Podstawowe metody diagnostyki wirusów

Transkrypt

1 Grypa bez tajemnic Lidia B. Brydak Kierownik Zakładu Badania Wirusów Grypy Kierownik Krajowego Ośrodka ds. GrypyNarodowy Instytut Zdrowia Publicznego- Państwowy Zakład Higieny, Warszawa Ekspert European Vero Cell Influenza Vaccine Advisory Council (EUVIVA) Członek Rady Sanitarno-Epidemiologicznej Różnice w zdrowiu w populacji Polski Warszawa, 29 wrzesień 1 październik lat szczepień w Polsce

2 Brydak LB., 2009

3 Podstawowe metody diagnostyki wirusów oddechowych ze szczególnym uwzględnieniem grypy Pobrany materiał: wymaz z nosa, nosogardzieli popłuczyny z gardła aspirat odessany z nosowej części gardła popłuczyny oskrzelowe płyn mózgowordzeniowy wysięk ucha środkowego materiał biopsyjny Grypa A Para 3 Para 1 Grypa B Adenowirus RSV Para 2 *przy zastosowaniu Real Time RT-PCR wynik w ciągu 3.5 h, ** RT-PCR, grypa A i, B,RS-A,RS-B,para flu 1,2,3,hMPV, adeno, rhino, coron229/nl63, i OC43/HKU1.-8.0h Brydak LB., 2010r.

4 Konfrontacja z następną epidemią czy pandemią: Czy moglibyśmy y użyć czegoś innego niż szczepionka i leki antywirusowe? Fedson D., w modyfikacji Brydak L.B., 2008

5 Metody walki z grypą: profilaktyka i leczenie Szczepionki inaktywowane Szczepienie i typu split typu subunit Szczepionki atenuowane (ca) GRYPA Leki starej generacji amantadyna rymantadyna (nie rekomendowane przez ACIP) Leki antygrypowe Leki nowej generacji zanamivir (relenza) Osltamivir (tamiflu) (rekomendowane przez ACIP) Brydak LB., 2008

6 Rodzaje inaktywowanych szczepionek przeciw grypie zalecanych ch przez ACIP, zarejestrowanych an w Polsce Wirus zakażający ludzi Szczepionki z rozszczepionym wirionem typu split Szczepionki z podjednostkowe typu subunit Brydak LB 2007

7 Szczepionki przeciw grypie zarejestrowane w Polsce w 2009 r. Szczepionki przeciwko grypie otrzymywane w hodowli na zarodkach kurzych Inaktywowane szczepionki przeciwko grypie z rozszczepionym wirionem: Vaxigrip (Sanofi Pasteur S.A., F) Fluarix (GlaxoSmithKline, B) Begrivac (Novartis Vaccines and Diagnostics, D) Idflu*(Sanofi Pasteur S.A., F) Szczepionki podjednostkowe, zawierające izolowane antygeny powierzchniowe, tj. hemaglutyninę i neuraminidazę: Influvac (Solvay Pharmaceuticals, NL) Agrippal (Novartis Vaccines and Diagnostics, SRL, I) Szczepionki wirosomalne: Inflexal l V (Berna Biotech I, S.r.I) Szczepionki przeciwko grypie otrzymywane w hodowli tkankowej MDCK Inaktywowane podjednostkowe d szczepionki przeciwko grypie, zawierające izolowane antygeny powierzchniowe, tj. hemaglutyninę i neuraminidazę: Optaflu (Novartis Vaccines and Diagnostics, D) Brydak LB., 2009

8 Skład szczepionki przeciwko grypie na sezon epidemiczny 2010/2011 A/ California/7/2009/(H1N1v) A/ Perth/16/2009/ (H3N2) B/ Brisbane/60/2008 Brydak LB., 2010

9 Rekomendacje dotyczące szczepień przeciw grypie Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych (ACIP) Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) Amerykańska Akademia Praktyki Rodzinnej (AAFP) Amerykańska Akademia Lekarzy Rodzinnych Grupa Robocza ds. Usług Profilaktycznych (USPSTF US) Amerykańskie Kolegium Internistów Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Wewnętrznej Amerykańskie ń ki Towarzystwo Chorób Zakaźnych ź (IDSA) Kanadyjska Grupa Robocza ds. Okresowych Badań Zdrowotnych Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne Amerykańskie Kolegium Położnictwa i Ginekologii Naczelny Dyrektor Departamentu Zdrowia (UK) Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne/Amerykańskie Kolegium Kardiologiczne Światowa Inicjatywa Dotycząca Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (GOLD) Światowa Inicjatywa Dotycząca Szczepień Przeciwko Grypie Chorych na Astmę (GINA guidelines) Opracowanie zbiorcze: Brydak LB., 2007

10 Badania przeprowadzone w Krajowym Ośrodku ds. Grypy przy współpracy z klinicystami w grupach podwyższonego ryzyka, gdzie oceniano odpowiedź humoralną ą na szczepienia przeciwko grypie Dzieci: W wieku 6-35 m.ż., 3-8 m.ż., 9-12 r.ż., r.ż. Z OBL, szczepione w różnym okresie od zakończenia leczenia Z hemofilią lekką i ciężką Z dysplazją oskrzelowo-płucną Z przewlekłą niewydolnością nerek,poddane ciągłej ambulatoryjnej dializie otrzewnowej oraz z przewlekłą niewydolnością nerek, szczepione jednorazowo i dwukrotnie Zakażone HIV, Po splenektomii szczepione w grupach wieku: 0-5 r.ż., 6-10 r.ż., r.ż., powyżej 16 r.ż., (praca doktorska) Z niedokrwistością aplastyczną Z astmą Z Nieswoistym zapaleniem jelit Dorośli: Dorośli w wieku r.ż., r.ż., r.ż., r.ż. powyżej 64 r.ż. (2 prace doktorskie) Skoszarowani studenci WAM Pacjenci przewlekle chorzy, ZOBL Z przewlekłą niewydolnością nerek, Po allogenicznej transplantacji nerek, Zakażeni HIV z różnymi poziomami CD4, z objawami AIDS i bez objawów Z nowotworem piersi, tarczycy Z astmą (część pracy doktorskiej) Z POChP (część pracy doktorskiej) Z grupy młodych i seniorów (praca doktorska) Z ostrymi incydentami sercowo-naczyniowymi (część pracy habilitacyjnej) Z toczniem (praca doktorska) Z nieziarniaczymi chłoniakami złośliwymi (praca doktorska) Z pierwotnymi układowymi zapaleniami naczyń: ziarniniakowatością Wegenera (część pracy habilitacyjnej) Brydak LB., 2008

11 Zużycie inaktywowanej szczepionki przeciw grypie w Polsce w sezonach epidemicznych 1992/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / całkowita liczba dawek liczba dawek zużytych na 1000 mieszkańców procent zaszczepionej populacji Brydak LB., 2011

12 Szczepienia przeciwko grypie w sezonie epidemicznym 2008/2009 Wkażdym sezonie epidemicznym kilkaset tys. niewykorzystanych dawek szczepionek niszczonych jest przez firmy farmaceutyczne. W sezonie epidemicznym 2008/2009 w Polsce zaszczepiło się 5,2% populacji (~2,1 mln dawek): dzieci od 6 m-ca do 14 r.ż: 1,1-,1,6%,1,6% pracownicy służby zdrowia: 6,4% osoby z chorobami przewlekłymi: 11,1% osoby w wieku podeszłym: 13,9% W Polsce w sezonie epidemicznym, 2009/2010 zaszczepiło się 5.5 % populacji a w sezonie 2010/2011 5,0% populacji. Brydak LB., 2011

13 Zużycie szczepionki przeciw grypie w świecie w roku USA Jap on ia Kanada Malta Korea UK Niemcy Włoch y Fin lan d ia Islan d ia Hiszp an ia Holan d ia Australia Belg ia Chile Chorwacja Now a Zelan d ia Fran cja Grecja Irlan d ia Lu ksemb u rg Szwajcaria Izrael Cypr Austria Meksyk Szwecja Portugalia El S alw ad or Rumunia Dania Kuba Norw eg ia Słow acja Hongkong Brazylia Kostaryka Czechy S łow en ia Panama Paragwaj Urugwaj PolinezjaFrancuska Argentyna Now a Kaled on ia Ekw ad or Litw a Lib an Serbia San Marino Polska Wenezuela Korea Honduras Kazahstan Singapur Bahrain Bułgaria Katar Kolumbia Tu rcja Łot w a Mołdaw ia Rosja Est on ia Tunezja Algieria Jord ania Trin id at&tob ag o Kuwejt Grenada Zjed n oczon e Emirat y RPA Księstwo Brunei Barbados Arabia Saudyjska Tajlan d ia Iran Armenia Lib ia Oman Maroko Gw atemala Bośnia&Hercegowina Ukraina Antiqua&Barbuda Malezja Filip in y Węgry Bahama Czarnogóra Chiny Dominikana Nikarag ua Irak Peru Macedonia Uzbekistan Syria Mau ritiu s Eg ip t Jamajka Białor u ś Albania Wietnam Azerbejdżan Indonezja Gruzja Suazi Gabon Benin Botswana Kenia Pakistan Kambodża Mali Haiti Wybrzeże Kości Słon iow ej Papua Nowa Gwinea Kirgistan Laos Kamerun Senegal Madagaskar Indie Myanmar Nep al Jemen Sri Lanka Bangladesz Angola Burkina Faso Et iop ia Gwinea Malawi Sierra Leone Zamb ia Zimb ab w e Afganistan Sudan Tu rkmen istan Liczba dawek szczepionki użytych na 1000 mieszkańców EIC 2008, w opracowaniu Brydak LB., 2009

14 Podstawowe przyczyny słabego rozpowszechniania szczepień przeciwko grypie brak większeję akceptacji lekarzy dla tej formy profilaktyki brak świadomości lekarzy o prawnym obowiązku zalecania szczepień niedostateczna wiedza o powikłaniach pogrypowych i ich kosztach, nie tylko w indywidualnych przypadkach ale w skali całego kraju niedostateczna wiedza o rodzajach szczepionek mylenie grypy z przeziębieniem w tym np. grypą żołądkową lub innymi infekcjami oddechowymi oczekiwanie, że szczepienie zabezpieczy przed wszystkimi infekcjami górnych dróg oddechowych (nierealne, gdyż wirusów dróg oddechowych jest około 200 typów) częste mylenie niepożądanych powikłaniami pogrypowymi odczynów poszczepiennych z konieczność powtarzania szczepienia co sezon epidemiczny lękę przed niepożądanymi ą odczynami poszczepiennymi p brak podawania szczepionki przeciwko grypie hospitalizowanym oraz podczas rutynowych wizyt u lekarza pacjentom brak szczepień dzieci w żłobkach, przedszkolach Domach Dziecka, w Domach dla Przewlekle Chorych szkołach czy w Brydak LB., 2000r.

15 Grypa - bardzo ważny aspekt zdrowia publicznego ZAKAŻENIE Brydak LB., 2007 SZCZEPIENIE DIAGNOSTYKA SKUTEK REKOMENDACJE ACIP i 15 MIĘDZYNARODOWYCH TOWARZYSTW NAUKOWYCH Choruje 5-25% ~330 mln - ~1,575 mld Umiera mln np. w USA 76 mld mld $ KOSZT GRYPY EDUKACJA ZYSK EKONOMICZNY ZDROWIE PUBLICZNE Pracowników służby zdrowia Społeczeństwa miliardy zł PROFILAKTYKA

16 Można zaprzestać uprawiania seksu, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się HIV. Ale nie można przestać oddychać. Tak więc o ile nie staniesz się pustelnikiem żyjącym gdzieś w odosobnieniu, wirusy oddechowe zawsze będą stanowić zagrożenie. Ponieważ jest nas coraz więcej, coraz więcej ludzi mieszka w miastach i w coraz większym stopniu kontaktujemy się wzajemnie i mamy kontakt z naszym oddechem i kaszlem te wirusy i bakterie, które rozprzestrzeniają się w aerozolu mają fantastyczną szansę iją wykorzystują. Prof. John Oxford