Instrukcja obsługi programu

Transkrypt

1 1 Instrukcja obsługi programu ArCADia-TERMO CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU sierpień 2009

2 2 Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej Instrukcji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kserokopii metodą kserograficzną, fotograficzną albo kopiowanie Instrukcji na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich firmy INTERsoft do niniejszej Instrukcji. Firma INTERsoft dołożyła wszelkich starań, by zawarte w tej Instrukcji informacje były kompletne i rzetelne. Nie bierze jednak żadnej odpowiedzialności za ich wykorzystanie, ani za związane ewentualne szkody wynikłe z informacji zawartych w tej Instrukcji. Copyright INTERsoft 2009

3 3 Spis treści 1. WSTĘP Charakterystyka Energetyczna budynku Rozporządzenia Projekt budynku Obsługa Programu ETAP 1. Wybór obliczeo ETAP 2. Dane projektu ETAP 3. Dane o budynku ETAP 4. Definicje przegród ETAP 5. Struktura budynku ETAP 6. Strefy cieplne Szczegółowa metodologia obliczeo Uproszczona metodologia obliczeo ETAP 7. Ogrzewanie i wentylacja ETAP 8. Ciepła woda użytkowa ETAP 9. Oświetlenie ETAPY: 10 Obliczenia Cieplne - RAPORTY ETAP 11. Certyfikat Wykonanie Świadectwa Charakterystyki Energetycznej budynku RAPORTY RTF Podsumowanie Prezentacje i Szkolenia DODATEK A - Właściwości pomieszczeo DODATEK B - Przykłady definiowania trybów pracy budynku... 83

4 4 1. WSTĘP Program ArCADia-TERMO PRO jest narzędziem wyróżnionym Złotym Medalem BUDMA 2009 przeznaczonym do kompleksowych obliczeń cieplnych budynku, w zakresie Charakterystyki Energetycznej, Świadectwa oraz Audytu energetycznego. Przyjazny interfejs graficzny, intuicyjna obsługa oraz bogata baza podpowiedzi dostępne w programach AutoCAD lub IntelliCAD pozwalają na szybkie wprowadzanie nie tylko wymiarów, ale również parametrów fizycznych przegród (okna, drzwi, stropy, połacie i okna dachowe, ściany) i pomieszczeń. ArCADia-TERMO wyposażona jest we własny interfejs, służący do numerycznego wprowadzania danych. Jednak w celu zminimalizowania czasochłonnej analizy i żmudnego wprowadzania danych zaleca sie sporządzenie rysunku w ArCADia IntelliCAD, a następnie automatyczne wykonanie obliczeń w ArCADia-TERMO. Rysunki zawierające rzut architektoniczny mogą być stworzone w systemie ArCADia lub z innych programach architektonicznych posiadających interfejs IFC, takich jak : AllPlan, ArchiCAD, AutoCAD, IntelliCAD, Revit, ArCon. Po wprowadzeniu danych w programie ArCADia-TERMO wykonywane są: - obliczenie sezonowego zapotrzebowania na ciepło budynku, - obliczenie sezonowego zapotrzebowania na chłód budynku, - współczynniki przenikania przegród budowlanych, - określenie rozkładu temperatur w przegrodzie, - określenie wykropleń w przegrodzie, - obliczenie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń, - obliczenie mostków cieplnych, Wersja TERMO NIE pozwala na wykonanie Charakterystyki Energetycznej budynku. Charakterystyki Energetycznej określana będzie skrótem ChE w dalszej części materiałów szkoleniowych.

5 5 2. Charakterystyka Energetyczna budynku Wykonanie Charakterystyki Energetycznej wymagane jest do uzyskania pozwolenia na budowę i składane jest wraz z projektem budowlanym, najczęściej przez architekta. Oznacza to, ze Charakterystykę Energetyczną budynku wykonuje się dla budynków nowo projektowych (jeszcze nie wybudowanych) lub przebudowywanych (istniejących) i dołącza się do pozwolenia na budowę. Charakterystykę Energetyczną wykonuje się tylko dla całego budynku, a nie dla poszczególnych jego części, chyba że projekt dotyczy tylko części budynku. Do obliczeń Charakterystyki Energetycznej należy wziąć pod uwagę wszystkie pomieszczenia ogrzewane, nieogrzewane, chłodzone i niechłodzone oraz urządzenia zużywające inne rodzaje energii, stanowiące stałe wyposażenie budowlano-instalacyjne budynku, z wydzieleniem mocy urządzeń służących do celów technologicznych, związanych z przeznaczeniem budynku, np. produkcja, zapewnienie odpowiednich warunków dla produkcji. Dlatego w ChE analizuje się m.in. wszystkie przegrody zewnętrzne ( w tym ściany pełne, drzwi, wrota, przegrody przezroczyste i inne), także te w pomieszczeniach nieogrzewanych. W Charakterystyki Energetycznej należy: 1) obliczyć i sprawdzić czy wartość EP jest mniejsza lub równa wartości EP ref dla budynku referencyjnego, 2) wykonać zestawienie Bilansu mocy elektrycznej (z uwzględnieniem technologii) w budynku. Bilans ten obejmuje, obliczenie energii elektrycznej dla potrzeb: a) ogrzewania, b) wentylacji, c) przygotowanie ciepłej wody użytkowej, d) chłodzenia, e) oświetlenia wbudowanego, f) technologii (produkcji). 3) sprawdzić, czy wartość współczynnika przenikania ciepła U dla wszystkich zewnętrznych przegród w budynku jest mniejsza lub równa U max, określonego w Rozporządzeniu z dnia 06 listopada 2008 r., czyli U U max, WT ) podać wartości całkowitych sprawności systemów: - ogrzewania i wentylacji - chłodu, - ciepłej wody użytkowej, - oświetlenia wbudowanego. 5) sprawdzić czy we wszystkich przegrodach występuje wykroplenie krytyczne. Przy analizowaniu wykroplenia podłogi na gruncie oraz ściany na gruncie przyjmuje się temp. zewn. 0 o C i wilgotność 100%, 6) sprawdzić wartość Współczynnika przenikalności energii całkowitej okna zewnętrznego i połaciowego. 7) sprawdzić warunek pola powierzchni okien zewnętrznych (i połaciowych) o współ. przenikania ciepła U 1,5 W/m 2 *K w odniesieniu do pola powierzchni wszystkich kondygnacji nadziemnych Trzeba też wykazać, że dany budynek został zaprojektowany zgodnie z przepisami WT2008, a także udowodnić, że wszystkie elementy budowlane i rozwiązania budowlane i instalacyjne spełniają wymagania dotyczące oszczędności energii zawarte w przepisach technicznobudowlanych.

6 Rozporządzenia Podstawą prawną wykonywania Charakterystyki Energetycznej są Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 06 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego oraz zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Projekt budynku Przykład dotyczy projektu budynku dwufunkcyjnego mieszkalno --usługowego. 1. Dane początkowe OPIS BUDYNKU Budynek: piętrowy (kamienica ze sklepami), składający się z części mieszkalnej i usługowej (sklepu), bez podpiwniczenia o konstrukcji tradycyjnej, zlokalizowany w Łodzi, rys.1. Budynek średnio osłonięty, istniejący. Wznoszony technologią tradycyjną. Część usługowa (Sklep) Część mieszkalna Rysunek 1. Widok analizowanego budynku dwufunkcyjnego - Kamienica ze sklepem. NORMY: Zapotrzebowanie na ciepło budynku: norma PN EN 13790:2008 metoda obliczeń: szczegółowa Straty ciepła od gruntu: PN EN Katalog mostków cieplnych PN EN ISO 14683

7 7 POWIERZCHNIE I KUBATURY A. Część mieszkalna (bez chłodzenia) 1. liczba kondygnacji 2 (parter (mieszkanie) + poddasze użytkowe o regul. temp. nad ogrzewanymi pomieszczeniami.) 2. pow. o regul. temp.: (3 pom. ogrzewane + poddasze użytkowe nad nimi): A f = 46,89 m ,96 m 2 = 96,85 m 2 3. pow. nieogrzewana (garaż + poddasze nieużytkowe nad nim): A u =14,56 m ,62 m 2 = 29,18 m 2 4. pow. całkowita netto: A = 96,85 m ,12 m 2 = 126,03 m 2 B. Część usługowa (sklep, bez chłodzenia) 1. liczba kondygnacji 1 (parter + nieużytkowy strych) 2. powierzchnia o regul. temp. (hala ogrzewana i chłodzona + łazienka ogrzewana.) : A f = 43,41 m 2 + 4,72 m 2 = 48,13 m 2 3. powierzchnia nieogrzewana i niechłodzona (nieużytkowy strych*) A u =48,86 m 2 4. powierzchnia całkowita netto A = 48,13 m ,95 m 2 = 97,08 m 2 * - brak ścianek działowych i ocieplenia ściany nośnej wewnętrznej C. Cały budynek 1. liczba kondygnacji 2 2. pow. o regulowanej temp.: A f = 96,85 m ,13 m 2 = 144,98 m 2 3. pow. całkowita netto: A = 126,03 m ,08 m 2 = 223,11 m 2 4. pow. użytkowa netto: 96,85 m ,56 m ,13 m 2 = 159,54 m 2 5. podział pow.: 159,54 m 2 / 223,11 m 2 = 71,51 % pow. użytkowej pow. - powierzchnia....

8 8 Rzut architektoniczny budynku (część mieszkalna i usługowa) N 1 7 E W B-B , 5 A-A S Część mieszkalna Wysokość kondygnacji: 3,24 m 1. Jadalnia: pow. 33,58 m 2, temp. 20 o C; H =2,99 m; V = 100,74 m 3 2. Łazienka: pow. 4,74 m 2, temp. 24 o C; H =2,99 m; V = 14,18 m 3 3. Sypialnia: pow. 8,57 m 2, temp. 20 o C; H =2,99 m; V = 25,71 m 3 4. Garaż nieogrzewany: pow. 14,56 m 2, temp. - brak; H =2,99 m; V = 43,70 m 3 5. Strych nad garażem nieogrzew.: pow. 14,62 m 2, temp. - brak; H sr =2,5 m; V = 36,54 m 3 6. Poddasze użytkowe ogrzewane: pow. 46,96 m 2, temp. 20 o C; H sr =2,82 m; V = 140,75 m 3 Wymiarowanie obwodu Podłogi na gruncie, str.19. Część usługowa (Sklep) 7. Łazienka: pow. 4,72 m 2, temp. 24 o C; H =2,99 m; V = 14,13 m 3 8. Hala (+chłód): pow. 43,41 m 2, temp.: zimą 20 o C; latem 25 o C; H =2,50 m; V = 36,54 m 3 9. Strych nieogrzew. nieużytk.:, pow. 48,95 m 2, temp. - brak; H sr =2,99 m; V = 26,61 m 3

9 9 Przekrój A-A budynku Przekrój B-B budynku NOTATKI

10 Obsługa Programu Na rysunku 2 przestawiono początkowy widok aplikacji ArCADia-TERMO ver.1.6. Menu Wybór wersji programu programuuprogramu Wybór obliczeo początkowych Ikony zapisu, odczytu Podpowiedzi Ostatnio używane pliki Przyciski nawigacji Etapy Pole raportów błędów Rysunek 2. Początkowy widok aplikacji ArCADia-TERMO. OPIS: Menu - pozwala na szybki dostęp m.in. wydruków, zaawansowanych opcji oraz pomocy. Wybór wersji programu - trzy przyciski nawigacji służące do wyboru typu (zakupionego/demo) programu: Klinąd, aby wykonad Charakterystykę Energetyczną raportów TERMO ArCADia - TERMO ArCADia - TERMO PRO Przyciski nawigacji - służą do wybierania kolejnych etapów. Zalecane jest przechodzenie po kolei, od etapu pierwszego aż do ostatniego. Ostatnio używane pliki - lista ostatnio używanych plików świadectw, charakterystyk energetycznych oraz plików szablonów zawierających zdefiniowane przegrody, dane adresowe oraz ustawienia początkowe (normy), rys. 3. Rysunek 3. Po wybraniu ikony można zapisać Certyfikaty oraz szablony typów przegród (z etapu 4) i danych adresowych (z etapu 2), a także norm oraz ustawień początkowych wybranych w etapie 1.

11 11 Wybór obliczeń początkowych - pozwalana określenie ilości etapów jakie należy wypełnić podczas wykonywania ChE. Zalecane (ale nie wymagane) jest przechodzenie od etapu pierwszego, po kolei, do ostatniego. A po zakończeniu, powrót do tych etapów, w których wystąpiły błędy lub jest brak danych. Podpowiedzi - po kliknięciu tej ikony zastanie wyświetlona podpowiedź, zawierająca informacje związane z danym polem/listą. Pole raportów - w tym obszarze wyświetlane są błędy ( w kolorze czerwonym) oraz komunikaty ostrzegawcze (w kolorze czarnym), informujące, że określona wartośd nie mieści się w zakresie wymaganym przez normy lub Rozporządzenie. Najlepiej jest poprawiad wyświetlone Błędy i ostrzeżenia dopiero po wykonaniu wszystkich obliczeo, przed utworzeniem raportu, ponieważ bardzo często większośd lub wszystkie informacje błędach same znikną, po prawidłowym wypełnieniu danymi wszystkich etapów. Po kliknięciu na dany błąd lub ostrzeżenie program sam pokaże etap, w którym nastąpił błąd (ostrzeżenie) Etapy - wyświetlana liczba etapów, jakie należy przejśd, aby wykonad ChE. Aby szybko i sprawnie wprowadzać w programie dane należy zapamiętać, że wszystkie napisy w kolorze niebieskim są listami zawierającymi dane do wyboru lub edytowalnymi polami, w które należy wpisać odpowiednie wartości. Dodatkowo można zawsze zmieniać wartość wyników bieżących obliczeń, jeżeli są one wyświetlane w kolorze niebieskim. Wyniki w kolorze czarnym są tylko do odczytu i nie mogą być zmieniane przez użytkownika. Niektóre opcje i pola zawierają dodatkowe podpowiedzi (w postaci chmurek), które są wyświetlane w momencie gdy użytkownik przesunie kursor myszki w ich obszar. Wtedy też, zamiast kursora, zostanie wyświetlona biała dłoń (łapka). Niebieskie kółka (z literą ) oznaczają podpowiedzi, zawierające informacje na temat obsługi lub interpretacji danej opcji. Zatwierdzenie wprowadzonych danych polega na kliknięciu w neutralny (niezajęty) obszar okna programu lub wciśnięciu przycisku Enter na klawiaturze. Najważniejsze zmiany jakie zostały wprowadzano w wersji 1.6 to: - możliwość wygenerowania pełnego raportu Charakterystyki Energetycznej budynku, - wyniki cząstkowe obliczeń zapotrzebowania na ciepło dla poszczególnych miesięcy*, - pełny sposób obliczeń wykropleń w przegrodach jednorodnych i niejednorodnych PN EN ISO dla obliczeń ChE, - dodatkowe parametry okien dla obliczeń ChE, - - zestawienie bilansu mocy i powierzchni okien dla obliczeń ChE,, - możliwość pobrania z rysunku architektonicznego pola powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych w pasie o szerokości 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych * - opcja aktywna także po wybraniu przycisku TERMO. Aby wykonać ChE należy przejść, po kolei, przez odpowiednie etapy uzależnione od rodzaju budynku i typu instalacji. NOTATKI: : : :

12 WYKONANIE CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ. Aby wykonać ChE dla analizowanego budynku należy przejść 11 kolejnych etapów. ETAP 1. Wybór obliczeń Okno to służy do wyboru typu programu i rodzaju obliczeń wykonywanych w programie. 1.Klikij środkową ikonę, rys. 2: 2.Wybierz pozycje: bez chłodzenia i ze strukturą budynku W ten sposób określono, że cały budynek jest to typ Budynek (dla którego należy obliczyć dodatkowo Oświetlenie w części usługowej), który nie będzie posiadać Chłodzenie Wybranie z dolnej listy pozycji ze strukturą budynku spowoduje, dodanie do obliczeń nowego etapu Struktura budynku, który pozwala na obliczenie OZC dla pomieszczeń w budynku, a także zdefiniowanie wszystkich kondygnacji i pomieszczeń w budynku, co jest bardzo pomocne (ale nie jest niezbędne) dla dalszych obliczeń. Etap Struktura budynku pozwala na szczegółowe zbudowanie (odwzorowanie) budynku z uwzględnieniem kondygnacji, grup, pomieszczeń i należących do nich przegród oraz wentylacji. Jest to bardzo przydatne w obliczeniach średniej temp. obliczeniowej i wentylacji w budynku (szczególnie wtedy gdy w budynku zainstalowane są różne rodzaje wentylacji). ETAP 2. Dane projektu Okno to służy do wprowadzania informacji o projekcie, nazwy oraz danych adresowych Budynku, Inwestora i Jednostki Opracowującej ChE ( (a także Świadectwo lub Audyt), niezbędnych w raportach RTF w celu wypełnienia stron tytułowych, oraz ogólnych charakterystyk budynku. Użytkownik może tu definiować, m.in. listę projektantów, współautorów, sprawdzających adres i dane firmy wykonującej projekt. W obszarze DANE JEDNOSTKI OPRACOWUJĄCEJ ChE: Aby zmienić rysunek (Logo) firmy opracowującej ChE kliknij na rysunek, znajdujący pod pozycją Logo i wybierz w okienku Otwieranie plik z nowym rysunkiem. Rysunek ten jest tylko dla celów informacyjnych i nie znajdzie się w raporcie ChE. W podobszarze Dane osobowe (osób wykonujących Charakterystykę energetyczną): W polu Lista wybierz: projektantów. Aby dodać dane osobowe projektantów ChE kliknij zielony krzyżyk. Aby zapisać na dysk tylko same dane adresowe, znajdujące się w etapie 2, w celu późniejszego ich wykorzystania w innych ChE (a także Świadectwach lub Audytach), należy kliknąć na ikonę, a następnie w okienku Zapisywanie jako wybrać z listy pozycję Pliki danych adresowych (*.tad) (strzałka), rys. 3. Dodatkowo można w tym okienku zapisać szablony przegród (.btt), ustawień początkowych (Norm -.tnd). Po zapisaniu szablonu przegród, danych adresowych, dane te automatycznie znajdą sie w drzewku w lewej części okna programu. Teraz, wykonując nowy ChE (a także Świadectwo lub Audyt), wystarczy wybrać pozycję Szablony i dwukrotnie kliknąć pozycję Dane adresowe Kamienicy.tad lub Przegrody dla Kamienicy.btt ETAP 3. Dane o budynku Okno to służy do wyboru typu budynku, na podstawie którego zostanie wybrany przez program wzór raportu. Należy podać podstawowe parametry budynku takich jak: przeznaczenie, lokalizacja, strefa klimatyczna, powierzchnia, kubatura, rok budowy, osłonięcie od wiatru, itp. W wersji ArCADia-TERMO dane te będą potrzebne do dalszych obliczeń zarówno strat w pomieszczeniach, sezonowego zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniach i budynku, rys. 4.

13 13 Rysunek 4. Dane o budynku. (Strzałka - lupa) Obszar DANE O BUDYNKU: 1. Podaj : Przeznaczenie budynku: Usługowy, Typ budynku: Kamienica ze sklepami Wzór raportu: Budynek Typ osłonięcia budynku: Średnie osłonięcie Technologia: Tradycyjna Rok budowy: 2009 Charakter budynku: Nowo projektowany Obszar DANE GEOMETRYCZNE BUDYNKU: 2. Podaj : - Powierzchnia zabudowy: 123,31 - Kubatura budynku (netto): 531,72 - Powierzchnia netto pozostaw: 223,17 - Pow. o regulowanej temp. pozostaw: 144,98 - Liczba kondygnacji: 2 Wartości w pierwszych czterech polach program sam wypełni na podstawie powierzchni i kubatury stref cieplnych w budynku. Liczba kondygnacji - na podstawie liczby kondygnacji utworzonych w Strukturze Budynku. Objaśnienia: - Powierzchnia zabudowy - jest to powierzchnia płyty podłogowej na gruncie wraz ze ścianami zewnętrznymi, w programie jest to suma wszystkich powierzchni Ag przekazanych z definicji przegrody - Kubatura budynku - suma kubatur (netto) wszystkich stref ogrzewanych i nieogrzewanych - Powierzchnia netto - suma powierzchni (netto) wszystkich stref ogrzewanych i nieogrzewanych - Pow. o regulowanej - suma powierzchni (netto) wszystkich stref ogrzewanych * - Liczba kondygnacji - liczba kondygnacji zdefiniowanych w etapie struktura budynku * - do obliczeń Św.Char.Energ lub ChE powierzchnię o regulowanej temperaturze podajemy jako powierzchnia po wykładzinie, na poddaszach nie uwzględniamy zmiany powierzchni w zależności od wysokości. Kliknij rysunek lupy, a następnie kliknij miasto Łódź, rys. 4. Po wybraniu miasta Łodzi zostaną ustawione następujące pola: - Stacja meteorologiczna: Łódź-Lublinek - Stacja aktynometryczna: Łódź-Lublinek - Strefa klimatyczna: III - Temperatura zewnętrzna: -20

14 14 Obszar DODATKOWE WSPÓŁCZYNNIKI: Jeżeli istnieje potrzeba zmiany pierwotnej orientacji budynku (już po wykonaniu ChE!). 1. Kliknij przycisk Zacienienie/Obrót budynku. 2. Kliknij odpowiednią ilość razy półokrągłe strzałki, aby ustawić, zgodne ze stanem faktycznym, dokładne położenie budynku. (Zmiana odległości i wysokości przeszkód od budynku, będzie aktywna w przyszłych wersjach programu.) Jeżeli wentylacja budynku jest mechaniczna wtedy: 1.Podaj: n 50 : 3. (budynek usługowy) - wartość ta powinna być w dokumentacji budynku. (Wartości normatywne znajdują się w okienku, które pojawi się po kliknięciu przycisku Tablice). Wartość n 50 uwzględniana jest tylko dla wentylacji mechanicznej, natomiast dla - grawitacyjnej jest ignorowana. Wentylację grawitacyjną należy ustawić w etapie Struktura budynku lub strefy cieplne ETAP 4. Definicje przegród Okno to służy do definiowania przegród oraz m.in. całkowitego obliczeń współczynnika Uc i jest podzielone jest na cztery części: a) drzewko po lewej stronie, służące wstawiania nowych przegród do projektu, b) środkowa część służy do definiowania nazwy, typu, symbolu, sposobu obliczeń, współczynników R si, R se, U, poszczególnych warstw materiału i wstawiania dodatkowych parametrów, c) obszar po prawej stronie służy do podglądu wyników obliczeń szerokości, oporu R c i współczynnika U przegrody d) do sprawdzenia m.in. wykresu wykropleń i temperatury oraz wykropleń krytycznych. W tej części programu należy zdefiniować 16 typów przegród, tab.1, rys. 5. W tabeli 1 dla wszystkich przegród przyjęto domyślne wartości współczynników R SI i R SE ; dla okien i drzwi wartości podano bez jednostek. Tabela1. Definicje przegród. Typ przegrody i jej materiałów (warstw) d R Uc Podłoga na gruncie, sciany wewn. i zewn. [m] [W/m*K] [m2*k/w] [W/m2*K] 1 SZ1 oc - Ściana zewnętrzna ocieplona 1) Styropian ) Mur z betonu komór. na cienkow. zapr. klej.600 0,200 0,300 0,045 0,210 4,444 1,429 0,17 2 SZ2 nc - Ściana zewnętrzna nieocieplona 1) Mur z cegły ceramicznej pełnej... 0,380 0,770 0,494 1,51 3 SZ3 oc - Ściana zewnętrzna ocieplona 1) Mur z cegły ceramicznej pełnej... 0,060 0,770 0,078 2) Niewentylowane warstwy powietrza... 0,020-0,180 3) Styropian ) Mur z betonu komór. na cienkow. zapr. klej.600 0,100 0,300 0,045 0,210 2,222 1,429 0,25 4 SW1 oc - Ściana wewnętrzna ocieplona 1) Styropian ) Mur z betonu komór. na cienkow. zapr. klej.600 0,200 0,300 0,045 0,210 4,444 1,429 0,16 5 SW2 oc - Ściana wewnętrzna ocieplona 1) Mur z cegły ceramicznej pełnej... 0,060 0,770 0,078 2) Niewentylowane warstwy powietrza... 0,020-0,180 3)Styropian ) Mur z betonu komór. na cienkow. zapr. klej.600 0,100 0,300 0,045 0,210 2,222 1,429 0,24

15 15 6 SW nc - Ściana wewnętrzna nieocieplona 1) Mur z cegły ceramicznej pełnej... 0,380 0,770 0,494 1,33 7 PG sklep- Podłoga na gruncie dla części sklepu 1) Beton zbrojony z 1% stali... 2) Płyta styropianowa EPS PODŁOGA 8 PG mieszk- Podłoga na gruncie dla części mieszk. 9 STW - Strop wewnętrzny 1) Strop Teriva 4.0\1... 2)Tynk lub gładź... Dach 0,200 0,100 0,240 0,010 2,300 0,038 0,650 0,820 0,087 2,632 0,35 0,369 0,012 1,72 Uc 10 Dach - połać dachowa U = 1,80 Wycinek A - Długość wycinka 0,20 m 1) Dachówka ceramiczna karpiówka 2) Folia polietylenowa 3) Sosna świerk w poprzek włókien (odeskowanie) 4) Sosna świerk w poprzek włókien (krokwie) 5) Folia polietylenowa 6) Płyta gipsowo-kartonowo Wycinek B - Długość wycinka 1,20 m 7) Dachówka ceramiczna karpiówka 8) Folia polietylenowa 9) Sosna świerk w poprzek włókien (odeskowanie) 10) Wełna mineralna granulowana 80 11) Folia polietylenowa 12) Sosna świerk w poprzek włókien (krokwie) 0,015 0,002 0,015 0,200 0,002 0,013 0,015 0,002 0,015 0,200 0,002 0,013 1,000 0,200 0,160 0,160 0,200 0,230 1,000 0,200 0,160 0,160 0,200 0,230 0,015 0,010 0,094 1,250 0,010 0,570 0,015 0,010 0,094 1,250 0,010 0,570 0,29 Okna połaciowe i zewnętrzne,drzwi zewnętrzne Parametry Uc 11 OPZ1 - okno połaciowe U = 1,80 F sh,gl =1.00 k l k = 0 g = 0,75 U = 0 = 0,80 1,80 = 45 o C = 0,80 g c = 0,75 12 OZ1 - Okno zewnętrzne wystawowe U = 1,80 F sh,gl =1.00 k l k = 0 g = 0,75 U = 0 = 0,80 1,80 C = 0,90 g c = 0,75 13 OZ2 - Okno zewnętrzne dwuskrzydłowe U = 1,80 F sh,gl =0,95 k l k = 0 g = 0,75 U = 0 = 0,80 1,80 C = 0,80 g c = 0,71 14 OZ3 - Okno zewnętrzne jednoskrzydłowe U = 1,80 F sh,gl =0,95 k l k = 0 g = 0,75 U = 0 = 0,80 1,80 C = 0,85 g c = 0,71 15 DW - Drzwi wewnętrzne U = 2,60 k l k = 0 U = 0 2, DZ - Drzwi zewnętrzne U = 2,60 k l k = 0 U = 0 2,680

16 16 Rysunek 6. Typy przegród występujące w budynku. DEFINIOWANIE PRZEGRÓD 1. Kliknij zielony krzyżyk, umieszczony po lewej stronie okienka, rys. 6 (strzałka). 2. Kliknij pozycję SZ1, która pojawi się po lewej stronie okienka. Po prawej stronie okna pojawi się panel Definicje przegród, zawierający listę wszystkich typów przegród, w polu Typ, rys. 6. Wybór nowego materiału Wykres temperatury i wykroplenia w przegrodzie Rysunek 6. Sposób dodawania nowych przegród i warstw (materiałów) do projektu. Poniżej opisano sposób definiowania czterech przegród: strop wewnętrzny, podłoga na gruncie, dach (przegroda niejednorodna) oraz okno połaciowe. Pozostałe typy przegród definiuje się w sposób bardzo podobny. Strop wewnętrzny: 1. Podaj : - Typ: Strop wewnętrzny, - Nazwa : STW - Strop wewnętrzny, - Symbol: STW - Sposób obliczeń: Zdefiniowane warstwy - Rsi: 0,10, - R SE : 0,10, - U: 0 (dotyczy dodatku do wartości ze względu na mostki cieplne dla całej przegrody)

17 17 - kliknij w tabeli zakładkę: Warstwy przegrody, a następnie kliknij zielony krzyżyk, umieszczony po prawej stronie tabeli - Kliknij w zakładce Materiał trzy niebieskie kropki:, rys. 6. Rysunek 7. Okienko Edytor materiałów. Baza danych, zawierająca materiały mogące wchodzić w skład przegród budynku. (Uwaga! Nie należy wybierać materiałów niezawierających wartości wszystkich parametrów. Brakujące w Edytorze materiałów dane należy samodzielnie uzupełnić.) Przycisk Przywróć domyślne wartości - powoduje wypełnienie całego Edytora materiałów początkową bazą materiałow z jednoczesnym usunięciem wszystkich dodanych przez użytkownika nowych materiałów. Lista Wersja bazy danych pozwala na dostęp do baz materiałów, znajdujących się we wcześniej, zainstalowanych wersjach programu ArCADia TERMO. Jeżeli w Edytorze materiałów nie ma określonego materiału użytkownik powinien go dodać klikając zielony krzyżyk po prawej stronie okienka, rys. 8, a następnie podać jego parametry. Dodany materiał zostanie automatycznie zapisany do bazy danych nawet jeżeli użytk. kliknie przycisk Anuluj w oknie Edytorze materiałów. Dodanie nowego folderu Dodanie nowego materiału Parametr dyfuzji pary wodnej Rysunek 8. Dodanie nowego folderu i materiału do Edytora materiałów.

18 18 Korzystanie z pola Szukaj, pozwala na szybkie odnalezienie dowolnego, istniejącego w bazie materiału. - odszukaj w okienku Edytor materiałów pozycję: Strop Teriva 4.0\1, rys kliknij przycisk OK - dwukrotnie kliknij w tabeli pozycję w kolumnie d i wpisz szerokość: 0,240, rys w ten sam sposób dodaj Tynk cementowo-wapienny. - dwukrotnie kliknij w tabeli pozycję w kolumnie d i wpisz szerokość: 0,010, rys kliknij zakładkę Dodatkowe parametry i z listy Typ stropu wybierz: Wewnętrzny, rys. 10. Tabela Rysunek 9. Właściwości i struktura przegrody - Strop wewnętrzny (Tabela) Opcja przydatna tylko w audycie energ. Rysunek 10. Typ stropu - zakładka Dodatkowe parametry. Obliczona wartość Uc = 1,72 W/ (m 2 * K). PG mieszk - Podłoga na gruncie dla części mieszkalnej PN EN 12831: W ten sam sposób jak dla podłogi ściany określ warstwy i pozostałe parametry wchodzące w skład przegrody PG mieszk, rys. 11. Rysunek11. Zakładka Dodatkowe parametry podłogi na gruncie PG mieszk.

19 19 Rysunek 12. Zakładka Dodatkowe parametry podłogi na gruncie PG mieszk. Do obliczenia obwodu P i powierzchni Ag. Zgodnie z normą PN-EN powierzchnia budynku Ag jest całkowitą powierzchnią parteru, a obwód P jest całkowitym obwodem budynku, czyli do obliczenia parametrów P i Ag należy wziąć pod uwagę wszystkie pomieszczenia ogrzewane na parterze wraz z garażem nieogrzewanym. Jednak zgodnie z normą EN ISO parametr obwodu P, zdefiniowany jest jako całkowita długość ścian oddzielających środowisko wewnętrzne [ogrzewane] od zewnętrznego lub od przestrzeni nieogrzewanej (np. garaż nieogrzewany), leżącej poza izolowaną obudową [budynku]. Obecnie, wśród osób wykonujących świadectwa energetyczne, powszechne utarło się stanowisko, że do obliczenia obwodu P i powierzchni Ag nie bierze się pod uwagę pomieszczeń nieogrzewanych, leżących poza izolowaną obudową budynku. Natomiast, pomieszczenia nieogrzewane, leżące wewnątrz izolowanej obudowy budynku, powinny być brane pod uwagę do obliczeń parametrów P i Ag podłogi na gruncie. powierzchnia Ag obwód P Ściana zewnętrzna Budynek wolnostojący Budynki w zabudowie szeregowej powierzchnia Ag Rysunek 12a. Sposób wyznaczenia obwodu (linia pogrubiona) i powierzchni podłogi na gruncie (obszar zakreskowany) dla budynku wolnostojącego i w zabudowie szeregowej. Gdyby ChE wykonywana była tylko dla części budynku (np. części mieszkalnej), to do obwodu podłogi na gruncie P, nie wlicza długości ścian wewnętrznych graniczących z innymi częściami funkcjonalnymi budynku, np. sklepem, magazynem, halą, rys.12a.

20 20 Ściana wewnętrzna Ściana zewnętrzna pom. ogrzewanego Linia obwodu P rysunek ze strony 8. Rysunek 13a. Wytyczenie fragmentu obwodu P (linia przerywana) w obszarze połączenie ściany zewnętrznej ze ścianą wewnętrzną, graniczącą z pom. nieogrzewanym dla przegrody Podłoga na gruncie. Obwód i pole powierzchni podłogi na gruncie liczone są w przykładzie zgodnie z normą EN ISO 13370, po obrysie zewnętrznym dla części mieszkalnej budynku dla powierzchni o regulowanej temperaturze (bez nieogrzewanego garażu), rys. 12. Obwód = 2 * 6,15 m + (6,84 + 3,06) m = 22,20 m Pole pow. = 6,15 m * (6,84 + 3,06) m = 60,89 m 2 Obliczona wartość Uc = 0,24 W/ (m 2 * K) Sprawdzenie krytycznej wilgotności powierzchni przegród i wewnętrznej kondensacji pary wodnej Dla wszystkich zewnętrznych przegród, z wyjątkiem okien i drzwi należy sprawdzić, czy występuje wykroplenie oraz sprawdzić czy spełniony jest ten warunek. Jak wiadomo, kondensacja powierzchniowa może spowodować szybkie zniszczenie niezabezpieczonych przed wilgocią materiałów budowlanych. Zjawisko to może być zaakceptowane tylko przez niewielki okres czasu, np. na oknach i kafelkach w łazience, wtedy gdy powierzchnia nie absorbuje wilgoci i nie ma zagrożenia dla innych materiałów. W praktyce ryzyko wystąpienia pleśni na powierzchni przegrody występuje gdy jej wilgotność względna jest > 0,8 przez co najmniej kilka dni. Współczynnik temperaturowy na wewnętrznej powierzchni f RSI jest parametrem charakteryzującym jakość cieplną przegrody, na którą ma wpływ: opór cieplny, mostki cieplne, geometria i opór przejmowania ciepła na powierzchni wewnętrznej. W obliczeniach pomija się (dla normy PN-EN ISO 13788) opór przejmowania ciepła pary wodnej. Aby oszacować ryzyko wystąpienia pleśni i wewnętrznej kondensacji należy posługiwać się parametrami przegrody R SE i R SI. Aby wykonać obliczenia sprawdzające krytyczną wilgotność powierzchni o kondensacji pary wodnej przegród kliknij przycisk Wykres temperatury i wykroplenia, rys.6.

21 21 do obliczeń Projektowanej Char. Energetycznej Rysunek 14. Dane wejściowe do obliczeń temperatury, wykroplenia i oceny przegrody. Rysunek 15. Opór przejmowania ciepła na powierzchni wewnętrznej R SI przegrody. Program wykonuje obliczenie krytycznej wilgotności dla wszystkich miesięcy na wartościach standardowych. Jednak wartości - w obszarze Dane wejściowe (rys.16) - te można określić, indywidualnie dla każdego miesiąca. Dla Budynków specjalnych, takich jak baseny, pralnie, browary, w zależności od klasy budynku, wilgotności trzeba podać Nadwyżkę wewnętrznego ciśnienia pary wodnej p dla każdego miesiąca. Wartość ta wynosi od 0 Pa do ok Pa.

22 22 Rysunek16. Nadwyżka wewnętrznego ciśnienia pary wodnej p dla budynków specjalnych. Dodatkowo dla każdego typu przegrody należy określić dane w obszarze Dane wejściowe. Na przykład dla podłogi na gruncie : - wybierz z listy Rodzaj lub usytuowanie przegrody w pomieszczeniu: Przegroda pełna z dala od mostków cieplnych. - opór przejmowania ciepła na powierzchni wewnętrznej R SI : 0,17 (0,167), rys opór przejmowania ciepła na powierzchni zewnętrznej R SE - przyjmowany na podstawie typu danej przegrody, w definicji przegrody. - opis warunków wewnętrznych: Stała wewnętrzna temperatura i wilgotność (Są to warunki wewnętrzne panujące w pomieszczeniu.) - Temperatura wewnętrzna: 20 o C - Wilgotność względna: 50% Gdy w pomieszczeniu, w którym jest przegroda panują zmienne warunki wewnętrzne, wtedy należy wybrać z listy Klasa wilgotności jedną z pięciu klas obciążenia wilgotnością wewnętrzną, rys. 17. Rysunek 17. Klasy obciążenia wilgotnością wewnętrzną. Zaznaczenie w I etapie obliczeń Projektowanej Charakterystyki Energetycznej wymaga wybrania z listy: - Wybór metody obliczeń: Metoda wg PN EN 13788, rys. 14 W tabeli Wartości minimalnego współczynnika f RSI, min w poszczególnych miesiącach przedstawiono obliczone wartości f RSI, min dla wszystkich miesięcy w roku. Wartości współ. f RSI, min obliczone są na postawie warunków klimatycznych (temp. i wilgotność) zewnętrznych i wewnętrznych w panujących w budynku lub pomieszczeniu. oraz od tego czy przegroda ma kontakt z gruntem.

23 23 Na tej podstawie program wybiera maksymalną wartość f RSI, min z prawej kolumny tabeli i określa w jakich miesiącach ta maksymalna wartość występuje - są to tzw. miesiące krytyczne. Zazwyczaj, im mniejsza średnia temp. dla miesiąca i większa w wilgotność względna tym istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia pleśni. Czasem może okazać sie, że wszystkie miesiące w roku są miesiącami krytycznymi, tak jest np. dla przegród mających kontakt z gruntem (podłoga na gruncie, ściana na gruncie) jeżeli temperatura i wilgotność są stałe w każdym miesiącu. Na rysunku 18 przedstawiono wynik sprawdzenia warunku wystąpienia pleśni w przegrodzie, który jest wymagany. Wartość współ. f RSI, max - jest równa największej wartości współ. f RSI, min, obliczonego i wyświetlonego w tabeli w okienku Rozkład temperatur i ciśnień w przegrodzie, rys 18. Wartość f RSI obliczana jest indywidualnie dla każdego typu przegrody i zależy nie tylko od warunków klimatycznych, ale także od temp. na wewnętrznej powierzchni przegrody Jeżeli warunek f RSI > f RSI, max jest spełniony, to oznacza, że przegroda jest zaprojektowana prawidłowo i nie nastąpi rozwój pleśni przy zadanej temperaturze i wilgotności powietrza wewnętrznego w danego typu pomieszczeniu lub budynku. Warunek f RSI > f RSI, max jest pierwszym z warunków jakie należy sprawdzić wykonując Projektowaną Charakterystykę Energetyczną budynku. Rysunek 18. Sprawdzenie warunku krytycznej wilgotności powierzchni przegrody PG mieszk. O tym, jak istotny wpływ ma ocieplenia na rozwój pleśni można się wykonując obliczenia dla ściany zewnętrznej nieocieplonej SZ2 nc, rys. 19. Rysunek 19. Niespełnienie warunku krytycznej wilgotności powierzchni przegrody dla SZ2 nc.

24 24 Dla ściany zewnętrznej SZ2 nc miesiącami krytycznymi są Styczeń i Luty. Dla miesięcy letnich w tabeli mogą pojawić sie wartości ujemne (rys. 20), co ma miejsce w projekcie, np. gdy średnia temp. zewn. dla danego miesiąca jest większa od temp. na powierzchni wewnętrznej przegrody. Miesiące krytyczne: Styczeń i Luty Ujemne wartości współ. f RSI, min Rysunek 20. Wartości współ. f RSI, min dla przegrody ściana zewnętrzna SZ1 oc L. Dach - Dach dobrze izolowany W analizowanym przykładzie dach będzie zawierał: dachówkę ceramiczną, warstwy folii, odeskowanie, krokwie oraz warstwę ocieplenia z wełny mineralnej między krokwiami o grubości 0,20 m oraz dodatkową warstwę ocieplenia w postaci płyty kartonowo gipsowej (grubości 0,013 m) na całej szerokości dachu, czyli pod krokwiami jaki i między krokwiami. Uwaga! Aby obliczenie współczynnika Uc było poprawne, ilość warstw powinna być taka sama dla wszystkich wycinków. Ponieważ analizowany typu Dachu jest przegrodą niejednorodną, dlatego najpierw : 1. Z listy Sposób obliczeń wybierz: Obliczenie przegrody niejednorodnej, rys. 21. Rysunek 21. Wybranie sposobu obliczeń dla przegrody niejednorodnej. Aby wprowadzić dane w tabeli, zawierającej parametry przegrody niejednorodnej, należy zdefiniować wszystkie wycinki, wchodzące w skład tej przegrody, z wyjątkiem wycinka A, który jest zawsze obecny. Dla analizowanego dachu należy dodatkowo utworzyć wycinek B. Pierwszy Wycinek A, to krokiew, a drugi Wycinek B, to przestrzeń pomiędzy krokwiami.

25 25 WYCINEK A ( Krokwie) Aby dodać wszystkie warstwy zewnętrzne dachu, materiał krokwi i dodatkowe ocieplenie: 2. Kliknij duży zielony krzyżyk, umieszczony po prawej stronie tabeli, rys. 22. Danie nowego materiału tabela Rysunek 22. Dodanie warstw do Wycinka A (krokiew) dla przegrody Dach. 3. Kliknij w kolumnie Materiał trzy niebieskie kropki:, i wybierz w Edytorze materiałów : - rodzaj drewna na krokwie, folię i płytę gipsowo-kartonową do ich ocieplenia, rys W polu Długość wycinka L wpisz: 0,20 m Tabela Rysunek 23. Właściwości i struktura Wycinka A przegrody niejednorodnej Dach. 5. Kliknij mały zielony krzyżyk po prawej stronie tabeli, aby dodać Wycinek B, rys Kliknij 2 razy! w kolumnie Materiał trzy niebieskie kropki:, i wybierz w Edytorze materiałów : - odpowiedni rodzaj dachówki, folii, odeskowania, wełny mineralnej do ocieplenia przestrzeni między krokwiami. (Uwaga! Aby obliczenia współ. Uc dla analizowanego dachu były prawidłowe, należy wprowadzić 2. warstwy ocieplenia - nawet jeżeli są dla tego samego rodzaju.) 7. W polu Długość wycinka L wpisz: 1,20 m

26 26 Dodanie nowego wycinka Tabela Rysunek 24. Dodanie Wycinka B do przegrody niejednorodnej Dach. Obliczona wartość Uc = 0,29 W/ (m 2 * K) OPZ - Okno połaciowe Podobnie jak dla okna zewnętrznego należy, oprócz Narzuconego współczynnika przenikania i właściwości oszklenia, podać kąt nachylenia połaci dachowych, rys.25. Podaj wartości: -Narzucony współ. przenikania: Współczynnik przepuszczalności promieniowania słonecznych szyby: 0,75 Współ. korekcyjnego ze względu na urządzenia przeciwsłoneczne: 1.00 ( gdy nie ma żadnych zasłon lub urządzeń przeciwsłonecznych) -Nachylenie połaci dachowych : 45 o -Współczynnik mostków cieplnych: 0 (dodatek U ze względu na mostki cieplne, np. na nieszczelności). - dział pola powierzchni przeszklonej do całkowitej: 0,8 - Mostek cieplny: (brak) - Emisyjność powierzchniowa: 0,8. - Współ. przenikalności energii całkowitej okna: 0,75

27 27 Przyjęta wartość Uc = 1,80 W/ (m 2 * K) Rysunek 25. Właściwości przegrody OPZ - Okno połaciowe. Opcja Przegroda z zadanymi wymiarami i pole Mostek cieplny przegrody pozwalają podać wymiary i powierzchnię przegrody oraz wartość mostków cieplnych tylko dla tej przegrody, co ułatwia i znacznie przyspiesza wprowadzanie danej przegrody do kolumny Straty przez przenikanie. w etapie Struktura budynku, strefy ciepła (chłodu). Pole Współczynnik mostków cieplnych U pozwala dodać do współczynnika przenikania U dodatkową wartość U dla całej przegrody (ściana, dach, strop, drzwi, itd.), uwzględniającą globalny wpływ mostków cieplnych występujących dla tej przegrody. Osoby z duża praktyką zawodową (np. audytorzy) często stosują tę metodę, unikając w ten sposób obliczenia metoda szczegółową wszystkich mostków cieplnych występujących w danej przegrodzie. W ten sposób można definiować, np. całe ściany zewnętrzne dla całego budynku (od poziomu gruntu, aż po ostatnią kondygnację) należy jednak podkreślić, że zgodnie z Rozporządzeniem, mostki cieplne należy obliczać metoda szczegółowa, podając w programie typ i długość każdego mostka dla przegród w budynku. ETAP 5. Struktura budynku Choć etap Struktura budynku występuje tylko w ArCADia-TERMO lub ArCADia-TERMO Pro i nie choć nie jestkonieczny do wykonania ChE, to jednak bardzo ułatwia i przyspiesza jego wykonanie. Etap Struktura budynku służy do zdefiniowania wszystkich kondygnacji i pomieszczeń w budynku oraz wchodzących w ich skład przegród oraz powala na obliczenie OZC pomieszczeń. Dzięki temu etapowi: użytkownik ma pełną orientację (m.in. położenie i wymiary) nad wprowadzanymi przegrodami, co ma szczególne znaczenie dla średnich i dużych budynków, ponieważ bardzo przyspiesza pracę. program może obliczyć w etapach Strefy cieplne i Strefy chłodu średnią ważona temperaturę dla każdej strefy funkcjonalnej budynku. W analizowanym budynku (Kamienica ze sklepami) należy utworzyć 2 kondygnacje (1 Parter i 2 - Poddasze), a następnie dla każdej kondygnacji utworzyć po dwie grupy z pomieszczeniami. Opis kondygnacji Parter i Poddasze, rys. 26: - Mieszkalny 1 - zawiera wszystkie pomieszczenia na parterze dla części mieszkalnej budynku,

28 28 - Sklep 1 - zawiera wszystkie pomieszczenia na parterze dla części usługowej budynku, - Mieszkalny 2 - zawiera wszystkie pomieszczenia na II kond. dla części mieszkalnej budynku, - Sklep 2 - zawiera wszystkie pomieszczenia na II kond. dla części usługowej budynku, Grupa pomieszczeń na parterze i piętrze w części: - mieszkalnej - sklepu Rysunek 26. Struktura budynku Kamienica ze sklepem. DEFINIOWANIE KONDYGNACJI W etapie Struktura budynku można ustawić: nazwę, numer, wysokość oraz opis obu kondygnacji, rys. 27 i 28. Wartości w tabeli Pokoje w danej grupie zostaną wypełnione na podstawie danych wprowadzonych dla poszczególnych pomieszczeń. Rys. 27. Podstawowe dane kondygnacji Parter budynku.

29 29 Rys. 28. Podstawowe dane kondygnacji Poddasze budynku. DEFINIOWANIE POMIESZCZEŃ Definiując właściwości pomieszczenia warto jest podać przedrostek i numer pomieszczenia, aby łatwiej można było zidentyfikować dane pomieszczenie. Na przykład przedrostek M może występować przed nazwami wszystkich pomieszczeń należących do części mieszkalnej budynku, a przedrostek S do części sklepu. Wartości L i W mogą pozostać niewypełnione, jeżeli użytkownik wprowadzi bezpośrednio wartość powierzchni A. W przypadku pomieszczeń nieprostokątnych należy podać długość: L= 1 m i szerokość W = A m, gdzie A jest powierzchnią pomieszczenia po wewnętrznym obrysie. Uwaga! Po wypełnieniu zakładki Straty przez wentylacje wszystkie wprowadzone dane w tej zakładce zostaną automatycznie przeniesione do etapu Strefy cieplne (Strefy chłodu), po wybraniu typu wentylacji: mieszana, w zakładce Straty przez wentylację. Podział na grupy Mieszkalny 1 i Sklep 1 oraz Mieszkalny 2 i Sklep 2 jest naturalnym podziałem budynku odwzorowującym rzeczywistą strukturę analizowanego budynku w etapie Struktura budynku. Definiując grupę Mieszkalny 1 ( parter części mieszkalnej) można podać: - H - wysokość wszystkich pomieszczeń w grupie, - Przedrostek pomieszczeń - wspólny przedrostek dla wszystkich pomieszczeń w grupie Dane do obliczenia wentylacji: - Typ wentylacji - typ wentylacji znajdującej we wszystkich lub w większości pomieszczeń grupy - Krotność wymian - krotność wymian powietrza we wszystkich pomieszczeniach grupy - Temperaturę powietrza wentylacyjnego - Sprawność instalacji odzysku (ciepła) Dane do obliczenia OZC pomieszczeń, takie jak Współczynnik nagrzewania f RH, Współczynnik osłonięcia e i Współczynnik poprawkowy, rys. 29. OZC - Obliczeniowe zapotrzebowanie na ciepło pomieszczeń Uwaga! Dane do obliczenia OZC są niezbędne tylko do wykonania, np. Audytu Energetycznego, natomiast do Świadectwa oraz Projektowanej Charakterystyki Energetycznej są niewymagane.

30 30 Rysunek 29. Podstawowe dane kondygnacji Poddasze budynku. Uwaga! Zamiast żmudnego, od początku określania typu i parametrów wentylacji oraz innych parametrów dla każdego pomieszczenia, można - w celu szybkiego wprowadzenia - podać domyślne wartości, które zostaną wpisane parametrów każdego pomieszczenia tylko po kliknięciu przycisku Zastosuj (rys. 29, strzałka). WYMIAROWANIE POMIESZCZEŃ I PRZEGRÓD Wymiarowanie wymiarów A i V pomieszczeń: Wprowadzając wymiary pomieszczeń należy podawać: - powierzchnię pomieszczenia A, jako wartość netto (potocznie - po wykładzinie) - kubaturę pomieszczenia V, jako kubaturę powietrza (netto), znajdującego się w pomieszczeniu. Wysokość H, jako średnia wysokość pomieszczenia. Wartość H- nie jest konieczna do obliczeń i nie musi być podawana w programie. Wymiarowanie powierzchni A stropów: a) stropów wewnętrznych podajemy w osi, b) stropów zewnętrznych podajemy po obrysie zewnętrznym, Długość L i szerokość W, jako wymiary wewnętrzne pomieszczenia. Dla pomieszczeń nie prostokątnych można przyjąć L =1 i W = A. Wartości L i W - nie są konieczne do obliczeń i nie muszą być podawana w programie. Wymiarowanie ściany wewnętrznej, ściany zewnętrznej i ściany na gruncie: a) wysokość H ściany wewnętrznej, mierzona po wymiarach wewnętrznych, jako odległość między wewnętrzną powierzchnią podłogi (od posadzki), a wewnętrzną powierzchnią stropu, w danym pomieszczeniu, - szerokość W ściany wewnętrznej, jako odległość mierzona wzdłuż osi tej ściany pomiędzy osiami geometrycznymi ścian bocznych przylegających,

31 31 b) wysokość H ściany zewnętrznej jako odległość między wewnętrzną powierzchnią podłogi (od posadzki), a zewnętrzną powierzchnią stropu mierzoną po wymiarach wewnętrznych. Rozróżniamy 3 przypadki: 1. wysokość ściany zewnętrznej pierwszej kondygnacji liczymy od posadzki podłogi na gruncie, do posadzki na stropie, 2. wysokość ściany zewnętrznej środkowych kondygnacji liczymy od posadzki podłogi, do posadzki na stropie. 3. wysokość ściany zewnętrznej ostatniej (górnej) kondygnacji liczymy od posadzki podłogi, do wewnętrznego ocieplenia więźby dachowej lub do powierzchni zewnętrznego pokrycia stropu zewnętrznego. - szerokość W ściany zewnętrznej, jako odległość wewnętrzna ściany + grubość ściany zewnętrznej (potocznie nazywane po konturze zewnętrznym wraz z ociepleniem). c) wysokość H ściany na gruncie, jako odległość między wewnętrzną powierzchnią podłogi na gruncie a zerowym poziomem gruntu, mierzona po wymiarach zewnętrznych budynku, - szerokość W ściany na gruncie, jako odległość mierzona po obrysie zewnętrznym budynku. Strop Parkiet Wysokość ściany wewnętrznej Wysokość ścian zewnętrznej Parkiet Podłoga Rysunek 30. Wymiarowanie ściany wewnętrznej i zewnętrznej pomieszczeń Wymiarowanie powierzchni A ściany wewnętrznej i ściany zewnętrznej: Powierzchni A ściany wewnętrznej i ściany zewnętrznej obliczana jest automatycznie po podaniu wymiarów A i W. Jednak można podać od razu wymiar powierzchni A ściany, wtedy nie ma konieczności wprowadzenia wymiarów A i W. Wymiarowanie podłogi na gruncie w pomieszczeniach: W kolumnach: P, Ag i B' - parametrów tych nie należy zmieniać, ponieważ powinny one zostać przeniesione z danych w wprowadzonych w definicji Przegroda na gruncie ( po wskazaniu danego typu podłogi na gruncie), rys. 34. W kolumnie A k (powierzchnia podłogi na gruncie) podajemy powierzchnię netto (po wym. wewnętrznych) podłogi na gruncie, dla danego pomieszczenia. Jeżeli w danym pomieszczeniu są dwie (lub więcej) typów podłóg na gruncie, to w zakładce Straty przez grunt tabeli wybieramy oba (lub więcej) typy podłóg na gruncie i w kolumnie A k podajemy powierzchnię zajmowaną przez każdą z podług na gruncie, tak aby suma powierzchni w kolumnie A k była równa powierzchni A danego pomieszczenia. Po wprowadzeniu i pogrupowaniu zgodnie z projektem - wszystkich pomieszczeń, należy określić z listy Przeznaczenie przeznaczenie każdego pomieszczenia, rys. 31 (strzałka). Pomieszczenie M1 Pokój dzienny został zmieniony na M1 Jadalnia, a M2 Pokój na M2 Sypialnia. W ten sposób można ustawić domyślne temperatury każdego pomieszczenia. W obliczeniach przegród nie uwzględniono wpływ mostków cieplnych, które należy samodzielnie dodać do przegród - podczas ich definiowania (etap Definicje przegród) lub w etapie Struktura budynku, albo Strefy cieplne. Na rysunku 32 przedstawiono ilość, orientację i wymiary wszystkich przegród występujących pomieszczeniu. W dodatku A, na końcu instrukcji, podano wymiary i inne parametry pomieszczeń oraz wszystkich przegród występujących w budynku.

32 32 M1 Jadalnia - w budynku mieszkalnym 1. Na podstawie rysunków ustaw parametry Jadalni. Rysunek 31. Właściwości pomieszczenia M1 Jadalnia. 2. W zakładce Straty przez przenikanie dodaj wszystkie przegrody (zewnętrzne i wewnętrzne) należące do danego pomieszczenia, rys kliknij w trzeciej kolumnie na przycisk i wybierz typ przegrody, rys. 33a. - kliknij w czwartej kolumnie na przycisk i wybierz orientację przegrody typu ściana wewnętrzna oraz dach, rys. 33b. Rysunek 32. Straty przez przenikanie w pomieszczeniu M1 Jadalnia. Rysunek 33a. Okienko zawierające listę zdefiniowanych przegród. Rysunek 33b. Okienko orientacji przegród.

33 33

34 34 3. W zakładce Straty przez grunt wybierz z listy Podłoga na gruncie pozycję: PG mieszk, rys.34. Rysunek 34. Zakładka Staty przez grunt w pomieszczeniu M1 Jadalnia. 4. W zakładce Straty przez wentylację wybierz z listy Typ wentylacji pozycję: grawitacyjna, rys.35. Rysunek 35. Zakładka Straty przez wentylację w pomieszczeniu M1 Jadalnia. Po wprowadzeniu wszystkich danych, w prawym górnym rogu okna aplikacji, zostaną wyświetlone wyniki obliczeń dla pomieszczenia M1 Jadalnia, rys. 36. Rysunek 36. Wyniki obliczeń dla pomieszczenia M1 Jadalnia. Podczas wykonywania Świadectwa i Projektowanej Charakterystyki Energetycznej dane w kolumnie Dodatki nie musza być wypełniane, ponieważ dotyczą obliczeń OZC pomieszczeń i audytu. M4 Garaż - nieogrzewany w budynku mieszkalnym W podobny sposób jak dla poddasza nieogrzewanego i niechłodzonego określ właściwości pomieszczenia M4 Garaż - Garażu nieogrzewanego i niechłodzonego. 1. Ustaw parametry pomieszczenia M4 Garaż, rys 37 i38.

35 35 Rysunek 37. Właściwości pomieszczenia M4 Garaż - Garaż nieogrzewany i niechłodzony w budynku mieszkalnym. S8 Hala - w sklepie Rysunek 38. Okienko używane do wyznaczania Współczynnika zmniejszenia temperatury. 1. Na podstawie rysunków ustaw parametry pomieszczenia S8 Hala w sklepie. Rysunek 39. Właściwości pomieszczenia - S8 Hala w sklepie.

36 36 3. W zakładce Straty przez grunt wybierz z listy Podłoga na gruncie pozycję: PG sklep, rys.34. Rysunek 40. Zakładka Staty przez grunt w pomieszczeniu S8 Hala. 4. W zakładce Straty przez przenikanie dodaj wszystkie przegrody do pomieszczenia, rys. 86. Rysunek 41. Zakładka Straty przez wentylację dla pomieszczenia S8 Hala. W ten sam sposób należy zdefiniować pozostałe pomieszczenia. ETAP 6. Strefy cieplne 6.1. Szczegółowa metodologia obliczeń Wariant 1 - wymaga podzielenia budynku na strefy cieplne, których temperatura jest większa niż 4 K. Każda strefa musi zawierać wszystkie pomieszczenia, których różnica temperatur nie jest większa niż 4K, nawet jeżeli te pomieszczenia nie graniczą ze sobą bezpośrednio, czyli znajdują się w różnych częściach budynku. Na rysunku 41a przestawiono przykład, zawierający po dwie strefy cieplne utworzone ze względu na różnicę temperatur dla części mieszkalnej i sklepu. Pomieszczenia nieogrzewane, takie jak garaż nieogrzewany i poddasze nieogrzewane powinny być przypisane do oddzielnych stref nieogrzewanych. W wariancie 1 powinno się na obliczać pojemność cielną budynku Cm tylko sposobem szczegółowym, chyba że temperatura wszystkich pomieszczeń jest taka sama, wtedy można zastosować również sposób uproszczony (ponieważ jest tylko jedna strefa cieplna, w każdej części budynku).

37 37 Rysunek 41a. Przykładowe pogrupowane strefy cieplne ze względu na różnice temperatur w pomieszczeniach. Dwie strefy dla części mieszkalnej i dwie - dla sklepu o temperaturach odpowiednie 20 o C i 24 o C. Korzystanie z tej metody jest bardzo czasochłonne, ponieważ trzeba wprowadzić w etapie Struktura budynku wszystkie przegrody dla każdej części budynku, co wymaga, m.in. nie tylko podania wymiarów każdej ściany wewnętrznej i wszystkich stropów wewnętrznych, ale także temperatur po drugiej stronie każdej przegrody. Metodologia ta jest użyteczna dla budynków małych lub o powtarzalnej strukturze (powtarzalne kondygnacje, np. wieżowce). Niewątpliwa zaletą tej metody jest automatyczne skopiowanie wszystkich zdefiniowanych przegród do etapu Strefy cieplne i Strefy chłodu! Wariant 2 - jest wielokrotnie szybszy, polega na utworzeniu tylko dwóch stref cieplnych, z których każda dotyczy tylko jednej części budynku, czyli sklepu i części mieszkalnej. Metoda ta wymaga obliczenia i podania średniej ważonej temperatury dla każdej części budynku. Korzystając z programu ArCADia-TERMO średnia ważona temperatura zostanie obliczona automatycznie na po zdefiniowaniu wszystkich pomieszczeń w etapie Struktura budynku. Natomiast w programie TERMO użytkownik musi samodzielnie obliczyć i podać średnią ważoną temperaturę dla każdej części budynku. W wariancie 2 należy utworzyć i podzielić strefy na ogrzewane i nieogrzewane, a następnie pogrupować je ze względu na ich przynależność do każdego rodzaju części budynku oraz wprowadzić wszystkie przegrody wewnętrzne i zewnętrzne w etapie Struktura budynku lub Strefy cieplne/chłodu. Tak więc, dla części mieszkalnej należy utworzyć, rys. 43: - tylko jedną strefę ogrzewaną, zawierającą wszystkie pomieszczenia ogrzewane, należące do tej części. - dwie strefy nieogrzewane - jedną dla garażu nieogrzewanego i drugą dla poddasza nieogrzewanego. Dla części sklepu należy utworzyć, rys. 43: - tylko jedną strefę ogrzewaną, zawierającą wszystkie pomieszczenia ogrzewane, należące do tej części. - jedną strefę nieogrzewaną - dla poddasza nieogrzewanego. Dla każdego pomieszczenia nieogrzewanego należy utworzyć osobną strefę nieogrzewaną tzn. że w każdej strefie nieogrzewanej powinno być tylko jedno pomieszczenie nieogrzewane. Wariant 2 obliczeń pozwala na obliczenie pojemności cieplnej budynku Cm sposobem szczegółowym lub uproszczonym.

38 Uproszczona metodologia obliczeń Wariant 3 - opiera się o następujący schemat, który polega na wprowadzeniu całego obrysu budynku, czyli: wszystkich przegród zewnętrznych, takich jak: ściany zewnętrzne, ściany na gruncie, stropy zewnętrzne, stropy nad przejazdem, podłoga na gruncie, dach, uwzględnieniem wszystkich okien (zewnętrznych, połaciowych) i drzwi zewnętrznych. oraz tylko tych ścian wewnętrznych, które bezpośrednio graniczą z pomieszczeniami nieogrzewanymi lub częściami budynku o innym przeznaczeniu, np. sklep, magazyn, hala, biuro. Wszystkie wymienione przegrody wewnętrzne i zewnętrzne należy wstawić w etapie Strefy cieplne/chłodu. Wariant 3 należy stosować tylko wtedy, gdy nie można (z powodu braku parametrów fizycznych, np. gęstości, Cp) obliczyć pojemności cieplnej, którejkolwiek przegrody ( z wyjątkiem drzwi i okien) w budynku. W wariancie 3 powinno się obliczać pojemność cieplną budynku Cm metodą uproszczoną. Wariant 4 - szczegółowy (zalecany!) w tej metodologii (podobnie jak wariant 3) również polega wprowadzeniu całego obrysu budynku, ale dodatkowo należy wprowadzić jedną (lub najwyżej kilka) przegród wewnętrznych i stropów wewnętrznych, podając tylko ich powierzchnię netto. Wszystkie wymienione przegrody wewnętrzne i zewnętrzne należy wstawić w etapie Strefy cieplne/chłodu. Idea tego rozwiązania polega na wprowadzenia tylko po jednej (dla każdego typu) ścianie wewnętrznej i po jednym (dla każdego typu) stropie wewnętrznym, po powierzchni netto. Na przykład, zakładając, że w danej części budynku są 2 typy ścian wewnętrznych o wysokości 2,5 m, należy wprowadzić dwie ściany wewnętrzne (każda dla innego typu) i podać w kolumnie H wartość 2,5 m, a w kolumnie W całkowitą sumę długości wszystkich ścian wewnętrznych danego typu. Wariant 4 wymaga obliczenia pojemności cieplnej, wszystkich przegród (z wyjątkiem drzwi i okien) w budynku. W wariancie 4 najlepiej obliczać pojemność cielną budynku Cm metodą szczegółową. Różnica w wynikach pomiędzy metodologią w wariancie 4, a wariancie 2 z reguły wynosi ok. 5%. Zastosowanie obliczeń w wariancie 4 pozwala nawet kilkunastokrotnie przyspieszyć czas wprowadzania danych i wykonania całego SwE lub ChE, ze względu na niewielką liczbę (maksymalnie do kilkunastu) przegród koniecznych do wprowadzenia w zakładce Straty przez przenikanie. Dla porównania, w wariantach 1 lub 2 liczba przegród koniecznych do wprowadzenia w zakładce Straty przez przenikani. może sięgać nawet kilkaset lub więcej, np. dla budynków wielokondygnacyjnych. Program ArCaDia-Termo może na podstawie rysunku architektonicznego, utworzonego w programie AutoCAD lub IntelliCAD, automatycznie stworzyć strefy cieplne na podstawie różnicy temperatur pomieszczeń lub innych parametrów. Jeżeli jednak wszystkie zaimportowane pomieszczenia z programu AutoCAD lub IntelliCAD albo z etapu Struktura budynku, pomieszczenia mają znaleźć się w jednej strefie lub każda grupa pomieszczeń ma należeć do innej strefy, albo istotna różnica temperatur jest różna od 4.00 o C, wtedy należy kliknąć ikonę i wybrać odpowiednią opcję znajdującą sie w okienku Automatyczne tworzenie stref, rys.42.

39 39 Rysunek 42. Okienko wygenerowane po kliknięciu na ikoną. OPIS: Wstawianie wszystkich pomieszczeń do jednej strefy - opcja przydatna dla budynków jednofunkcyjnych, np. domki jednorodzinne, budynki wielorodzinne o wspólnej instalacji grzewczej, sklep, lokale mieszkalne z samodzielnym źródłem ciepła Wybór zakresu różnicy temperatur na podstawie, której zostaną utworzone strefy: różnica 4.00 o C. - opcja przydatna, gdy budynek lub jego część funkcjonalną dzielimy na strefy temperaturowe, np. wszystkie łazienki sa w jednej strefie, pomieszczenia mieszkalne w drugiej strefie, klatka schodowa w trzeciej strefie Wstawianie pomieszczeń do jednej na podstawie grup - opcja przydatna, dla budynków wielofunkcyjnych, np. mieszkalno - usługowy, usługowo-magazynowy, oraz dla budynków z wieloma źródłami ciepła, np. budynek, w którym są mieszkania z oddzielnym źródłem ciepła. W programie można też samemu utworzyć, w dowolny sposób odpowiednie strefy cieplne ogrzewane i nieogrzewane. 2. W drzewku przedstawionym na rysunku 43 podaj zmień nazwy stref cieplnych ogrzewanych (dla części mieszkalnej i dla sklepu) i utwórz dwie strefy nieogrzewaną (tylko dla części mieszkalnej). Podaj przedrostek M - dla pomieszczeń w części mieszkalnej budynku, a S dla pomieszczeń w sklepie, rys. 43. Pomieszczenia znajdujące sie w strefie Nieprzypisane nie są brane pod uwagę w obliczeniach i mogą być w przyszłości przesunięte do strefy ogrzewanej lub nieogrzewanej. 3. Przesuń poszczególne pomieszczenia do odpowiedniej strefy ogrzewanej lub nieogrzewanej, rys. 43. W ten sposób część mieszkalna i usługowa (sklep) budynku będzie zawierała tylko po jednej strefie ogrzewanej. Dodatkowo w części mieszkalnej będą zdefiniowane dwie różne strefy nieogrzewane dla garażu i poddasza.

40 40 Rysunek 43. Ostateczny układ stref cieplnych w analizowanym budynku mieszkalnym i sklepie. DEFINIOWANIE STREF CIEPLNYCH TEMPERATUROWYCH lub FUNKCYJNYCH Budynek można podzielić na Strefy cieplne temperaturowe lub funkcyjne. Strefy cieplne temperaturowe zawierają wszystkie pomieszczenia, w których różnica temperatur nie jest większa od 4 o C. Liczba strefy cieplnych temperaturowych najczęściej jest większa niż 1. Strefy cieplne funkcyjne tworzone są dla całego budynku albo po jednej, dla każdej części budynku. Cechą charakterystyczną tych stref jest średnia temperatura ważona obliczona dla każdej strefy. Podział na strefy funkcyjne służy do odpowiedniego zwymiarowania budynku referencyjnego i algorytmu wyliczeń EP Zgodnie z Rozporządzeniem nie powinno sie uwzględniać wymiany ciepła między taki strefami temperaturowymi i funkcyjnymi, co oznacza, że w programie należy wybrać zawsze metodę Adiabatyczną dla Sposobu wymiany ciepła między strefami, wynika z treści Rozporządzenia (str.26 p.3.2.1), gdzie wartości obliczeniowe Q H,nd w poszczególnych miesiącach są dodatnie (nieujemne). Dlatego, jeżeli dla danego miesiąca Q H,nd < 0, to wtedy program przyjmuje dla tego miesiąca Q H,nd = 0. (Jedynie, do wykonania obliczeń pomocniczych (lub wg innych norm niż związane ze Świadectwem lub ChE) należy wybrać metodę Wymiana ciepła między strefami dla Sposobu wymiany ciepła między strefami. i wtedy Q H,nd może być < 0) Aby zdefiniować nową strefę cieplną*: 1. Kliknij pozycję Ogrzewane, a następnie kliknij zielony krzyżyk, umieszczony w lewym górnym rogu okienka 2. Kliknij pozycję Strefa, która pojawi się po lewej stronie okienka. * - strefy cieplne definiujemy tylko wtedy gdy nie zostaną wygenerowane automatyczni lub chcemy dodać nową strefę. STREFY OGRZEWANE Prawy fragment okna - obszar Strefy cieplne (Właściwości strefy): A. Mieszk. - Strefa ogrzewana mieszkalna: 1. Na podstawie pomieszczeń, wchodzących w skład struktury budynku sprawdź lub ustaw parametry strefy Mieszk., rys. 44.

41 41 Rysunek 44. Właściwości ogrzewanej strefy Mieszk. w budynku mieszkalnym. Podczas dodawania poszczególnych pomieszczeń do strefy ogrzewanej, program automatycznie oblicza bieżącą wartość średniej temperatury dla tej strefy, po powierzchni netto pomieszczeń. Obliczoną przez program temperaturę z pola Średnia ważona temperatura należy samemu przepisać do pola Temperatura! 2. W kolumnie Tryby pracy określ Tryb pracy i Temperaturę budynku w sezonie grzewczym (zimowym) oraz Wewnętrzne zyski ciepła od urządzeń, rys. 45. (norma PN EN 13790). Pole Temperatura- służy do definiowania temperatury, każdego trybu pracy. Ilość trybów pracy może być dowolna. Wartość ta będzie wzięta pod uwagę do wyliczenia będzie sezonowe zapotrzebowanie na ciepło dla tej strefy, Q H,nd. W kolumnie ilość godzin, należy podać liczbę godzin na każdą dobę, w Dodatku B, opisany jest przykład, wyjaśniajacy zasady ustalania trybów pracy w programie. Rysunek 45. Okienko zawierające listę zdefiniowanych trybów budynku. 3. W zakładce Straty przez przenikanie dodaj wszystkie przegrody znajdujące się w strefie. W wersji programu ArCADia-TERMO zakładka Straty przez przenikanie wypełniane są automatycznie podczas dodawania kolejnych pomieszczeń do danej strefy. W wersji programu TERMO zakładkę Straty przez przenikanie należy wypełnić ręcznie, dodając kolejno wszystkie przegrody należące do danej strefy. Kolumna Straty przez przenikanie służy do definiowania przegród wchodzących w skład pomieszczenia. W tabelce użytkownik wybiera rodzaj przegrody, jej orientacje, wymiary, określa mostki cieplne oraz podaje temperaturę sąsiada po drugiej stronie przegrody. Na tej podstawie program wylicza współczynnik strat przez przenikanie przegród sąsiadujących z obszarem zewnętrznym, z innymi wewnętrznymi pomieszczeniami ogrzewanym lub z pomieszczeniami nieogrzewanymi, rys. 46.

42 42 Rysunek 46. Parametry przegród należących do strefy cieplnej Mieszk. 4. W zakładce Straty przez grunt dodaj wszystkie przegrody typu Podłoga na gruncie (lub Ściana a na gruncie). W tej zakładce znajdują się 3 podłogi na gruncie dodane do każdego pomieszczenia (w etapie Struktura budynku), wchodzącego w skład tej strefy cieplnej, rys. 37. Rysunek 107. Okienko zawierające listę zdefiniowanych przegród PG mieszk dla strefy cieplnej Mieszk..

43 43 5. W zakładce Straty przez wentylację, rys. 48a - 48c. Wentylacja ta pozwala zdefiniować dowolna ilość różnego typu wentylacji dla pojedynczej strefy cieplnej. Dodatkowo, w programie ArCADia- TERMO po wybraniu wentylacji mieszanej wszystkie kolumny tabeli zostaną automatycznie wypełnione przez wentylacje wcześniej zdefiniowane w etapie Struktura budynku. Dzięki temu użytkownik w ogóle nie musi ponownie definiować wentylacji w budynku i wypełniać tej tabeli z wentylacją. Natomiast w programie TERMO użytkownik musi samodzielnie definiować różne typy wentylacji w etapie Strefy cieplne. - z listy Typ wentylacji wybierz: mieszany - z tabeli kliknij kolumny Grawitacyjna i Bez wentylacji, aby przekonać sie ze wszystkie pozycje zostały automatycznie wypełnione - z tabeli kliknij kolumny Nawiewno-wywiewna i Bez wentylacji, aby przekonać sie ze wszystkie pozycje zostały automatycznie wypełnione Rysunek 48a. Wentylacja Grawitacyjna. Rysunek 48b. Wentylacja Nawiewno-wywiewna. Rysunek 48c. Brak wentylacji. 6. Kliknij zakładkę Zyski wewnętrzne, aby podać wewnętrzne zyski ciepła w tej strefie cieplnej, rys z listy Metoda obliczeń wewnętrznych zysków ciepła wybierz: Uproszczona Rysunek 49. Kolumna Zyski wewnętrzne, zawierające ogólne zyski wewnętrzne od ludzi i urządzeń dla strefy cieplnej Mieszk. 7. Kliknij zakładkę Zyski ciepła, aby upewnić się, ze program automatycznie obliczył zyski ciepła od nasłonecznienia dla okien zewnętrznych i połaciowych, znajdujących sie w części mieszkalnej, rys.50. Rysunek 50. Kolumna Zyski ciepła, zawierające oszklone zewnętrzne przegrody, mające wpływ na zyski ciepła od nasłonecznienia dla strefy cieplnej Mieszk.

44 44 8. W zakładce Dodatki, rys. 51: W zakładce tej użytkownik może wybrać metodę Uproszczoną (rys. 51) lub Szczegółową (rys. 52) obliczenia Wewnętrznej pojemności cieplnej budynku. Metoda uproszona pozwala na obliczenie Cm na podstawie powierzchni i klasy ciężaru budynku/strefy. Dodatkowo wyświetlane są, m.in.: Stała czasowa oraz Czas trwania sezonu grzewczego. Opcja Uwzględnij sezon grzewczy w Q hnd, powoduje, że do obliczenia wartość Q hnd zostanie wzięty pod uwagę cały wyliczony przez program Sezon grzewczy. Nie zaznaczenie tej opcji spowoduje, że do obliczenia Q hnd będzie wzięte 9 miesięcy sezonu grzewczego Rysunek 51. Obliczenie Cm metodą Uproszczona - zakładka Dodatki. - z listy Metoda obliczenia wew. pojemności cieplnej Cm wybierz: Szczegółowa, rys. 52. Po wprowadzenie wszystkich przegród zewnętrznych i wewnętrznych należy wybrać metodę Szczegółową. Rysunek 52. Obliczenie Cm metodą Szczegółową- zakładka Dodatki. Q H,nd = 5045,88 kwh/rok - dla części mieszkalnej

45 45 Sklep - Strefa ogrzewana: 1. Na podstawie rys.53 ustaw parametry strefy Sklep: Rysunek 53. Właściwości strefy ogrzewanej w części usługowej (Sklep). 2. Tryby pracy. Tryby pracy części usługowej, rys. 54. Rysunek 54. Okienko zawierające listę dwóch zdefiniowanych trybów pracy budynku w części usługowej. 3. W zakładce Straty przez przenikanie dodaj wszystkie przegrody znajdujące się w strefie Sklep, rys. 55. Rysunek 55. Parametry przegród należących do strefy Sklep.

46 46 4. W zakładce Straty przez grunt dodaj wszystkie przegrody typu Podłoga na gruncie (lub ściana a na gruncie), należące do tej strefy, rys. 56. Rysunek 56. Okienko zawierające listę zdefiniowanych przegród w zakładce Podłoga na gruncie. 5. W zakładce Straty przez wentylację, rys.57 i 58: - z listy Typ wentylacji wybierz: mieszana - z tabeli wybierz kolumnę Mechaniczna nawiewna i kliknij i pomieszczenie wybierz: S7 Łazienka Rysunek 57. Wentylacja Mechaniczna wywiewna. - z tabeli wybierz kolumnę Z odzyskiem i kliknij i pomieszczenie wybierz: S8 Hala Rysunek 58. Wentylacja Z odzyskiem. - z tabeli wybierz kolumnę Wyniki, aby poznać wyniki obliczeń zapotrzebowania na ciepło dla wentylacji w części usługowej. Rysunek 59. Wyniki obliczeń wentylacji w strefie sklepu.

47 47 6. W zakładce Zyski wewnętrzne, należy podać wewnętrzne zyski ciepła w tej strefie cieplnej, rys z listy Metoda obliczeń wewnętrznych zysków ciepła wybierz: Uproszczona - wybierz kolumnę Nazwa źródła/pomieszczenia i kliknij i pomieszczenia wybierz: S7 Łazienka i S8 Hala - wybierz w kolumnę int i kliknij i wpisz lub wybierz z tabeli Wewnętrzne zyski ciepła dla strefy cieplnej Sklep Rysunek 60. Kolumna Zyski wewnętrzne dla strefy cieplnej Sklep. (strzałka - tablica wewnętrznych zysków ciepła) 6. Kliknij zakładkę Zyski ciepła, aby upewnić się, ze program automatycznie obliczył zyski ciepła od nasłonecznienia dla okien zewnętrznych i połaciowych, rys. 61. Rysunek 61. Okienko zawierające oszklone zewnętrzne przegrody, mające wpływ na zyski ciepła od nasłonecznienia. 7. W zakładce Dodatki, rys. 62: - z listy Metoda obliczenia wew. pojemności cieplnej Cm wybierz: Szczegółowa Rysunek 62. Opcje w metodzie Szczegółowej - zakładka Dodatki dla strefy cieplnej Sklep. Q H,nd = 6055,24 kwh/rok - dla strefy Sklepu

48 48 STREFY NIEOGRZEWANE C. M4 - Garaż nieogrz. - strefa nieogrzewana: 1. Na podstawie rysunku 63 ustaw parametry strefy M4 - garaż nieogrz. Rysunek 63. Właściwości nieogrzewanej strefy - Garaż w budynku mieszkalnym. Wartość Współczynnika zmniejszenia temperatury b t można wybrać z tabeli, wyświetlanej po kliknięciu przycisku Tablice, rys. 63. ETAP 7. Ogrzewanie i wentylacja W oknie tym należy zdefiniować typ obliczeń EP dla: a) części mieszkalnej budynku - Część mieszkalna b) części sklepu - Część usługowa *- dla całego budynku (Kamienicy) obliczenia EP zostały zdefiniowane w III etapie, w polu Wzór raportu. Dla każdej części budynku można również określić dowolną liczbę źródeł ciepła dla każdej części budynku. Uwaga! tylko w etapie Ogrzewanie i wentylacja powinno się zdefiniować certyfikaty dla całego budynku. Wykonanie obliczeń: Aby program wykonał obliczenia dla części usługowej: - kliknij ikonę i przeciągnij do niej strefę Sklep. - kliknij element Nowa Grupa i w prawej części okna zmień jego nazwę na: Część usługowa - z listy Typ obliczeń wybierz pozycję: Część usługowa stanowiąca samodzielną całość techniczno-użytkową - kliknij element Źródła ciepła, a następnie kliknij ikonę tyle razy, ile masz źródeł ciepła zamiar dodać dla części usługowej budynku. 1. Na podstawie danych na rysunku 64 program wykona obliczenia EP dla części mieszkalnej i usługowej, zawierających 3 źródła ciepła (2 źródła - dla części mieszkalnej budynku i 1. źródło - dla części usługowej):

49 49 Rysunek 64. Podział budynku, ze względu na strefy cieplne, na dwie oddzielne części: część mieszkalna i usługowa oraz dodanie do każdej części budynku źródeł ciepła. 2. Zaznacz element Charakterystyka energetyczna, aby określić parametry dla całego budynku, rys. 65: - w zakładce Dane podstawowe podaj wszystkie parametry Rysunek 65. Zakładka Dane podstawowe dla całego Budynku.

50 50 3. Zaznacz element Część mieszkalna, aby określić parametry dla tej części budynku, rys.66: - z listy Typ raportu wybierz: Budynek mieszkalny - w zakładce Dane podstawowe podaj wszystkie parametry Rysunek 66. Zakładka Dane podstawowe dla części mieszkalnej. Bilans mocy obejmuje poza energią pomocnicza Epom, także np. energię elektryczną dla celów technologicznych, np. tokarek, lad chłodniczych, pieców gazowych, rys. 67. Rysunek 67. Zakładka Bilans mocy dla części mieszkalnej. Sprawdzenie warunku Ao < Aomax Aby sprawdzić warunek A o < A omax należy obliczyć pole A z i A w dla budynku, rys. 68 i 69. Dla budynków prostokątnych, jeżeli długość, któregokolwiek boku <10 m, wtedy A w = 0,

51 51 Na rysunku 68 przedstawiono sposób wyznaczenia pola A z i A w dla całej kondygnacji budynku. Wartość pole A z jest sumą pól A zi dla każdej (i-tej) kondygnacji budynku (wraz z parterem). Podobnie oblicza się pole A w, jako jest sumę pól A wi dla każdej (i-tej) kondygnacji budynku (wraz z parterem). Pas w odleg. 5 m od obrysie. budynku uwzględniając wszystkie pomieszczenia (ogrzewane i nieogrzewane). A zi 5 m 5 m A wi 5 m Rysunek 68. Sposób wyznaczenia pola A zi i A wi dla budynku. Podaj: - A z : 134,75 - Pole powierzchni w odległości 5 m od ścian zewnętrznych, liczone po powierzchni wewnętrznej. - A w : 0 - Dla naszego budynku wynosi zero. - pozostałe pola powinny wypełnić się automatycznie na podstawie wcześniejszych danych 5 m Rysunek 69. Zakładka Powierzchnia okien dla części mieszkalnej. 5. Kliknij zakładkę Budynek referencyjny, aby sprawdzić czy wszystkie obliczenia zostały przeprowadzone prawidłowo dla budynku referencyjnego, rys 70. wszystkie dane w tej zakładce zostaną obliczone przez program V e - jest kubaturą całkowitą (brutto) ogrzewanej części budynku, pomniejszona o loggie, balkony, podcienia, obliczoną po obrysie zewnętrznym budynku

52 52 Rysunek 70. Zakładka Budynek referencyjny dla części mieszkalnej.. 5. W celu dodania do Części mieszkalnej dwóch źródeł ciepła, zaznacz element Źródła ciepła i po kliknięciu prawego przycisku myszy, wybierz pozycję, rys. 71: Dodaj źródło i dodaj 2 źródła ciepła: Kocioł 70% i Kominek 30%. Rysunek 71. Dodanie nowych źródeł ciepła do Części mieszkalnej budynku. 6. Zaznacz element Kocioł 70% i na podstawie poniższego rysunku ustaw dla niego wszystkie parametry i współczynniki sprawności, rys. 72.

53 53 Rysunek 72. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Kocioł. 7. Zaznacz element Kominek 30% i ustaw dla niego parametry i współczynniki sprawności, rys. 73. Rysunek 73. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Kominek.

54 54 8. Zaznacz element Część usługowa, aby określić parametry dla sklepu, rys. 74: - z listy Typ raportu wybierz: Część budynku stanow. samodz. całość tech.-użytkową - w zakładce Dane podstawowe podaj wszystkie parametry. Rysunek 74. Zakładka Dane podstawowe dla części mieszkalnej. Dane w zakładkach Bilans mocy, Powierzchnia okien i Budynek referencyjny są takie same jak w etapie Ogrzewania i wentylacja dla części usługowej. 10. Określ nazwę źródła ciepła : Pompa ciepła 100%, następnie zaznacz tę pozycję, aby na podstawie rysunku ustawić wszystkie parametry i współczynniki sprawności, rys. 75.

55 55 Rysunek 75. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Pompa ciepła. Rysunek 76. Bilans mocy dla części usługowej budynku.

56 56 Rysunek 757. Zakładka Powierzchnia okien dla części usługowej. Rysunek 78. Zakładka Budynek referencyjny dla części usługowej.

57 57 Dla części usługowej budynku należy kliknąć przycisk Tablice i wybrać odpowiednią pozycje z tabeli, rys. 79. Rysunek 79. Okienko Czas użytkowania oświetlenia dla części usługowej. Po wypełnieniu zakładek Bilans mocy i Budynek referencyjny dla części mieszkalnej i usługowej w zakładkach Bilans mocy i Powierzchnia okien, pojawią się wyniki obliczeń całkowitego bilansu mocy i sprawdzenie warunku okien dla całego budynku. Wykonanie Bilansu mocy jest drugim wymogiem potrzebnym do wykonania Charakterystyki Energetycznej budynku. W zakładce Bilans mocy wyświetlony jest bilans mocy dla całego budynku, obejmujący zapotrzebowanie na energię elektryczną E el na potrzeby ogrzewania, przygotowania ciepłej wody i wentylacji. Na rysunku 157 przedstawiono zsumowane wartości E el dla mieszkalnej i usługowej budynku, rys.80. Rysunek 80 Zakładka Bilans mocy dla całego Budynku. Sprawdzenie warunku Powierzchni okien jest trzecim wymogiem potrzebnym do wykonania Charakterystyki Energetycznej budynku. Jak widać na rysunku 81 warunek ten jest spełniony dla części mieszkalnej, części usługowej oraz dla całego budynku. Rysunek 81. Zakładka Powierzchnia okien dla całego Budynku.

58 58 ETAP 8. Ciepła woda użytkowa W ten sam sposób jak w poprzednim etapie zdefiniuj źródła ciepła na potrzeby wytworzenia ciepłej wody użytkowej. 1. Zaznacz element Charakterystyka energetyczna, aby określić parametry dla całego budynku, rys. 82: - w zakładce Obliczenia Q wnd wybierz z listy pozycje: Wg. metody świadectwa charakterystyki energetycznej budynku Rysunek 82. Zakładka Q wnd. - ciepła woda użytkowa. 2. Zaznacz element Część mieszkalna, aby określić parametry dla tej części budynku, rys. 83: Rysunek 83. Zakładka Obliczenia Q wnd dla Część mieszkalna budynku. Dane w zakładkach Dane podstawowe, Powierzchnia okien i Budynek referencyjny są takie same jak w etapie Ogrzewanie i wentylacja dla części mieszkalnej. - kliknij na element Źródła ciepła i dodaj dwa nowe dwóch źródła ciepła dla Ciepłej wody użytkowej do Części mieszkalnej budynku (podobnie jak dla Ogrzewania i wentylacji).

59 59 4. Zaznacz element Źródła ciepła, aby dodać 2 źródła ciepła dla części mieszkalnej, rys. 84: Rysunek 84. Dodanie nowych dwóch źródeł ciepła dla Ciepłej wody użytkowej do Część usługowa budynku. 5. Zaznacz element Kocioł 60% i na podstawie poniższego rysunku ustaw dla niego wszystkie parametry i współczynniki sprawności, rys.85. Rysunek 85. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Kocioł. 6. Zaznacz element Kolektory 40% i na podstawie poniższego rysunku ustaw dla niego wszystkie parametry i współczynniki sprawności, rys.86.

60 60 Rysunek 86. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Kolektory. 8. Zaznacz element Część usługowa, aby określić parametry dla sklepu, rys.87. Rysunek 87. Zakładka Obliczenia Q wnd dla Część usługowa budynku. Dane w zakładkach Dane podstawowe, Powierzchnia okien i Budynek referencyjny są takie same jak w etapie Ogrzewanie i wentylacja dla części usługowej budynku.

61 61 9. Określ nazwę źródła ciepła: Pompa ciepła 100%, następnie zaznacz tę pozycję, aby na podstawie rysunku ustawić wszystkie parametry i współczynniki sprawności, rys. 88. Rysunek 88. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła ciepła: Pompa ciepła. ETAP 9. Oświetlenie Okno to wyświetlane jest tylko dla budynków niemieszkalnego, np. sklepu. 1. W ten sam sposób jak w poprzednim etapie zdefiniuj cześć usługową na potrzeby oświetlenia i dodaj tylko jedno źródło światła, rys. 89. Rysunek 89. Źródło światła dla Części usługowej budynku. 2. Zaznacz element Standardowe i określ dla niego parametry, rys. 90:

62 62 Rysunek 90. Parametry i współczynniki sprawności dla źródła oświetlenia. Na rysunku 91 przedstawiono tabelę, zawierająca maksymalne wartości mocy oświetleniowych. W typowych zastosowaniach optymalna jest Klasa kryteriów B projektowania oświetlenia. Klasa A (dotyczy: ograniczenie efektów migotania i stroboskopowych, przykrego olśnienia, eksploatacyjnego poziomu oświetlenia w miejscu bezpośredniej pracy) - z reguły dotyczy oświetlenia: holi, korytarzy i pomieszczeń technicznych. Klasa B (dotyczy, np. unikanie ostrych cieni, ograniczenie odbić i olśnienia odbiciowego) - z reguły dotyczy oświetlenia: pomieszczeń lekcyjnych, zabiegowych, biurowych z komputerami. Klasa C (dotyczy: rozpoznawanie twarzy, aspekty zdrowotne) - z reguły dotyczy oświetlenia: auli wykładowych, sal konferencyjnych, pracowni grafiki komputerowej. Przy czym klasa B spełnia wszystkie wymagania dla klasy A, a klasa C wszystkie wymagania dla klasy B (i oczywiście klasy A). Rysunek 91. Maksymalne wartości mocy jednostkowej.

63 63 ETAPY: 10 Obliczenia Cieplne - RAPORTY W etapie 10 użytkownik może zapoznać się z poszczególnymi wynikami obliczeń ogólnych oraz dla ciepła. Znajdują sie tutaj zestawienia przegród, parametry pomieszczeń ogrzewanych i nieogrzewanych, zapotrzebowanie na ciepło, stref chłodzonych i niechłodzonych. ETAP 11. Certyfikat W oknie tym zobaczymy trzy wartości EP: całego budynku, części mieszkalnej oraz usługowej (sklep), rys Rysunek 92. Trzy wartości EP wygenerowane dla: 1. całego budynku (Charakterystyka energetyczna), 2. części mieszkalna, 3. części usługowej (sklep) Wykonanie Świadectwa Charakterystyki Energetycznej budynku Po wprowadzeniu danych niezbędnych do wykonania Projektowanej Charakterystyki Energetycznej można, po przejściu do Etapu 1, rys. 93, za pomocą jednego kliknięcia wygenerowad Świadectwo Charakterystyki Energetycznej budynku oraz wszystkie raporty z nim związane. : Rysunek 93. Zaznaczenie w Etapie 1 opcji do obliczenia SwE.

64 64 1. Kliknij element Charakterystyka energetyczna (rys. 94), aby sprawdzić czy został spełniony warunek EP dla całego budynku. Rysunek 94. Wartość EPdla ocenianego całego budynku. 2. Kliknij element Część mieszkalna, aby obejrzeć wartość EP dla części mieszkalnej, rys. 95. Rysunek 95. Wartość EP dla części mieszkalnej budynku. 3. Kliknij element Część usługowa, aby obejrzeć wartość EP dla części usługowej budynku (sklepu), rys. 96. Rysunek 96. Wartość EP dla części usługowej budynku.

65 65 RAPORTY RTF Program generuje pliki raportów typu.rtf zawierające, rys. 97: - jeden raport Charakterystyki Energetyczną Budynku. - Dane wejściowe - zestawienie danych wejściowych oraz wyników pośrednich do świadectwa charakterystyki energetycznej, w celu wydrukowania i zweryfikowania wprowadzonych danych i wyników obliczeń cząstkowych. Rysunek 96. Pliki raportów Raporty. Program tworzy również zestawienia sprawdzające wartości U wszystkich przegród nieprzezroczystych i przezroczystych, Ao - powierzchni oszklenia oraz kondensacji pary wodnej. Aby obejrzeć, edytować i wydrukować raport Charakterystyki Energetycznej budynku kliknij na pierwszą od lewej ikonę, a następnie podaj nazwę pliku. Raport zawiera kilkanaście lub kilkadziesiąt stron, zawierających: 1) Tabelę zbiorczą przegród budowlanych użytych w projekcie 2) Sprawdzenie warunku powierzchni okien 3) Sprawdzenie warunku uniknięcia rozwoju pleśni 4) Tabelę zbiorczą sezonowego zapotrzebowania na ciepło Q H,nd dla każdej strefy 5) Tabelę zbiorczą sezonowego zapotrzebowania na ciepłą wodę Q W,nd 6) Tabelę zbiorczą sprawności systemu ogrzewania i wentylacji 7) Tabelę zbiorczą sprawności systemu przygotowania ciepłej wody 8) Tabelę zbiorczą sprawności systemu oświetlenia 9) Tabelę zbiorczą wyników energii pierwotnej i końcowej 10) Wyliczenia dla budynku wielofunkcyjnego 11) Sprawdzenie warunków granicznych wg WT ) Bilans mocy Pliki raportu wyświetlają się prawidłowo tylko w programie Word 2003/2007. Natomiast w programie OpenOffice wygląd i układ graficzny nie będą prawidłowe. Po otworzeniu raportu należy go samodzielnie przekonwertować, np. w Word 2007 do pliku, zapisanego w formacie.pdf. Pliki raportów otworzone w programie Word 2003/2007 mogą być edytowane (modyfikowane) nawet bezpośrednio przed wydrukiem.

66 66 PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA dla części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową Kamienica ze sklepem nr 1 Budynek oceniany: Nazwa obiektu Kamienica ze sklepem Zdjęcie budynku Adres obiektu Łódź ul. Zielona 15 Całość/ część budynku Nazwa inwestora Adres inwestora Kod, miejscowość Powierzchnia użytkowa o regulowanej temp. (Af, m 2 ) Powierzchnia zabudowy (Ag, m 2 ) Część Budimax ul. Nowa , Łódź 48,13 123,31 Kubatura budynku (V, m 3 ) Imie i nazwisko Uprawnienia/pieczątka Podpis Data Projektant: Adam Nowak Współautor: Łódź, Spis treści: 1) Tabela zbiorcza przegród budowlanych użytych w projekcie 2) Sprawdzenie warunku powierzchni okien 3) Sprawdzenie warunku uniknięcia rozwoju pleśni 4) Tabela zbiorcza sezonowego zapotrzebowania na ciepło Q H,nd dla każdej strefy 5) Tabela zbiorcza sezonowego zapotrzebowania na ciepłą wodę Q W,nd 6) Tabela zbiorcza sprawności systemu ogrzewania i wentylacji 7) Tabela zbiorcza sprawności systemu przygotowania ciepłej wody 8) Tabela zbiorcza sprawności systemu oświetlenia

67 67 9) Tabela zbiorcza wyników energii pierwotnej i końcowej 10) Wyliczenia dla budynku wielofunkcyjnego 11) Sprawdzenie warunków granicznych wg WT ) Bilans mocy

68 68 1) Tabela zbiorcza przegród budowlanych użytych w projekcie I. Przegrody ściany zewnętrzne Parametry przegród nieprzezroczystych budowlanych Lp. Nazwa przegrody Symbol Wsp. U [W/m 2 K] Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony 1 SZ1 oc - Ściana zewn. ocieplona SZ1 oc 0,17 0,30 Tak VI. Przegrody podłogi na gruncie Lp. Nazwa przegrody Symbol Wsp. U [W/m 2 K] Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony 1 PG sklep - Podłoga na gruncie PG sklep 0,35 0,45 Tak VII. Przegrody ściany wewnętrzne Lp. Nazwa przegrody Symbol Wsp. U [W/m 2 K] 1 SW nc - Ściana wewn. nieocieplona Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony SW nc 1,33 3,00 Tak VIII. Przegrody stropy wewnętrzne Lp. Nazwa przegrody Symbol Wsp. U [W/m 2 K] Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony 1 STW - Strop wewnętrzny STW 1, X. Przegrody drzwi zewnętrzne Lp. Nazwa przegrody Symbol Wsp. U [W/m 2 K] Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony 1 DZ - Drzwi zewn. DZ 2,60 2,60 Tak XI. Okna zewnętrzne Lp. Nazwa przegrody Symbol 1 OZ1 - Okno zewn. wystawowe Parametry przegród przezroczystych Wsp. U [W/m 2 K] Wsp.oszkle nia g Udział pow. oszklonej C Wsp.U wg. Wt 2008 [W/m 2 K] Warunek spełniony OZ1 1,80 0,75 0,90 1,80 Tak

69 69 2) Sprawdzenie warunku powierzchni okien Przeznaczenie budynku Budynki użyteczności publicznej Pole powierzchni przegród szklanych i przezroczystych A o = 12.00m 2 Suma pól powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych w pasie 5 m wzdłuż ścian zewnętrznych A z = 96.26m 2 Suma pól powierzchni pozostałej części rzutu poziomego A w = 96.26m 2 Graniczna wartość powierzchni okien A omax = 0,15 A z + 0,03 A w = 17.33m 2 Sprawdzenie warunku powierzchni okien A omax A o Warunek spełniony Wartości obliczeniowego czynnika temperatury f Rsi,min dla przegród zewnętrznych Wartości obliczeniowego czynnika temperatury f Rsi,min dla przegród: SZ1 oc Miesiąc f Rsi,min [W/m 2 K] 1 Styczeń 0,684 2 Luty 0,684 3 Marzec 0,602 4 Kwiecień 0,464 5 Maj -0,022 6 Czerwiec -0,955 7 Lipiec -1,658 8 Sierpień -2,165 9 Wrzesień 0, Październik 0, Listopad 0, Grudzień 0,656 Miesiąc krytyczny: Styczeń, Luty 3) Sprawdzenie warunku uniknięcia rozwoju pleśni Wartość czynnika temperatury dla krytycznego miesiąca: f Rsi,max =0,684

70 Wartości obliczeniowego czynnika temperatury f Rsi,min dla przegród stykających się z gruntem Wartości obliczeniowego czynnika temperatury f Rsi,min dla przegród: PG sklep Miesiąc f Rsi,min [W/m 2 K] 1 Styczeń 0,834 2 Luty 0,834 3 Marzec 0,834 4 Kwiecień 0,834 5 Maj 0,834 6 Czerwiec 0,834 7 Lipiec 0,834 8 Sierpień 0,834 9 Wrzesień 0, Październik 0, Listopad 0, Grudzień 0,834 Miesiąc krytyczny: Styczeń, Luty, Marzec, Kwiecień, Maj, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Wrzesień, Październik, Listopad, Grudzień Wartość czynnika temperatury dla krytycznego miesiąca: f Rsi,max =0, Nazwa przegrody SZ1 oc - Ściana zewn. ocieplona PG sklep - Podłoga na gruncie Symbol U [W/m 2 K] f Rsi [W/m 2 K] f Rsi >f Rsi,max [W/m 2 K] Warunek SZ1 oc 0,165 0,922 0,922 > 0,684 Spełniony PG sklep 0,346 0,942 0,942 > 0,834 Spełniony 3.2 Efektywna wartość czynnika temperatury na powierzchni wewnętrznej przegrody wyznaczona na podstawie wartości współczynnika przenikania ciepła elementu U oraz oporu przejmowania ciepła na powierzchni wewnętrznej Rsi dla poszczególnych przegród.

71 71 4) Tabela zbiorcza sezonowego zapotrzebowania na ciepło Q H,nd dla każdej strefy Obliczenia zbiorcze dla strefy Sklep Temperatura wewnętrzna strefy i 20,4 Pole powierzchni pomieszczeń o regulowanej temperaturze A f 48,1 m 2 Obciążenia cieplne pomieszczeń zyskami wewnętrznymi q int 9,1 W/m 2 Pojemność cieplna budynku C m J/K Stała czasowa budynku 16,7 h Udział granicznych potrzeb ciepła H,lim 1,5 - - a H 2,1 - Obliczenia miesięcznego zapotrzebowania na energię do ogrzewania i wentylacji Q H,nd,n kwh/m-c miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII o C Średnia temperatura zewnętrzna e, o C -1,0-1,0 3,3 7,6 13,5 16,6 17,5 17,9 12,9 6,6 3,8 0,7 Liczba godzin w miesiącu t m, h Miesięczna strata ciepła przez przenikanie Q H,th =10-3 *H*( i - e )*t m kwh/m-c Miesięczna strata ciepła przez wentylacje Q ve =10-3 *H ve *( i - e )*t m kwh/m-c Miesięczna strata ciepła przez przenikanie i wentylację Q H,ht =Q H,t +Q ve kwh/m-c Miesięczne zyski ciepła od nasłonecznienia Q sol, kwh/m-c Miesięczne wewnętrzne zyski ciepła Q int =q int *10-3 *A f *t m kwh/m-c Miesięczne zyski ciepła Q H,gn =Q sol +Q int kwh/m-c H =Q H,gn /Q H,ht 0,27 0,29 0,54 0,97 2,62 8,50 18,52 38,19 1,63 0,57 0,35 0,27 H,1 0,27 0,28 0,42 0,76 1,80 0,00 0,00 0,00 1,10 0,46 0,31 0,27 H,2 0,28 0,42 0,76 1,80 5,56 0,00 0,00 0,00 19,91 1,10 0,46 0,31 f H,n 1,00 1,00 1,00 0,80 0,00 0,00 0,00 0,00 0,35 1,00 1,00 1,00 Współczynnik wykorzystania zysków ciepła, H,gn 0,95 0,95 0,85 0,69 0,35 0,12 0,05 0,03 0,51 0,84 0,93 0,95 Miesięczne zapotrzebowanie na energię Q H,nd,n =Q H,ht

72 72 H,gn *Q H,gn kwh/m-c Roczne zapotrzebowanie na energię użytkową dla ogrzewania i wentylacji Q H,nd = (Q H,nd,n ), kwh/rok 6708,5 Zestawienie stref Numer strefy Część usługowa Nazwa strefy A f V i Zapotrzebowanie na ciepło Q H,nd - m 2 m 3 o C kwh/rok 1 Sklep 48,13 143,92 20,4 6708,53 Całkowite zapotrzebowanie strefy Q H,nd kwh/rok 6708,53 Obliczenia instalacja ciepłej wody użytkowej Część usługowa Ciepło właściwe wody, c W 4.19 kj/kg*k Gęstość wody, W 1000 kg/m 3 Temperatura ciepłej wody, CW 55 Temperatura zimnej wody, O 10 Współczynnik korekcyjny, k t 1,00 - Liczba jednostek odniesienia, L i 2 j.o. Mnożnik na wodomierze mieszkaniowe 1,00 - Jednostkowe dobowe zużycie ciepłej wody, V CW - dm 3 /j.o.*d Mnożnik na przerwy urlopowe 1,00 - Czas użytkowania instalacji, t UZ 300,00 dni Roczna energia użytkowa do przygotowania cwu, Q W,nd 940,11 kwh/rok o C o C 6) Tabela zbiorcza sprawności systemu ogrzewania i wentylacji Część usługowa Nazwa źródła Pompa ciepła Nr źródła 1 - Udział procentowy 100 % Rodzaj nośnika energii Energia elektryczna - produkcja mieszana 5) Tabela zbiorcza sezonowego zapotrzebowania na ciepłą wodę Q W,nd Współczynnik W H 3,00 -

73 73 Współczynnik W el Energia użytkowa Q H,nd 6708,53 kwh/rok Wybrany wariant wytwarzania Pompy ciepła glikol/woda w nowych budynkach Sprawność wytwarzania H,g 3,50 - Wybrany wariant regulacji Ogrzewanie wodne z grzejnikami członowymi lub płytowymi w przypadku regulacji centralnej i miejscowej (zakres P-2K) Sprawność regulacji H,e 0,93 - Wybrany wariant przesyłu C.o. wodne z źródłem w budynku, z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami w pom. ogrzewanych Sprawność przesyłu H,d 0,97 - Wybrany wariant akumulacji Brak zasobnika buforowego Sprawność akumulacji H,s 1,00 - Całkowita sprawność systemu zasilania i-tego nośnika H,tot 3,16 - Energia na urządzenia pomocnicze E el,pom,h% 312,05 kwh/rok Część usługowa Nazwa źródła Pompa ciepła Nr źródła 1 - Udział procentowy 100,00 % Rodzaj nośnika energii Energia elektryczna - produkcja mieszana Współczynnik W W 3,00 - Współczynnik W el Energia użytkowa Q W,nd 940,11 kwh/rok Wybrany wariant wytwarzania Pompa ciepła glikol/woda Sprawność wytwarzania W,g 3,20 - Wybrany wariant przesyłu Rodzaj przesyłu ciepłej wody Centralne przygotowanie ciepłej wody, instalacja ciepłej wody bez obiegów cyrkulacyjnych Instalacje ciepłej wody w budynkach jednorodzinnych Sprawność przesyłu W,d 1,00-7) Tabela zbiorcza sprawności systemu przygotowania ciepłej wody Wybrany wariant akumulacji Brak zasobnika Sprawność akumulacji W,s 1,00 - Całkowita sprawność systemu zasilania i-tego nośnika W,tot 1,92 -

74 74 Energia na urządzenia pomocnicze E el,pom,w% 10,00 kwh/rok Część usługowa Nazwa źródła Standardowe Nr źródła 1 - Rodzaj nośnika energii Współczynnik W L 3.00 Energia elektryczna - produkcja mieszana Współczynnik W el Energia użytkowa E l,i% 27,91 kwh/rok Powierzchnia użytkowa grupy pomieszczeń A f 48,13 m 2 Czas użytkowania oświetlenia dzień t D 1250,00 h/rok Czas użytkowania oświetlenia noc t N 1250,00 h/rok Rodzaj regulacji Ręczna Wpływ światła dziennego F D 1,00 - Rodzaj regulacji Ręczna Wpływ nieobecności pracowników F O 1,00 - Regulacja prowadzona do utrzymania oświetlenia na wymaganym poziomie Współczynnik obciążenia natężenia oświetlenia F C 0,90 - Energia na urządzenia pomocnicze E el,pom,l% 0,00 kwh/rok Nie 9) Tabela zbiorcza wyników energii pierwotnej i końcowej Część usługowa 8) Tabela zbiorcza sprawności systemu oświetlenia Nr źródła Nazwa źródła Ogrzewanie i wentylacja Q K,H kwh/rok Q P,H kwh/rok 1 Pompa ciepła 2124, ,34 Suma 2124, ,34 Przygotowanie ciepłej wody Nr źródła Nazwa źródła Q K,H kwh/rok Q P,H kwh/rok

75 75 1 Pompa ciepła 489, ,92 Suma 489, ,92 Nr źródła Nazwa źródła Oświetlenie wbudowane Q K,H kwh/rok Q P,H kwh/rok 1 Standardowe 1343, ,07 Suma 1343, ,07 Zestawienie energii pierwotnej Q P =Q P,H +Q P,W +Q P,L 21594,34 kwh/rok Zestawienie energii końcowej EK = (Q K,H +Q K,W ) / A f 54,31 kwh/(m 2 *rok) Roczny wskaźnik obliczeniowy zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody oraz chłodzenia Ep = Q P /A f 448,63 kwh/(m 2 *rok)

76 76 Budynek referencyjny wg WT 2008 Suma pól powierzchni wszystkich przegród budynku, oddzielających część ogrzewaną budynku od powierzchni zewnętrznej, gruntu i przyległych pomieszczeń nieogrzewanych, liczone po obrysie zewnętrznym Kubatura ogrzewanej części budynku, liczoną po obrysie zewnętrznym A 169,01 m 2 V e 223,68 m 3 Współczynnik kształtu A/V e 0,76 1/m Powierzchnia użytkowa ogrzewanego budynku A f 48,13 m 2 Powierzchnia ściany zewnętrznej budynku, liczona po obrysie zewnętrznym Dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do przygotowania ciepłej wody w ciągu roku Dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną do oświetlenia wbudowanego w ciągu roku Maksymalna wartość rocznego wskaźnika obliczeniowego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody oraz chłodzenia A w,e 58,48 m 2 EP W 14,30 kwh/(m 2 *rok) EP L 337,50 kwh/(m 2 *rok) EP ref 474,80 kwh/(m 2 *rok) Sprawdzenie warunku na EP EP kwh/(m2*rok) EP ref kwh/(m 2 *rok) Uwagi 266,74 <= 474,80 Warunek spełniony Nazwa Spełniony Niespełniony Uwagi Warunek izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych Warunek powierzchni okien Warunek EP < EP ref Warunek powierzchniowej kondensacji pary wodnej Tak Tak Tak Tak 10) Sprawdzenie warunków granicznych wg WT ) Bilans mocy Lp. Branża Zapotrzebowanie na moc E el [kwh/rok] Uwagi 76

77 77 1 Ogrzewanie 138,60 2 Wentylacja 173,45 3 Przygotowanie ciepłej wody 10,00 Rysunek 193. Raport Charakterystyki Energetycznej budynku. Ponieważ Rozporządzenie wymaga dostarczenia raportu w pliku niemodyfikowalnym, np..pdf, należy taki plik wygenerować samodzielnie w programie, np. WORD Podsumowanie Wszyscy użytkownicy, którzy zakupili program ArCADia-TERMO mogą skorzystać z konsultacji i pomocy technicznej telefonicznie lub za pośrednictwem poczty Prezentacje i Szkolenia Firma INTERsoft prowadzi w całej Polsce bezpłatne prezentacje z programu ArCADia-TERMO w Izbach Inżynierów Budownictwa i Izbach Architektów, w budynkach NOT oraz na wybranych Wyższych Uczelniach Technicznych. Co miesiąc organizowane są w siedzibie firmy INTERsoft płatne 6-godzinne szkolenia, potwierdzone specjalnym Certyfikatem. Uczestnicy poznają dokładnie obsługę programu i metodologię obliczenia Świadectwa oraz Charakterystyki Energetycznej budynku. Omawiane są również, od strony praktycznej, sposoby wykonywania Świadectw dla często spotykanych lub nietypowych rozwiązań architektonicznych. 77

78 78 5. DODATEK A - Właściwości pomieszczeń W etapie Struktura budynku, przed przystąpieniem do wypełniania tabeli, warto na początku utworzyć całą strukturę budynku (kondygnacje, grupy pomieszczeń i/lub pomieszczenia), następnie wypełnić wszystkie pola dla każdego pomieszczenia nad tabelą, podając jego nazwę, wymiary, temp, itd. A dopiero na końcu, podać dane w tabeli, w kolumnach Straty przez przenikanie, Straty przez grunt i Straty przez wentylację. M1 Jadalnia - Wartości podano bez jednostek Tabela A1. M1 Jadalnia. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Jadalnia Temp. zimą 20,00 Ogrzewane Tak Długość L 6,15 Przeznaczenie Jadalnia Szerokość W 5,46 Strefa cieplna Mieszk. Powierzchnia A 33,58 Przedrostek M Wysokość H 2,99 Numer 1 Kubatura V 100,40 Tabela A1. M1 Jadalnia. Straty przez przenikanie. L.p. Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SZ1 - Ściana zewn. ocieplaona. - N 3,24 6,15 19,93 17,67 0, DZ - Drzwi zew. 1 N 2,05 1,10 2,26-2, SZ1 - Ściana zewn. ocieplona. - W 3,24 6,84 22,16 19,16 0, OZ2 - Okno zew. dwuskrzyd. 2 W 1,00 1,50 1,50-1, SW nc - Ściana wewn. ocieplona - S 2,99 3,71 11,90 8,84 1, DW - Drzwi wewn. 1 S 2,05 1,10 2,26-2, SW nc - Ściana wewn. nieociepl. - S 2,99 2,18 6,55 4,29 1, DW - Drzwi wewn. 1 S 2,05 1,10 2,26-2, SW nc - Ściana wewn. nieociepl - E 2,99 3,53 10,58 10,58 1, SW nc - Ściana wewn. nieociepl - E 2,99 3,05 9,12 9,12 1, STW - Strop wewnętrzny - - 6,15 5,46 33,58 33,58 1,72 20 A obl - powierzchnia przegrody typu ściana, strop lub dach po odjęciu powierzchni zainstalowanych w niej drzwi i okien. Tabela A2. M1 Jadalnia. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 PG - mieszk. - Podłoga na gruncie 22,20 60,89 5,49-0,34 33,58 Tabela A3. M1 Jadalnia. Straty przez wentylację. Typ wentylacji Krotność wymian V min V inf Grawitacyjna 0,50 50,20 0 V inf -strumień powietrza infiltrowanego 78

79 79 M2 Łazienka Tabela A4. M2 Łazienka. Straty przez przenikanie. L.p Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SW nc - Ściana wewn. ocieplona - N 2,99 2,19 6,55 4,29 1, DZ - Drzwi zew. 1 N 2,05 1,10 2,26-2, SW nc - Ściana wewn. ocieplona - W 2,99 3,06 9,15 9,15 0, SW1 oc - Ściana wewn. ociepl. - S 2,99 2,19 6,55 6,55 0,16 0,6* 5 SW nc - Ściana wewn. ocieplona - E 2,99 3,06 9,15 9,16 1, STW - Strop wewnętrzny - - 2,62 1,81 4,74 4,74 1,72 20 * - w kolumnie Pok./Temp. należy kliknąć na trzy kropki i wybrać odpowiednie pomieszczenie, albo wpisać ręcznie faktyczną temperaturę pomieszczenia, znajdującego się po drugiej stronie przegrody (jeżeli jest to pomieszczenie ogrzewane) lub współ. zmniejszenia temp. b u (jeżeli jest to pomieszczenie nieogrzewane). Tabela A5. M2 Łazienka. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 PG - mieszk. - Podłoga na gruncie 22,20 60,89 5,49-0,34 4,74 Tabela A6. M2 Łazienka. Straty przez wentylację. Typ wentylacji Krotność wymian V min V su Temp. Powietrz. wentyla. Mechaniczna 4 56,72 56,72-20,00 M3 Sypialnia Tabela A7. M3 Sypialnia. Straty przez przenikanie. L.p Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SW nc - Ściana wewn. ocieplona - N 2,99 3,71 11,09 8,84 1, DZ - Drzwi wewn. 1 N 2,05 1,10 2,26-2, SW1 oc - Ściana wewn. ociepl. - W 3,24 3,06 9,91 8, OZ3 - Okno zewn.jednoskrzydł. 1 W 1,00 1,00 1,00-1, SW1 oc - Ściana wewn. ociepl. - S 2,99 3,27 9,78 0,16 0,6 6 SW nc - Ściana wewn. nieociepl. - E 2,99 3,06 9,15 9,15 1, STW - Strop wewnętrzny - - 3,27 2,62 8,57 8,57 1,72 20 Tabela A8. M3 Sypialnia. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 PG - mieszk. - Podłoga na gruncie 22,20 60,89 5,49-0,34 8,57 Tabela A9. M3 Sypialnia. Straty przez wentylację. Typ wentylacji brak 79

80 80 M4 Garaż Tabela A10. M4 Garaż. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Garaż Wsp. zmniejszenia b u = Ogrzewane Nie Długość L = 5,60 Przeznaczenie Garaż indywidualny Szerokość W 2,61 Strefa cieplna M4 - Garaż nieogrzew. Powierzchnia A 14,62 Przedrostek M Wysokość H 2,99 Numer 4 Kubarura V 43,70 S7 Łazienka Tabela A11. S7 Łazienka. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Łazienka Temp. zimą 24,00 Ogrzewane Tak Długość L 2,61 Przeznaczenie Łazienka Szerokość W 1,81 Strefa cieplna Sklep Powierzchnia A 4,72 Przedrostek S Wysokość H 2,99 Numer 7 Kubatura V 14,13 Tabela A12. S7 Łazienka. Straty przez przenikanie. L.p Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SW1 oc - Ściana zewn. ociepl. - N 3,24 2,19 7,10 7,10 0, SW nc - Ściana wewn. nieociepl. 1 W 2,99 3,05 9,12 9,12 1, SW nc - Ściana wewn. ocieplona - S 2,99 2,19 6,55 4,29 1, DZ - Drzwi zew.. - S 2,05 1,10 2,26-2,60 0,6 5 SW nc - Ściana wewn. ocieplona - E 2,99 3,05 9,12 9,12 1, STW - Strop wewnętrzny - - 2,61 1,81 4,72 4,72 1,72 20 Tabela A13. S7 Łazienka. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 PG - sklep. - Podłoga na gruncie 22,45 62,42 5,56-0,35 4,72 Tabela A14. M2 Łazienka. Straty przez wentylację. Typ wentylacji Krotność wymian V ex mechaniczna wywiewna 4 56,50 V ex - objętość powietrza usuwanego 80

81 81 S8 Hala Tabela A15. S8 Hala. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Hala Temp. zimą 20,00 Ogrzewane Tak Długość L 1,00* Przeznaczenie Sklep Szerokość W 43,41* Strefa cieplna Sklep Powierzchnia A 43,41 Przedrostek S Wysokość H 2,99 Numer 8 Kubatura V 1239,80 * - ponieważ pomieszczenie nie jest prostokątem, dlatego długość L przyjęto = 1, a szerokość W = A, Tabela A16. S8 Hala. Straty przez przenikanie. L.p Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SZ1 oc - Ściana zewn. ociepl. - N 3,24 3,96 12,83 8,83 0, OZ1 - Okno zewn. wystaw.. 1 N 2,00 2,00 4,00-1, SW nc - Ściana wewn. nieociepl - W 2,99 3,05 9,12 9,12 1, SW nc - Ściana wewn. nieociepl - N 2,99 2,19 6,55 4,29 1, DW - Drzwi wewn. 1 N 2,05 1,10 2,26-2, SW nc - Ściana wewn. nieociepl. - W 2,99 3,54 10,58 10,58 1, SW nc - Ściana wewn. nieociepl. - W 2,99 3,06 9,15 9,15 1, SZ1 oc - Ściana zewn. ociepl. - S 2,99 6,15 19,93 19,93 0, SZ1 oc - Ściana zewn. ociepl. - E 3,24 10,15 32,89 22,63 0, DZ - Drzwi zewn. 1 E 3,24 1,10 2,26-2, OZ1 - Okno zewn. wystaw. 2 E 2,00 2,00 4,00-1, STW - Strop wewnętrzny - - 1,00 43,41 43,41 43,41 1,72 0,7 Tabela A17. S8 Hala. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 PG - sklep. - Podłoga na gruncie 22,45 62,42 5,56-0,35 43,41 Tabela A18. S8 Hala. Straty przez wentylację. Typ wentylacji Krotność wymian V ex z odzysku 4 56,50 V ex - objętość powietrza usuwanego 81

82 82 M5 Strych nieogrz. Tabela A19. M5 Strych nieogrz. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Strych nieogrz. Wsp. zmniejszenia b u 0,70 Ogrzewane Nie Długość L 5,60 Przeznaczenie Strych Szerokość W 2,61 Strefa cieplna M5 - Strych nieogrz. Powierzchnia A 14,62 Przedrostek M Wysokość H 2,50* Numer 5 Kubarura V 36,54 *- średnia wysokość strychu M6 Poddasze ogrzew. Tabela A20. M6 Poddasze ogrzew. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Strych ogrz. Temp. zimą 20,00 Ogrzewane Tak Długość L 9,15 Przeznaczenie Strych Szerokość W 5,46 Strefa cieplna Mieszk. Powierzchnia A 49,96 Przedrostek M Wysokość H 2,82* Numer 6 Kubatura V 140,75 *- średnia wysokość strychu Tabela A21. S8 Hala. Straty przez przenikanie. L.p Nazwa przegrody n O H W A A obl U Pok./Temp 1 SZ1 oc - Ściana zewn. ociepl. - N 1,80 6,21 11,18 11,8 0, SZ1 oc - Ściana zewn. ociepl. - W 1,80 9,90 17,82 17,82 0, SW1 oc - Ściana wewn. ociepl. - S 1,00 20,36 20,36 20,36 0, SZ3 oc - Ściana zewn. ociepl. - E 1,00 12,19 12,19 12,19 0, SW2 oc - Ściana wewn. ociepl. - E 1,00 6,08 6,08 6,08 0, STW - Strop wewnętrzny - - 1,00 42,15 42,15 42,15 1, STW - Strop wewnętrzny - - 2,62 1,81 4,74 4,74 1, Dach - połać dachowa - N 1,00 9,28 9,28 9,28 0, Dach - połać dachowa - W 1,00 27,56 27,56 27,56 0, OPZ - Okno połaciowe 3 W 1,00 1,00 1,00-1, Dach - połać dachowa - E 1,00 27,56 27,56 27,56 0,29-20 Tabela A22. S8 Hala. Straty przez grunt. L.p. Nazwa przegrody P Ag B' Z Uk Ak 1 brak 82

83 83 Tabela A23. S8 Hala. Straty przez wentylację.aa Typ wentylacji Krotność wymian V min V inf Grawitacyjna 0,50 70,37 0 V inf -strumień powietrza infiltrowanego S9 Strych nieogrz. Tabela A24. M5 Strych nieogrz. Właściwości pomieszczenia. Nazwa Wartość Nazwa Wartość Nazwa Strych nieogrz. Wsp. zmniejszenia b u 0,70 Ogrzewane Nie Długość L 9,15 Przeznaczenie Strych Szerokość W 5,35 Strefa cieplna S9 - Strych nieogrz. Powierzchnia A 48,95 Przedrostek M Wysokość H 0,54* Numer 9 Kubarura V 26,61 *- średnia wysokość strychu 6. DODATEK B - Przykłady definiowania trybów pracy budynku Przykład B1 W szkole codziennie od poniedziałku do piątku odbywają się zajęcia lekcyjne od godz do przy temp ºC. W pozostałych godzinach temperatura budynku jest 16.00ºC. Dodatkowo, 2 każdy weekend (sobota i niedziela) temperatura wynosi ºC, z tym że każdą sobotę odbywają się zajęcia sportowe od godz do 14.00, przy temp ºC. Wariant I Obliczona wartość wynosi: Wariant II Ten sam wynik Q hnd można otrzymać wybierając pozycję Co weekend, zamiast co tydzień. W trzecim wierszu podajemy 2 godziny, ponieważ pozycja Co weekend oznacza 2 dni w tygodniu. Dlatego nie będzie różnicy, czy zajęcia sportowe odbywają sie przez 4 godziny w każdą sobotę, czy 2 godziny w każdą sobotę i 2 godziny w każdą niedzielę. Obliczona wartość wynosi: ` 83