ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) nr / z dnia r.

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. C(2012) 8370 final ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) nr / z dnia r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE w odniesieniu do zwolnień, ogólnych warunków dotyczących prowadzenia działalności, depozytariuszy, dźwigni finansowej, przejrzystości i nadzoru (Tekst mający znaczenie dla EOG) PL PL

2 UZASADNIENIE 1. KONTEKST AKTU DELEGOWANEGO W dyrektywie w sprawie ZAFI (dyrektywa w sprawie ZAFI) 1 wprowadza się zharmonizowane wymogi dotyczące podmiotów zajmujących się zarządzaniem alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (AFI) wprowadzanymi do obrotu wśród inwestorów branżowych w UE 2. Określa się normy minimalne dotyczące zarządzających AFI, które są wprowadzane do obrotu wśród inwestorów detalicznych zgodnie z przepisami krajowymi. Zakres dyrektywy obejmuje szereg różnych AFI i ich zarządzających (ZAFI), począwszy od funduszy kapitałowych po fundusze inwestycyjne wyspecjalizowane w aktywach niepłynnych (nieruchomości, private equity, infrastruktura, towary lub wyroby takie jak wino czy dzieła sztuki). Obejmuje ona wszystkie możliwe strategie inwestycyjne i formy prawne ZAFI i AFI. Aby uzyskać zezwolenie, ZAFI musi spełniać wymogi dyrektywy, które obejmują między innymi wymogi kapitałowe, zarządzanie ryzykiem i płynnością, wyznaczenie jednego depozytariusza oraz zasady dotyczące ujawniania informacji inwestorom i sprawozdawczości wobec właściwych organów. Za sprawą dyrektywy w sprawie ZAFI wszystkie fundusze inwestycyjne w UE zalicza się do jednej z następujących dwóch kategorii: albo do UCITS (przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe), albo AFI. Fundusze UCITS są regulowane dyrektywą w sprawie UCITS (2009/65/WE) i są dopuszczone do sprzedaży na rynku detalicznym. Nie wchodzą one w zakres przedmiotowego rozporządzenia delegowanego. Sektor UCITS zarządzający w UE aktywami o wartości niemal 6 bln EUR jest prawie trzy razy większy od sektora AFI (2,2 bln EUR). W 2010 r. całkowita wartość aktywów zarządzanych przez wszystkie kategorie AFI wyniosła 18 % PKB UE. Ponad dwie trzecie (68 %) aktywów AFI znajduje się w posiadaniu inwestorów instytucjonalnych, z czego 70 % stanowią fundusze emerytalne lub zakłady ubezpieczeń. W dyrektywie w sprawie ZAFI przewiduje się bardzo obszerny zestaw środków wykonawczych ( środki poziomu 2 ) obejmujących szereg zagadnień, w tym między innymi: obliczanie zarządzanych aktywów, metodę obliczania dźwigni finansowej, wyjaśnienie określonych warunków dotyczących prowadzenia działalności przez ZAFI, przekazanie funkcji ZAFI, przepisy szczegółowe związane z zarządzaniem ryzykiem i płynnością, wyjaśnienie obowiązków i odpowiedzialności depozytariusza, wymogi dotyczące przejrzystości oraz zasady odnoszące się do państw trzecich. 1 2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010: LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:174:0001:0073:PL:PDF. Dyrektywa w sprawie ZAFI obejmuje również wprowadzanie do obrotu AFI mających siedzibę w państwach trzecich wśród inwestorów branżowych w Unii, a także zarządzanie AFI mającymi siedzibę w Unii, nawet jeżeli nie są one wprowadzane do obrotu wśród inwestorów w Unii. PL 2 PL

3 W ramach przedmiotowego rozporządzenia delegowanego wdraża się uprawnienia związane z aktami delegowanymi zawarte w dyrektywie w sprawie ZAFI i w ten sposób tworzy się jednolity zbiór przepisów zapewniający równe szanse dla ZAFI w Unii. Rozporządzenie jest instrumentem prawnym odpowiednim do stworzenia jednolitego zbioru przepisów zawierającego jednolite przepisy dla wszystkich ZAFI. Ponieważ nie zachodzi żadna znaczna transpozycja, unika się ryzyka zróżnicowanego stosowania w poszczególnych państwach członkowskich. Dzięki temu zastosowanie rozporządzenia ułatwia transgraniczne zarządzanie AFI i wprowadzanie ich do obrotu przez ZAFI. 2. KONSULTACJE PRZED PRZYJĘCIEM AKTU Chociaż w dyrektywie w sprawie ZAFI nie określono terminów przedkładania tych aktów delegowanych, celem Komisji jest przyjęcie całego pakietu przepisów wykonawczych przed końcem okresu transpozycji powyższej dyrektywy (lipiec 2013 r.). W dniu 2 grudnia 2010 r. Komisja przesłała do Komitetu Europejskich Organów Nadzoru nad Rynkiem Papierów Wartościowych (CESR) wniosek o wydanie opinii technicznej dotyczącej środków poziomu 2. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (EUNGiPW, który w dniu 1 stycznia 2011 r. zastąpił CESR) przekazał Komisji Europejskiej swoją opinię techniczną w dniu 15 listopada 2011 r. W trakcie sporządzania opinii EUNGiPW pozostawało w ścisłym kontakcie z branżą w ramach spotkań dwustronnych i konsultacji społecznych. Zainteresowane strony wykazały ogromne zaangażowanie, o czym świadczy liczba otrzymanych przez EUNGiPW odpowiedzi na pisemne konsultacje urzędu. Oprócz pisemnych konsultacji EUNGiPW zorganizował również trzy wysłuchania publiczne obejmujące zaproszenie do zgłaszania uwag oraz dwie części projektu opinii technicznej: pierwsze w styczniu, a dalsze dwa we wrześniu 2011 r. Ponadto EUNGiPW zaprosił około 20 wybranych ekspertów do uczestnictwa w serii ukierunkowanych warsztatów dotyczących różnych części opinii technicznej w okresie od marca do maja 2011 r. Sama Komisja również prowadziła obszerne dyskusje z krajowymi organami nadzoru i zainteresowanymi stronami, w szczególności ze stowarzyszeniami handlowymi, zarządzającymi funduszami i depozytariuszami, z państw członkowskich i państw spoza UE, w tym z ważnymi centrami finansowymi, takimi jak Wyspy Normandzkie, Wyspy Karaibskie, Stany Zjednoczone i Szwajcaria. Zgodnie ze swoją polityką lepszego stanowienia prawa Komisja przeprowadziła ocenę skutków wariantów strategicznych związanych z ośmioma kwestiami strategicznymi w sześciu dziedzinach, które mają zostać objęte rozporządzeniem delegowanym: 1) obliczanie zarządzanych aktywów, 2) metoda obliczania dźwigni finansowej, 3) dodatkowe fundusze własne, 4) obowiązki i odpowiedzialność depozytariusza, 5) częstotliwość przedstawiania sprawozdań oraz 6) stosowanie dźwigni finansowej na znaczną skalę. W lutym i marcu 2012 r. projekt sprawozdania z oceny skutków zbadała Rada ds. Ocen Skutków w drodze procedury pisemnej. Na podstawie opinii Rady ds. Ocen Skutków z dnia 16 marca 2012 r. dokonano zmiany projektu sprawozdania z oceny skutków w celu uwzględnienia w miarę możliwości poglądów Rady ds. Ocen Skutków. PL 3 PL

4 W celu wyjaśnienia zakresu inicjatywy przedstawiono dokładniej jej kontekst. W rozdziale dotyczącym wariantów bardziej szczegółowo wyjaśniono ograniczenia ustanowione w dyrektywie w sprawie ZAFI. Analiza skutków obejmuje krótkie omówienie stopnia, w jakim skutki wynikają z poziomu 1 i z poziomu 2. Realizacja propozycji wzmocnienia analizy skutków przez przedstawienie danych ilościowych nie była możliwa, ponieważ nie można było uzyskać tego rodzaju informacji ani od branży, ani od organów nadzoru, ani od żadnej innej osoby trzeciej. Ze względu na brak wyraźnego scenariusza odniesienia nie można było przeprowadzić porównania wariantów z sytuacją, w której nie podjęto by żadnych działań. Określenie odpowiedniego scenariusza odniesienia dla przedmiotowych środków poziomu 2 nie jest zadaniem błahym, ponieważ z jednej strony dotyczą one obszaru, który do tej pory nie podlegał regulacji na szczeblu unijnym, a częściowo nawet na szczeblu krajowym, jednak z drugiej strony tak czy inaczej na środki te będzie miała wpływ dyrektywa poziomu 1. Niemal niemożliwe jest również stworzenie takiego scenariusza podstawowego w sposób istotny, który umożliwi ilościowe określenie skutków, z jednej strony ze względu na różnice w obecnie stosowanych praktykach, a z drugiej strony na sposoby transponowania dyrektywy w sprawie ZAFI w przypadku nieprzyjęcia jakichkolwiek środków poziomu 2. Do celów lepszej prezentacji niektóre części sprawozdania zostały skrócone. Sekcje dotyczące oceny skutków zmieniono, stosując wskaźniki sposobu, w jaki warianty preferowane w przedmiotowej ocenie skutków różnią się od opinii technicznej udzielonej przez EUNGiPW. 3. ASPEKTY PRAWNE AKTU DELEGOWANEGO 3.1. Pomocniczość i proporcjonalność Prawo Komisji Europejskiej i UE do działania omówiono w ocenie skutków towarzyszącej dyrektywie w sprawie ZAFI. Celem dyrektywy w sprawie ZAFI jest zapewnienie przejrzystych i spójnych ram w zakresie regulacji ZAFI w UE i nadzoru nad nimi. W przedmiotowej dyrektywie ustanawia się na szczeblu europejskim mechanizm na rzecz stworzenia jednolitego europejskiego rynku alternatywnych funduszy inwestycyjnych zgodnie z podstawą prawną, na której opierają się przepisy UE w tym zakresie (art. 53 ust. 1 TFUE). Podstawę prawną aktów delegowanych zapewniono (i określono) uprawnieniami do przyjmowania aktów delegowanych i środków wykonawczych powierzonymi Komisji w art dyrektywy 2011/61/UE. W dyrektywie wymaga się przyjęcia aktów delegowanych i środków wykonawczych w określonych obszarach w celu zapewnienie spójnego wdrożenia dyrektywy w całej UE Wybór formy prawnej Dla ZAFI podstawowe znaczenie ma jednolity zbiór przepisów, ponieważ ze względu na działania transgraniczne takich zarządzających muszą oni spełniać jednolity zestaw zasad, takich jak: wymogi należytej staranności, zasady dotyczące zachęt lub konfliktów interesów, do których może dojść w trakcie prowadzenia przez nich działalności. Uznano, że chociaż wpływ ZAFI na rynek jest w dużej mierze korzystny, ich działalność może również przyczyniać się do zwiększania ryzyka w obrębie systemu finansowego. Wymogi związane z zarządzaniem ryzykiem i płynnością, wyceną i inwestycjami w pozycje sekurytyzacyjne muszą zatem być takie same i stosowane przez ZAFI w ten sam sposób niezależnie od państwa członkowskiego, w którym posiadają zezwolenie. Ponadto rozporządzenie delegowane zawiera szczegółowe wymogi dotyczące obliczania zarządzanych aktywów, PL 4 PL

5 metod i obliczania dźwigni finansowej, a także treści i częstotliwości przedstawiania sprawozdań właściwym organom i inwestorom. W podobny sposób zapewnia się dokładne i jednoznaczne zasady dotyczące przekazywania i depozytariuszy. Wprowadzają one wyraźny rozdział między zadaniami i obowiązkami ZAFI, depozytariusza AFI i osoby, której przekazano funkcje w imieniu ZAFI, w przypadku wyznaczenia takiej osoby. Należy zauważyć jednak, że rodzina ZAFI i AFI jest tak zróżnicowana, że próba stworzenia zasad dostosowanych do każdego rodzaju ZAFI nie jest ani możliwa, ani pożądana. W przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym należy zatem zapewnić pewną elastyczność, tak aby jego przepisy można było stosować w sposób proporcjonalny, gdy jest to uzasadnione rozmiarem i organizacją ZAFI oraz charakterem, zakresem i złożonością zarządzanego AFI. Zadaniem właściwych organów jest nadzorowanie sposobu, w jaki ZAFI stosują przedmiotowe rozporządzenie delegowane. Jednolity zbiór przepisów obejmujący wszystkie aspekty zarządzania AFI jest niezbędny w przygotowaniach do sprawnego wdrożenia paszportu wprowadzania do obrotu i prowadzenia działalności dla zarządzających z państw trzecich. Tylko wysoki poziom zbieżności między normami zarządzania i normami jakości zapewni równe szanse między podmiotami z siedzibą w UE i podmiotami z siedzibą w innych jurysdykcjach. Forma rozporządzenia jest najlepszą gwarancją zapewnienia równych szans, jednolitych warunków konkurencji i najwyższego możliwego standardu ochrony inwestorów Pomocniczość i proporcjonalność Przedmiotowe rozporządzenie delegowane powinno zapewnić wymagany poziom harmonizacji z należytym uwzględnieniem zasady pomocniczości. Ze względu na charakter i zakres przedmiotowego rozporządzenia przy działaniu wyłącznie na szczeblu państw członkowskich nie byłoby możliwe skuteczne lub efektywne rozwiązanie tych kwestii, biorąc pod uwagę centralny charakter jednolitego rynku i transgraniczny wymiar sektora ZAFI. Z działaniem wyłącznie na szczeblu państw członkowskich wiązałoby się ryzyko stworzenia lub utrzymania barier hamujących dalszą integrację oraz utrudnienia skutecznego zarządzania AFI i wprowadzania ich do obrotu w UE, co potencjalnie skutkowałoby zwiększeniem kosztów i ryzyka dla inwestorów a jednocześnie zwiększeniem kosztów administracyjnych. Zgodnie z zasadą proporcjonalności każda interwencja musi być ukierunkowana i nie może wykraczać poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia celów. Zasadą tą kierowano się począwszy od określenia i oceny alternatywnych wariantów strategicznych po sporządzenie niniejszego wniosku Szczegółowe wyjaśnienie wniosku Obliczanie zarządzanych aktywów (art. 2 5) art. 3 dyrektywy w sprawie ZAFI W rozporządzeniu delegowanym ustanawia się procedurę, której mają przestrzegać ZAFI przy obliczaniu zarządzanych przez siebie aktywów, oraz metodykę, która ma być stosowana do konkretnych kategorii aktywów (art. 2). Zgodnie z art. 2 ZAFI musi obliczyć łączną wartość zarządzanych aktywów, określając wartość wszystkich zarządzanych przez siebie aktywów bez odliczania pasywów i wyceniając pochodne instrumenty finansowe według wartości równoważnej pozycji z tytułu aktywów bazowych. Wycena pochodnych instrumentów finansowych tak, jakby aktywa bazowe były nabywane przez fundusz, stanowi kluczowy wybór strategii, ponieważ ta metoda wyceny najlepiej odzwierciedla ekspozycję AFI na te aktywa. PL 5 PL

6 W rozporządzeniu wymaga się również stałego monitorowania przez ZAFI zarządzanych aktywów (art. 3) i podejmowania działania w przypadku okazjonalnego przekroczenia progów określonych w art. 3 dyrektywy w sprawie ZAFI (art. 4). Właściwe organy powinny mieć prawo do sprawdzania poprawności obliczeń (art. 5) Metody i obliczanie dźwigni finansowej (art. 6 11) art. 4 dyrektywy w sprawie ZAFI W art. 4 ust. 1 lit. v) dyrektywy w sprawie ZAFI definiuje się dźwignię finansową jako każdą metodę, za pomocą której ZAFI zwiększa ekspozycję zarządzanego przez siebie AFI, poprzez pożyczanie środków pieniężnych lub papierów wartościowych, lub dźwignię finansową związaną z inwestycjami w instrumenty pochodne lub w każdy inny sposób. W dyrektywie w sprawie ZAFI korzystanie z dźwigni finansowej podlega szeregowi zobowiązań. ZAFI musi na przykład przedstawiać inwestorom i organom nadzoru dane dotyczące dźwigni finansowej 3, określić strategię w zakresie dźwigni finansowej przy występowaniu o zezwolenie 4 oraz ustalić maksymalny poziom dźwigni finansowej, jaki może on zastosować w imieniu każdego AFI, którym zarządza 5. Aby zapewnić jednolite wypełnianie tych zobowiązań i osiągnięcie celu dyrektywy w sprawie ZAFI polegającego na zapewnieniu obiektywnego przeglądu dźwigni finansowej stosowanej przez ZAFI, w art przedmiotowego rozporządzenia określa się dwie metody obliczania dźwigni finansowej. Zgodnie z oceną skutków najlepsze wyniki uzyskuje się, łącząc tak zwaną metodę brutto i metodę zaangażowania. Wskaźniki dźwigni wynikające ze stosowania metody brutto są zgodne z celem polegającym na monitorowaniu ryzyka makroostrożnościowego. Metoda zaangażowania jest dobrze ugruntowana i powszechnie uznawana w sektorze zarządzania aktywami. Wyniki uzyskane tą metodą można łatwo porównać z wynikami w zakresie funduszy UCITS. Dzięki tej metodzie, szczególnie w połączeniu z metodą brutto, zyskuje się dobry wgląd w strategie inwestycyjne i narażenie AFI, istotny zarówno dla inwestorów, jak i organów nadzoru. Jak pokazano w motywie 12, w razie potrzeby Komisja może na podstawie opinii technicznej opracowanej przez EUNGiPW przyjąć dodatkowe akty delegowane dotyczące dodatkowej i fakultatywnej metody obliczania dźwigni finansowej. Korzystanie z zaawansowanej metody nie powinno oznaczać pominięcia obliczenia dźwigni finansowej według metody brutto i metody zaangażowania obie te metody pozostają obowiązkowe dla wszystkich ZAFI Dodatkowe fundusze własne i ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej (art ) art. 9 dyrektywy w sprawie ZAFI W dyrektywie w sprawie ZAFI wymaga się od ZAFI posiadania odpowiednich dodatkowych funduszy własnych lub ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej w celu ochrony przed potencjalnym ryzykiem związanym z odpowiedzialnością zawodową spowodowanym zaniedbaniem obowiązków. W przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym określa się zasadność takich dodatkowych funduszy własnych lub ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej w celu zagwarantowania, że ZAFI posiadają wystarczające środki, aby zapewnić ochronę inwestorów Art. 24 ust. 4 dyrektywy 2011/61/UE. Art. 7 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2011/61/UE. Art. 15 ust. 4 dyrektywy 2011/61/UE. PL 6 PL

7 Aby móc ustalać odpowiedni charakter ochrony ubezpieczeniowej, w rozporządzeniu delegowanym ustanawia się wspólną definicję ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową, zapewnia się orientacyjny wykaz zdarzeń, które należy uwzględnić (art. 12), oraz określa się pewne wymogi ilościowe dla ZAFI w celu prawidłowego monitorowania ryzyka operacyjnego (art. 13). Dodatkowe fundusze własne ZAFI uznaje się za odpowiednie, jeżeli stanowią co najmniej 0,01 % wartości portfeli zarządzanych AFI, a wartość ta jest stale korygowana w celu odzwierciedlenia profilu ryzyka ZAFI (art. 14). Ustanawia się szereg warunków jakościowych i ilościowych do celów określenia zasadności ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej, jeżeli zostaje ono wybrane przez ZAFI w celu pokrycia ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową (art. 15): odpowiednie dla ochrony inwestorów przed szkodami wynikającymi z jakiegokolwiek niedopełnienia obowiązków zawodowych przez ZAFI wydaje się być ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej, którego zakres ochrony obejmuje 0,9 % zarządzanych aktywów dla łącznych roszczeń rocznie i 0,7 % zarządzanych aktywów dla pojedynczego roszczenia Warunki dotyczące prowadzenia działalności dla ZAFI ogólne zasady i konflikty interesów (art ) art. 12 i 14 dyrektywy w sprawie ZAFI W ramach dyrektywy w sprawie ZAFI od Komisji wymaga się określenia kryteriów stosowanych przez właściwe organy w celu dokonania oceny, czy ZAFI wypełniają swoje obowiązki: prowadzenie działalności w sposób uczciwy, z należytą fachowością, dbałością i starannością, w najlepszym interesie AFI, traktowanie inwestorów sprawiedliwie, stosowanie odpowiednich zasobów i procedur oraz podejmowanie środków w odniesieniu do konfliktów interesów. W rozporządzeniu delegowanym wyjaśnia się ogólny obowiązek ZAFI polegający na działaniu w najlepszym interesie AFI lub inwestorów AFI oraz w interesie integralności rynku. Wyjaśnia się w nim ogólny zakres należytej staranności i zakres należytej staranności, który należy stosować w przypadku inwestycji w aktywa o ograniczonej płynności oraz jeżeli ZAFI wybierają i wyznaczają kontrahentów i prime brokerów. W przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym określa się zasady dotyczące zachęt i obsługi zleceń, w tym: obowiązki sprawozdawcze w zakresie wykonania zleceń subskrypcji i umorzenia oraz zasady dotyczące składania zleceń wykonania transakcji w imieniu AFI u innych podmiotów oraz łączenia i alokacji zleceń. W rozporządzeniu delegowanym określa się rodzaje konfliktów interesów, do których może dojść, i wskazuje strategię w zakresie konfliktów interesów obejmującą procedury i ustalenia, które mają wdrożyć i stosować ZAFI w celu identyfikowania konfliktów interesów, zapobiegania im, zarządzania nimi, ich monitorowania i ujawniania Warunki dotyczące prowadzenia działalności przez ZAFI zarządzanie ryzykiem (art ) art. 15 dyrektywy w sprawie ZAFI W przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym określa się zasady dotyczące systemu zarządzania ryzykiem, który ZAFI muszą ustanowić i stosować. System ten obejmuje strukturę organizacyjną, strategie i procedury zarządzania ryzykiem właściwym dla każdej strategii inwestycyjnej AFI oraz procesy i techniki stosowane do mierzenia tego ryzyka i zarządzania nim. Pod względem struktury organizacyjnej w rozporządzeniu wymaga się ustanowienia stałej funkcji zarządzania ryzykiem i powierza się jej określone zadania, w tym: wdrożenie polityki zarządzania ryzykiem, monitorowanie ryzyka i mierzenie poziomu ryzyka oraz dopilnowanie, aby było ono zgodne z profilem ryzyka danego AFI. W rozporządzeniu PL 7 PL

8 określa się również warunki funkcjonalnego i hierarchicznego rozdziału funkcji zarządzania ryzykiem od jednostek operacyjnych i określa się zabezpieczenia przed konfliktami interesów, które powinny zapewnić możliwość niezależnego wykonywania zadań z zakresu zarządzania ryzykiem Warunki dotyczące prowadzenia działalności przez ZAFI zarządzanie płynnością (art ) art. 16 dyrektywy w sprawie ZAFI W dyrektywie w sprawie ZAFI wymaga się od ZAFI stosowania w odniesieniu do każdego zarządzanego przez nich AFI, który nie jest niestosującym dźwigni finansowej AFI typu zamkniętego, odpowiedniego systemu zarządzania płynnością i przyjmowania procedur umożliwiających im monitorowanie ryzyka utraty płynności AFI i zapewniające zgodność profilu płynności inwestycji AFI z jego zobowiązaniami bazowymi. W rozporządzeniu delegowanym sprecyzowano, że systemy i procedury zarządzania płynnością powinny umożliwiać ZAFI stosowanie narzędzi i ustaleń niezbędnych do postępowania z aktywami niepłynnymi w celu reagowania na wnioski o umorzenie. Tego rodzaju ustalenia mogą obejmować specjalne ustalenia, takie jak wyodrębnianie aktywów niepłynnych (ang. side-pockets). Ponadto proponuje się, aby ZAFI tam, gdzie to stosowne z uwagi na charakter, zakres i złożoność każdego AFI, którym zarządzają, ustanowili odpowiednie limity płynności/braku płynności AFI zgodne z jego polityką umorzeń,. Co najmniej raz w roku ZAFI powinni przeprowadzać testy warunków skrajnych Warunki dotyczące prowadzenia działalności przez ZAFI inwestycje w pozycje sekurytyzacyjne (art ) art. 17 dyrektywy w sprawie ZAFI Celem przepisów dotyczących inwestycji w pozycje sekurytyzacyjne jest zajęcie się ewentualnymi rozbieżnościami interesów przedsiębiorstw przekształcających pożyczki w zbywalne papiery wartościowe i jednostek inicjujących z jednej strony, oraz ZAFI, którzy inwestują w te papiery wartościowe, z drugiej, w celu osiągnięcia również spójności międzysektorowej. W art. 51 określa się wymóg utrzymanego znacznego udziału gospodarczego netto jako warunek konieczny dla ZAFI przejmującego ekspozycję na ryzyko kredytowe z tytułu pozycji sekurytyzacyjnej w imieniu co najmniej jednego AFI. Ponadto ZAFI musi dopilnować, aby jednostka sponsorująca i jednostka inicjująca posiadały określone właściwości (art. 52), a sam ZAFI musi spełniać zestaw wymogów jakościowych (art. 53). W art. 54 przewiduje się działania naprawcze, które należy podjąć, jeżeli utrzymany udział gospodarczy netto będzie mniejszy od wymaganego poziomu. W celu zapewnienia spójności międzysektorowej z odpowiednimi przepisami dyrektywy 2006/48/WE wprowadza się zasadę praw nabytych (art. 55) i przepis interpretacyjny (art. 56) Wymogi organizacyjne zasady ogólne (art ) art. 18 dyrektywy w sprawie ZAFI Od ZAFI wymaga się stałego korzystania z właściwych i odpowiednich zasobów ludzkich i technicznych, które są niezbędne do właściwego zarządzania AFI, w tym z procedur administracyjnych i księgowych oraz odpowiednich wewnętrznych mechanizmów kontroli. W przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym wymaga się, aby ZAFI stworzyli dobrze udokumentowaną strukturę organizacyjną, w której wyraźnie rozdziela się obowiązki, określa mechanizmy kontroli i zapewnia dobry przepływ informacji między wszystkimi zainteresowanymi stronami. W ramach wewnętrznego rozdziału funkcji ZAFI powinni PL 8 PL

9 dopilnować, aby odpowiedzialność za wypełnianie ich zobowiązań wynikających z dyrektywy w sprawie ZAFI spoczywała na organie zarządzającym, kadrze kierowniczej wyższego szczebla i w stosowanych przypadkach na funkcji nadzorczej. ZAFI powinni również stosować strategie i procedury opracowane w celu wykrycia wszelkiego ryzyka niewykonania ich zobowiązań wynikających z dyrektywy w sprawie ZAFI. Aby stała funkcja związana z zapewnianiem zgodności oraz funkcja audytu wewnętrznego mogły spełniać swoje zadania, muszą one być oddzielne i niezależne od innych funkcji. ZAFI powinni również utworzyć systemy służące zabezpieczaniu informacji oraz zapewnianiu ciągłości działania. Ustanawiając te procedury i struktury, ZAFI powinni kierować się zasadą proporcjonalności, zgodnie z którą procedury, mechanizmy i struktury organizacyjne można dostosowywać do charakteru, zakresu i złożoności działalności ZAFI oraz do charakteru i zakresu działań prowadzonych w ramach jego działalności Wycena (art ) art. 19 dyrektywy w sprawie ZAFI ZAFI musi dopilnować, aby dla każdego zarządzanego przez niego AFI zostały określone odpowiednie i spójne procedury, aby możliwe było przeprowadzenie właściwej i niezależnej wyceny aktywów AFI zgodnie z art. 19 dyrektywy w sprawie ZAFI, mającymi zastosowanie przepisami krajowymi i regulaminem AFI. W art. 67 wymaga się od ZAFI ustanowienia, utrzymania i wdrożenia dla każdego AFI strategii i procedur w zakresie wyceny aktywów oraz określa się główne cechy takich strategii i procedur wyceny. W odniesieniu do korzystania z modeli wyceny aktywów przyjmuje się przepisy szczególne (art. 68). W art. 69 szczegółowo określa się zasadę konsekwentnego stosowania strategii i procedur wyceny. W rozporządzeniu delegowanym określa się również zasady dotyczące okresowego przeglądu strategii i procedur wyceny (art. 70), przeglądu poszczególnych wartości aktywów (art. 71), obliczania wartości aktywów netto poszczególnych jednostek uczestnictwa lub udziałów (art. 72), gwarancji zawodowych, jakie musi przedstawić zewnętrzny podmiot wyceniający (art. 73), oraz częstotliwości wycen aktywów posiadanych przez AFI typu otwartego (art. 74) Przekazywanie funkcji ZAFI (art ) art. 20 dyrektywy w sprawie ZAFI W dyrektywie w sprawie ZAFI umożliwia się ZAFI przekazywanie wykonania niektórych ich funkcji zasadniczo w celu usprawnienia prowadzenia działalności, z zastrzeżeniem wymogów i ograniczeń określonych w art. 20. W art rozporządzenia szczegółowo określa się warunki, na jakich ZAFI może przekazać swoje funkcje, uwzględniając fakt, że ZAFI musi mieć możliwość działania w najlepszym interesie swoich inwestorów i zachowuje odpowiedzialność za funkcje delegowane. W szczególności w art. 82 określono, w jakim zakresie ZAFI może przekazać swoje funkcje. ZAFI musi zachować przynajmniej funkcje w zakresie podejmowania decyzji, które w praktyce stanowią główne zadanie w jego działalności. ZAFI musi zatem pełnić przynajmniej funkcje związane z zarządzaniem ryzykiem lub portfelami. Jeżeli ZAFI nie byłby ściśle zaangażowany w proces decyzyjny osób, którym przekazał wykonywanie swoich funkcji, nie zapewniono by zdolności zarządzania i kontrolowania AFI Depozytariusz (art ) art. 21 dyrektywy w sprawie ZAFI W rozporządzeniu zawarto przepisy szczegółowe dotyczące obowiązków i praw depozytariuszy, uwzględniając fakt, że podstawową funkcją takich podmiotów jest ochrona inwestorów AFI. Ustanawia się kryteria między innymi w odniesieniu do monitorowania PL 9 PL

10 przepływów środków pieniężnych AFI, zakresu utrzymywanych instrumentów finansowych, ogólnych obowiązków nadzorczych, przekazania funkcji związanych z utrzymywaniem i przekazanie odpowiedzialności za utratę utrzymywanych instrumentów finansowych. W art. 85 i 86 rozporządzenia szczegółowo określa się wymogi dotyczące dostępu do informacji i przepływu informacji, które są konieczne, aby zapewnić depozytariuszowi wyraźny obraz przepływów środków pieniężnych AFI i możliwość skutecznego ich monitorowania zgodnie z art. 21 ust. 7 dyrektywy w sprawie ZAFI. W celu zapewnienia wysokiego standardu ochrony inwestorów w art. 88 określono zakres przekazywania. Zgodnie z tym artykułem należy utrzymywać wszystkie instrumenty finansowe, które można zarejestrować na rachunku instrumentów finansowych (zasadniczo zbywalne papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i jednostki uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania) i które należą do AFI. Jak wyjaśniono w motywie 98, aktywów należących do AFI nie można wykluczyć z zakresu utrzymywania tylko dlatego, że podlegają one określonym transakcjom biznesowym, takim jak umowy o zabezpieczenie. Jeżeli zatem AFI składa swoje aktywa jako zabezpieczenie na rzecz podmiotu uzyskującego zabezpieczenie, w dyrektywie w sprawie ZAFI wymaga się, aby przedmiotowe aktywa były utrzymywane dopóty, dopóki dane instrumenty finansowe należą do AFI. W tych okolicznościach utrzymywanie można zorganizować na kilka sposobów: 1) podmiotem uzyskującym zabezpieczenie jest depozytariusz AFI lub podmiot ten zostaje wyznaczony przez depozytariusza AFI jako subpowiernik zabezpieczonych składników aktywów AFI; 2) depozytariusz AFI wyznacza subpowiernika, który działa w imieniu podmiotu uzyskującego zabezpieczenie; lub 3) zabezpieczone składniki aktywów pozostają u depozytariusza AFI i zostają przeznaczone na rzecz podmiotu uzyskującego zabezpieczenie (motyw 98). Artykuł 92 zawiera w szczególności wymogi dotyczące funkcji nadzorczej i kontrolnej depozytariusza w celu umożliwienia mu właściwej oceny i właściwego nadzoru ZAFI. W odniesieniu do systemu odpowiedzialności w art zapewnia się jednolitą interpretację art. 21 ust. 12 dyrektywy w sprawie ZAFI. Art. 21 ust. 13 dyrektywy w sprawie ZAFI stanowi, że jakiekolwiek przekazanie, o którym mowa w ust. 11, nie ma wpływu na odpowiedzialność depozytariusza. Zgodnie z oceną skutków oznacza to, że depozytariusz będzie odpowiedzialny za zwrot utrzymywanego instrumentu, jeżeli do utraty tego instrumentu doszło wskutek wydarzeń w sferze operacyjnej depozytariusza lub mianowanej przez niego sieci subpowierników. W przypadku niewypłacalności subpowiernika jego błędy operacyjne (np. niewdrożenie wymogu rozdziału) również będą skutkować obowiązkiem zwrotu, natomiast wydarzenia zewnętrzne, takie jak klęski żywiołowe lub działania organu publicznego, środki wprowadzane przez rząd (np. zamykanie rynków) nie skutkują takim obowiązkiem, chyba że zostanie dowiedzione, że można było takiego zdarzenia uniknąć. W celu złagodzenia konsekwencji art. 101 w art. 102 podaje się obiektywne przesłanki do uwolnienia się od odpowiedzialności Wymogi dotyczące przejrzystości i wymiana informacji (art ) art. 22, 23 i 24 dyrektywy w sprawie ZAFI Jednym z głównych celów dyrektywy w sprawie ZAFI jest zwiększenie przejrzystości ZAFI względem inwestorów i organów nadzoru, tak aby mogli dokonać prawidłowej oceny ryzyka, jakie może wiązać się z danym AFI, oraz aby wiedzieli o jego istnieniu. W związku z tym w art szczegółowo określa się wymogi art dyrektywy w sprawie ZAFI, ustanawiając normy minimalne i zapewniając jednolite stosowanie tej dyrektywy. W art przedstawiono niektóre wymogi minimalne w zakresie treści sprawozdania rocznego, odzwierciedlając uznane praktyki, standardy i reguły rachunkowości. W art. 108 i 109 określa się treść i formę ujawniania informacji inwestorom, a w art. 110 ustanawia się treść i formę PL 10 PL

11 informacji przekazywanych właściwym organom oraz częstotliwość ich przekazywania. W art. 111 określa się w szczególności, w jakiej sytuacji uznaje się, że ZAFI stosuje dźwignię finansową na znaczną skalę. Zgodnie z tym artykułem uznano by, że AFI stosuje dźwignię finansową na znaczną skalę, jeżeli jego ekspozycja obliczana przy zastosowaniu metody zaangażowania trzykrotnie przekroczyłaby wartość aktywów netto AFI. W ramach wariantu preferowanego zapewnia się najlepszy kompromis między odpowiednią sprawozdawczością dotyczącą dźwigni finansowej a obciążeniem administracyjnym wobec ZAFI i właściwych organów. Dzięki takiemu progowi zapewniono by również równe szanse i pewność prawa dla ZAFI w odniesieniu do ich obowiązków sprawozdawczych i określono by ZAFI, od których właściwe organy mają uzyskiwać informacje dotyczące dźwigni finansowej Zasady dotyczące państw trzecich (art ) art. 34, 35, 36, 37, 40 i 42 dyrektywy w sprawie ZAFI Dyrektywa w sprawie ZAFI zawiera szereg przepisów, w których wymaga się określenia ustaleń dotyczących współpracy między europejskimi właściwymi organami a organami nadzoru z państwa pochodzenia ZAFI spoza UE lub AFI spoza UE. W rozporządzeniu delegowanym określa się niektóre aspekty takich ustaleń dotyczących współpracy, aby przygotować wspólne ramy, które mają ułatwić przyjmowanie takich ustaleń dotyczących współpracy z państwami trzecimi. W art. 113 określa się zakres, formę i cele ustaleń dotyczących współpracy. W art. 114 wymaga się, aby w ustaleniach dotyczących współpracy przewidziano mechanizmy, instrumenty i procedury, które są niezbędne właściwym organom UE do wykonywania ich obowiązków na podstawie dyrektywy w sprawie ZAFI. W art. 115 wymaga się, aby w ustaleniach dotyczących współpracy uwzględniono gwarancję ochrony danych zgodnie z art. 52 dyrektywy w sprawie ZAFI Wymiana informacji dotyczących ewentualnych systemowych skutków działalności ZAFI (art. 116) art. 53 dyrektywy w sprawie ZAFI W art. 116 określa się wymianę informacji między właściwymi organami państw członkowskich, EUNGiPW i ERRS wymaganą na mocy art. 53 dyrektywy w sprawie ZAFI do celów określenia ewentualnych systemowych skutków działalności ZAFI. 4. WPŁYW NA BUDŻET Zadania przewidziane dla EUNGiPW w przedmiotowym rozporządzeniu delegowanym nie mają wpływu ani na budżet UE, ani na budżet EUNGiPW. W związku z tym aktem nie trzeba będzie zatem zapewnić żadnego dodatkowego finansowania ani żadnych dodatkowych stanowisk dla EUNGiPW. PL 11 PL

12 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) nr / z dnia r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE w odniesieniu do zwolnień, ogólnych warunków dotyczących prowadzenia działalności, depozytariuszy, dźwigni finansowej, przejrzystości i nadzoru (Tekst mający znaczenie dla EOG) KOMISJA EUROPEJSKA, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 6, w szczególności jej art. 3 ust. 6, art. 4 ust. 3, art. 9 ust. 9, art. 12 ust. 3, art. 14 ust. 4, art. 15 ust. 5, art. 16 ust. 3, art. 17, art. 18 ust. 2, art. 19 ust. 11, art. 20 ust. 7, art. 21 ust. 17, art. 22 ust. 4, art. 23 ust. 6, art. 24 ust. 6, art. 25 ust. 9, art. 34 ust. 2, art. 35 ust. 11, art. 36 ust. 3, art. 37 ust. 15, art. 40 ust. 11, art. 42 ust. 3 i art. 53 ust. 3, uwzględniając opinię Europejskiego Banku Centralnego, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Dyrektywa 2011/61/UE upoważnia Komisję do przyjmowania aktów delegowanych określających w szczególności zasady w odniesieniu do obliczania progów, dźwigni finansowej, warunków dotyczących prowadzenia działalności przez zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (zwanych dalej ZAFI ), w tym zarządzania ryzykiem i płynnością, wyceny i przekazywania uprawnień, wymogów określających funkcje i obowiązki depozytariuszy alternatywnych funduszy inwestycyjnych (zwanych dalej AFI ), zasady dotyczące przejrzystości i szczególnych wymogów odnośnie do państw trzecich. Istotne jest, aby rozpocząć stosowanie wszystkich zasad uzupełniających w tym samym czasie, co stosowanie dyrektywy 2011/61/UE, dzięki czemu możliwe będzie skuteczne obowiązywanie nowych wymogów nałożonych na ZAFI. Przepisy niniejszego rozporządzenia są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ dotyczą zatwierdzania, bieżącej działalności i przejrzystości ZAFI, którzy zarządzają AFI i/lub wprowadzają je do obrotu na terytorium Unii, tj. aspektów nierozerwalnie związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności w zakresie zarządzania aktywami. W celu zapewnienia spójności wspomnianych przepisów, które powinny wejść w życie jednocześnie, oraz 6 Dz.U. L 174 z , s. 1. PL 12 PL

13 w celu ułatwienia całościowego wglądu i prostego dostępu do nich osobom podlegającym tym obowiązkom, między innymi inwestorom niebędącym rezydentami UE, wskazane jest włączenie wszystkich aktów delegowanych wymaganych na mocy dyrektywy 2011/61/UE do jednego rozporządzenia. (2) Istotne jest, aby poprzez przyjęcie rozporządzenia zapewnić jednolitą realizację celów dyrektywy 2011/61/UE we wszystkich państwach członkowskich, zwiększyć integralność rynku wewnętrznego i zagwarantować pewność prawa jego uczestnikom, w tym inwestorom instytucjonalnym, właściwym organom i innym zainteresowanym stronom. Forma rozporządzenia zapewnia spójne ramy dla wszystkich podmiotów gospodarczych i stanowi najlepszą możliwą gwarancję równych szans, jednolitych warunków konkurencji i wspólnych odpowiednich norm w zakresie ochrony inwestorów. Ponadto rozporządzenie zapewnia bezpośrednie stosowanie szczegółowych jednolitych zasad dotyczących działalności ZAFI, które to zasady z założenia mają bezpośrednie zastosowanie, a tym samym nie wymagają dalszej transpozycji na szczeblu krajowym. Zastosowanie formy rozporządzenia pozwala ponadto uniknąć opóźnionego zastosowania dyrektywy 2011/61/UE w państwach członkowskich. (3) Ponieważ w rozporządzeniu delegowanym określa się zadania i obowiązki organu zarządzającego i kadry kierowniczej wyższego szczebla, istotne jest wyjaśnienie znaczenia tych terminów, a w szczególności faktu, że organ zarządzający może składać się z przedstawicieli kardy kierowniczej wyższego szczebla. Ponadto, ze względu na fakt, iż w niniejszym rozporządzeniu wprowadza się także termin funkcja nadzorcza, z definicji organu zarządzającego powinno jasno wynikać, że jest to organ pełniący funkcję zarządzającą w przypadku rozdzielenia funkcji nadzorczej i zarządzającej zgodnie z krajowym prawem spółek. Zgodnie z dyrektywą 2011/61/UE ZAFI mają obowiązek przekazania właściwym organom określonych informacji, w tym informacji na temat odsetka aktywów AFI podlegających specjalnym ustaleniom w związku z ich niepłynnością. W niniejszym rozporządzeniu wyjaśnia się znaczenie specjalnych ustaleń, tak aby ZAFI dokładnie wiedzieli, jakie informacje powinni przekazać właściwym organom. (4) W dyrektywie 2011/61/UE ustanowiono uproszczony system mający zastosowanie do ZAFI zarządzających takimi portfelami AFI, w przypadku których całkowita wartość zarządzanych aktywów nie przekracza odpowiednich progów. Należy jasno wskazać sposób obliczania całkowitej wartości zarządzanych aktywów. W tym kontekście kluczowe jest określenie kroków niezbędnych do obliczenia całkowitej wartości aktywów, jasne ustalenie, których funduszy nie uwzględnia się w obliczeniach, wyjaśnienie, w jaki sposób powinno się wyceniać aktywa nabyte za pomocą dźwigni finansowej, oraz ustanowienie zasad rozpatrywania przypadków krzyżowego powiązania kapitałowego wśród AFI zarządzanych przez danego ZAFI. (5) Całkowitą wartość zarządzanych aktywów należy obliczać co najmniej raz do roku, korzystając przy tym z aktualnych informacji. Wartość aktywów należy zatem określić w ciągu dwunastu miesięcy poprzedzających dzień obliczenia całkowitej wartości zarządzanych aktywów i jak najbliżej tej daty. (6) W celu zapewnienia ZAFI kwalifikowalności do korzystania z uproszczonego systemu przewidzianego w dyrektywie 2011/61/UE dany ZAFI powinien wprowadzić procedurę umożliwiającą obserwowanie na bieżąco całkowitej wartości zarządzanych PL 13 PL

14 aktywów. Aby ocenić prawdopodobieństwo naruszenia wartości progu lub konieczności wykonania dodatkowego obliczenia, ZAFI może rozpatrywać różne rodzaje zarządzanych AFI i różne klasy zainwestowanych aktywów. (7) Jeżeli ZAFI nie spełnia już warunków dotyczących progów, powinien powiadomić o tym swój właściwy organ i w terminie 30 dni kalendarzowych złożyć wniosek o wydanie zezwolenia. Jeśli jednak przewidziane przekroczenie progów lub nieosiągnięcie ich występuje w ciągu danego roku kalendarzowego jedynie sporadycznie, a sytuacje takie uznaje się za tymczasowe, ZAFI nie powinien być zobowiązany do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia. W takich przypadkach ZAFI powinien poinformować właściwy organ o naruszeniu wartości progu i wyjaśnić, dlaczego uważa, że sytuacja ta ma charakter tymczasowy. Sytuacji utrzymującej się przez ponad trzy miesiące nie można uznać za tymczasową. Przy ocenie prawdopodobieństwa, że dana sytuacja ma charakter tymczasowy, ZAFI powinien wziąć pod uwagę przewidywane działania związane z subskrypcją i umorzeniem lub, w stosownych przypadkach, wykorzystaniem środków kapitałowych i ich podziałem. ZAFI nie powinien wykorzystywać przewidywanych zmian rynkowych jako części przedmiotowej oceny. (8) Dane stosowane przez ZAFI do celów obliczania całkowitej wartości zarządzanych aktywów nie muszą być udostępnione do wiadomości publicznej lub do wiadomości inwestorów. Właściwe organy muszą jednak być w stanie sprawdzić, czy ZAFI prawidłowo oblicza i monitoruje całkowitą wartość zarządzanych aktywów, przy czym dotyczy to również oceny sytuacji, w których całkowita wartość zarządzanych aktywów tymczasowo przekracza odpowiedni próg; powinny one zatem mieć dostęp do tych danych na żądanie. (9) Istotne jest, aby w momencie rejestracji ZAFI korzystający z przepisów dotyczących uproszczonego systemu przewidzianych w dyrektywie 2011/61/UE przekazał właściwym organom aktualne informacje. Nie wszystkie rodzaje ZAFI mogą mieć aktualne dokumenty ofertowe, odzwierciedlające najnowsze zmiany związane z AFI, którymi zarządzają; dla takich ZAFI praktyczniejszym rozwiązaniem może być przedstawienie wymaganych informacji w osobnym dokumencie opisującym strategię inwestycyjną funduszu. Mogłoby to mieć miejsce w przypadku funduszy private equity lub funduszy venture capital, w ramach których środki pieniężne często są pozyskiwane w drodze negocjacji z potencjalnymi inwestorami. (10) AFI posiadający jedynie instrumenty kapitałowe spółek notowanych na rynku regulowanym nie powinien być uznawany za stosujący dźwignię finansową, o ile instrumenty kapitałowe nie zostały nabyte poprzez zaciągnięcie pożyczki. Jeżeli ten sam AFI nabywa opcje objęte indeksem akcyjnym, należy go uważać za fundusz stosujący dźwignię finansową, ponieważ zwiększył ekspozycję AFI na daną inwestycją kapitałową. (11) W celu zapewnienia jednolitego zastosowania obowiązków ZAFI dotyczących przyznania obiektywnego przeglądu zastosowanej dźwigni finansowej należy ustanowić dwie metody obliczania dźwigni finansowej. Jak wynika z badań rynku, najlepsze rezultaty można osiągnąć dzięki połączeniu tzw. metody brutto i metody zaangażowania. PL 14 PL

15 (12) Aby uzyskać odpowiednie informacje do celów monitorowania ryzyka systemowego i pełny obraz zastosowania dźwigni finansowej przez ZAFI, właściwym organom oraz inwestorom należy przedstawić informacje na temat ekspozycji AFI opracowane zarówno w oparciu o metodę brutto, jak i o metodę zaangażowania; wszyscy ZAFI powinni zatem obliczać ekspozycję, stosując obie metody. W przypadku metody brutto otrzymuje się całkowitą ekspozycję AFI, natomiast metoda zaangażowania ukazuje techniki zabezpieczenia i kompensowania stosowane przez zarządzającego; metody te należy więc rozpatrywać łącznie. W szczególności cenną informację może stanowić stopień, w jakim całkowita ekspozycja otrzymana w wyniku zastosowania metody brutto różni się od całkowitej ekspozycji otrzymanej w wyniku zastosowania metody zaangażowania. W razie potrzeby w celu zagwarantowania, że każde zwiększenie ekspozycji AFI zostanie odpowiednio odzwierciedlone, Komisja może przyjąć dodatkowe akty delegowane dotyczące dodatkowej i fakultatywnej metody obliczania dźwigni finansowej. (13) Przy obliczaniu ekspozycji należy początkowo uwzględnić wszystkie pozycje AFI, w tym aktywa i zobowiązania krótko- i długoterminowe, zaciągnięte pożyczki, instrumenty pochodne i wszelkie inne środki wiążące się ze zwiększeniem ekspozycji, gdy ryzyko i korzyści związane z aktywami i zobowiązaniami dotyczą AFI, a ponadto wszystkie inne pozycje tworzące wartość aktywów netto. (14) Nie należy uwzględniać umów o pożyczkach zawartych przez AFI, jeżeli mają one charakter tymczasowy oraz odnoszą się do zaangażowania kapitałowego inwestorów i są nim w pełni objęte. Odnawialnych instrumentów kredytowych nie należy uznawać za instrumenty o charakterze tymczasowym. (15) ZAFI powinni obliczać ekspozycję nie tylko w oparciu o metodę brutto, lecz także o metodę zaangażowania. Zgodnie z metodą zaangażowania pochodne instrumenty finansowe należy przeliczać na równoważne pozycje w aktywach bazowych. Jeżeli jednak AFI inwestuje w niektóre instrumenty pochodne w celu zrównoważenia ryzyka rynkowego związanego z innymi aktywami, w które zainwestował AFI, to z zastrzeżeniem określonych warunków nie należy przeliczać tych instrumentów pochodnych na równoważne pozycje w aktywach bazowych, ponieważ ekspozycje tych dwóch inwestycji kapitałowych się równoważą. Powinno tak być na przykład wówczas, gdy z portfela AFI inwestuje się w dany indeks i posiada w nim instrument pochodny, w ramach którego wyniki tego indeksu zamienia się z wynikami innego indeksu, co powinno być równoznaczne z posiadaniem w portfelu ekspozycji związanej z drugim indeksem, w związku z czym wartość aktywów AFI netto nie zależałaby od wyników pierwszego indeksu. (16) Przy obliczaniu ekspozycji według metody zobowiązań instrumenty pochodne spełniające kryteria określone w niniejszym rozporządzeniu nie wiążą się z żadnym dodatkowym narażeniem na ryzyko. W związku z tym, jeżeli AFI będzie inwestował w indeksowe kontrakty terminowe i dysponował poziomem płynności o wartości równej całkowitej podstawowej wartości rynkowej kontraktów terminowych, będzie to równoznaczne z bezpośrednią inwestycją w akcje danego indeksu, zatem przy obliczaniu ekspozycji AFI nie należy uwzględniać indeksowych kontraktów terminowych. PL 15 PL

16 (17) Przy obliczaniu ekspozycji według metody zaangażowania ZAFI powinni mieć możliwość uwzględniania uzgodnień dotyczących zabezpieczenia i kompensowania, pod warunkiem że spełniają one kryteria związane z metodą zaangażowania. (18) Wymóg, zgodnie z którym uzgodnienia dotyczące kompensowania odnoszą się do aktywów bazowych, należy interpretować dokładnie w ten sposób, że aktywów uznanych przez ZAFI za równoważne lub ściśle powiązane, na przykład różnych klas akcji lub obligacji wyemitowanych przez tego samego emitenta, nie należy uznawać za identyczne do celów uzgodnień dotyczących kompensowania. Definicja uzgodnień dotyczących kompensowania ma na celu zagwarantowanie, że pod uwagę brane będą tylko te transakcje, które równoważą ryzyko związane z innymi transakcjami, nie pozostawiając żadnego materialnego ryzyka rezydualnego. Za uzgodnienia dotyczące kompensowania nie należy uznawać połączeń transakcji, które mają na celu przyniesienie nawet niewielkiego zwrotu poprzez zmniejszenie pewnych rodzajów ryzyka przy jednoczesnym utrzymaniu innych rodzajów ryzyka, jak ma to miejsce w przypadku arbitrażowych strategii inwestycyjnych mających na celu przyniesienie zwrotu dzięki wykorzystaniu rozbieżności w cenach między instrumentami pochodnymi o tych samych aktywach bazowych, ale różnych terminach zapadalności. (19) Za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia należy uznawać praktykę zarządzania portfelem, która ma na celu zmniejszenie ryzyka związanego z czasem trwania poprzez połączenie inwestycji w obligację długoterminową ze swapem stóp procentowych lub ma na celu skrócenie czasu trwania portfela obligacji AFI poprzez zajęcie pozycji krótkiej wobec kontraktów terminowych dotyczących obligacji odzwierciedlających ryzyko stopy procentowej portfela (zabezpieczenie czasu trwania), pod warunkiem że praktyka ta spełnia kryteria w zakresie zabezpieczenia. (20) Za spełniającą kryteria w zakresie zabezpieczenia należy uznawać praktykę zarządzania portfelem, która ma na celu zrównoważenie znacznego ryzyka związanego z inwestycją w odpowiednio zdywersyfikowany portfel akcji poprzez zajmowanie pozycji krótkiej wobec kontraktu terminowego indeksowego rynku akcji, jeżeli skład portfela kapitałowego jest bardzo zbliżony do składu indeksu rynku akcji i zwrot z niego jest ściśle powiązany ze zwrotem z indeksu rynku akcji oraz jeżeli pozycja krótka wobec kontraktu terminowego indeksowego rynku akcji jednoznacznie umożliwia zmniejszenie ogólnego ryzyka rynkowego związanego z portfelem kapitałowym, a ryzyko szczególne jest niewielkie, tak jak ma to miejsce w przypadku zabezpieczenia na podstawie współczynnika beta odpowiednio zdywersyfikowanego portfela kapitałowego, gdy szczególne ryzyko uznaje się za niewielkie. (21) Praktykę zarządzania portfelem, która ma na celu zrównoważenie ryzyka związanego z inwestycją w obligację o stałym oprocentowaniu poprzez połączenie pozycji długiej wobec swapu ryzyka kredytowego i swapu stóp procentowych, w ramach którego stałą stopę oprocentowania zamienia się ze stopą procentową równą odpowiedniej referencyjnej stopie procentowej na rynku pieniężnym powiększonej o spread, powinno się uznawać za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia, jeżeli zasadniczo spełnione są wszystkie kryteria w zakresie zabezpieczenia zgodnie z metodą zaangażowania. (22) Za spełniającą kryteria w zakresie zabezpieczenia nie należy uznawać praktyki zarządzania portfelem, która ma na celu zrównoważenie ryzyka związanego z daną akcją poprzez zajęcie pozycji krótkiej wobec akcyjnego instrumentu pochodnego PL 16 PL

17 różniącego się od tej pierwszej akcji, ale ściśle z nią powiązanego. Chociaż taka strategia opiera się na zajmowaniu przeciwnych pozycji wobec tej samej klasy aktywów, nie stanowi ona zabezpieczenia przed ryzykiem szczególnym związanym z inwestycją w daną akcję. W związku z tym nie należy jej uznawać za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia, jak określono w kryteriach związanych z metodą zaangażowania. (23) Za praktykę zgodną z kryteriami w zakresie zabezpieczenia nie należy uznawać praktyki zarządzania portfelem, która ma na celu utrzymanie alfy koszyka akcji (obejmującego ograniczoną liczbę akcji) poprzez połączenie inwestycji w ten koszyk akcji ze skorygowaną o współczynnik beta pozycją krótką wobec indeksu rynku akcji. Strategia taka nie ma na celu zrównoważenia znacznego ryzyka związanego z inwestycją w ten koszyk akcji, ale zrównoważenie współczynnika beta (ryzyka rynkowego) dla tej inwestycji oraz utrzymanie alfy. Alfa koszyka akcji może być wyższa niż współczynnik beta i sama w sobie generować straty na poziomie AFI. W związku z tym nie należy jej uznawać za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia. (24) Strategia arbitrażowa przejęcia jest strategią łączącą zajęcie pozycji krótkiej wobec danego papieru wartościowego z zajęciem pozycji długiej wobec innego papieru wartościowego. Strategia taka ma na celu zabezpieczenie współczynnika beta (ryzyka rynkowego) danej pozycji oraz wygenerowanie zwrotu związanego ze względnymi wynikami przyniesionymi przez oba te papiery wartościowe. Podobnie alfa koszyka akcji może być wyższa niż współczynnik beta i sama w sobie generować straty na poziomie AFI. Nie należy jej uznawać za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia, jak określono w kryteriach związanych z metodą zaangażowania. (25) Strategia, która ma na celu zabezpieczenie pozycji długiej wobec papieru wartościowego lub obligacji za pomocą nabytej ochrony kredytowej w stosunku do tego samego emitenta, odnosi się do dwóch różnych klas aktywów i w związku z tym nie może być uznawana za uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia. (26) Stosując metody, które zwiększają ekspozycję AFI, ZAFI powinien przestrzegać ogólnych zasad, takich jak uwzględnianie oprócz formy prawnej transakcji, również jej charakter. W szczególności jeżeli chodzi o transakcje repo, ZAFI powinien rozważyć, czy AFI przekazuje, czy też utrzymuje ryzyko i korzyści związane z danymi aktywami. ZAFI powinien również uwzględnić instrumenty pochodne lub inne ustalenia umowne odnośnie do aktywów bazowych w celu określenia możliwych przyszłych zobowiązań AFI wynikających z tych transakcji. (27) Ponieważ zastosowanie metody zaangażowania prowadzi do uznania stóp procentowych o różnych terminach zapadalności za różne aktywa bazowe, AFI, które zgodnie ze swoją podstawową polityką inwestycyjną inwestują przede wszystkim w instrumenty pochodne stóp procentowych, mogą stosować szczególne zasady dotyczące kompensowania czasu trwania w celu uwzględnienia korelacji między segmentami zapadalności krzywej stóp procentowych. Określając swoją politykę inwestycyjną i profil ryzyka, AFI powinien być w stanie zdefiniować poziom ryzyka stopy procentowej, a tym samym ustalić docelowy czas trwania. Przy dokonywaniu wyborów dotyczących inwestycji AFI powinien również wziąć pod uwagę wcześniej określony docelowy czas trwania. Jeżeli czas trwania portfela różni się od docelowego czasu trwania, strategii nie należy uznawać za uzgodnienie dotyczące kompensowania czasu trwania, jak określono w kryteriach związanych z metodą zaangażowania. PL 17 PL

18 (28) Zasady dotyczące kompensowania czasu trwania zezwalają na kompensowanie pozycji długich pozycjami krótkimi, których aktywami bazowymi są różne stopy procentowe. Terminy zapadalności pełniące funkcję progów w odniesieniu do okresów zapadalności wynoszą: dwa lata, siedem lat i 15 lat. Kompensowanie pozycji powinno być dozwolone w każdym okresie zapadalności. (29) Kompensowanie pozycji między dwoma różnymi okresami zapadalności powinno być dozwolone częściowo. Należy nakładać kary w odniesieniu do kompensowanych pozycji, aby dopuścić jedynie kompensowanie częściowe. Należy je przedstawiać jako wartości procentowe w oparciu o średnie korelacje między okresami zapadalności na dwa, pięć, dziesięć i 30 lat na krzywej stóp procentowych. Im bardziej terminy zapadalności pozycji są od siebie oddalone, tym ważniejsze jest to, aby kompensowanie podlegało karze, co wiąże się z koniecznością zwiększenia wartości procentowych. (30) Pozycje, których zmieniony czas trwania jest znacznie dłuższy niż zmieniony czas trwania całego portfela, są sprzeczne ze strategią inwestycyjną AFI i ich pełne kompensowanie nie może być dozwolone. W związku z tym kompensowanie pozycji krótkiej o terminie zapadalności wynoszącym 18 miesięcy (określonym w okresie zapadalności 1) z pozycją długą o terminie zapadalności wynoszącym 10 lat (określonym w okresie zapadalności 3) nie może być dozwolone, jeżeli docelowy czas trwania AFI wynosi około 2 lat. (31) Obliczając ekspozycję, AFI mogą w pierwszej kolejności zidentyfikować uzgodnienia dotyczące zabezpieczenia. Instrumenty pochodne uwzględnione w tych uzgodnieniach wyłącza się następnie z obliczeń dotyczących ogólnego narażenia na ryzyko. Przy dokonywaniu uzgodnień dotyczących zabezpieczenia AFI powinny opierać się na dokładnych obliczeniach. Przy obliczaniu zabezpieczenia AFI nie mogą stosować zasad dotyczących kompensowania czasu trwania. Zasady dotyczące kompensowania czasu trwania można stosować do celów przeliczania pozostałych instrumentów pochodnych stóp procentowych na odpowiadające im pozycje aktywów bazowych. (32) Na mocy dyrektywy 2011/61/UE ZAFI musi zagwarantować, aby potencjalne ryzyko związane z odpowiedzialnością zawodową wynikające z jego działalności było odpowiednio pokryte dzięki dodatkowym funduszom własnym lub ubezpieczeniu od odpowiedzialności zawodowej. Jednolite stosowanie tego przepisu wymaga wspólnej interpretacji potencjalnego ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową, które ma być pokryte. Określając ogólną specyfikację ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową spowodowanego zaniedbaniem obowiązków przez ZAFI, powinno się ustalić cechy odpowiednich rodzajów ryzyka wystąpienia niekorzystnych zdarzeń oraz zidentyfikować zakres potencjalnej odpowiedzialności zawodowej, między innymi za spowodowanie szkody lub straty przez osoby bezpośrednio prowadzące działalność, za którą ZAFI są odpowiedzialni pod względem prawnym, na przykład przez dyrektorów, urzędników lub pracowników ZAFI, oraz przez osoby prowadzące działalność na mocy ustaleń dotyczących przekazania zawartych z ZAFI. Zgodnie z przepisami dyrektywy 2011/61/UE na odpowiedzialność ZAFI nie powinno mieć wpływu przekazanie lub dalsze przekazanie zadań; ZAFI powinien zapewnić odpowiednie pokrycie ryzyka zawodowego dotyczącego takich osób trzecich, za które jest prawnie odpowiedzialny. PL 18 PL

19 (33) W celu zapewnienia wspólnej interpretacji, jeżeli chodzi o ogólną specyfikację, należy opracować wykaz przykładów służący jako punkt odniesienia dla identyfikowania różnych rodzajów potencjalnego ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową. Wykaz ten powinien obejmować szeroki zakres zdarzeń wynikających z zaniedbań, błędów lub zaniechań, takich jak zgubienie dokumentów poświadczających tytuł do inwestycji, błąd błędna interpretacja lub naruszenie w stosunku do różnego rodzaju zobowiązań lub obowiązków spoczywających na ZAFI. Wykaz ten powinien również obejmować przypadki, w których nie udało się za pomocą odpowiednich wewnętrznych systemów kontroli zapobiec nielegalnemu postępowaniu w ramach organizacji ZAFI. Szkoda wynikająca z niezachowania należytej staranności odnośnie do inwestycji kapitałowej, która okazała się nielegalna, wiązałaby się z pociągnięciem ZAFI do odpowiedzialności zawodowej i powinna zostać w odpowiedni sposób pokryta. Nie należy jednak pokrywać strat poniesionych w związku z faktem, że inwestycja straciła na wartości w wyniku niekorzystnych warunków rynkowych. Wykaz powinien ponadto zawierać nieprawidłowo wykonane wyceny, które należy rozumieć jako niedokonanie wyceny stanowiące naruszenie art. 19 dyrektywy 2011/61/UE oraz odpowiednich aktów delegowanych. (34) Zgodnie ze swoimi obowiązkami w zakresie zarządzania ryzykiem ZAFI muszą posiadać odpowiednie mechanizmy wewnętrznej kontroli jakości w celu uniknięcia lub złagodzenia skutków błędów operacyjnych, w tym ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową. W związku z tym w ramach swojej polityki w zakresie zarządzania ryzykiem ZAFI powinien posiadać odpowiednie zasady i procedury dotyczące zarządzania ryzykiem operacyjnym, odpowiednie dla charakteru, skali i złożoności jej działalności. Takie zasady i procedury powinny w każdym razie umożliwić stworzenie wewnętrznej bazy danych dotyczących strat do celów oceny profilu ryzyka operacyjnego. (35) W celu zagwarantowania, że dodatkowe fundusze własne i ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej odpowiednio pokrywają potencjalne ryzyko związane z odpowiedzialnością zawodową, należy ustanowić minimalne ilościowe punkty odniesienia określające odpowiedni poziom ochrony ubezpieczeniowej. Takie ilościowe punkty odniesienia musi określić ZAFI jako odpowiednią część wartości portfeli zarządzanych AFI, obliczonej jako suma wartości całkowitej wszystkich aktywów wszystkich zarządzanych AFI, niezależnie od tego, czy zostały one nabyte za pomocą dźwigni finansowej, czy przy użyciu środków pieniężnych inwestorów. W tym kontekście instrumenty pochodne należy wyceniać w oparciu o ich cenę rynkową, ponieważ po tej cenie mogłyby zostać zastąpione. Ponieważ pokrycie ryzyka za pomocą ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej jest z natury mniej pewne niż pokrycie przy użyciu dodatkowych funduszy własnych, do tych dwóch różnych instrumentów służących do pokrycia ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową należy stosować różne wartości procentowe. (36) W celu zagwarantowania, że ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej będzie skuteczne, jeżeli chodzi o pokrycie strat wynikających ze zdarzeń objętych ubezpieczeniem, musi je zapewnić zakład ubezpieczeń posiadający odpowiednie zezwolenie na dostarczanie ubezpieczeń od odpowiedzialności zawodowej. Dotyczy to zakładów ubezpieczeń z UE oraz przedsiębiorstw spoza UE w zakresie, w jakim na świadczenie usługi ubezpieczeniowej zezwala im prawo Unii lub prawo krajowe. PL 19 PL

20 (37) W celu zapewnienia pewnej elastyczności przy opracowywaniu odpowiedniego ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej ZAFI i zakład ubezpieczeń powinni mieć możliwość uzgodnienia klauzuli stanowiącej, że ZAFI uiści określoną kwotę jako pierwszą część kosztów związanych z jakąkolwiek stratą (określona nadwyżka). W przypadku uzgodnienia takiej określonej nadwyżki ZAFI powinien zapewnić fundusze własne odpowiadające ustalonej kwocie straty, którą będzie musiał uiścić. Takie fundusze własne powinny stanowić dodatek do kapitału założycielskiego ZAFI oraz do funduszy własnych, które ZAFI musi zapewnić na podstawie art. 9 ust. 3 dyrektywy 2011/61/UE. (38) Zasadniczo co najmniej raz do roku należy sprawdzać, czy pokrycie ryzyka przy użyciu dodatkowych funduszy własnych lub ubezpieczenia od odpowiedzialności zawodowej jest odpowiednie. ZAFI powinien jednak wprowadzić procedury zapewniające stałe monitorowanie całkowitej wartości portfeli zarządzanych AFI oraz stałe dostosowywanie wartości pokrycia ryzyka związanego z odpowiedzialnością zawodową w przypadku wykrycia znacznych rozbieżności. Ponadto właściwy organ z rodzimego państwa członkowskiego ZAFI może obniżyć lub zwiększyć minimalne wymogi w odniesieniu do dodatkowych funduszy własnych po uwzględnieniu profilu ryzyka ZAFI, jego historii strat i tego, czy jego dodatkowe fundusze własne lub ubezpieczenie od odpowiedzialności zawodowej są odpowiednie. (39) W dyrektywie 2011/61/UE zobowiązuje się ZAFI do działania w najlepszym interesie AFI, inwestorów AFI oraz integralności rynku ZAFI powinni zatem stosować odpowiednie zasady i procedury, które umożliwiają im zapobieganie nieprawidłowym praktykom, takim jak dążenie do wyprzedzania reakcji rynku (ang. market timing) czy transakcje dokonywane po zamknięciu przyjmowania zleceń według ceny z tego samego dnia (ang. late trading). Inwestorzy dążący do wyprzedzania reakcji rynku (ang. market timers), stosują ceny nieaktualne lub tzw. stale prices ceny papierów wartościowych portfela, które wpływają na obliczanie wartości aktywów netto AFI, lub nabywają jednostki AFI bądź dokonują ich umorzeń w ciągu kilku dni, wykorzystując tym samym sposób, w jaki AFI oblicza swoją wartość aktywów netto. Late trading polega na składaniu zleceń nabycia lub umorzenia jednostek AFI po wyznaczonym momencie granicznym, przy czym otrzymana cena jest ceną obowiązującą tym momencie. Obie nieprawidłowe praktyki szkodzą interesom inwestorów długoterminowych, ponieważ rozwadniają ich zysk, oraz mają negatywny wpływ na zyski AFI, gdyż zwiększają koszty transakcji oraz zakłócają zarządzanie portfelem. ZAFI powinni również ustanowić odpowiednie procedury, aby zapewnić wydajne zarządzanie AFI, i powinni działać w taki sposób, aby zapobiegać obciążaniu AFI i jego inwestorów nadmiernymi kosztami. (40) Zgodnie z podejściem stosowanym do zarządzających UCITS ZAFI powinni zapewnić zachowanie wysokiego poziomu staranności przy selekcji i monitorowaniu inwestycji. Powinni oni posiadać odpowiednią wiedzę specjalistyczną i znajomość aktywów, w które inwestowane są AFI. Aby zagwarantować, że decyzje inwestycyjne są podejmowane zgodnie ze strategią inwestycyjną oraz, w stosownych przypadkach, z zachowaniem limitów ryzyka zarządzanych AFI, ZAFI powinni ustanowić i wdrożyć pisemne zasady i procedury w zakresie badania due diligence. Te zasady i procedury należy regularnie poddawać przeglądom i aktualizować. W przypadku gdy ZAFI inwestują w określone rodzaje aktywów na długi okres, np. w mniej płynne aktywa, takie jak nieruchomości czy udziały w spółce, wymogi należytej staranności powinny mieć zastosowanie również do etapu negocjacji. Działania podejmowane przez ZAFI PL 20 PL