Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Transkrypt

1 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Zbiór pytań i odpowiedzi w zakresie najczęściej pojawiających się błędów w procesie obsługi wniosków o przyznanie pomocy i o płatność w ramach PROW Warszawa, dnia 12 grudnia 2014 r.

2 Lp. Pytanie wnioskodawcy/beneficjenta Odpowiedź Działanie: 111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie 1. Jak prawidłowo dokonać rozeznania rynku na podstawie, którego szacowane są koszty w Zestawieniu rzeczowo finansowym? 2. Czy rozeznanie runku musi być obligatoryjnie przeprowadzone u co najmniej trzech potencjalnych dostawców towarów lub usługodawców? 3. Jakie informacje należy zawrzeć w kolumnie nr 8 załącznika nr 8a lub 9a Opis zadań wymienionych w zestawianiu rzeczowo-finansowym operacji w celu jej poprawnego wypełnienia? 4. Czy w Zestawieniu rzeczowo finansowym wnioskodawca może uwzględnić koszty wykorzystania własnego sprzętu lub sal dydaktycznych? 5. Proszę o interpretację definicji podwykonawstwa, o którym mowa w 5 ust. 1 pkt 9 umowy o przyznanie pomocy. Poprzez rozeznanie rynku należy rozumieć porównanie cen u co najmniej trzech potencjalnych dostawców towarów lub usługodawców, o ile na rynku istnieje trzech potencjalnych dostawców. Rozeznanie rynku wymaga formy pisemnej a wnioskodawca jest zobowiązany do dołączenia do wniosku o przyznanie pomocy kopii dokumentów oznaczonych wg pozycji z Zestawienia rzeczowo finansowego, których dotyczą. Mogą to być kopie ofert cenowych uzyskanych drogą pocztową, mailową lub wydruki ze stron internetowych. Rozeznania rynku należy dokonać dla wszystkich kosztów wyszczególnionych w ramach głównych kategorii Zestawienia rzeczowo finansowego. Wyjątek stanowią jedynie umowy o prace, które wyłączone są z zasad rozeznania rynku. Co do zasady rozeznanie rynku musi być przeprowadzone u co najmniej trzech potencjalnych dostawców towarów lub usługodawców. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy na rynku nie istnieje trzech potencjalnych dostawców. Wnioskodawca jest wówczas zobowiązany do przedstawienia wyjaśnienia takiej sytuacji w kolumnie nr 8 załącznika nr 8a lub 9a Opis zadań wymienionych w zestawianiu rzeczowo-finansowym operacji. W kolumnie nr 8 przedmiotowego załącznika obligatoryjnie powinny znaleźć się następujące informacje: 1. w przypadkach, jeżeli konieczne należy wpisać uzasadnienie zakresu (np. wypożyczenie kserokopiarki, gdyż wnioskodawca nie dysponuje takim sprzętem, a z przeprowadzonej kalkulacji ( ) wynika, iż koszty powielania materiałów, kilkakrotnie przekraczają koszty wynajmu sprzętu), racjonalności i wysokości planowanych do poniesienia kosztów; 2. należy podać sposób kalkulacji kosztu; 3. należy podać metody rozeznania rynku, nazwy wykonawców (sprzedających), u których dokonano rozeznania rynku z podaniem proponowanych cen oraz uzasadnienie dokonanego wyboru cenowego. Z zasad rozeznania rynku wyłączone są umowy o pracę; 4. planowany tryb dokonania zakupu (po podpisaniu umowy) należy określić czy zakup będzie dokonywany zgodnie z ustawą Pzp, czy zgodnie z zasadami ofertowania. W przypadku wyłączeń przedmiotowych (dotyczy umów z zakresu prawa pracy, umów cywilnoprawnych, np. umowa zlecenia, umowa o dzieło, zawieranych z wykładowcami, rozliczanych w ramach wynagrodzenia kadry dydaktycznej, najmu pomieszczeń lub bazy dydaktyczno-lokalowej) należy wskazać odpowiednio. W przypadku gdy wnioskodawca planuje wykorzystywanie w ramach realizacji operacji własnego sprzętu lub własnych sal dydaktycznych ma możliwość jedynie częściowej refundacji kosztów z tym związanych. Są to tzw. koszty eksploatacyjne/administracyjne (np. koszt zatrudnienia pracownika zajmującego się obsługą sali dydaktycznej czy koszt zużytej energii elektrycznej) wykazywane w ramach kosztów ogólnych. W przypadku uwzględnienia w Zestawieniu rzeczowo-finansowym ww. kosztów wnioskodawca jest zobowiązany do przedstawienia ich dokładnej kalkulacji w kolumnie nr 8 załącznika nr 8a lub 9a Opis zadań wymienionych w zestawianiu rzeczowo-finansowym operacji. Wyrażone, w 5 ust. 1 pkt 9 umowy o przyznanie pomocy postanowienie dotyczące niepowierzania całości lub części operacji podwykonawcy wynika z 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie objętego PROW na lata

3 6. Kto może być uczestnikiem szkolenia realizowanego w ramach działania 111? 7. Czy koszty związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i postępowania w trybie zapytań ofertowych są kosztami kwalifikowalnymi? 8. Czy w trakcie realizacji operacji możliwa jest zmiana kadry dydaktycznej zatwierdzonej przez Fundację na etapie akceptacji wniosku o przyznanie pomocy? Za podwykonawstwo należy uznać powierzenie przez beneficjenta osobie trzeciej realizacji wszystkich bądź części szkoleń (całości procesu szkoleniowego mającego na celu przekazanie wiedzy lub podniesienie kwalifikacji wraz z usługami towarzyszącymi) dla wszystkich bądź części osób planowanych do przeszkolenia w ramach operacji, bądź jej etapu. Operacja polega np. na zorganizowaniu i przeprowadzeniu cyklu szkoleń dla określonych uczestników na określony temat, to zakaz powierzenia jej realizacji (lub jej części) podwykonawcom dotyczyłby działań stricte szkoleniowych (mających na celu przekazanie wiedzy lub podniesienie kwalifikacji), a nie czynności towarzyszących (takich jak np. zapewnienie wyżywienia). Uczestnikami szkoleń mogą być: rolnik i domownik według definicji przyjętej w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników z dnia 20 grudnia 1990 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 291, z poźn. zm.), osoba zatrudniona w rolnictwie pod pojęciem, której rozumie się osobę zatrudnioną u osób fizycznych i prawnych prowadzących działalność rolniczą, lub w państwowych przedsiębiorstwach gospodarki leśnej. Uczestnikami szkoleń mogą być również: małżonek rolnika (zgodnie z definicją określoną w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników) lub podmiot prowadzący dział specjalny produkcji rolnej, o którym mowa w załączniku do ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników lub rolnik w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r., czyli producent rolny (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która posiada numer identyfikacyjny, nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności lub podatnik podatku rolnego lub podatnik podatku leśnego. Zgodnie z postanowieniem 10 ust. 13 umowy o przyznanie pomocy dla ww. działania Koszty związane z przeprowadzeniem postępowania są niekwalifikowalne. Akceptacja przez Fundację zmian w składzie zespołu wykładowców następuje w oparciu o wniosek beneficjenta przedłożony w terminie i formie wskazanej w 7 ust. 1 umowy o przyznanie pomocy, tj. najpóźniej na 14 dni przed dniem przeprowadzenia szkolenia oraz na załączniku Oświadczenie o kwalifikacjach i doświadczeniu kadry dydaktycznej, stanowiącym załącznik nr 2 do wniosku o przyznanie pomocy. Pozwoli to na przeprowadzenie oceny dodawanych/zastępowanych wykładowców zgodnie z kryteriami oceny Wniosku o przyznanie pomocy. Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA), udzieli zgody na dodanie wykładowców prowadzących szkolenia, którzy jednocześnie będą posiadali: wykształcenie nie niższe niż wykładowcy przedstawieni we wniosku o przyznanie pomocy; doświadczenie w pełnieniu roli szkolącego w szkoleniu z zakresu podobnego do tematu szkolenia, nie mniejsze niż wykładowcy przedstawieni we wniosku o przyznanie pomocy oraz punktacja przyznana za wykształcenie i doświadczenie kadry dydaktycznej nie uległa obniżeniu w stosunku do punktacji uzyskanej we Wniosku o przyznanie pomocy. 3

4 9. Gdzie znajdują się informacje odnoszące się do zbierania danych od uczestników szkoleń? 10. Czy w przypadku zatrudnienia pracownika w oparciu o umowę o pracę konieczne jest dołączenie do wniosku o płatność oprócz umów także zakresu obowiązków i opisu stanowiska pracy? 11. Kiedy powstaje obowiązek dołączenia do wniosku o płatność oświadczenia, iż zatrudnieni pracownicy wykonują zadania związane z realizacją operacji poza godzinami pracy lub w czasie wolnym od pracy? 12. Czy pracownik beneficjenta może być zatrudniony do realizowania zadań związanych z projektem na podstawie stosunku cywilnoprawnego? Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, udzieli zgody na zamianę wykładowców prowadzących szkolenia, którzy jednocześnie będą posiadali: wykształcenie nie niższe niż osoba zastępowana; doświadczenie w pełnieniu roli szkolącego w szkoleniu z zakresu podobnego do tematu szkolenia, nie mniejsze niż osoba zastępowana oraz punktacja przyznana za wykształcenie i doświadczenie kadry dydaktycznej nie uległa obniżeniu w stosunku do punktacji uzyskanej we Wniosku o przyznanie pomocy. Zgodnie z 5 ust. 1 pkt. 17 umowy o przyznanie pomocy, na beneficjencie ciąży obowiązek zachowania warunków realizacji operacji określonych we Wniosku o przyznanie pomocy, do dnia złożenia wniosku o płatność ostateczną, w szczególności warunków dotyczących kwalifikacji i doświadczenia kadry dydaktycznej. Zakres danych wymaganych do zbierania od uczestników szkoleń określa wyłącznie załącznik nr 5 do Wniosku o płatność Lista obecności uczestników szkolenia. Dodatkowa dokumentacja potwierdzająca spełnianie kryteriów przez uczestnika szkolenia, nie jest wymagana i pozostaje w decyzji wnioskodawcy. W przypadku zatrudnienia personelu beneficjenta na podstawie stosunku pracy beneficjent zobowiązany jest dołączyć do wniosku o płatność tylko jeden z następujących dokumentów: umowę o pracę lub zakres czynności służbowych pracownika lub opis stanowiska pracy, z którego będą wynikać wszystkie zadania, które dana osoba będzie wykonywała w ramach operacji. Dodatkowo do wniosku o płatność należy dołączyć dokument będący podstawą wyliczenia kwot przyjętych do rozliczenia. Obowiązek dołączenia do wniosku o płatność przedmiotowego oświadczenia istnieje wyłącznie w przypadku, gdy kosztem operacji jest wynagrodzenie pracownika etatowego beneficjenta na podstawie umowy cywilnoprawnej, tj. umowy o dzieło/umowy zlecenia (pracownik beneficjenta zostaje dodatkowo zatrudniony do realizacji operacji na podstawie umowy cywilnoprawnej). Zaangażowanie pracownika beneficjenta do operacji na podstawie umowy cywilnoprawnej jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy charakter zadań powierzonych temu pracownikami na mocy umowy cywilnoprawnej wyklucza możliwość ich realizacji w ramach stosunku pracy. Dodatkowo łącznie spełnione muszą być następujące warunki: praca wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej jest rodzajowo różna od pracy wykonywanej na podstawie stosunku pracy, chyba że przepisy pragmatyk służbowych stanowią odrębnie; zakres zadań w ramach umowy cywilnoprawnej jest precyzyjnie określony; zaangażowanie w ramach stosunku pracy pozwala na efektywne wykonywanie zadań w ramach umowy cywilnoprawnej; osoba ta prowadzi ewidencję godzin pracy zaangażowanych w realizacje zadań w ramach umowy cywilnoprawnej. Pracownik beneficjenta może być zaangażowany w projekt na podstawie więcej niż jednej umowy cywilnoprawnej. Wówczas wydatki są kwalifikowalne jeśli spełnione zostaną następujące warunki: obciążenie wynikające z wykonywania wszystkich umów cywilnoprawnych nie wyklucza możliwości prawidłowej i efektywnej realizacji zadań w ramach realizacji; 4

5 13. Czy koszty dojazdu uczestników szkolenia można rozliczać na podstawie faktycznie przejechanych kilometrów czy też wyłącznie na podstawie określonych przedziałów/ stawek (kilometrowych/ finansowych)? 14. Czy w przypadku rozliczania dojazdu uczestników szkoleń na podstawie określonych przedziałów/ stawek (kilometrowych/ finansowych) możliwe jest załączenie do wniosku o płatność dodatkowej kartki z wyliczeniem kwot do zwrotu za dojazd na szkolenie? 15. Czy odsetki bankowe uzyskane przez beneficjenta działania Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie objętych PROW od środków przekazanych tytułem wyprzedzającego finansowania podlegają zwrotowi? 16. Czy kosztem kwalifikowalnym mogą być koszty amortyzacji rozliczanej w oparciu o tabelę amortyzacyjną? osoba ta prowadzi ewidencję godzin poświęconych na wszystkie zadania w ramach operacji, która może podlegać kontroli; rozliczenie umowy cywilnoprawnej następuje na podstawie protokołu odbioru wskazującego szczegółowy zakres wykonywania czynności oraz liczbę godzin dotyczących realizacji umowy. Należy pamiętać, iż w przypadku rozliczania kosztów związanych z zatrudnieniem personelu beneficjenta w oparciu o umowę cywilnoprawną, do wniosku o płatność należy załączyć również zakres obowiązków/opis stanowiska pracy trwającej umowy o pracę z tym pracownikiem. Beneficjent powinien rozliczać się z uczestnikami szkolenia na podstawie określonych przedziałów/stawek (kilometrowych/finansowych). W zależności od tego, z jakim przedziałem kilometrowym mamy do czynienia przysługuje odpowiednia kwota do zwrotu kosztów dojazdu uczestnikom na każdy dzień szkolenia. W przypadku, gdy odległość dzieląca miejsce zamieszkania od miejsca szkolenia wynosi więcej aniżeli 50 km, stawka ustalana jest indywidualnie na podstawie faktycznie przejechanych kilometrów. Wysokość stawki kilometrowej określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. z 2002 r. Nr 236 poz. 1990). Beneficjent może rozliczać się z uczestnikami szkolenia na podstawie faktycznie przejechanych kilometrów jeżeli ten sposób rozliczenia jest bardziej racjonalny od rozliczenia na podstawie określonych przedziałów/stawek. Instrukcja wypełniania wniosku o płatność dopuszcza możliwość udokumentowania poniesionych kosztów innym dokumentem, jeżeli wymagają tego okoliczności. Potwierdzeniem otrzymania zwrotu kosztów dojazdu na szkolenie jest podpis uczestnika szkolenia na Liście obecności uczestników szkolenia załącznik nr 5 do wniosku o płatność. Dokumentem potwierdzającym wydanie gotówki może być dokument KW (kasa wypłaci). Odsetki bankowe naliczane od środków wyprzedzającego finansowania, o których mowa w ustawie z dania r. o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu UE przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 187 poz. 1381) w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , zgromadzone na rachunku bankowym beneficjenta stanowią jego dochód, nie będą podlegały zwrotowi, nie będą wykazywane we wnioskach o płatność, jak również nie będą pomniejszały kwot kolejnych płatności. Odpisy amortyzacyjne mogą stanowić wydatek kwalifikowalny, jeżeli spełnione zostaną łącznie następujące warunki: odpisy amortyzacyjne dotyczące majątku trwałego, który jest niezbędny do prawidłowej realizacji operacji i jest wykorzystany bezpośrednio do jej realizacji, zakup majątku trwałego nie był wcześniej finansowany ze środków dotacji wspólnotowej lub krajowej wykorzystanej na współfinansowanie operacji, wartość kwalifikowalnych odpisów amortyzacyjnych odnosi się wyłącznie do okresu realizacji danej operacji, wartość odpisów amortyzacyjnych została obliczona zgodnie z ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r., w przypadku, gdy majątek trwały byłby wykorzystywany także w innych celach niż realizowana operacja, kwalifikowalna jest tylko ta część odpisu amortyzacyjnego, która odpowiada proporcji wykorzystania środków trwałych w ramach realizacji operacji, 5

6 17. Czy kosztem kwalifikowalnym mogą być koszty transportu lotniczego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej? 18. Czy beneficjent realizujący kilka operacji w ramach działania 111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie objętego PROW musi występować z prośbą o Indywidualną interpretację podatkową uzyskaną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. 2012, poz. 749) do każdej operacji w ramach ww. działania? 19. Czy kosztem kwalifikowalnym mogą być poniesione i udokumentowane inne koszy związane z podróżą służbową pracownika własnym środkiem transportu, w szczególności: opłaty parkingowe, opłaty za przejazdy autostradami płatnymi itp.? 20. Czy oficjalny cennik beneficjenta może być załącznikiem do noty księgowej dokumentującej rozliczenie własnej bazy dydaktyczno-lokalowej, gastronomicznej, hotelowej, drukarskiej? 21. Czy zamawiający może przeprowadzić postępowanie w trybie zamówienia z wolnej ręki, jeśli w dwóch poprzednio prowadzonych postępowaniach w trybie przetargu nieograniczonego dotyczących tego przedmiotu zamówienia, wszystkie złożone oferty były za drogie dla zamawiającego i unieważnił on oba przetargi? beneficjent przechowuje sposób wyliczenia amortyzacji rozliczanej w ramach projektu wraz z dokumentacją księgową. Wyliczenia to powinno uwzględniać czas lub zakres wykorzystania sprzętu i wysokość odpisów amortyzacyjnych w danym miesiącu, dokumentami potwierdzającymi wysokość odpisów amortyzacyjnych są tabele amortyzacyjne środków trwałych lub inne dokumenty wskazujące ich wysokość, koszt amortyzacji jest kwalifikowalny, o ile przepisy odrębne klasyfikacji budżetowej dopuszczają jej zaksięgowanie w danej jednostce jako wydatek, beneficjent zobowiązany będzie na wezwanie FAPA do złożenia odpowiednich dokumentów. Koszty transportu lotniczego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są kosztem kwalifikowalnym o ile koszty dot. podróży transportem lotniczym są niższe lub równe kosztom podróży z wykorzystaniem alternatywnych środków transportu (samochód, PKP, PKS). Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o płatność beneficjent ma obowiązek załączenia do pierwszego wniosku o płatność oryginału Indywidualnej interpretacji podatkowej uzyskanej w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012, poz. 749). Za koszt kwalifikowalny można uznać poniesione i udokumentowane inne koszty związane z podróżą służbową pracownika własnym środkiem transportu, m.in.: opłaty parkingowe, opłaty za przejazdy autostradami, jeżeli pracodawca zaakceptuje przedłożone inne wydatki a Fundacja nie zakwestionuje zasadności i celowości zleconych podróży służbowych i sposobu rozliczania należności. Tak, jednakże marża w cenniku beneficjenta nie może stanowić kosztu kwalifikowanego. W takim przypadku zamawiający nie ma prawa udzielić zamówienia z wolnej ręki. Na podstawie art. 67 ust 1 pkt 4 ustawy Pzp zamawiającemu przysługuje prawo do udzielenia zamówienia z wolnej ręki, jeśli w prowadzonych kolejno postępowaniach o udzielenie zamówienia, z których co najmniej jedno prowadzone było w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego, nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. Złożenie w postępowaniu ofert za drogich dla zamawiającego nie uprawnia do skorzystania z tego przepisu i udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki. 6

7 22. Czy planując przetarg nieograniczony na zakup materiałów biurowych można zaplanować zamówienie uzupełniające na podstawie art. 67 ust 1 pkt 7 ustawy Pzp? 23. Czy zamawiający może zatrudnić na umowę zlecenie swojego pracownika, do przeprowadzenia naboru uczestników szkoleń, bez przeprowadzania postępowania w trybie przewidzianym w ustawie Pzp? 24. Czy zasad ofertowania można nie stosować do umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie, umowa o dzieło) zawieranych z wykładowcami rozliczanymi w ramach wynagrodzenia kadry dydaktycznej? 25. Czy w przypadku operacji wieloetapowej, jeśli każdy z etapów zawiera daną kategorię kosztów, konieczne jest przeprowadzenie jednego postępowania dla całej operacji, czy można przeprowadzić kilka postępowań na ten sam przedmiot zamówienia? 26. Jakie mogą być kryteria oceny ofert w zapytaniu ofertowym? 27. W jaki sposób mają być poświadczone kopie dokumentacji z przeprowadzonych postępowań? 28. Czy wraz z dokumentacją z udzielanych zamówień należy składać kopie korespondencji z wykonawcami, którzy złożyli oferty Nie. Z tego przepisu można skorzystać, jeśli przedmiotem zamówienia są dostawy niestandardowe i gdzie zmiana dostawy powodowałaby konieczność nabywania rzeczy o innych parametrach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i dozorze. Materiały biurowe są towarami powszechnymi, a zakup kolejnej partii towaru u innego dostawcy nie spowoduje trudności w funkcjonowaniu zamawiającego. Nie. Zatrudnienie pracownika na inną umowę, niż umowa z zakresu prawa pracy, wymaga stosowania przepisów ustawy Pzp. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy ten pracownik jest już zatrudniony na umowę o pracę u zamawiającego, czy nie jest jego pracownikiem. W obu przypadkach konieczne jest przeprowadzenie postępowania w trybie przewidzianych w ustawie Pzp (z uwzględnieniem innych przepisów ustawy Pzp, np. art. 4 ust 8). Na podstawie 9 ust. 6 umowy o przyznanie pomocy, można nie przeprowadzać ofertowania na wyłonienie wykładowców rozliczanych w ramach wynagrodzenia kadry dydaktycznej. Podmioty ustawowo zobowiązane do stosowania przepisów ustawy Pzp, dla zamówień na wyłonienie wykładowców, których szacowana wartość przekracza euro netto, stosują tryby przewidziane w ustawie Pzp. Zamawiający może przeprowadzić kilka postępowań na dany przedmiot zamówienia. Musi przy tym zachować zasady szacowania wartości zamówienia. Wartość zamówienia powinna być szacowana dla całej operacji łącznie, a nie dla poszczególnych etapów osobno. Kryteriami oceny ofert może być cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis, wpływ sposobu wykonania zamówienia na rynek pracy w miejscu wykonywania zamówienia oraz termin wykonania zamówienia. Kryteria wyboru najkorzystniejszej oferty nie mogą stanowić elementów nieuczciwej konkurencji, tj. nie mogą dyskryminować potencjalnych ofert, nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. Kryteria oceny ofert nie mogą być: dotychczasowa współpraca, renoma w branży, dotychczasowe doświadczenia Wnioskodawcy, zaufanie, co do terminowości wykonania zadania i rzetelności dostawcy, itp. Na każdej stronie dokumentacji należy umieścić klauzulę "za zgodność z oryginałem" wraz z parafą i pieczątką imienną osoby potwierdzającej lub z czytelnym podpisem osoby potwierdzającej. Do dokumentacji należy dołączyć upoważnienie do poświadczania za zgodność z oryginałem. Tak. Złożenie kopii korespondencji powstałej podczas przeprowadzania zamówienia jest niezbędne do oceny postępowania prowadzonej przez Fundację. Stanowi ona dopełnienie obrazu całego postępowania. 7

8 w postępowaniu? 29. Czy konieczne jest składanie kopii dokumentu powołania komisji przetargowej? 30. Czy postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania ofertowego oferty mogą być składane przez wykonawców za pomocą faksu lub poczty elektronicznej? 31. Kiedy należy złożyć w Fundacji dokumentację z przeprowadzonego postępowania? 32. Jakie dokumenty należy złożyć z przeprowadzonego postępowania w trybie ofertowym? 33. Jak powinien postąpić zamawiający, jeśli w kilku postępowaniach prowadzonych w trybie zapytań ofertowych na ten sam przedmiot zamówienia, nie udało mu się wyłonić wykonawcy? 34. Jak powinien postąpić zamawiający w sytuacji, gdy konieczne będzie rozwiązanie umowy z wykonawcą wybranym w postępowaniu ofertowym? Jeśli komisja przetargowa została powołana w postępowaniu, to dokument powołania komisji musi stanowić załącznik do protokołu wprowadzonego rozporządzeniem Prezesa RM z dnia 26 października 2010 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Kopię dokumentu należy złożyć w Fundacji wraz z pozostałymi dokumentami z postępowania. Nie. Oferty muszą być podpisane, a więc oferenci mogą je składać osobiście, wysłać pocztą lub kurierem. W przypadku postępowań o udzielenie zamówienia publicznego dokumentację należy złożyć: niezwłocznie po zawarciu umowy o przyznanie pomocy, w przypadku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zakończonego przed dniem jej zawarcia; niezwłocznie po dniu zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w przypadku postępowania zakończonego po dniu zawarcia umowy o przyznanie pomocy. W przypadku postępowań o udzielenie zamówienia prowadzonego w trybie zapytania ofertowego dokumentację należy złożyć niezwłocznie po zakończeniu etapu, ale przed złożeniem wniosku o płatność. Po zakończonym etapie realizacji operacji, ale przed złożeniem wniosku o płatność, beneficjent składa w Fundacji kopie postępowań prowadzonych w trybie zapytań ofertowych, których koszty dotyczą tego etapu. Dokumentacja ze wszystkich zapytań ofertowych powinna stanowić komplet i należy ją złożyć jednorazowo w Fundacji. Z każdego postępowania należy złożyć kopie wszystkich dokumentów, które powstały podczas przeprowadzania tego postępowania. Dokumentami tymi są w szczególności: zapytania ofertowe wysłane do oferentów wraz z potwierdzeniem ich wysłania; oferty wraz z potwierdzeniem ich wpływu; protokół z postępowania ofertowego; umowa w sprawie zamówienia; korespondencja z uczestnikami postępowania. Dodatkowo należy dołączyć wykaz przeprowadzonych postępowań w trybie zapytań ofertowych w wersji papierowej i elektronicznej. W sytuacji, gdy mimo prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia dwukrotnie postępowania (zgodnie z 9 ust. 4 pkt. 1 lub zgodnie z 9 ust. 4 pkt. 1 i 2 umowy o przyznanie pomocy), beneficjent nie otrzyma żadnej oferty, złożone oferty będą za drogie lub nie będą spełniały wymogów zapytania ofertowego, może on, bez istotnej zmiany pierwotnych warunków zamówienia, nabyć towar lub usługę na rynku u dowolnego wykonawcy. Powody niewybrania oferty należy opisać w protokołach z postępowania i przedłożyć w Fundacji. W takim przypadku zasadę konkurencyjności uważa się za spełnioną W przypadku, gdy konieczne będzie rozwiązanie umowy z oferentem wybranym w trybie zapytania ofertowego, beneficjent przeprowadza nowe postępowanie ofertowe na niezrealizowaną część pierwotnego zamówienia. W uzasadnionych przypadkach beneficjent dla zabezpieczenia płynności realizacji operacji może nabyć niezbędne towary lub usługi na rynku u dowolnego wykonawcy (w takim przypadku wraz z dokumentacją z przeprowadzonych postępowań składa w Fundacji pisemne wyjaśnienie), a na pozostałą część niezrealizowanej umowy ws. zamówienia przeprowadza nowe postępowanie w trybie zapytania ofertowego. 8

9 Działanie: 112 Ułatwianie startu młodym rolnikom Dokonywanie zakupów poza procedurą zapytań ofertowych wymaga uzasadnienia i ma na celu zabezpieczenie płynności realizacji operacji do czasu przeprowadzenia postępowania zgodnie z zasadami ofertowania określonymi w umowie o przyznanie pomocy. 35. Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie pomocy w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom. Czy oznacza to, że nie może już dokonać żadnych zmian w załączonym do wniosku biznesplanie? 36. Czy osoba, który prowadzi gospodarstwo rolne może złożyć wniosek o przyznanie pomocy w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom? 37. Czy przepisy określają wiek graniczny osoby, która może się ubiegać o przyznanie pomocy w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom? 38. Wnioskodawca zgłosił we wniosku grunty rolne pod stawami a także grunty rolne zabudowane. Czy tego rodzaju grunty należy wliczyć do powierzchni gospodarstwa zgłoszonego do pomocy? 39. Co należy wpisać we wniosku o przyznanie pomocy w tabeli z działkami ewidencyjnymi w kolumnie nr 10 powierzchnia użytków rolnych? Czy mają być to powierzchnie użytki rolne wynikające z wypisu z Rejestru Gruntów i Budynków czy faktycznie użytkowane w terenie? Zgodnie z rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz.U. z 2014 r. poz. 201 z późn. zm.) wnioskodawca może dokonać zmian w założeniach biznesplanu, jednak wcześniej powinien uzyskać zgodę dyrektora oddziału regionalnego. Dyrektor wydaje taką zgodę w formie decyzji, po uprzednim rozpatrzeniu wniosku wraz z uzasadnieniem przyczyn planowanych zmian. Zgodnie z przepisami rozporządzenia dopuszcza się przyznanie pomocy osobie, która przed dniem złożenia wniosku przejęła gospodarstwo rolne lub posiadała już gospodarstwo, ale nie dłużej niż 15 miesięcy do dnia złożenia wniosku. Przepis ten dotyczy również małżonka osoby składającej wniosek o przyznanie pomocy. Zgodnie z przepisem 2 ust.1 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz.U. z 2014 r. Nr 201 z późn.zm.) pomoc jest przyznawana osobie fizycznej, która jest pełnoletnia i w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie ukończyła 40 roku życia. Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 5 Ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2003 r. Nr 64, poz. 592) użytki rolne zostały zdefiniowane, jako: grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. W związku z powyższym do powierzchni gospodarstwa posiadanego lub nabywanego przez wnioskodawcę występującego o premię dla młodego rolnika może zostać wliczona powierzchnia stanowiąca powyżej opisane grunty. Przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2014 r. poz. 201, z późn. zm.) nie stanowią, że miarą powierzchni gospodarstwa młodego rolnika jest wielkość powierzchni użytkowanej rolniczo. Występująca w gospodarstwie powierzchnia użytków rolnych może różnić się od zgłaszanej do dopłat powierzchniowych gruntów rolnych. Różnica ta nie może natomiast wynikać z faktu, że posiadany użytek rolny w rzeczywistości stracił cechy użytku rolnego np. na skutek nie utrzymywania go w dobrej kulturze rolnej. Przepis 2 ust 1 pkt 1 lit a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. z 2014 r. poz. 201 z późn. zm.) stanowi m.in., iż pomoc finansowa w ramach działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom" objętego Programem, zwana dalej "pomocą", jest przyznawana osobie fizycznej, która z zastrzeżeniem 7, do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadziła działalności rolniczej i po raz pierwszy rozpocznie prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 553 Kodeksu cywilnego, zwanym dalej "gospodarstwem", jeżeli w wymaganym okresie powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie będzie nie mniejsza niż średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym 9

10 40. Który dzień uważa się za dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej? w kraju oraz nie większa niż 300 ha. Przepis ten określa jednoznacznie, że miarą powierzchni gospodarstwa posiadanego lub nabywanego przez wnioskodawcę występującego o premię dla młodego rolnika jest powierzchnia użytków rolnych, która nie może być mniejsza niż średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w kraju oraz nie większa niż 300 ha. Zgodnie z przepisem Art. 2 pkt 5 Ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2003 r. Nr 64, poz. 592) użytki rolne zostały zdefiniowane, jako: grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. W związku z powyższym do powierzchni gospodarstwa posiadanego lub nabywanego przez wnioskodawcę występującego o premię dla młodego rolnika może zostać wliczona powierzchnia stanowiąca: grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. Z praktycznego punktu widzenia występująca w gospodarstwie powierzchnia użytków rolnych może różnić się od zgłaszanej do dopłat powierzchniowych gruntów rolnych o powierzchnię stanowiącą: grunty rolne zabudowane, grunty pod stawami i grunty pod rowami. Różnica ta nie może natomiast wynikać z faktu, że posiadany użytek rolny w rzeczywistości stracił cechy użytku rolnego (np. na skutek nie utrzymywania go w dobrej kulturze rolnej, zakrzaczenia itp.). Takie grunty, pomimo, że na skutek braku aktualizacji, w ewidencji gruntów figurują nadal jako użytek rolny, nie powinny być uwzględniane w powierzchni gospodarstwa posiadanego lub nabywanego przez wnioskodawcę występującego o pomoc na Ułatwianie startu młodym rolnikom. Grunty takie nie powinny być wliczane do minimalnej wielkości gospodarstwa, jak również uwzględniane przy naliczaniu punktów za powierzchnie gospodarstwa. Wyjątek może stanowić przypadek, gdy wnioskodawca zobowiąże się, że przed wypłatą premii przywróci taki grunt do dobrej kultury rolnej i fakt ten zostanie poddany wnikliwej kontroli. Za dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej uznaje się: 1. dzień wejścia po raz pierwszy w posiadanie nieruchomości o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha; w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo rolne w drodze spadku i nie później niż w ciągu 12 miesięcy od dnia nabycia wydzierżawiły to gospodarstwo, za dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej uznaje się dzień rozwiązania albo wygaśnięcia umowy dzierżawy, pod warunkiem, że umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego albo ma datę pewną; 2. w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo przed ukończeniem 18 roku życia - dzień ukończenia 18 roku życia; 3. w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo przed ukończeniem 18 roku życia i kontynuowały naukę, dzień zakończenia lub zaprzestania nauki, jednakże najpóźniej dzień ukończenia 26 roku życia, pod warunkiem, że wnioskodawca nie miał przerw w nauce, a w przypadku kontynuowania nauki na uczelni - podjęcie nauki nastąpiło w roku uzyskania świadectwa dojrzałości lub świadectwa maturalnego; 4. w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo po ukończeniu 18 roku życia, a przed zakończeniem nauki, dzień zakończenia lub zaprzestania nauki, jednakże najpóźniej dzień ukończenia 26 roku życia, pod warunkiem, że wnioskodawca nie miał przerw w nauce, a w przypadku kontynuowania nauki na uczelni - podjęcie nauki nastąpiło w roku uzyskania świadectwa dojrzałości lub świadectwa maturalnego; 5. w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo przed rozpoczęciem służby wojskowej lub w trakcie jej odbywania - dzień zakończenia tej służby, pod warunkiem, że rozpoczęcie służby nastąpiło nie później niż 12 miesięcy od dnia nabycia gospodarstwa lub ukończenia 18 roku życia albo od dnia zaprzestania lub zakończenia nauki; 6. w przypadku osób, które nabyły gospodarstwo rolne w drodze spadku i wydzierżawiły je nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia jego nabycia - dzień rozwiązania albo wygaśnięcia umowy dzierżawy, pod warunkiem, że umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego albo ma datę pewną, 10

11 41. W jakich terminach beneficjenci premii dla młodych rolników powinni przedstawić dokumenty poświadczające realizację zobowiązań wieloletnich? 7. dzień dokonania najwcześniejszej z następujących czynności: a) wystąpienie o przyznanie płatności na podstawie przepisów o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności cukrowej lub przepisów o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej, lub b) wystąpienie o pomoc finansową dla rolników w ramach programu SAPARD, lub wystąpienie o pomoc finansową na działania objęte Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , lub c) wystąpienie o przeznaczone dla osób prowadzących działalność rolniczą, lub rolników dofinansowanie realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich ", w tym w zakresie działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom", lub d) otrzymanie kredytu preferencyjnego udzielanego na podstawie przepisów dotyczących szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji, lub przepisów dotyczących szczegółowego zakresu i kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (z wyjątkiem kredytu na tworzenie nowego gospodarstwa), lub e) wejście w posiadanie zwierząt gospodarskich objętych obowiązkiem zgłoszenia do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt, lub f) ubezpieczenie się w KRUS na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik lub małżonek rolnika lub z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, lub g) rozpoczęcie prowadzenia choćby jednego z następujących działów specjalnych produkcji rolnej (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych): produkcja roślin w szklarniach lub tunelach, produkcja grzybów, produkcja drobiarska, w tym wylęgarnie, produkcja drobiu rzeźnego lub nieśnego, produkcja zwierząt futerkowych, produkcja pszczelarska, hodowla lub chów zwierząt gospodarskich poza gospodarstwem rolnym, z wyłączeniem koni hodowlanych w liczbie mniejszej niż 3 sztuki. Beneficjent jest zobowiązany do przedłożenia we właściwym Oddziale Regionalnym ARiMR następujących dokumentów: 1. Zaświadczenia z właściwego oddziału KRUS o okresach podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik w terminie 60 dni od dnia upływu 12 miesięcy od dnia wypłaty pomocy. 2. Potwierdzonych za zgodność z oryginałem przez pracownika Agencji lub notariusza kopii faktur, dokumentów księgowych o równoważnej wartości dowodowej lub innych dokumentów potwierdzających wydatkowanie przynajmniej 70% kwoty pomocy na inwestycje zgodne z założeniami biznesplanu po zrealizowaniu każdej z inwestycji i nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pomocy. 3. Oświadczenia, że zakupy w ramach inwestycji zrealizowanych zgodnie z założeniami biznesplanu nie zostały dokonane na podstawie zawartej miedzy beneficjentem a małżonkiem, wstępnym lub zstępnym beneficjenta ani wstępnym lub zstępnym małżonka beneficjenta - po zrealizowaniu każdej z inwestycji i nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pomocy. 4. Sprawozdania z realizacji biznesplanu sporządzone zgodnie ze wzorem udostępnionym przez Agencję - w terminie 60 dni od dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pomocy. 11

12 Działanie: 113 Renty strukturalne 5. Ankiety monitorującej sporządzonej zgodnie ze wzorem udostępnionym przez Agencję, zawierającą informacje niezbędne dla celów monitorowania i oceny Programu - do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pomocy oraz na każde żądanie Agencji. 6. Dokumentu potwierdzającego uzupełnienie wykształcenia, w terminie 60 dni od dnia upływu 3 lat od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. 7. Dokumentów potwierdzających spełnienie warunku dotyczącego minimalnej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie, nie mniejszej niż średnia powierzchnia gruntów rolnych w kraju, w terminie 60 dni od dnia upływu 3 lat od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. 8. Oświadczenia w sprawie spełniania standardów w zakresie ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt w gospodarstwie do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pomocy. 42. Czy uzyskanie przez beneficjenta prawa do emerytury lub renty ma wpływ na wypłatę przyznanej renty strukturalnej? 43. W jakiej sytuacji beneficjent renty strukturalnej powinien dokonać zmiany w zakresie zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego? Zgodnie z obowiązującymi przepisami w momencie, gdy beneficjent renty strukturalnej nabędzie prawo do emerytury, rentę strukturalną pomniejsza się o kwotę brutto przyznanej emerytury. W przypadku nabycia praw emerytalnych przez małżonka beneficjenta kwota renty strukturalnej pomniejszana jest o dodatek na małżonka. Prawo do emerytury lub renty, zgodnie z ww. rozporządzeniem, oznacza prawo do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lub o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, lub o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, lub zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ARiMR Bezpieczeństwa Wewnętrznego, ARiMR Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, służby Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej służby Pożarnej, Służby Więziennej. Uzyskanie przez beneficjenta prawa do renty oznacza utratę prawa do renty strukturalnej. Zgodnie z 14 ust 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 czerwca 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 109 poz. 750 z późn. zm.), w przypadku przyznania prawa do renty w trakcie pobierania renty strukturalnej, uprawnionemu wypłaca się rentę strukturalną jeżeli wycofa on wniosek o przyznanie renty w terminie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych W przypadku przyznania renty małżonkowi beneficjenta kwota renty strukturalnej pomniejszana jest o dodatek na małżonka. Zgodnie z art. 76a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, osoba która zgłosiła do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, jest obowiązana do informowania podmiotu właściwego do dokonania wyrejestrowania (w przypadku beneficjentów rent strukturalnych tym podmiotem jest ARiMR) o okolicznościach powodujących konieczność wyrejestrowania tych członków z ubezpieczenia zdrowotnego, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności. Obowiązek prawidłowego zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, jak ich wyrejestrowania z tego ubezpieczenia, spoczywa na osobie podlegającej obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, tj. na beneficjencie renty strukturalnej. Konieczność wyrejestrowania członka rodziny z ubezpieczenia zdrowotnego powodują, np.: podjęcie przez niego pracy podlegającej zgłoszeniu do ubezpieczenia, w tym pracy na umowę zlecenia, zarejestrowanie jako osoby bezrobotnej lub podjęcie działalności gospodarczej. Po ustaniu przyczyny wyrejestrowania, beneficjent może, z tytułu otrzymywanej renty 12

13 44. Czy osoba ubiegająca się o przyznanie renty strukturalnej, przekazując grunty rolne następcy może pozostawić sobie jakikolwiek grunty rolne? 45. Czy nabycie przez beneficjenta renty strukturalnej gospodarstwa rolnego w ramach spadku ma wpływ na wypłatę renty strukturalnej? 46. Czy beneficjent renty strukturalnej ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie emerytalnorentowe rolników i do kiedy? 47. Jakie świadczenie otrzymają osoby, którym zgodnie z obowiązującą decyzją przyznającą rentę strukturalną, zakończy się wypłata renty strukturalnej przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w ustawie z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637)? 48. Jaki wpływ na rentę strukturalną ma uzyskanie prawa do emerytury lub renty przez małżonka strukturalnej, ponownie zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba ubiegająca się o rentę strukturalną może zgodnie z przepisami, na mocy których przyznano pomoc pozostawić sobie 0,5 ha użytków rolnych, z tym że działalność prowadzona na tym użytkach może służyć wyłącznie zaspokojeniu potrzeb własnych oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym. Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 114 poz z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 czerwca 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 109 poz. 750 z późn. zm.) beneficjent powinien w ciągu 14 dni od momentu nabycia spadku zgłosić ten fakt w biurze powiatowym. W takim przypadku wypłata renty ulega zawieszeniu po roku od dnia okoliczności nabycia spadku. Beneficjent ma zatem rok na zbycie gruntów rolnych przejmującemu, który spełni warunki stawiane przez przepisy rozporządzenia. W przypadku nie dotrzymania przez beneficjenta, z przyczyn leżących po jego stronie, warunku powiadomienia w ciągu 14 dni kierownika biura powiatowego o wejściu w posiadanie gospodarstwa rolnego w ramach nabycia spadku, wypłata pomocy zostaje zawieszona na cały okres posiadania gospodarstwa Wznowienie wypłaty renty strukturalnej następuje na wniosek beneficjenta od miesiąca, w którym zbędzie posiadane gospodarstwo rolne i ustaną okoliczności powodujące zawieszenie wypłaty pomocy, jednakże nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zostanie złożony wniosek. Beneficjent renty strukturalnej podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy (art. 16 ust. 1 ustawy z dnia r. z dnia r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z dnia r.). W związku z powyższym jest on zobowiązany do opłacania składek w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przez cały okres otrzymywania renty strukturalnej lub do chwili ustalenia prawa do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. W przypadku spełnienia wymogów uprawniających do otrzymania emerytury rolniczej beneficjent renty strukturalnej może wystąpić do KRUS o jej ustalenie. Od chwili nabycia prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników, nie opłaca się składek na ubezpieczenie społeczne. Jednocześnie renta strukturalna zostanie pomniejszona o kwotę brutto przyznanej emerytury, zaś KRUS od kwoty brutto przyznanego świadczenia będzie odprowadzał zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W związku z wydłużeniem wieku emerytalnego, beneficjenci rent strukturalnych mogą osiągnąć prawo do emerytury już po zakończeniu wypłaty pomocy przez ARiMR. Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 637) osobie, której upłynął okres na jaki została przyznana renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, a która nie osiągnęła wieku emerytalnego, przysługuje okresowa emerytura rolnicza do dnia osiągnięcia tego wieku w wysokości emerytury podstawowej określonej w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) bez względu na posiadany okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu określonemu w tej ustawie. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 114, poz

14 beneficjenta, w przypadku otrzymywania renty strukturalnej obejmującej dodatek na małżonka? z późn. zm.) a także z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej w ramach działania Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 109 poz. 750 z późn. zm.) jednym warunków uprawniających do dodatku na małżonka, jest brak ustalonego prawa do emerytury lub renty. Informacja o braku prawa małżonka wnioskodawcy do emerytury lub renty przekazywana jest przy składaniu wniosku o przyznanie renty strukturalnej bądź przy składaniu wniosku o przyznanie tego dodatku.. Podpisując wniosek o przyznanie renty strukturalnej wnioskodawca zobowiązuje się do niezwłocznego informowania ARiMR na piśmie o wszystkich faktach mających wpływ na przyznanie płatności z tytułu renty strukturalnej. Również decyzja przyznająca rentę strukturalną zawiera pouczenie, iż uprawniony do renty strukturalnej zobowiązany jest do informowania Kierownika Biura Powiatowego ARiMR o wszelkich zaistniałych okolicznościach mających wpływ na prawo do wypłaty i renty strukturalnej w terminie 14 dni od dnia ich zaistnienia. Punkt 5 pouczenia zawiera informację, iż w przypadku gdy małżonek uprawnionego do renty strukturalnej, na którego przyznany jest dodatek, w okresie objętym wypłatą renty strukturalnej nabędzie prawo do emerytury lub renty, przyznaną pomoc zmniejsza się o ten dodatek. Działanie: 114 Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów 49. Rolnik zrealizował usługi doradcze przed uprawomocnieniem się decyzji o przyznanie pomocy. Czy w takim przypadku ARiMR wypłaci mu środki w ramach działania,,korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów? 50. Czy rzeczywiście po to, by móc otrzymać pomoc finansową rolnik musi pokryć 20% kosztów kwalifikowalnych usług doradczych i pozostałych kosztów tych usług niezaliczonych do kosztów kwalifikowalnych, tj. podatku od towarów i usług VAT? 51. Rolnik złożył wniosek o przyznanie pomocy w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów. Czy to oznacza, że ARiMR wypłaci mu teraz środki w ramach wsparcia? 52. Czy rolnik uzyska zwrot kosztów jeżeli usługi doradcze podane w dołączonym do wniosku o płatność poświadczeniu potwierdzającym zrealizowanie usług doradczych nie są zgodne Zgodnie z obowiązującymi przepisami data zakończenia realizacji usługi doradczej nie może być wcześniejsza od daty uprawomocnienia się decyzji o przyznanie pomocy ( 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2008 r. Dz. U. z 2008 Nr 78 poz. 470 z późn. zm). Oznacza to, że by ARiMR mogła wypłacić pieniądze data zakończenia realizacji usług doradczych powinna nastąpić po uprawomocnieniu się decyzji o przyznaniu pomocy. Do dnia 2 lipca 2013 r. jednym z warunków wypłaty środków finansowych było pokrycie 20 % kosztów kwalifikowalnych usług doradczych i pozostałych kosztów tych usług niezaliczonych do kosztów kwalifikowalnych, na których pokrycie ubiegał się o pomoc ( 9 ust. 1 rozporządzenia). Przepis ten obowiązuje nadal, ale tylko dla wniosków o płatność, które dotyczą wniosków o przyznanie pomocy złożonych przed 2 lipca 2013 roku. Należy przy tym dodać, że od dnia wejścia w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 maja 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów objętego PROW na lata (Dz. U. z 2013 r. poz. 689) rolnik musi pokryć 100 % kosztów kwalifikowalnych usług doradczych i pozostałych kosztów tych usług niezaliczonych do kosztów kwalifikowalnych w formie rozliczenia bezgotówkowego, przeprowadzonego poleceniem przelewu na rachunek bankowy, na których pokrycie ubiegał się o pomoc. Uzyskanie wsparcia w ramach przedmiotowego działania przebiega dwuetapowo. Najpierw rolnik musi złożyć wniosek o przyznanie pomocy oraz otrzymać decyzję o przyznaniu pomocy. Dopiero po zrealizowaniu usług doradczych i opłaceniu faktur, powinien złożyć wniosek o płatność (w terminie 12 miesięcy od dnia, w którym decyzja o przyznaniu pomocy stała się ostateczna) i otrzymać Decyzję o przyznaniu płatności. W związku z tym, rolnik najpierw musi otrzymać Decyzję o przyznaniu pomocy na realizację konkretnych usług doradczych. Rolnik otrzyma zwrot poniesionych kosztów, ale tylko w przypadku, gdy wraz z wnioskiem o płatność złoży do BP ARiMR m.in. dokumenty potwierdzające zrealizowanie usług doradczych, które to powinny być przedmiotem umowy o świadczenie usług doradczych, wniosku o przyznanie pomocy oraz wniosku o płatność. Dokumenty te są,,rozliczeniem rzeczowym usług doradczych natomiast faktury, przelewy, itp. są rozliczeniem w zakresie finansowym. 14

15 z usługami w zawartymi w umowie o świadczenie usług doradczych, wniosku o przyznanie pomocy oraz wniosku o płatność? Działanie: 121 Modernizacja gospodarstw rolnych 53. Jakie wymogi obowiązują w zakresie kwalifikacji zawodowych i ich dokumentowania w przypadku wnioskodawców będących osobami fizycznymi? Wnioskodawca będący osobą fizyczną musi w momencie składania wniosku o przyznanie pomocy posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tj.: wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe, lub tytuł kwalifikacyjny, tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub ukończyła szkołę przysposobienia rolniczego lub zespół przysposobienia rolniczego i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub wykształcenie podstawowe, gimnazjalne lub zasadnicze zawodowe inne niż rolnicze i co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie, kwalifikacje rolnicze wymagane przy udzielaniu pomocy inwestycyjnej rolnikom w państwie, którego obywatelstwo posiada, w ramach analogicznego działania współfinansowanego przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) - jeżeli nie posiada obywatelstwa polskiego. Za staż pracy w rolnictwie uznaje się okres, liczony do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, w którym osoba ubiegająca się o pomoc: podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik, lub była zatrudniona w gospodarstwie na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, na stanowisku związanym z prowadzeniem działalności rolniczej, lub była posiadaczem gospodarstwa, z wyłączeniem okresu przed ukończeniem przez tę osobę 16 roku życia, lub odbyła staż obejmujący wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, na który kierowane są przez starostę osoby bezrobotne. W celu udokumentowania stażu pracy w gospodarstwie wnioskodawca może dołączyć do wniosku następujące dokumenty: zaświadczenie z KRUS określające okres ubezpieczenia wnioskodawcy w systemie rolniczych ubezpieczeń społecznych w charakterze rolnika, małżonka rolnika lub domownika; umowę o pracę lub spółdzielczą umowę o pracę na stanowisku związanym z prowadzeniem produkcji rolnej; świadectwo pracy; zaświadczenie o zatrudnieniu z informacją, że był/jest zatrudniony na stanowisku związanym z prowadzeniem produkcji rolnej - dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę, na stanowisku związanym z prowadzeniem działalności rolniczej; zaświadczenie o odbyciu stażu pracy w gospodarstwie wydane przez starostę bezrobotnemu w przypadku gdy osoba ubiegająca się o pomoc odbyła staż, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), obejmujący wykonywanie 15

16 54. Jakie zmiany w kryteriach dostępu do korzystania ze wsparcia wprowadza rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2014 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych objętego PROW na lata ? 55. Jak wylicza się wielkość ekonomiczną gospodarstwa w ESU? czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub dokument lub dokumenty poświadczające długość okresu, w którym wnioskodawca był posiadaczem gospodarstwa rolnego, np.: dokumenty potwierdzające tytuł własności; dokumenty potwierdzające okres trwania dzierżawy. Do stażu pracy w gospodarstwie może być wliczony okres dzierżawy zawartej w formie umowy z datą pewną bądź ujawnionej w ewidencji gruntów lub księdze wieczystej, lub jeśli wnioskodawca ubiegał się o przyznanie płatności do danych gruntów w wykazywanym na ich podstawie okresie. Dokumentami potwierdzającymi staż pracy w gospodarstwie może być w szczególności: kopia umowy dzierżawy z poświadczoną datą zawarcia, kopia umowy dzierżawy ujawnionej w ewidencji gruntów wraz z zaświadczeniem ze starostwa powiatowego określającym datę, kiedy dana umowa została zarejestrowana w ewidencji gruntów, odpis z księgi wieczystej, potwierdzający fakt dzierżawy i datę ujawnienia w księdze. Umowa dzierżawy zawarta np. z ANR, urzędem gminy, kościołem lub innym związkiem wyznaniowym, itp. jest uznawana za prawidłową, nawet w przypadku, gdy nie zawiera notarialnie potwierdzonej "daty pewnej". Posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych w momencie składania wniosku o przyznanie pomocy nie jest wymagane od beneficjenta działania Ułatwianie startu młodym rolnikom objętego PROW , ubiegającego się o pomoc w ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych. W takim przypadku jest on zobowiązany spełnić to kryterium w terminie wyznaczonym w związku z przyznaniem mu pomocy na podstawie przepisów w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom, objętego PROW Zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami w ramach działania Ułatwianie startu młodym rolnikom zasadami, osobie nieposiadającej wymaganych kwalifikacji zawodowych może być przyznana pomoc, jeżeli zobowiąże się do uzupełnienia wykształcenia najpóźniej w okresie 3 lat od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. W związku z akceptacją przez Komisję Europejską w dniu 24 lipca 2014 r. zwiększenia, w wyniku realokacji środków w ramach działań PROW , budżetu działania 121 o 200 mln euro, przeznaczonych na sfinansowanie dodatkowej grupy wniosków, złożonych w ostatnich naborach nastąpiły zmiany w rozporządzeniu wykonawczym dotyczącym działania 121, polegające m.in. na utworzeniu listy krajowej kolejności przysługiwania pomocy dla wniosków nie mieszczących się w limicie dostępnych środków na dzień 23 lipca br., ustalonej na podstawie dotychczas obowiązujących kryteriów oraz trzech dodatkowych, dotyczących: pozytywnego wpływu operacji na środowisko naturalne, utrzymania trwałych użytków zielonych, wsparcia produkcji trzody chlewnej (w związku z wystąpieniem przypadków afrykańskiego pomoru świń na terytorium Polski). Lista ta została sporządzona na podstawie dokonanych przez wnioskodawców, na formularzu udostępnionym przez ARiMR, aktualizacji danych zawartych we wnioskach o przyznanie pomocy, obejmujących m.in. zmianę wielkości ekonomicznej gospodarstwa wyrażonej w ESU. Niedokonanie aktualizacji skutkuje nieprzyznaniem pomocy finansowej, bez uprzedniego wezwania do usunięcia braków. Ustalenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa dokonuje się na formularzu opracowanym i udostępnionym przez ARiMR, na podstawie danych dotyczących w szczególności: 16

17 56. Jaką operację można uznać za mającą na celu poprawę warunków ochrony środowiska naturalnego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2014 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych objętego PROW na lata ? rodzaju i wielkości produkcji prowadzonej w gospodarstwie w roku poprzedzającym rok, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy w przypadku wniosków składanych przed dniem 15 marca (z zastrzeżeniem pkt. 3); rodzaju i wielkości produkcji prowadzonej w gospodarstwie w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy - w przypadku wniosków składanych od dnia 15 marca; rodzaju i wielkości produkcji prowadzonej w gospodarstwie albo w jego części w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy - w przypadku wniosków składanych przed dniem 15 marca i dotyczących gospodarstw lub ich części, nabytych w okresie od dnia 1 stycznia roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy, do dnia złożenia wniosku. Ustalając wielkość ekonomiczną gospodarstwa uwzględnia się użytki rolne wchodzące w skład gospodarstwa w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy, przy czym w przypadku użytków rolnych będących przedmiotem posiadania zależnego uwzględnia się tylko te użytki rolne: których posiadanie wynika z umów zawartych na piśmie na okres nie krótszy niż do dnia zawarcia umowy przyznania pomocy, lub do których przyznano płatność w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata lub Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , co najmniej w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy, a jeżeli w danym roku nie przyznano jeszcze płatności, co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Do wyliczania wielkości ekonomicznej gospodarstwa posługujemy się powierzchnią użytków rolnych wg ich rzeczywistego użytkowania, zadeklarowanych we wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej. Za operację, której realizacja w gospodarstwie ma na celu poprawę warunków ochrony środowiska naturalnego w szczególności można uznać budowę lub zakup: urządzeń wraz z oprogramowaniem wspierających proces podejmowania decyzji oraz prowadzenia gospodarstwa rolnego w tym: urządzenia GPS pozwalające mapować pola, komputery pokładowe sterujące precyzyjną dawką nawozów mineralnych, środków ochrony roślin (do rozsiewaczy nawozów, opryskiwaczy środków ochrony roślin), czujniki zieleni pozwalające regulować dawkę azotu, opryskiwacze do stosowania środków ochrony roślin,w tym: opryskiwacze wyposażone w urządzenia sterujące precyzyjną dawką środków ochrony roślin, opryskiwacze precyzyjne sterowane elektronicznie z wyłączanymi sekcjami, sterownikiem elektronicznym i stabilizacją belki, opryskiwacze z pomocniczym strumieniem powietrza, opryskiwacze z zestawem korpusów z kilkoma końcówkami, rolnicze stacje meteo wraz z oprogramowaniem wspierającym decyzję, maszyn do stosowania nawozów mineralnych, w tym: rozsiewacze nawozów sterujące precyzyjną dawką nawozów mineralnych, rozsiewacze nawozów z kontrolowanym promieniem rozrzutu (np. system siewu granicznego), rozsiewacze wapna z kontrolowanym promieniem rozrzutu, agregaty nawozowo siewne z nawożeniem około nasiennym, 17

18 ręczne urządzenia do oznaczania zaopatrzenia roślin w azot, następujących maszyn do uprawy gleby: agregaty do uprawy gleby z częściowym wymieszaniem słomy (mulczujące) oraz przygotowujące mulcz z roślin uprawianych jako śródplony i międzyplony, zestawy do uprawy i siewu bezpośredniego (bezorkowa uprawa gleby), w tym zestawy z nawożeniem pasowym, szarpacze do słomy (wykorzystanie słomy jako nawozu) np. koszt zakupu szarpacza słomy do kombajnu, siewniki do poplonów i agregaty uprawowo-siewne z siewnikiem do poplonów, pielniki precyzyjne do upraw szerokorzędowych, pielniki szczotkowe, pielniki boczne do sadów, urządzenia do rozkładania włóknin, folii i słomy, maszyn i urządzeń ograniczających skażenia w ośrodku gospodarczym w tym: zbiorniki na paliwo i oleje z dystrybutorem i posadowieniem przeciwwyciekowym, zaprawiarki nasion metodą mokrą, stanowiska do mycia i płukania sprzętu w tym stanowiska typu biobed, piece na biomasę na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej, urządzenia do pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej, oczyszczalnie ścieków na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej, urządzenia do zadawania pasz na mokro oraz wozy paszowe, budowa silosów kiszonkowych ze zbiornikami na odcieki (o ile nie stanowią inwestycji dostosowującej do obowiązujących standardów) w tym zakup maszyn do zakiszania w rękawie foliowym i w balotach foliowych, schładzalnik do mleka z odzyskiem ciepła, urządzeń do przechowywania i stosowania nawozów naturalnych: zbiorniki na gnojowicę i gnojówkę z zadaszeniami, o ile nie stanowią inwestycji dostosowującej do obowiązujących standardów, płyty obornikowe, o ile nie stanowią inwestycji dostosowującej do obowiązujących standardów, utwardzone wybiegi dla zwierząt, kompostowniki, urządzenia do frakcjonowania gnojowicy, mieszalniki i pompy do gnojowicy, urządzenia do zakwaszania gnojowicy, aeratory do produkcji kompostu z obornika i masy organicznej, urządzenia rozlewające do gnojowicy z aplikatorem doglebowym lub wężami wleczonymi, wozy asenizacyjne z aplikatorem doglebowym lub wężami wleczonymi, rozrzutniki obornika i kompostu, agregaty do szybkiego przykrywania obornika na polu. inwestycje budowlane w tym: 18

19 57. Jaką inwestycję można uznać za związaną z ogółem zabiegów stosowanych w gospodarstwie na trwałych użytkach zielonych dotyczących utrzymania lub zwiększenia ich powierzchni zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 sierpnia 2014 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych objętego PROW na lata ? 58. Jakie dokumenty potwierdzają tytuł prawny wnioskodawcy do gospodarstwa rolnego? wymiana eternitowych pokryć dachowych budynków służących działalności rolniczej na np. blachę, termomodernizacja budynków służących do produkcji rolnej. Należy podkreślić, że operacja zostanie uznana za mającą wpływ na poprawę warunków ochrony środowiska jeśli wnioskodawca wykaże, że stan ochrony środowiska w gospodarstwie w wyniku realizacji operacji ulegnie poprawie (porównanie stanu sprzed realizacji operacji i po jej realizacji). Jednocześnie należy mieć na uwadze, że dobór maszyn i urządzeń planowanych do zakupu musi być uzasadniony ze względu na przydatność/ komplementarność technologiczną, profil i skalę produkcji w gospodarstwie wnioskodawcy. Za inwestycje związane z ogółem zabiegów stosowanych w gospodarstwie na trwałych użytkach zielonych dotyczące utrzymania lub zwiększenia ich powierzchni uznaje się: zakup następujących urządzeń służących do uprawy, pielęgnacji i zbioru: pługi łąkowe, urządzenia do stosowania nawozów mineralnych i naturalnych, glebogryzarki, wały i włóki łąkowe, agregaty siewne (siewniki) przystosowane do zakładania nowych lub odnawiania zdegradowanych użytków zielonych, kosiarki do trawy, urządzenia do zagrabiania i przetrząsania, urządzenia do zbioru skoszonej biomasy: prasy rolujące i kostkujące, praso-owijarki, sieczkarnie z odpowiednim osprzętem, przyczepy zbierające oraz owijarki bel folią, specjalistyczne przyczepy do transportu sianokiszonki i siana, maszyny i urządzenia do załadunku i rozładunku sianokiszonki i siana, instalacje nawadniające, grodzenie pastwisk, beczkowozy z poidłami do pojenia zwierząt w chowie pastwiskowym. budowę lub zakup urządzeń do konserwacji i magazynowania pasz objętościowych z runi łąkowej (silosy, płyty betonowe). Maszyny te pozwolą na właściwą pielęgnację istniejących oraz uprawę nowo zakładanych lub odnawianych trwałych użytków zielonych, odnowę bioróżnorodności z korzyścią dla środowiska w zakresie ochrony gleb oraz ich produkcyjne wykorzystanie. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że dobór maszyn i urządzeń planowanych do zakupu musi być uzasadniony ze względu na przydatność/ komplementarność technologiczną, profil i skalę produkcji w gospodarstwie wnioskodawcy. Składając wniosek o przyznanie pomocy należy dołączyć m.in. Dokument albo dokumenty potwierdzające posiadanie samoistne lub zależne gospodarstwa, w którym będzie realizowana operacja. Są to dokumenty obowiązkowe dla każdego wnioskodawcy, z wyjątkiem sytuacji, w której - w przypadku posiadania samoistnego nieruchomości - dla nieruchomości tej prowadzona jest księga wieczysta w systemie informatycznym, W takiej sytuacji wystarczające jest podanie elektronicznego numeru księgi wieczystej, w części IIIA Wniosku o przyznanie pomocy. Informacje dotyczące elektronicznej księgi wieczystej znajdują się w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych dostępnej na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości ( 19

20 59. Jakie są wymogi dokumentacyjne w przypadku inwestycji budowlanych? W pozostałych przypadkach dokumenty potwierdzające posiadanie samoistne lub zależne gospodarstwa, w którym będzie realizowana operacja, są dokumentami obowiązkowymi i mogą nimi być: w przypadku, gdy nieruchomość, na której realizowana będzie operacja, znajduje się w posiadaniu samoistnym wnioskodawcy, dokumentem potwierdzającym tytuł prawny do tej nieruchomości jest odpis z ksiąg wieczystych wystawiony nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy, odpis aktu notarialnego wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej. Kopia wniosku powinna zawierać czytelne potwierdzenie jego złożenia w sądzie, lub prawomocne orzeczenie sądu wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej. Kopia wniosku powinna zawierać czytelne potwierdzenie jego złożenia w sądzie, lub ostateczna decyzja administracyjna wraz z kopią wniosku o wpis do księgi wieczystej. Kopia wniosku powinna zawierać czytelne potwierdzenie jego złożenia w sądzie, lub umowa dzierżawy lub inna umowa w przypadku posiadania zależnego, lub inne dokumenty potwierdzające tytuł prawny. Osoba, która ubiega się o płatności bezpośrednie, ONW i rolnośrodowiskowe oraz gdy od czasu złożenia wniosku o te płatności nastąpiły zmiany własnościowe w gospodarstwie wpływające na rozbieżności pomiędzy danymi w bazie płatności bezpośrednich a danymi we wniosku, w tym w PRG, np. dokonała powiększenia gospodarstwa lub osoba, która nie ubiega się o przyznanie płatności - jako dodatkowe potwierdzenie użytkowania tych gruntów - może przedstawić Wypis z rejestru gruntów - oryginał lub kopię potwierdzoną przez notariusza, organ, który wydał dokument lub pracownika ARiMR. Wypis z rejestru gruntów nie potwierdza prawa do gruntu, jest jedynie dokumentem dodatkowym np. przy deklarowaniu umowy dzierżawy ustnej, bez możliwości przedstawienia jej wersji pisemnej w przypadku, gdy właściciel nie żyje, a nie zakończono postępowania spadkowego, itp.). Grunty rolne (nieruchomości rolne) będące w posiadaniu zależnym ubiegającego się o pomoc mogą być uwzględnione w PRG w latach kolejnych (planowania), pod warunkiem posiadania pisemnej umowy określającej, że ubiegający się o pomoc będzie w posiadaniu tych gruntów (nieruchomości) przez okres co najmniej 5 lat od planowanej daty zawarcia umowy. W odniesieniu do operacji obejmujących roboty budowlane w ramach działań inwestycyjnych PROW wnioskodawca zobowiązany jest załączyć do wniosku o przyznanie pomocy m.in.: Kosztorys inwestorski (oryginał), wykonany metodą kalkulacji: uproszczonej - w przypadku planowania wykonania robót w systemie zlecenia, szczegółowej - w przypadku planowania wykonania robót we własnym zakresie lub częściowo we własnym zakresie; Ostateczne pozwolenie na budowę lub pozwolenie wodnoprawne, lub w przypadku, gdy przedmiotem operacji jest wykonanie studni - decyzję o zatwierdzeniu projektu prac geologicznych - jeżeli na podstawie przepisów prawa budowlanego lub przepisów prawa geologicznego i górniczego lub przepisów prawa wodnego istnieje obowiązek uzyskania tych pozwoleń (oryginał lub kopia); Zgłoszenie zamiaru wykonania robót budowlanych właściwemu organowi, potwierdzone przez ten organ, wraz z: oświadczeniem wnioskodawcy, że w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, właściwy organ nie wniósł sprzeciwu, lub zaświadczeniem wydanym przez właściwy organ, że nie wniósł sprzeciwu wobec zgłoszonego zamiaru wykonania 20