Transkrypt

1 Strna 1 PROGRAM HODOWLI KUCÓW I KONI MAŁYCH Opracwał zespół w składzie: 1. Jerzy Łukmski - Przewdniczący 2. Dr hab. Ryszard Klstrung 3. Ewa Łbs 4. Jarsław Szymniak I. Cel hdwlany Szybk pwiększająca się liczebnść krajweg pgłwia kuców różnych ras i typów raz zaczynająca kształtwać się nieliczna jeszcze ppulacja kni małych, wymagają pdstawweg usystematyzwania i kreślenia pżądanych cech stswnie d ptrzeb hdwców i użytkwników. Prgram dla tej ppulacji kni jest znacznie bardziej skmplikwany niż w przypadku innych, kreślnych ras kni, ze względu na bardz dużą różnrdnść genetyczną i fentypwą materiału hdwlaneg raz znaczne jeg rzprszenie na terenie kraju, prawie wyłącznie u hdwców indywidualnych. Nieliczne większe prywatne i państwwe śrdki hdwlane mgą być bardz pmcne w pdejmwaniu i realizacji dpwiednich kncepcji hdwlanych, czywiście pd warunkiem ich trwałści i ciągłści. Zasadniczymi kryteriami użytkwymi (a więc i hdwlanymi) są standardy wzrstwe, przyjęte i kreślne w przepisach Międzynardwej Federacji Jeździeckiej (FEI) i Plskieg Związku Jeździeckieg (PZJ): dla kuców - d 148 cm wyskści w kłębie, d 149 cm w pdkwach; dla małych kni - d 149 d 156 cm wyskści w kłębie, d 157 cm w pdkwach. Różne rdzaje i zakresy użytkwania kuców i małych kni są decydujące dla wytyczania zadań w hdwli pszczególnych ras i ppulacji. Celem tych zadań jest ich przystswanie: d użytkwania wierzchweg w sprcie dzieci i młdzieży, rekreacji i hipterapii; d użytkwania zaprzęgweg w pracy, sprcie i rekreacji; jak knie przydmwe-dekracyjne d pkazów ( dtyczy zwłaszcza najmniejszych kuców). Odpwiedni d rdzaju użytkwania pżądane są kreślne cechy fizyczne: wydatny i wydajny ruch, skcznść, szlachetny typ i wygląd - dla kuców i kni małych wierzchwych; dbry ruch, siła i wytrzymałść dla zaprzęgwych; rzadkie umaszczenie i wygląd, częściw karłwaty wzrst dla kni "przydmwych"; właściwy typ i standard dla kni ras ustabilizwanych, aktualnie istniejących. Ogólnie dla całej ppulacji niezbędna jest stała praca nad uzyskaniem i utrwaleniem:

2 Strna 2 Ogólnie dla całej ppulacji niezbędna jest stała praca nad uzyskaniem i utrwaleniem: żyweg lecz zrównważneg temperamentu; łagdneg charakteru i pdatnści w użytkwaniu. II. Wzrzec rasy, budwa, pkrój raz minimalne wymagania c d wartści użytkwej Krajwe pgłwie kuców bejmuje ustabilizwane i uznane rasy, głównie pchdzenia zagraniczneg, w tym knie imprtwane raz w przeważającej większści materiał pchdzący z krzyżwania różneg rdzaju ras kni, z któreg mgą wyłnić się bardziej sknslidwane ppulacje. Kuce kreślnych ras pwinny dpwiadać pd względem genetycznym i fentypwym właściwym wzrcm raswym (np. kuce szetlandzkie, kuce walijskie, knie rasy firdzkiej). Pzstały materiał, zwłaszcza giery i klacze hdwlane, zarejestrwane w Okręgwych Związkach Hdwców Kni, pwinny wykazywać się pprawnym pkrjem i ruchem raz w miarę pżądanym typem użytkwym. Rdwdy ich pwinny spełniać warunki wpisu d rejestru Rkkm dział I-III. Nie przewiduje się używania d hdwli kni śląskich i zimnkrwistych. Dpuszcza się jedynie w III pkleniu jedneg przdka tych ras. Ppulacja kni małych bejmuje knie różnych ras szlachetnych, które nie spełniają warunków wpisu d raswych ksiąg stadnych raz pchdzące z kjarzenia kni szlachetnych i kuców. Ogiery i klacze hdwlane, rejestrwane w Okręgwych Związkach Hdwców Kni pwinny wykazywać się pprawnym pkrjem i dbrym ruchem raz pżądanym typem użytkwym. Rdwdy ich pwinny spełniać warunki wpisu d rejestru Rkkm dział IV. Nie przewiduje się używania d hdwli kni zimnkrwistych; dpuszczalny jest jeden przdek rasy zimnkrwistej w III pkleniu. Minimalne wymagania c d wartści użytkwej gierów i klaczy hdwlanych kuców i kni małych: zaliczenie wstępnej próby użytkwści z ceną na c najmniej 3 pkt. bnifikacyjne w wieku 2,5-3 lat; zaliczenie zasadniczej wierzchwej lub zaprzęgwej próby użytkwści w wieku 3 d 5 lat wg sbnych prgramów. Dla klaczy bu grup raz gierów kuców d 110 cm i klaczy kuców d 120 cm wzrstu dpuszcza się mżliwść przeprwadzania i zaliczania tylk wstępnej próby użytkwści. III. Wielkść ppulacji gierów i klaczy dla prwadzenia pracy hdwlanej raz faktyczna wielkść ppulacji na której prwadzi się prace hdwlane Jak niezbędną wielkść ppulacji pszczególnych grup kuców i kni małych dla prwadzenia pracy hdwlanej należałby przyjąć p 50 klaczy i 25 gierów (prócz firdingów). Opracwany i wydany przez Plski Związek Hdwców Kni w 1995 rku pierwszy Krajwy Rejestr Kni Małych - bejmuje 145 gierów i 325 klaczy kuców w trzech zasadniczych grupach: 62 giery i 205 klaczy szetlandzkich i ich pchdnych d 110 cm; 76 gierów i 105 klaczy kuców innych ras i krzyżówek; 7 gierów i 15 klaczy firdingów. Na pczątku 1998 rku w Okręgwych Związkach Hdwców Kni był zarejestrwanych kł: 107 gierów i 276 klaczy szetlandzkich i ich pchdnych; 124 giery i 239 klaczy kuców innych ras i ich pchdnych;

3 Strna giery i 239 klaczy kuców innych ras i ich pchdnych; 9 gierów i 28 klaczy firdingów. Praca hdwlana nad ppulacją małych kni zstanie zapczątkwana w rku 2000 p wejściu w życie ficjalneg prgramu hdwlaneg; dpier wówczas będzie mżna rzpcząć prace hdwlane w tej ppulacji. Wielkść ppulacji kuców, w której prwadzi się prace hdwlane jest trudna d kreślenia ze względu na ich pdział na szereg grup różnej wielkści ( d kilku d kilkudziesięciu sztuk) rzmieszcznych w różnych rejnach kraju. Znakmita ich większść znajduje się w rękach hdwców prywatnych. Szereg z nich prwadzi prace hdwlane nad pszczególnymi rasami i ppulacjami, dtyczy t zwłaszcza kuców szetlandzkich, średnich i większych kuców wierzchwych raz firdingów. Znaczące ilściw śrdki hdwlane kuców znajdują się na terenie działania Okręgwych Związków Hdwców Kni: w Bydgszczy, Elblągu, Krakwie, Lublinie, Pznaniu, Wrcławiu, Katwicach i Szczecinie. Opieka i pmc ze strny OZHK pwinna przyczynić się d utrzymania działalnści tych śrdków i ewentualnie pwstania następnych. IV. Metdy siągania celu hdwlaneg i zakres ceniania wartści użytkwej Dla siągnięcia celu hdwlaneg należy realizwać następujące metdy pracy hdwlanej: prwadzenie przez instytucję upważniną d prwadzenia rejestru rejestracji, ceny bnitacyjnej i pełnej dkumentacji wg bwiązujących przepisów materiału hdwlaneg gierów i klaczy kuców i małych kni, z pdziałem na grupy wg ras i typów użytkwych; uzupełnianie danych przez prwadząceg rejestr. Przyjmuje się zasadę, że nadawanie kucm i małym knim nazwy zaczynają się na tę samą literę ( a w miarę mżliwści na tę samą sylabę) c nazwa matki. Unikane pwinn być pwtarzanie takich samych nazw. Identyfikacja kni dknywana jest przez szczegółwy pis umaszczenia z uwzględnieniem wicherków. Zaleca się stswanie mikrtranspnderów i badanie krwi. V. Zasady wpisu d Rejestru Kuców i Kni Małych /Rkkm/ 1. Dla kuców i kni małych będą prwadzne rejestry drębne dla gierów i klaczy. 2. Numeracja kni w rejestrach jest drębna dla gierów i klaczy. D rejestru będą wpisywane: giery hdwli krajwej i zagranicznej psiadające udkumentwane pchdzenie lub wpisane d Krajweg Rejestru Kni Małych, które uzyskały c najmniej 75 pkt. za pkrój i 13 za typ; klacze hdwli krajwej i zagranicznej psiadające udkumentwane pchdzenie lub wpisane d Krajweg Rejestru Kni Małych, które uzyskały c najmniej 70 pkt. bnitacyjnych, w tym za typ 13 pkt. 3. Rejestry będą prwadzne w 5-ciu działach: I dział kuców pchdzenia szetlandzkieg ( d 110 cm wzrstu) dwlnym umaszczeniu, mgących psiadać w rdwdach d 50 % przdków innych ras kuców; II dział kuców różnych ras i typów pwyżej 110 cm wzrstu. Przewidziana jest mżliwść wydzielenia w dalszych tmach księgi stadnej sbnych działów dla dpwiedni licznych grup raswych np. kuców walijskich, niemieckich kuców wierzchwych itp.;

4 Strna 4 dpwiedni licznych grup raswych np. kuców walijskich, niemieckich kuców wierzchwych itp.; III dział kuców felińskich dla kni właściwym dla tej grupy raswej pchdzeniu i standardzie wzrstwym czyli cm; IV dział kuców rasy firdzkiej (firdingów) dla kni właściwym dla tej rasy typie i standardzie, pchdzących d kni wpisanych d działu III Krajweg Rejestru Kni Małych i wpisanych d księgi stadnej kni firdzkich - tm I-III raz imprtwanych; V dział kni małych d 149 d 156 (157) cm wzrstu wszystkich szlachetnych ras i typów, nie kwalifikujących się d wpisu d dnśnych ksiąg stadnych, względnie dla których nie są prwadzne w Plsce sbne księgi stadne. 4. Ogiery i klacze wpisane d ksiąg winny: psiadać typ i inne charakterystyczne dla danej rasy cechy kreślne w prgramie hdwlanym, wykazać się zdrwiem, prawidłwą budwą i rzwjem, być pddawane cenie wartści użytkwej, giery ukńczyć 30 m-cy. D rzrdu dpuszcza się giery, które spełniają rdwdwe warunki wpisu d ksiąg, wykazały się użytkwścią przewidzianą dla młdych gierów w prgramie hdwlanym raz uzyskały przy cenie typu, budwy i ruchu c najmniej 75 pkt. D sztuczneg unasieniania mże być użyte nasienie giera 7-letnieg i starszeg, który wykazał się stswnie d wieku użytkwścią przewidzianą w prgramie hdwlanym, a wyniki szacwania jeg wartści hdwlanej są pzytywne. Nasieniem jedneg giera mżna unasienić rcznie d 100 klaczy. Imprtwane nasienie musi pchdzić d giera spełniająceg wymagania takie jak gier krajwy, a jeg rdwód zapewnić ptmstwu mżliwść wpisania d rejestru kni kuców i kni małych, klacze - być pkryte, c stwierdza "Świadectw pkrycia/unasieniania klaczy" lub urdzić jedn zarejestrwane źrebię, spełniać szczegółwe warunki rdwdwe. 5. Zdrwie cenia się na pdstawie ględzin knia. W przypadku pdejrzenia schrzenie, dknujący ceny knia pwinien zażądać przedstawienia świadectwa zdrwia knia wystawineg przez lekarza weterynarii. 6. Na cenę budwy i rzwju knia składa się wynik 3 pmiarów (wyskść w kłębie, bwód klatki piersiwej, bwód nadpęcia przednieg), ich wzajemny stsunek raz cena pkrju wyrażna w punktach bnitacyjnych. 7. Budwę, rzwój i ruch knia cenia się według 100-puntwej skali przyznając za: typ - d 15 pkt. głwę i szyję - d 5 pkt. kłdę - d 15 pkt. kńczyny przednie - d 10 pkt. kńczyny tylne - d 10 pkt. kpyta - d 10 pkt. ruch (stęp i kłus) - d 20 pkt. (10+10) wygląd gólny - d 15 pkt.

5 Strna 5 wygląd gólny - d 15 pkt. 8. P ukńczeniu 5-g rku życia knie wpisane d rejestru pwinny być pddane weryfikacji wymiarów i ceny pkrju. 9. D rejestru nie mgą być wpisane knie, u których stwierdzn: bustrnna śleptę, nieprawidłwą budwę szczęki (tzw. karpiwaty lub szczupaczy zgryz), jedn lub bustrnne wnętrstw, szpat kstny, raz knie, które uzyskały mniej niż płwę maksymalnej liczby punktów przy cenie kłdy, nóg przednich, tylnych, kpyt i ruchu. O dyskwalifikacji decyduje przyznanie mniej niż płwy punktów nawet za jeden z w/w. elementów ceny. 10. Ogiery i klacze sprwadzne z zagranicy winny: być przydatne dla siągnięcia celu hdwlaneg kreślneg w prgramie hdwlanym, być pddane cenie wartści użytkwej. Jeśli cena nie zstała przeprwadzna w kraju pchdzenia, musi być na dknana w Plsce, giery być dpuszczne d rzrdu przez prwadząceg księgę w kraju pchdzenia. W przypadku imprtu sbników przed uzyskaniem wpisu d rejestru, muszą ne psiadać świadectw stwierdzające, że pchdzą d rdziców wpisanych d ksiąg lub rejestru, a w Plsce uzyskać d prwadząceg księgę lub rejestr świadectw dpuszczenia d rzrdu. klacze być wpisane d ksiąg w kraju pchdzenia. W przypadku imprtu klaczy nie wpisanej d księgi, psiadać świadectw stwierdzające, że pchdzi na p rdzicach wpisanych d ksiąg i uzyskać w Plsce wpis d rejestru na gólnych zasadach. 11. Dkumentację hdwlaną stanwią: 1. Dkumenty związane z prwadzeniem ksiąg i rejestru: 2. Dkumenty związane z rzrdem kni: 3. Dkument eksprtwy knia. a. Karta wpisania klaczy d rejestru, b. Karta wpisania giera d rejestru, c. Świadectw wpisania klaczy d rejestru, d. Świadectw dpuszczenia giera d rzrdu, które jest równznaczne z wpisaniem d rejestru, e. Dwód urdzenia źrebięcia, a. Świadectw pkrycia/unsieniania klaczy, b. Prtkół z przeglądu gierów i wykaz gierów dpuszcznych d rzrdu 12. Rejestry są prwadzne systemem karttekwym i zawierają: numer wpisu i symbl rejestru, płeć, nazwę, datę urdzenia, maść i dmiany raz inne znaki identyfikacyjne, wymiary, rdwód (minimum trzy pklenia), dane dtyczące hdwcy i właściciela, wynik ceny wartści użytkwej i hdwlanej.

6 Strna 6 trzy pklenia), dane dtyczące hdwcy i właściciela, wynik ceny wartści użytkwej i hdwlanej. 13. Kartteki muszą być przechwywane w archiwum przez kres 20 lat. 14. Prwadzący rejestr wydaje drukiem rejestr główny kni hdwlanych. Tryb wpisywania kni d rejestru kuców i kni małych 0. Wpisu d rejestru dknuje upważniny przez prwadząceg rejestr specjalista d spraw hdwli kni. 1. Wpisu gierów i klaczy d rejestru dknuje się na pisemny wnisek hdwcy. 2. Przed wpisaniem knia d rejestru należy: sprawdzić tżsamść knia (identyfikacja) przez prównanie zgdnści danych zawartych w "Dwdzie urdzenia źrebięcia", szczególnie pisu maści, dmian, wieku raz innych znaków identyfikacyjnych, ze stanem faktycznym. Opis maści i dmian pwinien być przeprwadzny przed dsadzeniem źrebięcia d matki tj. w wieku kł 6 miesięcy. W szczególnych przypadkach, jeżeli źrebię nie zmienił właściciela, pis mże być dknany później, ale przed ukńczeniem 1 rku życia, sprawdzić prawidłwść rzwju knia i stwierdzić brak bjawów chrbwych, wyknać pdstawwe pmiary knia, przeprwadzić cenę budwy, przy wpisie pkrytych klaczy sprawdzić "Świadectw pkrycia/unasieniania klaczy", zatrzymać "Dwód urdzenia źrebięcia", nadać numer rejestru. 3. "Świadectw wpisania klaczy d rejestru", "Świadectw dpuszczenia giera d rzrdu" raz karttekę knia pdpisuje i stawia imienną pieczęć upważniny przez prwadząceg rejestr specjalista, który dknał wpisu. 4. Prwadzący rejestr wydaje hdwcy: "Dwód urdzenia źrebięcia", a p wpisaniu knia d rejestru - "Świadectw wpisania klaczy d rejestru" lub "Świadectw dpuszczenia giera d rzrdu". Zatrzymuje się wówczas "Dwód urdzenia źrebięcia". D dkumentów tych należy wpisać numer identyfikacyjny knia raz patrzyć je pieczęcią z infrmacją w języku plskim, angielskim i niemieckim: "Dkument ważny tylk w Plsce". 5. W przypadku zniszczenia lub zagubienia wydanych właścicielm dkumentów hdwlanych: "Świadectw wpisania klaczy d rejestru", "Świadectw dpuszczenia giera d rzrdu" i "Dwód urdzenia źrebięcia", prwadzący rejestr mże wydać - na pisemny wnisek właściciela - duplikat. Mżna wydać tylk jeden duplikat każdeg z w/w dkumentów. Wydanie duplikatu musi być dntwane w karcie klaczy lub giera. 6. Na wnisek właściciela knia prwadzący rejestr wystawia dkument eksprtwy, na pdstawie jedneg z wyżej wymieninych dkumentów. 7. Prwadzący rejestr pwłuje kmisję rejestru, której zadaniem jest:. kntrlwanie prawidłwści wpisu kni d rejestru i rzstrzyganie sprnych kwestii, a. wydawanie decyzji dpuszczeniu gierów d rzrdu,

7 Strna 7 a. wydawanie decyzji dpuszczeniu gierów d rzrdu, b. kntrlwanie i cena realizacji prgramu hdwlaneg, c. wniskwanie w miarę ptrzeb d Ministra RiGŻ wprwadzenie zmian w prgramie hdwlanym. 8. "Dwód urdzenia źrebięcia" jest pdstawwym dkumentem stwierdzającym pchdzenie knia, wydawanym przez prwadząceg rejestr na pdstawie "Świadectwa pkrycia/unasieniania klaczy". 9. Prwadzący rejestr mże zażądać ptwierdzenia pchdzenie knia badaniem grup krwi lub innych markerów genetycznych, wyknanym na kszt hdwcy, w labratrium wskazanym przez prwadząceg księgę. W przypadku sztuczneg unasieniania lub embritransferu badanie takie jest bwiązkwe. 10. Przy wystawianiu "Dwdu urdzenia źrebięcia" przyjmuje się zasadę, że pierwsza litera nazwy źrebięcia jest taka sama jak pierwsza litera nazwy matki. Jeżeli źrebię pchdzi d klaczy NN - pierwsza litera nazwy jca. 11. "Dwód urdzenia źrebięcia" knia wpisaneg d rejestru należy przechwywać przez kres 15 lat. 12. "Świadectw pkrycia klaczy" - źródłwy dkument hdwlany - na pierwszej strnie wypełniany jest przez psiadacza giera dpuszczneg d rzrdu. 13. Właściciel nasienia giera, p dknaniu zabiegu sztuczneg unasieniania wystawia "Świadectw unasieniania klaczy". 14. Jeżeli właściciel nasienia nie jest właścicielem giera dawcy, dknujący zabiegu sztuczneg unasieniania przesyła ftkpię "Świadectwa unasieniania klaczy" właścicielwi giera. 15. "Świadectw pkrycia/unasieniania klaczy", zatrzymane p wydaniu "Dwdu urdzenia źrebięcia", należy przechwywać przez kres 20 lat. 16. Klacz pddawana zabiegwi sztuczneg unasieniania nasieniem mrżnym, przed urdzeniem źrebięcia, pwinna mieć kreślną grupę krwi przed urdzeniem źrebięcia. 17. Źrebię urdzne w wyniku sztuczneg unasieniania musi mieć przed ukńczeniem 1 rku życia ptwierdzne rdzicielstw pprzez badanie grup krwi lub innych markerów genetycznych. 18. Przy stanwieniu klaczy pza granicami kraju, należy przy pisie źrebięcia w Plsce przedstawić świadectw pkrycia/unasieniania klaczy, rdwód wraz z symblem księgi raswej giera raz dkument stwierdzający dpuszczenie giera d rzrdu w kraju, w którym klacz zstała pkryta. 19. Znajdujące się na dwrcie "Świadectwa pkrycia/unasieniania klaczy" - "Pświadczenie urdzenia źrebięcia" wypełnia upważniny przez prwadząceg rejestr specjalista. W/w pświadczenie nie zastępuje "Dwdu urdzenia źrebięcia" i nie jest dkumentem uwzględnianym przy wpisie knia d rejestru i przy wystawianiu dkumentu eksprtweg knia. 20. Źrebięta urdzne w IV kwartale zalicza się d rcznika rku następneg. 21. Ddatkwa rzszerzna ewidencja i dkumentacja hdwlana dla celów naukw-badawczych mże być prwadzna przez zaintereswane instytucje. Ocena wartści użytkwej Wartść użytkwa kuców i małych kni będzie ceniana na pdstawie prób użytkwści. Próbm użytkwści pwinny być pddawane wszystkie giery i klacze, które przeszły z wynikiem pzytywnym selekcję pkrjwą i są przeznaczne na reprduktry lub klacze hdwlane. Ogiery przed dpuszczeniem d rzrdu w wieku 2,5-3 lat muszą bwiązkw zaliczyć wstępną próbę użytkwści na c najmniej 3 punkty. Warunkiem przedłużenia świadectwa uznania na lata następne jest zdanie

8 Strna 8 na c najmniej 3 punkty. Warunkiem przedłużenia świadectwa uznania na lata następne jest zdanie właściwej próby użytkwści wierzchwej lub zaprzęgwej. Warunkiem uzyskania wpisu d rejestru przez klacze jest zaliczenie przynajmniej wstępnej próby użytkwści z wynikiem min. 3 pkt. Próba użytkwści pwinna być pprzedzna dpwiednim przygtwaniem knia d pszczególnych elementów próby. Próby użytkwści przeprwadza na zlecenie instytucji prwadzącej rejestr - uprawniny specjalista lub pwłany zespół. Za przygtwanie knia d próby użytkwści dpwiada właściciel knia. Za przeprwadzenie prób użytkwści dpwiada sba lub jednstka wyznaczna przez prwadząceg rejestr. Przeprwadzne będą 3 rdzaje prób użytkwści: 0. próba plwa - wstępna; 1. plwa próba wierzchwa; 2. plwa próba zaprzęgwa; 3. Próba plwa - wstępna - plega na cenie zachwania się knia pdczas zakładania głwia, prezentacji d ceny i prwadzenia w ręku na dcinku m w stępie i kłusie. Zachwanie się knia ceniane jest w skali 5 pkt. W zależnści d wyknania czynnści; 5 - pkt. - z łatwścią, bezbłędnie, płynnie; 4 - pkt. - z drbnymi zahamwaniami, mał płynnie; 3 - pkt. - z trudnściami; 2 - pkt. - p 3 nieudanych próbach; 1 - pkt. - p więcej niż 3 nieudanych próbach, knieczna pmc drugiej sby. Otrzymanie 0-2 pkt. w próbie wstępnej wyklucza knia z udziału w próbie zasadniczej. Próbę wstępną mżna pwtórzyć jeden raz p c najmniej miesięcznym pnwnym przygtwaniu knia. 4. Plwa próba wierzchwa - plega na wyknaniu z wynikiem pzytywnym prgramu pdaneg w załączniku nr 1. Ma na zastswanie dla kni młdych d 3,5 d 5-ciu lat. Knie 6-letnie i starsze pwinny zaliczać próbę sprtwą wg prgramu pdaneg w załączniku nr 3. Próbę wierzchwą mżna pwtórzyć 1 raz d wieku 5 lat. 5. Plwa próba zaprzęgwa plega na wyknaniu z wynikiem pzytywnym prgramu pdaneg w załączniku nr 2. Próba wierzchwa i zaprzęgwa mże być pwtórzna jeden raz w następnym rku. Za alternatywną próbę użytkwści mgą być uznane wyniki w sprcie jeździeckim wg pdaneg regulaminu w załączniku nr 3. Odnśne infrmacje winny być wpisywane w dkumentacji hdwlanej knia i mgą być publikwane. Ustalny i przyjęty system prób użytkwści kuców i kni małych winien być prwadzny bez zmian c najmniej przez 5 lat celem prównania wyników (średnia rczników) i sprawdzenia jeg przydatnści praktycznej. Metdy szacwania wartści hdwlanej Ocena wartści hdwlanej knia prwadzna będzie w 2-ch zakresach na pdstawie: użytkwści własnej partej na wynikach prób użytkwści gólnej raz szczegółwych: wydajnści ruchu w stępie i kłusie (czasy na 0,5 i 1,0 km), pwrtu tętna i ddechu d nrmy p jeździe wynikwej; na pdstawie użytkwści ptmstwa.

9 Strna 9 Zasady ceny efektywnści działania prgramu Efektywnść realizacji prgramu cenia kmisja rejestru, d której pwłuje się uznane autrytety z dziedziny hdwli i użytkwania rasy. Efektywnść realizacji prgramu będzie ceniana na pdstawie: ilści źrebiąt i klaczy nwlicencjnwanych w cyklu rcznym, bnitacji c 3 lata, wyników prób dzielnści w cyklu rcznym, p 5 latach d wejścia w życie prgramu, na pdstawie prwadznej ceny wartści użytkwej, zbadanie stabilizacji pżądanych cech w tej rasie. Załącznik nr 1 PROGRAM WIERZCHOWEJ PRÓBY UŻYTKOWOŚCI DLA KUCÓW I KONI MAŁYCH OD 3,5 DO 5 LAT (pracwany w parciu prgram próby dzielnści p 100 dniach treningu młdych gierów w ZT) IV. Prezentacja w ręku: przygtwanie d pprawneg ustawienia i spkjneg stania, łatwść pdawania nóg, psłuszeństw przy prwadzeniu w ręku, energia i wydajnść ruchu w stępie i kłusie. V. Indywidualna cena pracy pd jeźdźcem: 0. w stępie: stęp rbczy wkół ujeżdżalni (czwrbku), zmiana kierunku stępem swbdnym na długiej wdzy, 2 wlty (8 m) w praw i w lew, 2- krtne zatrzymanie i ruszanie, przejście przez kziłki ( lub leżące drągi) wyskści i rzstawie stswnych d wzrstu knia. 1. w kłusie: kłus rbczy wkół ujeżdżalni (czwrbku), zmiana kierunku kłusem wydłużnym wykrku, 2 wlty (10 m) w praw i w lew, 2 wężyki na długiej ścianie, przejście przez kziłki wyskści i rzstawie stswnych d wzrstu knia. 2. w galpie: zagalpwanie w narżniku, galp rbczy wkół ujeżdżalni (czwrbku), ddanie na długiej ścianie, wyknanie kół 20 metrwych zmiana kierunku z przejściem d kłusa, zagalpwanie w narżniku, wyknanie 2 kół j.w.; ddatkw zagalpwanie w praw i w lew. 3. skki pd jeźdźcem: kł 5 skków na przeszkdzie typu kser i dublebaare ze wskazówką wyskści i szerkści stswnej dla każdej grupy wzrstwej, wg regulaminu PZJ. P każdym udanym skku drugi drąg przeszkdy jest pdnszny k. 5 cm: dla grupy "B" - kuce d 130 cm wzrstu 50 x 50 cm - drugi drąg maksym. d 70 cm; dla grupy "C" kuce d 140 cm wzrstu 60 x 60 cm - drugi drąg maksym. d 80 cm; dla grupy "D" kuce d 148 cm wzrstu 70 x 60 cm - drugi drąg maksym. d 90 cm; dla grupy "E" małe knie d 156 cm wzrstu 70 x 70 cm - drugi drąg maksym. d 100 cm. 4. próba wytrzymałści: galp w półsiadzie w tempie 300 m/min. - 5 min.

10 Strna 10 galp w półsiadzie w tempie 300 m/min. - 5 min. bezpśredni ptem galp w tempie 350 m/min. Dla małych kni stsuje się temp = 30 sek. większe, dpwiedni 350 i 400 m/min. VI. Badanie tętna i ddechu pół gdziny p zakńczeniu galpu i prównanie ze stanem spczynkwym: różnica d 5 ddechów i uderzeń tętna = 5+5 pkt. różnica d 10 ddechów i uderzeń tętna = 4+4 pkt. różnica d 15 ddechów i uderzeń tętna = 3+3 pkt. różnica d 20 ddechów i uderzeń tętna = 2+2 pkt. różnica d 25 ddechów i uderzeń tętna = 1+1 pkt. różnica pwyżej 25 ddechów i uderzeń tętna = 0 pkt. VII. Ocena elementów próby Prezentacja w ręku - maksym. 10 pkt., spkój i psłuszeństw - d 5 pkt., energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt. Praca w stępie pd jeźdźcem - maksym. 15 pkt. energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt., regularnść - d 5 pkt., psłuszeństw i przepuszczalnść - d 5 pkt., Praca w kłusie pd jeźdźcem - maksym. 15 pkt. energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt., regularnść - d 5 pkt., psłuszeństw i przepuszczalnść - d 5 pkt. Praca w galpie pd jeźdźcem - maksym. 16 pkt. zagalpwania 2 razy - d 4 pkt., galp na linii prstej - d 4 pkt., zaangażwanie zadu - d 4 pkt., galp w półsiadzie w tępie 350/400 m/min. - 4 pkt. Skki p jeźdźcem - maksym pkt. chęć d skku - d 4 pkt., łatwść - d 4 pkt., styl - d 8 pkt., Skki luzem - maksym - 8 pkt.

11 Strna 11 styl - d 4 pkt., chęć skku - d 4 pkt., Tętna i ddechy - maksym pkt.; Ocena gólna - maksym pkt. Razem 100 pkt. Wyniki kńcwe: Ocena wybitna pkt. Ocena bardz dbra pkt. Ocena dbra pkt. Ocena dstateczna pkt. Ocena niedstateczna pniżej 60 pkt. ( próba nie zaliczna ). Załącznik nr 2 PROGRAM ZAPRZĘGOWEJ PRÓBY UŻYTKOWOŚCI DLA KUCÓW I KONI MAŁYCH VIII. IX. Prezentacja w ręku: przygtwanie d pprawneg i spkjneg stania, łatwść pdawania nóg, psłuszeństw przy prwadzeniu w ręku, energia i wydajnść ruchu w stępie i kłusie; Indywidualna cena pracy w zaprzęgu: 0. w stępie: w jednknnym lekkim pjeździe, przebycie na dystansie 0,5 km na drdze utwardznej na terenie płaskim ze startem w ruchu w nrmie czasu dla kuców d 130 cm wzrstu - 6 min.; dla kuców d 140 cm wzrstu - 5 min. 40 sek., dla kuców d 148 cm wzrstu - 5 min. 20 sek., dla kni małych - 5 min. 5-krtne zakłuswanie ( pwyżej 5 sekund) pwduje nie zaliczenie elementu próby; przekrczenie nrmy czasu pwduje bniżenie ceny 0,5 pkt. za każde rzpczęte 5 sekund, element próby mże być pwtórzny 1 raz. 1. w kłusie: w jednknnym pjeździe lekkim, przebycie dystansu 1 km na drdze utwardznej na płaskim terenie ze startem w ruchu w nrmie czasu: dla kuców d 130 cm wzrstu - 5 min., dla kuców d 140 cm wzrstu - 4 min. 30 sek., dla kuców d 148 cm wzrstu - 4 min., dla kni małych - 3 min. 30 sek. X. Próba wytrzymałści 5-krtne zagalpwanie ( niskrygwane w ciągu 5 sekund) pwduje nie zaliczenie elementu próby; przekrczenie nrmy czasu pwduje bniżenie ceny 0,5 pkt. za każde ddatkwe rzpczęte 5 sekund; element próby mże być pwtórzny 1 raz.

12 Strna 12 X. Próba wytrzymałści 0. Przebycie dystansu 4 km na drdze utwardznej na terenie płaskim w jednknnym pjeździe masie 100% wagi knia, 5 dcinków p 800 metrów, chdami przemiennymi (stęp-kłus) w nrmie czasu: dla kuców d 130 cm wzrstu - 28 min. 40 sek.; dla kuców d 140 cm wzrstu - 27 min. 38 sek.; dla kuców d 148 cm wzrstu - 26 min. 30 sek.; dla kni małych - 25 min. 36 sek. Przekrczenie nrmy czasu pwduje bniżenie ceny 1 pkt. za każde rzpczęte ddatkwe 5 sekund. Element próby nie mże być pwtórzny. 1. Próba psłuszeństwa - 10 pkt. W tym dwukrtne zatrzymanie na 10 sekund i ruszenie w pjeździe jak w punkcie 1 na pdłżu utwardznym. 2. Badanie tętna i ddechu pół gdziny p zakńczeniu przejazdu i prównanie ich częsttliwści ze stanem spczynkwym: różnica d 5 ddechów i uderzeń tętna = 5 plus 5 pkt.; różnica d 10 ddechów i uderzeń tętna = 4 plus 4 pkt.; różnica d 15 ddechów i uderzeń tętna = 3 plus 3 pkt.; różnica d 20 ddechów i uderzeń tętna = 2 plus 2 pkt.; różnica d 25 ddechów i uderzeń tętna = 1 plus 1 pkt.; różnica pwyżej 25 ddechów i uderzeń tętna = 0 pkt. XI. Ocena elementów próby Prezentacja w ręku - maksym. 10 pkt. spkój i psłuszeństw - d 5 pkt.; energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt.; Praca w stępie - maksym. 15 pkt. energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt., regularnść - d 5 pkt., psłuszeństw i reakcja - d 5 pkt.; Praca w kłusie - maksym. 15 pkt. energia i wydajnść ruchu - d 5 pkt., regularnść - d 5 pkt., psłuszeństw i reakcja - d 5 pkt.; Ruszanie i zatrzymanie ( średnia z 2 pwtórzeń) maksym. 10 pkt. styl i chęć ciągnięcia - d 5 pkt., zatrzymanie i stanie - d 5 pkt.;

13 Strna 13 Tętna i ddechy - maksym. 10 pkt. Ocena gólna - maksym. 10 pkt. Próba wytrzymałści - maksym. 20 pkt. energia i wydajnść ruchu - d 10 pkt. regularnść i reakcja na pmce - d 10 pkt. Razem 100 pkt. Wyniki kńcwe Ocena wybitna pkt. Ocena bardz dbra pkt. Ocena dbra pkt. Ocena dstateczna pkt. Ocena niedstateczna - pniżej 60 pkt. ( próba nie zaliczna). Załącznik nr 3 PROGRAM SPORTOWEJ PRÓBY UŻYTKOWOŚCI DLA KUCÓW I KONI MAŁYCH 4-LETNICH I STARSZYCH (alternatywny dla próby wierzchwej). Uzgdniny z Kmisją PZJ ds. sprtu kuców i małych kni. D zaliczenia próby sprtwej wymagane jest uzyskanie przez knia następujących wyników w jednej z knkurencji: 12. Trzykrtne ukńczenie knkursu skków, bezbłędnie lub z trzymaniem d 2, 75 pkt. karneg, we właściwej lub wyższej klasie na zawdach gólnkrajwych, zgdnie z aktualnym regulaminem PZJ. 13. Trzykrtne ukńczenie knkursu ujeżdżenia klasy P-3 lub wyższej, z wynikiem przynajmniej 60 % mżliwych punktów, na zawdach gólnkrajwych, zgdnie z aktualnym regulaminem PZJ Jednrazwe ukńczenie knkursu WKKW we właściwej lub wyższej klasie, na zawdach gólnkrajwych z wynikiem aktualnie kreślanym przez Kmisję Kuców i Kni Małych PZJ. a. Dwukrtne ukńczenie knkursu WKKW - kmbinwaneg ( ujeżdżenie, crss i skki) wg w/w warunków. 15. Jednrazwe ukńczenie zawdów w pwżeniu (całści) rangi gólnkrajwej we właściwej lub wyższej klasie z wynikiem aktualnie kreślanym przez Kmisję ds. kuców i kni małych PZJ. Warunkiem zaliczenia próby jest ptwierdzenie uzyskanych wyników przez Kmisję ds. kuców i kni małych PZJ.