ks. Wojciech Pikor PYTANIE O AUTORA BIBLII W KONTEKŚCIE NATCHNIENIA BIBLIJNEGO
|
|
- Dawid Kowalczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ks. Wojciech Pikor PYTANIE O AUTORA BIBLII W KONTEKŚCIE NATCHNIENIA BIBLIJNEGO 1. Natchnienie biblijne Termin natchnienie odniesiony do procesu powstania Pisma Świętego oznacza współdziałanie Boga i człowieka w tym procesie. Na przestrzeni wieków pojawiły się różne koncepcje natchnienia biblijnego. W Kościele starożytnym, ale i później aż do czasów św. Tomasza ( 1224), eksponowano w procesie natchnienia przede wszystkim działanie Boga, który będąc autorem Pisma Świętego posługuje się ludzką osobą (nazywaną hagiografem) w spisywaniu tekstu biblijnego jako swym narzędziem. Rola człowieka jest ograniczona, gdyż sprowadza się do funkcji narzędzia, które oddaje się we władanie Boga. Stąd już krok do postrzegania tego współdziałania jako dyktanda, w którym Bóg dosłownie przekazuje tekst Pisma, zaś autor ludzki go spisuje. Taki obraz natchnienia biblijnego można znaleźć u św. Hieronima ( 420), św. Augustyna ( 430) czy u św. Grzegorza Wielkiego ( 604). Powyższe ujęcie zostało zdynamizowane, a tym samym skorygowane przez św. Tomasza. Zaakceptował on wypracowane już wcześniej rozróżnienie między Bogiem jako autorem nadrzędnym i człowiekiem jako autorem narzędnym (jako narzędzie) Pisma Świętego, jednakże odszedł od statycznego ujęcia roli hagiografa w procesie powstania tekstu świętego. Według Tomasza Bóg jest autorem nadrzędnym (głównym) w dziele powstawania Biblii, ponieważ działa sam z siebie. Natomiast działanie człowieka w tym procesie jest wynikiem oddziaływania Boga na człowieka, którego skłania jako swoje narzędzie do napisania ksiąg świętych. Nie chodzi tylko o wpływ Boga na ludzką wolę, ale również na zdolności intelektualne i literackie autora ludzkiego, by ten w sposób wolny od błędu przekazał poznaną od Boga prawdę. Forma jednak tekstu pozostaje zależna od człowieka od jego umiejętności literackich, od zdolności ujęcia w szatę słowną prawdy objawionej mu przez Boga, od jakości jego języka. W czasach nowożytnych rozwój studiów nad Pismem Świętym jako dziełem literackim przyniósł dalsze poszukiwanie znaczenia natchnienia biblijnego. Chodziło głównie o rolę autora ludzkiego w tym procesie. Nie brak koncepcji powracających do rozumienia natchnienia jako dyktanda ze strony Ducha Świętego (tak dominikanin Domingo Banez [ 1604]). Reakcją na to było rozwiązanie sprowadzające działanie Boga tylko do aprobaty jako bezbłędnego tego, co napisał autor ludzki (tak jezuita Leonard Lessius [ 1623]). Powyższe koncepcje, w jakiś sposób jednostronnie akcentujące działanie Boga lub człowieka w procesie powstania Pisma Świętego, zostały zarzucone. Z prób ich pogodzenia wspomnieć należy przede wszystkim rozwiązanie jezuity Johanna Baptisty Franzelina ( 1886), który wychodzi od stwierdzenia, że Bóg jest autorem ksiąg biblijnych. Autor to ktoś, kto dokonuje refleksji nad jakimś problemem i doprowadza do jej spisania. W przypadku Pisma Świętego Bóg jest autorem poprzez oddziaływanie na umysł i wolę człowieka. To działanie Boga odnosi się tylko do strony materialnej Biblii, czyli do jej treści. Natomiast element formalny, czyli słowa i sposób wypowiedzi, są pochodną ludzkich umiejętności. Rozwiązanie proponowane przez Franzelina nie było do końca satysfakcjonujące, chociażby z tego powodu, że nie sposób rozdzielić słowa od myśli, które są nimi wyrażone. Istotny krok naprzód w dyskusji nad natchnieniem biblijnym przyniósł XX wiek. Rozumienie natchnienia biblijnego jako Bożego wpływu na umysł, wolę i władze wykonawcze autora ludzkiego było poprawne, jakkolwiek nie uwzględniało faktu, że powstanie danej księgi biblijnej nie było wydarzeniem punktowym w czasie, ani też zwykle nie ograniczało się do aktywności jednej tylko osoby jako pisarza. Badania literackie nad Pismem Świętym pokazały, że wiele ksiąg biblijnych ma charakter redakcyjny. Samo spisanie tekstu było poprzedzone nierzadko długim okresem jego przekazu w formie ustnej. Spisany już tekst był niejednokrotnie odczytywany na nowo, poszerzany i pogłębiany w kontekście nowych wydarzeń historycznych. Tak złożony proces powstania Pisma Świętego wymagał ponownego przemyślenia zakresu i dynamiki natchnienia biblijnego.
2 2. Definicji natchnienia biblijnego Prawdę o natchnieniu biblijnym podaje w syntetyczny sposób Sobór Watykański II w Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym. Z jednej strony zostaje wyraźnie podkreślone, iż to Bóg jest autorem Pisma Świętego zarówno w jego całości, jak i w każdej jego części. Z drugiej strony zostaje nakreślona dynamika natchnienia Bożego, która w proces powstania tekstu biblijnego włącza człowieka jako autora w całej pełni znaczenia tego słowa. Zatem dla wyrażenia słowa Bożego ludzki autor wykorzystuje swoje umiejętności literackie, sięga po swoje doświadczenia kulturowe, odwołuje się do wiedzy o świecie, jaką posiada. To ludzkie słowo pozostaje usytuowane w konkretnym czasie i przestrzeni, stanowiąc w jakiś sposób ich odbicie. Jednakże ten ludzki wymiar Pisma Świętego pozostaje podporządkowany woli Bożej. To Pan Bóg wybiera odpowiednich ludzi, by uczynić ich nośnikami swojego orędzia, które w kwestiach dotyczących zbawienia wolne jest od jakiegokolwiek błędu. Naukę Kościoła o natchnieniu biblijnym przedstawia w sposób syntetyczny Sobór Watykański II, który odbywał się w latach Celem tego soboru powszechnego było przemyślenie na nowo obecności i roli Kościoła w świecie współczesnym. Sobór miał charakter wyraźnie duszpasterski, jakkolwiek w Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym (Dei Verbum z ) podjął się kwestii dotyczących bezpośrednio prawd wiary, w tym również natchnienia biblijnego. Kluczowe sformułowania soborowe znajdują się w nr. 11: Prawdy przez Boga objawione, które są zawarte i wyrażone w Piśmie Świętym, spisane zostały pod natchnieniem Ducha Świętego. Albowiem święta Matka-Kościół uważa na podstawie wiary apostolskiej księgi tak Starego, jak i Nowego Testamentu w całości, ze wszystkimi ich częściami, za święte i kanoniczne dlatego, że, spisane pod natchnieniem Ducha Świętego (zob. J 20,31; 2 Tm 3,16; 2 P 1,19-21; 3,15-16), Boga mają za autora i jako takie zostały Kościołowi przekazane. Do sporządzenia Ksiąg świętych wybrał Bóg ludzi, którymi jako używającymi własnych zdolności i sił posłużył się, aby przy Jego działaniu w nich i przez nich, jako prawdziwi autorzy, przekazali na piśmie to wszystko i tylko to, co On chciał. Powyższe zdania nie tyle definiują natchnienie biblijne, co raczej stanowią jego opis. Ojcowie soborowi pragną podsumować dotychczasową naukę Kościoła o natchnieniu, o czym świadczy odwołanie się do czterech fragmentów Pisma Świętego, uważanych za klasyczne teksty mówiące o natchnionym charakterze Biblii, następnie do Augustyna i Tomasza z Akwinu, jak również do orzeczeń soborów Trydenckiego ( ) i Watykańskiego I ( ) oraz dwóch encyklik papieskich poświęconych Pismu Świętemu (Providentissimus Deus Leona XII z 1893 roku i Divino afflante Spiritu Piusa XII z 1943 roku). Tradycyjne stwierdzenia zostały zachowane: natchnienie Ducha Świętego sprawia, że księgi biblijne w swej całości mają Boże autorstwo i z tego tytułu są kanoniczne (normatywne). Wiara w natchnienie jest częścią depozytu (nauczania) apostolskiego. Dokument unika jednak mówienia o Bogu jako głównym autorze, co dominowało we wcześniejszej tradycji idącej za Tomaszem z Akwinu. Gdy chodzi o ludzką aktywność w procesie powstawania Pisma Świętego, Sobór unika nazwy narzędzie, nawet jeśli idea narzędzia jest obecna w sformułowaniu o Bogu posługującym się ludźmi. Tekst soborowy podkreśla rolę pisarzy ksiąg świętych, którzy są prawdziwymi autorami, używającymi własnych uzdolnień. Odchodzi się zatem od koncepcji dyktowania człowiekowi przez Boga. Konsekwencją tej aktywności autorów ludzkich jest konieczność interpretacji Pisma Świętego, o czym mówi Konstytucja soborowa dalej w tym samym nr. 11:
3 Ponieważ więc wszystko, co twierdzą autorzy natchnieni, czyli hagiografowie, winno być uważane za stwierdzone przez Ducha Świętego, należy zatem uznawać, że księgi biblijne w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą prawdy, jaka z woli Bożej miała być przez Pismo Święte utrwalona dla naszego zbawienia. Przywołane zdania przynoszą klucz interpretacyjny do Pisma Świętego. W lekturze tekstów biblijnych należy respektować bosko-ludzką naturę Biblii, będącą rezultatem współdziałania Boga i człowieka w jej powstawaniu. Cechą Pisma Świętego pochodzącą od Boga jako jego autora jest prawda. Sobór doprecyzowuje jej przedmiot: chodzi o prawdę zbawczą, prawdę religijną. Nie należy zatem traktować Biblii jak podręcznika nauk przyrodniczych, gdyż prawda przekazywana przez nią jest zbawcza odsłaniająca perspektywy zbawczego działania Boga wobec człowieka i świata. Jeśli w Piśmie Świętym pojawiają się informacje z zakresu nauk kosmologicznych, geograficznych, biologicznych czy historycznych, to trzeba pamiętać, że sposób ich zapisania (przekazania) przez tekst biblijny jest uwarunkowany historycznie faktem, iż były one komunikowane przez autora ludzkiego, którego stan wiedzy i obraz świata był właściwy epoce, w której żył. Uwzględnienie tego bagażu kulturowego słów Pisma Świętego jest niezbędne dla właściwego odczytania zawartej w nich prawdy Bożej, która odnosi się do zbawienia ludzi. 3. Dynamika natchnienia biblijnego Jak doszło do spisania tekstu Biblii? By przybliżyć ten proces, posłużmy się obrazem wspomnień z wakacji. Spędziliśmy je w gronie przyjaciół w jakimś niezwykłym miejscu, gdzie spotkaliśmy ciekawych ludzi, przeżyliśmy różne wydarzenia. Przywieźliśmy do domu wiele wspomnień i setki zdjęć. Jak o tym wszystkim opowiedzieć? Wszystko jest ważne, ale trzeba to jakoś uporządkować, dokonać selekcji, na nowo ożywić komentarzem. Spotykamy się w tym samym gronie wakacyjnym, by powspominać wspólnie spędzony czas. Każdy przyniósł ze sobą zrobione wówczas zdjęcia, ma w pamięci wspomnienia z owych wakacji. To samo zdarzenie jest nagle widziane z odmiennych perspektyw, jest opowiadane różnymi słowami, inny szczegół odgrywa kluczową rolę. Ma miejsce wielogłos, który stopniowo układa się w uporządkowane opowiadanie o wakacjach. Podobnie jest z tekstem Pisma Świętego. Zostało w nim zapisane już nie wspomnienie z wakacji, ale pamięć o konkretnych wydarzeniach w historii, w której działa Pan Bóg. Jak do tej spisanej historii odnieść dar natchnienia? Opowiedziane w Piśmie Świętym zdarzenia dokonywały się przy aktywnym działaniu Boga, którego Duch był obecny już w samym wydarzeniu. Pan Bóg tworzył ludzką historię, udzielając ludziom swego Ducha, dzięki któremu czynili oni osobę Boga punktem odniesienia dla swoich ocen, wyborów, czynów. Pamięć o konkretnych przejawach obecności i działania Boga w historii była przekazywana dalej. Ludzie opowiadali o tym, jak Bóg kształtuje ich życie, wspiera ich swoim błogosławieństwem, reaguje, gdy jest czynione zło. Temu przekazowi ustnemu towarzyszy również Duch Święty, który uwrażliwia człowieka na rzeczy istotne dotyczące zbawienia, naprowadza go na właściwe teologiczne odniesie ich do swojego życia, uzdalnia go do przekazywania dalej relacji o tych wydarzeniach zbawczych. Ten proces jest rozciągnięty w czasie. Tworzy się łańcuch świadków, którzy operują nie tylko słowem mówionym, ale też pisanym. Mówią już nie tylko bezpośredni uczestnicy tych wydarzeń, ale świadkowie ich relacji. Mówi już nie tylko żywe słowo tych, którzy brali udział w zdarzeniach, ale przyjmuje ono kształt słowa spisanego, niezależnego od swego autora ludzkiego. W tym słowie działa ten sam Duch Boga, który sprawia, że wydarzenia przeszłości aktualizują się wciąż na nowo w życiu kolejnych słuchaczy tego słowa.
4 Zaprezentowana dynamika natchnienia biblijnego odwołuje się do modelu natchnienia wypracowanego przez dominikanina Pierre a Benoit ( 1987). Próbuje on zrozumieć fenomen natchnienia biblijnego jako dar Boży charyzmat, który jest działaniem Boga skłaniającym człowieka do określonej czynności. Wśród tych charyzmatycznych darów P. Benoit wyróżnia najpierw natchnienie do działania na rzecz wspólnoty ludu Bożego. Tym darem Pan Bóg powołuje i uzdalnia człowieka do konkretnych zadań, poprzez które urzeczywistnia swój plan zbawienia w świecie. Z tego też powodu historia zawarta w Biblii jest historią zbawienia. Wydarzenia, które mogą być rozpatrywane tylko na płaszczyźnie historycznej, są w istocie przestrzenią działania Boga. Drugi rodzaj natchnienia to dar Bożego Ducha, który skłania człowieka do mówienia. Pozostaje on w ścisłym związku z natchnieniem do działania, gdyż pozwala poznać i zrozumieć działanie Boga w ludzkiej historii, a zarazem poprzez konkretne słowo komunikowane przez Boga staje się siłą sprawczą tej historii. Ten rodzaj natchnienia dotyczy szczególnie proroków Starego Testamentu, ale jest też obecny w Nowym Testamencie: to dzięki niemu apostołowie mogli zrozumieć i wyjaśniać dalej znaczenie słów, czynów i życia Jezusa Chrystusa (por. 2 P 1,21). Wreszcie trzeci rodzaj natchnienia to dar do pisania, który ma na celu spisanie wielkich dzieł Boga dokonanych w historii zbawienia. Natchnienie do pisania jest konsekwencją i zwieńczeniem dwóch poprzednich darów. Najpierw muszą zaistnieć czyny, wydarzenia zbawcze (natchnienie do działania), a następnie natchnione słowa, które te czyny interpretują i przekazują dalej. Dopiero na końcu pisarz natchniony Duchem Świętym utrwala w piśmie doświadczenia zbawcze zapośredniczone przez czyny i słowa Boga w historii. W takiej perspektywie działania Ducha Świętego w historii zbawienia zjawisko natchnienia biblijnego nie ogranicza się tylko do przeszłości rozumianej punktowo jako moment spisania tekstu świętego. W istocie Pismo Święte jest zapisem wydarzeń zbawczych, w których działa sam Bóg. To On udziela swego Ducha konkretnym ludziom, którzy poprzez słowo nie tylko mówili o zbawieniu, ale je czynili (jeśli uwzględnić dynamiczną strukturę hebrajskiego terminu dabar, który oznacza słowo, ale też wydarzenie ). Spisanie tego słowa w Piśmie Świętym pod natchnieniem Ducha Świętego czyni z tekstu biblijnego narzędzie zbawienia, gdyż w tym słowie działa wciąż ten sam Duch Boga. 4. Zakres natchnienia biblijnego W jakiej relacji pozostaje natchnienie biblijne do procesu redakcji Pisma Świętego? Pytanie jest niezwykle ważne. Biblia to nie jedna księga, ale zbiór 73 ksiąg, z których każda ma swoją własną historię powstania. Sam czas, w jakim dochodzi do spisania Pisma Świętego w jego obecnym kształcie, przekracza dziesięć wieków, o czym będzie mowa dalej. Jak odnieść do tego procesu oddziaływanie Boga poprzez swego Ducha na autora ludzkiego? Nakreślona wcześniej dynamika natchnienia biblijnego pozwala na przyrównanie powstania Pisma Świętego do procesu budowania bazyliki La Sagrada Familia w Barcelonie, secesyjnego kościoła zaprojektowane przez Antonio Gaudiego. Można zadać pytanie: kto zbudował La Sagrada Familia? Stwierdzenie, że Antonio Gaudi, nie będzie do końca prawdziwe. Kamień węgielny został położony pod kościół w 1882 roku. W 1920 roku ukończono wieże kościoła. Gdy w 1926 roku Gaudi zginął w wypadku samochodowym, była ukończona tylko jedna z trzech zaprojektowanych fasad bazyliki. Dzieło Gaudiego zostało podjęte przez następców, ale budowa kościoła trwa do dnia dzisiejszego. Wznoszenie ścian naw rozpoczęto dopiero w 1978 roku, a nawę środkową ukończono dwadzieścia lat później. Transept zamknięto sklepieniem w 2000 roku. Obecnie trwają prace nad zasklepieniem absydy. Budowa La Sagrada Familia trwa zatem już blisko 130 lat. Była ona zagrożona wielokrotnie. Wojna domowa w Hiszpanii w 1936 roku zniszczyła w znacznym stopniu wzniesioną wcześniej budowlę. Prace
5 były wielokrotnie przerywane z powodu braku funduszy. Trzeba pamiętać, że budowa bazyliki ma charakter pokutny, na co wskazuje jej pełna nazwa: Kościół Pokutny Świętej Rodziny. Dlatego też świątynia jest wznoszona wyłącznie z prywatnych datków. Świątynia rośnie powoli. Jej autorem jest Antonio Gaudi, gdyż to jego pomysł architektoniczny, jego koncepcja całości, również jego materialny udział w budowie. Ale nawet gdy budowę prowadził sam Gaudi, było w nią zaangażowanych wiele osób, od inżynierów po zwykłych robotników. Oni wszyscy realizowali architektoniczną wizję Gaudiego. Tak też jest po jego śmierci. Można wymienić wielu rzeźbiarzy pracujących przy bazylice w ostatnich kilkudziesięciu latach, którzy wnieśli swój oryginalny wkład w jej kształt (chociażby J.M. Subirachs, który wykonał fasadę Męki Pańskiej). A jednak jest to wciąż dzieło Antonio Gaudiego. W podobny sposób można spojrzeć na powstanie Pisma Świętego. Oczywiście, jest ono już księgą ukończoną, ale pytając o jego autora, należy wskazać osobę Boga, mimo że Pan Bóg nie napisał w nim ani jednego słowa. To jednak Bóg jest podmiotem sprawczym historii zbawienia, to Bóg powołuje ludzi do realizacji swojego zamysłu zbawienia, to Bóg udziela swego Ducha, by świadkowie tych wydarzeń zbawczych przekazywali je dalej, najpierw ustnie, a później też w formie pisemnej. W urzeczywistnianiu tej dynamiki zbawienia uczestniczy człowiek niezliczona liczba osób, którą poznajemy na kartach Pisma Świętego. To jest historia konkretnych ludzi, w których życiu działał Pan Bóg: królów, sędziów, proroków, apostołów, wreszcie zwykłych ludzi wierzących w Boga. Większość z nich pozostaje dla nas anonimowa, a jednak współuczestniczą oni w powstaniu Pisma Świętego, stosownie do daru Bożego charyzmatu, jaki otrzymali od Pana Boga.
Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19)
Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19) Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R.
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter, Żywa Księga)
Bardziej szczegółowoJak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)?
Jak czytać ze zrozumieniem Pismo Święte (YC 14-19)? Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R. Brandstaetter,
Bardziej szczegółowo1. Fundamentalizm jako ruch religijny
Aspekty zagadnienia 1. Zjawisko fundamentalizmu biblijnego 2. Fundamentalistyczna lektura Biblii i jej charakterystyczne cechy 3. Zagrożenia płynące z fundamentalistycznej lektury Biblii 1. Fundamentalizm
Bardziej szczegółowoŁk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY
Łk 1, 1-4 KRĄG BIBLIJNY Tomasz Kiesling Oborniki 2013 Być jak Teofil dziś Teofil konkretne imię adresata, chrześcijanina, do którego pisze św. Łukasz Ewangelię. Ewangelista przeprowadził wiele rozmów
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 W ramach powtórki księgi protokanoniczne pisma, które od początku były uznawane przez wszystkie gminy chrześcijańskie za natchnione protokanoniczność nie oznacza, że księgi te mają
Bardziej szczegółowo1 Zagadnienia wstępne
1 Zagadnienia wstępne 2 Ale o co chodzi? Czy ta wiedza jest do zbawienia koniecznie potrzebna? NIE, ale można ją wykorzystać by ułatwić sobie życie Lecz wiedza wbija w pychę, miłość zaś buduje. 1 Kor 8,1
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza
WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych. Minimum programowe nie uwzględnia podziału treści materiału
Bardziej szczegółowoKs. Michał Bednarz ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ PISMO ŚWIĘTE
Ks. Michał Bednarz ZANIM ZACZNIESZ CZYTAĆ PISMO ŚWIĘTE 4 by Wydawnictw o BIBLOS, Tarnów 1997 ISBN 83-86889-36-5 SPIS TREŚCI Wstęp.................................. 9 :2 6.,H. 1998 Nihil obs tat Tarnów,
Bardziej szczegółowoBIBLICUM ŚLĄSKIE. Wykład III Zagadnienie objawienia i natchnienia tekstu Pisma Świętego
BIBLICUM ŚLĄSKIE KURS WPROWADZAJĄCY Wykład III Zagadnienie objawienia i natchnienia tekstu Pisma Świętego Bóg daje się poznać, czyli o Objawieniu Bożym Biblia jest owocem Bożego działania, więcej - Bożego
Bardziej szczegółowoBERNARD SESBOÜÉ SŁOWO ZBAWIENIA SPIS TREŚCI
BERNARD SESBOÜÉ SŁOWO ZBAWIENIA SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Prezentacja (B. Sesboüé SJ) FAZA PIERWSZA. OD POCZĄTKÓW DO SOBORU TRYDENCKIEGO. APOLOGIA WIARY I METODA DYSKURSU DOGMATYCZNEGO (B. Sesboüé SJ)
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa
WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty
Bardziej szczegółowoReligia ks. Paweł Mielecki Klasa IV
Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania
Bardziej szczegółowoStudium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI
Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,
Bardziej szczegółowoZespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy. Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4
Zespół Szkół nr 21 w Bydgoszczy Informacja zwrotna RELIGIA szkoła podstawowa klasa 4 Opracowanie: mgr Violetta Kujacińska mgr Małgorzata Lewandowska Zasady: IZ może być ustna lub pisemna, IZ pisemną przekazujemy
Bardziej szczegółowoNa zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi:
Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi: - dostrzega działanie Boga w świecie - potrafi odczytać przesłanie dekalogu i poznanych tekstów biblijnych - rozwiązuje sytuacje konfliktowe w duchu przesłania
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA. Chronologia Geografia Treść Przesłanie
WSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA Chronologia Geografia Treść Przesłanie Historia zbawienia jest to historia świata i człowieka widziane z perspektywy relacji z Bogiem. definicja Chronologia historii zbawienia
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z religii kl. 4
Kryteria ocen z religii kl. 4 Ocena celująca - spełnia wymagania w zakresie oceny bardzo dobrej - prezentuje treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ - samodzielnie posługuje się wiedzą
Bardziej szczegółowoSOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE
SOLA SCRIPTURA PISMO ŚWIĘTE I JEGO AUTORYTET W KOŚCIELE Pojęcie Sola Scriptura Sola scriptura - jedna z podstawowych zasad protestantyzmu. Głosi, że Pismo Święte jest samowystarczalnym źródłem wiary chrześcijańskiej,
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej
Przedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej Wymagania programowe i kryteria oceniania I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą.
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV
Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej
Bardziej szczegółowoArchidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY. Komentarze do niedzielnej liturgii słowa
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ROK B OKRES PASCHALNY Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2008/2009 17 18 II Niedziela Wielkanocna 19 kwietnia 2009 Dz 4,32-35 Ps 118 1 J 5,1-6 J 20,19-31
Bardziej szczegółowoKościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Bardziej szczegółowoPismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP
Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii w klasie IV
Wymagania edukacyjne z religii w klasie IV 1. Sposoby dostosowywania warunków sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się Katecheci
Bardziej szczegółowoA sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego,
Lekcja 6 na 11 lutego 2017 A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa (1 Tesaloniczan
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII KLASA I I. Cele nauczania: Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób
Bardziej szczegółowoPięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja
Pięćdziesiątnica i Paruzja 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja Kontekst Odnowy DŚ został wylany w Odnowie na świat pełen poważnych podziałów, włącznie
Bardziej szczegółowo- uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy
Kryteria oceniania z religii kl. I gimnazjum Ocena celująca - uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy - twórczo rozwija własne uzdolnienia oraz dba o własną
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII. I. Czy przyjaźnię się z Panem Jezusem? Ocena Dobra
WYMAGANIA Z RELIGII I. Czy przyjaźnię się z Panem Jezusem? Niedostateczna Dopuszczająca Dostateczna Dobra bardzo dobra Celująca Wykazuje rażący brak wiadomości programowych klasy IV. Wykazuje zupełny brak
Bardziej szczegółowoUczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,
Bardziej szczegółowoCarlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk
Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre
Bardziej szczegółowoTemat: Różnorodność Modlitw Eucharystycznych w Mszale Rzymskim
Temat: Różnorodność Modlitw Eucharystycznych w Mszale Rzymskim Cel spotkania: Uświadomić uczestnikom spotkania, co to jest Modlitwa Eucharystyczna, jakie są Modlitwy Eucharystyczne w Mszale, ile ich jest
Bardziej szczegółowoKULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII
Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień pierwszy studia stacjonarne Forma zajęć: KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII wykład
Bardziej szczegółowoW imię Ojca i Syna i Ducha Świętego
W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla klasy VI B z przedmiotu religia na rok szkolny 2017/2018. Nauczyciel ks. Władysław Zapotoczny
I. Podstawowe: Wymagania edukacyjne dla klasy VI B z przedmiotu religia na rok szkolny 2017/2018 Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Nauczyciel ks. Władysław Zapotoczny Posiada
Bardziej szczegółowoNOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM
NOWY PROGRAM NAUCZANIA RELIGII ADWENTYSTYCZNEJ W SZKOLE LUB W PUNKCIE KATECHETYCZNYM WARSZAWA 2015 KOŚCIÓŁ ADWENTYSTÓW DNIA SIÓDMEGO W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ SEKRETARIAT EDUKACJI ul. FOKSAL 8 00-366
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV
WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Rozdział I Żyję w przyjaźni z Jezusem - charakteryzuje postawę przyjaciela Jezusa - wymienia warunki przyjaźni z Jezusem praktykowanie pierwszych piątków
Bardziej szczegółowoJeden Pasterz i jedno stado. Jan 10,1-11. Jedna. Jedno ciało. 1 Koryntian 12: świątynia. 1 Koryntian 3, Jedna
Lekcja 6 na 10. listopada 2018 Biblia zawiera różne obrazy, które przedstawiają duchowe i teologiczne prawdy. Na przykład woda w Ewangelii Jana 7,38, wiatr w Ewangelii Jana 3,8 i filar w Liście do Tymoteusza
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM ODNOWY W DUCHU ŚWIĘTYM
SEMINARIUM ODNOWY W DUCHU ŚWIĘTYM Tydzień wprowadzający Bóg nas "...wezwał świętym powołaniem nie na podstawie naszych czynów, lecz stosownie do własnego postanowienia i łaski, która nam dana została w
Bardziej szczegółowoKryteria ocen z religii klasa IV
Kryteria ocen z religii klasa IV dopuszczający znajomość podstawowych modlitw chrześcijańskich: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie..., formuła spowiedzi świętej, warunki sakramentu pokuty, wyjaśnienie
Bardziej szczegółowoBóg Ojciec kocha każdego człowieka
1 Bóg Ojciec kocha każdego człowieka Bóg kocha mnie, takiego jakim jestem. Raduje się każdym moim gestem. Alleluja Boża radość mnie rozpiera, uuuu (słowa piosenki religijnej) SŁOWA KLUCZE Bóg Ojciec Bóg
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z RELIGII DLA KLASY DRUGIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
KRYTERIA OCEN Z RELIGII DLA KLASY DRUGIEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zasadniczym celem katechizacji w klasie drugiej jest: 1. przygotowanie dzieci do pierwszej Spowiedzi i Komunii Świętej - pełnego udziału we
Bardziej szczegółowos. Łucja Magdalena Sowińska zdch
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLAS 6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Wymagania zaznaczone na zielono obowiązują przy wystawianiu ocen końcowo rocznych, czyli nie są brane pod uwagę w I okresie roku
Bardziej szczegółowoLekcja 2 na 14 października 2017
Lekcja 2 na 14 października 2017 Zakon bowiem został nadany przez Mojżesza, łaska zaś i prawda stała się przez Jezusa Chrystusa (Jan 1:17) Wielkie obietnice: lepsze życie w zamian za posłuszeństwo. Lepsze
Bardziej szczegółowoUROCZYSTOŚĆ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA MARYI
UROCZYSTOŚĆ NIEPOKALANEGO POCZĘCIA MARYI Figura Niepokalanej w Rzymie, fot. Roman Walczak foto KAI Kościół katolicki 8 grudnia obchodzi uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wydarzenie
Bardziej szczegółowo2. Wiadomości zdobywane podczas katechezy będą sprawdzane w następującej formie:
Klasa 6 SP 1. Ocenie z religii podlegają: 1. Wiadomości w zakresie materiału przewidzianego programem klasy. 2. Umiejętności: aktywność (podczas katechez, w przygotowaniu szkolnych Mszy Św., nabożeństw
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU RELIGIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Ocena celująca: Uczeń: twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania,
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU RELIGIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Ocena celująca: twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi. Ocena bardzo dobra w sposób
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCEN Z RELIGII
KRYTERIA OCEN Z RELIGII Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada religijne wykraczające poza program nauczania i potrafi je zaprezentować, jest bardzo aktywny na lekcji, chętnie włącza się w dyskusje
Bardziej szczegółowoTrójca Święta wzór doskonałej wspólnoty
Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają
Bardziej szczegółowoKochamy Pana Jezusa. Zeszyt ćwiczeń do nauki religii dla klasy II szkoły podstawowej. pod redakcją ks. Andrzeja Krasińskiego
Kochamy Pana Jezusa Zeszyt ćwiczeń do nauki religii dla klasy II szkoły podstawowej pod redakcją ks. Andrzeja Krasińskiego Copyright by Wydział Katechetyczny Kurii Diecezjalnej Płockiej 1 O słuchaniu Boga.
Bardziej szczegółowoKOŚCIÓŁ IDŹ TY ZA MNIE
SPOTKANIE 6 KOŚCIÓŁ Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: IDŹ TY ZA MNIE Pewien mężczyzna miał zwyczaj mówić w każdą
Bardziej szczegółowoMater Ecclesiae MARYJA MATKĄ CHRYSTUSA, KOŚCIOŁA I KAŻDEGO CZŁOWIEKA REDEMPTORIS MATER. czytaj dalej MATKA KOŚCIOŁA
Mater Ecclesiae MARYJA MATKĄ CHRYSTUSA, KOŚCIOŁA I KAŻDEGO CZŁOWIEKA REDEMPTORIS MATER dalej MATKA KOŚCIOŁA Święto Maryi, Matki Kościoła, obchodzone jest w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego.
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII dla klasy szóstej szkoły podstawowej
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII dla klasy szóstej szkoły podstawowej Przedmiotowy system oceniania z religii został opracowany na podstawie Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach
Bardziej szczegółowoLiturgia jako święta gra. Elementy teatralizacji w tzw. Mszy Trydenckiej
Maciej Olejnik Liturgia jako święta gra. Elementy teatralizacji w tzw. Mszy Trydenckiej Wprowadzenie: Przedmiotem mojej pracy jest problem przenikania świata teatru do katolickiej liturgii łacińskiej.
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII
Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje
Bardziej szczegółowoOgólne kryteria oceniania z religii
Przedmiotowy system oceniania z religii dla klasy czwartej szkoły podstawowej Rok szkolny 2016/2017 Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1.Pisemne prace klasowe-po zakończonym dziale, obejmujące
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy System Oceniania z Religii
Przedmiotowy System Oceniania z Religii Spis treści: I. Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. II. Zasady oceniania. III. Obszary aktywności. IV. Kryteria ocen. V. Formy oceniania. VI. Sposoby informowania
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ zgodny z programem nauczania nr AZ-2-01/10 i podręcznikiem nr KR-21-01/10-KR-1/12 do nauczania religii rzymskokatolickiej. Najważniejsze
Bardziej szczegółowoWydawnictwo WAM, 2013 WSPÓLNOTA ŁASKI; Ks. Cezary Smuniewski
Spis treści Wstęp...5 Część 1 ZAGADNIENIA WPROWADZAJące...9 1.1. Przedzałożenia metody...9 1.1.1. Przekraczanie progu zdumienia...10 1.1.2. Teologia łaski na II Soborze Watykańskim...18 1.1.3. Teo-centryzm
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV, V, VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
1 KRYTERIA OCENIANIA Z RELIGII DLA KLASY IV, V, VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Ocenie podlegają: odpowiedzi ustne z trzech jednostek lekcyjnych, kartkówki z trzech jednostek lekcyjnych, wypowiedzi w trakcie katechezy,
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum
Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji
Bardziej szczegółowoBOŻE OBJAWIENIE tematy i wiedza Powtórzenie materiału o Objawieniu Bożym
Powtórzenie materiału o Objawieniu Bożym Użyte kolory: Kolor czarny materiał obowiązkowy na poziomie podstawowym Kolor Ubuntu Orange - materiał rozszerzony na ocenę celującą Księga PŚ (Czytać ze zrozumieniem
Bardziej szczegółowoCele nauczania w ramach przedmiotu - religia.
Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia. Katecheza jest wychowaniem w wierze dzieci i młodzieży. Obejmuje przede wszystkim wyjaśnianie nauki chrześcijańskiej, podawanej w sposób systematyczny i całościowy
Bardziej szczegółowoReligia. wolność czy zniewolenie? Odrzuć wszystko, co sprzeciwia się wolności i poznaj to, co najbardziej człowiekowi potrzebne.
ks. Zbigniew Paweł Maciejewski Religia wolność czy zniewolenie? Odrzuć wszystko, co sprzeciwia się wolności i poznaj to, co najbardziej człowiekowi potrzebne. Wydawnictwo NATAN Lublin 2013 Copyright by
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII KLASA I ROK SZKOLNY 2012/ 2013 katechetka Genowefa Szymura Ocena dopuszczająca * podstawowe prawdy wiary: Wierzę w Boga, 10 Przykazań, Przykazanie Miłości Ocena dostateczna,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z religii. kl. IV w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę. nr AZ-2-01/10
Wymagania edukacyjne z religii kl. IV w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę Ocena niedostateczny nr AZ-2-01/10 Uczeń nie opanował umiejętności i wiadomości określonych w podstawie
Bardziej szczegółowoi nowe życie w Chrystusie. W Obrzędzie chrztu dorosłych kapłan pyta katechumena: O co prosisz Kościół Boży?, a ten odpowiada: O wiarę.
Od Autora Dnia 11 października 2012 r. w 50. rocznicę otwarcia Soboru Watykańskiego II rozpocznie się w całym Kościele katolickim Rok Wiary. Potrwa on do 24 listopada 2013 r. do uroczystości Chrystusa
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV. I. Podstawowe:
Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej
Bardziej szczegółowo1) Zapalenie świecy i wypowiedzenie słów Światło Chrystusa (uczestnicy odpowiadają Bogu niech będą dzięki ).
Temat: Struktura Mszy Świętej Modlitwa Eucharystyczna. Do spotkania należy przygotować: świecę, zapałki, porozcinaną tabelkę z ostatniej strony potrzebną do aktywizacji grupy, długopisy i kartki do konkursu.
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy System Oceniania RELIGIA Szkoła Podstawowa nr 8 w Jeleniej Górze
owy System Oceniania RELIGIA Szkoła Podstawowa nr 8 w Jeleniej Górze owy System Oceniania jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. owy System Oceniania z religii
Bardziej szczegółowoODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Bardziej szczegółowoDUCH ŚWIĘTY O DZIEWCZYNCE U STUDNI
SPOTKANIE 5 DUCH ŚWIĘTY Dla ułatwienia poszczególne zadania oznaczone są symbolami. Legenda pozwoli Ci łatwo zorientować się w znaczeniu tych symboli: O DZIEWCZYNCE U STUDNI Mała dziewczynka stała z dziadkiem
Bardziej szczegółowoprzedstawienie biblijnej prawdy o stworzeniu człowieka przez Pana Boga; ukazanie podobieństwa człowieka do Boga;
Klasa IV Temat: Bóg stwarza człowieka. Cele ogólne: przedstawienie biblijnej prawdy o stworzeniu człowieka przez Pana Boga; ukazanie podobieństwa człowieka do Boga; kształtowanie postawy wdzięczności Panu
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca:
Kryteria oceniania z religii klasa VII Błogosławieni, którzy szukają Jezusa Wydawnictwo Jedność Ocena celująca: Samodzielnie i twórczo wyjaśnia, że wiara jest wejściem w osobistą relację z Bogiem Charakteryzuje
Bardziej szczegółowoSYSTEM OCENIANIA RELIGII
Przedmiotowy SYSTEM OCENIANIA RELIGII W ZAKRESIE KLASY PIĄTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ OPRACOWANY NA PODSTAWIE MATERIAŁÓW KATECHETYCZNYCH UMIŁOWANI W JEZUSIE CHRYSTUSIE red. ks. J. SZPET, D. JACKOWIAK KSIĘGARNIA
Bardziej szczegółowoMARYJA NAPEŁNIONA DUCHEM ŚWIĘTYM. Wstęp
MARYJA NAPEŁNIONA DUCHEM ŚWIĘTYM PODCZAS ZWIASTOWANIA PAŃSKIEGO Wstęp Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą» (Łk1,28) Dzieje Apostolskie podają bardzo interesujący epizod:
Bardziej szczegółowoPlan pracy dydaktycznej z przedmiotu RELIGIA realizowany w klasie pierwszej gimnazjum
Liczba godzin Plan pracy dydaktycznej z przedmiotu RELIGIA realizowany w klasie pierwszej gimnazjum Temat/cele lekcji 1. Katecheza w szkole moim wyborem. Potrafię wymienić zasady oceniania i zachowania
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Bardziej szczegółowoRegulamin Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Biblijnej (tekst jednolity ze zm.)
Tekst ujednolicony: 10.07.2016 r. Regulamin Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Biblijnej (tekst jednolity ze zm.) Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1 1. Ogólnopolski Konkurs Wiedzy Biblijnej (zwany dalej Konkursem)
Bardziej szczegółowoPismo Święte. Wierzymy, że Pismo Święte Biblia jest Słowem Bożym, nieomylnym i natchnionym przez Ducha Świętego, i stanowi jedyną normę wiary i życia.
Pismo Święte Wierzymy, że Pismo Święte Biblia jest Słowem Bożym, nieomylnym i natchnionym przez Ducha Świętego, i stanowi jedyną normę wiary i życia. Pismo Święte składa świadectwo o Chrystusie, który
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PODSTAWOWE I PONADPODSTAWOWE Z RELIGII DLA KLASY IV
WYMAGANIA PODSTAWOWE I PONADPODSTAWOWE Z RELIGII DLA KLASY IV I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły modlitewne: Poznane w kl. I- III zawarte w książeczce nabożeństwa Modlitwa różańcowa; II. WIADOMOŚCI
Bardziej szczegółowo- Focolari - - Domowy Kościół - Droga Neokatechumenalna
Katecheza rodzinna - Focolari - - Domowy Kościół - Droga Neokatechumenalna RUCH FOCOLARI JEDNOŚĆ KOMUNIA WSPÓLNOTA DUCHOWOŚĆ KOMUNII SOBÓR WATYKAŃSKI II JAN PAWEŁ II BENEDYKT XVI OD 1967 R. RUCH NOWE NOWY
Bardziej szczegółowoADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY
Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla klas V z przedmiotu religia na rok 2017/18 nauczyciel: ks. Władysław Zapotoczny
I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Wymagania edukacyjne dla klas V z przedmiotu religia na rok 2017/18 nauczyciel: ks. Władysław Zapotoczny Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum
Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Rozkład materiału nauczania treści programowe dla klasy pierwszej gimnazjum Przedmiot: religia Klasa: pierwsza gimnazjum Tygodniowa
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU
ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU JAN PAWEŁ II ORĘDOWNIK RODZINY NASZA SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNA ŁĄCZY SIĘ Z TYMI SŁOWAMI PAMIĘTAMY 27 kwietnia 2015 roku odbył się w naszej
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania. w zakresie 1 klasy liceum i technikum. opracowane na podstawie materiałów katechetycznych
Kryteria oceniania w zakresie 1 klasy liceum i technikum opracowane na podstawie materiałów katechetycznych W Kościele z serii Drogi świadków Chrystusa podręcznik nr AZ-41-01/10-KR-1/12 do nauczania religii
Bardziej szczegółowoKSIĘGA URANTII BIBLIA 2.0
KSIĘGA URANTII BIBLIA 2.0 Talbot, 01.10.2017 08:10 Księga Urantii jest dziełem ogromnym objętościowo, gdyż zawiera przeszło 2 tysiące stron. Ma charakter religijny, duchowy i filozoficzny. Mówi o Bogu,
Bardziej szczegółowoWymagania programowe i kryteria oceniania - religia. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Wymagania programowe i kryteria oceniania - religia I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Prowadzi zeszyt i odrabia zadania domowe. Jest wzorem dla innych pod względem: pilności, odpowiedzialności, samodzielności.
Bardziej szczegółowo,,Wybory i wyzwania podręcznik do nauki religii w trzeciej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 25 jednostek lekcyjnych
podręcznik do nauki religii w trzeciej klasie szkoły ponadgimnazjalnej razem 25 jednostek lekcyjnych Zagadnienia programowe Tematyka Cele i treści szczegółowe Liczba lekcji (45 ) Lekcje organizacyjne Wstęp
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z religii. w zakresie 1 klasy technikum. opracowane na podstawie materiałów katechetycznych
Kryteria oceniania z religii w zakresie 1 klasy technikum opracowane na podstawie materiałów katechetycznych W Kościele z serii Drogi świadków Chrystusa podręcznik nr AZ-41-01/10-KR-1/12 do nauczania religii
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI.
WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI. Przedmiot oceny 1. Cytaty z Pisma św., modlitwy, pieśni 2. Zeszyt przedmioto wy 3. Prace domowe 4. Testy i sprawdziany OCENA celująca
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada religijne wykraczające poza program nauczania i potrafi je zaprezentować, jest bardzo aktywny na lekcji, chętnie włącza się
Bardziej szczegółowoBĘDZIECIE MI ŚWIADKAMI
BĘDZIECIE MI ŚWIADKAMI Lekcja 1 na 7 czerwca 2018 Ale weźmiecie moc Ducha Świętego, kiedy zstąpi na was, i będziecie mi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi (Dzieje
Bardziej szczegółowoBOŻE OBJAWIENIE tematy i wiedza Księga PŚ (Jak czytać Pismo Święte? Najważniejsze księgi historyczne Starego Testamentu i ich bohaterowie.
Księga PŚ (Jak czytać Pismo Święte? Najważniejsze księgi historyczne Starego Testamentu i ich bohaterowie.) YK 14-19, notatka w zeszycie, prezentacja, skrypt Pojęcia: Biblia, kanon, natchnienie Podział
Bardziej szczegółowoMIŁOSIERNI WE WSPÓLNOCIE
III. W : MIŁOSIERNI WE WSPÓLNOCIE 38 Miłosierni jak Ojciec. Dni wspólnoty Ruchu Światło-Życie w roku 2016/2017 D Temat: Wspólnota miejscem doświadczania miłosierdzia PRZEBIEG Zawiązanie wspólnoty Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo