Obudź się, póki wirus HCV drzemie

Transkrypt

1 Konferencja prasowa inaugurująca kampanię Obudź się, póki wirus HCV drzemie Patronat Honorowy nad kampanią objęła Małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska MATERIAŁ Y PRASOWE Partner merytoryczny: HCV Polska Grupa Ekspertów HCV,_ow.-ttzl:t- /: ' ~\ =::] N_a",_ ~p. Współpraca:,.,...,.~. Patronat: ~ :::l -' oloinych,_ Partner strategiczny: Janssen J

2 Warszawa, 3 lipca 2012 r. Komunikat prasowy HCV (Hepatitis C Virus) to najgroźniejszy wirus ze wszystkich, powodujących wirusowe zapalenia wątroby. WHO uznała Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C (WZW C) za jedno z największych światowych zagrożeń epidemiologicznych. Liczba ludzi zakażonych tym wirusem na świecie waha się od 170 do 300 milionów (1). W samej Europie zakażenia wirusem HCV powodują zgonów rocznie, czyli dwa razy więcej niż AIDS (2). Oznacza to, że co roku z powodu WZW C umiera w Europie miasto wielkości Jeleniej Góry. Polskie dane epidemiologiczne wskazują, że przeciwciała anty-hcv są stwierdzane u 1,9% populacji, co oznacza, że szacunkowa liczba zakażonych może wynosić nawet osób (3). Wykrywalność zakażeń HCV w Polsce jest na bardzo niskim poziomie. według danych PZH do tej pory zdiagnozowano jedynie około przypadków WZW C (4). Oznacza to, że około osób nie jest świadomych swojej choroby. Przewiduje się, że w ciągu najbliższego 20-lecia dojdzie do wzrostu manifestacji późnych następstw WZW typu C (marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy). Wystąpią one u 1/5 przewlekle zakażonych HCV, co w Polsce może przybrać dramatyczny wymiar społeczny i finansowy (2). Trzeba przy tym zaznaczyć, że 25% Polaków zakażonych wirusem HCV należy do najbardziej aktywnej ekonomicznie grupy wiekowej. Obliczono, że wydatki polskiego rządu na leczenie HCV powinny wynieść 8,2 mld Euro. W przypadku wdrożenia efektywnych programów screeningowych i programów leczniczych z kwoty tej można by było zaoszczędzić 7,7 mld Euro (5). Zakażenie wirusem HCV ma wieloletni, bezobjawowy przebieg. Zwykle choroba rozpoznawana jest przypadkowo, po wielu latach trwania zakażenia, w momencie pojawienia się objawów choroby wątroby. Do zakażenia wirusem HCV dochodzi podczas kontaktu z krwią i jej pochodnymi. 80% zakażeń w Polsce to zakażenia szpitalne. Drogi szerzenia się zakażenia to naruszenie ciągłości tkanek w celach medycznych i niemedycznych. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C może wystąpić również na drodze kontaktów seksualnych, jednak zakażenia te są rzadkie ich częstość określa się na poziomie zaledwie 2%. HCV jest wirusem karcynogennym (rakotwórczym). W 80% przypadków zakażeń dochodzi do przewlekłego zapalenia wątroby, które z częstością około 20% prowadzi do marskości wątroby, a w 1-5% do pierwotnego raka wątroby (6). Podstawą diagnozowania zakażeń wirusem typu C są badania immunoenzymatyczne w kierunku obecności we krwi przeciwciał anty-hcv. Pozytywny wynik badania oznacza jedynie wykrycie przeciwciał anty-hcv i nie może być wyłączną podstawą rozpoznania zakażenia. Testem potwierdzającym WZW C jest wykrycie materiału genetycznego wirusa w surowicy krwi. Specjaliści twierdzą, że podstawowe testy anty-hcv powinny być odrębnie finansowane i dostępne w koszyku świadczeń lekarza pierwszego kontaktu. 1

3 Odbiór wirusowego zapalenia wątroby typu C przez społeczeństwo polskie jest negatywny, choroba jest stygmatyzująca. Wynika to m.in. z niskiej wiedzy społeczeństwa polskiego na temat HCV i WZW C. Potwierdzają to wyniki badań przeprowadzonych przez instytut badawczy GfK Polonia w lutym 2012 roku. Wyniki są zatrważające: aż 32,1% respondentów nigdy nie słyszało o HCV/WZW C, wirusowym zapaleniu wątroby typu C bądź żółtaczce typu C, tylko 6% ogółu badanych skojarzyło skrót HCV z wirusem i chorobą wątroby. Spośród osób, które słyszały o HCV/WZW C, wirusowym zapaleniu wątroby typu C, bądź żółtaczce typu C aż 61% było mylnie przekonanych o istnieniu szczepionki przeciwko HCV, a zaledwie 9% zadeklarowało, iż wykonało testy mające na celu wykrycie zakażenia HCV. Respondenci nie rozróżniają typów Wirusowych Zapaleń Wątroby, nie mają świadomości ryzyka zakażenia w codziennych sytuacjach oraz wiedzy dotyczącej następstw wirusa HCV i przebiegu choroby. Badania pokazały, że wirus HCV stanowi cały czas poważne zagrożenie epidemiologiczne, ponieważ społeczeństwo nie ma świadomości, jak chronić się przed zakażeniem. W zwalczaniu skutków zakażeń wirusem HCV podstawowe znaczenie ma wczesna diagnostyka, gdyż wczesne rozpoznanie zakażenia HCV nie tylko zmniejsza ryzyko transmisji wirusa, ale też zwiększa szanse na trwałe wyleczenie. Standardowym leczeniem przewlekłych zapaleń wątroby jest obecnie dwulekowa terapia skojarzona z zastosowaniem pegylowanego interferonu alfa i rybawiryny. Aktualnie leczenie WZW C schematem dwulekowym odbywa się w ramach programów lekowych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ostatnie lata badań nad nowymi lekami przyniosły możliwość znacznego wzrostu skuteczności leczenia zakażeń wątroby wirusem HCV. W ubiegłym roku zarejestrowano nowe leki i aktualnie zgodnie z rekomendacjami Polskiej Grupy Ekspertów HCV pacjenci powinni otrzymywać terapię trójlekową, złożoną z inhibitora proteazy, pegylowanego interferonu alfa i rybawiryny. Terapia trójlekowa jest przełomem w leczeniu WZW C, ponieważ istotnie zwiększa skuteczność leczenia pacjentów z genotypem 1 HCV. W terapii tej wykorzystuje się inhibitory proteazy NS3, do której należą zarejestrowane w Unii Europejskiej w roku 2011 boceprewir i telaprewir. Ich działanie polega na hamowaniu replikacji wirusa w komórkach gospodarza, zainfekowanych HCV. Wprowadzenie nowych leków do standardowego postępowania przyniesie istotną korzyść chorym zakażonym genotypem 1, zwiększając odsetek pacjentów z trwałą odpowiedzią wirusologiczną (SVR) do około 65-84%. W grupie chorych najtrudniejszych do terapii, u których podczas poprzedniej terapii dwulekowej stwierdzono całkowity brak odpowiedzi wirusologicznej, dochodzi do poprawy skuteczności z obecnych 5% do około 30%. Aktualnie w krajach Unii Europejskiej terapia trójlekowa staje się nowym standardem leczenia WZW C. Obecnie najważniejszym problemem jest brak dostępności w Polsce tej nowoczesnej formy terapii. Proces wprowadzania nowych leków na rynek jest w toku. Po uzyskaniu zgody Ministerstwa Zdrowia do wdrożenia nowego standardu terapii WZW C, program lekowy miałby być finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 2

4 W związku z koniecznością podniesienia poziomu świadomości społecznej na temat zagrożeń, związanych z wirusem HCV, Fundacja Urszuli Jaworskiej przy wsparciu merytorycznym Polskiej Grupy Ekspertów HCV i przy współpracy z Koalicją Hepatologiczną zainicjowała ogólnopolską kampanię edukacyjną pod hasłem: Obudź się, póki wirus HCV drzemie. Honorowy Patronat nad kampanią objęła Małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska. Kampania edukacyjna skierowana jest do ogółu społeczeństwa, pacjentów z WZW C oraz lekarzy specjalistów chorób zakaźnych. Na kolejnym jej etapie prowadzone będą również szkolenia dla lekarzy pierwszego kontaktu. W planach są również warsztaty edukacyjne dla pielęgniarek i dziennikarzy. W ramach projektu organizowane będą konferencje prasowe o charakterze edukacyjnym, szkolenia dla lekarzy i spotkania edukacyjne dla pacjentów pt.: Obudź się póki wirus HCV drzemie. Wstąp do Akademii WZW C!. Również w Internecie, a szczególnie w mediach społecznościowych, prowadzone będą działania edukacyjne pod hasłem: Co wiesz o klasie C?. Na Facebooku będą organizowane konkursy i testy, a także zamieszczane informacje na temat choroby, jej przebiegu oraz sposobów zakażenia. Powstała również strona internetowa kampanii: Ambasadorem kampanii została Katarzyna Dowbor. Projekt wspiera Agnieszka Kowalska żona aktora Macieja Kozłowskiego, zmarłego w 2010 roku z powodu WZWC oraz jego Przyjaciele i Znajomi, a wśród nich: Dariusz Dziekanowski, Zbigniew Hołdys, Arkadiusz Janiczek, Irena Karel, Małgorzata Kożuchowska oraz Dorota Landowska. Kampanię Obudź się, póki wirus HCV drzemie zainaugurowano podczas konferencji prasowej w dniu 3 lipca br. w Warszawie. Do udziału w spotkaniu zaproszeni zostali: Bartosz Arłukowicz Minister Zdrowia, Główny Inspektor Sanitarny reprezentowany przez Izabelę Kucharską Dyrektor Departamentu Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi w Głównym Inspektoracie Sanitarnym, Przedstawiciel Narodowego Funduszu Zdrowia, Wojciech Matusewicz Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych, prof. dr hab. med. Waldemar Halota Prezes Polskiej Grupy Ekspertów HCV, Kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Akademii Medycznej w Bydgoszczy, prof. dr hab. med. Robert Flisiak Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Prezes Elekt Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego, Mariusz Jędrzejewski Director Healthcare GfK Polonia Sp. z o.o., Barbara Pepke Przedstawicielka Koalicji Hepatologicznej, Urszula Jaworska Założycielka Fundacji Urszuli Jaworskiej i organizatorka kampanii, Pacjenci, Partnerzy i Patroni Kampanii. Ponadto w spotkaniu uczestniczyli: Katarzyna Dowbor Ambasador Kampanii oraz osoby wspierające akcję: Pani Agnieszka Kowalska żona aktora Macieja Kozłowskiego oraz jego przyjaciele: Dariusz Dziekanowski, Zbigniew Hołdys i Arkadiusz Janiczek. Konferencję rozpoczęła projekcja sondy przeprowadzonej wśród studentów podczas warszawskich Juwenaliów w maju br., która wykazała niewystarczającą wiedzę młodych ludzi w zakresie podstawowych informacji na temat wirusa HCV i możliwych źródeł zakażenia. Następnie zaprezentowano badania instytutu GfK Polonia, z których wynika, że również świadomość całego społeczeństwa w obszarze HCV i WZW C jest niewielka. Eksperci w dziedzinie chorób zakaźnych 3

5 przedstawili niepokojącą sytuację epidemiologiczną w zakresie WZW C w Polsce podkreślając jednocześnie niską wykrywalność zakażeń wirusem HCV oraz fakt, że WZW C można skutecznie leczyć. Organizator Kampanii Urszula Jaworska zwróciła uwagę, że edukacja pacjentów, lekarzy, ale również całego społeczeństwa jest jednym z elementów, które mogą wpłynąć na ograniczenie epidemii HCV. W konferencji wzięli również udział przedstawiciele instytucji rządowych, których rola w ograniczeniu rozwoju epidemii i zwiększeniu wczesnej wykrywalności zakażeń jest kluczowa. Na konferencji podkreślono także, że kluczowe dla osiągnięcia celu kampanii jest współdziałanie organizacji pacjenckich i resortów odpowiedzialnych za politykę zdrowotną państwa. Na zakończenie spotkania wszyscy uczestnicy konferencji mieli możliwość bezpłatnego wykonania testu anty-hcv oraz obejrzenia obrazów przedstawiających m.in.: Macieja Kozłowskiego aktora zmarłego w 2010 roku z powodu WZW C, których autorką jest jego żona Pani Agnieszka Kowalska. (1) szacunkowe dane WHO (2) Wirusowe zapalenia wątroby typu C skutki choroby w Europie (3) Flisiak R., Halota W., Horban A., Juszczyk J., Pawlowska M., Simon K. Prevalence and risk factors of HCV infection in Poland. ; European Journal of Gastroenterology & Hepatology 2011, 23 (12), (4) Polska Grupa Ekspertów HCV na podstawie meldunków rocznych PZH za lata 1992 październik 2008; zachorowanie na WZW typu C (5) White Paper The Burden of Hepatitis C in CEE and CIS: An Epidemiological and Economic Assessment, 2009 r. (6) Oświadczenie Polskiej Grupy Ekspertów HCV, 2012 r. 4

6 Kampania edukacyjna Obudź się, póki wirus HCV drzemie Ogólnopolska kampania społeczna o charakterze edukacyjnym pod hasłem Obudź się, póki wirus HCV drzemie to projekt zainicjowany przez Fundację Urszuli Jaworskiej w porozumieniu i we współpracy z Koalicją Hepatologiczną. Ma on na celu podniesienie społecznej wiedzy na temat zakażenia wirusem HCV, powodującym Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C (WZW C), ograniczenie skali epidemii oraz poprawę jakości życia pacjentów z WZW C. Patronat honorowy nad projektem objęła Małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska. Partnerem merytorycznym wszystkich działań podejmowanych w ramach kampanii jest Polska Grupa Ekspertów HCV. Patronat objęło Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej oraz Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. Wsparcia medialnego udzielili kampanii Wydawnictwo Medyczne Termedia, portal Medonet i Dziennikarski Klub Promocji Zdrowia. Partnerem strategicznym jest firma Janssen. Powodem zainicjowania kampanii były alarmujące i niepublikowane dotychczas wyniki badania przeprowadzonego przez instytut badawczy GfK Polonia w lutym br. uzupełnione o sondę, która powstała podczas warszawskich Juwenaliów w maju br. Zarówno wyniki badań, jak i sondy jednoznacznie wykazały potrzebę podjęcia działań edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa w obszarze HCV/WZWC. W Polsce szacunkowa liczba zakażonych może wynosić nawet osób. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż dotychczas zdiagnozowano niewielki odsetek zakażeń ( osób). Fakt ten zyskuje na znaczeniu z uwagi na zbliżający się okres wakacyjny, w którym wzrasta ryzyko zakażenia wirusem z powodu częstszych wizyt np.: w salonach kosmetycznych, fryzjerskich, czy też studiach tatuażu. Należy jednak mieć na uwadze, że 80% zakażeń HCV w Polsce to zakażenia szpitalne. Z uwagi na konieczność podjęcia działań na rzecz zwiększenia świadomości istnienia zagrożenia HCV wśród społeczeństwa oraz wiedzy na temat możliwości skutecznej profilaktyki i leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C Fundacja Urszuli Jaworskiej przy udziale merytorycznym Polskiej Grupy Ekspertów HCV zainicjowała cykl warsztatowych spotkań dla pacjentów chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu C oraz ich rodzin. Spotkania odbywają się w ramach kampanii Obudź się, póki wirus HCV drzemie pod hasłem Wstąp do Akademii WZW C. Mają one na celu zwiększenie wiedzy ich uczestników na temat WZW C oraz pomoc w przejściu przez proces leczenia. W szczególności mają informować na temat perspektyw poprawy jakości życia, łagodzenia skutków ubocznych terapii, czy minimalizowania ryzyka przeniesienia wirusa na inne osoby. Spotkania dla pacjentów poprowadzi Urszula Jaworska. W trakcie spotkań chorzy mają możliwość uzyskania niezbędnego wsparcia ze strony psychoterapeuty. Warsztaty stanowią wyjątkową okazję do nawiązania relacji z innymi chorymi oraz zadania pytań obecnym na spotkaniu ekspertom w szczególności lekarzom specjalistom chorób zakaźnych. Spotkania będą organizowane od czerwca 2012 roku w 15 największych ośrodkach leczenia chorób zakaźnych w Polsce. Do tej pory spotkania Grupy Wsparcia dla chorych na WZW C oraz ich bliskich, a także warsztaty lekarzy 5

7 odbyły się we Wrocławiu (22 czerwca br.) i w Bydgoszczy (28 czerwca br.). W dniu 5 lipca br. zaplanowane są spotkania w Katowicach. Po okresie wakacyjnym spotkania Grup Wsparcia dla pacjentów i warsztaty dla lekarzy odbędą się w Krakowie, Kielcach, Warszawie, Łodzi i Poznaniu. W ramach kontynuacji kampanii planowane są również warsztaty edukacyjne na temat HCV/WZW C dla lekarzy pierwszego kontaktu, pielęgniarek oraz dziennikarzy. Również w Internecie, szczególnie w mediach społecznościowych, będą prowadzone działania edukacyjne wzmacniające przekaz kampanii. Ich głównym założeniem jest edukowanie w oparciu o interakcję. Taką formę przyjmuje komunikacja prowadzona z użytkownikami Facebook a poprzez postać Pana Wątroby. W celu zwiększenia zainteresowania tematem WZW C na profilu organizowane są konkursy i testy oraz zamieszczane ciekawostki na temat choroby, jej przebiegu oraz sposobów zakażenia. Dzięki temu użytkownicy Facebooka zyskują większą świadomość dotyczącą zakażenia, profilaktyki i leczenia WZW C. Strategia kampanii Social Media, oprócz portali społecznościowych typu Facebook i Nasza Klasa, obejmuje również działania na blogach tematycznych i forach internetowych poświęconych zdrowiu i medycynie. Jednym z kluczowych działań jest uruchomienie i prowadzenie strony internetowej, stanowiącej platformę informacyjno edukacyjną wspierającą komunikację prowadzoną w ramach kampanii Obudź się, póki wirus HVC drzemie. Aktywność prowadzona na forach internetowych oraz we współpracy z blogerami pozwoli na ukierunkowanie edukacji na zagadnienia związane z czynnikami ryzyka zakażenia WZW C i komunikowanie potrzeby wykonywania badań pod kątem obecności wirusa HCV. Poprzez media społecznościowe i multimedialny charakter materiałów informacyjnych kampania będzie docierać do osób pomiędzy 18 a 35 rokiem życia, zwracać ich uwagę na czynniki ryzyka związane z zakażeniem WZW C, a tym samym minimalizować ilość zakażeń w tej grupie wiekowej. 6

8 Podstawowe informacje o WZW C WZW C wirusowe zapalenie wątroby typu C, zostało zidentyfikowane przez badaczy w 1989 roku. WZW C jest chorobą przewlekłą, która niszczy wątrobę i przez długie lata może przebiegać bezobjawowo. Szacuje się, że na świecie ok. 3% populacji jest zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C, zwanym inaczej HCV (Hepatitis C Virus). Ze względu na skryty przebieg choroby oraz jej zasięg WZW C nazywa się często cichą epidemią. Odpowiednio wczesne rozpoznanie i leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C może znacznie zmniejszyć lub zapobiec uszkodzeniu wątroby. Natomiast brak podjęcia terapii we właściwym czasie może spowodować marskość wątroby, a w skrajnym przypadku również raka wątroby. Wirusem możemy zakazić się poprzez kontakt z zakażoną krwią w następujących sytuacjach: hemodializy, akupunktury, tatuowanie lub kolczykowanie ciała, golenie, wizyty stomatologiczne, zabiegi kosmetyczne i fryzjerskie, używanie wspólnych przyborów kosmetycznych przez członków rodziny osoby chorej, udzielenie pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia, jeżeli poszkodowany jest zakażony wirusem HCV, poprzez kontakty seksualne (bardzo niskie prawdopodobieństwo zakażenia). Wirusem nie zakazimy się natomiast podczas: kichania, kasłania, trzymania za ręce, całowania, przytulania, używania tej samej toalety, wanny, prysznica, spożywania żywności przygotowywanej przez osobę zakażoną HCV (jeżeli żywność nie miała kontaktu z krwią tej osoby), pływania w tym samym zbiorniku wodnym. Wyniki światowych badań wskazują, że roczna śmiertelność z powodu zakażenia WZW C wynosi zgonów, z czego 58% z powodu marskości i 42% z powodu raka wątroby. Wiadomo, że istnieje wiele odmian wirusa zapalenia wątroby typu C (genotypów) oraz jego podtypów, a każdy z nich może wymagać innego rodzaju leczenia. 7

9 WZW C na świecie WZW C jest globalnym problemem zdrowotnym i najczęstszą przyczyną chorób wątroby. Szacunkowe dane mówią o 3% światowej populacji zakażonej wirusem wątroby typu C, co daje liczbę około 180 milionów ludzi. Ponadto, co roku na całym świecie wykrywa się od 3 do 4 milionów nowych zakażeń. Liczba chorych oraz odsetek populacji zakażonej WZW C zależy od regionu. Największy odsetek dotyczy Egiptu gdzie zakażone jest między 15 a 20% mieszkańców. Natomiast w USA, Japonii czy Australii odsetek ten jest nieporównywalnie mniejszy i wynosi między 1 a 2% populacji. Niemniej jednak w krajach rozwiniętych wirusowe zapalenie wątroby typu C jest głównym powodem przeszczepiania wątroby, a w samych Stanach Zjednoczonych najczęstszym zakażeniem przewlekłym, przenoszonym za pośrednictwem krwi. WZW C w Polsce Polskie dane epidemiologiczne dotyczące częstości zakażeń HCV wskazują, że przeciwciała anty-hcv są stwierdzane u 1,9% populacji, co oznacza osób (Flisiak R, Halota W, Horban A, Juszczyk J, Pawlowska M, Simon K. Prevalence and risk factors of HCV infection in Poland. European Journal of Gastroenterology & Hepatology 2011, 23 (12), ). Diagnostyka W przypadku podejrzenia zakażenia, należy skontaktować się z lekarzem i poprosić o zbadanie krwi na obecność przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C. To badanie jest szybkie i proste do wykonania. Można je również wykonać prywatnie. Koszt badania waha się od 30 do 40 zł. Przeciwciała to białka układu odpornościowego, które ciało człowieka wytwarza jako część obrony przed zakażeniem. Mają one niszczyć obce cząsteczki, takie jak wirus zapalenia wątroby typu C. Przeciwciała, specyficzne dla wirusa zapalenia wątroby typu C są wytwarzane tylko i wyłącznie, gdy wirus zapalenia wątroby C jest obecny we krwi. Jeżeli przeciwciała zostaną znalezione we krwi pacjenta oznacza to, że miał on kontakt z wirusem zapalenia wątroby typu C. Jednak obecność przeciwciał niekoniecznie oznacza, że wirus jest nadal we krwi i aktywnie namnaża się w organizmie, ponieważ u ok. 20% osób następuje samoistna eliminacja wirusa z ustroju. Aby potwierdzić aktywną infekcję należy wykonać dodatkowe badanie, które dokładnie mierzy rzeczywistą ilość materiału genetycznego, RNA wirusa zapalenia wątroby C. Badanie to zwykle wykonuje się za pomocą techniki zwanej reakcją łańcuchową polimerazy (PCR) lub jej odmian. Badanie to jest nazywane badaniem PCR. 8

10 Osoby z grup ryzyka, którym zaleca się wykonywanie badania na obecność wirusa zapalenia wątroby typu C to między innymi: osoby, które wstrzykiwały sobie narkotyki ostatnio lub w przeszłości, włącznie z tymi, którzy wykonali tylko jeden zastrzyk w życiu i nie uważają się za narkomanów, osoby zakażone wirusem HIV, osoby z hemofilią, otrzymujące czynniki krzepnięcia z koncentratów przed 1987 rokiem, osoby, które w przeszłości były poddawane hemodializie, osoby z nieprawidłowymi poziomami transaminaz z niezdiagnozowanych dotychczas powodów, osoby, które w przeszłości miały wykonywane przetoczenia krwi lub przeszczepy organów między innymi: osoby, którym powiedziano, że miały wykonywaną transfuzję krwi a dawca później okazał się być zakażonym WZW C, osoby, które otrzymały transfuzję krwi lub produkty krwiopochodne przed rokiem 1992, osoby, które miały przeszczep narządu przed rokiem 1992, dzieci matek zakażonych wirusem HCV, pracownicy służby zdrowia, w tym pogotowia ratunkowego oraz służb bezpieczeństwa publicznego, którzy są wyjątkowo narażeni na przypadkowe zakłucie się igłą lub kontakt przez śluzówkę z zakażoną WZW C krwią aktualni partnerzy seksualni osób z zapaleniem wątroby typu C. Oprócz potwierdzenia obecności przeciwciał i materiału genetycznego RNA wirusa, lekarz prowadzący może także zlecić badanie transaminaz we krwi. Transaminazy (AIAT, AspAT) są enzymami uwalnianymi z komórek wątrobowych, gdy nastąpi stan zapalny wątroby na różnym tle. Wysokie poziomy transaminaz sugerują zapalenie wątroby. Należy mieć jednak na uwadze fakt, że zwiększenie poziomu transaminaz nie koreluje bezpośrednio ze stopniem uszkodzenia wątroby. W celu dokładnego określenia stopnia uszkodzenia wątroby wykonuje się biopsję. Nie jest to zawsze konieczne, jednak decyzja lekarza zależna jest od wielu czynników, jak np. genotypu wirusa. Biopsje wątroby są wykonywane w znieczuleniu miejscowym i zazwyczaj nie jest wymagana hospitalizacja. Podczas zabiegu fragment tkanki wątroby jest pobierany przy pomocy igły i następnie badany pod mikroskopem. Wyniki podaje się w kilkustopniowej skali, w zależności od nasilenia stanu zapalnego i bliznowacenia narządu. Biopsje są również użyteczne do monitorowania w czasie stopnia uszkodzenia wątroby i mogą być w pewnych okolicznościach zalecane do wykonania co 3 do 5 lat. Istnieją również inne metody, coraz częściej stosowane, które również mogą pomóc w ocenie stopnia uszkodzenia wątroby. Są to metody nieinwazyjne, takie jak oznaczanie markerów włóknienia wątroby lub elastografia (nieinwazyjna metoda badania urządzeniem o nazwie fibroskan) metoda polegająca na pomiarze elastyczności tkanki wątroby przy pomocy ultradźwięków. 9

11 Wyniki powyżej wskazanych badań: na obecność przeciwciał i RNA oraz biopsji, nie tylko pozwalają lekarzowi oszacować stopień uszkodzenia wątroby pacjenta, ale także stanowią podstawę do ustalenia postępowania medycznego na przyszłość. Należy pamiętać, że w przypadku podejrzenia zakażenia wirusem WZW C unikanie przeprowadzenia badań uniemożliwia dostęp do odpowiedniej terapii, która może zatrzymać lub spowolnić potencjalne uszkodzenie wątroby. Ponadto, takim postępowaniem naraża się swoją rodzinę przyjaciół, znajomych, a także pozostałe otoczenie na ryzyko zakażenia. Jak uniknąć zakażenia? Do zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu C dochodzi poprzez kontakt z zakażoną krwią. Dlatego, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia się WZW C należy przestrzegać zasad higieny szczególnie w sytuacjach, gdy dochodzi do uszkodzenia skóry, np. piercingu czy tatuowania. Jeżeli igła czy maszynka do piercingu i tatuowania były już uprzednio używane, należy unikać ryzyka zakażeniem i poszukać bezpieczniejszego miejsca. Ponadto, w celu zmniejszenia ryzyka zainfekowania się krwią innej osoby zawsze trzeba zabezpieczać otwarte rany. Jeżeli istnieje konieczność kontaktu z krwią lub produktami krwi obcych osób, należy nosić rękawiczki i uważać na ostre przedmioty (np. igły i strzykawki), gdyż istnieje ryzyko obecności na skórze małych, niewidocznych przecięć czy zadrapań. Preparaty krwi i produkty krwiopochodne stosowane w służbie zdrowia są aktualnie w większości krajów rutynowo kontrolowane pod kątem wirusa zapalenia wątroby typu C i w razie potrzeby przechodzą proces inaktywacji wirusa (w Polsce badania na obecność wirusa HCV wśród dawców krwi wprowadzono po 1992 roku). Leczenie W przypadku rozpoznania wirusowego zapalenia wątroby typu C lekarz prowadzący decyduje o tym, czy na danym etapie choroby pacjent kwalifikuje się do leczenia. Na tę decyzję wpływają m.in. następujące czynniki: szanse powodzenia leczenia, występowanie jakichkolwiek objawów (takie jak objawy grypopodobne, zmęczenie, nudności, żółtaczka, ciemne zabarwienie moczu, gorączka, bóle kostno-stawowe), potencjalne konsekwencje nieregularnego przyjmowania leków, inne występujące zakażenia lub inne stosowane leki, ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. 10

12 W pewnych okolicznościach, szczególnie przy zaawansowanej chorobie wątroby, lekarz prowadzący może zalecić szybkie rozpoczęcie leczenia. Istotnym czynnikiem, który może wpłynąć na decyzję o rozpoczęciu leczenia jest genotyp wirusa. Głównym celem leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C jest uzyskanie trwałej odpowiedzi wirusologicznej (SVR). Taki stan następuje wówczas, gdy materiał genetyczny (RNA) wirusa nie jest wykrywalny we krwi pacjenta natychmiast po zakończeniu leczenia oraz sześć miesięcy później. Niektórzy pacjenci nie reagują na leczenie (brak odpowiedzi). Inne osoby będą mieć niewykrywalny poziom wirusa we krwi podczas leczenia, który zwiększa się znowu po zakończeniu leczenia (nawroty). Jeżeli pacjent nie odpowiedział na leczenie, albo gdy wirus powrócił, należy przedyskutować z lekarzem prowadzącym, czy rozpoczynać ponownie terapię. Standardy leczenia Dotychczas standardem leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C była terapia złożona z pegylowanego interferonu alfa i rybawiryny. Interferony to grupa występujących w organizmie białek, które tworzą zasadniczą część układu odpornościowego i biorą udział w zwalczaniu wielu infekcji w organizmie człowieka. Interferony, stosowane w terapii WZW C zostały poddane tzw. pegylacji, co spowodowało, że pegylowany interferon-alfa rozkłada się powoli i utrzymuje stałą ilość leku w organizmie pacjenta przez dłuższy okres czasu. W ten sposób poprawiona została skuteczność interferonów oraz pojawiła się możliwość przyjmowania leku tylko raz w tygodniu. Rybawiryna jest syntetycznym przeciwwirusowym nukleozydem analogowym, która zwiększa skuteczność leczenia interferonem. Odsetek powodzeń leczenia skojarzonego pegylowanym interferonem i rybawiryną zmienia się zależnie od genotypu wirusa. Osoby zakażone wirusem genotypu 1 mają znacząco mniejsze szanse (poniżej 50%) powodzenia leczenia pegylowanym interferonem-alfa i rybawiryną niż osoby zakażone genotypami wirusów 2 i 3. Jeśli chodzi o działania niepożądane, leki działają zarówno na komórki wirusa, jak i zdrowe komórki organizmu, co może powodować objawy grypopodobne (takie jak: gorączka, zmęczenie, bóle kostno-stawowe), niedokrwistość, małopłytkowość i depresję. 11

13 Wpływ na styl życia Wirusowe zapalenie wątroby typu C może wpływać istotnie na styl życia osób zakażonych oraz ich bliskich. Zwykłe czynności, wykonywane dotąd bezrefleksyjnie mogą zwiększać u pacjentów świadomość zagrożenia, jaką niesie ze sobą choroba. Warto zastanowić się, które z obszarów życia są szczególnie ważne dla pacjentów w ich procesie dostosowywania się do nowych realiów, jakie powstały na skutek wykrycia wirusowego zapalenia wątroby typu C. Ochrona innych W momencie rozpoznania zakażenia wirusem HCV każdy, pacjent powinien podjąć odpowiednie środki, aby nie dopuszczać do kontaktu z krwią innych osób, co zwiększałoby prawdopodobieństwo ich zakażenia. Wirus zapalenia wątroby typu C jest przenoszony przez zakażoną krew. Jednakże w większości przypadków bezpośredni kontakt z tą krwią nie prowadzi do zakażenia. Dzieje się tak ze względu na właściwości ludzkiej skóry, która działa jako pierwsza linia obrony i nie dopuszcza do dostania się wirusa do krwiobiegu. Ryzyko zakażenia zwiększa się natomiast w przypadku, gdy ciągłość skóry została naruszona. Zdarzają się małe zranienia, których czasami nie widać, a mogą one stanowić wrota infekcji. Dlatego osoby zakażone wirusem HCV powinny, na wszelki wypadek, nie dopuszczać do kontaktu z krwią innych osób. Można to osiągnąć przestrzegając prostych podstawowych zasad: opatrzenie wszystkich otwartych ran, poinformowanie zagrożonych zakażeniem osób, aby mogły podjąć środki ostrożności (na przykład pielęgniarki pobierające próbki krwi), niedzielenie się rzeczami osobistymi, które potencjalnie umożliwiają kontakt krew krew i tkanki, takimi jak szczoteczki do zębów, maszynki do golenia, nożyczki do paznokci itp., niedzielenie się igłami lub strzykawkami. Troszczenie się o siebie Rozpoznanie wirusowego zapalenia wątroby typu C może być dla pacjenta stresujące i trudne emocjonalnie. Szok, gniew, niepokój i rozpacz to emocje, które często pojawiają się w sytuacji choroby. W celu rozładowania napięcia niezwykle pomocne mogą okazać się grupy wsparcia pacjentów działające w różnych regionach Polski, które oferują wsparcie psychologiczne i emocjonalnie. Troszcząc się o siebie, pacjent powinien przestrzegać zdrowej diety i abstynencji alkoholowej. W taki sposób może poprawić swoje samopoczucie oraz pomóc organizmowi w walce z wirusem zapalenia 12

14 wątroby typu C. Natomiast picie alkoholu może prowadzić do nasilenia uszkodzenia wątroby i zwiększyć poziom wirusa w organizmie. Praca Sytuacja choroby często zmusza pacjenta do nieobecności w pracy. Wynika to między innymi z konieczności odbywania regularnych wizyt u lekarza w celu wykonania badań. Poza tym, dla części pacjentów z WZW C obciążenie pracą w czasie leczenia może okazać się zbyt duże i dlatego wymaga chwilowej rezygnacji z aktywności zawodowych. Wówczas warto skontaktować się z miejscową grupą wsparcia pacjentów i dowiedzieć się, jak w tej sytuacji radzą sobie inni chorzy. Rodzina i przyjaciele Rodzina i najbliżsi pacjenta mogą również emocjonalnie zareagować na wiadomość o chorobie. Szok i przerażenie, które są często ich udziałem, mogą wynikać z niedostatecznej wiedzy na temat choroby. Dlatego warto zachęcić najbliższych do wspólnej wizyty u lekarza, gdzie uzyskają więcej informacji na temat WZW C i przebiegu choroby. Można również porozmawiać ze swoim lekarzem, jakiej pomocy może oczekiwać od nich pacjent i zapytać o lokalne grupy wsparcia, które oferują wsparcie psychologiczne i emocjonalne. Czy WZW C można zakazić się poprzez stosunek płciowy? Ryzyko zakażenia jest w tym przypadku znikome może być większe wtedy, gdy kobieta ma menstruację albo jeden z partnerów ma uszkodzenia nabłonka w obrębie narządów płciowych. We wszystkich przypadkach, gdy osoby z zapaleniem wątroby typu C, mają więcej niż jednego partnera, powinny zawsze praktykować bezpieczny sex (używanie prezerwatyw). W stałych związkach heteroseksualnych, z jednym partnerem, nie trzeba zmieniać aktualnej praktyki seksualnej. Nie zwalnia to jednak z zachowania ostrożności. Podróże Nie ma żadnej przyczyny, aby rezygnować z podróżowania z powodu WZW C. Jeśli jednak pacjent jest w trakcie leczenia, zaleca się, aby wspólnie z lekarzem omówił możliwości pomocy medycznej w miejscu, do którego się udaje. W tym celu warto zadbać o odpowiednie ubezpieczenie podróży, które egzekwują miejscowe ośrodki medyczne. Więcej informacji na temat bezpiecznego podróżowania udzielają najczęściej lokalne stowarzyszenia pomocy chorym. 13

15 Czy mówić innym? Pacjent nie jest zobowiązany do informowania o swojej chorobie osób trzecich. To, czy będzie chciał o niej mówić, zależy tylko od niego. Niemniej jednak powinien pamiętać, że w pewnych sytuacjach powiadomienie o tym, iż jest zakażony WZW C może okazać się wręcz konieczne. Z pewnością, o fakcie zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu C, pacjent powinien poinformować lekarza. Od tego zależy powodzenie jakiegokolwiek innego leczenia zalecanego pacjentowi. Wiele leków może uszkadzać wątrobę i wpływać niekorzystnie na stan zdrowia pacjenta, podobnie jak preparaty ziołowe, które nie zostały sprawdzone w praktyce klinicznej. Dlatego zaleca się przedyskutowanie z lekarzem możliwości ich stosowania. O fakcie zakażenia należy powiadomić również osoby, które mogły mieć kontakt z krwią pacjenta, do których należą: stomatolodzy, pielęgniarki pobierające próbki krwi lub wykonujące zastrzyki, osoby wykonujące akupunkturę czy tatuaże. Dzięki temu osoby te będą mogły zdecydować o wykonaniu badania na obecność WZW C oraz podjąć środki ostrożności, aby zapobiec przeniesieniu wirusa na innych. Pacjent może zasięgnąć porady lekarza w celu wskazania osób, które w pierwszej kolejności należy powiadomić o możliwości zakażenia. Niezależnie od tego, czy pacjent zdecyduje się na poinformowanie rodziny o swojej chorobie, powinien zachować szczególną ostrożność, by nie narażać jej na kontakt z zakażoną krwią i tym samym minimalizować ryzyko zakażenia wirusem. Konieczność informowania pracodawcy o chorobie może zostać określona w umowie lub regulaminie obowiązującym w konkretnym miejscu pracy. Jeśli pacjent pracuje w środowisku, gdzie istnieje zwiększone prawdopodobieństwo kontaktu kolegów z krwią pacjenta (na przykład, jeżeli używa się ciężkiego sprzętu i istnieje ryzyko zranienia się), konieczne będzie podjęcie dodatkowych środków bezpieczeństwa. Najczęściej w przypadku podpisywania nowej polisy ubezpieczeniowej pacjent będzie zobowiązany do poinformowania towarzystwa ubezpieczeniowego o zakażeniu WZW C, choć informacja ta nie musi być wymagana w przypadku posiadanej już polisy. Ciąża Przyjmuje się, że prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa na dziecko w czasie ciąży wynosi około 5%. Ryzyko zwiększa się jednak przy jednoczesnym zakażeniu matki wirusem HIV. Do zakażenia dziecka wirusowym zapaleniem wątroby typu C dochodzi prawdopodobnie podczas porodu. Należy zaznaczyć, że kobiety zakażone WZW C, które są w ciąży lub planują w niedalekiej przyszłości dziecko, nie mogą przyjmować rybawiryny ze względu na jej szkodliwość dla płodu. W takim przypadku nie zaleca się leczenia przeciwwirusowego, które z kolei można rozważyć już 14

16 po porodzie. Nie ma dowodów na to, że WZW C przenosi się poprzez karmienie piersią, tak więc niemowlę może być karmione naturalnie przez matkę zakażoną HCV. Unikać karmienia piersią należy wówczas, gdy skóra brodawki sutkowej matki jest uszkodzona. W przypadku kobiet zakażonych wirusem HCV picie alkoholu w ciąży może dodatkowo zwiększać wiremię i przyśpieszać uszkodzenie wątroby powodowane przez wirusowe zapalenie wątroby typu C Opieka i wsparcie Życie z przewlekłą chorobą może być przerażającym doświadczeniem, z którym trudno się pogodzić. Dlatego osoby, u których zdiagnozowano WZW C często potrzebują pomocy, aby poradzić sobie z wpływem choroby na ich życie i pokonać wyzwania emocjonalne, które przed nimi stają. Niektórzy ludzie z wirusowym zapaleniem wątroby typu C mają objawy towarzyszące zakażeniu, które fizycznie wpływają na ich codzienne życie. Chociaż WZW C jest chorobą w wysokim odsetku uleczalną, terapia może trwać długi czas i wywoływać kłopotliwe działania niepożądane. Z tego powodu pacjent jest często zmuszony do zmiany dotychczasowego trybu życia i potrzebuje wsparcia i motywacji do ukończenia kuracji ze strony bliskich mu osób. Życie z WZW C Jeżeli mieszkasz z chorym na wirusowe zapalenie wątroby typu C, zachowaj proste środki ostrożności, aby uchronić się od zakażenia. Pamiętaj jednak, że WZW C nie możesz zakazić się przez kaszel, kichanie, zwykły kontakt, wspólne spożywanie pokarmów czy napojów. Nie zakazisz się także poprzez obejmowanie się i całowanie oraz utrzymywanie bezpiecznych kontaktów seksualnych. Wirus przenosi się jedynie poprzez kontakt z zakażoną krwią poprzez uszkodzoną skórę (np. skaleczenia, zabiegi kosmetyczne, drobne zabiegi medyczne i zabiegi operacyjne). Dlatego nie dziel się z innymi przedmiotami codziennego użytku, które mogą powodować krwawienia, takimi jak: maszynka do golenia, szczoteczka do zębów czy narzędzia do manicure. Zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C w obrębie rodzin są rzadkie. Jeśli jednak mieszkasz/mieszkałeś z kimś, u kogo zdiagnozowano wirusowe zapalenie wątroby typu C warto, abyś wykonał badanie na obecność WZW C. Radzenie sobie z WZW C W momencie, gdy dowiadujesz się, że bliska Ci osoba została zakażona wirusowym zapaleniem wątroby typu C, możesz doświadczać różnych emocji, takich jak smutek, obawa czy współczucie. Źródło: 1Newell ML, Pembrey L. Mother-to-child transmission of hepatitis C virus infection. Drugs Today (Barc) 2002; 38 (5):

17 Te uczucia są zrozumiałe z powodu ilości nadchodzących nowych informacji i lęku przed nieznanym. Możesz radzić sobie z tymi uczuciami, dowiadując się więcej na temat WZW C i rozmawiając z innymi ludźmi, którzy znają osoby z zapaleniem wątroby typu C albo sami chorują. Grupy wsparcia pacjentów często mają odpowiednie doświadczenie w dyskutowaniu zarówno o problemach w sferze emocjonalnej, jak i wszelkich innych kłopotach osób z WZW C oraz możliwych sposobach pokonywania przeciwności. Emocje towarzyszące wirusowemu zapaleniu wątroby typu C przechodzą przez wiele faz, podczas których pacjenci mogą doświadczać wyjątkowo skrajnych odczuć. W tym czasie zarówno osoba zakażona, jak i bliskie jej osoby mogą potrzebować wsparcia emocjonalnego. W tej sytuacji przydaje się wiedza na temat tego, jak sobie radzić, gdzie szukać pomocy. Tutaj również niezwykle pomocne okazują się lokalne grupy wsparcia i stowarzyszenia pacjentów w poszczególnych regionach. Wpływ na stan zdrowia Od momentu zakażenia do pełnego rozwoju ostrego zapalenia wątroby typu C mija zwykle od 50 do 150 dni. U większości zakażonych pacjentów WZW C przebiega bezobjawowo. Natomiast około 20% pacjentów posiada zazwyczaj krótko trwające objawy grypopodobne. Objawy ostrego wirusowego zapalenia wątroby C mogą obejmować: zmęczenie, nudności, żółtaczkę (zażółcenie skóry i oczu), ciemne zabarwienie moczu, gorączkę. W 70 90% przypadków wirus, po ostrej fazie zakażenia, wciąż pozostaje w organizmie pacjenta. Wówczas mówi się o zakażeniu przewlekłym. Nadal nie wiadomo, dlaczego część pacjentów skutecznie zwalcza wirusa, podczas gdy u większości zakażenie przechodzi do fazy przewlekłej. Większość ludzi z przewlekłym zapaleniem wątroby typu C (zdefiniowanym jako ciągła choroba bez poprawy przez okres przynajmniej sześciu miesięcy) nie ma żadnych objawów. Jeśli wystąpią objawy, mogą być one podobne do tych, które występują w ostrej fazie zapalenia wątroby, ale najczęściej bez żółtaczki. Za wyjątkiem zmęczenia, objawy przewlekłego zapalenia wątroby typu C są zwykle rzadsze i mniej nasilone niż występujące podczas ostrego zakażania. 16

18 U osób nieleczonych, ryzyko znacznego uszkodzenia wątroby zwiększa się z upływem czasu. Najpierw uszkodzenie przybiera formę bliznowacenia tkanki lub zwłóknienia (gojenie się wątroby nie jest właściwie kontrolowane). W przypadku około 20% pacjentów, przewlekłe zapalenie wątroby prowadzi do marskości i niewydolności wątroby. Marskość wątroby zwykle rozwija się przez około lat. W późniejszym stadium rozwoju, u pacjentów z marskością wątroby mogą pojawić się takie objawy jak: żółtaczka, zanik mięśni, uszkodzenie skóry, zwiększenia obwodu brzucha lub obrzęk stóp. 17

19 Świadomość Polaków na temat HCV wyniki badania społecznego GfKHealthCare Metodologia: Technika badawcza: wywiady kwestionariuszowe realizowane metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview), realizacja w badaniu GfK CAPIBUS. Próba badawcza: ogólnopolska reprezentatywna próba Polaków w wieku 15+, N=1000, CAPIBUS realizowany jest na próbie adresowej, która zapewnia największy stopień reprezentatywności. Terminy realizacji wywiadów: luty 2012 roku. Większość szczegółowych pytań na temat HCV zadawano tym osobom, które przynajmniej w sposób wspomagany znały wirus HCV, WZW C (wirusowego zapalenia wątroby typu C) bądź wirusowej żółtaczki typu C. UWAGA: w związku w powyższym kryterium znaczną część pytań zadawano 68% ogółu ankietowanych. Kluczowe wnioski: Jedynie 6% ogółu respondentów spontanicznie skojarzyło skrót HCV z wirusem/ chorobą wątroby. 68% respondentów zadeklarowało, że słyszało o HCV/ WZW C/ wirusowym zapaleniu wątroby typu C bądź żółtaczce typu C. Respondenci ci zostali zakwalifikowani do dalszej części badania. Większą znajomością HCV/ WZW C cechują się osoby lepiej wykształcone. Wnioski odnoszące się do respondentów, którzy słyszeli o HCV/ WZW C/ wirusowym zapaleniu wątroby typu C bądź żółtaczce typu C (68%): Ryzyko zakażenia WZW C postrzegane jest jako podobne jak w przypadku HIV czy gruźlicy (24% odpowiedzi duże ryzyko zakażenia, 80% badanych zauważa że ryzyko zakażenia w ogóle istnieje). Zdaniem 52% respondentów, jest to choroba stanowiąca duże zagrożenie dla życia i zdrowia (na tle innych chorób WZW C postrzegane jest podobnie jak gruźlica i wścieklizna, większe zagrożenie stanowi jedynie AIDS). 73% jako możliwy sposób zakażenia wskazało kontakt z zakażoną krwią. Największy odsetek respondentów wiąże ryzyko zakażenia z transfuzją krwi, przeszczepem organów, zabiegiem chirurgicznym i dożylnym przyjmowaniem narkotyków (przyjmowanie donosowe zostało przez większość uznane za stosunkowo mało ryzykowne, choć w rzeczywistości również stanowi duże zagrożenie). 61% uważa, że istnieje szczepienie przeciwko HCV, zaś 14% twierdzi, że sami zostali zaszczepieni. Zdaniem 64% przestrzeganie podstawowych zasad higieny cechuje się wysoką skutecznością w zapobieganiu zakażeniu, 47% wskazało także na wysoką skuteczność mycia rąk. 18

20 45% uważa, że badaniem pozwalającym wykryć zakażenie jest morfologia krwi (24% wskazało biopsję wątroby, 19% testy serologiczne). Jedynie 3% respondentów uznało za bardzo prawdopodobne, zaś 13% za umiarkowanie prawdopodobne, że zostali w przeszłości zakażeni wirusem HCV. Na końcu kwestionariusza respondentom została przedstawiona informacja dotycząca HCV i możliwych sposobów zakażenia***, po czym ponownie zostali zapytani o prawdopodobieństwo zakażenia w przeszłości. Zapoznanie się z tą informacją nie wpłynęło znacząco na ocenę ryzyka (odsetek osób, które uznały ryzyko zakażenia w przeszłości za bardzo prawdopodobne bądź umiarkowanie prawdopodobne wzrósł o 3,4 pkt. %). Mniej niż 9% respondentów zadeklarowało, że wykonali testy mające na celu wykrycie zakażenia HCV. Około 1% respondentów przyznało, że testy wykazały obecność przeciwciał anty-hcv. 57% respondentów, którzy do tej pory nie wykonywali testów, jest potencjalnie zainteresowanych badaniem (w tym 42% wykonałoby test, ale tylko refundowany, zaś 15% zdecydowałoby się na test płatny). Podobnie jak w przypadku oceny prawdopodobieństwa zakażenia, po zapoznaniu się z informacją dotyczącą HCV zainteresowanie badaniem nieznacznie wzrosło. Respondenci pytani o możliwe objawy WZW C, wskazywali najczęściej na objaw żółtaczkowy (36%), bóle brzucha (21%). 47% odpowiedziało, że nie zna możliwych objawów. 19

21 Ku czci Macieja Kozłowskiego Maciej Kozłowski (ur. 8 września 1957 roku w Kargowej, zm. 11 maja 2010 roku w Warszawie z powodu WZW C) wybitny polski aktor filmowy i teatralny. W roku 1984 ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWSFTviT w Łodzi. Występował na scenach teatrów: Nowego w Poznaniu ( ), Studio w Warszawie ( ), Zespołu J. Wiśniewskiego ( ). Od 1998 roku był członkiem zespołu Teatru Narodowego w Warszawie. Zagrał m. in.: w Kingsajzie, Psach, Liście Schindlera, Nic śmiesznego, Kilerze i Ogniem i mieczem. Popularność przyniosły mu również role w serialach Matki, żony i kochanki oraz M jak miłość. W 2005 roku, oddając krew w ramach kampanii Krewniacy, dowiedział się, że jest zakażony wirusem zapalenia wątroby typu C. Pomimo wielkiej popularności zawsze był skromnym człowiekiem, wrażliwym na problemy innych ludzi. Choć zazwyczaj wcielał się w role zimnych drani, w życiu prywatnym został zapamiętany jako niezwykle ciepła i przyjazna osoba. W jednym z wywiadów powiedział, że dobro to taka funkcja matematyczna, która się mnoży wówczas, kiedy człowiek się nią dzieli. Festiwal Filmu i Teatru im. Maćka Kozłowskiego o nazwie Kozzi Gangsta Film odbędzie się w dniach 5-8 lipca br. w Kargowej. Jest pierwszym tego typu projektem w Polsce zakładającym cykliczne, letnie przeglądy twórczości filmowej i teatralnej inspirowane refleksją o Maćku Kozłowskim (Kozzim). Zgodnie z założeniem festiwal przyjmie formę wielopokoleniowej imprezy kulturalnej. Będzie przy tym sposobem uczczenia pamięci aktora i jego dokonań. Festiwal zgodnie z nazwą będzie promocją kryminału, filmu gangsterskiego, sensacji, kina akcji, a więc gatunków filmu, które w sposób szczególny wpisały się w filmografię Maćka Kozłowskiego. W ramach festiwalu odbędą się różne imprezy towarzyszące w postaci spotkań z gwiazdami kina, teatru, koncertów, wystaw oraz warsztatów. Organizatorzy festiwalu corocznie zapraszać będą do udziału w tym unikatowym przedsięwzięciu znaczące postaci ze świata kina i teatru aktorów, reżyserów, kompozytorów filmowych, kostiumologów, scenografów, scenarzystów itp. Autorem nazwy Festiwalu jest Zbigniew Hołdys. W organizację Festiwalu zaangażowana jest żona aktora Agnieszka Kowalska oraz Burmistrz Miasta Kargowa Sebastian Ciemnoczołowski będący jednocześnie gospodarzem festiwalu. Więcej informacji o festiwalu na stronie Mecz Przyjaciół Maćka Kozłowskiego impreza towarzysząca Festiwalowi Kozzi Gangsta Film, która jest organizowana już po raz drugi i odbędzie się w dniu 8 lipca br. na stadionie w Kargowej. Piłka była zawsze wielką pasją Maćka Kozłowskiego i stąd pomysł, by w ten sposób oddać mu hołd 20

22 i uznanie. W ubiegłym roku z inicjatywy burmistrza Kargowej, Sebastiana Ciemnoczołowskiego na boisku po raz pierwszy spotkały się drużyna Przyjaciół Maćka i Reprezentacja Polski Bezdomnych, którą za życia opiekował się aktor. Organizował wyjazdy naszej reprezentacji np. na Mistrzostwa Świata Bezdomnych w 2005 roku do Edynburga. Jak mało kto rozumiał sytuację ludzi pozostających bez dachu nad głową. Piłka nożna była drugim życiem aktora. To dzięki niej udało mu się rozpocząć karierę aktorską. W meczu biorą udział jako grający w drużynie Przyjaciół Maćka Kozłowskiego: Cezary Kucharski (piłkarz), Radosław Majdan (piłkarz), Dariusz Dziekanowski (piłkarz), Maciej Wandze (biznesman), Radosław Ciszewski (Fundacja Kazimierza Pułaskiego), Marek Kościkiewicz (muzyk, lider zespołu De Mono), Arkadiusz Janiczek (aktor Teatru Narodowego w Warszawie), Pawał Janas (trener), Andrzej Strejlau (trener), Andrzej Placzyński (FIFA), Robert Dowhan (senator), Sebastian Ciemnoczołowski (burmistrz Kargowej). Do udziału w imprezie zaproszeni zostali również aktorzy, dziennikarze i władze regionu. Celem meczu jest skierowanie uwagi na Polską Reprezentację Bezdomnych i jej wyjazd na Piłkarskie Mistrzostwa Świata Bezdomnych Homeless World CUP (HWC) w 2013 roku w Poznaniu. Turniej ten jest rozgrywany od 2003 roku i ma ukazywać sport jako jedna z form pomocy w skutecznym radzeniu sobie z uzależnieniami. Ponadto zwraca uwagę całego świata na zdolności ludzi, którzy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji życiowej. Podczas tegorocznego Wakacyjnego Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach w dniu 6 lipca nastąpi zostanie odsłonięta tablica ku pamięci Macieja Kozłowskiego. 21

23 Narodowy Program Zwalczania Zakażeń HCV Główne cele Programu: zmniejszenie dynamiki szerzenia się zakażeń HCV, redukcja niekorzystnych następstw ich historii naturalnej (marskość wątroby, nowotwór wątroby). Cele wspierające Programu: edukacja personelu medycznego oraz innych grup zawodowych w zakresie zapobiegania zakażeniom oraz metod ich diagnozowania objęcie opieką osób zakażonych HCV oraz osób z grup podwyższonego ryzyka. Główne kierunki działań Programu: określenie sytuacji epidemiologicznej w Polsce, unieszkodliwienie źródeł i dróg transmisji zakażeń HCV, zapewnienie dostępu do diagnostyki zakażeń HCV, diagnostyki kwalifikującej oraz terapii, stworzenie sieci ośrodków referencyjnych, edukacja pracowników ochrony zdrowia, edukacja społeczeństwa, monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, ocena działań prowadzonych w ramach Programu. Narodowy Program Zwalczania Zakażeń HCV przygotowany przez Polską Grupę Ekspertów HCV nadal pozostaje w fazie oczekiwania na wdrożenie. Zgodnie z coraz bardziej naglącymi potrzebami oraz przyjętymi przez Grupę założeniami Program powinien być wdrożony jak najszybciej. Wśród najważniejszych działań zaplanowanych w pierwszym etapie procesu implementacji Programu znajdują się: opracowanie projektu i przeprowadzenie badania epidemiologicznego w populacji polskiej, zmodyfikowanie zasad rejestracji przypadków zakażeń HCV oraz wprowadzenie badania na obecność przeciwciał antyhcv we krwi na listę badań podstawowych. W grudniu 2005 roku, decyzją Ministra Zdrowia został powołany Zespół ds. Zakażeń HCV. Zadaniem Zespołu jest zaopiniowanie przygotowanego przez Polską Grupę Ekspertów HCV Programu. Skład Zespołu ds. Zakażeń HCV: Przewodniczący Zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego Zastępca Przewodniczącego Przewodniczący Polskiej Grupy Ekspertów HCV Sekretarz przedstawiciel Departamentu Polityki Zdrowotnej w Ministerstwie Zdrowia 22