Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej? Za 2,46 zł otrzymasz wersję rozszerzoną z 21 miejscami.

Transkrypt

1 - Kanonie Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej? Za 2,46 zł otrzymasz wersję rozszerzoną z 21 miejscami. Kliknij w link:

2 Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link: Kanonie Zabytkowe budynki stanowią pozostałość oryginalnej, barokowej zabudowy Gniezna '15"N 17 35'37"E na mapie:a Kościół św. Jerzego Istniał już w XII w., najprawdopodobniej zbudowany został w X w. W 1613 r. strawił go pożar. Jeszcze w XVIII w. pozostawał w ruinie. W 1782 r. odbudowano go w stylu barokowym. Za kościołem znajdują się XVIII- i XIX-wieczne rezydencje księży i kanoników. Dziś są wykorzystywane na potrzeby muzeum archidiecezjalnego. Tablica gnieźnieńskich harcerzy 52 32'14"N 17 35'35"E na mapie:c Gnieźnieńscy harcerze obchodzili w 1993 r. 80. rocznicę powołania swojego hufca. Okazję tę uczczono pamiątkową tablicą wmurowaną w ścianę kościoła św. Jerzego. Na tablicy znajduje się napis o treści: "W 80-rocznicę gnieźnieńskiego harcerstwa pomni ponowionego ślubowania wielkopolskiego harcerstwa w ćwierćwiecze swego istnienia wznowionym przyrzeczeniem harcerskim <<Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu Harcerskiemu>> witamy odzyskaną wolność. Gnieźnieńskie harcerstwo kwiecień 1993 r." Tablica jest jednocześnie wotum za odzyskaną wolność i suwerenność Polski '14"N 17 35'35"E na mapie:b 2

3 Muzeum Archidiecezjalne Cenne, cenniejsze, najcenniejsze Muzeum Archidiecezjalne zostało powołane do życia w 1991 r i z pewnością warto je zobaczyć. Jego bogata kolekcja obejmuje rzeźby sakralne, portrety trumienne i tkaniny liturgiczne oraz wyroby medalierskie i złotnicze. Zgromadzono tutaj blisko 550 rzeźb w drewnie, które pochodzą z okresu od XIV do XIX w. Do najcenniejszych zalicza się Opłakiwanie z Gościeszyna z ok roku. Muzeum sprawuje też pieczę nad skarbcem katedralnym, który uchodzi za jeden z najbogatszych skarbców kościelnych w Polsce. Na ekspozycji stałej prezentowanych jest 75 obiektów ze skarbca, pochodzących z okresu od X do XVIII w., m.in. kielich (zwany kielichem św. Wojciecha), składający się z bizantyjskiej agatowej czaszy (X w.), złotej stopy i nodusa (koniec XII w.) oraz późniejszych: koszyczka (XXV/XVI w.) i oprawy czaszy (koniec XVIII w.). Z kolei kielich królewski z końca XII w., ufundowany dla katedry gnieźnieńskiej prawdopodobnie przez Mieszka III Starego, należy do najświetniejszych, nie tylko w Polsce, kielichów typu "calices imaginati" (grupa najwspanialszych, bardzo bogato zdobionych kielichów). wewnętrznym kruchty południowej archikatedry gnieźnieńskiej. Skrzydła różnej wielkości (lewe 328 x 84 cm, prawe 323 x 83 cm) odlano z brązu metodą wosku traconego (lewe - bardziej wypukłe - w całości, a prawe w 24 częściach i zlutowane). Każde zawiera po dziewięć kwater ze scenami figuralnymi, obramowanych bordiurą zdobioną ornamentem roślinnym z wplecionymi postaciami ludzi i zwierząt. Umocowane na drzwiach kołatki w kształcie lwich głów odlano oddzielnie. Na pionowej listwie lewego skrzydła widnieje słabo widoczny napis, którego fragmenty (pojedyncze grupy liter) odczytał w XIX w. kanonik Ignacy Polkowski. Prawdopodobnie zawiera on m.in. imię artysty, który wykonał Drzwi Gnieźnieńskie '12"N 17 35'35"E na mapie:e Inne eksponaty to m.in. relikwiarze: św. Urszuli z ok r., św. Barbary z ok r., św. Gereona z ok r. oraz relikwiarz w formie krzyża - dar arcybiskupa Jakuba z Sienna sprzed 1480 r '16"N 17 35'35"E na mapie:d Drzwi Gnieźnieńskie Brązowy skarb Drzwi Gnieźnieńskie ("Porta Enea" - Drzwi Spiżowe, "Porta Regia" - Drzwi Królewskie) - unikalny zabytek romańskiej sztuki odlewniczej - wykonano ok r., za panowania księcia Mieszka III Starego i osadzono w portalu 3

4 Katedra gnieźnieńska - matka polskich kościołów Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Relikty trzech pierwszych kościołów, poprzedników obecnej katedry, wzniesionych na Wzgórzu Lecha przez Mieszka I i Bolesława Chrobrego, można zobaczyć zwiedzając podziemną trasę turystyczną (wstęp tylko z przewodnikiem). Najwspanialszym elementem zachowanym z wystroju katedry romańskiej, a jednocześnie jednym z najcenniejszych polskich zabytków o znaczeniu ogólnoeuropejskim, są tzw. Drzwi Gnieźnieńskie, zamontowane obecnie w gotyckim portalu z przedstawieniem Sądu Ostatecznego, znajdującym się we wschodnim przęśle nawy południowej. Drzwi, odlane z brązu pod koniec XII w., mają ok. 3,25 m wysokości. Każde z ich skrzydeł zawiera dziewięć scen z legendy o św. Wojciechu, całość natomiast otoczona jest szerokim pasem dekoracyjnym wypełnionym wicią roślinną, w którą wplecione są postacie ludzkie, zwierzęta i stwory baśniowe. rzeźbiarza). Do złotego ołtarza romańskiego nawiązuje współczesny ołtarz główny katedry, wykonany z brązowych pozłacanych płyt ze scenami z życia Jezusa i Maryi. Jak na katedrę prymasowską przystało, w zabytkowej świątyni są liczne ołtarze i nagrobki biskupów, kanoników oraz osób świeckich, wśród których warto wymienić, wyrzeźbioną przez Wita Stwosza, gotycką płytę grobową prymasa Zbigniewa Oleśnickiego (zm. 1493), renesansowe grobowce z figurami leżących na boku zmarłych, wykonane przez Włochów pracujących w warsztatach krakowskich, oraz barokową kaplicę arcybiskupa Teodora Potockiego, zaprojektowaną przez działającego w Wielkopolsce Rzymianina Pompeo Ferrariego. Co ciekawe, wiele innych nagrobków, ołtarzy i portali zostało wykonanych w warsztatach mistrzów gdańskich i widać w nich wpływy sztuki holenderskiej. W sąsiadującym z katedrą muzeum archidiecezjalnym można zobaczyć przedmioty ocalałe z przebogatego niegdyś skarbca, w tym dwa romańskie kielichy (te akurat pochodzą z Trzemeszna), iluminowane średniowieczne księgi liturgiczne, ogromną kolekcję portretów trumiennych i inne zabytki sztuki sakralnej '12"N 17 35'34"E na mapie:f Budowę zachowanej do dzisiaj świątyni gotyckiej rozpoczął arcybiskup Jarosław Skotnicki w 1342 r. Osobliwością tego kościoła w części nawowej (młodszej od prezbiterium) jest niezwykła jak na polskie warunki obfitość rzeźby figuralnej, która wypełnia portale, gzymsy, kapitele filarów międzynawowych, głowice służek, a nawet żebra sklepienne. Od czasów słynnego zjazdu gnieźnieńskiego w roku 1000, kiedy do grobu św. Wojciecha przybył młody cesarz niemiecki Otton III, podejmowany z niezwykłym przepychem przez księcia Bolesława, centralnym punktem katedry była tzw. konfesja, czyli konstrukcja wzniesiona nad grobem z relikwiami męczennika. W czasach Chrobrego miała ona formę ołtarza obłożonego rzeźbionymi złotymi płytami (dar Ottona III), które, niestety, zostały wraz z relikwiami wywiezione z Gniezna w 1038 r. przez księcia czeskiego Brzetysława. Pod koniec XV w. konfesja przybrała formę grobowca, na którym spoczywała zachowana do dzisiaj marmurowa płyta z realistycznie wyrzeźbioną postacią zmarłego biskupa, choć nie jest to oczywiście prawdziwy portret Wojciecha, lecz jedynie efekt wyobraźni gdańskiego rzeźbiarza Hansa Brandta. W 1680 r. gotycką konfesję zastąpiła barokowa, wzorowana na konfesji św. Piotra w bazylice watykańskiej, z tym że gnieźnieńską wykonano nie z brązu, lecz ze złoconego drewna. Pod koniec ubiegłego wieku, ze względu na wymogi posoborowej liturgii, została ona przeniesiona na koniec prezbiterium. Pod wspaniałym baldachimem znajduje się drogocenny relikwiarz w kształcie trumny wspartej na sześciu orłach, na której spoczywa pełnoplastyczna figura biskupa Wojciecha w szatach pontyfikalnych (także dzieło gdańskiego 4

5 Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl Pomnik Bolesława Chrobrego Pomnik Bolesława Chrobrego powstał w 900. rocznicę koronacji tego dumnego władcy na pierwszego króla Polski '12"N 17 35'32"E na mapie:g Ulica Tumska Wzdłuż ulicy Tumskiej, prowadzącej do katedry, ciągną się piękne, klasycystyczne budynki z XIX w., stanowiące przykład typowej zabudowy mieszczańskiej '11"N 17 35'39"E na mapie:h Pomnik upamiętniający pielgrzymki Jana Pawła II Pomnik upamiętniający pielgrzymki Jana Pawła II znajduje się na Placu Świętego Wojciecha u stóp ołtarza na którym Jan Paweł II odprawił Mszę św. w 1997 roku. Wykonany jest z czerwonego granitu i nawiązuje do uchylonych Drzwi Gnieźnieńskich. Na jednym ze skrzydeł umieszczony jest medalion z wizerunkiem Świętego Wojciecha oraz cytat z homilii Jana Pawła II wygłoszonej w 1979 roku w Gnieźnie: Z otwartego Wieczernika dziejów wołam: Pójdziemy ku przyszłości! Weźmijcie Ducha Świętego! Poniżej znajduje się herb św. Wojciecha, a pod nim napis: Wieczernik dziejów Europy, w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego,, Na drugim skrzydle umieszczony jest medalion z podobizną Jana Pawła II oraz cytat z jego homilii wygłoszonej na gnieźnieńskim Wzgórzu Lecha w 1997 roku: Nie będzie jedności Europy, dopóki nie stanie się ona wspólnotą ducha. Nieco niżej napis: Wieczernik polskiego Millennium,, Na cokole widnieje napis: Pozdrawiam Polskę ochrzczoną tutaj przed tysiącem lat. 5

6 Wykonawcą pomnika jest Zenon Cielma. Poświęcenia pomnika dokonał dnia 1 czerwca 2009 roku arcybiskup Henryk Muszyński, który był jego pomysłodawcą '14"N 17 35'29"E na mapie:i Miasto zjazdów Pierwszy zjazd gnieźnieński odbył się w marcu 1000 r., kiedy do Gniezna przybył cesarz Otton III pielgrzymujący do grobu św. Wojciecha. Doszło wówczas do znaczących gestów: cesarz nazwał podejmującego go księcia Bolesława swoim przyjacielem i włożył na jego głowę diadem, postanowiono też powołać arcybiskupstwo w Gnieźnie, któremu podporządkowano stolice biskupie w Kołobrzegu, Krakowie i Wrocławiu. Wydarzenie to uznawane jest za jeden z ważniejszych etapów tworzenia państwowości polskiej. Dąb Wolności Na Placu Świętego Wojciecha rośnie Dąb Wolności posadzony 29 września 2009 roku z inicjatywy prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Dąb upamiętnia 25-lecie wolności. Tuż przy drzewie znajduje się głaz narzutowy z tablicą pamiątkową '15"N 17 35'29"E na mapie:j Drugi zjazd odbył się w czerwcu 1997 r. W tysiąc lat po śmierci św. Wojciecha do Gniezna przyjechał papież Jan Paweł II. W wygłoszonej homilii zwrócił uwagę na to, że głoszone przez świętego idee współpracy narodów europejskich mimo upływu setek lat są nadal żywe. Z papieżem spotkali się wówczas prezydenci Czech, Litwy, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy i Węgier. W tysiąclecie wizyty cesarza Ottona do Gniezna znów przyjechali i rozmawiali ze sobą przywódcy państw środkowoeuropejskich - w marcu prezydenci Litwy, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier, a w kwietniu premierzy państw grupy wyszehradzkiej (Czech, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier). Uroczystości nazwano trzecim zjazdem gnieźnieńskim. W mieście pozostały po nim symboliczne pamiątki: Dolina Pojednania (między Rynkiem a kościołem św. Jana) oraz pięć dębów posadzonych przez premierów wspomnianych państw '14"N 17 35'46"E na mapie:k Zdrój-fontanna przy ulicy Łaskiego Jedną z ciekawostek Wzgórza Lecha w Gnieźnie jest dawny zdrój, z którego kanonicy mieszkający przy ulicy Łaskiego 6

7 czerpali wodę. W XIX wieku zdrój otrzymał klasycystyczną formę, którą możemy podziwiać do dziś. Powstała wówczas oryginalna fontanna, w której woda spływa kaskadą do czterech kamiennych muszli. Zdrój jest wkomponowany w ciąg ogrodzenia otaczającego zespół kanonii i sąsiaduje z pałacem arcybiskupim '09"N 17 35'31"E na mapie:l Kościół i klasztor franciszkanów Kościół franciszkański znajduje się na Wzgórzu Panieńskim. Franciszkanie przybyli tu w 1259 r., sprowadzeni przez księcia kalisko-gnieźnieńskiego Bolesława Pobożnego oraz jego małżonkę, błogosławioną Jolentę. Gotycki kościół wzniesiono w latach Po pożarze z 1613 r. świątynię przebudowano w stylu barokowym. W 1836 r. nastąpiła kasata zakonu franciszkanów. Powrócili oni do Gniezna w 1928 r. i odzyskali kościół, który w latach został regotyzowany. Zabytek ma dziś barokowy wsytrój wnętrza. Znajdują się tu m.in. relikwiarz bł. Jolenty i obraz Matki Bożej,,Pani Gniezna&#39;&#39;. Rynek Większość przepięknych kamienic wokół Rynku w jego okolicach pochodzi z XIX w. W 1819 r. sporą część zabudowy Gniezna strawił bowiem pożar, a dzisiejszy układ ulic wytyczono właśnie po tym kataklizmie '10"N 17 35'46"E na mapie:n 52 32'12"N 17 35'47"E na mapie:m Pałac Arcybiskupi Rezydencja metropolitów gnieźnieńskich i prymasów Polski z 1830 roku, przebudowana w 1928 roku. 7

8 52 32'09"N 17 35'29"E na mapie:o Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl Dawny budynek Muzeum Archidiecezjalnego ( ) Wśród zabudowy ulicy Łaskiego w Gnieźnie dominują pałac i rezydencja biskupia oraz kanonie pochodzące z okresu XVI-XIX w. Pośród nich stoi modernistyczny budynek noszący numer 11. Wspomniany obiekt powstał w latach i był siedzibą Muzeum Arcybiskupiego. Po przeniesieniu muzeum w obecne miejsce w budynku urzędował Trybunał Metropolitalny. Obecnie mieści się tutaj biuro Fundacji św. Wojciecha organizującej zjazdy gnieźnieńskie. Dawny budynek muzeum wpisany został 20 września 2006 r. do rejestru zabytków województwa wielkopolskiego '10"N 17 35'27"E na mapie:p Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne może poszczycić się długą tradycją szkolnictwa duchownego. Jego początki sięgają 1602 r., kiedy to ówczesny metropolita gnieźnieński i prymas Polski arcybiskup Stanisław Karnkowski utworzył tutaj seminarium duchowne. Klasycystyczny budynek seminarium został wzniesiony w 1782 r. z fundacji Antoniego Ostrowskiego. W 1848 r. nadbudowano w nim piętro, a w 1926 r. i 1949 r. został przebudowany i stał się również ważną atrakcją turystyczną Gniezna. W 1965 r. uczelnia zmieniła nazwę na Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne '22"N 17 35'34"E na mapie:q Kościół św. Jana Chrzciciela Usadowiony na Wzgórzu Świętojańskim - Górze Krzyżackiej, zbudowany został dla bożogrobowców w 1242 r. Jest to budowla gotycka, jednonawowa, wzniesiona z 8

9 cegły. W prezbiterium zachowała się polichromia przedstawiająca sceny z życia Chrystusa, Matki Bożej i Jana Chrzciciela. Nawa, wzniesiona w 2 poł. XIV w., ma sklepienie żebrowe. Do kościoła przylega klasztor, w którym obecnie znajduje się gimnazjum '16"N 17 35'52"E na mapie:r Kościół św. Trójcy Kościół z kurantem Kościół św. Trójcy ufundowany został w 2. poł. XII w., ale obecny kształt nadano mu w 1421 r. Do nawy od południa dobudowano w 1611 r. kaplicę Bractwa Literackiego. We wnętrzu zwraca uwagę późnobarokowa ambona w kształcie łodzi. Na wieży kościoła umieszczono zegar z kurantem, który wybija kwadranse i godziny, grając melodię Bogurodzicy '06"N 17 35'42"E na mapie:s Śladami dawnego miasta uzyskało prawa miejskie w 1 połowie XIII w. z nadania Władysława Odonica, który był również twórcą gnieźnieńskiego zamku. W XIII i XIV wieku trwała budowa miasta oraz jego murów obronnych. Do ówczesnego miasta prowadziły trzy bramy: Toruńska, Pyzdrska oraz Poznańska nazywana również Tumską. Kres tej zabudowy przypadł na XVIII i początek XIX wieku, kiedy to rozebrano mury miejskie oraz bramy. Na ich miejsce wytyczono nowe ulice oraz rynek. Układ taki istnieje współcześnie. W najważniejszych miejscach dawnego miasta stoją dzisiaj piramidki z opisami zabudowy i planami dającymi turystom wyobrażenie ówczesnego założenia '10"N 17 35'51"E na mapie:t 9

10 Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu. Copyright 2007 Polska Niezwykła Wygenerowano: niedziela 26 lutego :17:22 Stary ratusz (1830) Przy ulicy Bolesława Chrobrego - dziś głównej arterii Gniezna - znajduje się budynek ratusza określanego mianem "stary". Siedziba władz miasta powstała tutaj w 1830 r. Dwukondygnacyjnemu budynkowi autor projektu, Schildner, nadał modne w ówczesnym budownictwie klasycystyczne cechy. Siedmioosiowa fasada z centralnie umieszczonym balkonem charakteryzuje się boniowaną elewacją. Warto zwrócić również uwagę na dwa kute maszty zlokalizowane na wysokości piętra. Ratusz poddawano dwukrotnym przebudowom w 1899 i 1916 r. Obecnie stary ratusz mieści gnieźnieński Urząd Stanu Cywilnego '07"N 17 35'50"E na mapie:u Autorzy zdjęć (w kolejności): fot. tarep, zbyszekf60, fot. arch. gorofil, fot. arch. malwina1808, fot. J. Sawicki,, pablo, pablo, fot. iwmali, zbyszekf60, fot. J. Sawicki, fot. J. Sawicki, marekpic, zbyszekf60, fot. arch. fot. arch. fot. J. Sawicki, zbyszekf60, zbyszekf60 Przewodnik wygenerowany w serwisie 10