody - 10 punktów 18. Za pełnienie funkcji opiekuna przyrody lub instruktora ochrony przyrody (za każdy rok) - 5 punktów 19. Za działalność popularyzatorską w zakresie przyrodoznawstwa lub ochrony przyrody (prelekcja, odczyt, wystawa) - 10 punktów - za powtórzenie tematu - 5 punktów 20. Za zwiedzanie muzeów na terenie parków narodowych i krajobrazowych - 5 punktów Ilość punktów za zwiedzane obiekty znajdziecie w swojej książeczce TP wraz z innymi szczegółami regulaminu. Warto tylko jeszcze zapamiętać,że raz zwiedzany obiekt nie może być zaliczany po raz kolejny na inny stopień odznaki ( nie dotyczy to stopni dużych) 5. Weryfikacji odznaki dokonuje się w oddziałach PTTK lub u instruktorów ochrony przyrody. Informacje:

12 ROK Regionalna Odznaka Krajoznawcza 1. Odznakę można zdobywać po ukończeniu 10 roku życia. 2. Odznakę zdobywa się podczas dowolnego rodzaju wycieczek, np. pieszych, kolarskich, motorowych. 3. Regionalną Odznakę Krajoznawczą (R.O.K.) zdobywa się zwiedzając obiekty krajoznawcze wybrane wg uznania zdobywającego (nie muszą to być obiekty wymienione w Kanonie Krajoznawczym Polski). Warunki przyznania Regionalnej Odznaki Krajoznawczej (R.O.K.) warunki brązowy stopie ogólna liczba zwiedzanych obiektów w tym co najmniej: zabytków architektury 4 8 muzeów, izb regionalnych 1 3 miejsc pamięci narodowej 2 4 rezerwatów przyrody 1 2 parków zabytkowych 1 2 parków krajobrazowych 1 2 Czas zdobywania nie dłuższy 3 lata 5 lat srebrny 4. R.O.K. stopnia brązowego należy zdobyć: a. w czasie nie dłuższym niż 3 lata, licząc od daty pierwszej wycieczki. b. zwiedzając obiekty krajoznawcze w liczbie określonej w tabeli 1 położone w promieniu do 40 km od miejsca zamieszkania, 5. Posiadanie odznaki regionalnej w dowolnym stopniu ustanowionej przez terenowe jednostki PTTK uprawnia do otrzymania Regionalnej Odznaki Krajoznawczej w stopniu brązowym. 6. R.O.K. stopnia srebrnego należy zdobyć: a. w czasie nie dłuższym niż 5 lat, licząc od daty pierwszej wycieczki na ten stopień odznaki, b. zwiedzając obiekty krajoznawcze w liczbie określonej w tabeli 1 położone na

13 obszarze województwa związanego z miejscem zamieszkania. W przypadku zamieszkiwania w miejscowości położonej przy granicy województw można zwiedzać obiekty krajoznawcze położone w województwie sąsiednim w odległości do 40 km od miejsca zamieszkania. Niezbędne jest posiadanie ROK w stopniu brązowym, aby móc zdobywać OKP! Informacje:

14 OKP Odznaka Krajoznawcza Polski Niezbędne jest posiadanie ROK w stopniu brązowym, aby móc zdobywać OKP! 1. Odznakę można zdobywać zwiedzając najciekawsze obiekty umieszczone w kanonie krajoznawczym Polski, który można zakupić razem z regulaminem odznaki w oddziałach PTTK lub znaleźć w Internecie, np.: 2. OKP można zdobywać powyżej 10 roku życia. Warunki zdobywania Odznaki Krajoznawczej Polski warunki stopień brązowy srebrny złoty minimalna liczba zwiedzanych obiektów wymienionych w Kanonie Krajoznawczym Polski: najciekawsze miasta parki narodowe zabytki (a) muzea (b) inne obiekty krajoznawcze (c) minimalna liczba nowo zwiedzanych regionów Chcąc zdobywać tę odznakę musisz założyć zeszyt będący twoją osobistą kroniką wycieczek. (Polecamy zeszyt, gdyż dostępne książeczki są za małe na pełną dokumentację zwiedzonych obiektów). W zeszycie należy zbierać pieczątki, pocztówki, zdjęcia, bilety i inne potwierdzenia zwiedzenia danego obiektu. Oprócz potwierdzeń należy narysować w zeszycie tabelkę, w której powinny znaleźć się następujące rubryki: liczba porządkowa, data zwiedzania, nazwa obiektu, rodzaj obiektu ( miasto, zabytek, muzeum, iok i park narodowy). Przy pieczątkach dopisz numer zgodny z liczbą porządkową z tabelki, żeby było wiadomo jakiego obiektu dotyczy to potwierdzenie. Przy zwiedzaniu miasta i parku narodowego w nawiasie wyszczególniamy obiekty w nim zwiedzane (punkty konieczne do zaliczenia zwiedzenia danego miasta czy parku są podane w kanonie).

15 4. Na poszczególne stopnie odznaki musisz zaliczyć odpowiednią ilość obiektów z różnych grup ( patrz tabelka). 5. Po zwiedzeniu, udokumentowaniu i wpisaniu wystarczającej ilości obiektów weryfikujemy odznakę w pracowni krajoznawczej informacje gdzie takowe się znajdują uzyskacie tu: bądź w najbliższym oddziale PTTK. Informacje: Nowy Kanon Krajoznawczy Polski jest obecnie drukowany przez Wydawnictwo KRAJ kontakt tel. (022)

16 PSM Przyjaciel Schronisk Młodzieżowych 1. Odznakę zdobywamy nocując w schroniskach objętych patronatem Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych 2. PSM wyróżniamy w następujących rodzajach - brązowa ( 5 noclegów) - srebrna ( 15 noclegów) - złota ( 25 noclegów) - duża z laurem ( 25 noclegów w tym 5 w schroniskach stałych) 3. Podstawą weryfikacji są pieczątki ze schronisk umieszczone w książeczce ( proponujemy zeszyt A6). Przy każdym stemplu wpisujemy datę noclegu. Pobyt w określonych schroniskach może być zaliczony tylko jeden raz w trybie zdobywania wszystkich stopni odznaki. Weryfikacji odznaki dokonujemy w oddziałach terenowych ptsm, pełna lista oddziałów na stronie 4. Polecamy wam także wyrobienie legitymacji PTSM, która uprawnia do 25 % zniżki w schroniskach. Legitymacje wystawiają: oddziały PTSM, Centra Informacji Turystycznej, niektóre schroniska młodzieżowe i biura turystyczne oraz Zarząd Główny PTSM (także drogą pocztową). Musi być ona przedłużana, co roku. Adresy oddziałów w poszczególnych miastach znajdziecie na stronie Warto także kupić informator PTSM w którym znajdziecie adresy i numery telefonów do wszystkich schronisk (te dane dostępne także na stronie internetowej).

17 Taka legitymacja ważna jest w Polsce (istnieje także międzynarodowa legitymacja) co roku dokupujemy do niej znaczek opłacając w oddziale składkę-wtedy jest ważna.