ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ I USŁUGACH SOCJALNYCH

Transkrypt

1 ZAŁOŻENIA DO PROJEKTU USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ I USŁUGACH SOCJALNYCH MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ DEPARTAMENT POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

2 DLACZEGO POTRZEBNA JEST NOWA USTAWA? dotychczasowe rozwiązania spełniły swoje zadania niemniej jednak obecna sytuacja społeczna wymusza wprowadzenie nowych rozwiązań; pojawiły się nowe wyzwania i nowe oczekiwania wobec systemu pomocy społecznej; brak jest rozwiązań ukierunkowanych na profilaktykę lub też występują one w ograniczonym zakresie; brak jest instrumentów służących aktywizacji społecznej osób korzystających z pomocy społecznej; nieadekwatna do potrzeb jest oferta szeroko pojętych usług społecznych adresowana do różnych kategorii odbiorców; instytucje pomocy społecznej stały się niewydolne,

3 DLACZEGO POTRZEBNA JEST NOWA USTAWA? (c.d.) rola pomocy społecznej w całym systemie polityki społecznej jest słaba; brak jest dostatecznej koordynacji i współdziałania pomiędzy instytucjami; brak jest świadomości i przekonania, że warunkiem rozwoju lokalnego jest również realizacja celów społecznych, a także brak jest wiedzy i świadomości decydentów o kosztach zaniechań w dziedzinie rozwoju usług społecznych; mechanizmy kontroli publicznej i społecznej nad działaniami samorządów w sferze pomocy społecznej są słabe, co powoduje zaniechania w działaniu

4 POMOC SPOŁECZNA DIAGNOZA

5 Zasiłek stały Od 2005 r. obserwuje się tendencję rosnącą liczby osób otrzymujących zasiłki stałe. W 2011 r. wzrost tej liczby w porównaniu z liczbą z 2004 r. ukształtował się na poziomie 19%. Przy czym wzrost ten dotyczy liczby osób samotnie gospodarujących, który ukształtował się na poziomie 59%. Liczba osób, które objęte są zasiłkiem stałym, a zamieszkują w rodzinie, w tym okresie spadła o 21%. Stosunek liczby świadczeniobiorców zasiłku stałego w stosunku do ogólnej liczby osób otrzymujących świadczenia z pomocy społecznej wzrósł z poziomu 7% w 2004 r. do 10% w 2011 r.

6 Zasiłek stały w latach Wyszczególnienie liczba osób dynamika rok poprzedni 100% - 106% 106% 101% 99% 101% 103% 102% zasiłek stały l. świadczeń średnia liczba miesięcy pobierania świadczenia 9,3 9,7 9,7 9,8 9,7 9,8 9,9 9,9 liczba osób dynamika zasiłek stały dla osoby samotnie gosp. zasiłek stały dla osoby w rodzinie rok poprzedni 100% l. świadczeń % 109% 106% 104% 104% 105% 104% średnia liczba miesięcy pobierania świadczenia 7,4 10,0 10,0 10,1 10,0 10,1 10,1 10,1 liczba osób l. świadczeń dynamika rok poprzedni - 112% 101% 92% 89% 92% 96% 95% 100% średnia liczba miesięcy pobierania świadczenia 6,7 8,9 8,9 9,0 8,7 8,7 8,7 8,7

7 Liczba osób pobierająca zasiłki stałe zasiłek stały zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej zasiłek stały dla osoby w rodzinie Liniowy (zasiłek stały dla osoby samotnie gospodarującej) Liniowy (zasiłek stały dla osoby w rodzinie)

8 Zasiłek okresowy Liczba osób, którym przyznano decyzją zasiłek okresowy spada. W 2011 r. liczba ta jest niższa o 17% w porównaniu z rokiem Udział liczby osób pobierających zasiłek okresowy w ogólnej liczbie świadczeniobiorców pomocy społecznej utrzymuje się w latach na podobnym poziomie 23%. Przeciętna wysokość zasiłku okresowego od roku 2008 utrzymuje się na podobnym poziomie. Najczęstszym powodem przyznawania zasiłku okresowego jest bezrobocie. W 2011 r. osoby, którym przyznano ten zasiłek stanowiły 81% wszystkich osób pobierających zasiłki okresowe. Przeciętna wysokość zasiłku okresowego w 2011 r. przyznanego z powodu bezrobocia wyniosła 274 zł i wypłacany był średnio przez 5 miesięcy.

9 Zasiłek okresowy w latach Wyszczególnien ie liczba osób dynamika rok poprzedni 100% - 121% 96% 86% 80% 103% 101% 98% l. świadczeń średnia liczba miesięcy pobierania świadczenia 4,0 5,5 5,8 5,6 5,5 5,3 5,3 5,4 koszt w mln zł średnia wysokość świadczenia w zł

10 Liczba osób pobierająca zasiłki okresowe w zestawieniu ze średnią wysokością świadczenia średnia wysokość świadczenia w zł liczba osób

11 Zasiłek celowy W 2011 r. z zasiłku celowego skorzystało o blisko 9% mniej osób niż w roku 2004, przy czym wysokość pomocy przypadającą na jedną osobę w ciągu roku wzrosła z 472 do 768 zł. W ramach zasiłków celowych przeciętna wysokość specjalnego zasiłku celowego wyniosła w 2011 r. 478 zł wobec 293 zł w 2004 r., był on przyznawany średnio 2 razy w roku. W latach udział wydatków na specjalne zasiłki w ogólnej kwocie wydatków na zasiłki celowe wzrósł do 13%, wobec 7% w 2004 r.

12 Zasiłki celowe w latach Zasiłek celowy w tym: Specjalny zasiłek celowy rok liczba osób dynamika rok poprzedni 100% kwota w zł średnia wysokość zasiłku celowego na osobę w ciągu roku liczba osób dynamika rok poprzedni 100% kwota w zł średnia wysokoś ć zasiłku celowego na osobę w ciągu roku Udział wydatkó w na specjaln e zasiłki celowe zł zł 7% % zł % zł 8% % zł % zł 9% % zł % zł 10% % zł % zł 13% % zł % zł 13% % zł % zł 13% % zł % zł 13%

13 KONTRAKT SOCJALNY Kontrakt socjalny stanowi dziś kluczowe narzędzie prowadzenia pracy socjalnej, polegające na aktywizacji osób korzystających z pomocy społecznej. Zawierany jest jako pisemna umowa z osobą ubiegającą się o pomoc, która określa uprawnienia i zobowiązania stron umowy. Zawieranie kontraktów ma w założeniu doprowadzić do spadku liczby beneficjentów długotrwale korzystających z pomocy społecznej. W latach liczba zawieranych kontraktów socjalnych podwoiła się wzrosła z prawie 66 tys. do ponad 112 tys., zaś w 2011 r. ukształtowała się na poziomie 102 tys. osób.

14 Kontrakt socjalny w latach wyszczególnienie Liczba kontraktów socjalnych Liczba osób objęta kontraktami socjalnymi X

15 Usługi opiekuńcze Liczba osób, którym udzielana jest pomoc w formie usług opiekuńczych stale rosła w latach Od 2009 r. obserwuje się spadek tej liczby, który pogłębił się w roku W 2011r. liczba tych osób wyniosła Średnio każda osoba skorzystała z 373 godzin usług, o 11% mniej niż w 2004 r. Odpłatność gminy za jedną godzinę usługi wyniosła w 2011 r. 12 zł, w porównaniu z 8 zł w 2004 r.

16 Usługi opiekuńcze w latach

17 Liczba osób, które otrzymały pomoc w formie usług w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze usługi opiekuńcze

18 Instytucjonalne formy wsparcia Ośrodki wsparcia wyszczególnienie liczba instytucji OŚRODKI WSPARCIA liczba miejsc liczba osób korzystających liczba instytucji w tym: środowiskowe domy samopomocy liczba miejsc liczba osób korzystających

19 Liczba ośrodków wsparcia w latach o zasięgu lokalnym o zasięgu ponadgminnym

20 700 Środow iskow e domy samopomocy w latach liczba instytucji liczba miejsc liczba osób korzystaja cych

21 Domy Pomocy Społecznej Niższa liczba domów pomocy społecznej po wejściu w życie ustawy o pomocy społecznej i przepisów o standaryzacji domów pomocy społecznej od 2005 r. utrzymuje się na podobnym poziomie. Liczba miejsc oraz liczba mieszkańców w ponadgminnych domach pomocy społecznej w 2010 roku uległa zmniejszeniu o 3,5 tys., to jest o 4%.

22 Rozwój ponadgminnych domów pomocy społecznej Rok Liczba domów Licz ba miej sc Liczba mieszka ńców wg stanu na dzień 31.XII. Liczba os. oczekując ych Liczba os. umieszczo nych w ciągu roku Wskaźnik zaspokoje nia potrzeb w % zmiana przepisów o odpłatności

23 Liczba ponadgminnych domów pomocy społecznej od 1990 roku Liczba domów Reforma administracji Zmiana przepisów o odpłatności Rok

24 Ogółem liczba osób umieszczonych w ponadgminnych domach pomocy społecznej od roku oraz oczekujących na umieszczenie wg stanu na dzień 31.XII Zmiana przepisów o odpłatności Liczba osób Osoby oczekujące Osoby umieszczone Rok

25 PROCENTOWY WSKAŹNIK ZASPOKOJENIA POTRZEB OSÓB OCZEKUJĄCYCH NA UMIESZCZENIE W PONADGMINNYCH DOMACH POMOCY SPOŁECZNEJ ŚREDNIO W KRAJU OGÓŁEM 80,0 70,0 66,9 67,1 65,1 60,0 57,6 60,4 59,9 56,4 57,5 Procentowy wskaźnik 50,0 40,0 30,0 48,7 44,9 43,2 20,0 10,0 0, Województwa

26 Integracja społeczna Działania, które sprzyjają procesom aktywizacji to rozwijanie sieci centrów integracji społecznej i klubów integracji społecznej. Zasięgiem swojej działalności obejmują środowisko lokalne oraz współpracują z innymi jednostkami organizacyjnymi takimi jak: ośrodki pomocy społecznej, powiatowe urzędy pracy, organizacje pozarządowe działające na polu pomocy społecznej. Stosują metody reintegracji społecznej i zawodowej dla osób będących w wieku produkcyjnym, bezrobotnych, posiadających niewystarczające dochody, będących klientami pomocy społecznej. Uczestnicy zajęć w centrach i klubach przez okres kilku miesięcy wykonują takie rodzaje prac, na które jest zapotrzebowanie na lokalnym rynku pracy. Stosowane aktywne formy pomocy w centrach i klubach integracji społecznej dają możliwość uzupełnienia lub zdobycia nowych kwalifikacji zawodowych. 70% uczestników zajęć po ich zakończeniu, podejmuje zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Szacuje się, że łącznie w centrach i klubach integracji społecznej rocznie korzysta z usług reintegracji społecznej i zawodowej około 10 tysięcy osób, zdolnych podjąć zatrudnienie i niemających uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego.

27 Centra Integracji Społecznej Wyszczególnienie Liczba jednostek rozpoczęły zajęcia Liczba osób, które: uczestniczyły w zajęciach ukończyły zajęcia Efektywność 66% 62% 70%

28 Kluby Integracji Społecznej wyszczególnienie liczba jednostek liczba uczestników miesięczna średnia liczba uczestników przypadająca na 1 KIS 10 11

29 Prace społecznie użyteczne Liczba bezrobotnych, którzy rozpoczęli prace społecznie użyteczne w okresie sprawozdawczym

30 KADRA POMOCY SPOŁECZNEJ Zatrudnienie w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej rok ROPS służby wojewody OPS PCPR DPS ośrodki wsparcia

31 ośrodki wsparcia DPS PCPR OPS służby wojewody ROPS

32 Pracownicy socjalni w podziale na zajmowane stanowiska rok pracownicy socjalni ogółem = 100% starszy specjalista pracy socjalnej specjalista pracy socjalnej starszy pracownik socjalny pracownik socjalny główny specjalista będący pracownikie m socjalnym w tym pracujący w rejonach opiekuńczyc h

33 Stanowisko pracownika socjalnego 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% główny specjalista będący pracownikiem socjalnym pracownik socjalny starszy pracownik socjalny specjalista pracy socjalnej starszy specjalista pracy socjalnej 10% 0%

34 Pracownik socjalny w rejonie opiekuńczym 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% pracownicy socjalni ogółem = 100% w tym pracujący w rejonach opiekuńczych 20% 10% 0%

35 Pracownicy socjalni w ośrodkach pomocy społecznej rok wskaźnik liczby pracowników socjalnych przypadających na 2 tys. ludności wskaźnik liczby pracowników socjalnych przypadających na 50 rodzin objętych pomocą społeczną ,79 0, ,80 0, ,83 0, ,86 0, ,91 0, ,94 0, ,98 0, ,01 0,76

36 Pracownicy socjalni w ośrodkach pomocy społecznej , ,79 0,80 0,83 0,86 0,91 0,94 0,98 1,01 1 0, ,66 0,68 0,70 0,76 0, ,46 0,49 0,49 0,56 0,4 ustawowywskaźnik liczbapracownikówsocjalnych , liczba pracowników socjalnych w ops-ach wskaźnik liczby pracowników socjalnych przypadajacych na 2 tys. ludności wskaźnik liczby pracowników socjalnych przypadajacych na 50 rodzin objętych pomocą społeczną

37 Co trzeba zmienić? 1. udoskonalić, upowszechnić i ułatwić rozwój środowiskowych form instytucjonalnych realizujących działania profilaktyczne wspierające pracę pracownika socjalnego; 2. zmodyfikować strukturę organizacyjną pomocy społecznej; 3. określić model gminnego systemu pomocy i wsparcia społecznego rozdzielając wyraźnie funkcje administracyjne od pracy socjalnej z osobami potrzebującymi wsparcia; 4. określić zasady, formy i sposób funkcjonowania sektora prywatnego świadczącego usługi pomocy i wsparcia społecznego; 5. wprowadzić do systemu pomocy i wsparcia społecznego nowe pojęcia warunkujące korzystanie ze świadczeń (minimalny dochód socjalny, minimalny dochód dla osoby starej lub niepełnosprawnej, kryterium klęski żywiołu i zdarzenia losowego);

38 Co trzeba zmienić? (c.d.) 6. określić instrumenty i narzędzia systemu pomocy społecznej; 7 poszerzyć i zróżnicować katalog świadczeń pomocy społecznej w zależności od grupy odbiorców świadczeń, a także usprawnić i uprościć mechanizmy przyznawania świadczeń pieniężnych; 8 dokonać standaryzacji usług świadczonych przez pomoc społeczną; 9 zwiększyć aktywność klientów pomocy społecznej i zmobilizować ich do szybkiej poprawy sytuacji życiowej poprzez wprowadzenie motywacyjnych form świadczeń; 10 udoskonalić dotychczasowe rozwiązania w zakresie instytucjonalnych form pomocy.

39 Jakie zmiany wprowadzono na przestrzeni kilku lat w celu poprawy systemu? wprowadzono aktywizujący charakter zasiłku okresowego i celowego; wprowadzono nowe narzędzie Ocenę Zasobów Pomocy Społecznej; zwiększono mobilizację dla osób bezrobotnych - odmowa przyznania świadczeń, jeśli osoba zrezygnuje ze stażu, szkolenia lub przerwie uczestnictwo ; przywrócono zapisy ustawowe, które wskazują, że tylko pracownik socjalny OPS lub PCPR może zawierać kontrakt socjalny; przywrócono swobodę OPS w zakresie stosowania bądź nie, procedury określonej w art. 50 ust. 2 pkt. 2 w zakresie zawierania kontraktów; wprowadzono dodatkowy minimalny standard zatrudnienia: 1 pracownik- 50 rodzin i osób; doprecyzowano wskaźnik minimalnego poziomu zatrudnienia: nie mniej niż 3 pracowników socjalnych i zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy; wprowadzono możliwość tworzenia zespołów realizujących zadania w zakresie pracy socjalnej i integracji społecznej.

40 PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ

41 Zmiana sposobu funkcjonowania systemu pomocy społecznej dokonanie zmiany struktury organizacyjnej obecnego systemu, polegającej przede wszystkim na oddzieleniu (wyselekcjonowaniu) zadań o charakterze czysto administracyjnym (wypłata świadczeń pieniężnych - zasiłków) od funkcji stricte pomocowych dla obywateli (wsparcia społecznego); dokonanie podziału problematyki pomocy społecznej na dwa segmenty zagadnień różniących się instrumentarium, sposobem funkcjonowania oraz finansowania działalności instytucji wykonujących przypisane zadania, tj. obszar wsparcia i pomocy społecznej oraz obszar usług socjalnych.

42 Udoskonalenie, upowszechnienie i ułatwienie rozwoju środowiskowych form instytucjonalnych realizujących działania profilaktyczne świadczenie pracy socjalnej jako podstawowego instrumentu pracy z klientem; wzbogacenie instytucjonalnych form środowiskowych kierowanych do różnych kategorii osób (praca indywidualna, grupowa, grupy samopomocowe, realizacja lokalnych projektów aktywności społecznej); określenie roli pracownika socjalnego w środowiskowej pracy socjalnej jako animatora, mediatora i lokalnego polityka społecznego.

43 Modyfikacja struktury organizacyjnej pomocy społecznej Obszar wsparcia i pomocy społecznej: - Kasy Zasiłków Społecznych, - Agencje Pracy Socjalnej Obszar usług socjalnych: - publiczne podmioty usług socjalnych, - niepubliczne podmioty usług socjalnych Agencje Usług Socjalnych

44 Określenie modelu gminnego systemu pomocy społecznej Schemat Systemu Pomocy i Wsparcia Społecznego w Gminie GMINA OŚRODEK POMOCY I WSPARCIA SPOŁECZNEGO KASA ZASIŁKÓW SPOŁECZNYCH AGENCJ A PRACY SOCJ ALNEJ PUBLICZNE PODMIOTY USŁUG SOCJ ALNYCH ZLECENIE PODMIOTOM NIEPUBLICZNYM: AGENCJ E PRACY SOCJ ALNEJ AGENCJ E USŁUG SOCJ ALNYCH

45 Sektor prywatny w systemie pomocy społecznej Wprowadzenie rynkowych podmiotów niepublicznych jako rozszerzenie formuł organizacyjnych pomocy społecznej: Agencje Pracy Socjalnej; Agencje Usług Socjalnych.

46 Wyrównanie deficytów finansowych dla dps, w których przebywają mieszkańcy na starych zasadach (ewentualnie etapowo: w pierwszej kolejności dla domów pomocy społecznej Zmiany w zakresie funkcjonowania domów pomocy społecznej: Wprowadzenie rozwiązań zrównujących uprawnienia osób mieszkających w domach pomocy społecznej i placówkach ochrony zdrowia, konsumując zasadę sprawiedliwości społecznej wynikającej z ubezpieczenia zdrowotnego; Wprowadzenie nowego typu domu pomocy społecznej dla osób ze zmodyfikowaną świadomością wynikających z uzależnienia od środków psychoaktywnych poziom regionalny; Zmiana sposobu dofinansowania pobytu w dps przez gminy poprzez wprowadzenie świadczenia (zasiłku) na częściowe pokrycie utrzymania w dps (zamiana dotychczasowego sposobu partycypacji gminy), które ułatwiłoby osobie swobodny dostęp do miejsca w zarówno publicznym jak i prywatnym domu pomocy społecznej;

47 Zmiany w zakresie funkcjonowania domów pomocy społecznej (cd): 5 Zmodyfikowanie sposobu odpłatności członków rodziny za pobyt w domu pomocy społecznej: I wariant: w przypadku gdy członkowie rodziny uchylają się z zawarcia umowy o odpłatności za dps, bądź też nie zgadzają się na ujawnienie swoich dochodów, to planuje się wprowadzenie trybu administracyjnego ustalania odpłatności; II wariant: gmina dochodzi swoich roszczeń (zastępcze zawarcie umowy przez sąd), od członków rodziny zobowiązanych do odpłatności w przypadku uchylania się od zawarcia umowy o opłatności; 6 Umożliwienie domom pomocy społecznej pozyskiwania środków finansowych z zewnątrz (wyodrębniony rachunek dochodów własnych); 7 Odpłatność za pobyt mieszkańca w dps rozumiana jako partycypacja mieszkańca, rodziny i gminy stanowi dochód domu pomocy społecznej i nie może być przeznaczona na inne cele niż utrzymanie dps; 8 Wprowadzenie pięcioletniej kadencyjności dyrektorów dps (powołanie, konkurs, możliwość kierowania w kolejnej kadencji po wygraniu konkursu).

48 Zmiana definicji dochodu minimalny dochód socjalny jako niezbędnego do oceny braku wartości i zdolności samodzielności ekonomicznej. Składnikami tego minimalnego dochodu socjalnego winien być koszyk obciążeń ekonomicznych osoby lub rodziny przeciętne, miesięczne koszty utrzymania (wyżywienie, wydatki na odzież, czynsz za lokal, opłaty energetyczne, opłaty edukacyjne, przejazdy komunikacyjne itp.). Wartość minimalnego dochodu socjalnego powinna być określona na poziomie minimum egzystencji i powinna podlegać weryfikacji rocznej w zależności od wskaźnika inflacji. To pojęcie ma charakter pomocniczy w stosunku do stosowanych instrumentów finansowego wsparcia, czyli przyznawanych zasiłków społecznych; minimalny dochód dla osoby starszej lub niepełnosprawnej jako niezbędnego do oceny utraty sprawności zdrowotnej. Składnikami minimalnego dochodu dla osoby starszej i niepełnosprawnej winien być koszyk obciążeń ekonomicznych osoby starszej lub niepełnosprawnej przeciętne, miesięczne koszty utrzymania (wyżywienie, wydatki na odzież, czynsz za lokal, opłaty energetyczne, opłaty edukacyjne, przejazdy komunikacyjne, wydatki związane z leczeniem i pielęgnacją itp.). Wartość minimalnego dochodu dla osoby starszej i niepełnosprawnej powinna podlegać weryfikacji rocznej w zależności od wskaźnika inflacji; kryterium klęski żywiołu lub zdarzenia losowego stosowane w wyjątkowych sytuacjach wobec grup osób, zamieszkujących obszar geograficzny dotknięty klęską żywiołową lub zdarzeniem losowym (huragan, powódź, pożar, katastrofa budowlana). W takim przypadku przy przyznawaniu świadczeń nie będzie brany pod uwagę dochód osoby lub rodziny dotkniętej klęską żywiołową lub zdarzeniem losowym.

49 Instrumenty systemu pomocy społecznej zasiłki społeczne - instrumenty finansowej pomocy i wsparcia społecznego; dodatki do zasiłków społecznych; bon socjalny bezgotówkowy rodzaj pomocy dla osób uzależnionych (np. od alkoholu, narkotyków itp.) do zrealizowania na zakup określonych przedmiotów użytku osobistego, artykułów spożywczych, przyborów szkolnych itp. lub poniesienia opłat miesięcznych. Forma bezgotówkowej pomocy finansowej przyznawana również przez pierwsze trzy miesiące w przypadku zgłoszenia określonej utraty wartości i zdolności społecznej; bon opiekuńczy dla osoby starszej lub niepełnosprawnej na zakup usług środowiskowych lub w instytucji całodobowego wsparcia; praca socjalna działania pracownika socjalnego pełniącego rolę opiekuna (asystenta) rodziny lub osoby wymagającej wsparcia.

50 Instrumenty systemu pomocy społecznej (c.d.) usługi środowiskowe w tym: grupy samopomocowe, dzienne formy aktywizujące, dzienne formy opiekuńcze, pomoc sąsiedzka, usługi instytucjonalne, w tym między innymi: domy pomocy społecznej z miejscami stałego i czasowego pobytu, domy dla samotnych matek i kobiet w ciąży, schroniska dla bezdomnych, ośrodki interwencji kryzysowej, hostele mieszkania chronione.

51 Narzędzia systemu pomocy społecznej indywidualne kontrakty socjalne - zawierane przez Agencje Pracy Socjalnej pod warunkiem poddania się formom oddziaływania na osoby lub rodziny, które doprowadzą do ponownego odbudowania utraconych wartości i zdolności społecznych. Formy finansowego wsparcia uzależnione obligatoryjnie od zawarcia i realizacji kontraktu socjalnego; indywidualny plan pomocy opracowywany i realizowany przy działaniach profilaktycznych w środowiskowych ośrodkach wsparcia prowadzonych przez publiczne podmioty usług socjalnych lub Agencje Usług Socjalnych. Indywidualny plan pomocy będzie opracowany i realizowany przez osoby, które nie będą zobowiązane do realizacji indywidualnego kontraktu socjalnego.

52 Narzędzia systemu pomocy społecznej (c.d.) rodzinny wywiad środowiskowy narzędzie, które będzie stosowane przy przyznawaniu świadczeń (pieniężnych i niepieniężnych) będzie ono zawierało informacje niezbędne do przyznania konkretnego rodzaju świadczenia i będzie kompatybilne z innymi narzędziami systemu pomocy społecznej. Świadczenia będą przyznawane w oparciu o diagnozę i będą zróżnicowane w zależności od zakładanego celu; kontrakt aktywizacji lokalnej stosowany wobec grup środowiskowych (samopomocowych); kontrakt pomoc sąsiedzka zlecenie usługi wsparcia społecznego dla rodziny, prawnych opiekunów lub sąsiadów.

53 Działania wspomagające i kompatybilne z projektowanymi zmianami: Realizacja projektów w ramach EFS

54 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna Działanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej, którego celem jest podniesienie jakości i efektywności funkcjonowania instytucji działających w obszarze pomocy i integracji społecznej, poprzez rozszerzanie realizowanych przez nie usług, poprawę systemu monitorowania i oceny efektywności podejmowanych działań oraz inwestycje w rozwój kwalifikacji i kompetencji kadr.

55 Projekty systemowe POKL w obszarze pomocy społecznej 1. Koordynacja na rzecz aktywnej integracji Cel: podniesienie jakości i efektywności funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej na różnych poziomach administracji rządowej i samorządowej. Projekt zakłada stworzenie i wdrożenie modelu wymiany informacją w zakresie instrumentów oraz metod działania stosowanych w ramach aktywnej polityki społecznej. W ramach tego projektu na poziomie Marszałków Województw powstały Obserwatoria Integracji Społecznej, które są miejscem gromadzenia i wymiany informacji. Realizowane jest również pilotażowo zadanie dotyczące analizy Zasobów Pomocy Społecznej (testowanie ustawowego obowiązku, który zacznie obowiązywać jako obligo od 2015 r.) 2. Rewitalizacja społeczna Cel: wypracowanie opartego na doświadczeniach praktycznych standardu działań o charakterze partnerskim łączącego różne metody i techniki pracy socjalnej, które staną się podstawą do wdrażania aktywnej integracji. Projekt ten jest ściśle powiązany z rewitalizacją infrastukturalna i do pilotażu mogły przystąpić te podmioty, które w ramach rewitalizacji poprawiły swoją infrastrukturę. Projekt kierowany jest do ludzi młodych. 3. Zintegrowany system wsparcia zatrudnienia socjalnego i ekonomii społecznej Cel: Podniesienie profesjonalizmu osób i podmiotów działających na

56 Projekty systemowe POKL w obszarze pomocy społecznej (c.d.) 4. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej Cel: jest zwiększenie liczby wykwalifikowanej kadry pomocy społecznej poprzez podwyższenie poziomu wiedzy, umiejętności i kwalifikacji pracowników socjalnych w ramach przeprowadzenia szkoleń z zakresu specjalizacji I i II stopnia w zawodzie pracownik socjalny, superwizji, studiów pierwszego i drugiego stopnia dla pracowników socjalnych. 5. Kształcenie kadry zarządzającej instytucji pomocy i integracji społecznej w formie studiów podyplomowych Cel: podniesienie jakości i efektywności zarządzania w instytucjach pomocy i integracji społecznej, a tym samym poprawa jakości działań tych jednostek i poziomu świadczonych usług poprzez zrealizowanie dwusemestralnych studiów podyplomowych z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi i finansowymi dla kadry kierowniczej jednostek pomocy i integracji społecznej z całej Polski. 6. Tworzenie i rozwijanie standardów jakości usług instytucji pomocy i integracji społecznej Cel: Opracowanie i wdrożenie standardów usług pomocy i integracji społecznej, w tym standardów pracy z bezdomnymi oraz nowych metod pracy socjalnej: animator mediator lokalny polityk społeczny.

57 Tworzenie i rozwijanie standardów jakości usług instytucji pomocy i integracji społecznej Projekt realizowany w czterech komponentach: I Standardu usług pomocy i integracji społecznej kierowane do: rodzin z dziećmi, rodzin doświadczających przemocy, osób starszych, osób niepełnosprawnych, osób pozostających bez pracy. Testowane usługi to: praca socjalna, interwencja kryzysowa, poradnictwo specjalistyczne dla rodzin z dziećmi i osób niepełnosprawnych, usługi opiekuńcze dla osób starszych, trening pracy dla osób pozostających bez pracy. Ponadto modele instytucji: ośrodków pomocy społecznej, miejskich ośrodków pomocy rodzinie, powiatowych centrów pomocy społecznej, centrów integracji społecznej.

58 Tworzenie i rozwijanie standardów jakości usług instytucji pomocy i integracji społecznej II testowanie roli pracownika socjalnego w środowiskowej pracyu socjalnej jako animatora, mediatora, lokalnego polityka; III Testowanie Modelu: Gminny Standard Wychodzenia z bezdomności: praca socjalna, steertworking, ochrona zdrowia, zatrudnienie i edukacja, partnerstwa lokalne, mieszkalnictwo i pomoc doraźna; IV Komponent informatyczny: szkolenia z SI Pomost, SAC, analityczny audyt danych, zakup sprzętu dla Jednostek organizacyjnych pomocy społecznej.

59 Oczekiwane skutki społeczne zmiany systemu pomocy społecznej Zwiększenie bezpieczeństwa socjalnego obywateli, którzy znaleźli się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, którzy wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości nie są w stanie jej przezwyciężyć; Wzrost motywacji osób korzystających z systemu pomocy i wsparcia społecznego do wyjścia z trudnej sytuacji życiowej; Rozwój środowiskowych form wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, a także dla osób korzystających z instytucjonalnych form pomocy;

60 Oczekiwane skutki społeczne zmiany systemu pomocy społecznej (c.d.) Uporządkowanie rynku usług socjalnych; Zwiększenie roli pracownika socjalnego jako osoby pomagającej rodzinie, poprzez wykorzystanie pracy socjalnej; Zmniejszenie liczby osób stale korzystających z systemu pomocy i wsparcia społecznego; Poprawa wykorzystania zasobów przeznaczonych na pomoc społeczną; Lepsze współdziałanie podmiotów zaangażowanych w pomoc rodzinie; Bardziej efektywny system pomocy społecznej skoordynowany z innymi systemami wsparcia.

61 DZIĘKUJ Ę ZA UWAGĘ MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ