W KRĘGU TRADYCJI CERAMIKA SIWA

Transkrypt

1 II MIĘDZYNARODOWY PLENER W KRĘGU TRADYCJI CERAMIKA SIWA 2 5 września 2013 r. Czarna Wieś Kościelna Projekt Dbajmy o tradycję współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW na lata

2 2 5 w r z e ś n i a r. C z a r n a W i e ś K o ś c i e l n a II Międzynarodowy Plener Garncarski W kręgu tradycji ceramika siwa zorganizowany jest w miejscu szczególnym. Czarna Wieś Kościelna jest bowiem ostatnim czynnym, nie tylko na Podlasiu ale i w Polsce, wiejskim ośrodkiem garncarskim, w którym produkowana jest ceramika siwa. Tradycje garncarskie sięgają tu końca XVIII w. i wiążą się z przybyciem z Knyszyna garncarza Antoniego Piechowskiego, który wykorzystując miejscowe złoża gliny, toczył garnki i wyrabiał ceramiczne dachówki. W XIX w. we wsi rozwinął się duży ośrodek ludowego przemysłu domowego produkcji ceramicznej dachówki. Masowo też wytwarzana była ceramika biskwitowa, szkliwiona i ceramika siwiona wypalana w piecach bez dostępu tlenu. Dziś tradycje garncarskie kontynuują kolejne pokolenia rodu Piechowskich: Bolesław, Mirosław, Zbigniew, Jan, Adam i Paweł oraz Jan Kudrewicz, Stanisław Mosiej i Wojciech Maculewicz. Obok form współczesnych wytwarzane są, toczone ręcznie na kołach garncarskich, tradycyjne, o wielowiekowym rodowodzie naczynia dzbankowate i bezuszne tzw. ładyszki oraz flaszowate buńki a także gary, misy, dwojaki, ceramiczne zabawki. Tematem przewodnim tegorocznego pleneru jest buńka charakterystyczne pękate gliniane naczynie flaszowate toczone ręcznie na kole garncarskim. W XVIII XIX w. buńki były wytwarzane też z innych materiałów: kamionki i miedzi. Używano je do przechowywania i przenoszenia różnego rodzaju płynów napojów, oleju oraz drobnoziarnistych nasion, m.in. maku, lnu. W zależności od przeznaczenia i lokalnych

3 tradycji nadawano im kształty kuliste, jajowate bądź soczewkowate. Te najczęściej jednouszne naczynia, zaopatrywane były w wąski wylew na krótkiej cylindrycznej szyjce. Piękno doskonalonych przez pokolenia kształtów buniek, podkreślają rytmiczne gładzenia wykonane za pomocą krzemiennego otoczaka, które po wypaleniu mienią się metalicznym połyskiem na matowej powierzchni. W tegorocznych plenerowych spotkaniach w pracowniach garncarskich w Czarnej Wsi uczestniczą garncarze kultywujący tradycje ceramiki siwej z Białorusi, Litwy Łotwy i Ukrainy oraz garncarze z Polski, wykonujący naczynia pokrywane szkliwem według lokalnych tradycji. Każdy z nich w trakcie pleneru wytoczy zestaw tradycyjnych form tego naczynia. Wykonane naczynia trafią na stałą ekspozycję do siedziby organizatora pleneru Centrum Rękodzieła Ludowego w pobliskim Niemczynie. Plener jest też doskonałą okazją do wymiany doświadczeń, integracji środowisk garncarskich kultywujących tradycje ceramiki siwej w Polsce, na Litwie, Białorusi, Łotwie i Ukrainie oraz promocji tej szlachetnej, wielowiekowej dziedziny rękodzieła. WIESŁAW BEDNARZ Polska, Lublin ceramika biskwitowa JÓZEF BORYS Polska, Olsztyn, ceramika szkliwiona (STL) SAULIUS BOBINAS Litwa, ceramika siwa (LTS) UCZESTNICY PLENERU

4 2 5 w r z e ś n i a r. C z a r n a W i e ś K o ś c i e l n a IZYDOR BORYS Polska, Olsztyn, ceramika szkliwiona (STL) NELLIJA DALBA Łotwa, Daugapilis, ceramika biskwitowa, siwa i szkliwiona EDWARD GACEK Polska, Skomielna Biała, woj. małopolskie, ceramika szkliwiona (STL) ČESLOWAS GUDŽIUS Litwa, ceramika siwa (LTS) VYGANTAS JAZERSKAS Litwa, ceramika siwa i szkliwiona (LTS) DMYTRO KAGANIUK Ukraina, ceramika siwa i biskwitowa

5 JAN KUDREWICZA Kościelna, ceramika siwa, biskwitowa i szkliwiona (STL) VALERII LENARTOVYCH Ukraina, ceramika siwa i biskwitowa KRYSTIAN LUBERDA Polska, woj. małopolskie, ceramika biskwitowa WOJCIECH MACULEWICZ Kościelna, ceramika biskwitowa i siwa STANISŁAW MOSIEJ Polska, nestor tradycyjnego garncarstwa w Czarnej Wsi Kościelnej (STL) OKSANA MARTYNOVYCH Ukraina, ceramika siwa i biskwitowa UCZESTNICY PLENERU

6 2 5 w r z e ś n i a r. C z a r n a W i e ś K o ś c i e l n a PIOTR NYCZ Kościelna, ceramika siwa i biskwitowa RAISA OLKHOVSKA Ukraina, ceramika siwa i biskwitowa ROBERT JEHN OLSZEWSKI Polska Nowa Iwiczna, woj. warszawskie, ceramika szkliwiona (STL) JAN PIECHOWSKI Kościelna, ceramika siwa i biskwitowa (STL) ADAM PIECHOWSKI Kościelna, ceramika siwa i biskwitowa (STL) BOLESŁAW PIECHOWSKI nestor tradycyjnego garncarstwa w Czarnej Wsi Kościelnej (STL)

7 MIROSŁAW PIECHOWSKI Kościelna, ceramika siwa i biskwitowa (STL) INGA SAMOŠKIENÄS Litwa, ceramika siwa (LTS) PAWEŁ PIECHOWSKI Kościelna, ceramika siwa, biskwitowa i szkliwiona (STL) ARTURAS SURVILA Litwa, ceramika siwa (LTS) VALERY SZEPIELEWICZ Białoruś, ceramika siwa DAWID WĘDZARZ Polska, Raba Wyżna, woj. małopolskie, ceramika biskwitowa UCZESTNICY PLENERU

8 CENTRUM RĘKODZIEŁA LUDOWEGO Tekst: Wojciech Kowalczuk Zdjęcia z archiwów uczestników Pleneru i Archiwum Fotograficznego Działu Etnografii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku (fot. Anna Sierko-Szymańska, Piotr Męcik, Wojciech Kowalczuk) Koordynator projektu Anna Stefańczuk Komisarz pleneru Wojciech Kowalczuk Proponujemy bogatą ofertę warsztatów rękodzieła, skierowaną zarówno do dzieci i młodzieży, jak też do osób dorosłych ( na poziomie początkującym i zaawansowanym). Zajęcia prowadzone są przez lokalnych twórców ludowych oraz wykwalifikowanych instruktorów. Aktywna forma zajęć, umożliwi rozwój pasji oraz posiadanych już umiejętności. Organizujemy również plenery oraz zielone szkoły. Zapraszamy!!! Niemczyn Czarna Białostocka crl@czarnabialostocka.pl tel ;