> Krótko o Włocławku

Transkrypt

1 > Krótko o Włocławku WŁOCŁAWEK I OKOLICE REGIONEM TURYSTYKI AKTYWNEJ Wisła urokliwa polska rzeka. Nad nią tkwi dumnie stary Kraków, przegląda się w niej Warszawa, przytula się do niej Włocławek. ŚLADAMI HISTORII Przeszło 1000 lat temu, gdzie rzeka Zgłowiączka wlewa swoje wody do Wisły, powstała osada. Z czasem powstał tu gród, który szybko się rozwijał. Mógł już w początkach polskiej państwowości wystawić liczną, zbrojną drużynę i oddać ją pod rozkazy króla Bolesława Chrobrego. Wkrótce, w początkach XII wieku, otworzył swoje bramy dla biskupa kujawskiego, który rezyduje we Włocławku do dnia dzisiejszego. Z woli biskupa Macieja z Gołańczy wzniesiono warowny zamek, a gród w połowie XIII wieku otrzymał prawa miejskie. Z gotyckiego zamku pozostały tylko relikty ukryte w murach klasycystycznego pałacu dziś siedziby biskupa. W 1340 r. Maciej z Gołańczy rozpoczął także budowę katedry, najcenniejszego obecnie obiektu zabytkowego miasta. Świątynia przez wieki była wielokrotnie rozbudowywana i upiększana. Znajdują się w niej liczne dzieła sztuki dające świadectwo świetności dawnych wieków i ludzi, którzy z tym miastem związali swoje losy. Srebrna nastawa

2 ołtarzowa z XVIII w., piękna w formie późnorenesansowa kaplica NMP, liczne epitafia, nagrobek biskupa Piotra z Bnina Moszyńskiego, przyjaciela Kallimacha, dzieło wykonane przez Wita Stwosza, czy późnogotycki obraz Wniebowzięcia NMP z 1475 r.- to tylko mały fragment długiej listy zabytków należących do tej świątyni. Obok katedry ustawiony jest pomnik kardynała Stefana Wyszyńskiego, który wiele lat przebywał we Włocławku i tu otrzymał święcenia kapłańskie. Przy dużym gmachu Wyższego Seminarium Duchownego, jednego z pierwszych w Polsce (1569 r.), znajduje się kościół pw. św. Witalisa (1330 r.). W kameralnym wnętrzu nakrytym sklepieniem krzyżowo żebrowym w prezbiterium i sieciowym w nawie, umieszczono jedno z najcenniejszych dzieł malarstwa polskiego XV w. tryptyk ze sceną koronacji Najświętszej Marii Panny z ok r. Blisko katedry, w dolinie, płynie Zgłowiączka, wokół której rośnie zabytkowy park, założony jeszcze w 1870 r. W dawnych wiekach Zgłowiączką ważną drogą wodną zboże z kujawskich pól zwożono do włocławskich spichrzy, a potem wysyłano dalej Wisłą do Gdańska i na zachód Europy. W czasach świetności miasta w XVI-XVII w. czynnych było kilkadziesiąt dużych spichrzy, liczne browary, działała też od 1520 r. komora celna. Do dziś w mieście zachowały się jedynie cztery spichrze, w których siedzibę mają muzea i towarzystwo kulturalne. W dawnym centrum średniowiecznego miasta uwagę zwraca późnogotycki kościół farny pw. św. Jana Chrzciciela z 1538 r., z pięknym sklepieniem o urozmaiconej siatce żeber. Niedaleko stąd Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, mające prawie stuletnią historię, w czterech obiektach gromadzi i eksponuje zbiory, usystematyzowane w kilka kolekcji, m.in. sztuka ludowa Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, fajans, rzemiosło artystyczne, miary i wagi, numizmatyka i medalierstwo itd. Poznanie najciekawszych obiektów ułatwia wyznaczony szlak turystyczny - "Spacerowy Miejski Szlak Obiektów Zabytkowych". Włocławek zawsze związany był z Wisłą, wykorzystując ją między innymi do różnych celów gospodarczych. Tak też było w 1969 r., kiedy przegrodzono koryto rzeki i zbudowano stopień wodny. Tania energia elektryczna to jedna z korzyści inwestycji. W historię tej części miasta wpisane są też chwile tragiczne, jak wtedy, gdy Wisła stała się linią obrony w czasie bolszewickiego najazdu w 1920 r. na odrodzone państwo polskie. Dziś Wisła czeka na nowe odkrycie. Jest bowiem w niej ogromny potencjał do wykorzystania przez turystykę i sporty wodne. Zaprasza i czeka także Włocławek. REKREACJA Wędrówki na łonie przyrody, turystyka kwalifikowana i rekreacja to propozycje dla tych, którzy chcą wypoczywać aktywnie. We Włocławku i okolicy są bardzo dobre warunki dla ludzi o tego rodzaju zainteresowaniach.

3 Najbardziej dostępna na każdym terenie jest turystyka piesza. Okolice Włocławka są szczególnie atrakcyjne, gdyż wokół miasta rozpościerają się rozległe lasy, w których można znaleźć ciekawe ścieżki spacerowe i szlaki turystyki pieszej. Trasy te poprowadzone są przez przylegający do Włocławka kompleks Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego i wiodą przez osobliwe krajobrazy polodowcowe urozmaicone licznymi jeziorami i wydmami. W niewielkiej odległości od miasta są położone jeziora Łuba, Czarne, Rybnica, Wikaryjskie, Wójtowskie, Rakutowskie. Tablice na skraju Parku Krajobrazowego na wschód od Włocławka informują o możliwości wędrowania np. szlakiem zielonym (ok. 38 km), żółtym (ok. 39 km), czarnym (ok. 31 km). Od strony zachodniej miasta zachęcający jest szlak czarny - do Wieńca Zdroju - poprowadzony przez piękny kompleks leśny, położony na obszarze o urozmaiconej rzeźbie terenu. Przybywający do Włocławka z pewnością zatrzymają swój wzrok na malowniczym prawym brzegu Wisły. Tam zapraszamy na pieszą wędrówkę po terenie pagórkowatym. Jeden ze szlaków spacerowych zaprowadzi nas na Wzgórze św. Gotarda (132 m n.p.m.), z którego roztacza się wspaniały widok na Włocławek. Panoramę zamyka od zachodu kompleks Anwilu, a od wschodu zapora na Wiśle z mostem drogowym włączonym do sieci komunikacyjnej miasta. Poza szlakami turystyki pieszej i ścieżkami spacerowymi proponujemy ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze w rejonie jeziora Łuba, kompleksu leśnego w Warząchewce i na terenie Gostynińsko Włocławskiego Parku Krajobrazowego (Kukawy, Smólnik). Wędrujących szlakami wokół Włocławka zachęcamy do zdobywania punktów na Odznakę Turystyki Pieszej (OTP) i odznakę krajoznawczą Znam Włocławek i okolice. Do otaczających Włocławek lasów i jezior prowadzą, wydłużone w ostatnich latach, ścieżki rowerowe, biegnące w kierunku Kowala, Kruszyna, Wieńca, Nieszawy, Bobrownik i Dobrzynia nad Wisłą. Umożliwiają one zwiedzanie obiektów krajoznawczych: zabytków, pomników przyrody, zakładów pracy, a przede wszystkim oglądanie urokliwego krajobrazu. Uprawiający turystykę rowerową będą mogli zdobywać punkty na Kolarską Odznakę Turystyczną (KOT). Wisła i jej dopływy w rejonie Włocławka, a także okoliczne jeziora, na pewno przyciągną wodniaków. Do dyspozycji zainteresowanych tym sposobem rekreacji jest przystań żeglarska Marina w Zarzeczewie oraz Włocławski Klub Wodniaków, który ma swoją siedzibę przy ulicy Piwnej u ujścia Zgłowiączki. Amatorzy turystyki wodnej mogą uczestniczyć m.in. w Ogólnopolskim Spływie Kajakowym Zgłowiączką (w maju) i Ogólnopolskim Spływie Kajakowym Wisłą (we wrześniu); organizowane są również spływy Skrwą przez urokliwe zakątki Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się regaty O błękitną wstęgę Zalewu Włocławskiego - na przełomie września i października przyciągają uczestników z całej Polski. Zwolennicy rekreacji w siodle mają możliwość miło spędzić czas np. w pensjonacie Michelin w południowej części miasta czy w stadninie w Dębicy. Nieco dalej km od Włocławka znajdują się Ośrodek Jeździectwa, Sportu i Rekreacji w Fabiankach oraz Stadnina Koni Falborek Arabians w Falborku koło Brześcia Kujawskiego. Ośrodki te położone są w sąsiedztwie kompleksów leśnych, szczególnie w Michelinie i w Dębicy, co umożliwia wypoczynek na łonie przyrody. Oferowana jest w nich nauka jazdy, wycieczki w siodle i rehabilitacja ruchowa latem, a zimą kuligi z ogniskiem. Sąsiedztwo lotniska Aeroklubu Włocławskiego w

4 Kruszynie umożliwia rozwijanie zainteresowania turystyką powietrzną. W lipcu organizowane są Modelarskie, a w sierpniu Balonowe Mistrzostwa Polski (balony na ogrzane powietrze). W Aeroklubie Włocławskim ćwiczy wielu adeptów awiacji, którzy kontynuują swoje lotnicze pasje w całym kraju. Coraz bardziej popularne stają się, także we Włocławku, korty tenisowe i kręgielnie, a najnowszą atrakcją z końca 2005 r., szczególnie dla najmłodszych, stało się sztuczne lodowisko z całym zapleczem. Jest ono zlokalizowane obok obiektów OSiR, hali sportowej i pływalni, może z niego korzystać jednocześnie około 200 osób. ŻYCIE KULTURALNE I NAUKOWE WŁOCŁAWKA Włocławek staje się coraz bardziej liczącym się w regionie ośrodkiem naukowym i kulturalnym. Przez wieki kulturotwórczą rolę pełnił tu kościół, Włocławek bowiem aż do rozbiorów był grodem biskupim, stolicą jednej z najważniejszych w Rzeczypospolitej diecezji. Biskupi zasłużyli się nie tylko jako duszpasterze, ale również jako politycy, mecenasi sztuki, inspiratorzy nauki. Wspomniane już seminarium duchowne, założone w 1569 r. przez Stanisława Karnkowskiego, stało się na początku XX wieku ważnym ośrodkiem naukowym, którego sława sięgała daleko poza granice regionu, jego profesorowie tworzyli podwaliny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Rozwinęła się, funkcjonująca do dziś, biblioteka seminaryjna, gromadząca liczny i w znacznej części unikatowy księgozbiór. Pochodzący z Podlasia Stefan Wyszyński, późniejszy Prymas Tysiąclecia, nieprzypadkowo wybrał tę uczelnię. Do włocławskiej historii wpisali się jednak nie tylko ludzie kościoła. Z Włocławkiem związali część swej młodości m.in.stanisław Noakowski - architekt, rysownik i malarz; Maria Kuncewiczowa, pisarka, autorka znanej powieści pt. Cudzoziemka ; Maria Danilewicz-Zielińska - pisarka i animatorka kultury polskiej na emigracji; Jerzy Pietrkiewicz - europejskiego formatu literat, profesor uniwersytetu w Londynie; tu urodził się znany aktor Zdzisław Mrożewski. We Włocławku przyszedł na świat wybitny uczony, żydowskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny, Tadeusz Reichstein. Nie tylko ludzie, ale i włocławskie instytucje zasługują na zainteresowanie i pamięć, choćby takie jak Włocławskie Towarzystwo Wioślarskie, założone w 1886 r. (jego honorowym członkiem został Henryk Sienkiewicz) czy Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze, którego oddział kujawski powstał (w 1908 r.) jako jeden z pierwszych na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego. Stowarzyszenia te poza działalnością określoną w statucie i w nazwie (wioślarstwo, krajoznawstwo) - pełniły istotną rolę w krzewieniu kultury i patriotyzmu, nierzadko w zakresie znacznie przekraczającym wymiar regionalny. Nie można też zapominać o roli zasłużonych włocławskich szkół średnich Liceum Ziemi Kujawskiej, Liceum Marii Konopnickiej czy reaktywowanego niedawno Zespołu Szkół Katolickich im. Księdza Jana Długosza. Ich mury opuściły setki wychowanków, wśród nich wiele osób, które w różnych dziedzinach osiągnęły sukces, a nawet sławę; pracujący w nich nauczyciele, tacy jak Włodzimierz Gniazdowski, byli często głównymi animatorami kultury w mieście i w regionie.

5 Obecnie kulturę Włocławka kształtują przede wszystkim: Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, Włocławski Ośrodek Edukacji i Promocji Kultury, Włocławskie Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna im. Z. Arentowicza, Teatr Impresaryjny im. W.Gniazdowskiego z działającymi w nim grupami: Dziecięcym Teatrem Skene i Teatrem Ludzi Upartych, Galeria Sztuki Współczesnej, Galeria Humoru i Satyry Na drabinie. Ważną rolę inspiratora i organizatora pełni Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne. W mieście działają liczni i popularni twórcy; niektórzy z nich, np. Stanisław Zagajewski, Zbigniew Stec, Antoni Bisaga, zdobyli znaczne uznanie. Gliniane rzeźby Stanisława Zagajewskiego można obejrzeć nie tylko na stałej wystawie w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, ale również na wielu ekspozycjach także za granicą. W tym miejscu należy wspomnieć, że Włocławek słynie z wyrobów ceramicznych. Szczególne uznanie zyskał pięknie malowany ręcznie włocławski fajans. Do jego produkcji, choć na mniejszą niż niegdyś skalę, powrócono. Jeśli chodzi o rękodzieło, wysoko cenione są również kolorystycznie skromne, ale interesujące hafty kujawskie, w których dominują ornamenty roślinne o różnej stylizacji. Prace włocławskich hafciarek prezentowane na wielu wystawach, kiermaszach, budzą zainteresowanie nie tylko miłośników kultury regionalnej. Ważną funkcję kulturotwórczą pełni powstałe w 1979 r. Włocławskie Towarzystwo Naukowe, jedno z młodszych, ale najlepiej funkcjonujących tego typu stowarzyszeń w kraju. Posiada bibliotekę gromadzącą cenny dla badaczy regionu księgozbiór, oficynę wydawniczą, organizuje konferencje naukowe, także o charakterze ogólnopolskim. W 1995 r. założyło pierwszą świecką włocławską uczelnię Wyższą Szkołę Humanistyczno-Ekonomiczną, kształcącą dziś kilka tysięcy studentów. W następnych latach lista uczelni poszerzyła się, powstały Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa i Wydział Zamiejscowy Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi oraz Wyższa Szkoła Techniki i Przedsiębiorczości. Włocławek stopniowo staje się miastem akademickim.